<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Достық» үйінде облыс әкімі, облыстық ассамблея төрағасы Нұрлыбек Нәлібаевтың қатысуымен «Әділетті Қазақстан – даму мен бірегейліктің негізі» тақырыбында облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының ХХV сессиясы өтті. Алқалы жиынға зиялы қауым өкілдері, ардагерлер, облыстық және қалалық мәслихат депутаттары, ғалымдар мен сарапшылар, этномәдени бірлестік жетекшілері, белсенді үкіметтік емес ұйымдар мен жастар, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері және ZOOM байланысы арқылы барлық аудан активі мен аудандық Қазақстан халқы ассамблеясының құрылым мүшелері қатысты.Сессия басталмас бұрын қатысушылар облыстың 85 жылдығына арналған қаланың маңызды нысандары мен көрнекті орындарының фотокөрмесін тамашалады. Алқалы жиын модераторы облыстық қоғамдық даму басқармасының басшысы Алмасбек Есмаханов болды. Сессияның күн тәртібінде облыстық ассамблеяның жұмыстары мен алдағы міндеттері талқыланды.Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев ассамблеяның жалпыұлттық тұтастықты нығайтудағы маңызын айтты. Сонымен бірге бірінші жартыжылдықтың қорытындысына, аймақтың негізгі макрокөрсеткіштеріне тоқталды. Мемлекет басшысының туған жерді түлету бастамасына үн қосқан жергілікті кәсіпкерлер мен меценаттар атқарған жұмыстар туралы да хабардар етті.<blockquote>– Киелі Түркістан төріндегі Ұлттық құрылтайда Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев: «Біз аз уақытта зор серпіліс жасадық. Бұған ынтымақ-бірліктің және сындарлы қоғамдық диалогтың арқасында қол жеткіздік» деп атап өтті. Отандастарымызды бір мақсат, бір мүддеге ұйыстырудағы бірегей құрылым – Қазақстан халқы ассамблеясы. Осыдан тура бір жыл бұрын өткен облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының ХХІV сессиясында берілген бірқатар нақты тапсырмалар жүзеге асырылып, толымды нәтижелерге қол жетті. Қызылордада «Анаға тағзым» орталығының ғимараты бой көтеріп, «Халық достығы» аллеясы салынды. Сол жағалаудағы «Рухани жаңғыру» орталығы Үкіметтік емес ұйымдар үйі болып ашылды. «Достық үйінің» базасында Қазақстанның саяси реформаларының іске асырылу барысын түсіндіру мақсатында сарапшылар даярлау жөніндегі әдістемелік орталық құрылды. Сарапшы топ мамандары екі әдістемелік құрал әзірледі. Этномедиация бағытын дамытуға арналған жобалар жүзеге асырылып, кәсіби және қоғамдық негіздегі медиаторлар арнайы курстардан өтті. Сыр өңіріндегі аналар кеңесінің «Мәдениетті ана – мәдениетті ұлт» жобасы үздік деп танылып, өзге өңірлерге тәжірибе ретінде таратылды, – деді облыс әкімі.</blockquote>Кейінгі кезде этномәдени бірлестіктердің атаулы мерекелері де назардан тыс қалған емес. Осы уақыт ішінде «Славяне» этномәдени бірлестігінің 25 жылдығы, татар этномәдени бірлестігінің 30 жылдығы, «Алекс» би өнері мектебінің 25 жылдығы, республикалық «Корё ильбо» газетінің 100 жылдығы аталып өтті. Облыстық ассамблея жанынан ақсақалдар кеңесі құрылды. «Өз еліңді таны!» жобасы аясында олар тарихи қалалар мен киелі орындарға саяхаттауда.Мемлекет басшысы елімізде жоғары білім қолжетімділігін арттыруды және 2025 жылға дейін беделді шетел университеттерінің 5 филиалын ашуды тапсырды. Осы орайда облыс әкімі бастаған делегация 22-25 мамыр күндері Корея Республикасының Сеул, Тэджон қалаларына және Чоллабук-до провинциясында іссапарда болып, Сеул қаласында Ұлттық ғылыми-техникалық, Шинхан университеттерінің президенттерімен кездескен болатын. Қызылорда қаласында Корея университеттерінің филиалдарын ашу және жергілікті үздік мектеп түлектері үшін арнайы гранттар бөлу жұмыстарының басталғанын да облыс басшысы айтып өтті. Бірнеше айдың ішінде Ресей, Өзбекстан елдерінің Бас Консулдарымен кездесулер өтіп, облыстың сауда-экономикалық, инвестициялық, мәдени-рухани, туризм, білім және ғылым салаларында өзара ынтымақтастық орнату жөнінде нақты ұсыныстар талқыланғанын тілге тиек етті. Бұл жұмыстар аймақ экономикасының тұрақты дамуына серпін беріп, өңірдегі қоғамдық келісім мен бірегейліктің нығаюына өз септігін тигізе бермек.Сессия барысында облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының мүшесі, облыстық мәслихат төрағасы, тарих ғылымдарының кандидаты Наурызбай Байқадамов қазіргі қоғам үлкен трансформация үстінде өмір сүріп жатқанын, елдің тыныштығы мен бірлігіне ештеңе жетпейтінін айтты. Сонымен бірге ассамблеяның маңызды рөліне тоқталды.<blockquote>– Халқымыз бірлік пен тыныштықтың қадірін қаншалықты маңызды екенін өз көзімен көріп, бастан өткізді. Президенттің бастамасымен қолға алынған саяси реформалар бағдарламасы барлық этносты бір ұлтқа біріктірудің жаңа платформасына айналып келеді. Кейбір үстірт түсінетін адамдар ассамблеяның қажеттілігі қанша деп, біржақты көзқарастарын да білдіріп жатады. &nbsp;Мұны біз этноцентристік көзқарас ұстанатындар деп қабылдаймыз. Ал ассамблея аз этностарға қазақ қоғамы мен мемлекетке сіңісіп кету үшін қажет. Олармен бірге қоғамның бірегейлігін қалыптастырып, проблемаларды &nbsp;сараптап, болжам жасап отыруымыз – алдымен мемлекет құрушы қазақ ұлты үшін қажет. Қазір елдің ішінде бүлік тудыруда этникалық алауыздық, тілдік, діндік текетірестерді қолдану оп-оңай. Өйткені біздің қоғамда тек қана көп этнос немесе көп конфессия ғана емес, әлемдік үрдіске қатысты өркениеттік ұстанымдардың да белгісі байқалып келеді, – деді Наурызбай Сейтқалиұлы.</blockquote>Сондай-ақ, ол тап қазіргі оқиғаларға, көзқарастар мен ұлтаралық таным-түсініктерге қатысты да қоғамдық пікірді елекке салып өтті.<blockquote>– Қазіргі әлемдік жанжалдардың басым бөлігі өркениеттер арасындағы қақтығыс ретінде қалыптасып келеді. Қазақ қоғамының да сыртқы қысымдарға ұшырауы, ішкі өзара әзіл де болса айтатын қала мен дала, шала мен таза қазақ, ескі қазақ, жаңа қазақ, орыс пен украинді қолдайтын, қолдамайтын қазақ, ассамблеяны жақтайтын, жақтамайтын сияқты бөлініс белгілері біз үшін қаншалықты қажет? Бұның барлығы ішкі іріткілерге себеп болуы ықтимал. Ал қазақтардың болашағы ұлттық бірліктің дұрыс &nbsp;шешілуіне тікелей байланысты екеніне ешкімнің дауы жоқ деп ойлаймыз. Әрқайсысымыз ұлттық мүдде дегенде даңғаза жасамай, сабырлы да ұстамды, табанды үлес қоса беруіміз тиіс. Сондықтан да ассамблея еліміздегі этностарды бір өркениетке тоғыстыру үшін құрылғандықтан, оның орнын жоққа шығаруға болмайды. Ассамблея басқа этностар үшін емес, алдымен қазақ ұлты үшін қажет, – деді.</blockquote>Басқосуда баяндамашылар келелі ой айтып, мұнан өзге де қоғамдағы мәселелерді қозғады. Облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы жанындағы ақсақалдар кеңесі төрағасының орынбасары, философия ғылымдарының докторы, профессор Баймырза Қожамберлиев ел бірлігінің маңызына тоқталып, татулық пен келісім, бірегейлік жай ұрандаған сөздер емес, әр адамның ұстанымына айналу керегін айтты. Ал облыстық ҚХА жанындағы аналар кеңесінің мүшесі, онкология орталығының дәрігері Юн Виктория кейінгі уақытта жасөспірімдер мен мектеп оқушыларының арасында синтетикалық есірткіге тәуелділіктің артқанын және мұндай заттардың дәріханаларда нұсқаулықсыз оңды-солды сатылып жатқанына назар аударды.Күн тәртібінде облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының қоғамдық негіздегі орынбасары қызметіне облыстық татар этномәдени бірлестігінің төрағасы, ұзақ жылдар білім саласының дамуына үлес қосқан білікті ұстаз, ардагер Галия Гизатуллина тағайындалды. Бүгінге дейін осы қызметті атқарған өзбек этномәдени бірлестігінің жетекшісі Кахар Дадашевке алғыс білдірді.Облыс әкімі, облыстық ҚХА төрағасы Нұрлыбек Нәлібаев сессияны түйіндей келе, осы салаға жауапты тұлғаларға тапсырмалар беріп, бірқатар міндеттерді жүктеді. Алдағы уақытта облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының өкілдерімен жарты жылда кемінде бір рет кездесудің жұмыс кестесі әзірленіп, жүзеге асырылуы керек. Этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты түсіндіру бойынша белсенді ақпараттық жұмыс, этномәдени бірлестіктердің, Қазақстан халқы ассамблеясының қоғамдық құрылымдары мен олардың белсенділерінің маңызды қоғамдық бастамалары мен жобаларын қолдау жалғаса береді. Аймақ басшысы облыстық құрылыс, сәулет және қала құрылысы басқармасына облыстық мәдениет және спорт басқармасымен бірлесіп тарихи-мәдени, рухани ұйымдарды біріктіретін типтік үлгідегі «Руханият» орталықтарының жоба-сметалық құжаттамасын және эскиздік жобасын әзірлеуді жеделдетуді тапсырды. Жауапты басқармаларға тәрбие, жасөспірімдерді есірткі мен психотроптық заттардан қорғауды үйлестіру жұмыстары жүктелді. Сонымен қатар «Достық үйін» жөндеу жұмыстарына қаржы бөлу, «Достық аллеясына» сахна және ашық аспан астындағы кітап сөресін ұйымдастыру тапсырылды.Алқалы жиын соңында Сыр өңірінің рухани-мәдени дамуына этносаралық бірлік пен қоғамдық келісімнің сақталуына үлес қосқан бірқатар азаматтар мен ардагерлер марапатталды.

Облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының ХХV сессиясы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.</a> Елдегі сот жүйесінің тарихы қазақ билерінен бастау алады. Олар Шыңғыс хан қағанатының заң ережелерін бекіттірген. Майқы би «Орда биі» атанған. Ол кезеңнен «Түгел сөздің түбі – бір, түп атасы – Майқы би» деген даналық сөз қалған. Беріде қазақ құқығының жүйеленген қайнар көзі болып табылатын «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» деп аталатын дала заңдары жарияланды. Заңдар жинағы – «Жеті жарғыны» бекіттірген, Әз Тәуке ханның тұсында билік еткен үш төбе биіміз – Төле би, Қазыбек би мен Әйтеке би төрге шықты.&nbsp;Бүгінде сот билігі Қазақстан Республикасының атынан жүзеге асырылады және азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауға, заңдардың, өзге де нормативтік-құқықтық актілерінің, халықаралық шарттарының орындалуын қамтамасыз етуге қызмет етеді.Жалағаш аудандық сот төрағасы А.Мизанбаев 2023 жылдың 6 айында сот әділдігін жүзеге асыруда атқарылған жұмыстардың қорытындысы бойынша сала қызметкерлерінің және де БАҚ өкілінің қатысуымен баспасөз конференциясын өткізді. Баспасөз конференциясында аудандық сот төрағасы баяндама жасап, бірқатар сұрақтарға жауап берді.&nbsp;Нақтырақ тоқталсақ, аталған мерзімде аудандық сотта барлығы 369 &nbsp;іс қаралып, аяқталған. Оның ішінде, азаматтық 203, қылмыстық 34, әкімшілік құқық бұзушылық 132 іс қаралған. Аяқталған 203 азаматтық істер бойынша, сот бұйрығы 24, &nbsp;шешім 117, тоқтатылған іс саны 38, қараусыз қалдырылған 24, басқа соттың қарауына жолданғаны 1. Тоқтатылған азаматтық істерге қатысты медиация бойынша 38, оның ішінде сотқа дейінге хаттама негізінде 28 іс бойынша жұмыс жүргізілген. Азаматтық істер бойынша ең көп қаралған даулар шарт бойынша міндеттемеден туындаған даулар, яғни банк заем шарты, қарыз ақша өндіру 37, &nbsp;неке бұзу 36, кәмелетке толмаған балаларды асырап бағу үшін алимент өндіру жайлы талаптар 24 болса, заңдық маңызы бар фактіні анықтау жайлы 22 арыз қаралған.Қылмыстық істер бойынша 34-і аяқталған, ал 11 іске үкім шығарылған, 17-сі тоқтатылған, сондай-ақ 17-сі медиация тәртібімен татуласқан, 5 іс соттылығы бойынша жолданған және 13 адам сотталған.&nbsp;– Қазақ қоғамындағы белгілі бір тектілік қасиеттерді ұстанған турашыл би-шешендеріміздің «қара қылды қақ жарған» әділ шешімдерінің ел, ру арасында орындалуы міндетті шарт болып табылған. Әрбір би әділ шешімдерінің өз ортасына ғана емес, дүйім жұртқа жайылғанын қалаған. Осындай мәртебе арқылы ел сеніміне ие болып, үмітін ақтау үшін аянбай қызмет еткен. Сондықтан әрбір азаматқа әділ жаза &nbsp;түрлерін тағайындауға міндеттіміз және қызметтік жағынан да, моральдік жағынан да парызымыз болып табылады. Жаза түрлеріне нақтырақ тоқталсам, 1 азамат қоғамдық жұмысқа тартылды, &nbsp;4 азаматтың бас бостандығы шектелді, бас бостандығынан айыру 6, 1 азаматқа айыппұл міндеттелді, 1-еуіне шартты жаза тағайындалды. Аяқталған істердің санаттарына тоқталсақ, жеңіл санаттағы қылмыс 4, ауырлығы орташа қылмыс 7, ауыр қылмыс 10, ал тағы 10 іс теріс қылық санатындағы қылмыс болып табылады. Аяқталған &nbsp;қылмыстық істердің ең көп қаралған қылмыс санаты бойынша, ҚР ҚК-нің 188-1 бабы, мал ұрлығы бойынша 3 іс, &nbsp; ҚК-нің 188-бабы, ұрлық, яғни бөтеннің мүлкін жасырын жымқыру мақсатында 7 іс, ҚР ҚК &nbsp; 187 бап, ұсақ-түйек жымқыру бойынша 11 іс, есірткі затын заңсыз егу, тасымалдау санатында 3 іс қаралды. Жалпы, қаралған әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша 139 істің аяқталғаны 132 болса, жаза тағайындалғаны 89, тоқтатылғаны 42, соттылығы бойынша жолданғаны 1, тараптардың татуласуына байланысты медиация тәртібімен тоқтатылған 19 іс. Жаза тағайындалғандары бойынша, айыппұл 50, ескерту 5, қамаққа алу 34, көлік құралын басқару құқығынан айыру 12, көлік құралын басқару құқығынан айыру қосымша жаза ретінде 12 адамға жаза қолданылды. Әкімшілік құқық бұзушылықтың ең көп қаралған санаты бойынша көлік құралын алкогольді масаң күйде басқару 12, &nbsp;жеке бастың құқықтарына қол сұғатын, оның ішінде ұрып-соғу, отбасы-тұрмыстық қатынастарда тұратын адамды ұрып соғу 14 іс келіп түскен. 1 іс келесі тоқсанға қалса, 6 іс біріктірілді. Есепті мерзімде сотпен азаматтық істер бойынша 1, &nbsp;жеке ұйғарым, қылмыстық іс бойынша 1, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша 6 іске жеке қаулылар қабылданды, – дейді аудандық сот төрағасы.Баспасөз конференциясын қорытындылай келе сот төрағасы алдағы уақытта да сот төрелігінің сапасын арттыруға, сот жүйесін нығайтуға барлық шаралар қолданылатынын атап өтті. Әрине, сот саласы ешқашан жеңіл болмаған және болашақта да оңай болмайтыны белгілі. Сондықтан еліміздегі сот жүйесінің дамыған мемлекеттер сапына қосылуына үлес қосу – мәртебе әрі мақтаныш.&nbsp;Иә, сонау заманнан қалыптасқан әділетті үкім шығара білген билердің жолы қазіргі тәуелсіз елеміздің сот жүйесіне бағыт-бағдар болары сөзсіз. «Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ», «Ханда қырық кісінің ақылы болса, биде қырық кісінің ары бар» деген бабаларымыздан қалған ұлы сөз бар. Қазақ қоғамындағы белгілі бір тектілік қасиеттерді ұстанған турашыл би-шешендеріміздің «қара қылды қақ жарған» әділ шешімдерінің ел, ру арасында орындалуы міндетті шарт болып табылған. Әрбір би әділ шешімдерінің өз ортасына ғана емес, дүйім жұртқа жайылғанын қалаған. Осындай мәртебе арқылы ел сеніміне ие болып, үмітін ақтау үшін аянбай қызмет еткен.

Жалағаштық сот 6 айда 369 іс қараған

Сырдария ауданының әкімі Берік Сәрменбаев кезекті жұмыс сапары Қоғалы ауылында жалғасын тапқаны мәлім. Бүгінде аудан әкімі желілік кестеге сәйкес, &nbsp;ауданға қарасты елді мекендерді аралап жүргені мәлім. Бұл ретте, аудан басшысы Қоғалыкөл ауылдық клубының жұмысымен танысып, «Сыр көгіндегі сырлы әуен» атты ауылдық клуб үйірмелерінің концерттік бағдарламасына қатысты.Іс-шара барысында аудан әкімі Берік Сәрменбаев ауыл тұрғындарына жылы лебіздерін жеткізді.<blockquote>– Қоғалыкөл ауылының қасиетті топырағы көпке аян. Мұнда елімізбен қатар, алыс-жақын шетелге танымал таланттар түлеп ұшқан. &nbsp; Біз қашанда ауылды түлетугне барымызды саламыз. Қазіргі уақытта ауыл беркелі тіршілігін қалыптастырып, ырзық-несібесін жерден теруде. Ауылда кәсіп ашуға ниетті азаматтар қатары жеткілікті. Сондықтан біз ауыл азаматтары қай кезде де, қолдаймыз. Бүгін керемет кештің куәсі болып отырмыз. Ауыл мәдениеті дамыса, өнерлі жандар көпте шығатыны сөзсіз, – деді аудан әкімі.&nbsp;</blockquote>Негізінен, ауыл мәденеиеті де таланттарға кенде емес. Аудан басшысы ең алдымен клуб үйінің жалпы жұмысымен танысты. Қоғалыкөл ауылдық клуб үйі 2012 жылы салынып, пайдалануға берілген, 150 орындықты көрермендер залы бар. Қоғалыкөл ауылдық клуб үйінің жанынанан құрылған 5 үйірме жұмыс жасайды.Ауылдық клубта өткізілген «Сыр көгіндегі сырлы әуен» атты клуб үйірмелерінің концерттік бағдарламасында жас таланттар ән шырқап, көрерменге көтеріңкі көңіл-күй сыйлады.Қоғалыкөл ауылы - Сырдария ауданындағы ерекше елді мекендердің бірі. Бұл ауыл Тұрсынбай датқа тұрғызған "Құлболды" ишан кесенесі тұрған жер. Батысында ең биік "Жетімасар" құмы тұр. Соғыс жылдарында колхоздың бидай еккен жері – "Қырық жігіт" алқабы да осы жерде. Ауыл маңында орта ғасырлық Баршынкент шаһарының орнына үшінші жыл қатарынан археологиялық қазба жұмыстары жүргізілуде.Ауыл даңқын жоғарғы кеңеске депутат, мемлекеттік сыйлықтың иегері болған Жаңбырбай Қожауов, егіс, мал фермаларын басқарған Сражаддин Әбибуллаев, бұлардың ізін қуа Рабиға Іздіқұлова, механизатор күрішші Гүлжауһар Әдікенова, Гүлнар Әлекеева мен Рахима Досжановалар ел мақтанышына айналды. Ауылдан тұңғыш Ленин орденін алған механизатор Жақсылық Алдамұратов та осы ауылдан. Бұл ауыл алаштың азаматтары Серәлі, Сейдәлі Лапин, Мұңайтпасовтар, сонан соң сахна жұлдызы, шебер актриса, театр падишасы атанған Сәбира Майқановалардың кіндік қаны тамған жер. Ауылдың батыс беткейінде "Қожықтың қыстауы" деген жер әлі бар. Бұл әйгілі "Қыз Жібек" фильмін әлемге танытқан режиссер Сұлтан Қожықовтар әулетінің ата қонысы болған.

Аудан әкімі қоғалыкөлдік көрөнерпаздардың өнеріне қанықты 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жанкент ауылы аудан орталығынан 40 шақырым қашықтықта, Ұлы Жібек жолы басып өтетін, түркі елдеріне ортақ тұлға Қорқыт баба мен «Екінші ұстаз» атанған Әбу Насыр әл-Фараби мекендеген Жанкент шаһары маңында орналасқан. Округ орталығы – Жанкент елді мекені. Ауыл 2014 жылы облыс әкімінің шешімімен тіректі елді мекендер тізіміне енген. 2018 жылы облыстық мәслихат шешімімен Өркендеу ауылының атауы Жанкент болып өзгертілді.Ауыл тұрғындарының кәсібі – егін егіп, бау-бақша дақылдарын өсіру және ет, сүт өндіру.Сырлы Сырдың Жанкентінде, Сырлыбайхан, Құттыбай кесенелері, Оспан тамы, Бабажан сарт қамалы және Қызыл тамырлы, Балшан, Сарыкөл мен Құдықтықұм сияқты тарихи жер аттары бар.Жанкент – ортағасырлардан сақталған көне қала орны. Оғыз мемлекетінің астанасы Жанкенттің гүлдену дәуірі ІХ ғасырдың екніші жартысынан басталады. Ол кезеңде Жент (Арал) теңізі маңынан үлкен тұз кені табылып, Қытай, Иран, Үндістан елдерімен сауда қатынастары жасалған. Қыпшақ тайпалары Қарлаң өткелі арқылы Жанкентке келіп, сауда жасаған. Қалада құмыра жасаушы, ұсақ қолөнерші, зергерлер, қару-жарақ шығарушы ұста, шеберлер көп болған. Жанкенттің сырты үш орам болып суға толтырылған орлармен қоршалған. Қаланың сыртпен қарым-қатынас жасап араласатын төрт қақпасы бар-тын. Жанкент Жувейнидің, Несевидің және Омаридің кейбір еңбектерінде «Шаһаркент» деп те берілген. В.В.Бартольдтің пайымдауынша, Жанкент Х-ХІ ғасырларда Оғыз мемлекеттік бірлестігі билеушілерінің қысқы ордасы болған.Жанкентте 1867 жылы П.И.Лерих және М.К.Приоров қазба жұмыстарын жүргізіп жобасын түсірген. Зерттеуді келесі жылы В.В.Верщагин жалғастырды. 1946 жылы Хорезм археологиялық-этнографиялық экспедициясы (жетекшісі Толостов) кешенді зерттеу жұмыстарын жүргізіп, қаланың нақты жобасын сызып, әуеден суретке түсірген. Әйтсе де кейбір қателіктерін 2005 жылы зерттеу жүргізген Мәскеу және Қорқыт ата университетінен келген ғалым-зерттеушілер тауып, өзгеше болжам жасауда.Орта ғасырлық деректерде Жанкент қаласын мұсылмандар қоныстанған. Сырдың бойымен Мауренахрдан Жанкентке астық тасылған делінеді. Қаланың өрлеген шағы Шыңғысхан шапқыншылығына дейінгі уақыт екені анық.Жанкенттің парсыша аты «Дех-и-нау», арабша «Әл-Карьят Әл-хадиса», түрікше «Янги кент», қазақша Жанкент. Демек «Жаңа қала» деген мағынаны білдіреді. Қаланың ХV ғасырдан кейінгі тағдыры белгісіз, жазба деректерде де ешқандай мәлімет кездеспейді. Жанкент шаһары туралы аңыз-әңгімелер көп айтылады. Жанкент шаһарында бүкіл түркі жұртына ортақ тұлға Қорқыт баба дүниеге келіп, шаһарды билеген Илхан ханға уәзір болған деп те, атақты Қарабура Әзінің қызы Жанкентті билеген Санжар ханның жары Бегім ана туралы да аңыз-әңгімелер көп.Сырлыбай хан, Құттыбай, Оспан тамы кесенелері – Жанкент жерінде өмір сүріп, халыққа қызмет жасаған тарихи тұлғалардың құрмет пен беделіне арнайы жасалған тарихи ескерткіш. Ал Сарыкөл, Қызылтамырлыкөл атаулары жер бедеріне өскен өсімдіктеріне байланысты қойылған атаулар. Білетіндер Құдықты құм-құмның ішінде бірінеше құдық қазылып, жүргіншілердің сусамауына көп көмегін тигізген жер екенін айтады. Сонымен бірге Жиеней аталығындағы бай кісінің жайлаған жеріндегі көл Балшан атымен аталған. Ауыл-аймағына жәрдемдесетін, сауынсызға сауын беріп, қайырымды бай атанған. Балалары мен інілерін молдаға оқытқан. Інісі Досберген Софы деген атақты иемденген. Ол кісінің жақын жуықтары Ізмәмбетов Балдырған Бөзкөл ауылында, Балшанова Орынбасар Алматыда, Сұлтамұратов Нұрадин Досбергенұлы Өркендеуде тұрған.Бабажан сарт қамалы туралы да айта кетейік. Бабажан – Хиуа ханының Сыр қазақтарының үстінен зекет, үсір жинайтын әкімі болған. Елден әр тоқ қора сайын бір пәк қыз, бір қой, бір жорға, тоқты алып, зорлық-зомбылық жасағанын қоймапты. Оны Жанқожа баба естіп, қалың қолмен қамалды қоршайды. Жасырын жолмен қашқан Бабажанды ұстап алғандар оны қазыққа отырғызып өлтіреді, қамалын қиратады. Сол қамалдың орны Бабажан сарт қамалы деп аталады.Елбасының «Мәдени мұра» бағдарламасы негізінде Қазақстан Республикасы Тәуелсіздік алғаннан бері тарихқа көптеген тың деректер қосылуда. Өркендеу ауылдық округінің территориясында орта ғасырлық Жанкент шаһары, Құттыбай, Сырлыбай хан кесенесі, Шобансих әулие, Оспан тамы, Бабажан Сарт қорғаны, Мыңтөбе секілді ескі орындар бұдан әлденеше ғасыр бұрын тіршілік еткен адамдардың өмір тарихын зерттеуге керемет мүмкіндік береді. «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша тарихи, мәдени орындар есепке алынып, жыл сайын Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті мен Әлкей Марғұлан атындағы археология және Ресей ғылым академиясының Н.Н.Миклухо-Маклай атындағы этнология және антропология ғылыми – зерттеу институтының ғалымдары, оқытушылар, студенттер қатысқан қазба жұмыстары кезінде көптеген керамикалық бұйым, тиын, тұрмыстық заттар мен әшекейлер табылды. Оның нәтижесі жаңа пікірлер тоғысын туғызып, тарихқа жаңа парақ қосуда. «Тарихи – мәдени мұраларды пайдалану және қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Өркендеу ауылдық округінде орналасқан «Мыңтөбе», «Сырлыбай хан кесенесі», «Құттыбай кесенесі», «Жанкент шаһары» облыстық тарихи және мәдени мұра ескерткіштерін қорғау тізіміне енгізіліп, қорғау, қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде.Қазалы ауданындағы аталған тарихи орынға зерттеу жұмысы жүргізіліп, Қызылорда облыстық мәдениет, архив және құжаттама басқармасы арқылы облыстық бюджеттен қаржы бөлініп, ежелгі Жанкент шаһарының 45 гектар аумағы қоршалды. Қалашықтың кіреберіс аузына 12 метрлік «Жанкент» стелласы орнатылды.2019 жылы Өркендеу ауылдық округі облыс бойынша тіректі және тіректі емес елді мекендер арасында «Үлгілі ауыл» конкурсында ынталандыру сыйлығын иеленіп, 2 миллион теңгені жеңіп алды.

Жақұт жасырған Жанкент

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Бұрнағы күні спорт саласының ардагері, басылымның тұрақты оқырманы Мектепхан Елеусінов бізге қоңырау шалып, ақжолтай жаңалықпен бөліскен еді. Қай кезде де зияткерлік ойындардың облыс көлемінде дамуына зор үлес қосып келе жатқан ел ағасы шіркейлілік өрен Сәбина Абылайдың Қырғызстан елінде өткізілген Азия чемпионатында жеңімпаз атануын ерекше қуанышпен қабыл алғандығын жеткізді. Расында, жерлесіміз Қырғызстан елінде жалауын көтерген шахматтан Азия чемпионатында жеңіс тұғырынан көрінді.&nbsp;Негізінен, Қазақстан құрамасының 8 жасқа дейінгі қыздар командасының ойыншысы Сәбина Абылай жекелей сында рапид бағдарламасы бойынша жүлделі І орынды жеңіп алды. Жалпы, Қазақстан құрамасы командалық ойында да, рапидтен де алдыңғы орыннан көрінген. Біздің жерлесіміз &nbsp;тағы бір мәрте классика бағдарламасы бойынша ІІІ орынды қанжығасына байлады. Жетістігін еселей түскен Сәбина Абылай жекелей және командалық есепте 3 алтын, 1 қолаға қол жеткізді. Өз кезегінде &nbsp;№12 Сырдария аудандық балалар-жасөспірімдер спорт мектебінің шахмат бөлімшесінің жаттықтырушысы Үсен Маханбетов шәкіртінің жетістігі туралы пікір білдірді. &nbsp;<blockquote>– Менің шәкіртім Сәбина Абылай – №129 Ә.Жәмішев атындағы мектеп-лицейінің 3 сынып оқушысы. Дарынды оқушым шахмат үйірмесіне 5 жасынан бастап қатыса бастады. Алғырлығымен көзге түскен спортшымыз Қазақстан құрамасына қабылданып, сақадай сақ ойыншылардың қатарынан табылды. Қырғызстан елінде бірнеше қарсыластан басым түсіп, ме-рейімізді үстем етті. Алғаш рет Азия чемпионатында сырдариялық спортшы жеңіске жетіп, ауылдастарының абыройын асқақтата білді. Қызылорда қаласындағы теміржол вокзалынан Сырдария ауданына қарасты спорт саласының жауапты мамандары жеңімпазды салтанатты түрде күтіп алды. &nbsp;Барша құрмет көрсете білген жандарға алғысымыз шексіз! Алдағы уақытта шәкіртіміз орасан жетістіктерге қол жеткізеді деп сенеміз. Сәбинаның алар асуы алда. Уақыты келгенде әлем біріншілігінде шәкіртіміз топ жарса деген тілегіміз де жоқ емес, – деді Үсен Маханбетов.&nbsp; Жалпы, құрлықтық бәсекеге 11 мемлекеттен 280 шахматшы қатысқан екен.</blockquote>– Менің Азия чемпионатында жүлдегер атануын ең алдымен бапкерім мен ата-анамның арқасы деп білемін. Қырғыз елінде өткізілген жарыс барысында ойындар өте қиын әрі қызықты өтті. Аса дайындықпен келгендіктен, чемпионддық атаққа қол жеткіздім. Қызылорда келгенімде үлкендеріміз күтіп алды. Сол кезде қуанышымда шек болмады, – дейді Сәбина Абылай.

Сырдариялық спортшы Азия чемпионы атанды 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қазалы ауданында көптің ықыласына бөленіп, халық қамын ойлаған абыройлы азаматтар аз емес. Сол қатарда елге болысып, қысылтаяң сәтте қолдау көрсетіп жүрген жандардың бірі – облыстық мәслихат депутаты, кәсіпкер Ібайдулла Тілеп. Жуырда Қазалы халқына ғана емес, облысқа белгілі азаматпен сұхбат құрудың сәті түсті.– Сізді халық жақсы таниды. Дегенмен оқырманға ең әуелі өзіңіз жайлы толығырақ айтып берсеңіз…– Мен 1959 жылы теңіздің қолтығында дүниеге келіппін. Нақтыласам, «Қосшоқы» деген жер. Кейін әкем «Жанай» учаскесіне көшіп, 12 жасқа толғанша сол жерде білім алып, ойын қуып, теңіз толқынына қарап өстім. Одан кейін 1976 жылы Қызылорда ауылшаруашылығы техникумына оқуға түсіп, 1979 жылы бітіріп шықтым. 1980 жылы институтқа түстім. Осылайша 3-курста оқып жүріп әскерге аттандым. Азаматтық борышымды аман-есен атқарып келісімен қызу жұмысқа кірісіп, елмен араласып, аға мен іні тауып, бүгінгі күнге жетіп отырмын. Қазір кейбіреулер «уақытым бекер өтіп кетті» деп өкініп жатады. Алайда Шерхан Мұртазаның пайымдауынша, уақыт емес, өмір өтеді екен. Уақыт өз қалпында, таңның атысы күннің батысымен жалғасын тауып отырады. Артта қалған өмірге өкпе жоқ, тек алға қарай қадам басамыз.– Біраз жылдан бері облыстық мәслихат депутатысыз. Жалпы депутаттық, азаматтық ұстанымыңыз қандай?– Мені сол орынға отырғызған халық. Халық – құдайдың бір есімі. Елдің аманатын арқалап жүргеннен кейін мүмкіндігім келгенше білімімді, тәжірбиемді ел алдында көрсетіп, қызметімді абыроймен атқарып, берілген сенімді аяқасты етпей жүрсем, соның өзі – үлкен мәртебе. Ертеректе ауданға қарасты елді мекендерде жарық, ауызсу мәселесі күн тәртібінен түспейтін. Қазір олардың қатары азайды. Құдай қаласа, барлығының шешім табатын күні алыс емес. Бертін келе, ауылдарға да көптеген дүниелерді жеткізу керек болды. Жалпы адам баласының тұрмыс-тіршілігі жақсарған сайын сұраныс та өзгеріп, көбейіп отырады.Елді мекендерден көлікпен шыққан адам неліктен кентке шаршап жетуі керек?! Ауданда жастар уақытын құр өткізбеу үшін түрлі орындар салынып жатыр. Сол қатарға мұз айдынын қоссақ, артық болмайды. Біздің жастар сонда сырғанап, көңіл көтеріп, керемет саябақ пайдалануға беріліп, жұртшылық кешкілік қыдырса, нұр үстіне нұр болар еді. Шағын футбол алаңдары салынып, бүлдіршіндер доп теуіп, уақыт өткізіп жатыр. Мұны көрген сайын қуанамын. Түптеп келгенде, болашақ жастардыкі болғандықтан, біздің аудан жастары да ешкімнен кем болмай, жақсы білім алып, биіктерден көрінсе деймін. Ел игілігіне қажеттінің барлығы табылып, осыларды жүзеге асыру әрі атсалысу – менің азаматтық борышым. Негізгі ұстанымым да осы бағытта. Менің сөздік қорымда болмайды деген сөз жоқ, ертеңіміз жарқын, болашағымыз баянды болатынына сенемін.– Ібайдулла аға, бүгінге дейін облыстық мәслихат депутаттарының қолдауымен аймақта, оның ішінде ауданда шешімін тапқан мәселелерге тоқталсаңыз…– Әуелі ұсынған бағдарламаммен таныстырайын. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауында еліміздің жаңа бағдары басты жеті қағидатқа негізделген. Сол қағидаттардың іске асуына атсалысу, шағын және орта бизнесті дамытудағы бағдарламаларды іске асыру, жастар ісін қолдауға, өнер және спортқа ден қойған жастардың жетістіктерге қол жеткізуіне мүмкіндіктер қарастыру, Арал, Қазалы ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал жасау, ішкі жолдарын күрделі, ағымдағы жөндеуге қаржы бөлдіру, елді мекендердің жол, су, электр жарығы мәселелерімен қоса газдандыру жұмыстарына күш салу – басты бағдарым. Қазірге дейін аймақта түйіні тарқатылған түйткілдер көп. Ал Қазалы ауданына келер болсақ, жоғарыда тоқталып өткендей, 2004-2005 жылдары жарық, сусыз отырған ауылдар көп кездесетін. Сол уақытта облыстық өкілетті орган мінберінде елге сыйлы азаматтар жетерлік еді. Мен солардың тәрбиесінен өтіп, көп нәрсе үйрендім. Жоғарыда айтқанымдай, бұрынырақта ауыл өз алдына, кенттің өзі жарықсыз отырды. Бір көшеге 2 сағат, келесісіне 2 сағат жарық барып тұратын. Ауызсу мәселесі де тура осындай болатын. Бүгінде ауызсу мәселесі шешілген. Барлығына бірдей жетіп тұр десек, артық емес. Сонымен қатар автожол мәселесінің де біржақты болып келе жатқанын көзіміз көріп жүр. Қараңғы көшелердің жарқырап тұрғанын, бүгінге дейін көптеген елді мекендерде білім ошақтары салынғанын айтпай кетуге болмайды. Ертеде дарияның арғы бетіндегі шет ауылдармен өткелдің болмауы салдарынан байланыс үзіліп қалатын. Мұның барлығы артта қалды. Осы ретте «Қарлаң» көпірінің салынып жатқанын мақтанышпен тілге тиек етсем деймін. Мұның өзі – үлкен іс. Міне, осындай дүниелердің игілігін халық көруге тиіс. Бұл жұмыстардың бәрінде облыстық мәслихат депутаттарының үлесі бар.– Жүйелі жұмыстың жолын жемқорлық кес-кестейді ғой. Осы тұрғыда пікіріңізді білсек…– Мен ауылда туып-өстім. Сол кезде есте қалғаны күнде кешкісін жағалай орналасқан көршілер кешкі ас дайын болғанда тамақтарын бір-біріне ала жүгіретін. Оған қоса біреудің үйінде той болса, барлығы бірдей қуанып, бір отбасында қайғылы жағдай орын алса, тұтас ауыл қайғыратын. Бұл – имандылықтың басымдығы. Кешегі күнге дейін мұның барлығы болғанымен, ненің әсері екені белгісіз, қазір жоғалып барады. Әрине, бәріне бірдей күйе жағудан аулақпын. Жемқорлық – қоғамның өзегіне түскен жегі құрт тәрізді. Мұның өзі ертеңге деген сенімді жоғалтады.– Осы тұста ұрпақ тәрбиесіне ұқыппен қарау керек секілді. Қазалы ауданындағы жастардың жаппай төбелесі елді бір дүрліктіріп алды емес пе?– Бала үйдегі тәрбиеге қарап түзелетіні сөзсіз. Соның арқасында биіктерден көрініп, ортасына сыйлы болып, елге танылатыны тағы бар. «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» дейді дана халқымыз. Егер бала отбасында дұрыс тәлім алса, оның болашағы жарқын болады. Керісінше, бұрыс тәрбие берілсе, көптеген кедергілерге ұшырап, болашағы бұлыңғыр тартады. Қазір жастар ұялы телефонды жата-жастанып қарайды. Әлеуметтік желіге телміріп, уақытты құр жібереді. Бұл «Айта-айта Алтайды, Жамал апай қартайдының» кері. Мәселе күн тәртібінен түскен жоқ. Мейлі олар қалта телефонды ұстай берсін. Бірақ содан өзіне керегін алып, қажетіне жаратсын. Оны жақсы бағытта пайдалансын. Әрбір ата-ана бала тәрбиесіне бейжайлық танытпау қажет екенін түсінсе екен. Қазіргі заманда баланы, бала тәрбиесін қараусыз қалдыруға болмайды.

Жүйелі жұмыстың нәтижесі оң

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Мал шаруашылығы – өңіріміздегі ең маңызды саланың бірі. Бұл сала халықты түрлі тағам өнімдерімен, өнеркәсіпті шикізатпен қамтамасыз ететіні халыққа мәлім. Ал, осы малдың түрлі ауруға ұшырамауын, олардан алынатын өнімдердің адам денсаулығына зиян келтірмеуін қамтамасыз етуде тынымсыз еңбек ететін ветеринар мамандарының қызметі ерекше рөл атқаратыны айтпаса да түсінікті.&nbsp;Қазақ қауымының өсіп-өркендеуіне өзіндік маңызды рөлін атқаратын мамандыққа талай атпал азаматтар өмірін арнап, елге қызмет етті. Солардың бірі – Жосалы кентінің тұрғыны, еңбек ардагері Үміткәрім Досымов.&nbsp;Біз әңгімелегелі отырған &nbsp;азамат туралы &nbsp;халық не біледі деген сұраққа келсек, негізінен Үміткәрім аға Қазалы ауданына қарасты Байқожа стансасында дүниеге келіп, осы елдегі орта мектепте алғашқы әріпті танып, кейіннен ата-анасының Тұрмағамбет ауылына қоныс аударып, ауылдағы №29 орта мектепті тәмамдайды.&nbsp;1965 жылы мектепті бітірген ол замандастары сияқты &nbsp;өмірін жоғары білім алумен бастамай, керісінше ауданда жаңадан құрылған Жаңақала &nbsp;кеңшарында шопан болып жұмыс істейтін әкесіне көмекші болудан бастайды. Бірақ, арада екі жыл өткен соң, жас шопан білімін жетілдіруде Алматыдағы зоотехникалық мал дәрігерлік институтына құжат тапсырып, емтиханнан сәтті өтіп, онда жоғары білімді ұстаздардан 4 жыл бойы &nbsp;ветеринария саласының қыр-сырын терең меңгеріп шығады. Талапты студент институт қабырғасында білім ала жүріп, ондағы қоғамдық жұмыстарға да белсене араласады. Атап айтсақ, спорт десе ішкен асын қоятын Үміткәрім ағамыз спорттың гандбол түріне деген ерекше ықылас танытып, институт құрамасы сапында көптеген жарыстарға қатысады. Талантты спортшы өзінің дарындылығымен, ерекше қабілетімен көптеген дүбірлі жарыстарға қатысып, жүлделі орындарға ие болады. Нақтысын айтқанда, 1970 жылы &nbsp;жоғары оқу орындары арасында институт құрамасы сапында Тәжікстанда өткен бүкілодақтық додалы жарысқа қатысып, жеңімпаз атанса, &nbsp;келесі жылы Украинада өткен бүкілодақтық жарыста жүлделі ІІІ орынды, содан кейінгі жылы Литвада өткізілген жарыста тағы да ІІІ орынды иемденіп, өзі де үздік ойыншалар қатарынан орын алып, қазақ елінің, оның ішінде өзі білім алатын Алматы зоо ветеринариялық институтының мерейін тасытады.&nbsp;Осындай дарынды азаматтың еңбегін бағалаған институт басшылығы оны өзі білім алған оқу орнында денешынықтыру сабағының мұғалімі, оның ішінде гандболды дамытуға ұсыныс тастайды. Алайда, «Туған жерге туыңды тік» деген қазақ даналығын бойында сіңірген, әкесінің баласына айтқан ақыл-кеңесін орындауда Үміткәрім ағамыз әкесінің өзіне қойған талабын орындауға елге оралады. Жас маманды туған ауылы қуана қарсы алып, оны шаруашылық басшылығы бастапқы кезде мал емдеу бекетінің дәрігері, кейіннен сол бекеттің меңгерушісі қызметіне тағайындайды.Алғыр да әрбір іске шеберлікпен қараған Үміткәрім ағамыз араға жылдар салып, Жаңақала кеңшарына қарасты Кекірелі елді мекеніндегі мал фермасына дәрігер, ферма меңгерушісі қызметтерін сеніп тапсырып, қызмет жолында сатылап өсуіне жағдай жасайды.Білімді де білікті маман ауылдағы шаруашылық басшылығы сеніп тапсырған тапсырмаларды &nbsp;жауапкершілікпен орындап, аға буыннан алған өмірлік тәжірибесін шәкірттеріне арнап, олардың қоғамнан орнын сайлап алуына еңбек сіңіреді.Еліміз егемендік алып, жаңаша өмір сүре бастаған алғашқы жылдарында Үміткәрім Досымов &nbsp;ауыл тұрғындарымен тәуелсіздіктің туын аспандатып, елді жаңаша өмір сүруге шақырғандардың бірі болды. Ол өз ісінің шебері ретінде ел жаңаша қызмет етуде көптеген іргелі істердің басы-қасында жүрді. 1991 жылы &nbsp;ауыл тұрғындарымен ойласа отырып, мал шаруашылығы бағытындағы «Үш ағаш» кәсіпорнын құрды. Оны өзі басқарып, тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында ауыл тұрғындары басынан өткерген қиыншылықтан аман-есен шығуына аянбай еңбек етті. Көптеген ауыл тұрғындарының төрт түлігінің сақталуына жұмыс жасады.&nbsp;Сондай-ақ, ол 1996-2000 жылдарда «Мыңтай» шекара бекетінде жетекші мал дәрігері, кейіннен өзі еңбек еткен Тәйімбет Көмекбаев ауылында өміріне серік еткен мамандығы бойынша елге еңбегін сіңіріп, құрметпен зейнеткерлік демалысқа шықты. «Еңбек етсең ерінбей,Тояды қарың тіленбей» деп данышпан ақын Абай Құнанбаев айтқандай, Үміткәрім Досымов өзінің саналы өміріне серік еткен мамандығының білгірі ретінде көптеген марапатқа да ие болған құрметті азамат.Ол Кеңес Одағы дәуірінде өздері қызмет еткен сала бойынша үздік деп танылған азаматтарға берілетін мадақтамалардан да, сый-құрметтен де кенде болған емес. Тіпті, сала үздігі ретінде «Урал» мотоциклін сыйға алса, облыстық, аудандық партия комитеттерінің, әкімдіктердің Құрмет грамоталарымен, Алғыс хаттарымен мадақталды. Т.Көмекбаев ауылындағы №1 мал фермасының меңгерушісі болып қызмет еткен жылдарда оның қолдауымен ферма шопаны Пернетай Игенбаев аудандық атқару кеңесінің депутаты болып сайланса, ферманың енді бір &nbsp;азаматы Жаңабай Сандыбаевтың республикалық комсомолдар съезіне делегат болып қатысуына қолдау көсретті.Сонымен қатар, Тұрсын Сержанов, Құдайберген Шайманов, Жақсылық Тілеубеков, Мұрат Өсербаев, Ақылтай Айбергенов, Нұрмахан Айбергенов сынды құрметті шопандарға олардың тұрмыстық жағдайларына қолдау жасады.«Мал шаруашылығы атам қазақтың басына біткен бақыт. Бұл шаруашылық бізге ата-бабадан аманатталып келе жатқан кәсіп десек те болады. Мен де бала кезден қолына аса таяғын ұстап, Қызылқұмда шопан болып еңбек еткен әкеме көмекші ретінде қой бақтым. Балалық шағымнан &nbsp;өміріме жақын болған бұл мамандықты өсе келе де кәсібіме айналдырдым. Мал дәрігері бұл ауыл тұрғындары үшін қадірлі де құрметті мамандық. «Еңбек түбі – береке» дейді қазақ халқы. Міне, өміріме серік болған сүйікті мамандығымның арқасында көптеген құрметке ие болдым. Ауылдастарымның алғысын алып, &nbsp;мал шаруашылығының өркендеуіне үлесімді қостым. Иә, талай қиыншылықтар басымнан өтті. Ондай кезде аға буын өкілдерінің өнегелі өмір жолдарына, өмірлік, қызметтік тәжірибелеріне сүйендім. Кейіннен мен де осы мамандықтың қыр-сырын меңгеріп, тіпті шәкірт те тәрбиеледім. Ауылдың әрбір отбасындағы төрт түлікке жақын болып, оның денсаулығына жауаптылығын өзімнің &nbsp;міндетім деп санадым. Қазақта «Еңбек түбі – бейнет, бейнет түбі – зейнет», «Еңбек етсең емерсің» деген жақсы тәмсіл бар. Ел-жұртымның өсіп-өркендеуіне қосқан перзенттік парызым үшін де бірнеше рет аудан, облыс басшыларының құрметіне ие болдым. Еңбегім еш кетпеді, Бүгінде ауылыма жол салып, той-томалаққа бара қалғанда ауылдастарым қуана қарсы алады. Қонаққа шақырады. Сыйлайды, тіпті кейде менің &nbsp;азды-көпті жақсылықты істерімді айтып құрмет көрсетеді. Бұдан артық маған қандай бақыт керек. Жасым да келді. Қарттарға жақсылықты мақтаулар айтсаң болды олар бір марқайып қалады. Әрине мен де мақтаудан кенде емеспін. Айналамды қоршаған жақсылармен бірге өмір сүріп жатқан жайым бар. Тек өмірімнің мәні, ұл-қыз сыйлаған жарымның өмірден ерте кетіп қалғаны болмаса. Алла маған бақытты өмір сыйлады. Ұл-қыз өсірдім. Немере, шөбере сүю бақытына ие болдым. Айлин есімді тәп-тәтті шөберімнің қолынан күнде бір рет су ішпесем көңілім көншімейді. Немерем Нұрдәулетім менің жолымды ұстанып, аудандық ветеринария стансасында мал дәрігері болып қызмет етуде. Жаман емес, ұжымдастары алдында абыройлы. Кейде маған еркелеп, «ата мен сенің ізбасарыңмын» деп те мақтанып қояды. Ал мен болсам, Аллаға шүкір деп ұрпақтарымның тілеуін тілеп отырамын» дейді &nbsp;абыз аға.Иә, «Өмір – өзен» дейді. Міне, осы өзеннің ағысымен жүзіп келе жатқан ел ардақтысы Үміткәрім Досымов ағамыз бүгінде аудан орталығы Жосалы кентінде тұрады. Аудандық ардагерлер кеңесінің алқа мүшесі. Өңірде болып жатқан қоғамдық жұмыстардың белсенді мүшесі. Өзінің өнегелі өмір жолымен жастарды қолдап, оларға үлгі көрсетіп жүрген аға буын өкілдерінің бірі.

Үміткәрім Досымов: Мал шаруашылығы қазақтың басына біткен бақ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Кілем үй ішіне сұлулық та, жылулық та сыйлайды. Жайсаң төсек, ілсең суреттей сыр ақтарып тұратын сиқыры бар. Қазір кілемнің түрі көп. Иран, Түрік елдерінен келген кілемдер көздің жауын алады.Бірақ көненің көзіндей болған өзіміздің түкті кілемді бүгінде пайдаланбайтын болдық. Ал қолөнер еңбегі мен нағыз түкті кілемнің қандай болатынын білетін шетелдіктер оны арнайы тапсырыспен кемі 600 мыңнан бастап 1 миллион теңгеден астам қаржыға сатып алады екен. Біз мұны Айдарлы ауылындағы кілемші Роза Әлбатырова ападан естідік. Айтуынша, алты жасынан бері кілем тоқуды анасы мен әжесінен үйренген.&nbsp;<blockquote>&nbsp;Менің заманымда бұл ауылда барлық қыз-келіншек осы өнерді меңгерген еді. Ал қазір бірте-бірте қалып барады. Әйелдердің басын қосып, ауыл әкімшілігінен көмек сұрап ұлттық дәстүрді жаңғыртып келемін. Өзім Қазақстан Шеберлер одағының мүшесімін. Түкті кілемнің қадірін қазір бағаламай отырмыз. Басқа елдерде оның бағасы өте қымбат. Жыл сайын Астанадағы ұлттық өнімдер жәрмеңкесіне қатысатынмын. Көрмеге келген итальяндық келіншекпен таныстым. Сол жерде менің тоқыған кілеміме тапсырыс беріп, біреуін сатып алды. Қазір 2х3 көлемді түкті кілем 600 мың теңге тұрады. Оның ішіне жіптің бағасы мен әйелдердің еңбегін қосыңыз. Екі айға жуық уақыт жұмсаймыз. Егер маған дәл қазір тапсырыс түсетін болса, ауылдағы келіншектерді жинап бірлесіп тоқып шығамыз. Көрші-көлемнің бәрі тоқиды. Өзімнің шәкірттерім бар. Олардың барлығы тақыр, түкті кілем тоқуды біледі. Бірақ тек түкті кілем тоқимыз, өйткені, қолдары соған қалыптасқан. Қазір жіп иіретіндер жоқ. Арнайы жіп иіріп беретін апаларымыз өмірден өтіп кетті. Менің қолымнан жіп иіру келмейді. Сондықтан дайынын Алматыдан сатып аламыз. Меринос қойдың жүнінен иірілген жіп жарамайды. Ол өте жұмсақ. Жіп иіретін арнайы құрылғыны Ресейден ғаламтор арқылы іздестіріп жатырмын. Егер сол құрылғыға қол жеткізсек, онда жіп мәселесі де шешімін табар еді. Себебі, жүн көп. Бірақ оның да қадірін білмейміз. Біздің кезімізде қойды үш рет тоғытып, содан кейін барып жүнін қырқатын. Қазір ұстап алады да айдалада топырақтың үстінде қырқа салады. Оны тазалау да мүмкін емес, жарамсыз, табиғи суға жуылмағасын иісі де кетпейді. Бұрын жүннің қиқымы да қалмайтын, – дейді кілемші.</blockquote>Қай кезде де табиғи, таза, қолдан жасалған бұйымға сұраныс жоғары. Шебер жіп мәселесі шешілсе, тапсырыс та көп болатынын айтады. Жетпіс жастағы Батыр ана Роза Әлбатырованың шәкірттері көп. Соның бірі немересі Ақмарал Бегалықызы М.Мәметова атындағы педагогикалық жоғары колледжін бітіріп, ауылда үйірме ашыпты. Ал 3 жасынан кілем тоқуды үйреніп келе жатқан Қырмызы Серікқызы атты немересі әжесінің жанынан бір елі қалмайды. Өзінің қызығушылығы да жоғары. Кілемнің үстінде аунап өскен Қырмызы қазір түкті кілемді қиналмай тоқиды.Тоқу ісінде қолданылатын станок қарапайым екен. Ол кілемнің көлеміне қарай жасалады. Тікелей ілінген жіп – арқау, жоғары-төмен түсіріп отыратын белдеу ағаш – адарғы аталады. Арқау жіптің астынан алынған өрмекті шатыс деп айтады, бұл арада бойлардың ерсісі мен қарсысы ауысып тоқылып отырады, яғни тоқыма жіпті күршекпен іліп алып, ортасынан өткізгенде өзінен-өзі байланып шығады. Жіпті кесіп алып, өрмектің үстіне тоқпақпен ұрып, арқау жіпке қысады. Кілемге салынатын ою-өрнекті қағазға салып алады да, ілмекті санап отырып, кілемге бейнені салып шығады. Осындай күрделі жұмыс процесімен бастан-аяқ танысқандықтан, тоқыма өнерінің ұқыптылыққа үйретіп, шыдамдылыққа баулитынына тағы бір рет көз жеткіздік.Ұлттық құндылықты насихаттап жүрген жандарға қолдау болса, қазақтың түкті кілемі экспортқа көптеп шығар еді.

Көненің көзіндей түкті кілем

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қоғамдық көліктердің медициналық және техникалық әл-ауқаты тексерілді. Осылайша төтенше жағдай орын алған сәтте қандай қадамдар жасалу керектігі түсіндіріліп, пысықталды. Мамандар жүргізушілерге автобус тізгіндеп келе жатқанда ұялы телефонмен сөйлесуге, жолаушыларға дөрекілік танытуға болмайтындығы және әдеп ережелерін түсіндірді. Этикет аясында қызмет көрсету керектігін еске салды.&nbsp;Қала ішілік 18 бағыт бойынша автобустар жаңартылып, транспорттық жүйеге өзгерістер енгізілген. Әрине, таңмен таласып жұмысқа шығып, жол бойында жүретін жүргізушілердің жұмысы оңай деуге келмес. Сонда да әр жұмыстың өзінің талабы болады. Сондықтан қоғамдық көліктегі жүргізуші мен жолаушы арасындағы диалогты ретке келтіріліп, арнайы тәртіпке сай іс-әрекеттер жасау ұдайы түсіндіріліп келеді.&nbsp;Үлкен мән беретін жағдайлардың бірі – ол медициналық қобдишалар. Үлкен сыйымдылықтағы қоғамдық көліктердегі медициналық қобдишалар жаңартылған. Мысалы, автобус ішінде өзін жайсыз сезінген жолаушыға жедел жәрдем келгенше, алғашқы медициналық көмек көрсетіледі.&nbsp;Алдағы уақытта қызметкерлер үшін арнайы тренингтер өткізу жоспарлануда.

Қоғамдық көліктердің медициналық және техникалық әл-ауқаты тексерілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Адамды адам еткен – еңбек» дегендей, бүгінгі қоғам кешегі еселі еңбек еткен тұлғалардың арқасында даму үстінде. Бүгін¬гі күні де тек еңбек арқылы адам көздеген мақсатына жетуде. Сондықтан қай қоғамда да еңбек еткеннің еңсесі биік. Міне, өткен ғасыр мен осы ғасыр еншісінде еңбек көрігін қыздырып, содан бақты тапқан жандардың қатарында Орынбасар Құланшиевтей ардақты азамат бар екені мәлім. Аптал азамат кісі тек еңбек еткен адамның ғана мерейі үстем болатынын айтады.Біз айтып отырған О.Құланшиев бүгінде 65 жаста екен. Ауыл шаруашылығы саласының майтплманы – ауданға қарасты С.Сейфуллин ауылының тумасы. Балалық балғын шағы сол елді мекеннің топырағында өткен. Ауылдағы №137 «1 Май» атындағы орта мектепте онжылдық білім алған. Ол кезеңде бүгінгідей мектеп бітірісімен оқуға түсіп кету деген жоқ. Ер жеткен жігіт, бойжеткен қыз болсын оқу оқимын дегенше совхозда жұмыс істейтін болған. Ондағысы – енді ғана үлкен өмірге қанат қаққан жастар еңбекпен есейсін, барлық нәрсе маңдай терге байланысты екенін ұғынсын деген қағида. Осы қағида негізінде Орынбасар аға совхозда механизатордың көмекшісі болып еңбек жолын бастайды.<blockquote>Ол кездегі ауылдың жағдайы белгілі. Барлық адам шаруашылықта еңбек етеді. Мектеп бітірген жылы менің де еңбек жолым елді мекендегі совхоз жұмысымен байланысты болды. Шаруашылықта егін егіледі, мал бағылады, оған қажетті шөп жиналады. Осы жұмыстар совхозда бар техникалармен атқарылады. Ал олардың бұзілмай жүруі механизаторға тікелей байланысты. Сондықтан ең алғаш механизатордың көмекшісі болғанымда ауыл шаруашылығы техникаларын жөндеу жұмыстарына араластым. Азды-көпті тәжірибе жинақтадым, – дейді еңбек адамы.</blockquote>Совхозда техника жөндеп, оны тізгіндеуге машықтана бастаған жас маман 1975 жылдың желтоқсан айында аудандық әскери комисса-риаттың шақырумен үш айлық автомектепте оқыған. Сол негізде жүргізуші куәлігін алған.Одан кейінгі жылдары Ресейдің Саратов облысында әскери міндетін өтеп келіп, аудан орталығында еңбекке қайта араласады. Өзі Орынбасар Құланшиевтің еңбек кітапшасында үш қана мекеменің атауы тұр. Оның біріншісінде 1978-1983 жылдар аралығында аудандық «Сельхозтехника» мекемесінде көлік жүргізуші болып жұмыс істеген. Ал 1997 жылға дейін Тереңөзек аудандық «АТП» мекемесінде көлік жүргізуші болған. Және де 2002-2021 жылдар аралығында «ҚОР» МК АҚ-да мұнай саласында еңбек етіп, осы жерден құрметті зейнет демалысына шыққан.<blockquote>Қазіргі уақытта ер мен әйелдің барлығы көлік тізгіндей береді. Бірақ біздің уақытта бүгінгідей жеңіл көліктердің түр-түрі болған жоқ. Барлық техника шаруашылық жұмысына қатысты болатын. Сондықтан ауыр техникаларды тізгіндеп, ас¬тық тасу, жем-шөп жеткізу жұмыстарын істедік. Шопырлық жұмысты өткен ғасырдың аяғына дейін атқардық. Ал жаңа ғасырдың бас кезінде мұнай саласына жұмыс ауыстырып, 20 жылдай еңбек еттім. Мұнда да негізгі қызметім техника саласына қатысты еді. Сол жастайымнан еңбекке араласып, білікті механизаторлардан үйренген, көрген тәжірибем өмірлік азық болды десем артық айтқандық емес. Содан соң мен қатарлы замандасымның барлығы осылай еңбек етті. Олардың қайсысы болсын қара жұмыстан қашқан емес, – дейді О.Құланшиев.</blockquote>Осы күні бейнетінің зейнетін көріп жүрген еңбек ардагері туралы замандастары өте жақсы пікірде. Көпшілік жақсы танитын Орынбасар аға туралы сұрай қалсаң барлығы еңбеккеш екенін айтады.<blockquote>Біз – замандаспыз. Жас кезімізден бірге араласып келеміз. Орекең жас кезінен еңбекқор. Өзі техника тізгінінде болса да жан-жағындағыларға қолғабыс етіп, қай жұмысыңды да істеп жүре береді. Сонысымен де елге сыйлы болды. Қазір Орекең зейнет демалысында болса да үйде жатқанды құп көрмейді. Еңбек етуге бейімделіп қалған адам тынымсыз болатыны анық. Бүгінде бақша дақылдарын бірге егіп, соның бап-күтімін жасап келеміз. Бұл тұрғыда да ол кісінің тәжірибесі мол. Орекең – жастарға үлгі ететін нағыз еңбек адамы, – дейді еңбек ардагері Әлібек Емжаров.</blockquote>Орынбасар аға Құланшиев көпжылғы бейнеті үшін екі рет Қызылорда облысы әкімінің Алғыс хатымен, «Қазақстан мұнайына – 120 жыл» мерекелік медалімен марапатталған.Ардақты аға жалағаштық Минут Қайбаровамен шаңырақ көтерген. Бүгінде Нұрбол, Марат, Әсел есімді ұл-қызды жетілдіріп, олардан немере сүйіп отыр. Ардақты ата, құрметті әке, қадірлі еңбек адамы ретінде көпшілік құрметіне бөленуде.&nbsp;

Интернеттегі алаяқтық: Алданбаудың жолы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Осыдан 2 жыл бұрын &nbsp;«Қазақстан дауысы» мегажобасында жеңімпаз атанып, Аманкелді ауылының атын аспаннан бір-ақ шығарған әнші, жерлесіміз Құралай Мейрамбек әлем сахнасын бағындырып, өнерімен халықаралық байқау шыңын бағындырды. «Славян базары» байқауында беларусь халқының «Рэчанька» әнін орындаған жерлесіміз үшінші орынды қанжығаға байлады.Екі күндік байқау нәтижесінде армениялық өнерпаз Маша Мнджоян бас жүлде алса, бірінші орын беларусь Самир Елчиевке берілді. Екінші орынды ресейлік Елизавета Слышкина мен италиялық Agape бөлісті. Үшінші орынды қазақстандық Құралай Мейрамбек және өзбекстандық Малика Хакимова иеленді.Өз кезегінде аудан әкімі Берік Сәрменбаев жас әншіні кезекті жүлдесімен "фейсбук" әлеуметтік желісіндегі &nbsp;ресми парақшасында құттықтады.&nbsp;<blockquote>– Қобыз үнін күмбірлеткен жас әнші, жерлесіміз Құралай Мейрамбек Беларусия Мемлекетінің Витебск қаласында өткен “Славян базары” Халықаралық байқауында жүлде алып, ел мерейін үстем етті. Талантты әншіге шалқар шабыт, шығармашылық табыс, сәттілік тілеймін, – деді аудан басшысы.</blockquote>«Өнерге деген махаббатым 5 жасымнан басталды. Содан бері ән шырқап, қазақ өнерін шетелге танытуды мақсат еттім. Сол жолда аянбай еңбек ете беремін» деген еді Сыр елінің мақтанышына айналған қобыз үнді әнші қыз Құралай бізбен бір сұхбатында. Міне, алдына осылай мақсат қойған жас әнші кезекті шыңын бағындырып отыр. «Құрметті қазақ елім! Байқауда қолдап, жанкүйер болған баршаңызға мың алғыс! Алла қаласа әлі талай көк туымды әлемде көкте желбірететін боламын» деп жазды ол әлеуметтік желідегі жеке парақшасында. Біз де жерлесіміздің әлі талай шыңды бағындыратынына үлкен сенім білдіреміз. Сондай-ақ Сыр елі талант пен дарын иесі Құралай Мейрамбекке әркез тілектес. Қазақтың бұлбұл қыздарының, қайсар рухты аруларының ізін жалғап, аудан, облыс, республика атын үлкен сахналарда әуелетіп жүрген жас әншіге шығармашылық табыс тілейміз.Аудан жастарының көшбасшысы, аудандық мәслихат депутаты &nbsp;Нұрман Абдрасилов жерлесімізді алғашқылардың бірі құттықтады.<blockquote>– &nbsp;Сен мықтысың, Құралай! Миллиондаған жанкүйерді жинап үлгерген, қазақ елінің атын күллі әлемге танытатын Құралай Мейрамбекке сенім артамыз! Сырдария жастары әлі-ақ әлемді мойындатады. Жерлесіміз бұған дейін әлемдік деңгейде байқаулардан топ жарып жүр. Оның отбасы мүшелері де, музыка өнерімен біте қайнасқан. Әкесі Мейрамбек, қос әпкесі Гүлзат пен Ұлпан күміс-көмей әншілер, – деді Нұрман Абдрасилов.</blockquote>

Сырдариялық әнші «Славян базары» байқауында ел намысын қорғады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Тереңөзек кентінің шеткі аймақтарында да жоспарлы жұмыстар жүзеге асырылады. Бұл туралы аудан әкімі Берік Сәрменбаев Тереңөзек кентінің клубында болған жиында айтты.<blockquote>- Тереңөзек кенті күн санап өсіп, кеңейіп, қанат жайып келеді. Жаңадан құрылыс аймақтары, жаңа көшелер ашылуда. Бұған дейін өз алдына ауылдық округ болған О.Мәлібаев елді мекені қазіргі таңда Тереңөзек кентінің бір бөлігі болып отыр. Жаңа жобалар іске асырылып, елді мекен толық көгілдір отынға қосылды, ауыз сумен қамтылды. Биылғы жылы Қ.Бөдеев пен Б.Өтепов, Айтбай арық көшелері жөндеуден өтті. Ендігі кезекте Т.Қозыбаев көшесі жөндеуден өтеді деп жоспарлап отырмыз. Ал О.Мәлібаев көшесіне қосымша жобасына өзгерістер енгізіліп, алдағы қаржы бөлу мақсатында бюджеттік комиссияға ұсынылып отыр. Сонымен қатар тұрғындардың сұрауы бойынша демеушілік көздерімен ойын алаңын салуды да қарастырудамыз,-деді аудан басшысы.</blockquote>Жоспарға сәйкес, аудан әкімдігімен бұл елді мекенде жаңадан балабақша құрылысын салу мен мәдениет үйінің жобасын дайындау ұсынылып отыр.Жиын соңында аталған елді мекеннің мәдениет ошағында "Күмбірле киелі домбыра" атты концерттік бағдарлама болып, өнерпаздар әннен шашу шашып, көрермендерге көтеріңкі көңіл-күй сылады.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары