<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін Әбдіжәміл Нұрпейісовтің 100 жылдығына орай, «Ғасырлар толқынының дарабоздары» шарасының аясында Ә.Нұрпейісов атындағы әдебиет үйінде «Әлем таныған Әбе» атты салтанатты шарасы өтуде.Ұлы жазушыға арналған шара аудандық мәдениет үйі өнерпаздарының «Теңіз өмір арнасы» тақырыбында қойылымынан басталды.Қасиетті Сыр өңірінде дүниеге келіп,бүкіл ғұмырын ұлтымыздың рухани кемелденуіне және қазақстандықтардың шығармашылық мүмкіндігін әлемдік әдеби аренада танытуға арнаған қайраткер Ә.Нұрпейісовтің өмірі мен шығармашылығы туралы жүргізушілер жан-жақты мәлімет беріп, шараның ашылу рәсімінде облыс әкімінің орынбасары Ш.Байманов сөз сөйледі.Шын мәнінде сөз өнерінің әкесі болған Әбеңнің рухына жасалып жатқан құрмет – ұрпақтың рухани қазынасын молайта түсудің бір жолы.«Қазақ әдебиетінің қара нары» Әбдіжәміл Нұрпейісовтің 100 жас мерейтойы, жалғыз сіз бен біздің емес, бүкіл қазақ халқының, қала берді қазақ әдебиетінің тойы. Ұлысқа игілік болатын игі ізін қалдырып, ұлт классиктерінің жолын лайықты жалғастырған қаламгердің өмірі мен шығармашылығы жайында кеңінен танысу мақсатында қонақтар Ә.Нұрпейісов атындағы әдебиет үйімен танысты. Мұнда Әбе болмысын аша түсетін рухани құнды қазыналар жинақталған. Түрлі тарихи суреттер мен қолжазбалар, Әбенің өзі тұтынған заттары мен сан алуан экспонаттар жиынтығы және классик жазушының өз қолымен қайта өңдеген кітабы қонақтарға ең құнды жәдігер ретінде таныстырылды.

«Әлем таныған Әбе»: Аралда Ә.Нұрпейісовтың 100 жылдығы тойлануда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстан саяхаттауға болатын үздік мемлекеттердің тізімінде 5-орында тұр. Шетелдік сарапшылар Қазақстанның ерекше табиғатын, бай мәдениеті мен тарихи мұрасын жоғары бағалады.Бұл туралы&nbsp;Stan.kz&nbsp;ақпарат агенттігі хабарлайды.Үздіктердің тізімінде Орталық Африкадағы Камерун мемлекеті көш бастап тұр. Литва екінші орынға тұрақтады.&nbsp;Океаниядағы Фиджи үздік үштіктің қатарында. Төртінші орында Лаос мемлекеті тұрса, Қазақстан үздік бестіктің қатарын толықтырды. Одан кейінгі тізімде Парагвай, Словакия мен Арменияға барғысы келетіндер азшылық.Туристер көп баратын&nbsp;бағыттарды&nbsp;Lonely Planet халықаралық басылымы жан-жақты зерттеді.&nbsp;Аналитика&nbsp;саяхатшылардың, гид&nbsp;авторларының және басқа да туризм мамандарының пікірлеріне негізделген.&nbsp;Фото:&nbsp;pixabay.com

Қазақстан саяхаттауға тұрарлық үздік елдердің тізіміне енді

Сурет: akorda.kzҚасым-Жомарт Тоқаев ұлық мереке – Республика күніне арналған Мемлекеттік ту көтеру салтанатты рәсіміне қатысты, деп хабарлайды <a href="https://kaz.zakon.kz/kogam-tynysy/6051310-prezident-memlekettk-tu-kteru-rsmne-atysty.html">Zakon.kz.</a>Іс-шара "Ақорда" резиденциясының алдында өтті.Құрмет қарауылының бастығы Президентке рапорт берді. Бұдан кейін Қасым-Жомарт Тоқаевтың бұйрығымен Мемлекеттік ту көтеріліп, Әнұранымыз шырқалды. &nbsp;&nbsp;Сурет: akorda.kzБаршаға белгілі, Мемлекет басшысы Республика күніне орай өткен салтанатты жиында сөйлеген сөзінде еліміздің Егемендігі туралы декларация қабылданған бұл күнді қасиетті Тәуелсіздігіміздің бастауы деп баға берген болатын.

Президент Мемлекеттік ту көтеру рәсіміне қатысты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде тарихшы, ғалым Мұхаммед Хайдар Дулатидің 525 жылдық мерейтойына арналған «М.Х.Дулати мұраларының тарихи, өркениеттік аспектілері» атты республикалық конференция өтті.Конференцияны Әлеуметтік және тәрбие жұмыстары жөніндегі проректор Жандос Базартай жүргізіп, тарихи тұлғаның ғылыми мұрасын зерттеп, оның тарихи және мәдени маңыздылығын қазіргі заманмен ұштастырудың маңыздылығын атады. Конференция барысында еліміздің &nbsp;беделді ғалымдары бірқатар маңызды баяндамалар жасады.Алғашқы болып Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры, ҚР ҰҒА академигі Берекет Кәрібаев «М.Х.Дулати – Қазақ хандығының тарихын тұңғыш &nbsp;зерттеуші» тақырыбында баяндама жасады. Ол өз сөзінде Қазақ хандығы тарихындағы рөліне тоқталып, оның еңбектерінің бүгінгі ғылымға тигізер әсерін атап өтті.М.Х.Дулати қорының директоры әрі Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Мұхтар Қазыбек &nbsp;«Мұхаммед Хайдар Дулати және Шығыс өркениеті» тақырыбында Дулатидің Шығыс өркениетіне қосқан елеулі үлесін жан-жақты талқылады.Ал М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінің профессоры, филология ғылымдарының докторы Сәмен Құлбарақ «М.Х.Дулатидің жазушылық шеберлігі және «Жаһан-наме» дастаны» тақырыбы аясында Дулатидің әдеби мұрасын, атап айтқанда «Жаһан-наме» дастанының көркемдік ерекшеліктерін сараптады.Сонымен қатар, М.Х.Дулати атындағы Тараз университетінің профессоры, тарих ғылымдарының кандидаты Сейдахан Бақтыоразов «М.Х.Дулатидің «Тарих-и Рашиди» еңбегіндегі тарихи – танымдық деректер» баяндамасында бұл еңбектің қазақ тарихына қосқан құнды үлесіне тоқталды.Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің «Тарих және археология» &nbsp;БББ профессоры, тарих ғылымдарының докторы Өтеубай Қожақұлы «Тарих-и Рашиди» еңбегінің аудармалары мен қолжазба нұсқалары жайында» баяндамасында Дулатидің қолжазбаларының аударылу тарихы &nbsp;мен ерекшеліктерін талқылса, «Тарих және археология» БББ ғалымы, тарих ғылымдарының докторы Тастанбек Сәтбай «М.Х.Дулати – саясаткер, ғалым, қолбасшы» тақырыбы бойынша Дулатидің саяси қызметі мен әскери қолбасшылық қабілеттерін жан-жақты баяндады.Конференция соңында қатысушылар Мұхаммед Хайдар Дулатидің шығармашылық және ғылыми мұрасы қазіргі заман үшін өзекті екенін атап өтіп, оның еңбектерін әрі қарай терең зерттеу қажеттілігін айқындады.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/a7bab054_5592_4207_b5bc_65b50b89c112_d7cf971cc5.jpg" alt="a7bab054-5592-4207-b5bc-65b50b89c112.jpg">

 Мұхаммед Хайдар Дулатидің 525 жылдығына арналған республикалық конференция өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бәрімізге аян Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қазанның 25-ін жыл сайын егемендік мерекесі ретінде атап өтуіміз керек деген сөзі біраз жылдардан бері тойланбай келген мерекемізбен қайта қауышуға мүмкіндік берді. Дүниенің қай елінде де, қай халықта да ең ұлық мереке, ол – тәуелсіздік мерекесі. Республика күні – елдің мемлекет құру жолындағы тарихи қадамының символы.&nbsp;Иә, ұлық мерекеміз өз мәнінде қайта аталып өтетін болғаны – ортақ қуаныш. Бұл жөнінде көптің толғанысты пікірлері мерекеленің мәні мен маңызын аша түсетіндей болуы тиіс дегенге саяды. Оның түйіні ұлттық мереке сәтінде Қазақстан халқының достығы, төзімділігі, жеткен жетістігі, ұлттық стратегиялық мүддесі мейлінше насихатталып, еліміздің патриоттығын айқындайтын факторлар әлемге паш етілуі тиіс дегенді алға тартады. Осы күні «Ауыл» партиясы да мерекеге үн қосып, жұртшылыққа ұлттық құндылқтар мен Жастар қанаты арқылы патриотизмді дәріптесе, партияның ірі тұлғалар мен қоғам қайраткерлері, мәслихат депутаттары қалың бұқараға тәуелсіздіктің мәнісін ашып, осы ұғымды тарихи тұрғыда тереңнен талдап мерекенің мезіретін сездіреді. Расында сол күні егемен еліміздің көгінде біздің менталитетімізге жақын, жүрегімізді тербетіп, жылу беретін ән-әуездер қалықтаса деп тілек етушілер де көп.Бұл мерекенің әлемде де өз жоралғысы бар.&nbsp;Республика күнін ерекше дәріптейтін елдерге көз жүгіртсек. Мысалы, АҚШ-та 1776 жылдан бері 4 шілде күнін тойлап келеді. Бұл барлық америкалықтар үшін ұлттық мейрам. Олар бұл күнді асыға күтеді. Қытай халық республикасы 1949 жылдан бері 1 қазанды ұлықтап келеді. Қытайлықтар бұл мерекені «алтын апта» деп, жеті күн бойы тойлайды. Түркия мемлекеті 29 қазанда мәре-сәре болып бір-бірін тәуелсіздік күнімен құттықтап жатады. &nbsp;Сол күні тұңғыш президенттері Мұстафа Кемал Ататүрікті ерекше сағынышпен еске алады. Италия елінде де республика күні жыл сайын 2 маусымда аталып өтеді. Әзербайжан мемлекетінде де декларация қабылданған 28 мамырды Республика күні – ұлттық мереке деп дәріптейді. Байқап отырғанымыздай, Республика мерекесі аталған елдерде жылдың жылы кезеңінде тойланады екен. Демек халықтың бала-шағасымен шеруге қатысып, той тойлап, қуанышпен өткізуіне жағдай жасалған. Бізде де бүкілхалықтық мереке – Республика күнін 25 қазанда өткізу өте тиімді шешім. Елге ұнамды, тәуелсіздіктің басты құжаты – декларацияның қабылданған күні. Бұл мерекенің өзіне тән тойлану дәстүрі қалыптасқаны дұрыс. Осы саламен шұғылданатын мамандар, министрліктер алдағы уақытта атсалысады деген ойдамын.Ерасыл ШӘРІБЕК,«Ауыл Жастары» жастар қанатының&nbsp;Қызылорда облысы бойынша төрағасы

Республика күні – елдіктің мерекесі

Бұл салтанатты іс-шара әйгілі Уолл-Стритте Республика күніне орай ұйымдастырылған. Бұл туралы <a href="https://kaz.inform.kz/news/respublika-kunne-oray-kazakstannin-tui-nyu-york-tornde-kokke-koterld-bcf25a/">KAZINFORM </a>хабарлады.&nbsp;Ту көтеру рәсіміне Нью-Йорк мэриясы, қаладағы қазақ диаспорасы, бірқатар шет мемлекеттердің дипломаттары, Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы Тұрақты өкілдігі мен Бас консулдығы қатысты. Алаңға АҚШ-тағы Димаштың жанкүйерлері де келген. Қала мэрі Эрик Адамс жиналғандарды Республика күнімен құттықтап, екі ел арасындағы ынтымақтастықты атап өтті.<blockquote>«Ту&nbsp;халқымыз үшін әрқашан да&nbsp;бірлік пен ерліктің символы болып қала береді. Біз АҚШ-тағы әріптестерімізбен бірге осындай шара өткізіп, ұйымдастырғанымызға қуаныштымыз»,&nbsp;— деді ҚР Нью-Йорк қаласындағы бас консулы Рауан Тілеулин.</blockquote>Ал&nbsp;қазақстандық әнші Димаш Құдайбергеннің АҚШ-тағы жанкүйері Тная Янг біздің елімізді қонақжай халық ретінде таниды.<blockquote>«Мен Димаштың концерті үшін Қазақстанға барған едім. Үлкен мега-концерт болды. Барша жанкүйерлерге ұнады. Қазақстан сондай қонақжай&nbsp;ел. Барша қазақстандықтарды және Димашты мерекемен құттықтаймын!»,&nbsp;— деді ол.&nbsp;</blockquote>Фото: Видеодан алынған кадр

Республика күніне орай Қазақстанның туы Нью-Йорк төрінде көкке көтерілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін Ұлттық мереке – Республика күні қарсаңында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың «Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларымен наградтау туралы» Жарлығы шықты. Жарлықта еліміздің әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуына, халықтар арасындағы достық пен ынтымақты нығайтуға қосқан елеулі үлесі мен белсенді қоғамдық қызметі үшін бір топ азамат мемлекеттік наградалармен марапатталғаны жарияланған.Олардың қатарында білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және ғылым қайраткерлері, өндіріс, бизнес салаларының көрнекті өкілдері, депутаттар, мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлері, әскери қызметшілер, спортшылар және еңбек ардагерлері бар.Бүгін Ақордада Республика күніне орай өткен салтанатты жиында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев сөз сөйледі. Қазақстандықтарды ұлтымыздың ең ұлық мерекесімен құттықтап, бұл азаттықтың алтын қазығын қаққан күн екенін атап өтті. Еліміздің Егемендігі туралы декларация қабылданған күнді қасиетті Тәуелсіздігіміздің бастауына балады.Мемлекет басшысы өз сөзінде болашаққа сеніммен қарайтын ұлт қана табысқа жете алатынына назар аударып, өмір болған соң түрлі қиындық та кездесетініне тоқталды.<blockquote>«Еліміз таңдаған даму жолынан ешқашан айнымайды. Мұны биылғы табиғи апат кезінде тағы да дәлелдедік. Алапат тасқын, шын мәнінде, еліміз үшін зор сынақ болды. Қаншама елді мекенді қарғын су басты. Қазақстанның 10 аймағында төтенше жағдай жарияланды. Мыңдаған адам баспанасыз қалды, мал-мүлкін жоғалтты. Күрделі сәтте менің халыққа арнайы үндеу жариялағанымды білесіздер. Онда бір де бір адам ескерусіз қалмайтынын нақты айттым. Мемлекет сол уәдесін орындады. Қысқа мерзім ішінде 2700-ге жуық үй салынды. Баспанасын қалпына келтіру үшін 9 мыңнан астам отбасына өтемақы берілді. Сондай-ақ 6 мыңға жуық үй сатып алынды. Жаздан бері мыңдаған отбасы қоныс тойын тойлады. Мемлекет бүлінген инфрақұрылымның көпшілігін аз уақытта қалпына келтірді», – деді Президент.</blockquote>Қасым-Жомарт Тоқаев мұның бәрін қоғамның бірлесе атқарған жұмысының нәтижесі деп бағалап, апат салдарын жоюға атсалысқандарға, әсіресе, құтқарушыларға, еріктілерге, кәсіпкерлерге және басқа да жанашыр азаматтарға алғыс айтты.<blockquote>«Өзара тілеулестік пен қамқорлықтың арқасында сынақтан сүрінбей өттік. Шын мәнінде, біздің барлық жетістігіміз берекелі бірлік пен ырысты ынтымақтан бастау алады. Бұл – ұйысқан ұлт, мықты мемлекет болудың басты кепілі. Елде тұрақтылық болмаса, ешқандай даму болмайтынын қазір әлемде болып жатқан оқиғалардан анық аңғаруға болады. Өкінішке қарай, көптеген елдер алауыздық пен түрлі жанжалдың кесірінен тоқырауға ұшырап отыр. «Бірлік бар жерде ғана тірлік бар». Бұл – ақиқат. Біз елімізде жан-жақты реформаларды жүзеге асырып жатырмыз. Бұл – ең алдымен, халқымыздың тұтастығы мен бірлігінің арқасы. Себебі, біз таңдаған жол – өркендеу мен даму жолы. Бүгінде оның жемісін барша азаматтарымыз көруде», – деді Мемлекет басшысы.</blockquote>Салтанатты іс-шарада Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев ІІІ дәрежелі «Барыс» орденін Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Машбекұлы Нәлібаевқа тапсырды.Жалпы биылғы мемлекеттік наградаларды тағайындауда қарапайым жұмысшылардың мәртебесін асыруға, еңбек әулеттерінің қоғамдағы абырой-беделін арттыруға айрықша мән берілді. Марапат иелерінің қатарында 450-ден астам жұмысшы, 137 педагог, 80-нен аса ғалым, 100-ге жуық құтқарушы мен ерікті бар.Еңбек династияларын марапаттау дәстүрі биыл да жалғасын тапты. Бұл жолы мұғалімдер, өндірісшілер, теміржолшылар әулеттері құрметке бөленді.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/464290449_848701407451105_7313676181005745828_n_f68c714ef6.jpg" alt="464290449_848701407451105_7313676181005745828_n.jpg">

Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев – ІІІ дәрежелі «Барыс» орденінің иегері

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; 100 жыл&nbsp;бұрын (1924-2022) әйгілі қазақ жазушысы, публицист, қоғам қайраткері, Қазақстанның Халық жазушысы, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі&nbsp;Әбдіжәміл Кәрімұлы НҰРПЕЙІСОВ&nbsp;дүниеге <a href="https://sn.kz/sn-akparat-agyny/117328-bugin-kazak-debietinin-klassigi-bdizh-mil-nurpeiisovti-tugan-kuni">келді.</a>Қызылорда облысы Арал ауданында туған. Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан. Мәскеудегі М.Горький атындағы әдебиет институтын бітірген.1962-1964 жылдары «Жұлдыз» журналының бас редакторы болған. 1992-2000 жылдары Қазақ ПЕН-клубының президенті, 2000 жылдан «Таң-Шолпан» журналы редакторлар кеңесінің төрағасы қызметін атқарған.Тұңғыш шығармасы – Екінші дүниежүзілік соғыс тақырыбына арналған «Курляндия» романы 1950 жылы жарық көрді. Бұл шығармасы үшін жазушыға Жамбыл атындағы республикалық сыйлық берілді. «Курляндия» романы кейіннен өңделіп, толықтырып, 1958 жылы «Күткен күн» деген атпен қайта жарияланды. «Қан мен тер» трилогиясы және «Сең», «Соңғы парыз» романдары дүниежүзі халықтарының көптеген тілдеріне аударылған. «Қан мен тер» трилогиясы орыс, француз, испан, чех, румын және түрік тілдеріне аударылған. Осы роман бойынша жасалған инсценировкасы М. Әуезов атындағы академиялық қазақ драма театрының репертуарынан тұрақты орын алып, экранға шығарылған. Таңдамалы әдеби-сын мақалалары «Толғау» (кейіннен «Жүрегі толы жыр еді») деген атпен қазақ және орыс тілдерінде жеке кітап болып шыққан. 1985 жылы «Ақбидай туралы аңыз» атты очерктер жинағы жарық көрген. А. Чеховтың, М. Горькийдің, Назым Хикметтің, испан жазушысы А. Кэсоның шығармаларын қазақ тіліне аударған.1974 жылы КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты, 2001 жылы Мәскеудегі Халықаралық Әдеби қордың «За честь и достойнство», 2003 жылы Халықаралық М.Шолохов атындағы сыйлықтардың лауреаты атанған. Қызыл Жұлдыз, Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет Белгісі» ордендерімен және медальдармен марапатталған.Фото: wikipedia.org

Бүгін – қазақ әдебиетінің классигі Әбдіжәміл Нұрпейісовтің туған күні

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазалы ауданында облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың қатысуымен Жанқожа батырдың 250 жылдығына арналған «Ұлт азаттығы қозғалысы және Жанқожа батыр» атты ғылыми-танымдық конференция өтті. Оған облыстың зиялы қауым өкілдері, ғалымдар мен еңбек ардагерлері қатысты.Аймақ басшысы конференция жұмысына сәттілік тілеп, тарихи тұлғаның ғасырдан ғасырға жеткен ерлік даңқы ешқашан ұмытылмайтынын айтты.<blockquote>«Ел Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы: «Біз сан ғасырлық тарихымызды мақтан етеміз. Тамыры терең төл шежіреміз – халқымыздың мәдени кодының өзегі», - деген еді.Бүгін біз ұлы даладағы үш жүз жылға жуық тарихы бар ұлт- азаттық қозғалыстың көрнекті өкілі, отаршыларға қарсы Сыр бойындағы халық көтерілісінің басшысы, Алаш жұртының азаттығы үшін елдік туын көтерген қазақ даласының хас батыры - Жанқожа Нұрмұхамедұлының 250 жылдығына арналған «Ұлт азаттығы қозғалысы және Жанқожа батыр» атты ғылыми-танымдық конференцияға жиналдық. Конференцияның ашылуымен баршаңызды шын жүректен құттықтаймын!Он тоғызыншы ғасырдың ортасына дейін қазақ жерінің негізгі бөлігі Ресей империясының қол астына енгені тарихтан белгілі.Хандық биліктің жойылуы, жаңа әкімшілік басқару жүйесінің енуі, қазақтың құнарлы жерлерден айрылуы халықтың наразылығын тудырды.Осындай қасіретті кезеңде Кенесары Қасымұлы, Сырым Датұлы, Есет Көтібарұлы секілді қолбасшылар халқымен бірге азаттық жолында күресті.Сыр бойындағы Жанқожа Нұрмұхамедұлы бастаған көтеріліс қазақ қоғамындағы ең ірі бас көтерулердің бірі ретінде тарихқа енді.Дана халықтың төл перзенті, ең күрделі кезеңде өмір сүрген, ұлт азаттығы қозғалысының көрнекті басшысы болған Жанқожадай батырымызды еске алып, оның өмірі мен ерлігін дәріптеу – біздің азаматтық парызымыз.Баба есімін ұлықтау мақсатында өңірімізде ауқымды шаралар ұйымдастырылып келеді.Халық батырының 240 жылдығына орай облыс орталығындағы теміржол вокзалы алаңына еңселі ескерткіш тұрғызылды.Қызылқұм беткейіндегі шекара заставасы, аудан орталығындағы басты көше баба есімімен аталды.Қармақшы ауданындағы №269 орта мектепке, әр кезеңде Астана, Ақтөбе қалаларындағы орталық көшелерге есімі берілген.Еліміздің азаттығы жолында жарқын істерімен, жанқиярлық ерлігімен өшпес із қалдырған Жанқожа Нұрмұхамедұлының асқақ рухы халқымен мәңгі бірге бола береді!», – деді Нұрлыбек Нәлібаев.</blockquote>Конференцияны Қазалы ауданының әкімі Мейрамбек Шермағанбет жүргізді. Іс-шарада Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры, Ұлттық ғылым академиясының академигі, тарих ғылымдарының докторы, профессор Зиябек Қабылдинов «Жанқожа Нұрмұхаммедұлы және ұлт-азаттық көтеріліс (жаңа мұрағат деректері негізінде)», Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі, "Алаш" әдеби сыйлығының лауреаты Молдахмет Қаназ «1856-1857 жылдары Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған Сырдария шаруаларының көтерілісі. Себебі. Барысы. Бағалануы. Батырдың тағдыры» тақырыбында баяндама жасады. Ғалымдар ұсынған тың деректерге орай қатысушылар ой-пікір өрбітті.Сонымен қатар, Парламент Сенатының депутаты, тарих ғылымдарының кандидаты, доцент Наурызбай Байқадамов, журналист, филология ғылымдарының кандидаты Нұрлан Көбегенұлы сөз сөйледі.Мереке аясында батыр рухына тағзым ету рәсімі, «Елі үшін туған ер Жанқожа» атты театрландырылған қойылым, қазақ күресінен республикалық турнир, баба рухына арналған ас, «Халқына қорған болған батыр баба» атты республикалық ақындар айтысы ұйымдастырылады.Сондай-ақ, Әйтеке би кентіндегі орталық стадионда Жанқожа батырдың 250 жылдығына және «Алтын күз-2024» мерекесіне арналған салтанатты шара, эстрада жұлдыздарының қатысуымен мерекелік гала-концерт өтеді.Фото: Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметі

Жанқожа батырдың 250 жылдығына арналған ғылыми-танымдық конференция өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Рамазан айы наурызда басталады. Қазақстан мұсылмандар діни басқармасы 2025-ші жылғы діни күндердің кестесін бекітті.Оған сай ораза 1-ші наурызда басталып, Қадір түні 26-нан 27-не қараған түнге сәйкес келеді.Ораза айт наурыздың 30-нан басталып, үш күнге созылады.Ал Құрбан айт маусымның алтысы, жетісі және сегізі күндеріне жоспарланып отыр, деп жазады <a href="https://qazaqstan.tv/index.php/news/201064/">qazaqstan.tv.</a>Қазақстан мұсылмандар діни басқармасының мәлімдеуінше, Хижра айының басталуы халықаралық астрономиялық зерттеу орталықтарының мәліметтері негізінде жасалған.Фото: Zakon.kz

ҚМДБ: Рамазан айы наурызда басталады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін Қазалы ауданында облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың қатысуымен Әйтеке би Бәйбекұлының 380 жылдығына арналған ғылыми-танымдық конференция өтті. Оған Парламент Сенатының депутаты Наурызбай Байқадамов, облыстың зиялы қауым өкілдері, ғалымдар мен еңбек ардагерлері қатысты.Аймақ басшысы конференция жұмысына сәттілік тілеп, тарихи тұлғаны ұрпақ жадында жаңғыртудың маңызына тоқталды.<blockquote>«Халқымыз батырлары мен сал-серілерін, даңқты дала қаһармандарын дәріптеп, ұлыларын қастерлеп келеді. Баршаңызды қазақ халқының бірлігін нығайтуға үлкен үлес қосқан аса көрнекті мемлекет қайраткері, кемеңгер ойшыл Әйтеке би Бәйбекұлының 380 жылдығымен шын жүректен құттықтаймын!Әйтеке би Бәйбекұлы – қазақ тарихына өзінің жасампаздық қызметімен із қалдырған тұлға. Қазақтың үш ұлы биі, үш даңқты данагөйі – Төле би, Қазыбек би, Әйтеке бидің есімдері ұлт бірлігінің айнымас символы болып бізге жеткен. Қазақ тарихындағы ең күрделі кезең – жоңғар шапқыншылығы уақытында елді бірлікке үндеп, Бұқара мен Самарқанда би болған.Биыл Өзбекстанның Науаи облысында Әйтеке бидің 380 жылдығы кең көлемде тойланды. Мерекелік іс-шараларда Сыр өнерпаздары өнер көрсетіп, үш дүркін «Алтын домбыра» иегері Мұхтар Ниязов айтыстың бас жүлдесін еншілеп қайтты. Наурыз айында Қызылорда қаласында республикалық командалық айтыс ұйымдастырылып, жерлестеріміз топ жарды.Баба есімін ұлықтау мақсатында Ақтөбе облысының бұрынғы Қарабұтақ және Комсомол аудандары біріктіріліп, Әйтеке би ауданы, Жаңақазалы поселкесі Әйтеке би кенті деп аталғаны бәріңізге мәлім. 2000 жылы Қазалы ауданының орталығында Әйтеке бидің құрметіне кесене тұрғызылды. Бас көше бабамыздың атымен аталып, 2019 жылы аудан әкімдігі ғимаратының алдынан 12 метрлік еңселі ескерткіші бой көтерді.Тарих – тағылым. Өткенінен сабақ алмаған ел табысқа жетпейді. Әйтеке бидің ұлағатты өмірін ұлтқа, ұрпаққа кеңінен өнеге етудегі шаралар жалғасын таба берсін. Бүгінгі конференция жұмысына сәттілік тілеймін!», – деді Нұрлыбек Нәлібаев.</blockquote>Конференцияны Қазалы ауданының әкімі Мейрамбек Шермағанбет жүргізді. Іс-шарада Ұлттық Ғылым академиясының академигі, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің профессоры, тарих ғылымдарының докторы Берекет Кәрібаев «Әйтеке би және оның заманы», фольклоршы, филология ғылымдарының кандидаты Берік Жүсіпов «Әйтеке би: мұрағат мәліметтерін қайта зерделеу мәселесі» тақырыбында баяндама жасады. Көтерілген тақырыптар бойынша қатысушылар өз ой-пікірлерін ортаға салды.Сонымен қатар, қоғам қайраткері, республикалық Жалаңтөс баһадүр қорының президенті Нажмадин Мұсабаев, тарих ғылымдарының кандидаты Нұрлыбек Мыңжас, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің профессоры, тарих ғылымдарының докторы Өтеубай Қожақов сөз сөйледі.Фото: Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметі

Әйтеке би Бәйбекұлының 380 жылдығына орай ғылыми-танымдық конференция өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Әлемдік әдебиеттің проза патшалығы мен әңгіме өрнегіне, ұлт құнары ана тілінде ою салған, қарапайым қазақы қарасөздің шебері, қазақи кең пайымды далалық түсініктің білгірі, өз қоғамының өмірін әдеби тұрғыда өлшеуші – Бейімбет Майлинге 130 жыл.20-шы ғасыр басындағы қазақ әдебиеті сол дәуірдің саясатын, алып империя ықпалының құлдырауын, феодалдық үрдістің құлауын, ішкі ықпалдың дүмпуінен күш алған жаңа үкіметтің төңкерісін, жылға жетпеген уақыт ішінде билік басына келген үш үкіметтің алма кезек ауысуын өз қалпында жазумен ерекшеленеді.Бейімбет Майлин шығармаларына Қостанай атырабы, арнасы толған Торғай-Тобылдың тасасы мен ағысы баяу Аят өзені жағалауына қонған жұрттың тіршілігі арқау болды. Осы бір үш өзеннің сағасына жиналған ауыл адамдарының аңғалдығы, сенгіштігі, күнәмшілдігі бүтін қоғамның бейнесі іспетті.Әр қоғамның тұрақты қалыптасқан саяси-әлеуметтік, саяси-экономикалық, мәдени-рухани өмірінің дағдыларына, табиғи құбылыстардан тұратын тағдырына түрлі өзгерістердің енуін, жаңа қоғамның ауытқуы мен толқуларына, заңды қағидаларына, кешегі өткен мен нақ бүгінгі талаптың айырмашылығына, артықшылығына назар салып, айна қатесіз баяндайтын суреткері болары заңдылық. Суреткер, яғни қаламгер – сол дәуірдің қалыпты келбетін, тұрақты не тұрақсыз тұрмысына баға беруші, әдеби өлшеуші, әдеби сарапшы, әдеби зерттеуші, әдеби безендіруші қызметін атқарады. Суреткер – жазушы, ол – Бейімбет Майлин. Суреткер – драматург, ол – Бейімбет Майлин.Бейімбет Майлин 20-шы ғасырдың басындағы терең толқулар мен тартысқа толы төңкерістердің шындығын, тұрмыстың ауырлығын, тағдырдың тауқыметін әдемі тілмен, көркем оймен жаза білді. Қуанышынан қайғысы басым дәуірде жазушылықтың аса маңызды тарауы драматургия болды. Қазақ драматургиясының да бастауы осы ғасырдан тамырланған. Жазушының шынайы кейіпкерлері шын сөз, шын оқиға, тың идеялармен туды.Проза – қазақ әдебиетіндегі көркем тілдің көкжиегі. Бейімбет Майлин прозалық туындыларындағы бейнелердің өміршеңдігі – қоғам мен адамның арасындағы байланыстың бір жүйеде қабысуы. Б.Майлин прозадағы көтерілген тақырыптарға талан-таражға түскен қияңкес қоғам, гуманистік идеяға құрылған оқиғалар, ескіліктің сарқыншағы – құлдық, теңдік, бостандық көріністері арқау болды. Би-аға шығармаларындағы кеңестік &nbsp;натурализм – дәстүрлі және ұжымдық ауыл өмірі арқылы баяндалды.Әдебиеттің қайнар бұлағы – сөз өнері. Сөз әдебиеттің темірқазығы. Би-аға сөз шындығын қиялдан емес, өмір шынайылығынан тудырды. Сол шындығы үлкен суреткерлікке жетеледі. Бейімбет Майлин осы суреткерлік тұжырымға сай қазақ әдебиеті айдынында аянбай еңбек етіп, бағасы құнды, жарасы әр қоғамда талқыға түсетін шығармалар қалдырды. Жазушы-драматург шығармаларындағы кейіпкерлер психологиясы жаңа үрдістің қалыптасуын мойындай алмайтын, іштей тұншыққан жарым жандар мен жаңа кезеңнің тәртібін орнатушылардың арпалысы. Әдебиеттің сан тараулы түрінің бірі – жанрлар: проза, әңгіме, драма, фельетон, сатира, әзіл-сықақ, водевельге тәнтуындылардың табиғатын аша білді. Жазушы өзінің драмалық шығармаларында оқиғаларды байланыстырушы, болған жайтты әдеби құрастырушы, әрі оқиғаларды ғаламат шиленістіруші. Ол – адам табиғатын терең білуші. Адамның ішкі жан дүниесіне үңілуші. Әдеби кейіпкерінің жан сарайына сырлас бола білді. Жалғыз мұңдасы да сол жазушы. Би-аға кейіпкер жыласа жұбатушысы, күлсе қолдаушысы болды. Қатал тағдырдың тауқыметіне таланған, тар жолда кеңдік таппаған кейіпкерінің қорғаушы қызметін қатар алып жүргені әрбір шығармасында сайрап тұр.Суреткер поэзияда сұлу сазды сөз құраушы. Прозада көркем тілді өрнектеуші. Фельетонда фантазияға бай. Сатирада сапырылысқан сөз сайысқа емес, ашық қоғамның ащы шындығын мысқылмен мақұлдап, түйдек оймен түйреп, санаға салып отырды. Би-аға салмақты сатирасында саяси-әлеуметтік кейіпкерлердің ұстанымын, ұтқыр ойларын, екеуара диалогтарын, оқиға құрылысын, қалпы бұзылған қоғамның тынысын келістіре жазды.Би-ағаның тағы бір қасиеті – музыкалық қабілет дарыған дара тұлға. Сөз саптауында, сөз құрау иірімдерінде әдебиетке тән сазды әуен бар. Оның табиғатпен үндесуі, табиғаттың тілін білуі, табиғаттағы құбылмалы кезеңдерді мүлтіксіз тануы әрбір туындыларында анық білінеді. Суреткердің қаламынан шыққан әрбір шығарма ойы терең, тілі таза, бояуы қанық&nbsp;– сөз, дерегі анық – образдар арқылы сол кезеңнің тынысын танытты. Сөз сұлулығын талап ететін, тартымды образдар мен шынайы оқиғаларды көркем тілмен жеткізу мақсатын ұстанған Бейімбет Майлин өз дәуірін сипаттауда ерекше еңбек етті. Бейімбет Майлин елеусіз еңбегінің айғағы ақпаратта да айқын білінеді. Ол өз заманының ақпаратын лезде жариялаушы, таратушы. Қазақтың маңдай алды газеті «Ауылдың» таралымы мен тиражының басым болуына бір «Мырқымбайдың» образы теңдессіз үлес қосты. Ал, жазушының «Ыбырайы» басына қонған не бағы, не соры бұ күнмен үндес кейіпкер. Публицист-жазушы Бейімбеттің Мырқымбай, Ыбырай, Қырымбай әрекеті сол дәуірдің &nbsp;тыныс-тіршілігі мен болмыс-бітімін мүлтіксіз баяндады.Бейімбет десек, әдебиеттен есімізге Қырымбай қырсықтығы, Мұқыш, Ыбырай, Мырқымбай маңғаздығы оралады. Бейімбет десек, кино экраннан қол мерген батыр Амангелдінің мергендігі, театр сахнасынан хас батыр Жалбырдың ерлігі оралады. Бейімбет Майлин қазақтың театр өнері мен кино саласының өркендеуіне сүбелі үлес қосқан драматург. Би-аға театрға арналған көптеген пьеса-либретто жазды. Әдебиетке тән жанрлардың біразын қамтыған Бейімбет драмасы табиғи, сатирасы саяси, әжуасы әсерлі пьесалары кейінгі жылдары театр сахналарынан бой көрсетпей келеді.Жалпы, бізге жеткен пьесасы 23, оның ішінде ізденіс пен зерттеулер арқылы табылғаны 16 пьеса.Бейімбет шығармашылығын қызыл қырғыннан соң қайта табыстырған, мақалаларына, әңгімелеріне талдау жасап, еңбектерін ғылыми зерттеп, жоғын түгендеген жазушы, профессор, ғалым, гуманитарлық ғылымдарының академигі Тоқтар Бейісқұлов екенін еске түсірген артық емес.Сахнаның өлшеміне дөп түсер Досан, Есімбек, Сарымсақ, Жалбыр, Елемес, Жамақ, Таңсық, Жамантік, Талтаңбай, Сейпен, Тұтқыш, Жамал, Пүліш, Шермек образдары бүгінгі біз іздеп жүрген тақырыптың шешуін түбінен қозғар кейіпкерлер. Тынысы кең, тіршілігі тар тағдыры шерге толы кейіпкерлері осы күні арамызданда табылады. Бұл драмаға тиесілі тәсіл ғасырлар үндестігі, әрі жазушының үлестіре білгенінде. Пьесалардағы көтерілген мәселелер – адамның өмірі, адамның күресі. Бейімбет Майлин драмаларындағы басты шиеленіс, ол – адамның тебіренісін оятқан теңдік пен құлдық, еркіндік пен бостандық, бақ пен тақ, бағыну мен бағыныштылық, сатқындық пен адалдық көріністері. Би-аға өзінің драмаларында зарлы әйелдің запыран сөзін, долы келіннің ащы зарын, адуынды ененің кесел мінезін, сұлу қыздың сымбатын сөз әрекетіне сай суреттеген. Еркектің мінезін – барына қанағат, жоғына сабыр ететін жұмсақ мінез иесі етсе, кейде байдың батырмасына көндіккен кедейге араша болған, батырақтың балағына жармасқанды арқасынан сабаған өр көкірек образдар мен саналы ойда болатын, ескі мен жаңаны саралайтын парасатты &nbsp;кейіпкерлері арқылы жеткізді.Осы күні саны көп, сапасы айтарлық, көркемдік деңгейі санасуға тұрарлық сахналық шығармаларының көпшілігі қазақ театрлары сағасында сығалаған күйі қалып барады. Десекте, қазақ драматургиясының алтын қорынан орын алған Бейімбет Майлиннің шығармаларын бұл күнде қазақ театрлары сахналамауының себеп сыры неде екен? Тәуелсіздік жылдарынан бері Майлиннің санаулы пьесалары сахналанды. Осы біздер, әсіресе сахнагерлер Би-ағаның пьесаларын сахнаға сыйдара алмай жүрміз бе, әлде сыйдыртпай жүрміз бе? Қазақ театр өнеріне кеңдік жасаған, алып бәйтерек Би-аға драматургиясына кемдік жасап жатқан жоқпыз ба?...Театр кітабына бірінші жазғаным «Неке қияр», «Жат сабақ» дегендер еді. «Жат сабақты» артынан өзгертіп, «Шаншар молда» деп атадым... деген Би-ағаның адам психологиясына тән қыңыр мінез, ашакөзді пенде қылығын талғам тәсілімен жазған салмақты сатирасы, халықтық театрлар мен халықтың сағымына айналған «Тамаша» ойын-сауық отауларында жылт еткені болмаса, кең көлемді театр сахналарынан жарқ етпеді.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Жазушы-драматург Бейімбет Майлин өзі жазған «Жалбыр» пьесасы туралы былай деп жазады: ...«Мен пьесада 1916 жылдың таптық көтерiлiсiнiң сырын ашуға тырыстым, езiлген, қанауда келген кедей, батырақ көпшiлiгiнiң қол ұстасып патшалыққа, патшаға арқа сүйеген бай-болыстарға қарсы шын ашынып, майданға түскенiн суреттемек болдым. Жалбыр дейтiн кiсi бұрынғы Қостанай уезi Дамбар болысындағы кедей едi. 1916 жылғы көтерiлiсте осы кiсi бастап атқа мiндi. Қостанай уезiнiң бiрнеше болыстары бiрiгiп, Торғай уезiндегi Амангелдi көтерiлiсiне атсалыспақшы болды... деп, пьесаға арқау болған шынайы батырдың өжеттілігін, өзіне сенімділігін, өзгені өзегінен тептірмейтін тік мінезін, халықтық биіктікке жеткізіп «Жалбыр» шығармасын жазды. Өз дәуірінде теңдесіз бұл туындыны осы күндері іздеп жатқан сахнагерді көре алмадық. Асылында, жай күндері жазушының шығармашылығын насихаттау баяу жүреді де, мерейлі тойы қарсаңында аста-төк тойдың жоспарлары құрылып, артынан жоспарлардың аяқсыз қалғанын түсінбей жатамыз. Мерейлі той аясында Би-аға туралы 45 сериалды деректі фильм түсіру, кітапханаға атын беру, музей құру, шығарамаларын сахналау мәселелері айтылады. Орындалғандары – әңгімелерінен екі кино түсірілді («Қыр әңгімелері» режиссері Д.Манабаев, 1974 ж,Д.Саламаттың «Талақ» фильмі 2024 ж.) әңгімелер желісінен «Кім кінәлі» (әзірлеген С.Тұрсынбекұлы 2016 ж)сахналық нұсқасы әзірленді, Би-ағаның өмірі мен қызметіне арналған «Қаламгер»(режиссері Ә.Баймахан 2019 ж)спектаклі сахналанды. Қостанай облысының бұрынғы Таран ауданы, қазір Б.Майлин ауданы деп өзгертілді. Қостанай облысы әкімдігінің мәдениет басқармасының «Б. Майлин атындағы тарихи-өлкетану музейі» осы аудан орталығында 1991 жылдан бері үздіксіз жұмыс істеп келеді. Бұл атқарылған жұмыстар көп пе, әлде аз ба?Ұлт үшін қайраңдаған қайықтай күн кешкен қазақтың үш бәйтерегі – Бейімбет Майлиннің «Жалбыр», «Майдан», «Шұға», Ілияс Жансүгіровтің «Кек», «Түрксіб», «Исатай-Махамбет», Сәкен Сейфуллиннің «Қызыл сұңқарлар», «Бақыт жолында» пьесалары 130 жылдық мерей тойында сахналанбаса, қай мерей тойында сахналаймыз.Алтаев Самат, Ө.Жәнібеков атындағыОңтүстік Қазақстан университетіПедагогика және психология магистрі

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Руханият