<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жұмыс бабымен Сырдария ауданындағы іргелі шаруашылықтардың бірі – «Қызылдихан» шаруа қожалығына бардық. Мақсатымыз – шаруашылықта атқарылып жатқан жұмыстармен танысу және егінге дайындық барысын көру. Сол келісім бойынша шаруа қожалық төрағасы Алданберген Құлбаевпен бірге егістік басына жол тарттық.Шаруашылық төрағасы қожалықтағы атқарылып жатқан жұмыстарды жеткізді. Оның ішінде биылғы жаңалықтарымен бөлісті.<blockquote>Ата кәсіп болған егін егу ісінде жауапкершілік аса қажет. Жерді баптай білсең ғана, алтын күзде егінді мол аласың. Сондай-ақ тынбай еңбек еткеннің мерейі үстем болады. Сондықтан көктемде егінге дайындықты ерте бастап, жерді күріш егуге әзірлеп жатырмыз. Біздің былтыр шаруашылыққа екі «Claas» тракторын жер тегістеуішімен алдық. Шаруа қожалықтың жері жарты ғасыр бұрын тегістелген. Содан қазір атыздар біртегіс емес. Осыны ескеріп, наурыз айынан бастап күндіз-түні жер тегістеу жұмыстарын жүргізіп жатырмыз, – дейді Алданберген Құлбаев.</blockquote>Осы жаңалықты естігенше атызды айналып жүрген техникалардың қа¬¬сына келдік. Шетелдік қуатты техника. Соқамен айдалған жерді айналып, теп-тегіс етуде. Бұл жұмысқа механик Қасым Қожанов жауапты. Жер¬дің 0-дік деңгейде тегістелгенін арнайы құрылғымен бақылап тұр. Ал қос техниканың бірін механизатор Жасұлан Нұрымбетов, екіншісін Руслан Бисембаев тізгін-деген. Оларды түнгі кезекте Әбсадық Маханов пен Хайролла Нұрболатұлы ауыстырады. Осылайша, күндіз-түні жер тегістелуде.<blockquote>&nbsp;Жыл сайын егін егу жұмысын жүйелі іске асырамыз. Соған орай ерте көктемнен егістік жерді тегістеуге тапсырма берілді. Осылайша көктем және күз айларында жаңа техникамен атыздықтарды тегістеп алатын боламыз. 2-3 жылдың көлемінде шаруашылықтағы барлық жер теп-тегіс болады. Мұның егіннің бітік шығып, мол өнім алуға септігі зор. Тегіс жерден диқанның да еңбегі қайтады, – деді егістік басында шаруашылық төрағасы.</blockquote>Механик Қ.Қожанов та бұл жерлердің біраздан бері тегістелмегенін атады. Алғашында қиындық тудырғанымен, кәнігі мамандардың тынымсыз еңбегімен атыздар біртегіс болып жатқа-нын айтты. Айта кету керек, қазіргі таңда шетелдік қос техниканы тізгіндеген механизаторлар білікті бригадир Кенже Айтбаевтың бригадасындағы диқандарға бөлінген жерлерді тегістеу үстінде.Биыл да шаруашылық 800 гектар жерге Сыр салысын екті. Бүгінде сол егінді күтіп баптау жұмыстары жүргізілуде. Тыңайтқыштар себіліп жатыр. Түске таман шаруа қожалықтың қырманына келіп тоқтадық. Мұнда да қызу еңбек. Бригадир Данияр Мусаев бастаған шаруашылық қызметкерлері үлкен көлемдегі кірпіш (пескоблок) құю жұмыстарын жүргізуде.<blockquote>&nbsp;Қазіргі жағдайды көріп отырмыз. Біз өнім, өндіріс бойынша сыртқа тәуелділіктен арылуымыз керек. Соның салдарынан қазір баға бағамында тұрақтылық жоқ. Судың да жағдайын біліп отырмыз. Сондықтан біз тек егін егумен ғана айналыспай, шаруашылық жұмысын әртараптандыруға көңіл бөлудеміз. Сол мақсатта осы жұмысты қолға алдық. Өнімді, өндірісті өзіміз өндіріп, өңір халқын қажеттіліктермен өзіміз қамтуымыз қажет, – дейді А.Құлбаев.</blockquote>Үлкен көлемді кірпіш құюға арнайы құрылғы алынған. Қажетті қиыр-шық тастары мен цементі де түсіріліп берілген. Бұл жерде құрылыс қоймашысы Асылбек Қожахметов, мамандар Серік Маханбетов, Болатбек Ізтілеуов, Бүркіт Айтбаев, Бексұлтан Төребековтер еңбек етуде. Бригадир Д.Мусаевтың айтуынша, күніне 250 дана кірпіш, 34 дана бағана (стойка) құяды екен.<blockquote>&nbsp;Біз егістік жерді жыл сайын ағаш бағаналармен қоршаймыз. Олар кейде сынып қалады, кейде шіріп кетеді. Соның салдарынан егінге мал түседі. Осыны болдырмау үшін өткен жылы Шымкенттен мықты бағаналардың әр данасын 1200-ден алдырдық. Ал биылғы бағасы 4000 теңге болыпты. Содан оны сатып алмай, мықты бағана құюға арналған темірден 34 қалып жасаттық. Қазір күн сайын 34 данадан бағана құйылып жатыр. Осылармен егістік жерлерді қоршасақ, қоршауымыз ұзақ уақыт тұратын болады, – деді шаруашылық төрағасы. Мұнан бөлек шаруашылық тарапынан бақша дақылдарын егу жұмыстары да жүргізілуде.&nbsp;</blockquote>Қазіргі таңда шаруа қожалық еңбеккерлері күріш егуге дайындықты үдеткен. Айдың үшінші онкүндігінде Сыр салысын орналастыра бастайды. «Көктемнің бір күні жылға азық» екенін білетін қызыдиқандықтар биыл да мол өнім алып, межеден асуға үмітті. &nbsp;

«Қызылдихан» шаруа қожалығы 800 гектар жерге күріш екті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Өмірде адам түрлі жағдайға тап болатыны сөзсіз. Тіпті, аяқасты денсаулығы сыр беруі мүмкін немесе сыртқы факторлардың салдары адам өміріне қауіп тудырады. Міне, сондай жағдайларда жа¬рақат алған адам көп қан жоғалтып, өмірімен күреседі. Осы шақта науқас адамға қан беріп, донор болу оған екінші өмірді сыйлайды. Десе де мұндай қадамға көбі бара бермейді.Иә, донор болу үлкен жүректі, мейірбан көңілді қажет етеді. Өзгенің өмірі үшін күресу ісі – барлық ізгіліктің басында тұрған жақсы қасиет. Осындай ізгі қасиеттің арқасында бір адам екінші бір жанның өмір сүруіне септігін тигізіп жүр. Осы тұста, елімізде қан құю саласында 470-тен астам медициналық ұйым бар екенін айта кеткен жөн. Әр жыл сайын респуб¬ликада 80 мыңға тарта науқасқа қан құйылады десек, оларға шамамен 400 мың қан құю жүргізіледі. Дегенмен кей уақытта түрлі жағдайларға тап болған науқасқа қан табу үлкен мәселеге айналып жататын кез кездеседі. Бұл жерде қан тобына байланысты мәселе де жоқ емес. Кей топтағы қанды табу мүмкіндігі болмай жататын сәттер де бар.Негізінен, мамандар қан құю көбіне акушерлік тәжірибеде, онкогематологияда, хирургияда, травматологияда қолданылады дейді. Бұл саладағы ең ауыр жұмыстардың қатарына жатады. Сондықтан осыған айрықша мән беріліп, 2005 жылдан бастап 14 маусымда әлемнің барлық елдерінде «Дүниежүзілік донор күні» аталып өтіледі. Ондағы мақсат – медициналық ұйымдарды донорлық қанмен қамтамасыз ету мәселесіне қоғам назарын аудару, сондай-ақ қан донорларын құттықтау. Осы орайда, науқастарға демеу болу үшін күн сайын мыңдаған ерікті қан орталықтарында қан тапсыратынын айта кеткен жөн.Жалпы, қан орталықтарында қан тапсыратын адам толық тексеруден өтеді. Донордың қанына зертханалық тексеру жүргізіледі. Басты талап донордың ауыр созылмалы аурулары болмауы керек және салмағы кемінде 50 келі болуға тиіс. Негізінде, кәмелеттік жастағы кез келген Қазақстан азаматы ерікті түрде қан тапсырып, көмек көрсете алады.<blockquote>&nbsp;Жыл сайын &nbsp; айтулы күнді сырдариялықтар атап өтеді. Әрине, адамның өміріне қажетті қанды көп деңгейде жинақтаған абзал. Біз қашанда қан беруші азаматтармен берік байланыс орнатымыз. Өз кезегінде 65 медицина қызметкерлері қан тапсырып, адам өмірін құтқаруға септігін тигізді. Бұл ретте, біз әріптестеріміз бен аудан тұрғындарын қан тапсыруға шақырамыз, – деді аудандық ауруханының бас дәрігерінің орынбасары Жанар Жұмабаева.</blockquote>14 маусым &nbsp;– әлем бойынша донор күні. Осы күні өзгелер үшін жанашырлық танытатын жандар қан орталықтарына арнайы барып, қан тапсырады. Осы игі істері арқылы мыңдаған науқастың ауруынан айығуына көмектеседі. Тиісінше, осы күні донорларға көпшілік алғыс айтып, ризашылықтарын білдіреді. Сондықтан мүмкіндігіңіз болса, донор болыңыз&nbsp;

Сырдариялық ақ халаттылар  қан тапсырды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Өткен сенбіде «Жалын» сауықты¬ру лагерінің І ауысымы өз мәресіне жетті. Аталған ауысымның жабылу салтанаты іс-шарасына аудандық мәслихат депутаты, аудандық білім қызметкерлері кәсіподақ коми¬тетінің төрағасы Алмас Есназар, ау¬дан¬дық білім бөлімінің әдіскері Ерлан Әбілдаев, «Жалын» сауықтыру лагерінің директоры Мейірімхан Момбаева қатысты.Көңілді маусымның алғашқы ауысымында тыныққан балғындарға аудандық мәслихат депутаты, аудандық білім қызметкерлері кәсіподақ комитетінің төрағасы Алмас Есназар тілегін жеткізді.<blockquote>Бүгін біз жазғы демалысқа шығып, бос уақытын тынығуға арнаған мектеп оқушыларымен жүздесіп отырмыз. Қашанда елдің болашағы – өскелең ұрпақ екенін жақсы білеміз. Тынығу маусымында балалардың бос уақытын тиімді пайдалану жақсы жолға қойылды. Өз ке¬зегінде балалар үшін әрбір күннің маңыздылығы жоғары. Кез келген іс-шарадан өзіне керекті мол-мағлұмат ала білгені жақсы. Бұл ретте, «Жалын» сауықтыру лагерінің ұжымының жұмысына толағай табыс тілеймін, – деді аудандық мәслихат депутаты.</blockquote>Аталмыш іс-шара барысында тынығушылар арасында үздік нәтиже көрсеткен балалар марапатталды. Сонымен бірге «Үздік топ», «Үздік тынығушы», секілді оқушыларға бірнеше номинация берілді. Лагерь туы түсіріліп, топ басшылары ант берген кеште тынығушылар шад-шадыман көңіл-күйде тарқасты.&nbsp;

Cырдариялық тынығушылар І ауысымды қорытындылады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Қазақстан Жазушылар және Журналистер одағының мүшесі, белгілі сатирик, жиырма жылдан аса облыстық «Сыр бойы» газетінің Шиелі, Жаңақорған аудандарындағы меншікті тілшісі болған, бүгінде «Шарайна-Сейхун» басылымының директор-редакторы Нұрмахан Елтайдың жетістігі ауыз толтырып айтарлықтай. Оның қолына қалам ұстаған 45 жылда жазған мыңға жуық очерктері мен мақалалары, сатиралық, публицистикалық кітаптарының қай-қайсысы болмасын оқырман іздеп жүріп оқитын шығармаға айналған. Шиелідегі жалғыз ғана ҚР Жазушылар одағының мүшесімен сәті түсіп, сұхбаттасқан едік.– Сіздің алғашқы мамандығыңыз ауыл шаруашылығы саласы – агроном екендігінен хабарымыз бар. Еңбек жолыңызды қатардағы жұмысшыдан бастап, кеңшар директорының орынбасары қызметіне дейін түрлі қызмет сатысынан өттіңіз. Жастар ұйымының жетекшісі, комсомол-жастар бригадасының бригадирі де болдыңыз. Сонымен бірге ауыл спорты мен өнерін дамытуға да айрықша күш салғаныңыз тағы бар. Жалпы осындай ауқымы үлкен, тынымсыз салада жүріп, шығармашылыққа, оның ішінде баспасөзге қалай уақыт таптыңыз?– Жалпы жаратушы әр пендесін бір нәрсеге бейім етіп жаратады ғой. Адам өзінің қабілетіне сай кәсібін таңдай алса, көп жетістіктерге қол жеткізеді. Әрине ізденіс пен еңбектің арқасында. Енді қойылған сауалға байланысты өзім туралы айтар болсам, бала кезімнен сурет салуға, саз балшықтан түрлі үй жануарларының бейнесін жасауға үйірсек болдым. Әліппені тәмамдағаннан бастап, әкем газеттердің бас мақалаларын оқытып, тыңдап отыратын-ды. Осы әдет кейін «Балдырған» журналын, «Қазақстан пионері» газетін оқуға деген құмарлықты ашты. Үшінші, төртінші сыныптан бастап, түрлі кітаптарды оқи бастадым. «Қазақстан пионері» газетінде Өтеш Қырғызбаев есімді оқушының мақалалары жиі жарияланатын еді, соған ұқсағым келіп, мен де редакцияға мақалалар жолдап тұрдым. Олардың көбісі жарық көрмейтін-ді. Есесіне, редакциядан «Талабың дұрыс, әлі де іздене түс» деген сынды үміттендіретін хат келетін еді. Осылайша, қалам сүйкеп жүріп, аудандық газетке хабар-ошарым шыға бастады.Ал сегізінші сыныптан бастап, «Қазақстан әйелдері» журналында жарияланатын «Құпия сөзді» құрауға машықтанып, белгілі авторының бірі болдым. Мектеп бітірген жылы ауылымыздан 100 шақырым, Қызылқұм ішіндегі фермаға қозы сою пункітіне жұмысқа апарды. Сол жерден үлкен плакат қағаздар тауып алып, малшылар мен сондағы жұмысшы-қызметкерлерге арнап, «Кең өріс» деген қабырға газетін шығара бастадым. Бас мақаласын өзім жазып, суреттерін де салып, тас қораның қабырғасына қамырмен жапсырып, іліп қоямын. Қыр-қырдың астынан ¬шауып келетін шопандар оқып, қыран-топан күлісіп жатады. Аты аталғандар дүкенге барып жуып, мәре-сәре болысады. «Бала, ендігі газет қашан шығады?» деп мені де асықтырып қоятындары да бар. Сондай науқан кезінде құмдағы малшыларды аралап жүрген облыстан келген өкіл пункттегі қабырға газетін көріп, парторгке: «Жазушы болатын бала екен» деп мені мақтапты. Сондай жағдайлар әсер етті-ау деймін, біраз жыл ауыл шаруашылығы саласында қызмет етсем де баспасөзден қол үзген емеспін. Яғни, жазу-сызу менің бала кезден хоббиім болып басталып, кейіннен кәсібіме айналған ардақтым.– Шығармашылықпен шұғылданған жылдарыңызда бірнеше сатиралық, публицистикалық кітаптарыңыз жарық көрді. Мерзімді баспасөзде жарияланған материалдарыңыз бір төбе. Қай кезде шығарма жазуға деген шабытыңыз оянады? Ең жемісті еңбек еткен жылдарыңыз ретінде қай уақытты айтар едіңіз?– Бала кезімнен әскери адам болуды армандайтын едім. Және осыған іштей дайындалып жүретінмін. Сол кездегі ұғыммен әскери болу – үлкен жауапкершілік жүктейтін құрметті мамандық болатын (Қазіргі бейбастықтан сақтасын). Сол үрдіспен өзім қай салада да еңбек етсем де, тиянақтылық пен жауапкершілікті бірінші кезекке қоямын. Сондықтан да мақала жазсам да, әдеби дүние тудырсам да шабыт іздемеймін, «осы ¬шаруаны бітіруім керек» деген сеніммен қолыма қаламымды алсам, шабыт өзі келеді.Шаруашылықта комсомол-жастар бригадасының бригадирі кезімде аудандық газетте «Көкине» атты сатиралық беттің жүргізушісі болдым. Ауылдан жиырма шақырым жердегі егіс алқабынан атпен кештетіп келіп, үйде түнімен әзіл-сықақтарымды дайындап, таңертеңгі автобуспен жүз шақырым жол жүріп, аудандық газеттің редакциясына тапсырып кететінмін. Құмарлық қой. Шүкір, осылайша шығармашылықтан да, шаруашылықтан да қол үзген емеспін. Тоқсаншы жылдардың ортасындағы тоқырау жылдары менің әзіл-сықақтарым облыстық, республикалық басылымдарда тіптен жиі жарық көрді. «Егемен Қазақстан» газетінің «Сөз сойыл», «Қазақ әдебиеті» газетінің әзіл-сықақ бетінің тұрақты авторы болдым. Осыдан соң бірнеше газет-журналдар қызметке шақырды. Қалауым облыстық «Сыр бойы» газетіне түсті. Мұнда руханият бөлімінде «Спорт» және «Түрлі-түрлі бастар» атты сын-сықақ беттерінің редакторы болдым. Айтпақшы, екі мыңыншы жылдары «Хан алшы» атты аймақтық газет шығарған да кездерім болды. Мына «Шарайна-Сейхун» газеті сол жобалардың жалғасы.– Сіздің «Жайма базар», «Қатырамыз», «Сүйінші дайындаңыздар», «Үшінші тайм», «Ауылдың айтқыштары», «Сыпыра сыйлық», «Көкиненің көзі» атты кітаптарыңызды оқырман жылы қабылдады. Мына кітабында былай жазған, ана кейіпкері сөйткен екен деген де әңгімелер айтылады. Алғаш жазған сатиралық шығармаңыз есіңізде ме? Өзіңіз үшін ең мықты шығармаңыз қайсы?– Қалам-қағазбен бала кезден дос екендігімді жоғарыда айтым ғой. Ал әдеби дүниелерімнің аудан асып, облыс, республика басылымдарында жариялана бастауы 1975 жылдың шіледісінен. Салдыр-салақтау, қыдырымпаз бір жеңгемді сынаған «Жалқау келін» деген сықақ өлеңім «Ленин жолына» шыға келді. Ұзамай «Сериялы жиналыс» атты сықақ әңгімем «Қазақстан ауыл шаруашылығы» журналында жарық көрді. «Гөзал келе жатыр» атты әзіл әңгімемді «Қазақстан әйелдері» журналы басқан екен, ауыл адамдары әлгі Гөзал деген қуды «іздеумен» біраз әуре болғаны бар. Оқырмандар қалай қабылдайтынын өздері білер, әзіл әңгімелерімді өзім оқып кейде күліп алатыным бар.– Енді ғана қолына қалам алған бала Нұрмахан Елтай кімді үлгі тұтты? Қазір кімдерді оқисыз?– Кітапты көп оқитын едім. Ауылдағы мектеп және ауыл кітапханасындағы кітаптардың басымын жасөспірім кезімде оқыдым. Жалпы мендегі жақсы қасиеттер болса, ол кітаппен дос болуымның арқасында пайда болды деймін. «Жақсы кітап – қашанда жаман ¬достан артық». Жастық кезде қылтың-сылтың бос жүріске уақыт жоғалтпаған адам кітаптан жақсы тәрбие ала алады. Боқ дүниені емес, адамгершілікті жоғары қоятын адамдардың барлығы кітап оқу арқылы өскен десем жаңылыспайтын шығармын. Кітапқа құмарлық дегеннен ойыма түсіп отырғаны, алтыншы, жетінші сынып оқитын кезім ғой. Жазғы каникул кезінде таңертең ерте тұрамын да, велосипедіммен барып, жоңышқалық маңынан бір қап шырмауық жұлып алып келемін. Бұзауларға су тасып беремін де, бір кесе сүтті сіміре салып, сәскеде ауылдық кеңес кеңсесінің жаныдағы кітапханаға тартамын. Менімен қатарласа құм жиегіндегі малшыларға ауыз су таситын водавоздың шопыры да асыға осында жетеді. Есен деген ағамыз еді, менің кітапханадан тезірек кеткенімді қалап тұратын сыңайлы. «Несіне әр кітапты таңдай бересің, қолыңа түскен біреуін ал да жөнелсей» деп маған кейде жекіп те қояды. Кейіннен аңғардым, оның кітапханашы бойжеткенде ойы бар екен, жұмыс арасында оңаша бір әңгімелесіп кетейінші» деп асыға жеткенінде кітапханада мен тұрамын «мешайт» етіп. Содан соң қайдан жақтырсын.Кітап оқу туралы айтсам, бұрындары айына 1-2 кітап оқушы едім, қазір сиреттім. Көзге салмақ түсетіндей. Есесіне, «Жұлдыз» журналын, «Қазақ әдебиеті» «Ана тілі», «Жас Алаш» газеттерін жаздырып алып, тұрақты оқимын. Аудандық және облыстық үнжарияларды болса да. Соңғы айда Оралхан Бөкейдің «Біздің жақта қыс ұзақ» және жазушы Тұрысбек Сәукетейдың «Желқайық» романдарын, ¬Ордабек Шаяхметовтің «Түркістан тұтқыны» кітабын қайталап оқыдым. Айтпақшы, Әзиз Несиннің «Футбол каролі» мен Оспанхан Әубәкіровтің «Қағаз қалпағын» да парақтаған екенмін ғой.– Қайтсек дәстүрлі журналистиканың, оның ішінде газеттің қауқарын арттырамыз?– Менің түсінігімде БАҚ ақпарат таратушы ғана емес, тәрбие құралы болуы тиіс. Өз мүддесін ғана емес, қоғам мүддесіне жаны ашитын, отаншыл ұрпақ болмай, елдің көсегесі көгере қоймас. Бұл тұрғыдан алғанда газет ұлттық идеологияны да қатар жүргізуі керек. Мемлекеттік басылымдар, кей тәуелсіз газеттерде де осы талпыныс бар. Алайда мұны жолға қоюда редакциялардың шамасы жете бермейді. Олармен жергілікті атқарушы орындардың бірлесе жұмыс жүргізуі, ықпалды әрекеті қажет. Жұрттың өзі біледі деп айналадағы оқиғаларға көз жұмып, қарап отыруға болмайды. «Әскердегі жағдай анау, көшедегі бейбастық мынау. Ұрлық, зорлық, мектептегі топтық төбелес, ерте жүктілік, өз-өзіне қол жұмсау, бәрі ұлттық үрдіс, тәрбие жұмысындағы бетімен кетушіліктің кесірі. Үлкенді үлкен, кішіні кіші демейтін имансыздық осы емес пе? Бұл қасіретті кері құбылыс! Осылай кете берсе, ертеңгі қоғам не болады?» деп әлеуметтік желіде де жаздым. Міне, жақсы әдетке, тәуір қасиетті үндеу басқа да шаралармен қатар баспасөзде де үнемі таратылып отырғаны жөн. Сонан соң қазіргі журналистеріміз оқиғаның соңынан жүреді. «Пәлен жерде түген деген шара өтіпті, оған пәлен деген дөкей қатысып, сөйлепті-мыс» дейді. Ал мұны оқырмандар басқа ақпарат көзінен одан бұрын көріп қойған. Сондықтан сараптамалық материалдардың уақтылы жарияланып отыруы баспасөздің қадірін арттыру тиіс. Басқа да жаңашыл ізденістер керек.

Нұрмахан Елтай: Шығармашылықтан да, шаруашылықтан да қол үзген емеспін

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Су тапшылығы бүгінде адамзат баласының күтпеген бас ауруына айналды. Соңғы жылдары осы мәселе алдымыздан шыға берді. Бұл қиындықтан қалай құтылуға болады? «Өзен жағалағанның өзегі талмайды» деген. Біз мұнайды уайымдап жүргенде негізгі тіршілік көзі судан таршылық көрсек, онда елдің жағдайы қандай болатынын ойлаудың өзі қиын. Мұнан 550 жыл бұрынғы құжатта көрші мемлекеттер ортақ өзен-суларын қалай пайдаланамыз, қандай тәртібі болуы керек, қалай үнемдейміз, көршілермен қалай бөлісеміз деген сауал қамтылған. Мәселен, ортақ өзенді пайдалануда көрші елдер бір-біріне кесірін тигізбеу, қанша көлемде су беріп тұру керек деген келісім 200 баптан тұратын құжатта толық қамтылған көрінеді.Бұл туралы гидротехник Нариман Қыпшақбаев шаң басқан архивтен тапқан. Эколог мамандардың айтуынша, ХХІ ғасырда алтын – ақша болудан, мұнай – байлық болудан қалатын көрінеді, байлық қара суға айналады дейді. Оны қазірдің өзінде көріп, сезініп отырмыз.Оның үстіне тарихи жағдай мен географиялық бөлініс үлкен өзендердің басын алып қойды. Ертіс пен Іленің басы қазір Қытайға қарайды. Сыр мен Еділ, Жайықтың басында да бұрын қазақтар болған, қазір өзбек пен орыс отыр. Біз ешқашан Сырдариядан айырылмауымыз керек. Бұл Қазақстанның мемлекеттік, ұлттық ұстанымы болуға тиіс дейді осы саланың мамандары. Дәл осы тақырып Парламент қабырғасында да айтылды.&nbsp;Бұл тақырыпты Қызылорда облысынан сайланған Парламент депутаты Мархабат Жайымбетов көтеріп, қазіргі Арал проблемасы туралы Премьер министрдің бірінші орынбасары Роман Склярға депутаттық сауал жолдады.&nbsp;<blockquote>«Арал теңізінің проблемасы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың &nbsp;үнемі бақылауында. Бүгінгі күні &nbsp;солтүстік Арал теңізінің тартылу жайы өңір халқын қатты алаңдатуда. Өкінішке қарай 12 жыл ішінде теңіз көлемі 8 жарым миллиард текше метрге азайған. Яғни үштен бірінен айырылды деген сөз. Суы қашқан теңіздің табанынан &nbsp;көтерілген тұздар бүкіл орталық Азия елдеріне зиянын тигізетін экологиялық апатқа айналды. Нәтижесінде судың тұздылығы сегізден он үш грамм литрге көбейген. &nbsp;Ал егер судың тұздылығы отыз бес грамм литрге жетсе, балықтар жаппай қырыла бастайды. 1920-21 жылдары Арал аумағында &nbsp;қуаңшылық белең алып, 95 пайыз жайылымға шөп шықпай, жауын-шашын мүлде болмаған. Оның үстіне, теңізге Сырдариядан кұятын су күрт азайып, Қамбаш, Ақшатау көлдер жүйесімен кіші Арал теңізі жағалаудан бір жарым километрге тартылып кеткен. Теңіздің тартылуы салдарынан үш мыңға жуық балықшы күнделікті нәпақасынан айырылып, 9 балық өңдеу зауыты 14 шағын цех уақытша тоқтап қалу қаупі бар. Теңізге жыл сайын кемінде 3 миллиард текше метр су түсуі қажет. Алайда теңізге судың түсуі әсіресе вегетациялық кезеңде қалдық принципі бойынша жүзеге асырылып келеді. Осыған орай «Амаnат» партиясы Аралды алаңдататын мәселе бойынша толық шешімін табу үшін келесі &nbsp;іс-шараларды іске асыруы керек деп санайды. Біріншіден, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан мемлекеттерімен вегетациялық кезеңде теңізге бөлек су лимитін белгілеу жөнінде және «Фархад» су торабынан төменге санитарлық су жіберу мәселесі бойынша келіссөздер жүргізіп, ынтымақтастықты ұзақ жылдарға жоспарлауға қол жеткізу. Екіншіден, мемлекетаралық келісімді кепілдендірілген келісім статусын беруге атсалысу. Себебі Арал теңізіне берілген лимиттің сақталуын және орындалуын бақылап отырған ешбір орган жоқ деуге болады. Үшінші, Қараөзек арнасының бойындағы көлдер жүйесіне 1 миллиард текше метрге жуық қысқы, көктемгі су тасқыны кезінде жинақтау мүмкіндігі бар. Ол үшін Қараөзек арнасының бойындағы 3 су тоспасын қалпына келтіру маңызды. Төртінші, өңірлік дамыту және Арал &nbsp;теңізінің солтүстік бөлігін қалпына келтіру жобасына дүниежүзілік банктің қайтарымсыз грант есебінен солтүстік Арал теңізінің аумағын ұлғайтудың нұсқалары бойынша тиімді шешім қабылдап, жобаны жалғастыру мақсатында өкілетті органдар тиісті шаралар қабылдаған жөн. Депутаттық сауалға заңда белгіленген мерзімде жауап беруіңізді сұраймыз» – деді халық қалаулысы.&nbsp;</blockquote>Шынында, бұл – ойланатын мәселе. Гидрологтар трансшекаралық өзендер келісімі құжаттағыдай орындалмаса, қажетті су көлемі толық берілмесе, Балқаш көлінің үштен бірі қалып, Орал өзені суалып, Жайық тартылып қалса, Каспий қаталап, Арал тағдырын қайталамасына кім кепіл деп қауіптеніп отыр. Қауіптенуге негіз бар. Ал Арал тағдыры туралы ел азаматы, халық қалаулысы Мархабат Жайымбетов халық көкейіндегі мәселені дөп қозғады. Енді сең қозғалып, кәрі Аралдың кеберсуіне жол берілмесе құба-құп. Өйткені аралдықтар теңізбен бірге тыныстап жатыр. Ал тұз алыс құрлықтағы шың басындағы мұздарды ерітіп жатқаны мұнан бұрын айтылған еді. Ендеше, бұл табиғат апаты дүниежүзі экологтарының назарына ілініп, күллі адамзат баласын қауіптендіріп отыр.

Сырдың құты - Сырдария

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгінде жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылық әрекеттерінің алдын алу күн тәртібіндегі өзекті мәселеге айналды. Сондықтан мектептердегі қауіпсіздік жүйесі қатаң бақылауға алынуда.«Білім беру ұйымдарына және олардың аумақтарына әкелуге тыйым салынған, оларда пайдаланылуы шектелген нәрселер мен заттардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2021 жылғы 25 мамырдағы № 235 бұйрығының талаптарын орындау қазір мектеп директорларына қатаң тапсырылған. Бұл бағытта қазіргі таңда нақты іс шаралар қолға алынып, тұрақты жұмыс жүргізілуде.&nbsp;Қоғамда жасөспірімдер мен балалардың өміріне қауіп төндіретін түрлі жағдайлар орын алуда. Бұл туралы күнделікті әлеуметтік желі, ақпарат құралдары хабарлауда. Балалардың өміріне қауіп төнбес үшін қазір барлық білім ордаларында қауіпсіздік күшейтілген. Соның аясында оқушыларда мектепке және сол аумаққа әкелуге тыйым салынған заттардың бар-жоғын мамандырылған күзет қызметкері арнайы темір іздегіш құралмен тексереді. Сондай-ақ білім ошағының тәрбие орынбасарлары және сынып жетекшілері, психолог мамандарымен &nbsp;күнделікті тексеру жұмыстары күшейтілген түрде жүргізіледі.&nbsp;Бұдан бөлек ата-аналар арасында «Бала қауіпсіздігі – баршаға ортақ» тақырыбында қалалық полиция басқармасының мамандарымен кездесу ұйымдастырылып, балаларға далада жатқан белгісіз &nbsp;заттарды алмау керектігі туралы түсіндірме жұмыстары тұрақты жүргізілуде. Сонымен қатар ата-аналарға мектепке әкелуге тыйым &nbsp;салынған &nbsp;заттар &nbsp;тізімі &nbsp;таныстырылып, тиісті ақпарат берілген. &nbsp;Қазіргі таңда балалар жазғы демалысқа шықты. Десе де олардың демалыс уақытында ата-аналарының қараусыз көшеде жүрмеуі ескертілген.&nbsp;Ал жаңа оқу жылында мектептегі қауіпсіз¬дік шарасы қайта күшейеді.

Қызылорда: Балалардың демалыс уақытындағы қауіпсіздігі басты назарда

Еркебұлан Мақсұтұлы: Халық денсаулығы басты назарда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қай елдің болмасын, өркендеп өсуінде өзінде шығарылатын отандық өнімнің алар орны ерекше. Сондықтан да ел нарығындағы отандық өнімнің сапасымен қатар санын да арттыра түсудің маңызы мол. Осы орайда еліміздегі кәсіпорындарға көрсетіліп отырған қолдау да, олардың қанатын кеңге жаюына мемлекет тарапынан жасалып жатқан игі істер аз емес.Кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасы шеңберінде іске қосылып, мемлекеттік қолдаудың арқасында мүмкіндіктерге ие болып, дамып келе жатқан кәсіпорындардың бірі – «Асет» ЖК. Сапалы өнімді қолжетімді бағамен тұтынушыларына ұсынып отырған кәсіпорын 2022 жылы ұлттық жоба аясында қайтарымсыз грантқа ие болып, өз жұмысын жемісті жүргізіп келеді.<blockquote>Соңғы жылдары республикамызда құрылыс индустриясы жедел қарқынмен өсіп отыр. Еліміздің түпкір-түпкірінде әсем де, заңғар ғимараттар бой түзеп, құрылыс қарқыны әлдеқайда жоғарылаған. Осыны ескере отырып, нарықта мол сұранысқа ие өнімді шығаруды қолға алдым. Біздің цех Арал қаласында орналасқан, фибробетоннан тақталар, панельдер шығарамыз. Осылай құрылыс қарқыны артқан бүгінгі күні сұранысқа сай сапалы отандық өнімдерді нарыққа шығарып отырмыз. Кәсіпорынның халықаралық талаптарға сай сапалы өнімдеріміз бүгінде тек ішкі нарықты қамтамасыз етіп қана қоймай, экспортқа шығуға да қауқары жетерлік, - дейді кәсіпорынның басшысы Асет Жұмағалиев.</blockquote>Мұнда құрылыста кеңінен қолданылып жүрген керек-жарақтың көп бөлігі шығарылады. Мысалға айта кетер болсақ, жылуды сыртқа шығармай, сақтай білетін оңды қасиетке ие, панельдер мен сэндвич-панельдер, фибробетоннан тақталар және өзге де құрылыс материалдары бар.Білікті мамандарды біріктірген зауыт бүгінгі күннің талабына сай озық технологиямен жабықталған. Қайтарымсыз грант қаражатына кәсіпорынды заманауи құрылғылармен жабдықтауға жұмсапты.Осылай оңды шешім жасаған зауыт арнайы шетелдік қондырғы толығымен автаматтандырылған. Жаңа технологиямен кәсіпорын уақытты үнемдеп, өнімділікті арттырып қана қоймай, жұмысты да жеңілдеткен. Зауыт аптасына 150 дана фибробетон шығарады, бір данасы 500 теңге.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/352244381_618919750183843_6013371414870653505_n_c7851ba416.jpg" alt="352244381_618919750183843_6013371414870653505_n.jpg"></figure>

Арал қаласында фибробетоннан құрылыс материалдары шығарылып жатыр

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Ел үшін еміреніп, биік белеске ұмтылатын жастардың болашаққа қадамы қуантады. Жас та болса, жастардың басын біріктіріп, олармен бірлесе қызмет етіп жүрген жандардың бірі – Ержан Әбдешов аудандық «Жастар ресурстық орталығының» директоры қызметін атқарып жүр. Ендеше ауданда жастар саясатының қарқынды жүзеге асуына атсалысып жүрген Ержанмен болған сұқбатты назарларыңызға ұсынамыз.– Ержан, әңгімеміздің ауанын Шиеліде тұратын жастардың статистикасынан бастасақ. Оған құр сан деп қарауға болмайды. Себебі сан сапаға әсер етпей қоймайды емес пе?– Әлбетте, дұрыс айтасыз. Қазіргі таңда аудан тұрғындарының саны – 85099 адамға жетті. Олардың ішінде жастардың үлесі аудан халқының 23,9 процентін құрайды. Яғни Шиеліде 20381 жас бар. Оның 9711 кент жастары болса, 10670-і ауыл жастары. Бүгінде кент және ауылдық округтерде – 230 ерікті жұмыс істейді. Жыл басынан бері ерікті Жастар ресурстық орталығы жанынан құрылған «Еріктілер» тобының ұйымдастыруымен 23 тазалық және 13 қайырымдылық акциясы өтіп, 11 жалғыз басты қарттарға көмек көрсетілді.– Жұмыссыздықты жою елдегі түйіні тарқатыла қоймаған мәселелердің бірі. Жалпы бүгінде аудандағы ¬жастар арасындағы түйткілді мәселелер шешімін қалай тауып жатыр?– Иә, жастардың арасында ең өзекті болып отырғаны – жұмыссыздық мәселесі. Қазіргі таңда ауданда жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі 3,8 процентті құрап отыр. Жастар – кез келген қоғамның болашағы мен қозғаушы күші екені белгілі. Осыған орай ҚР Үкіметі бекіткен нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында тиісті жұмыстар жүзеге асып жатыр. Жаһандық пандемияға байланысты біздің елде ғана емес, бүкіл әлемде жұмыссыздық алдыңғы орынға шықты. Шағын және орта бизнес бұрынғы қарқынмен адымдай алмай жатыр. Жалпы жастарды жұмыссыз және Аутрич, NEET жастар деп екіге бөліп қарастырамыз. Аутрич, NEET жастар, заманауи тілмен айтқанда, «алтын жастар». Олар еш жерде жұмысшы ретінде тіркелмеген. Қолында ешқандай дипломы жоқ. Арасында базарда, автожуу бекетінде, кафе, ресторанда істейтіндері де бар. Жұмысшы ретінде заңды түрде тіркеліп, зейнетақы қорына ақша аудармағанымен, олардың күнделікті табысы бар. Табысын есептеп, бір айға шақсаңыз, әжептәуір. Орталықтың негізгі міндетінің бірі – жастардың арасындағы жұмыссыздықты азайту. NEET санатындағы жастарды анықтау, облыстық деректер базасын құру бағытында 4-28 ақпан аралығында кент орталығы мен ауылдық округтерде адрестік жұмыстар жүргізілді. Бүгінгі күнге дейін 15-28 жас аралығында 9800 жас сауалнамадан өтті. NEET санатындағы жастар саны тоқсан сайын жаңартылып, әлеуметтік картасы жасақталып отырады. Жастарды жұмысқа орналастыру және жұмыспен қамтудың мемлекеттік қолдау шараларына тарту бағытындағы жұмыстар алдағы уақытта да жүйелі түрде жүргізілетін болады.– Бүгінгі таңда «Жастар ресурстық орталығында» қандай жобалар жүзеге асуда?– Биылға арналған жергілікті жерде мемлекеттік жастар саясатының жүзеге асырылу мақсатында кешенді іс-шаралар жоспары бекітіліп, тиісті жұмыстар жасалуда. 25 қазан – «Республика күніне» орай «Жолың болсын, жас сарбаз» әскерге салтанатты шығарып салу рәсімі, ұлттық құндылықтарды насихаттау бағытында «Орамал келіннің ары» атты ақ жаулықты аналар мен жас келіндердің еркін форматта кездесуі өтті. Сонымен қатар «Кәсіпкерлікке кең өріс» тақырыбында жас отбасыларды оқыту курс¬тары ұйымдастырылды. Салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында «Шиелі Марафон – 2022» сайысы өткізілді. Қоса кеткен жөн, барыс жылында 3 жаңа жоба қолға алынып, тиісті қаржы қарастырылды. Олар «Салауатты өмір салтын насихаттау және жастар шығармашылығын дамыту» әлеуметтік жобасы, «Жас отбасылар арасында неке құндылықтарын насихаттау», «Жастарға патриоттық тәрбие беру және жастар арасында ұлттық құндылықтарды насихаттау» әлеуметтік жобалары. Сондай-ақ орталыққа жүгінген 761 жасқа 56 құқықтық, 423 әлеуметтік, 202 психологиялық консультация, 80-ге жуығына өзге де кеңестер берілді. Дін саласы бойынша аудан көлемінде 22 кездесу өтті. «Зайырлы мемлекет және оның құндылықтары», «Тәртіпті елдің татулығы тұрақты» тақырыбында аудан тұрғындарына бүктеме қағаздары таратылды. 54 түңгі рейд жұмыстары жүргізілді. Аудан жастарының басын біріктіріп, туған жерді өркендету, дамыту бағытындағы жаңа жобалар жасау – жастар орталығының басты міндеті. Шығармашыл жастар арасында бұқаралық спортты кеңінен насихаттау мақсатында «Өнер барысы – 2022» турнирін өткізу жоспарда бар.– Жаз айларында «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының жұмысы басталады. Біздің аудандағы бұл жобаның қарқыны қандай?– Жастарға арналған игілігі мол бағдарламаның бірі – «Жасыл ел». Бұл жоба 2005 жылдан бері жүзеге асырылуда. Жалынды жастардың көмегімен құрылған бұл бағдарлама 17 жылдан бері жақсы нәтиже көрсетуде. Жалпы бағдарламаның мақсаты – жастардың күшімен елімізді көгалдандыру, елді мекен айналасын жасыл ағаштармен көркейту, сонымен қатар жастардың Отанға, жерге деген махаббатын, патриоттық сезімін ояту. Ең бастысы – жастардың бос уақытын еңбекпен, тиімді өткізуге баулу. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей» деген қағиданы өскелең ұрпаққа мейлінше ұғындырып, жазғы демалыстарын босқа өткізбей, жұмыс істеп, қосымша қаржы табуға молынан мүмкіндік те беріп отыр. Бұл бағдарлама біздің ауданда да тиімді жүзеге асырылуда. Биыл аудан бойынша «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарына 4 ай көлемінде жұмыс істеуге 200 квота бөлінген. Қазіргі таңда 3 айлық қорытынды бойынша 184 жас маман жұмыс істеген. Тамыз айында 16 жұмыссыз жастар мен студенттер жұмыс істеді.– Жалпы әкімдік, мемлекет тарапынан жастарға көрсетілетін қолдауға көңіліңіз тола ма?– Өте орынды сұрақ. Әрине, көңілім толады. Мемлекет тарапынан болсын, қалалық, облыстық әкімдіктен болсын қажетті қолдау көрсетіледі. Қазір жастар мәселесі басты назарда. Сонымен қатар жастар саясаты да кешенді түрде қолға алынып, мемлекеттік істерге жас буынды араластыру -тенденциясы дамып келеді. Менің ойымша, жастарды қолдау – ел болашағына деген қамқорлық. Себебі елдің ертеңі мен кемел келешегі жастардың қолында.– Жалынды жастармен бірлесе атқарып жатқан қызметіңе сәттілік тілеймін. Ел сенімін ақтайтын белсенді жастарымыз көп болсын!

Ержан Әбдешов: Жастар үшін жұмыс істейтін орталық

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Біздің бақытымыздың оннан тоғызы денсаулыққа байланысты» деп неміс философы Артур Шопенгауэр айтқандай, адамның ең қымбат байлығы – денсаулық. Ал денсаулықтың қорғаны – дәрігер. Рас, басымыз ауырып, балтырымыз сыздай қалса, ақхалаттылардың көмегіне жүгінеміз. Себебі олар әр минут сайын адам өмірін құтқаруға бар күш-жігерін салатын әрі өмір мен өлім үстіндегі жанның дертіне дауа тауып, әрқашан көмек қолын созуға дайын тұрады. Қызығы мен шыжығы қатар жүретін осындай маңызды салаға бүкіл өмірінің шұғылалы сәттерін денсаулық саласының жақсаруына, ана мен бала саулығына, Жалағаш ауданы тұрғындарының денсаулығына арнап келе жатқан ақхалатты абзал жандардың бірі – Гүлжайна Ерланқызы.Халық денсаулығының мықты болуы медицина саласында еңбек етіп жүрген дәрігерлердің қолында екені белгілі. Денсаулық саласында жемісті еңбек етіп, ха-лықтың алғысына бөленіп жүрген білікті дәрігермен тілдеспек болғанымызда алдында кезекте тұрған науқастың көптігін айтып, кейін хабарласуымызды сұрады. Осыдан-ақ Гүлжайна Ерланқызының жұмысына жауапкершілікпен қарап, тұрғындардың саулығын басты назарда ұстайтынын аңғаруға болады.&nbsp;Дәрімен де, сөзімен де адам ауруына шипасын беріп, көңілге сәуле сеуіп жүрген кейіпкеріміз 1998-2010 жылдары аралығында Ақсу ауылындағы №116 орта мектепте білім алған. Бала күнінен дәрігер болуды армандаған ол сол арманына жету үшін 2010-2017 жылдары Ақтөбе қаласындағы Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Медицина университетін «Жалпы Медицина» факультеті бойынша оқып, 2015-2017 жылдары «Жалпы тәжірибелі дәрігер» саласы бойынша интернатурадан өткен. Еңбек жолын ең алғаш 2017 жылдың тамызда Жалағаш аудандық ауруханасында жалпы тәжірибелі дәрігер болып бастаған. &nbsp;Гүлжайна Ерланқызы – қазіргі таңда №5 аймақ тұрғындарының жауапты дәрігері. &nbsp;<blockquote>«Қазіргі сәтте маған қарасты аймақта 1600-ден аса тұрғын бар. Біз тұрғындарды жылда скринингтік тексеру, флюорографиялық тексеруден өткізуіміз қажет. Алайда кей тұрғындар денсаулығына немқұрайлы қарап, уақытылы тексерілмейді. Сол үшін көше аралап, тұрғындардың уақытылы тексеруден өтуіне жүйелі түрде жұмыс жасап келеміз. Қазір тұрғындардың көбі қанқысымы, қант диабеті, асқазан ішек-жолдарымен ауырады. Осы тұста науқастарға тегін дәрі-дәрмек таратып, аурудың алдын алу шараларын жүргізудеміз», – дейді дәрігер.</blockquote>Гүлжайнамен қатар №5 аймақта Айдана Сыздық, Бану Зәтенова, Сәуле Дүйсенбаева сынды мейірбан мейірбикелер аудан тұрғындарының саулығы үшін күндіз-түні қызмет етуде. Пандемия кезінде көпшіліктің көңілін тауып, індеттің бетін қайтару жолында қажырлы еңбек етіп, медициналық қана емес, психологиялық та көмек көрсетіп, тұрғындарды сақтық шараларын сақтауға шақырып, карантин ережесіне бағынуды да насихаттаған Гүлжайна дәрігердің еңбегі ерен. Ауру өршіп, індет дендеген уақытта оның алдын алуға барынша атсалысып, қолынан келген көмегін аямай, білек сыбана кірісіп, пандемия кезінде науқастармен тығыз байланыста болған дәрігерлер бүгінгі күннің батырлары десек те болады.&nbsp;Жергілікті тұрғындарға дәрігерлік қызмет көрсетуде өзінің білімі мен біліктілігін, тәжірибелі маман екенін бірнеше мәрте дәлелдеген кейіпкеріміз – өз учаскесіндегі тұрғындардың ризашылығына бөленіп, алғыс арқалап жүрген ақхалатты абзал жан.&nbsp;<blockquote>«Гүлжайна дәрігер өз қызымдай болып кетті. Үйге жиі келіп, қан қысымымды өлшеп, жағдайымызды сұрап тұрады. Мектеп жасындағы балалармен, жас сәбилерді, зейнеткерлерді үнемі өз бақылауында ұстайды. Таңнан қара кешке дейін әрбір науқасты уақытылы емдеп, деніне саулық сыйлап жүрген Гүлжайна қызыма алғыстан басқа айтарым жоқ», – деді кент тұрғыны Акберген Адилов.</blockquote>Өмір жолын денсаулық саласымен ұштастырып, халыққа көмек көрсетуде аудан тұрғындарының алғысына бөленіп жүрген ақхалатты абзал жан алдына келген науқасты тек тексеріп қана қоймай, толық емделіп шығуы үшін арнайы ем-дом шараларын жүргізеді. Жағдайы ауыр науқастарды қажетті ем алуы үшін күндізгі бөлім немесе арнайы порталмен ауруханаларға жатқызып, аяққа тік тұруын басты назарда ұстайды. Сондай-ақ көше аралап, жаңа туған нәрестелер мен аналардың денсаулығын қадағалайды. Бұдан бөлек ай сайын жоспарға сәйкес тұрғындарды рентгенге түсіру, скринингтік тексеру, жүрегін холтерға түсіру, узиге түсіру сынды бірқатар жұмыс атқаратынын, жаңа туған нәрестелерді 2 айлығынан бастап екпеге шақыратынын атап өтті. Гүлжайна Ерланқызы – тәжірибелік білімін жетілдіріп, өз саласында ем жүргізудің барлық әдіс-тәсілдерін жетік меңгеруде үнемі ізденіс үстінде жүретін білімді дәрігерлердің бірі.&nbsp;Бүгінге дейін ол жемісті еңбегі үшін облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының «Құрмет» грамотасымен және аудан әкімінің алғыс хаттарымен марапатталған. Кейіпкеріміздің өмір белестеріне тоқталар болсақ, отбасы берекесін келтіріп отырған қазақтың қарапайым келіні. Асыл жар, 4 баланы өсіріп отырған аяулы ана.

Алғыс арқалаған ақхалатты абзал жан

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Отбасы – шағын мемлекет. Әр шаңырақтың өзіне тән әдет-ғұрпы мен ұстанымы бар. Балаларына «ешкімнің ала жібін аттама, әркез әділ болып, ісіңе адалдық таныт» деп тәрбиелейтін жанұялардың қатарында Қазалы ауданына қарасты Абай ауылының тұрғындары – Кәдіровтер әулеті де бар.&nbsp;Отбасының тірегі Жарылқасын ақсақал мен отанасы Миуагүл Ердалы Абай колхозының тумасы. Әке-шешеден ерте айырылған Жарылқасын Кәдірұлы артынан ерген іні-қарындастарын қанаттыға қақтырмай, тұмсықтығы шоқтырмай бағып, қақты. Ананың мейірімі мен әкенің жылуын сезіну бақытынан ерте айырылған тоғыз ағайынды Кәдіровтердің үлкені Жарылқасын ата бүгінде жетпістің төртеуінде. Жолдасының бауырларын туған анасындай мәпелеген Миуагүл әжей де жетпістің желкенін тартып мінді. Жастайынан еңбекке араласып, бұғанасы ерте қатқан Жадырасын Кәдірұлы Абай колхозында зоотехник, ферма меңгерушісі, салықшы, Қазалы қаласында военком қызметтерін атқарған. Қай салада болмасын өзінің іскерлігі мен жауапкершілігін танытып, әріптестері арасында сый-құрметке ие болды. Миуагүл ана да уақытында дүкенші, кассир, есепші қызметтерінде болып, ел экономикасының алға өрлеуіне айтарлықтай үлес қосты.&nbsp;Адалдықты ту етіп, адамгершілікті алға қойған Жадырасыннан тараған ұл-қыздар да өсіп-өнген әулеттің ұрпағы екендігін дәлелдеп жүр. Қыздың үлкені Ақерке Қазалы қаласындағы Қазалысушар мекемесінде бөлім меңгерушісі, Гүлзирасы өзі тұратын Ақай ауылында балабақша тәрбиешісі, Салтанаты Байқоңырда. Ол бес баланы өмірге әкеліп, тәрибелеп отырған көп балалы ана. Үшеуі де келін болып түскен шаңырақтарының ибалы келіндері.&nbsp;Қос қанаты Еркеғали мен Әбілхайыр да өмірден өз орнын тауып, абыройлы қызмет етуде. Еркеғали өрт сөндіруші, ал келіншегі Бағдагүл ұстаз. Қара шаңырақта тұратын Әбілхайыр кәсіпкер. Оның жолдасы Әлия ата-енесіне құрақ ұшып, қызмет қылады. Сол кісілердің жолын берсе деген тілегі де жоқ емес. Мектептегі мұғалімдік қызметінен бөлек, үлкен үйдің шаруасын дөңгелетіп отырған Әлияның жөні бөлек.&nbsp;<blockquote>«Тағдыр мені көп еркелетпеді. Ата-анамыздан айырылғанда қарындасымның ең кішісі үш жаста еді. Бауырларым ішсін, жесін, осылар қатарынан кем болмасын деп тырбанып тірлік еттім. Құдай қосқан қосағым Миуагүлдің мейірімі бөлек болды. Өзіміздің балаларымызбен қатар бауырларымды да шетке қақпай, мәпелеп өсірді. Үлкен әулеттің отанасына айнала алды. Шүкір, қазір бәрі де өмірден өз орнын тапты. Ұлды ұяға, қызды қияға қондырдық. Әрбірі бір-бір үйдің түтінін түтетіп отырған азаматқа айналды. Тәңірдің бірде ащы, бірде тәтті сыйын көріп, тең отырғанымызға да елу жыл толыпты. Біздің тілегіміз – балаларымызды, ұрпағымыздың амандығы, елдің тыныштығы ғой», – деп ағынан жарылды Жарылқасын ақсақал.</blockquote>Алланың берген аманаты – бес баланы өмірге әкеліп, барлығына жоғары білім алып берген Жарылқасын ата мен Миуагүл әженің он тоғыз немересі бар. Екі шөпшектің қолынан су ішкен бақытты жандар.&nbsp;«Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» деген тәмсіл бар. Отбасы – адам үшін жағымды өнегелер мен мұралардың, салт-дәстүрдің сақтаушысы болып саналатын ең жақын әлеуметтік орта. Оның орнықты дамуын жетілдіру ата-ананың міндеті. Бүгінде осы міндет үдесінен шығып, өркенін жайған өнегелі отбасыға айналған Кәдіровтердің көпке үлгілі шаңырағы балалардың шат күлкісімен шуаққа шомылып, нұрланған үстіне нұрланып тұр.

Қазалы: Шуақты шаңырақ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Бизнес-жоспар&nbsp;–&nbsp;бұл кәсіпкер өз бизнесін құру және дамыту мақсатында құратын нақты жоспар. Оның көмегімен сіз бизнесіңізді айтарлықтай жеңіл бастай аласыз, бизнес-жоспар оны бақылап және дамытуға барынша септігін тигізеді. Бизнес-жоспар жобаңыздың қаншалықты табысты болатынын, оны дамытуға қанша уақыт қажеттілігін және ықтимал тәуекелдерді болжауға мүмкіндік береді.Бизнес-жоспар не үшін қажет және ол нелерден тұратыны жөнінде Fingramota.kz-пен бірлесіп қарастыралық.&nbsp;Бизнес-жоспар банктен кредит алуға, мемлекеттік гранттар мен субсидиялар алуға, сондай-ақ әлеуетті инвесторға сіздің жобаңызға қаржы құюдың тиімділігін бағалау мүмкіндігін береді.Бизнес-жоспар құру әдістемелері&nbsp;Бизнес-жоспардың мақсаты инвесторды өз қаражатын қайтарып алатынына және кіріс түсетініне сендіру. Көп жағдайларда бизнес-жоспар қызығушылық танытқан адамдарға басты үш сұраққа жауап беру үшін құрылады: қойылған мақсатқа қалайша қол жеткізуге болады, ол мақсатқа жету үшін қанша қаражат қажет және құйылған қаражат пен еңбектің қайтарымы бола ма.Бизнес-жоспар құрудың үш негізгі әлемдік әдістемесі бар: Еуропа Қайта құру және Даму банкі (ЕҚДБ), KPMG (аудиторлық -консалтингтік компания) және UNIDO (өнеркәсіптік даму бойынша біріккен ұлттар ұйымы). Әдістемелер құрылымы жағынан ұқсас болып келеді, алайда олардың мағынасы әртүрлі.UNIDO әдістемесі шағын бизнеске қолайлы, ол қарапайым және көп еңбекті қажет етпейді. Бұл әдістемеде ұйымның идеясы, ол немен айналысатыны, және ол өз мақсатына қалайша қол жеткізетіні көрсетіледі.Қазақстанда БҰҰ-ның шағын және орта бизнеске қолдау көрсету саласындағы бағдарламасы іске асырылуда. Өтінім беру үшін UNIDO әдістемесінің талаптарына сәйкес құжаттар топтамасын қоса беру қажет. UNIDO әдістемесі бойынша бизнес-жоспардың болуы міндетті тармақтардың бірі болып табылады.KPMG аудиторлық компаниясының бизнес-жоспар әдістемесі орта және ірі бизнес кәсіпорындарына арналған. Мұндай бизнес-жоспар түрінде өнімді сататын нысаналы нарықтар және олардағы бәсекелестер сипатталған, өндірістің жаңа түрлерін игере бастаған кәсіпорындар үшін іс-қимылдардың толық тәртібі бар.ЕҚДБ бизнес-жоспар әдістемесі – ең шығынды және жұмыс күшін көп қажет ететін, экономикалық әлеуеті мықты, ірі кәсіпорындарға арналған әдістеме. ЕҚДБ әдістемесінің UNIDO және KPMG әдістемелерінен ерекше айырмашылығы – ЕҚДБ әдістемесінің жобаға қатысатын барлық қатысушыларды сипаттауында, кредиторлар, кепілгерлер туралы және барлық кредиторлық берешектің қашан және қандай көлемде өтелетіндігі туралы ақпараттың болуында.Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдауды «ДАМУ» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ (бұдан әрі – Қор) көрсетеді. Көмек алу үшін Қордың стандарты бойынша әзірлеуге болатын, дайын бизнес-жоспар ұсыну қажет. Сонымен бірге Қордың сайтынан кәсіпкерлерге арналған дайын үлгілік бизнес-жоспарларды, сондай-ақ бизнес-жоспардың құрылымы мен мазмұнына қойылатын талаптарды көруге болады. Мұның бәрі сіздің идеяңызды қолайлы жағынан көрсетіп, барлық есебіңізді негіздей алатын сапалы бизнес-жоспар жасауға көмектеседі.Бизнес-жоспар құрылымыБизнес-жоспарда шығарылатын өнімнің сипаттамасы, сату нарығын бағалау (яғни әлеуетті сатып алушылардың және бәсекелес ортаның талдауы), маркетингтің мақсаттары және стратегиясы, өндірістік процестің және бизнес-құрылымның сипаттамасы, компания шығыстарының және қаржыландыру көздерінің жоспары, жобаның тиімділігін бағалау, сондай-ақ ықтимал тәуекелдердің талдауы қамтылады.Үлгі ретінде UNIDO әдістемесіне сәйкес бизнес-жоспардың құрылымын мынадай бөлімдер бойынша қарастыруға болады:Түйіндеме&nbsp;Бұл тармақта жоба туралы жалпы ақпарат қамтылады. Түйіндеме бойынша жоба туралы әсер қалыптастырылады, инвестициялық жобаның қысқаша сипаттамасы, оны іске асыру үшін қандай қаражат көлемі талап етілетіні, меншікті қаражат көлемі, кредит беру мерзімдері, жобаның экономикалық тиімділігінің көрсеткіштері, қайтару кепілдіктері қысқаша келтіріледі.Жобаның негізгі&nbsp;идеясы&nbsp;Компания, сала туралы толық ақпарат беру қажет. Оларды дамыту перспективаларының торлық сипаттамасы жасалады. Қаржылық көрсеткіштердің толық есептеулері келтіріледі, компанияның құрылымы, оның қызметінің бағыты, серіктестік байланыстар сипатталады.Тауардың немесе қызметтің сипаттамасы&nbsp;Бұл тарауда кәсіпкер ұсынатын және нарыққа шығаратын өнім немесе қызмет толық сипатталуға тиіс, компанияның мақсаттары мен миссиясын сипаттау, логотипін, слоганын және корпоративтік түстерді таныстыру қажет. Бұл жерде жобаның негізгі нысаналы аудиториясы – жаңа өнім немесе қызмет қызықтыруы мүмкін адамдар тобы бөліп көрсетіледі. Мысалы, сән индустриясын және оның трендтерін үнемі қадағалап отыратын 23-35 жас аралағындағы қыздарға арналған той көйлегінің нысаналы аудиториясы.Нарықты талдау және маркетингӨткізу нарығын егжей-тегжейлі сипаттаған дұрыс. Бизнес-жоспардың осы блогында бәсекелестерді талдау, олардың күшті, әлсіз жақтарына талдау, маркетингтік зерттеулер, даму перспективалары жүргізіледі. Мысалы, жалпы көйлектерді жалдау және нақты үйлену тойына арналған көйлектерін жалға алу бойынша бизнес. Мұнда бірнеше басты бәсекелестер анықталады, өнімдерін салыстырады және бірегей сауда ұсынысын қалыптастырады. Бұл бөлімде бір өнімнің оған ұқсас екінші өнімнен айырмашылығы қандай, оның ерекшелігі неде екендігі және ол қалай бәсекелес бола алатынын түсіндіру маңызды. Қосымша қызметтер, тегін жеткізу немесе сыйлықтар ұсынуға болады.Өндіріс жоспарыБұл бөлімнің міндеті компанияның маркетингтік стратегиясын: өнімді нарыққа қалай шығаруға болатынын және бұл қаншаға түсетінін сипаттау. Бұл өнімнің өзінің бағасын есептеуді ғана емес, сонымен қатар қосымша қызметтерді де қамтиды.Бұл тармақта мыналар айқындалады:ұйымның орналасқан жері, кәсіпорынның коммуникациялық және көліктік мүмкіндіктері; кадр құрамының біліктілігі; еңбекақы төлеуге шығындар; өндірістік алаңдарды кеңейту қажеттігі және шығарылатын өнім көлемін ықтимал көбейту; өндірістік процестердің қауіпсіздігі, кәсіпорын жұмысының экологиялық өлшемдері; өндірісті шикізатпен, материалдармен қамтамасыз ету; ұйым жұмысының процесіндегі шығасылар (уақытша, тұрақты).Ұйымдастыру жоспарыБөлімде компанияның, бөлімшелердің кадрларын, басшылық құрамын ұйымдастырудың егжей-тегжейлі схемасы қамтылған. Осы бөлімде компанияның құрылымы сипатталады, оның ұйымдық-құқықтық нысаны айқындалады, жұмыс кестесі мен жұмыс күндерінің саны жазылып көрсетіледі, жалдау қажет мамандар аталады. Әдетте бұл блокта команданың әр мүшесінің қысқаша өмірбаянын көрсетеді: оның білімі, жұмыс тәжірибесі және табысты жобалары. Бұл жерде сондай-ақ команданың әрбір мүшесінің міндеттері мен сыйақы жүйесі жазылады.Қаржылық жоспарБұл жерде жобаның негізгі цифрлары келтіріледі: оның кіріс және шығыс бөлігі. Кірістер мен шығыстар біржолғы, тұрақты және мерзімді болуы да мүмкін. Мысалы, ноутбуктар мен жиһаз сатып алу – бұл біржолғы шығыстар, бензинге кететін шығын – тұрақты, ал кеңсе заттарын сатып алу – мерзімді. «Шығыстар» бағанына азық-түлік сатып алу құны немесе оны өндіруге кететін шығыстарды, сондай-ақ логистикаға, жалақыға, жарнамаға және жобаны әрі қарай дамытуға кететін шығыстарды кіргізеді. «Кірістер» бағанына өнімнің соңғы бағасын және ол айына, жарты жылда және жылына қанша пайда алып келетінін есептейді. Ол үшін сатылымдар болжамын жариялайды: бір жылда және жуық бірнеше жылда қанша өнім сатуға болады. Осыдан кейін жоба өзін қанша мерзімде толық ақтайтынын және қашан пайда әкеле бастайтынын анықтайды.Тиімділігі мен ықтимал тәуекелдері&nbsp;Жоба тиімділігін бағалау.&nbsp;Қаржылық жоспарда сонымен қатар жобаның қашан өзін-өзі ақтайтынын және болжаммен қанша пайда алып келетінін есептеген жөн. Жаңа кәсіпорынның тиімділік есебі, сондай-ақ түрлі факторларға сезімталдығын талдау келтіріледі.Блокта жобаның негізгі тәуекелдерін және ықтимал қателерді сипаттау қажет. Мысалы, өнім таңдалған нысаналы аудитория үшін сапасыз немесе тым қымбат болуы мүмкін. Көрсетілетін қызмет клиенттердің көңілінен шықпауы мүмкін немесе керісінше, оған деген сұраныстың артатындығы соншалық, сатып алғысы келетіндердің бәріне қызмет көрсету үшін қызметкерлер тапшы болуы мүмкін.Қосымшалар.&nbsp;Бизнес-жоспарды кәсіпорынның тіркеу құжаттарымен, сызбалармен, диаграммалармен, схемалармен, есептермен толықтыру қажет. Маркетингтік зерттеулердің нәтижелері мен қаржы-экономикалық есептерді қоса беру қажет.Бизнес-жоспардың барлық зерттеуі мен қорытындысы жобаны іске асыру кезінде шынайы практикалық нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін негізгі қағидаттарға негізделуге тиіс. Бизнес-жоспарда барлығы рет-ретімен және қисынды болуға тиіс, себебі құрылымы тұрғысынан анық, реттелген құжат неғұрлым көп инвестиция тартуға мүмкіндік береді және оны оқуға да түсінікті болады.Күнде өзгеріп тұратын сыртқы ахуал жағдайларында дамитын жоба оған икемді болуға тиіс. Сол үшін заман ағымына ілесіп, оған сай болу үшін бизнес-жоспарды да үнемі жаңартып отыру қажет.&nbsp;Жобаны зерттеу және ұсыну сапасына қойылатын жалпы талаптармен қатар, жобаның әрбір инвесторының және оған қатысушының мүдделерін түсініп, бизнес-жоспарға бұл қатысушыны қызықтырған, шешім қабылдау кезінде ол үшін маңызды ақпаратты енгізу маңызды.&nbsp;&nbsp;&nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары