&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Қалада ұлттың рухани құндылығы мен салт-дәстүрін, мәдениетін, әйелдер еңбегін дәріптеп, келешек ұрпақтың бойына сіңіріп, оны ұрпақтан-ұрпаққа жалғастыру мақсатында «Анаға тағзым» орталығы ашылған болатын. Мұнда аты айтып тұрғандай, қазақ әйелінің бойына ұлттық рух пен тәрбиені, қазақы болмыстан ажырамауды мақсат еткен түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады. Қызылордаға іссапармен келген Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Анаға тағзым» орталығының жұмысымен танысып, ұлт тәрбиелеуде рухани құндылықтарды сақтау маңызды екенін атап өтті. Бүгінгі «Анаға тағзым» орталығының жұмысын оқырманға жеткізу үшін арнайы бардық. Онда жетекші маман Айдана Маратқызы орталық қызметімен таныстырды. Орталықта есімі елгі белгілі қазақ аналарының, қайраткер тұлғаларының бейнесі алдымен көзге түсті. Олардың өмір жолына қараған адам өз ойы мен бойын түзейді деген мақсатта салынған. Сондай-ақ орталықта «Мирас» әжелер клубы бар. – Мұнда есімі елге белгілі, іскер, ақжаулықты аналар жас қыздарға тоқыма тоқып, ұршық иіруді үйретеді. Қазақтың ұлттық қолөнерін заманауи үлгідегі құрылғылар мен технологияларды қолдана отырып, түрлі бұйымдар жасайды. Ақжаулықты әжелер ақыл айтып, жол көрсетеді, – дейді жетекші маман. Сондай-ақ мұнда өңірге белгілі қолөнер шебері жастарға дәріс береді. Үйірмеге қатысқан әрбір жан қолөнердің құпиясын біліп, ісмерлік қабілетін шыңдайтынын жеткізді. Жасөспірім мен бойжеткен қыздардың сырласып, ой бөлісетін кезеңдері де назардан тыс қалмады. Яғни орталықтан «Бойтұмар» клубы ашылған. Мұнда оқушы қыздар да, бойжеткендер де келеді. Олар арнайы мамандардың тренингі мен түрлі шеберлік сыныбына қатысып, кеңес алып отырады. Жалпы «Бойтұмар» әдет- ғұрып пен әдептілікке насихаттайды. Жаңа өмірге қадам басар алдында бойжеткендерді түрлі мәселелер толғандыратыны анық. Осындай сәтте психолог кеңесіне жүгініп, өзін толғандырған мәселенің шешімін табуға көмектесетін, сыр бөлісіп, кеңес беретін «Сырғалым» клубы да бар. Сондай-ақ мұнда бала күтімімен үйде отырған жас аналар мен оқушылар психологтан кеңес алады. Жастар арасында қоғамдық пікір алмасу, ой бөлісу мақсатында «Ана тілі» дебат клубы ашылған. Клуб жетекшісі Айжан Орынбасар дебаттан республикаға облыстың атынан танылып жүр. Қазіргі таңда жастарға өз ойын жеткізу, сауатты және мәдениетті сөйлеуді үйретеді. Жаңа ғимаратта жас-жұбайларға арналған мектепте бар. Ол «Жас отау – жас отбасылар мектебі» деп аталады. Мектептің жетекшісі қыз-келіншектерге қазақтың салт-дәстүрін, оның қасиетін түсіндіреді. Ал жас аналарға бұл мектеп қазақтың ырымын, шымылдық пен бесіктің киесін қазақтың салт-дәстүрі туралы кеңінен насихатталады. Сонымен қатар отбасын сақтау, ене мен келін немесе қайсіңлі мен жеңге арасындағы сыйластық туралы және басқа отбасы тәрбиесіне арқау еткен тақырыптар кеңінен талқыланады. «Анаға тағзым» орталығында «Шамшырақ» фото-бейне студиясы бар. Бұл студия ашылғалы орталықта түрлі бағдарламалар ұйымдастырылып, танымал есімдермен сұхбаттасуға мүмкіндік мол. Сонымен қатар өнерге жақын адамдардың шығармашылығын шыңдайтын «Коворкинг» орталық үйірмесі де бар. Мұнан бөлек, «Береке» аспаздық студиясы жасөспірім қыздарға ұлттық тағамды әзірлеуді үйретеді. Тіпті бойжеткендерді келін болуға дайындау үшін түрлі тағамдар пісіріп, ас үйдің құпиясын үйренеді. Сондай-ақ «Ұлт жақұты» атты музейде қазақтың ұлттық нақыштағы киімдері мен әшекей-бұйымдары көздің жауын алады. Жалпы «Анаға тағзым» орталығының үйретері көп. Орталық ашылғалы 400-ден аса адам қабылдаған. Жастар мен оқушылар арасында тренинг пен дебат ұйымдастырылып, жас жұбайларға отбасы құндылығы насихатталып, жас келіншектерге ене мен келін тақырыбында кеңес беру жұмыстарын жүргізуде. Бір сөзбен айтқанда, сәулеті келіскен «Анаға тағзым» орталығының ұлт тәрбиелейтін анаға, қазақ қызына берер тәлімі мол. Мұнда келсеңіз, ұлттық рухани құндылықтардан нәр алғандай, әдемі әсерге бөленесіз. Орталықтың сыры да осында болса керек.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/42457386_81d3_45e5_9c49_697cdc3369f5_1d8b9a2296.jpg" alt="42457386-81d3-45e5-9c49-697cdc3369f5.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/a54326d3_114a_4e97_8acf_058724aa2c85_ffce525d1d.jpg" alt="a54326d3-114a-4e97-8acf-058724aa2c85.jpg">

«Анаға тағзымның»  қазақ қызына берер тәлімі мол

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қыздың тәрбиесіне қатты көңіл бөлген қазақ халқымыз «Ұлыңды бөтен үйден тойдырма, Қызыңды бөтен үйге қондырма» деп тәмсілдеген. Алайда бұл сөздің де қадірі мен қасиетінің кетіп бара жатқанын жасыруға келмес. Қазақтың қаракөз қыздарының ардан аттап, ұятты ұмыт қалдыруына ешқашанда жол бермеуіміз керек. Тиісінше оған бәріміздің жауапты екеніміз қаперде болсын.Осыдан 10 жылға кері шегініп, сол кездегі оқушылардың образын көз алдымызға елестетейікші. Қос бұрымға жарасқан ақ бантик, ақ фартук немесе тізеден төмен түсетін белдемше оқушылардың оқушы екенін айқындап тұратын еді. Талап та, тәртіп те қатаң болатын. Оған дәлел әр дүйсенбі сайын 5-11 сынып оқушылары сап түзеп, жиын (линейка) өткізетін. Онда апта бойы кеткен кемшілік көпшіліктің көзінше айтылып, сынға алынатын. Кезекші болған сынып сабақтан кешіккен, тырнағы мен шашы өскен, бантик тақпаған, екілік алған оқушылардың тізімін тізбектей жазып жүретін. Аптасына 2 рет мектеп оқушыларының тазалығын, формасын тексеретін-ді. Қала берді айына 1 рет қыздар жиналысы өтіп, онда қыздың ар-ұяты мен абыройы, тектілігі турасында сөз қозғалатын. Мектеп мұғалімі ортаға шығып: «Кімде-кім тізеден жоғары белдемше киіп, шашын жайып білім аламын деп мектепке келсе, ол адамға білім есігі жабылады. Сонымен қатар қыз балалар биік өкшелі аяқ киім киіп келсеңіздер, сіздерге басқаша жаза қолданатын боламыз. «Қыздар жиынында» бұл мәселе ата-аналарыңыздың алдында қаралатын болады. Ұстаздар қауымы әрбір оқушының тәртібі мен үстіне киген киіміне сіздер жауап бересіздер» дейтін еді. Мұғалімнің осы бірауыз сөзі қанша жыл өтсе де біздің есімізде әлі күнге дейін сақталып қалыпты. Сол сәт кеше ғана болғандай. Ол кезде ұстаз беделі осындайымен де биік болатын. Ал қазір ұстаз қайсы, оқушы қайсы, ажырата алмайтын күйге ендік. Себеп неде?ЕТЕГІ ҚЫСҚАҒА ЕКІНІҢ БІРІ ҚҰМАРЕңсеміз төмен түсіп тұрып, амалсыздан айтуға мәжбүрміз. Алайда&nbsp;«Айтпасаң сөздің атасы өледі»&nbsp;емес пе? Ақиқатында білім ошағында тәртіпке бағынып, ережені сақтап, соған сай киініп жүрген оқушыны кезіктіру қиын. Әрине, көпке топырақ шашудан аулақпыз. Дегенмен, қазіргі таңда мұғалім мен оқушыны ажырату да мәселе. Классикалық үлгідегі киімнің өзі көңіл көншітпейді. Ұлдар кәрістің үлгісіне еліктеп әлектенсе, қыздардан тіпті ұят кеткен бе дерсің. Мәселен, оқушы қыздар қазір мектепке емес, құдды бір мерекелік кешке бара жатқандай сыланады. Шаш өрімі былай тұрсын, шашты да жинамайды қазір. Қып-қызыл опа-далаппен, ұп-ұзын етіп тырнағын өсіріп алып, білім ошағына бара береді. Бірақ олар «Бір Аллаға сыйынып, Кел балалар, оқылық» деп маңдайшасында жазылған киелі ордаға бара жатқандарын өздері де сезінбейтін сыңайлы. Ал олардың үстіне ілген киімдерін айту үшін терең тыныстап алу керек. Тізенің үстінен келмек түгілі қыз баланың санын жабуға да жетпейтін алақандай матаны олар белдемше (юбка) деп киеді. Оларға қарау үшін көзіңіздің ұяты жібермейді. Енді айтылған ойды өзіңіз салмақтай беріңіз. Бұғанасы бекімеген мектеп оқушыларының арасындағы түрлі жағдайларды көз көріп, құлақ естіп жүр. Тереңіне үңіліп қарайтын болсақ, мұның барлығы мектеп жасындағы балалардың киімінен басталып тұр. Неге дейсіз ғой? Себебі мектеп жасындағы балалар өтпелі кезеңде жүреді. Әсіресе 10-11 сынып оқушылары. Оларда мұндай уақытта жыныстық гормондар дамитыны белгілі. Ал енді іштей саралап көріңіз. Етегі қысқа оқушы қызға жоғары сыныптың, өз сыныптас достарының көзі түсетін анық емес пе? Арғысы айтпаса да түсінікті шығар... Иә, мектептегі қыздың етегі жабылмаса, ерте жүктіліктің белең алатыны анық. Ал бұған кім кінәлі?САНДАР СӨЙЛЕСІНЕрте жастан жүкті болу ең өзекті мәселеге айналып барады. Өйткені соңғы жылдарда жас бойжеткендердің ерте жаста ана атану көрсеткіштері өскен. Статистикалық мәліметтерге сенсек, 5 жылда 29 487 жасөспірім қыз жүкті болған болса, 5 792 қыз жасанды түсік жасатқаны белгілі болып отыр. Ал&nbsp;осыдан екі жыл бұрын ресми түрде 7000 мектеп қабырғасында оқитын қыздардың жүкті болу оқиғасы тіркелсе, соның 3500-і жасанды түсікке жүгінген. Бұл тек мәлім болғаны. Істейтін дүниесін істеп алып, соңынан ұят деп, елден жасырып қалуға ұмтылғандары қаншама. Өткен жылдың өзінде 346 қыз аборт жасатса, оның 10-ы әлі 14 жасқа толмағанда.&nbsp;Енді ауданға ойыссақ. Өткен жылы Шиеліде кәмелетке толмаған қыздар – 1632-ні құраса, оның ішінде 7 қыз жүктілігі бойынша есепке тіркелген. Бұл көрсеткіш 2021 жылмен салыстырғанда (2021 жылы 3 айда 4 жүкті тіркелсе) 2 есе көбейген. Кәмелеттік жасқа толмай жүкті болған қыздар саны 16-17 жас аралығын құрап отыр. Бүгінде білім ордаларында&nbsp;қазақ менталитіне жат қылық «Ерте жастағы жүктіліктің» алдын алу, бұл тұрпайылықтың зардаптары мен адам денсаулығына тигізер қауіпін айтып, қарындастарымызды тиісті тәрбиемен сусындату мақсатында түсіндірме жұмыстары жүруде.Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегінше, жыл сайын әлемде кәмелеттік жасқа толмаған 16 миллион қыз жүкті болады. Экономикалық ынтымақтастық пен даму ұйымы елдерінің арасында қазақстандық жасөспірімдердің жүктілігі алты есе жиі кездеседі екен. Мәселені отбасында ашық айтып, мектепте жастармен насихат, түсіндіру жұмыстарын жүргізбесе, қорқынышты статистика көбейе береді ме деген қауіп сейілмек емес.МАМАНДАР АЙТСЫНМедицинада «ерте жүктілік» деп 13-18 жасқа дейінгі болатын жүктілікті атайды. Дәрігерлер бұл мезгілде қыздарда «өтпелі жас» кезеңі басталып, гормондық қайта құрылу процесі жүретінін айтады.<blockquote>– Қыз баласы етеккір келген кезінде анасымен гармониялық қарым-қатынаста болмаса, әртүрлі жағдайларға тап болуы мүмкін. Оның ең ауыры жүктілікке дейін жетіп жатады. Ғаламтордан көрген, оқыған түрлі видеолар мен ақпараттар қыздың жыныстық қатынасқа деген қызығушылығын оятатыны анық. Жүктілікке алып келетін себеп көп болғандықтан, оның әрқайсысын индивидуалды түрде қарастырғанымыз жөн. Етеккір келгеннен бастап, қыздардың бала көтеруге физиологиялық мүмкіндігі жетенінін айту шарт. Жасөспірім кезіндегі жүктіліктің үш қаупі бар. Біріншіден, бұл шақта қыздардың мүшесі дұрыс жетілмейді де, өз өміріне қатер төнеді. Дұрыс дамымаған ағзадан дені сау бала өмірге келмейді, – дейді гениколог Айгүл Қуанышбайқызы.</blockquote>Ал психолог мамандар бұл мәселеге әлеуметтік тұрғыдан қарағанда, қыз баласына білім алу, жұмысқа орналасу және карьера құру мүмкіндігінен айырылатындығын, қатынасқа түсе білгенмен, жас жігіт әке атанып, жауапкершілікті көтеруге асықпайтындығын айтып отыр.&nbsp;Өңді қыздың бәрі жөнді қыз бола бермейтіні сияқты, жылтырағанның, жымыңдағанның бәрі бірдей жақсы жігіт бола бермейді. Жаман жігіт болғанымен, жақсы жар бола бермейді.<blockquote>– Бүгінде біз жоғары ақпараттық технологиялар заманында өмір сүрудеміз деп мақтанамыз. Сондықтан өсіп келе жатқан ұрпақты сауатсыз деп те айтуға болмайды. Өйткені олар осы жаңа технологияларды еркін меңгеріп, түрлі ақпараттармен алмаса алады. Иә, заман өзгергенімен, әдет-ғұрпымыз бен салт-дәстүріміз өзгерген жоқ. Адам өмірінде ешқандай қиындық болмайды деген кепілдік ешкімде жоқ. Әр адамның басында қуаныш пен қайғысы қатар жүретіні рас. Ол Алланың сыны деп айтуымызға болады. Алайда осындай қиындықтардан шығудың да түрлі жолдары бар. Көбі сол қиындықтан алып шығатын жолды таппай қатыгездікке, қателікке бой алдырып жатады, – дейді психолог Айгерім Мұхитқызы.</blockquote>Жоғарыда келтірілген мәліметтерді аздап жұмсартайық яки, жұмсартпайық немесе тіркелген деректі жасырғанмен орын алған жайды жоққа шығара алмасымыз анық. Тіпті жаңа деректің орын алып қалмасына ешкім кепілдік бере алмайды. Оданда ерте есейіп, көшеде, көпшілік орында қымсынбай құшақтасып, бір-біріне езеуреп тұратын ұл мен қызымызды «тәйт» деп айтып, тәртіпке шақырайық.Фото: Нұрболат Нұржаубай

Ерте жүктіліктің алдын алу керек

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Жастар – елдің басты байлығы. Еліміздің болашағы да жастар, сондықтан оларға үлкен үміт артылады. Қазірде Қармақшы ауданында жастарды жан-жақты дамытуда біршама жұмыстар атқарылып, жастар саясаты, оларды әлеуметтік-экономикалық жағынан қолдау шаралары өз шешімін тауып келеді.&nbsp;Сәрсенбіде сәтті кездесу болды. Қазақы нақышта киінген жастар Қармақшы ауданы әкімі Жандос Еркінбекпен «Ұлттық мұра – ұрпаққа аманат» тақырыбында еркін форматта жүздесті. Оған кент және ауылдық округтердегі жастар ісі жөніндегі мамандары, жас спортшылар, жас кәсіпкерлер, белсенді оқушылар мен еріктілер қатысты.&nbsp;Аудан басшысы бірінші кезекте жетістікке жеткен жас кәсіпкерлердің көрмесімен танысып, ұлттық ойын – асық пен бес асық ойынын тамашалады. Кездесуді Қармақшы аудандық Жастар ресурстық орталығының директоры Нұржұман Пірназаров жүргізіп отырды. Онда қатысушылар көкейлерінде жүрген сауалдарын қойып, аудан басшысымен еркін түрде пікір алмасып, ұсыныстарын жеткізді.&nbsp;<blockquote>– Жастар – қай кезеңде болсын қоғамның қозғаушы күші, негізгі тірегі болып табылады. Еліміздің өркендеп өсуі өздеріңіз секілді жалынды жастардың белсенділігіне байланысты. 2022 жылы жастардың санаты 29 жастан 35 жасқа дейін ұлғайтылды. Бұл жастарымыздың мемлекеттік бағдарламалар мен жобаларға қатысуға мол мүмкіндік берді. Биыл ауданымыздан бой көтеретін «Руханият» орталығына жастар орталығы орналасады. Орталық жаңа ғимаратқа көшіп, жастардың жаңа тартылыс ортасы пайда болады, – деді аудан әкімі Жандос Еркінбекұлы.</blockquote>Сондай-ақ іс-шара барысында аудан әкімі ауданның даму жолында қандай мәселелер, алдағы уақытқа қандай идеялар бар екенін сұрап, жастардың ой-пікірлерін тыңдап, еркін тақырыпта әңгіме өрбітті. Сонымен қатар әркез аудан жастарының бастамаларын қолдауға дайын екенін жеткізді.&nbsp;<blockquote>– Биылғы кездесуді ерекше етіп ұйымдастыруға тырыстық. Мемлекет басшысының тапсырмасына сай ұлттық құндылықтарды дәріптеуді қолға алып жатырмыз. Одан бөлек облыс әкімі Н.Нәлібаев биылғы жылды «Руханият жылы» деп жариялап, аймағымызда осы негізде іс-шаралар ұйымдастыруға басымдық беріледі. Соны жастардың арасында патриоттық сезімді қалыптастыру, салт-дәстүрді, ұлттық құндылық пен ұлттық киімді насихаттауға арнап отырмыз, – деді аудандық Жастар ресурстық орталығының директоры.&nbsp;</blockquote>Жастары белсенді елдің ертеңі – жарқын. Аудан басшысы қоғамның жас өкілдерін барлық салада атсалысып, тәуелсіздіктің тұғырлы болуы жолында аянбай еңбек етуге шақырды.

Қармақшыда белсенді жастар басқосты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қызылорда облысы бойынша Экономикалық тергеп- тексеру департаментімен 2019-2022 ж.ж. Қызылорда қаласы мен Қызылорда облысының аумағында Qnet қаржы пирамидасын құру және басқару фактісі бойынша 11.10.1990 жылы туған Қазақстан Республикасының азаматы Жұбанаев Алмас Оразалыұлы іздеуге жарияланады.Бұлтартпау шарасы «Қамауда ұстау», іздеу түрі «Халықаралық».&nbsp;Жұбанаев Алмас Оразалыұлы заңсыз қызметін жүзеге асыру барысында «Instagram» әлеуметтік желісін пайдалану арқылы Алматы, Шымкент және Қызылорда қалаларынан адамдарды тартып, тренингтер және үгіт- насихат жұмыстарын жүргізген.&nbsp;Жәбірленушілердің жалпы саны 59 адам, келтірілген залал сомасы 63 373 356 теңгені құрайды. Егер сіз іздеуде жүрген адамның орналасқан жері туралы қандай да бір ақпаратты білсеңіз, төмендегі телефондар арқылы хабарлауыңызды сұраймыз:&nbsp; 8-775-125-55-54 8-701-527-10-45

Qnet қаржы пирамидасын құрған қызылордалыққа іздеу жарияланды

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Еліміздің президенті Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында арқау еткен «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» тақырыптары еңбек адамының әркез құрметке ие болуы керектігін баса айтты. «Кәсібилік пен еңбекқорлық қоғамымызда ең жоғары орында тұруы қажет. Елімізде еңбекқор адам, кәсіби маман ең сыйлы адам болуға тиіс. Осындай азаматтар мемлекетімізді дамытады. Біз қарапайым еңбек адамына құрмет көрсетуіміз керек» деді мемлекет басшысы. Бүгінгі кейіпкеріміз Асқар Алиакбаров – нағыз еңбек адамы. Жастық шағынан кәсіпке адалдық танытып, бүгінгі күні өзінен кейінгі жастарға үлгі болып жүрген азаматпен әңгімелесуді жөн тапқан едік.&nbsp; &nbsp; Белгілі бір жазбаға жазылған пікірлері қатарын қарап отырып «Асекеңе «облыстың бас агрономы» деп бағасын ертерек беріп қойғанбыз. Ол атақ – өзінің адамгершілік болмысы мен еңбекқорлығы және өз кәсібінің шеберлігі үшін халықтың берген атағы» деп жазыпты әлеуметтік желі қолданушысы, Асқардың сыйлас ағаларының бірі Орынбасар Төлепов. Одан арғы сұрақ-жауап өзара кейіпкерімізбен жалғасын тапты.<blockquote>&nbsp; &nbsp; – 2004 жылы А.Тоқмағамбетов ауылындағы орта мектепті тәмәмдағаннан соң арман қуып еліміздің бас қаласына аттандым. Сыр елінің басты байлығы ауылшаруашылығы дақылдары екені &nbsp;баршамызға белгілі. Әрі әкемнің өмір өрнегін көріп өскен менің осы саланы зерттеуге деген қызығушылығым өте жоғары болды. Сөйтіп 2004-2008 жылдары аралығында Астана қаласындағы С.Сейфуллин атындағы Қазақ Агротехникалық университетінде білім алып, «Топырақтанушы Агрохимик» мамандығын игеріп шықтым. Мамандық бойынша жұмысымды 2009 жылы «Мағжан және К» ЖШС-де агроном болып бастадым. 2010 жылы Ресей Федерациясы, Краснодар өлкесі, Красноармейский ауданында, Майстренко атындағы күріш совхозында тәжірибе жинақтаушы болып 6 ай білімімді шыңдап, біраз тәжірбие жинақтап қайттым. Сол тәжірбиемді өндіріске енгізіп қызметімді одан әрі қарай «Мағжан және К» ЖШС-де жалғастырдым. 2011 жылы тұқымшы агрономы болып серіктестікте тұқым шаруашылығын дамытуға кірістік. Онан соң 2013-2015 жылдары Краснодар қаласындағы Кубань мемлекеттік аграрлық университетінде «Топырақтану Агрохимия» мамандығы бойынша магистратурада білім алдым, – дейді білікті маман.</blockquote>&nbsp; &nbsp; Асқар Пернебекұлы оқуын ойдағыдай тәмамдап, содан бері сол салада қалтқысыз қызмет етіп, әр жылдары егіннің бітік шығып, халық ырысының кеңеюіне ықпал етіп келеді. Білімі мен білігі қатар тоғысқан маман қазіргі таңда «Абзал және К» толық серіктестігінде директордың ауылшаруашылығы жөніндегі орынбасары қызметін асқан абыроймен атқарып келеді. Асқар Алиакбаровты Қазақстанның Еңбек Ері Абзал Ералиевтің төл шәкірті десек те болады. Бұрында оқуды енді тәмамдаған жас маманды Абзал ағамыз еңбекке баулыған екен. Ағаның қамқорлығы мен берген тәліміне әркез алғысын айтып отыратын Асқар өзінің осы саланы еркін меңгеріп, абыройлы маман атанып жүргені Сыр өңіріне ғана емес, сонымен қоса республикаға танымал тұлға, мемлекет және қоғам қайраткерінің еңбегі әркез өлшеусіз екенін айтады.<blockquote>&nbsp; &nbsp; – Абзал Жұмашұлы менің өмірімнен ойып алар орны бар үлкен нар тұлғалы азаматтардың бірі де бірегейі. 2009 жылы мен Күріш Ғылыми зерттеу институтында лаборант болып жұмыс жасайтын едім. Өзімнің ғылымға бейімім болғанымен, зерттеудің үлкен жауапкершілікке негізделген майда-шүйде &nbsp;жұмыстары адамды тез жалықтырып жіберетін еді. Әкем Пернебек Алиакбаров ғылымнан гөрі өндірісте жұмыс жасағанымды құп көріп, Абзал ағамен таныстырған еді. Сол кезде Абзал аға маған бірден ауылдан жұмыс ұсынып, «өндірісті дамытуға атсалыс» деп өз ұсынысын айтқан болатын. Алайда қаланың өміріне үйреніп қалған мен ауылға аса қатты барғым келе қоймады. Одан қала берді «тәжірбиесіз өндірісте қалай жұмыс жасаймын» деп біраз ойланып жүрдім. Тұп-тура бір айдан соң өмірімдегі маңызды шешімдердің бірін қабылдап, Н.Ілиясов ауылына ат басын бұрып, жұмысқа бірден кірісе кеттім. Міне содан бері 14 жыл уақыт өтіп кетіпті. Сол кездегі жас Асқардан агроном Асқарды тәрбиелеп шығарған – Абзал аға және ол кісінің ұжымы. Ел ағасына Алла ұзақ ғұмыр нәсіп етсін, – дейді Асқар Алиакбаров өзінің еңбек жолы туралы сөз қозғап.</blockquote>&nbsp; &nbsp; Асқардың әкесі де аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінде жемісті еңбек еткен азамат. Ұзақ жыл қажырлы еңбек етіп, абыройлы қариялық жасқа жеткен Пернебек Алиакбарұлының есімі аудан жұртшылығы мен Асқар Тоқмағамбетов ауылы тұрғындарына етене таныс. Кезінде совхоз директоры қызметін де атқарған. Негізгі мамандығы – инженер-механик. Адал еңбегінің жемісін көрген ақсақал «Сырдария ауданының Құрметті азаматы» атағын алған. Ал анасы Надежда Алиакбарова – инженер-технолог. Ер азаматының бабын келтіріп, бала тәрбиесін бәрінен биік қойған ана қазақтың салт-дәстүріне берік, қазақ тіліне құрметі өте жоғары. Ардақты ана еңбекке де араласып, кезінде ауыл асханасында меңгеруші болған. Берекелі отбасының шамшырақтары кезінде Н.Ілиясов ауылында 15 жыл қызмет жасаған. Қазір­ А.Тоқмағамбетов атындағы берекелі ауылға қоныс теуіп, ауылдың ардақтысы болып отырған жайлары бар. «Әке көрген оқ жонар» дегендей, біздің мақаламызға арқау болып отырған Асқардың ауылшаруашылығы саласында өнімді еңбек етуіне әкесінің ықпалы мен бағыт-бағдары зор болған. Қос қазына екі ұл, екі қызды өсіріп, баптап, үлкен өмірге қанаттандырған. Өкінішке орай, үлкен ұл мезгілсіз дүниеден озған. Қалған екі қыз бен ұлдың барлығы жоғары білікті маман иелері, өмірден өз орнын тапқан жандар. Қыздың үлкені Айгүл Астана қаласындағы №3 мектепте орыс тілі пәнінің мұғалімі болса, Айнұр С.Сейфуллин атындағы университетте тарих пәнінен сабақ береді. Асқардың келіншегі Мөлдір де – агроном. Жас отбасында Айзере, Әмина, Алтынбек есімді ұл-қыз өсіп-өніп келеді.&nbsp; &nbsp; Асқар Пернебекұлы – өте қарапайым әрі айналасындағыларға әзіл-қалжыңмен жақсы көңіл-күй сыйлай жүретін өте жомарт жан. Өзі үлкен өмірге қанат қаққанында ағаларының бағыттауымен аяққа тұрған ол бүгінде өзінен кейінгі буынға ағалық ақылын айтып, білгенін үйретіп жүр. Ұрпақтар жалғастығын осылай сабақтап, аудан, облыс экономикасы мен әлеуетінің артуына өзіндік әрі елеулі үлесін қосып жүрген азамат адал еңбегінің лайықты бағасын да алып келеді. Әрдайым ата-анасына мейірімді, отбасына сыйлы азаматтың еңбегінің жемісті, қызметінің табысты болуын тіледік.&nbsp; &nbsp; 2022 жылдың 14 желтоқсанында елімізде еңбек адамының мерейін арттыру мақсатында арнайы қаулы қабылданған болатын. Оған сәйкес қоғамдағы еңбек құнының идеологиясын насихаттаудың 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспары қабылданған. Еңбек адамының беделі мен мәртебесі туралы Мемлекет басшысының әр жолғы Жолдауында да кеңінен айтылып келеді. Шынында да, еңбек – бәрін жеңуші күш екені сөзсіз белгілі. Еңбек еткенге бақыт басын исе, еңбектің кімді де ер атандырары анық. Еңбек еткеннің еңсесі де биік келеді. Ал айналамыздағы еңбек адамдарына лайықты құрмет көрсетіп, оларды көпшілікке насихаттау кезек күттірмейтін шаруалардың бірі.

Асқар Алиакбаров: Еңбек – бақытқа апарар жол 

&nbsp; &nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Жерлесіміз Досхан Дархан қазіргі таңда Ақтөбе қаласындағы «Ақтөбе Гранд Строй» ЖШС-де аға шебер болып қызмет атқарады. Ол өзінің жұмысының қыр-сыры, бүгінге дейін жасаған қызметі туралы аз-кем тоқталып өтті. Тереңөзекте туып-өскен кейіпкерімізбен сұқбаттасудың сәті түсті.&nbsp;– Досхан Дарханұлы, алғашқы сұрақты туған жер, балалық шақ, білім алған мектебіңіз, ұстаздарыңыз жайында қоюды жөн санадық.&nbsp;Балалық шағыңыз қандай естеліктермен есте қалды?– Шын мәнінде, дүниеге адам болып келген соң туған жеріңнің топырағы мен кең пейіл адамдары қашанда ыстық көрінеді. Қасиеті мен киесі дарыған Тереңөзектің төл перзенті болғанына мақтанамын. Дүние есігін 1997 жылы 22 сәуір күні ашып, асыл әжем Ұлжанның бауырында өскен едім. Әжем мені «Түсімішім» деп еркелететін еді. Кішкентай болсам да бұзық болмай, ақыл айтқанды тыңдап, бәрін түсініп жүретіндіктен болсам керек-ті осылай атайтыны. Әжем үнемі жанына тетелес бауырым Досболмен бірге алып жүретіндігі әлі есімде. Бір жерге барса, қамзолының қалтасына тәттісін салып біздің аузымызға тосатынын ешқашан ұмытпаймыз. Менің есімімді үлкен ағам Досхан деп қойыпты.&nbsp; Қазақтың танымал әртісі Досхан Жолжақсыновтың есімін берсе керек. Әжем өте таза кісі болатын. Біздің де үстімізге қыл жуытпайтын. Оттың басында үлкен кісіні бәріміз жақсы көруші едік. Аудандағы №210 О.Әбілпаттаев атындағы орта мектепке барып, алғашқы ұстазым Гүлайым Әбдіомаровадан әріп танып, оқуды үйрендім. Мектеп өмірі ешқашан ұмытылмайды. Жақсылыққа ұмтылуды, жамандықтан жиренуді үйреткен сынып жетекшіміз Салтанат Сағындықоваға айтар алғысым мол. Ғылыми жобаларға қатысып, жеңімпаз болып, мектеп, ұстаз мерейі тасыған кездер керемет естеліктер. Үздік оқушы ретінде Көкшетауға лагерьге баруым ұстаздардың еңбегі. 9-сыныпты үздік аяқтап, 11-сыныпты бітірген соң М.Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясына оқуға түскен едім. Алматы қаласында жоғарғы білім алу бақыты бұйырғанына шын қуандым. Бұл бір жағынан ата-ана үмітін ақтау болса, екіншіден, ұстаздарымыздың берген білімі мен тәрбиесінің жемісі. Осы сұхбатты пайдаланып, барша ұстаздарыма алғыс айтқым келеді.– Мамандық таңдау – адам өміріндегі ең күрделі әрі жауапты қадам. Өзіңіздің таңдауыңыз теміржолдың болуы бекер емес екені анық ғой?– Бұрыннан келе жатқан есті сөз бар. Демек, адам өмірде екі нәрседен қателеспеуі керек. Біріншісі – жар таңдағанда, екіншісі – мамандық таңдағанда екені бесенеден белгілі. Өмірден өз орныңды тауып, адал еңбек ету әр адамның арманы деп ойлаймын. Әрине, таңдау әртүрлі болады. Ал менің таңдауым теміржол болуы шын мәнінде бекер емес. Өздеріңіз білесіздер менің нағашы атам Ғани Сарқыншақов теміржол саласында 42 жыл еңбек еткен азамат, қазір зейнеткер. Ал атамның ағасы Әби Сарқыншақовтың есімін елімізде білмейтін жан кемде кем. Ол кісі ауданымыздың А.Тоқмағамбетов ауылында туған. Өмірден өткенше ел экономикасының күре тамыры болып саналатын теміржолда қызмет етті. Өзінің еңбекқорлығының, адамгершілік қасиетінің арқасында жерлестерінің мақтанышына айналды. Міне, бала кезімнен үлкен атаны көрдім. Ол кісінің айтқан әңгімелерін тыңдадым. Өзі сондай қарапайым, сыпайы, барынша әділ, мәдениетті кісі болатын. Үнемі кітап оқып жүретін. Туған жерден жырақта тұрса да жергілікті басылымнан қол үзген жоқ. Жұмыс кабинетінде үстелде «Тіршілік тынысы» газетінің жаңа нөмірлері жататын. Ата елдің жағдайынан үнемі хабардар болып, реті келсе Қызылордаға, &nbsp;ауылға келіп кетуге асығатын. Айналасындағы жақын жуықтарына, тіпті бейтаныс адамдарға да қол ұшын созуға даяр болатын. Менің арманымда Әби атамдай азамат болсам деген ой тұратын. Сондықтан болар қос атамның жолын қуып теміржол саласын таңдағаным. &nbsp;Жоғарғы оқу орнында оқып жүргенімде оқуымды жақсы оқып, атам жаман атымды естімесін деп алдыма мақсат қойдым.&nbsp; Оқу орнын ойдағыдай аяқтап, қолыма диплом алдым. Көлік, көлік техникасы және технологиялары мамандығын алып, техника және технологиялар бакалавры дәрежесі берілді.– Жоғары білімді маман атандың, алғашқы еңбек жолың қалай басталды? &nbsp;Қазіргі кезде қандай қызмет атқарып келесің?– Қолына дипломын алған жас маманға бірден жұмысқа орналасу оңайға тимесі анық. Сондықтан көп жастар алған дипломдарын сандыққа салып, басқа салаға немесе бизнеске кетіп жатады. Ал мен теміржол саласында еңбек жолымды бастауға талаптандым. Ол үшін қосымша жолаушылар вагондарының жолсерігі кәсібі бойынша курс оқып, кәсіби дайындығым жайлы куәлік алған едім. Бұл осы саланың қызметін атқаруыма қажет құжат. Дегенмен қызмет Ақтөбе қаласынан бұйырғаны үшін дән ризамын. 2018 жылдан бері осы қаладағы «Ақтөбе Гранд Строй» ЖШС-де жылжымалы құрам жөндеу цехында аға шебері қызметіндемін. Цехта жұмысшылармен бірге вагондарды, тепловоздарды жөндеп, қатарға қосуға атсалысамыз. Ақтөбеде вагондарды, тепловоздарды жөндеудің бұрыннан негізі қаланған болатын. Мұнда еліміздің түкпір түкпірінен көне вагондар әкелетінін айта кетейік. Біздің цехтағы жұмыс күні-түні тоқтамайды. Қазіргі кезде теміржолда жолаушыларға қызмет көрсетіп келе жатқан вагондардың арасында біздің цехтан күрделі жөндеуден өткен вагондар баршылық. Оларды сонау алыстан танимыз, себебі вагондар мен тепловоздардың әрбір бөлшегінде біздің шеберлердің қолтаңбасы қалғаны мәлім.– Қазіргі жастар өзің секілді темір­жол саласына келе бермейді. Әлде бұл дұрыс пікір емес пе? Негізінен мектеп бітірген түлектер ІТ, медицина, педагогика саласын көбірек таңдайды. Сіздің пікіріңізді білсек?– Соңғы технология барлық салаға келгені баршаға аян. Мейлі ол мұғалім болсын, дәрігер болсын, инженер де технологияның озық үлгісімен жұмыс жасап келеді. Негізінен, көлік жөндеуші де оның ақауын анықтау үшін компьютерлік диагностика жасайды. Сол секілді теміржолға да ІТ-дің келгеніне де көп уақыт болған&nbsp; еді. Өздеріңіз білесіздер қазір пойызға билетті ешкім вокзалға барып, кезекке тұрып алмайды. Барлығы дамыған, қолыңыздағы смартфонмен қалаған пойызыңызға билет аласыз. Вагондар мен тепловоздар да соңғы технологиямен жабдықталған. Ең мықты деген бағдарламашылар біздің салада да бар. Сондықтан жастардың теміржолға келмейді деген пікіріңізге қосылмаймын. Теміржолшы нағыз ер азаматқа тән мамандық. Күннің ыстығы мен суығында шойын жолда пойыздардың кідіріссіз жүруіне жұмыс жасап жүрген ер азаматтар қаншама. Қара жұмыстан қашпай, тепловоз машинисі болып, жолаушылардың діттеген жеріне аман-есен жетуіне жағдайын жасап жүрген жол­серіктердің арасында қаншама жастар бар.– Жас та болса, күрделі мамандық иесі болып, үлкен жұмыстың басында аға шебер болып жүрген өзіңізді жерлестеріңіз мақтан етеді. Сіз үшін теміржол саласы өміріңізге қандай өзгеріс әкелді деп ойлайсыз?– Жоғарыда айтып өткенімдей теміржол саласында еңбек ету мен үшін үлкен абырой саналады. Қажырлы еңбек пен ізденісті талап ететін қызметте қандай да бір жетістікке жетсем, ол алдыма қойған мақсатыма жасалған қадамның бірі. Күрделі саланы меңгеру үшін әлі талай уақыт керек. Себебі теміржол – елдегі жолаушылар қатынасы мен жүк тасымалының күре тамыры десек болады. Қайта түлеп, ырысы мен несібесі молайып жатқан сала ел экономикасын жоғарылатуға, халықтың әл-ауқатын арттыруда тигізіп жатқан үлесі орасан. Осы саланың дамуына азда болса үлесімді қосып жатқаныма қуанамын. Жанымдағы аға буын ағалармен, әріптестеріммен күн сайын жетістікке жеткеніміз елге жасаған қызметіміз болып табылады. Еліміздің қай түкпірінде жүрсем де туған жердің киелі топырағы желеп-жебеп жүретінін сезінемін. Мүмкін жылдар өткенде осы саланың білікті маманы атанармын, сол кезде қарапайым шебер ретінде еңбек жолымды бастағанымды мақтан ететін боламын. Теміржол мені азамат ретінде есейтті. Қиындыққа төтеп беруді, мойымауды, қолыңнан келсе аянбауды үйретті. Осынша өзгерістерді өміріме әкелген теміржол саласына өмір бойы құрметпен қарайтыным анық.– Бала – ата-ана өмірінің жалғасы, ата-ананың тілегі – баласының жақсы адам болуы. Отбасыңыз жайында айтсаңыз?– Ата-анам қарапайым жандар, жастайынан бас қосқан ата-анамның тұңғышымын. Әзірге бойдақпын. Соңымнан ерген жалғыз қарындасым – Минуара бар. Минуара жетінші сыныпта оқиды, анамның жанында жүріп, үй тірлігіне қолғабыс етеді. Анам Нұргүл қолдаушым, тілекшім. «Анаңды үш рет Меккеге арқалап апарсаң да, қарызыңнан құтылмайсың» деген даналық сөз бар. Қолымнан келгенше анама, оның жағдайын жасауға тырысамын. Бауырларыма, қарындасыма қамқор болу – ағалық парызым.– Сұқбатыңызға рақмет!

Сырдариялық жас вагон шығару ісінің шебері

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. &nbsp;Бүгінде жарты ғасырдан астам уақытты артқа тастаған білім ұясы алғаш іргесі қаланып, ашылған тұста 200 балаға тәлім берген еді. Ал қазір Ә.Молдағұлова атындағы №173 орта мектебінде 1570 оқушы білім алуда. Жарты ғасырдан астам тарихы бар білім ошағы осы уақыт ішінде талай шәкіртті қанат қақтырып, үлкен өмірге қадам бастырды. Талай шәкіртті тұлға етіп қалыптастырды. Өзіндік мол тарихы бар оқу ордасына еліміз тәуелсіздік алған жылы халқымыздың батыр қызы Әлия Молдағұлованың есімі берілген екен. Содан бері білім бәсекесінде білікті ұстаздар мен білімді шәкірттерді тоғыстырып келеді.&nbsp; Іргесі қаланғанына 60 жыл болған бұл мектепке әр жылдары білікті ұстаздар басшылық етті. Олар тек шәкірті тәрбиелеп, білім беруді емес білім ордасының материалдық-техникалық базасын нығайтып, оқушыларға қолайлы жағдай жасау мүмкіндігін де қарастырды. Осылайша бұл оқу ордасы 1985 жылы осы күнгі көпқабатты ғимаратқа көшірілген.&nbsp; Бүгінде Ә.Молдағұлова атындағы №173 орта мектеп ұжымы ғасыр көшіне ілесіп, білім саласындағы жаңа жүйеге сай қызмет етуді мақсат еткен. Мұндағы &nbsp;1500-ден аса оқушы білім нәрімен сусындайды. Олар заманауи үлгідегі технологияны пайдаланып, ғылыми ізденістер жасайды. Зерттеулер жүргізеді. Соған сәйкес физика, химия, еңбек технологиясы, мультимедиалық кабинеттер қажетті құрылғымен жабдықталған.&nbsp; Сапалы білім беру, саналы ұрпақ тәрбиелеуде 161 педагог аянбай еңбек етіп келеді. Олардың қатарында түрлі деңгейде әдістемелік құралдардың, оқулық, авторлық бағдарламалардың иелері бар. Қалалық, облыстық деңгейдегі үздік пән мұғалімдері де осы ұжымнан табылады. Осы орайда басшылық тарапынан көрсетілетін қолдаудың маңызды екенін атап өткен жөн. Білім саласында 30 жылдық тәжірибесі бар ұстаз Гүлмира Қоңырбаева ұжымды төрт жылдан бері басқарып келеді. Бұған дейін Абылай хан атындағы №140 мектепке басшылық жасап, баланың сапалы білім, өнегелі тәрбие алуына еңбек сіңірген оның іскерлігін көпшілік жақсы біледі. Білім мен біліктілігінің арқасында «Ы.Алтынсарин» төсбелгісімен марапатталған, «Білім беру саласындағы 100 жаңа есім» жобасына енген, бұдан өзге де лайықты марапат иегері атанған.&nbsp;<blockquote> – Ұжымды басқарғаныма 4 жыл болыпты. Мектеп ұжымының ауызбіршілігі мол, өзі ісін сүйетін мамандар. Алпыс жылдық тарихы бар білім ордасы ғой. Басшылыққа алғаш келгенде мектепке жөндеу жұмысы қажет екендігін ұқтым. Келе сала қолға алған ісім де сол болды. Солай 2020 жылы білім ошағына мемлекеттік бағдарлама аясында күрделі жөндеу жүргіздік. Айналасын қоршадық. Көркейту-көгалдандыру жұмыстарын қолға алдық. Дегенмен аяқсудың тапшылығы салдарынан бұл жұмыстар әлі де жандандыруды қажет етеді, – дейді мектеп басшысы.&nbsp;</blockquote> Бәсекеге қабілетті елдер көшіне ілесу үшін ең бастысы – сауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу. Оның кепілі сапалы білімде. Бұл ретте ұстаздарға қойылар талап күшейген. Соның үдесінен шығуда оларға талмай ізденіс керек. Шәкірттерінің қызығушылығын арттыру, алға жетелеу, танымын кеңейту, онымен етене жұмыс жасау қай кезде де мұғалімнің негізгі міндеті саналады. Үздік атанған әрбір оқушының жетістігінде оның маңдай тері, жылдар бойы еткен еңбегі бар. Сол еңбектің еш кетпегені ол үшін бәрінен қымбат. Осы орайда, мектеп ұжымын абырой биігінен көрсетіп жүрген шәкірттер баршылық. Олар тек қалалық, облыстық емес, республикалық, халықаралық деңгейдегі білім додаларының жеңімпаздары.<blockquote> – Білім сапасына баса көңіл бөлу – басты міндет. Мұны ұстаздар қауымына үнемі айтып отырамын. Мұғалімдердің кәсіби біліктілігін арттыруда түрлі байқауларға қатысып, «Үздік жас маман», «Үздік математика пәні мұғалімі» аталымының иегерлері де біздің ұжымда. Бұдан бөлек оқулық, әдістемелік құралдар авторлары да бар. Оқушыларымыздың жетістігі де қуантарлықтай. Республикалық «Алтын тобылғы» зияткерлік олимпиадасында әр сынып бойынша қатысқан шәкірттеріміз оза шауып, жүлделі орындарға ие болды. Сонымен бірге оқушылар «Ақбота», «SAPSAN» сынды республикалық олимпиадасының облыстық деңгейдегі жеңімпазы атанды. &nbsp;Ғылыми жоба, түрлі байқаулар мен жыр мүшәйраларына қатысқан шәкірттеріміз үнемі өздерінің білімді, өнерлі екендігін жүлделерімен дәлелдеуде. Сондай-ақ «Дебат» жобасы бойынша оқушыларымыз аймақта үздіктер қатарында. Спорттық жарыстарда да жетістігіміз мол. Мектебімізде болашағынан үлкен үміт күттіретін спортшы оқушыларымыз жетерлік, – дейді ұстаздар мен оқушылардың жетістігімен бөліскен Гүлмира Рәсілқызы.</blockquote> Оқушының білім деңгейін арттыруда оқытудың жаңа технологиялық әдістерін қолдану өз кезегінде нәтижесін беріп келеді. Мұны мектеп түлектерінің жеткен жетістіктерінен байқауға болады. Білікті басшы білім ордасын барынша заман талабына сай жабдықтап, мұғалім сабақ беруіне, оқушының білім алуына қолайлы жағдай жасауды мақсат еткен. «Алда атқарылатын жұмыс көп, соған сәйкес жоспар да бар деген» мектеп директоры Гүлмира Қоңырбаева кемшін тұтсарды да жасырмады.&nbsp;<blockquote> – Мектеп ауласы өте кең. Соны тиімді пайдалансақ деймін. Жоғары сынып оқушылары мен бастауыштағы балаларға арналған спорттық алаң салсақ деген жоспар бар. Қаржы мәселесі қолдау тапса, жуық арада жүзеге асады деп ойлаймын. Сонымен қатар «Жасыл мектеп» жобасын іске асыру мақсатында жылыжай салуды көздеп отырмыз. Мұны іске асырудың өзіндік талаптары бар. Сол мәселелр шешім тапса, тағы бір мақсатымыз орындалады, – дейді ол.&nbsp;</blockquote> Былтыр білім ордасының ашылғанына 60, ал Ә.Молдағұлова есімі берілгеніне 30 жыл толған. Бұл мерейлі күнді мектеп ұжымы өз деңгейінде атап өтті. Осы мақсатта мектеп қабырғасынан қазақтың қаһарман қызы Ә.Молдағұлованың мұражайын ашқан. Сондай-ақ батыр қыздың Ақтөбе қаласындағы мемориалдық орталық мұражайымен екіжақты меморандумға отырып, мектеп мұражайын құнды мұралармен толықтыруда. Білім мен өнерді, спортты қатар алып жүрген өрендердің қоғамда өз орнын қалыптастырары анық. Бұл ретте оқу ордасында спорт және өнер бағытында 17 үйірме мен секция жұмыс істейді. Бүгінде оған қатысушы оқушылар волейбол, футбол сынды спорттық жарыстарда қалалық турнир жеңімпаздары. Сонымен бірге домбыра, жас ақындар үйірмесінің өнерпаздары да үздіктер қатарынан көрініп келеді.&nbsp; Бала тәрбиесінде тек білім беріп қана қоймай, оны рухани азықтандырып, танымын кеңейтуді де көздеген ұжымның білім бәсекесіндегі бәсі жоғары.

Қызылорда: Білім бәсекесінде бәсі жоғары ұжым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp;Қызылорда қаласында талантты, болашағынан үміт күттірер балаларды әнге, биге &nbsp;және түрлі аспаптарда ойнауға мүмкіндік беретін өнер мектебі бар. Ондағы білікті ұстаздар шәкірттерінің өнерін асқақтатып, сахна төріне шығарып, нағыз өнер жұлдыздарын тәрбиелеуде. Осыған орай, қаладағы өнер мектебінің директоры Қайрат Жәлімбетовпен сұхбаттасқан болатынбыз.– Сұхбатымызды өнер мектебінің жұмысы­нан бастасақ...<blockquote>– Жетпіс бес жылдық тарихы бар өнер мектебі 1948 жылы құрылған. Сол кезде балалар әуез мектебі музыка мектебі болып құрылып, бүгінгі күнге дейін жұмыс істеп жатыр. 1997 жылы оңтайландыру кезінде қаладағы музыка мектебі қысқарып, осы жалғыз мектеп болып қалды. Ондағы мұғалімдер мен оқушылар бізге қосылды.Мекеме қазыналық кәсіпорын болғандықтан бұрыннан қалыптасқандай өнер мектебінде оқитын балалар жарнапұл төлейді. Сол жарнапұл балалардың қабілетін шыңдауға, аспаптар алуға жұмсалады. Оған қоса ұстаздардың айлығы бар.</blockquote>– Жалпы өнер мектебінің балалар алдын­дағы &nbsp;басты мақсаты қандай?<blockquote>– Мектептің басты мақсаты – балаларға өнерді таныстыру. Өнер арқылы олардың мінезін, айналасына көзқарасын өзгерту. Жалпы жүрегінде музыкасы, әуені бар адам жаман болмайды. Оның көзқарасы бөлек, жүрегі жұмсақ болып келеді. Өнер мектебі бұл – кәсіби бірінші баспалдақ.</blockquote><blockquote>Өнер жолын таңдайтын бала болса, оған ең бірінші кәсіби бағдар беретін, жол көрсететін өнер мектебі. Біздің мектептен бітірген балалар Қазанғап атындағы музыка колледжіне немесе басқа қаладағы колледждерге және жоғары оқу орындарына бірден тапсыра алады. Өйткені біз кішкентайынан нотасын, музыканың қыр-сырын үйретеміз. Сондықтан бұл балалардың музыкаға деген бірінші кәсіби баспалдағы деуге болады.</blockquote>– Өнер мектебіне қанша жастан бастап қабылдайсыздар?<blockquote>– Биге алты және жеті жастан бастап аламыз. Себебі сегіз жас­та баланың сүйегі қатады. Осы жерде төрт жыл оқып, би өнерінің қыр-сырын үйренеді. Жалпы би сабағынан төрт пән өтеді. Яғни халықтық, класси­калық, ұлттық және заманауи төрт бағыт бойынша дәріс алады.</blockquote>Сурет өнері де осыған ұқсас. Тек икемі бар балалар келеді. Әрине, &nbsp;оған шектеу жоқ. Дегенмен физиологиялық тұрғыда толық дамыған баланың келгені жақсы. Өйткені суретшілердің ой-өрісі бөлек болады. Олар сурет арқылы өз ойын, жан дүниесіндегіні жеткізеді.– Өнердің қыр-сырын үйренуге келген балалар неше жыл оқиды?<blockquote>– Қазіргі таңда бізде халық аспаптық бөлім бар. Оның ішінде домбыра, баян мен шертер және күйсандық пен скрипка бар. Жалпы аспаптарды бес жыл, күй сандық пен скрипканы 7 жыл оқыса, би өнерімен сурет салуды төрт жыл оқиды. Әр жылы сыныптан-сыныпқа көшіп, емтихан арқылы осы мектепті тәмамдайды.</blockquote>– Оқушыларды еңбекке баулып, сахнаға шығуды үйретіп, таланттарды шыңдап жүрген ұстаздардың еңбегін айта кетсеңіз. Қанша мұғалім бар?..<blockquote>– Әрбір ұстаздың мақсаты – балаларды өнерге баулу, сахнаға шығару. Сондықтан біздегі мұғалімдерді бөліп жармаймын, барлығы жоғары деңгейдегі ұстаздар. Олардың арасында бір орында 35-36 жыл жұмыс істеп келе жатқандар бар. Кейін келіп жатқан жас мұғалімдер осы ұстаздардың ізімен келе жатыр. Барлығы зейнетке шыққанға дейін жүреді. Шамамен бізде &nbsp; қырыққа жуық мұғалім бар. Олар балаларды өнерге баулып, түрлі халықаралық, республикалық және облыстық &nbsp;байқауларға қатысып, жетістікке жетуге үлес қосуда.</blockquote>Бір қиыны, тек бұл өнер ордасы қаладағы жалғыз мектеп болып қалып тұр. Бірақ жан-жақта өнерге сұраныс көп болғандықтан, аймағымызда осыған ерекше көңіл бөліп жатыр. Мысалы, Тұрмағанбет оркестрі мен камералық оркестр және аймақ басшысының қолдауымен симфониялық оркестр құрылды. Қазіргі сол құрылған оркестрларда ойнайтын өнерпаздардың барлығы да осы музыка әуез мектептері мен өнер мектептерінен бастау алу керек деп ойлаймын. Шындығына келсек, оларды дайындайтын біз. Қазір классикалық жағына да үлкен көңіл бөлініп жатыр. Әрине, мектеп ұлттық тәрбиемен айналысу керек. Әсіресе қазіргі үлкен ұжымдық оркестрлер ашылған тұста, өзіміздің қанмен келген төл аспабымыз домбырамызды әрі қарай дамытуымыз керек.– Материалдық базаға тоқталсаңыз... Қосымша жаңадан ашылған өнер сыныбы бар ма?<blockquote>– Қазір материалдық базамыз жақсарып келе жатыр. Облыстық білім басқармасы мен &nbsp;облыстық әкімшілік басшыларының қолдауымен заманауи үлгідегі аспаптар алдық. Мысалы, цифрлы фортопиано, баян мен интерактивті тақта алынды. Сондай-ақ интернет желісін барлық сыныпқа орнаттық. Қосымша бізде компьютерлік сынып ашылды. Бір сыныпқа он екі компьютер берілді. Осы­лайша «компьютерлік кескіндеу» деген сабақ қостық. Онда балалар сызу мен суретті осы графика арқылы жасайды. Оған арнайы мұғалімде алынды. Одан бөлек осы мектептің базасында қалаға қарасты елді мекендердегі мектептің ішінен бір-екі сыныптан филиал ашу жөнінде ұсыныс бердім.</blockquote>– Өнер ордасының жетпіс бес жыл жыл тарихы бар екен. Ғимараттыңыз да көне екен, тым ескі емес пе?<blockquote>– Бұл алғаш 1936 жылы мектеп болып салынған. Кейін 1948 жылы «Өнер мектебі» болып құрылды. Содан бері жетпіс бес жыл бойы балалардың шығармашылық өнерін дамытып, шыңдап келеміз. Жалпы ғимарат ескі болса да оны сол қалпында ұстап тұруға бюджеттен қаражат бөлінеді. Жылда жөндеу жұмыстарын жүргіземіз. Бұл ғимаратқа қызығатыным қабырғалары өте қалың. Жазда салқын, қыста жылы.– Өнер мектебіне балаларын әкелген ата-анаға қандай кеңес бересіз?..– Көбіне ата-аналар бірінші сыныпқа барған баласын, қосымша үйірмелерге береді. Алайда баланың физиологиялық тұрғыда қалыптасуы керек. &nbsp;Мәселен, домбыраны үйренуге келген баланың саусағы пернеге жетіп, орындыққа отырғанда аяғы жерге тиюі керек. Кейбір балалардың &nbsp;аяғы орындықта отырғанда жерге жетпей, саусағы пернеге жетпей жатады. Осындайда ата-ана домбыраны кішірейтіп жасауға болады ғой дейді. Бірақ олай болмайды ғой.Қазіргі алға озып бара жатқан заманда балалардың интернет желісі арқылы алар ақпарат көп. Сосын бастауыштың да бағдарламалары күрделі, бұрынғыдай емес. Сондықтан бала мектептің бастауышымен шектелуі керек. Өйткені бала өзі оқып, жазып үйренуі керек. Егер бала мектеп пен үйірме арасында жүрсе, екі жақтағы сабағы да дұрыс болмайды. Себебі бізде әліппе үйреткендей нота үйретеміз. Әр сабақ жеке өтетіндіктен, әр балаға өзіне сай бағдарламалар жасақталады. Яғни өнердің де өзінің әліппесі бар. Жалпы баланың саусағы пернеге жетпейтін болса, онда қолы қисая бастайды, отырысы да дұрыс болмайды. Ата-аналарға балалардың алдымен бастауышты оқып, өзі алып кететін жағдайға жеткеннен кейін өнерге келуін сұраймын.</blockquote>– Сұхбатыңызға рахмет!<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/f1a453f7_3774_447d_a349_3d768046e8cb_f6580b9a66.jpg" alt="f1a453f7-3774-447d-a349-3d768046e8cb.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/b22a87b7_c1b2_4dea_a6cc_56343fdc9806_4f536edf76.jpg" alt="b22a87b7-c1b2-4dea-a6cc-56343fdc9806.jpg">

Қайрат Жәлімбетов: Әрбір ұстаздың мақсаты – балаларды өнерге баулу, сахнаға шығару

<blockquote>&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Соңғы жылдары қалада құрылыс жұмыстары кең ауқымда жүргізілуде. Мәселен, өткен жылы тұрғын үй құрылысына 11 404, 3 миллион теңге, инженерлік жүйелер жүргізуге 6 805,0 миллион теңге, сумен жабдықтауға 4 159,8 миллион теңге, спорт объектілерін дамытуға 514,5 миллион теңге, газ тасымалдау жүйесін дамыту мақсатында 724,4 миллион теңге қаржы бөлініп, тиісті жұмыстар жүргізілді. Соның нәтижесінде Талсуат және Қарауылтөбе елдімекендеріндегі 150 орындық клуб, Тасбөгет кентінде дене шынықтыру-сауықтыру кешені пайдалануға берілді. Ақсуат, Қосшыңырау ауылдық округтері көгілдір отынға қосылды. Аталған бағыттағы жұмыстар биылда жалғасын табатын болады. Биыл Талдыарал, Ақжарма, Баймұрат елдімекендеріне газ жүйесін жүргізу жоспарлануда. Ол үшін қажетті жоба-сметалық құжаттары әзірленіп, биыл құрылысын жүргізуге бюджеттік өтінім ұсынылды. &nbsp;– Қызылорда қаласында тұрғын үй құрылысы қарқын алып, халықты баспанамен қамту көрсеткіші артып келеді. Өткен жылы Сол жағалауда 470 пәтерді құрайтын 10 ипотекалық тұрғын үй қабылданды және жаңадан 7 этажды 84 пәтерлі ипотекалық 6 тұрғын үй құрылысы басталды. Осы мөлтек ауданда тағы да 40 пәтерлі бес қабатты 10 тұрғын үй және 84 пәтерлі жеті қабатты 10 тұрғын үйдің құрылыс жұмыстары басталатын болады. Бұдан бөлек, кезекте тұрған отбасыларға 908 пәтер алынды, – дейді Айдын Серікұлы.&nbsp; Бұдан бөлек, «Инженерлік инфрақұрылымды дамыту» бағдарламасы аясында Жас Алаш және Теректі көшелері, Орбита, Эдельвейс аумақтары, Еңбек, Болашақ бау-бақша саяжайларына барлығы 51,9 км ауыз су жүйесі жүргізілді. Бәйтерек тұрғын ауданындағы тұрғын секторларына ұңғымалар бұрғылау мен су жинағыш салу жобасы халық игілігіне пайдалануға берілді. Досан, Абай, Бірқазан елді мекендеріндегі көшелерге, Тасбөгет кентіне, Сабалақ саяжайына, Қарауылтөбе а/о қарасты кіре беріс жолдың бойында орналасқан жаңа қоныс аумағына, Сарысу, Шорғазы көшелеріне малтатас жол төселді.&nbsp;</blockquote> Тағы бір ауқымды жобаның бірі – аймақ басшысының қолдауымен Қорқыт Ата аэропорты терминалы демеушілік тарапынан салынуда. Осы терминал өткен жылы барлық инженерлік жүйелермен қамтылды. Ал, биыл әуежай аумағын абаттандыру жұмыстары бастау алды.<blockquote> &nbsp; – Биыл атқарылатын жобалар бойынша, «Ауыл-Ел бесігі» жобасы шеңберінде Ақсуат ауылдық округіне қарасты жаңа қоныс аумағы, Досан, Қызылжарма, Айнакөл, Қараөзек елдімекендері мен Қараөзек бекетіне электр желісі жүргізілетін болады. Ал, инженерлік инфрақұрылымды дамыту бағдарламасы аясында "Бәйтерек" ықшам ауданындағы тұрғын үйлер газбен және сумен жабдықтау жобасы бюджетке ұсынылды. Белкөл кентіндегі Жерұйық, Сарыарқа, Бірлік көшелері, Жас Алаш және Теректі, Сарысу көшелеріне электр желісі жүргізіледі. Сарысу көшесінде ауыз су құрылысы және Қызылжарма аумағындағы 1,2,3 ауданында тас жол құрылысы жүргізіледі, – дейді бөлім басшысы.&nbsp;</blockquote>Сонымен қатар биыл «Сумен жабдықтау және су бұру жүйесін дамыту» бағдарламасы негізінде қаланың орталық бөлігінің кәріз желілері қайта жаңғыртылады деп жоспарлануда. Универсам, Шымбай аумағында сумен жабдықтау және су бұру желісін қайта жаңғырту жобасы аяқталатын болады. Сондай-ақ, биыл құрылысы өткен жылы басталған «Қызылорда қаласында ағын суларды тазарту қуаты тәулігіне 70,0 мың м3 биологиялық тазарту станциясын жаңарту және автоматтандыру» жобасы аяқталады. Нәтижесінде Титов шағын ауданының тұрғындары жағымсыз иістен арылады деп күтілуде.

Қызылордада құрылыс биыл да қарқын алады

Елімізде мектепке дейінгі мекеме тапшылығын жою мәселесін мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында оң шешімін тауып келеді. Бір ғана Шиелі ауданында бүгінде 75 жеке, 18 мемлекеттік балабақша, шағын 4 орталық жұмыс істеуде. Онда қазіргі таңда 6049 бала тәрбиеленуде.Әрбір балабақша табалдырығын аттаған бүлдіршіннің нәзік жүрегіне нық сенім ұялатып, ұлт ұрпағын тәрбиелейтін, лайықты білім мен тәрбие беретін алтын қақпа.&nbsp;Сол мекенде балаларға тәрбие мен білім беретін тәрбиеші – бала жанының бағбаны. Балабақшаны бақыттың баспалдағына айналдыру, әрине, тәрбишілердің біліктілігі мен еңбекқорлығына байланысты. Мемлекет басшысы да осы мәселеге пәрмен беріп, халыққа арнаған Жолдауында айтып өтті.<blockquote>–&nbsp;Балаларды балабақшамен қамтамасыз ету мәселесін түпкілікті шешу қажет. Оған қоса, тәрбиешілердің әлеуметтік мәртебесін арттырып, жалақысын көбейту керек. Осы саладағы мамандарға қойылатын нақты талаптар бекітілуге тиіс. Олардың жұмыс жүктемесін де біртіндеп азайтқан жөн. Өз ісіне адал ұстаздар білім беру саласының дамуына зор үлес қосады. Сондықтан балабақшаны емес, тәрбиешіні аттестациялау қажет, – деді Президент.</blockquote>Алда атқарылатын қыруар шаруаның басы – бұдан былай балабақша тәрбиешілері де мектеп ұстаздары сияқты ауқымды аттестациядан өтеді. Бұл маңызды. Сала министрлігі әзірлейтін ұлттық біліктілікті тестілеудің арнайы бағдарламасы балалармен жұмыс істеуге болмайтын тәрбиешілерді анықтап бермек.<blockquote>– Келесі маңызды мәселе – білім беру жүйесі туралы. Бұл сала ұлт сапасын жақсарту ісінде үлкен рөл атқарады. Қазақта «Ел боламын десең, бесігіңді түзе» деген сөз бар. Сондықтан мектепке дейінгі тәрбие жұмысы басты назарда болуы керек. Алайда бізде 2-ден 6 жасқа дейінгі балалардың жартысынан астамы ғана балабақшаға барады. Мұндай олқылыққа жол беруге болмайды, – деген болатын Мемлекет басшысы.</blockquote>Шындығында, бүгінгі уақытта әрбір бүлдіршін қатардан қалмай, мектепке даярлық сатысынан өтуі қажет. Өйткені, әлемдік үдеріс лебімен білім жүйесінде көптеген реформа жасалды. Соның нәтижесінде уақыт талабына сай жаңа оқу бағдарламалары енді. Ендігі жерде балабақшаның мектеп табалдырығын аттар жас шәкірт үшін ең бірінші баспалдақ санатына енетіні де анық жайт.«Бала тәрбиесі – бір өнер, өнер болғанда да ауыр өнер, жеке бір ғылым иесі болуды тілейтін өнер» деп Мағжан Жұмабаев айтқандай, күллі ғажайыптың ішіндегі ең тамашасы – жақсы тәрбиеленген ұрпақ емес пе? Ал жақсы тәрбие отбасыдан басталып, балабақшадан жалғасары сөзсіз. Әр үйдің бөбектері үшін балабақшадағы тәрбие отбасындағы ата-ана берген тәлім-тәрбиені жалғастырып, жандандыра түседі. Осы тұста тәрбиешілермен тілдесудің де орайы келген еді. Соның бір парасын назарларыңызға ұсынамыз.Ақнұр Оразбекова, тәрбиеші:– Тәрбие – қалып тәрізді, егер қалып қисық, олпы-солпы болса, сол қалыпқа салынған зат та оңды болмайды. Бала тәрбиесі де дәл сол сияқты. Бала бойына жас кезінен бастап рухани құндылықтар, мейірімділік, инабаттылық, сұлулық, жақсылық, еркіндік сияқты қасиеттерді қалыптастыру – тәрбиешінің міндеті. Сонда ғана қалай исең солай өсетін бала-шыбық бой көтеріп, бәйтерекке айналады. Тәуелсіз еліміздің жас ұрпағын білімді, жан-жақты дамыған, дені сау, рухани бай, жерін, ата-анасын құрметтейтін саналы азамат болып өсуі үшін бойымыздағы бар асыл қасиеттерімізді, білімімізді беруден аянбаймыз. Қазақтың әр баласы өте қабілетті де дарынды. Сондықтан еліміздің жарқын болашағы үшін тыным таппай еңбектенуге тиіспіз. Заман өзгерген сайын әдіс-тәсілдер көбейіп, жаңарып, толығып жатыр. Балалардың тілін дамытуды, қызықты үйрету үшін жаңа әдістер мен технологияларды өз тәжірибемізде қолдануға ізденеміз. Жаңа технологияны, әдіс-тәсілдерді тиімді қолдану үздіксіз тәрбие беру мен білім сапасын арттырады. Білім беру балабақша табалдырығынан басталады десек, ешқашан қателеспейміз. Барлық білімнің бастауы – балабақшада.Ақгүл Әсемханқызы, тәрбиеші:–&nbsp;Қазақ халқында «Жас келсе – іске» деген керемет сөз бар. Демек, мен бойымдағы жастық жігерімді, күш-қуатымды, жаңашылдығымды талапты әрі талантты шәкірт тәрбиелеуге сарп етуім керек. Болашақта бүлдіршіндерімді биік белестерден көріп жатсам, оған аз да болса үлесім тиіп жатса, өзімді бақытты тәрбиеші-ұстаз, бақытты жанмын деп білемін.&nbsp;Менің алдымда үнемі маңызды тапсырма тұрады. Әр ата-ана қымбат адамдарын маған сеніп тапсырады. Сол үшін мен балдырғандарды бар жақсылықтың, әдеміліктің, адамгершіліктің нәрімен сусындатуға бар жігерімді саламын. Бүгінде балаларға мейірім төге отырып, биік белестерге жетуіне жауапты екенімді еш уақытта естен шығармаймын. «Баланы ең әуелі мейір-шапағатқа, одан соң ақыл-парасатқа, ақырында нағыз пайдалы ғылымға, еңбекке баулы» деген екен ақын Абай Құнанбаев.&nbsp;Мен балақайларға арнаған шақтарымды өмірімдегі ең бір бағалы уақытым, бақытты кездерім деп айта аламын. Балабақшаға кіргенде бүлдіршіндердің жағымды үндері, сыңғырлаған күлкілері, «Сәлеметсіздер ме, балалар?» деген сөзіме берген балалардың хормен: «Сәлеметсіз бе?» деген жауабы бір сергітіп, серпілтіп тастайды. Күнде ертеңгісін жұмысқа келгенде балалармен бірге болған әрбір уақытым мені жаңа әлемге жетелегендей болады. Алдымда отырған жас бүлдіршіндерімнің сүйкімді де әдемі, байсалды да ақылды жүздерін көрсем, не нәрсені де білуге құштар шабытты байқаймын. Олардың менен күтетіні өте көп.Расында, білімнің бастауы – балабақша болса, сол балабақша тірегі – тәрбиеші. Бала жанының бағбаны қандай болса, өскелең ұрпақ солай өнеге алып өседі. Солай болған соң, ең алдымен балабақшаға керегі – озық педагогикалық методиканы меңгерген, сауаты жоғары, тәлімді тәрбие бере алатын тәрбиеші. Осындай иіріммен тақырыпты түйіндеуді жөн көрдік.

Шиеліде 6049 бала балабақшаға барады

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; «Болмасаң да ұқсап бақ, Бір ғалымды көрсеңіз» деп хәкім Абай Құнанбайұлы кейінгі буын өкілдеріне сөз қалдырғанындай, қай ғалымды алсақ та, таңдасақ та сол секілді болу үшін бірінші кезекте ынта керек.&nbsp;Таудай талпынысы мен ықыласты ынтасы бар адам ғана өзінің қалауына жете алады. Ілім үйренуге ынталы жастар үшін жекелеген адамдардың ғылымдағы жетістігі – анық үлгі, алға жетелейтін күш. Сондай жетістігі көп жас ғалымның бірі – қызылордалық Дінмұхаммед Ақпан. Қарапайым қазақ баласы бүгінде М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің магистратурасында оқиды.Зерделі жас Қызылордада, Абай атындағы мектеп қабырғасында жүріп-ақ, мыңжылдық есебі саналатын әлемдегі ең күрделі жеті есептің бірі – Риман гипотезасы төңірегіндегі жазған есептеулерін жинақтап өткізіп, түрлі интеллектуалды сайыстарда шыңдалды. Корея Республикасында өткен халықаралық «Жас ғалым» ғылыми жобасында екі рет жүлдегер атанды. Ой-өрісі өзгеше, ізденісі ерекше жас 11-сыныпта оқып жүріп Ұлыбританияның Крэнфилд университетіне тәжірибе алмасуға, білім алуға, жаңа инженерлік технологияларды көруге барды. Орта мектепті тәмамдамай жатып-ақ әртүрлі университеттерден шақырту алды.<blockquote>– Сосын қайда оқуға түсемін деген сұрақ көп мазалады. Таңдауым Мәскеу мемлекеттік университетіне түсті. Оған Қазақстан оқушыларының Ресей азаматтарымен бірдей дәрежеде түсуге құқығы бар екен. Бірақ тапсырудың уақыты өтіп кетіпті. Ақыры Астанадағы филиалына тапсырдым. Сол жаққа оқуға түстім. Себебі, оқудың алғашқы екі жылы ғана Астанада, қалғанын университеттің өзінде оқытады екен. Шыны керек, Астанада болғандықтан, деңгейімізді еліміздегі басқа университеттермен салыстырдық. Біздегі оқу қиынырақ болды. Мысалы, 27 адамның бірінші емтиханда 24-і екі алды. «Алгебраға кіріспе» деген сабақтан. Сол бірінші сабақтан кейін-ақ қандай дәрежеге сай болуымыз керегін түсіндік, – дейді Дінмұхаммед.</blockquote>Жас ғалым оқуын одан әрі Мәскеуде жалғастырып, 4-курс оқып жүрген кезінде қазіргі айналысып жүрген ғылыми бағыты дифференциалды геометрияны таңдапты.<blockquote>– Бұл бағытта қызықты есептер көп. Мысалы, математиканы алгебра, анализ және геометрия деп үшке бөліп қарастырсақ, Қазақстанда мықты алгебраистер бар. Анализ де – бізде ең жақсы және ең көп дамыған бағыт. Бірақ бізде геометрия бағытымен диссертация қорғаған адам жоқ. Біріншіден, бұл бағыт маған өте қызық. Екіншіден, осы бағытты Қазақстанға алып келейін деген ниет болды, – дейді жас ғалым.</blockquote>Осылайша 4-курста жариялаған алғашқы ғылыми мақаласы «Еуропалық математикалық журнал» деген беделді басылымда жарық көрді. Бұл жұмысында ол қазіргі кезде «Ақпан-Болсин гипотезасы» деген атпен белгілі гипотезаны берді.Мәскеу мемлекеттік университетінде оқудың тағы бір жақсы жағы – студенттерге ерте кезде ғылыммен айналысуға көптеген мүмкіндіктер бар. Конференциялар жиі болады. Мысалы, жыл сайын Ломоносов конференциясы өтеді. Екі жыл сайын математиктер Воронежде бас қосып, бір апта-он күн бір-бірінің жұмыстарын талқылайды.<blockquote>– Бакалавриатты солай тәмамдадым. Оқуға түскен 27 адамның 13-і ғана бітірдік. Сөйтіп тобымнан екі адам қызыл дипломға тәмамдадық. Әрі қарай ғылыми жолды жалғастыру керек болды. Математиканың не екенін, қандай екенін, неден тұратынын адам бірінші курста оқуға түскен кезде түсінбейді екен. Қайта-қайта оқып, тырысып жұмыс істесе, осы бағытқа тереңдеп бойлай бастайды. Мысалы, жыл сайын Мәскеу мемлекеттік университетінің механика-математика факультетін 150-ге жуық адам тәмамдайды. Олардың барлығы ғылыми математик болуы керек деген шарт жоқ. Бізге сондай принципті қабылдау керек. Бізге жылына 450-500-дей адам түседі, соның 150-і ғана бітіреді. Шамамен үштен бірі. Осындай жүйені қазақстандық университеттерге де енгізсе деп ойлаймын. Менің түсінігімде мектептегі білімді барлық адам алуы керек. Ол – адамның толыққанды қоғам мүшесі болуы үшін қажетті база. Бастапқы фундаменталды білімді алу – әрбір адамның міндеті. Ал университетке түсу – біріншіден, әр адамның өз құқығы. Екіншіден, университетке түсу ондай қиын болмауы керек, университетте оқу қиын болуы керек, – дейді жас ғалым.</blockquote>Д.Ақпан бұл бағытта Францияның жоғары білім жүйесін мысалға келтіреді. Француз университеттеріне түсемін деген адамның барлығы түседі. Мемлекеттің қолдауымен, тегін оқиды. Бірақ оқудың бірінші жылында-ақ көбі оқудан шығарылады. Болмаса басқа мамандыққа ауысады.<blockquote>– Ал бізде оқудан шығып қалу ұятқа саналады. Сондықтан көп адамның жоғары білімі бар, бірақ мамандығымен жұмыс істемейді. Сол себепті, бізге өзімізге талап қоя білуіміз керек деп ойлаймын. Бізге 50 мықты маман керек пе әлде дипломы бар 500 адам керек пе? Маған бірінші нұсқа ұнайды. Дипломы бар 500-дің ішінде де мықты мамандар бар. Жоғары білім, ғылым жүйесіне осы бағыттағы өзгерістер қажет деп ойлаймын, – дейді Дінмұхаммед Ақпан.</blockquote>Жас ғалым Мәскеу мемлекеттік университетінің магистратурасына емтихансыз қабылданып, бүгінде ғылыми қызметін жалғастыруда. Ғылыми мақалалар жариялап, семинарларда баяндама жасайды.&nbsp; Қазақстандық математиктермен де байланысын үзген емес. Шетелде оқыса да өзін қазақ математигі деп есептейді.<blockquote>– Бала кезімде ғылыммен айналыссаң ақшаң болмайды, ел қатарлы күн көре алмайсың деген пікірді көп еститінмін. Бұл – қате пікір. Себебі Қазақстанда ғылымға мемлекеттен қолдау көп. Толыққанды ғылыммен айналысуға мүмкіндік бар. Бұл өте қуантарлық. Мысалы, статистикаға қарайық. «Ресей ғылым қоры» деген бар. Ғылыммен айналысуға қаржы бөледі. Ғалымдар конкурсқа қатысып, бір ұжым немесе бір адам ұтса, үш жылға келісім жасалады. Әр жылға 7 млн рубль қаржы бөлінеді. Біздің теңгеге шаққанда шамамен 35-36 миллион. Қазақстанда қазір дәл соған ұқсайтын конкурс бар. Біздегі Ғылым және жоғары білім министрлігі ұйымдастырады. Онда әр жылға 8, 9-10 миллионға дейін бөлінеді, яғни, біздің математика бағытымен айналысатын ғалымдардың қаржыландырылуы Ресеймен салыстырғанда көп. Бұл біздің ғылыми потенциалымызды, ғылымда әлемді мойындата алатынымызды көрсетеді, – дейді Дінмұхаммед Ақпан.</blockquote>&nbsp;

Ғылым жолындағы жас маман

&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;&nbsp; Қызылорда қаласында инфрақұрылым саласы жыл санап дамып келеді. Оған соңғы жылдары облыс орталығындағы кең көшелер мен жаяу жүргіншілер жолдарының артуын айтуға болады. Бұл өз кезегінде қала тұрғындарының жүріп-тұруына, көлік қозғалысын оңтайлы қалыптастыруға мүмкіндік береді.&nbsp;Қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Жеңісбек Файзуллаев жол жөндеу бағытындағы жұмыстар биыл да жалғасын табатынын айтады. Бүгінде саласы бойынша атқарылатын жұмыстардың жоспары бекітілген.&nbsp;<blockquote>– Жол инфрақұрылымын дамыту бағытында өткен жылы 267 көшеге әртүрлі жөндеу жұмыстары жүргізіліп, 19 көшеге жаяу жүргіншілер жолы салынды. Ал, биыл 50 көше жөндеуден өтеді. Бұдан бөлек, Жаппасбай батыр, Қожа Ахмет Яссауи, Е.Көшербаев көшелері 4 жолаққа кеңейтіледі деп жоспарлануда. Сондай-ақ, Нұрсұлтан Назарбаев даңғылынан Тәуелсіздікке 25 жыл даңғылына дейінгі аралықта жаңадан жол салынады. Сонымен қатар, 47 көшеге жаяу жүргіншілер жолы түседі. 54 көшеге түнгі жарық бағаналары орнатылады. 21 көпқабатты тұрғын үйге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Сондай-ақ, 19 көпқабатты тұрғын үйдің ауласы абаттандырылады және 16 үйдің қасбеті жаңартылады, – деді Жеңісбек Исламұлы.</blockquote> Биыл жалғасын табатын ауқымды жобалардың бірі – автожол көпірінің салынуы болмақ. Былтыр бұл бағытта Белкөл кентіндегі, Ғ. Мұратбаев және Яссауи көшелерінің қиылысындағы теміржол арқылы өтетін жаяу жүргіншілер көпірлері, Қызылжарма каналы арқылы «Бәйтерек» ықшам ауданына көлік пен жаяу жүргіншілерге арналған көпір пайдалануға берілген еді. Бұл жолы «Тәуелсіздікке 25 жыл» даңғылының бойында «Қызылжарма» каналы арқылы өтетін автожол көпірінің құрылысы бастау алмақ.&nbsp;Қаланы абаттандыру ісі де жандана түспек. Бұл ретте жоспарда Әйтеке би көшесі (Желтоқсан көшесінен А. Байтұрсынов көшесіне дейін) Ы. Жахаев көшесі (Әйтеке би көшесінен Қорқыт ата көшесіне дейін) абаттандыру көзделген.&nbsp;Биыл қаланың орталық алаңы да өзгеше кейіпке енеді. Былтыр құрылыс жұмыстары басталған орталық алаңдағы көркейту жұмыстары биыл жаз айында аяқталуы тиіс. Соңғы үлгіде әсемделетін орталық алаң қала тұрғындары үшін демалыс аумағына айналады деп күтілуде.Жалпы қаланы көркейту, көгалдандыру, жолдарды жөндеу, қоғамдық көлік сынды күрмеуі қиын мәселелер жыл өткен сайын оң шешімін тауып келеді. Әсіресе, қоғамдық көлік мәселесін шешуде соңғы 2 жыл көлемінде қалаға жаңа автобустар алынып, жол қатынасы біршама реттелді. Оның ішінде 2022 жылы 150 жаңа автобус сатып алынса, өткен жылы тағы 50 үлкен сыйымдылықтағы көлік қалалық және қала маңындағы бағыттарға қосылды. Осы жылы 100 жаңа автобус әкелу жоспарланса, соның 70-і жуырда ел игілігіне табысталды.Сонымен бірге биыл қаланы көгалдандыру және аяқ су жүргізуде жаңадан «Жасыл Қызылорда» мекемесі құрылмақ.<blockquote> – Биыл жаңадан «Жасыл Қызылорда» мекемесі құрылды. Бұл мекеме тікелей қаланы аяқ сумен қамтамасыз етумен және көгалдандырумен айналысады. Нәтижесінде алдағы уақытта облыс орталығын көгалдандыру бағытында ауқымды жобалар жүзеге асатын болады, – дейді бөлім басшысы Жеңісбек Файзуллаев.</blockquote>Фото: Нұрболат Нұржаубай

Архив

«Анаға тағзымның» қазақ қызына берер тәлімі мол