<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облысының қоғамдық даму басқармасының ұйымдастыруымен 2023 жылғы 22 маусымда ономастика саласындағы мәселелерді талқылау мақсатында «Ономастика мәселелері» атты облыстық семинар өтті.Семинарға Қызылорда қаласы мен аудан әкімдерінің орынбасарлары, тиісті қалалық, аудандық қоғамдық даму, мәдениет және спорт бөлімдерінің басшылары мен мамандары, филолог, географ, тарихшы ғалымдар, &nbsp;басқарма және басқармаға қарасты орталық қызметкерлері қатысты.Семинардың басты мақсаты – ономастика саласындағы идеологиялық тұрғыдан ескірген елді мекендерді тарихи атаулармен алмастыру, қайта қалпына келтіру, көшелер, білім, мәдениет, спорт ұйымдарына жалпыұлттық деңгейде &nbsp;танылған тұлғалар есімдерін беру бағытындағы жұмыстарды жандандыру, жетілдіру бағытында ұсыныс-пікірлерді ортаға салу.Семинарды облыстық қоғамдық даму басқармасы басшысының орынбасары &nbsp; А. Қамбаров жүргізіп отырды.Күн тәртібіне сәйкес облыстық қоғамдық даму басқармасының бөлім басшысы Л. Есімованың «Өңірдің ономастикалық ахуалы туралы», Жалағаш ауданы әкімінің орынбасары Ғ. Сүлейменовтің «Жалағаш ауданындағы ономастика саласы бойынша атқарылған жұмыстар туралы», Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің аға оқытушысы, ф.ғ.к. Б. Боранбайдың «Қызылорда облысының ономастикалық кеңістігі және ономастикалық саясат мәселелері» тақырыптарындағы баяндамалары мен хабарламалары тыңдалды.Семинар соңында қатысушылар өзара пікір алмасып, қала, аудан әкімдіктеріне елді мекендердің байырғы атауларын зерттеу мақсатында ғалымдарды, тарихшылар мен геогроф мамандарды, көнекөз қарияларды тарта отырып, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ғалымдар тарапынан облыстың топонимикалық картасын әзірлеу туралы бірқатар ұсыныстар айтылды.

Ономастика мәселелеріне арналған облыстық семинар өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ғұмыр жолы тәлімге толы, шексіз, шетсіз биік шыңды бағындыратын ұстаз мәртебесі қашанда ұлы. Білім саласына бар күш-жігерін арнап, бар ілімін шәкіртінің санасына құятын, қызығы мен қиындығы қатар жүретін ұлағатты жол. Білімі мен біліктілігінің арқасында сан шәкірттің санасында үлгі бола білген Батихан Қалтаева өз ісінің майталманы.1940 жылы 1 наурызда дүние-жарыққа келген кейіпкеріміз Шиелі ауданы, Төңкеріс ауылының тумасы. 1954 жылы аталған елді мекендегі жеті жылдық мектепті тәмамдаған соң, аудан орталығындағы қара шаңырақ «Октябрьдің 14 жылдығы» атындағы №45 қазақ орта мектебінде білім нәрін алады. Қызылордадағы М.Мәметова атындағы педагогикалық училищені, кейін Н.В.Гоголь атындағы педагогикалық институттың «қазақ тілі, әдебиет» факультетін аяқтайды. Ең алғашқы еңбек жолын 1960 жылы №47 М.В.Ломоносов атындағы мектебінің қазақ тілі және әдебиет пәнінің мұғалімі болып бастайды. 1969-1974 жылдары №152 Жөлек орта мектебінде, 1974-1995 жылдары №244 Ы.Жақаев атындағы орта мектепте ұстаздық етеді. Тәлім-тәрбиесі түзу, жауапкершілігі мол мұғалімнің еткен еңбегі ұдайы ескеріліп, сол мектептен бейнеттің зейнетін көріп, еңбек демалысына шығады.Батихан Қалтаева ұстаз бола жүріп, қоғамдық жұмыстарға да белсене араласты. Ауданның қоғамдық-әлеуметтік дамуына өзінің сүбелі үлесін қосты. Мәселен, 1990-1992 жылдары аудандық Кеңестің депутаты болып, ел сенімен арқалай білді.«Ұстаздың биігі ойлана қарасаң – биіктей береді, үңіле қарасаң – тереңдей түседі, қол созсаң – қарсы алдыңда, айналсаң – артыңда тұрғандай» деп айтқан сөз шебері Сократтың сөзін естігенде, еріксіз ойыңа өнегемен өрнектелген өмірі көпке үлгі болған, халқына адал қызмет етіп, шарапат нұрын шашқан ұлағатты ұстаз Батихан Қалтаева оралады. Ардагер ұстаздың білім саласын жандандыруға қосқан өлшеусіз еңбегі әсте ескерусіз қалмаған-ды. Тиісінше мемлекет тарапынан лайықты бағаланды. Оған сол кездегі аудан әкімі Н.Нәлібаевтың өз қолымен ауданның 80 жылдық, облыстың 70 жылдық мерейтойы медальдарын өз қолымен табыс еткені дәлел. Сондай-ақ Батихан ұстаз бірнеше аудандық, облыстық білім беру бөлімінің грамоталарымен марапатталып, «Шиеліге 90 жыл», «Қазақ ССР оқу ісінің үздігі» төсбелгілерін кеудесіне тақты.&nbsp;Шығыс ойшылы Жүсіп Баласағұн: «Адамның мәңгі болмағы оның ары мен елі үшін еткен еңбегінде» деп тектен-текке айтпаса керек. Себебі ұстаздық дейтін ұлы жолды таңдаған әр адамның бойында үздіксіз ізденіс пен тынымсыз еңбек ету қасиеттері болғаны ләзім. Өз шәкірттеріне сүйіспеншілікпен қарай алмаған мұғалімнен жақсы маман шықпасы анық. Ал Батихан Қалтаева сан мыңдаған шәкірттер мен жас мамандарды тәрбиелеуде өз бақытын еңбектен еселеп тапқан ұлағатты ұстаз. Бүгінде білім кілтін ұстатқан шәкірттері еліміздің сан салалы шаруашылықтарында өнімді еңбек етуде.82 жасқа табан тірегін Батихан апаның бетіндегі тарам-тарам әжімдері бейне бір білім саласындағы соқпақ жолдарды суреттеп тұрғандай көрінеді. Қос жанары бірде шәкірттерінің биікке ұмтылғанына шүкір етіп, қуанса, ендігіде арман-мақсаттары тұралап қалған жастарға қарап қаймығады. Өз кезегінде ардагер-ұстаз «Тәуелсіздік елімізде тек тыныш заман болсын, халқымыз аман болсын. Болашақ жастарымыз, келешек ұрпағымыз бейбіт өмірде әркез жаңашылдыққа, білімге ұмтыла бергей» деп ағынан жарылып, батасын беріп, алғаусыз алғысын айтты.Батихан ұстаз өңірдегі білім беру саласындағы 45 жылдық еңбек жолында көптеген оң өзгерістердің басты себепкері, тікелей бастамашысы бола білді. Ғұмыры ғибратқа толы мұғалімнің мерейі қашанда үстем. Оның осы уақытқа дейінгі орасан әрі нәтижелі еңбегі – өскелең ұрпаққа үлгі. Есімі мен еңбегі егіз ұғымға айналған ағарту саласының ардагеріне қарап бой түзеген жастардың келешегі кемел болары анық.«Дүниеде көп адамды бақытқа кенелткен адам – бақытты» деген тәмсіл бекер айтылмаса керек-ті. Өйткені қаншама шәкіртті білім нәрімен сусындатып, қаншама жас мұғалімге үлгі болып, түзу жолды сілтей білген Батихан ұстаз шынымен де бақытты. Жолдасы Тұтқабай Аңламасов екеуі тәрбиелеп, өсірген 4 ұлы мен қызы, олардан тараған немерелері сол бақытты бүгінде тағы да еселей түскендей.

Тәлімі ерек, тұлғасы бөлек Батихан

Жаңақорған ауданы мал басын асылдандыруды қолға алды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Білек пен жүректілікті &nbsp;қажет &nbsp;ететін &nbsp;ішкі істер саласында жұмыс жасайтын бұл үш ағайынды жігіттің ең кенжесі, кіші сержант Оспанов Дінмұхамед Абибуллаұлы Қызылорда облысы ҚАЖД-ға қарасты №68 мемлекеттік мекемесінің кинолог маманы. Басты міндеті төрт аяқты сақшымен бірге мекеме аумағын күзету, күдікті жағдайларда тиым салынған заттарды анықтап, тексеру,тінту жұмысына қатысу болып табылады.&nbsp;Еңбек өтіліне бір-ақ жыл болған жас маманның айтуы бойынша бұл қызметке келуіне ағаларының форма киуінің әсері болған.<blockquote>«Біздің отбасында алғаш ішкі істер саласына үлкен ағам,әділет аға лейтенанты Ниязов &nbsp;Нұрсұлтан жұмысқа тұрды. Ол кезде мектеп оқушысы болған мен үшін ағамның бейнесі болашақ мамандық таңдауыма ықпал етті. Спорт түрлерімен айналысып, дене күшімді шынықтырдым, әскер қатарына барып ерік-жігерімді арттырдым. Заңгер мамандығы бойынша білім алып, ҚАЖ қызметкері болып, арманымды жүзеге асырдым. Бүгінгі таңда ағаммен қатар сапқа тұрамын. Офицерлер санатындағы Нұрсұлтан Абибуллаұлы &nbsp;жасақ бастығы. Он жылға жуық қызметінде өз ісіне жауапкершілікпен қарап, қылмыскерлерді өмірге қайта тәрбиелеп келеді. АКАӘПТЖБ- нің барлық іс- шарасын ұйымдастыру,сотталған азаматтардың жұмыспен қамтылуын, ішкі режимді бұзбауын &nbsp;қадағалау міндеттерін мүлтіксіз атқарып келеді. Қызметте,өмірде үлгі тұтар екінші ағам полиция аға сержанты Ниязов Бексұлтан Қызылорда полиция басқармасында жүргізуші болып жұмыс жасайды. Ауысымға түскен жедел топты дер кезінде оқиға орнына жеткізіп,қылмыстың алдын алуына, ашылуына игі ықпал етеді. Екі ағам да өз міндеттерін жауапкершілікпен атқарып жүргендіктен қызметтерінде абыройлы. Басшылық тарапынан мақтау қағазы мен алғысхаттар алған. Ата-анам айтпақшы, «алдыңғы арба қайда бастаса,соңғы дөңгелек солай қарай жылжиды» Мен погон таққан отбасынан болғанымды мақтан тұтамын. 2022 жылдан бері анам Аманова Ақгүл Қанатқызы № 37 республикалық мемлекеттік мекемесінің &nbsp;психологы &nbsp;болып жұмыс жасайды. Жаза басып, жаңылып жазаға тартылғандарға түрлі психологиялық тренингтер жүргізіп, жеке қабылдаулар өткізеді», – дейді Дінмұхаммед Оспанов.&nbsp;</blockquote>Бір салада төрт маман жұмыс жасайтын әулеттің ел қауіпсіздігін қорғау жолындағы &nbsp;бүгінгі таңдағы жалпы еңбек өтілі жиырма жылдан асыпты.&nbsp;Әулет мамандарының әлі талай белестерді бағындырып, ел тәуелсіздігін нығайтуға өз үлестерін қосатыны анық.

Қазақстан полициясы күні: Бір саладағы 4 маман

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Биыл да әдеттегідей жаздың алғашқы күнінен қауын-қарбыз саудаға түсе бастады. Қазір тіптен базарда жасылды-сарылы болып, домаланып, үйіліп жатыр. Шәрбатты жемісті сағынып қалғанымыз рас. Көргеннен-ақ сілекей шұбыра жөнеледі.Бағасы былтырғымен салыстырғанда қымбаттау. Қарбыздың келісін 200 теңгеден, әңгелектің бір данасын 300-400 теңгеден саудалап жатыр. Десе де бағамен санасып жатқандар шамалы, жұрт шөл басатын астан дәм татуға асық.Күріші өз алдына, Шиелі ауданы елге бал татитын қауын-қарбызымен де танымал. Биыл аудан диқандары 2392 гектар алқапқа аталған бақша дақылдарын екті. Оның 1474 гектарын – қарбыз, 918 гектарын – қауын құрап отыр. Бірер күннен бері жергілікті диқандар да көктемдегі бейнетінің зейнетін сезіне бастады.Десе де мамандар қарбыз жеуге әлі ерте екендігін айтады. Өзіміз де қанша құмартып тұрғанымызбен «осыны жеп алып, уланып қалмас па екенбіз?» деген ой іштей маза бермей тұратыны рас. Әсіресе ерте піскен өнімнен қауіп көп. Себебі жаз мезгілінде астан улану жағдайлары жиілейді. Мұның бірден-бір себебі – бау-бақша өнімдерінің бақылаусыз саудаға өтіп кетуі. Оның үстіне, көпшілігі сырттан тасымалданады. Өнімді көп және тез арада жинау мақсатында жеміс-жидек пен көкөніске тыңайтқыштар қосылады. Оның бірі азот қышқылының тұзы – нитраттар. Тыңайтқыштың аз мөлшері біздің ағзамызға зиянын тигізбегенімен, олардың шектен тыс мөлшері өте қауіпті.&nbsp;Дәл қазір базардағы қауын-қарбыз нитраттан қаншалықты таза? Адам денсаулығына зиянды әсері жоқ па? Ол да белгісіз. Аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы мамандарынан сұрағанымызда жоғарыдан арнайы нұсқаулық болмаса, тексеруге құқымыз жоқ дегенді алға тартты.&nbsp;<blockquote>«Жыл сайын бау бақша өнімдері жаппай сатылымға шыққан уақытта арнайы акциялар ұйымдастырылып, соның аясында базарда сатылып жатқан қауын-қарбызды зертханашылар сараптамадан өткізеді. Бірақ биылдыққа әлі ешқандай нұсқаулық келмеді. Сондықтан өз бетімізше ештеңе жасай алмаймыз, – дейді. Шынында да бүгінде аталған мекеменің сауда орнын рұқсатсыз тексеруге құқы жоқ. Айта кетейік, нитратсыз бұл дақылдардың өсуі қиындау. Сол себепті де шаруалар мұндай қоспаларды пайдалануға мәжбүр. Талап бойынша нитраттың негізгі жарамды көрсеткіші қауында 90 мг/кг, қарбызда 60 мг/кг болу керек. Ал артық нитраттар бауыр, бүйрек ауруына, асқазанның қатерлі ісігіне, жүйке және жүрек-қан тамыры ауруларына алып келіп, иммунитеттің төмендеуіне негіз болады. Қарбыздан уланған адамның 1-2 сағаттың ішінде қызуы көтеріліп, басы ауырады және жүрегі айниды. Мұндай жағдайда бірден дәрігерге хабарласқан жөн. Жедел ішек инфекцияларының алдын алу үшін бау-бақша өнімдерінің сапасы мен оның дұрыс сақталғандығына ерекше мән беру қажет. Нитраттар қарбыздан бөлек, қырыққабат, қияр, сәбіз және көкшөптерде де жиі кездеседі. Ал қарбыз құрамындағы нитраттарды анықтаудың бірнеше халықтық тәсілі бар. Егер өнімді қақ ортасынан бөлгеннен кейін бетінде ақ немесе сары талшықтар көзге көрініп тұрса, оны жеуге асығудың қажеті жоқ. Екінші тәсіл бойынша, қарбыздың мәйегін алып, ыдыстағы суға саласыз. Егер су алқызыл түске боялса, бұл өнімнен мүлде бас тартқан абзал. Одан бөлек, сатып аларда дақылдың сыртын мұқият тексеру керек. Жақсылап жуып, сосын жеген дұрыс. Жалпы қауын-қарбызды ересектермен қатар балалар да құмартып жейді. Сондықтан &nbsp;бау-бақша өнімдерін тұтынғанда тазалықты қатаң сақтаған жөн. Оның үстіне балалардың ішек ауруларымен көп ауыратын мезгілі – жаз айлары. Қазақта «ауру – астан» деген сөз бар. Яғни, деннің сау болуы үшін дұрыс тамақтана білу маңызды. Сондай-ақ, тағам қауіпсіздігін ескеру керек. &nbsp;Әрине мезгілінде пісіп, иісі аңқыған, дәмі тіл үйіретін қауын-қарбыздың адам ағзасына пайдасы да өте көп. Ми белсенділігін арттырып, бүйректі шаяды. Қандағы холестеринді төмендетеді. Артық салмақтан арылтады. Бауырды тазалайтыны тағы бар. Расында жаз келсе жан біткеннің аңсары ауатын қауын-қарбыздың дәмділігіне дау жоқ. Десе де, тұтынушы өз денсаулығына келер қауіп-қатердің алдын алып, абайлауға арағайын болғаны абзал», - дейді басқарма қызметкері Гүлстан Болатова:.</blockquote>

Шиеліде қауын-қарбыз пісті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Балалы үй – базар, баласыз үй – қу мазар» деген екен бұрынғылар. Халқымыз дүниеге ұрпақ әкелуді, үрім-бұтағын жалғастыруды ең үлкен бақытына балаған. Айтсақ ауыр, айтпасқа тағы болмайды. Елімізде бедеу әйел мен белсіз еркектің қарасы аз емес. Жалпы қазіргі таңда сәби күлкісі естілмейтін шаңырақтың көбеюі бізде ғана емес, күллі дүние жүзіндегі тенденция екенін айтады мамандар.Бала өрбіту, ұрпақ әкелу – тек әйелдердің проблемасы емес. Өмірге дені сау, саналы баланың келуіне еркектердің де үлесі үлкен. Бірақ бедеулік мәселесі туындай қалса, оған бірден әйелді кінәлаймыз. Адам санасы өзгеріп, заман сан құбылса да мұндай сыңаржақ көзқарас әлі де бар. Әсіресе қазақтың қалыптасқан санасы балалы бола алмаудың кінәратын алдымен нәзік жандылардан іздейтіні рас. Бірақ статистика басқаша сөйлейді. Қазіргі таңда бедеу әйел мен белсіз еркектің саны бірдей, яғни некелескен жұптарда баланың болмауына еркек те себепкер. Әлемде, соның ішінде Қазақстанда да аталық ұрығы әлсіз жігіттер көбейген.Осындай күрделі мәселелерді ескерген болу керек, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйегінде «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты халыққа жолдауында «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасын бастап, экстракорпоралдық ұрықтандыруға квота санын жеті есеге көбейтуді тапсырған болатын. Осы орайда, экстракорпоральды ұрықтандыруға бөлінетін квотаның саны 7 мыңға дейін артты. Бұл мақсатқа республикалық бюджеттен 6 млрд теңгеден астам қаражат бөлінген. Енді жыл сайын мыңдаған отбасы бала сүю бақытына ие бола алады. Айта кетейік, барлық шығын мемлекет есебінен төленеді.&nbsp;Бағдарламаға кімдер қатыса алады?«Аңсаған сәби» бағдарламасы бедеулік диагнозы қойылған пациенттерге арналған. Оған отбасылық жұптар да, жеке адамдар да қатыса алады. Негізгі талап – Қазақстанның азаматы болуға тиіс және денсаулық сақтау министрлігі белгілеген медициналық талаптарға сәйкес келуі керек. Одан соң бағдарлама тек репродуктивті жас – 18-ден 49 жасқа дейінгі қатысушыларға ғана мүмкіндік береді. Қалыпты соматикалық және эндокриндік көрсеткіштер, жоғары фолликулярлық резерв те маңызды. Сондай-ақ, бағдарламаға қатысатын адам міндетті түрде ерікті түрде жазбаша келісім береді. Мамандар жатырдың туа біткен немесе жүре біткен ауытқулары, соматикалық және психикалық бұзылулар, аналық без ісіктері, жедел қабыну және кез-келген локализация онкологиясы, денедегі қатерлі өскіндер болған жағдайларда ғана науқасты экстракорпоральды ұрықтандырудан бас тартуы мүмкін.ЭКО-ға жолдама қалай беріледі?«Аңсаған сәби» бағдарламасы аясында ЭКО-ға жолдама алу үшін алдымен тіркелген жері бойынша емханаға бару міндетті. Сол жерде үміткерді бедеулігі бар диспансерлік пациенттердің электрондық тізіміне қосады. Одан кейін тексерістен өтеді. 12 айдың ішінде емхана бейінді маманның қорытындысы негізінде пациенттің құжаттарын жоғары технологиялық медициналық қызметтер жөніндегі жергілікті комиссияға жібереді. Комиссия оң шешім шығарған жағдайда әйелді «Емдеуге жатқызу бюросы» порталына тіркеп, емшараға дайындық басталады. Пациент жасанды ұрықтандыру клиникасын өзі таңдайды. «Аңсаған сәби» бағдарламасы бойынша ЭКО жылына бір рет тегін жасалады. Егер талпынысыңыз сәтсіз аяқталған жағдайда қайтадан кезекке тұрасыз.Бағдарлама аясында қанша бала дүниеге келді?Өткен жылы «Аңсаған сәби» бағдарламасы аясында бөлінген 7 мың квотаның 281-і Қызылорда облысындағы сәби құшатын сәтін зарыға күткен әйелдердің арманын орындауға бөлінген. Былтыр республика бойынша 11 030 нәзікжанды бедеулікпен есепте тұрса, Шиеліде олардың саны 184 болған. Бұл әйелдердің барлығы «Аңсаған сәби» бағдарламасына қатысуды көздейді.&nbsp;<blockquote>«Өткен жылы бізде бедеулік есебінде тұрған 33 әйел жүкті болды. Олардың 9-ы жасанды ұрықтандыру бойынша сәби көтерді. Ал, «Аңсаған сәби» бағдарламасы арқылы бұл мүмкіндікке 7 әйел қол жеткізді. Өкінішке қарай бір түсік жағдайы орын алды. Барлығының денсаулық жағдайы жіті бақылауда. Қазіргі таңда ЭКО-ға қатысқа 2 ана уақытында аман-есен сәбиін дүниеге әкелсе, біреуі мерзімінен бұрын босанды. Ал бір әйел басқа жақа қоныс аударды. Дәл қазір жасанды жолмен ұрықтандырылған төрт болашақ ана жүктілік бойынша есепте тұр», – аудандық емхананың гинеколог дәрігері Нұргүл Аширова.</blockquote>Дәл қазіргі есеп бойынша ауданда 131 нәзікжанды бедеулік диагнозы бойынша есепте тұр. Көңілге демеу болары олардың 21-і «Аңсаған сәби» бағдарламасына қатысуға жолдама алған, тек кезегін күтіп жүр.&nbsp;Айта кетейік, Қазақстанда жасанды жолмен ұрықтандыруға квота бөлуге арналған бағдарлама 2010 жылы қолға алынған. Бірақ алғашқыда квотаның саны аз болды. Осы уақытқа дейін экстракорпоральды ұрықтандыру әдісімен 22 мыңнан астам бала дүниеге келген. Сондай-ақ, қазіргі таңда елімізде 26 ЭКО орталық жұмыс істейді. Соның басым бөлігі – жекеменшік клиникалар.Жалпы жасанды ұрықтандыру әдісі елімізде 1995 жылы қолға алынған. Шағын зертханадан басталған тәжірибе бүгінде іргелі ғылыми Репродуктивтік медицина институтына айналды. Қазір мұнда сәби иісін аңсаған отбасыларға бақыт сыйлау үшін іргелі технологиялар қолданылады.&nbsp;Дәрігер келтірген дәйекті дәлелдердің өзінен көп нәрсені аңғаруға болады. Дегенмен де, бедеулік пен белсіздік – үкім емес. Ең бастысы, оның себеп-салдарын анықтап, дер кезінде емделу керек. Ол үшін сабырлылық пен төзімділіктің де алар орны ерекше екені сөзсіз.

Шиелі: «Аңсаған сәбимен» 184 ана есепте тұр

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жыл сайын елімізде 23 маусым күні Қазақстан Республикасының полиция күні мейрамы аталып өтеді. 1992 жылы «Қазақстан Республикасы ішкі істер органдары» туралы Заңы қабылданды. Бұл Қазақстан полициясының істері мен қызметін анықтайтын бірінші актісі болып табылады. Ал, 2007 жылы Мемлекет басшысының жарлығы бойынша 23 маусым – полиция күні деп ресми түрде бекітілді.Полиция – елдің қорғаны. Олардың жұмысы уақытқа бағынбайды. Ел тыныштығын күні-түні күзетіп, қоғамдық тәртіпті қадағалайды. Төнген қауіпті ауыздықтауда жанын қияды. Олай болса, қазақ полициясы қандай құрметке болса да лайық екенін ескеріп, төрден орын берілуі тиіс. Кәсіби мерекелері қарсаңында Қазалы аудандық полиция бөліміне барып, ұжым мүшелерінің жұмыс барысымен танысып, бөлім бастығы Асылбай Аңсатовпен сұхбаттасудың сәті түсті.&nbsp;– Асылбай Шудабайұлы, төл мерекеңіңзбен. Әңгіме басын, мамандығыңыздан бастасақ. Құқық қорғау саласында қызмет ету бала күнгі арманыңыз ба әлде кездейсоқ келіп қалдыңыз ба?– Рақмет! Әр баланың көкейінде түрлі тілек жатады ғой. Сол секілді оқушы күнімнен форма киген полицейлерге қызыға қарап өстім. Іштей «болашақта мен де осындай боламын» деген арман пайда болды. Туған жерім – Қызылжар ауылындағы №81 орта мектепті бітірген соң, алға мақсат қойып, Қызылорда қаласына оқуға аттандым. Қызылорда экономика-экология және құқық академиялық университетінің түлегімін. Мамандығым заңгер.&nbsp;–Еңбек жолыңыз қалай басталды?– Құқық қорғау саласына 2008 жылдан бастап келдім. Алғашында жергілікті учаскелік инспектордың көмекшісі болдым. Жедел уәкіл қызметінен жедел жұмыстар жөніндегі орынбасар қызметтеріне сатылай көтерілдім.&nbsp;– Осы уақытқа дейін жұмыс барысында түрлі қылмыстың бетін ашып, бірнеше қылмыскермен бетпе-бет келдіңіз. Сіздің тәжірибеде адамдар қандай қылмысқа жиі барады?&nbsp;– Әртүрлі. Нақты мынадай қылмысқа жиі барады деп кесіп-пішіп айтуға келмейді. Бір қуантарлығы соңғы уақытта тонау мен қарақшылыққа баратындар саны азайып келеді. Көбінде ұрлық жасап, қолға түсетіндер саны салыстырмалы түрде өзге қылмыс түрінен басымырақ.&nbsp;– Полицей бойынан қандай қасиеттер табылуы тиіс?&nbsp;– Қылмысты ашуда, тұрғындардың қауіпсіздікті сақтауда полиция қызметкерлерінің еңбегі өлшеусіз. Полиция қызметкері болу үшін білім, білік, білек пен сабыр, темірдей төзім әрі қажыр-қайрат қажет. Шапшаңдық пен жылдамдық, тез шешім қабылдап, жылдам әрекет ете білу де аса маңызды. Ұстамды, сыпайы болу, азаматтармен тіл табыса білу ең бірінші кезектегі мәсле.&nbsp;– Ауданның полиция бөлімі басшылығына келгеніңізге аса көп уақыт болмады. Дегенмен «мынадай жобаны жолға қойдық» деп нені айтар едіңіз?– Криминагенді ахуалды тұрақтандыруда біршама жұмыстар атқарудамыз. Аудандық мәслихат депутаттары, әкімдік қызметкерлері, прокуратура саласының өкілдері, қоғам белсенділерімен біріккен рейдтік топ кешкі уақытта күделікті түсіндірме жұмыстарын жүргізіп келеді. Бұдан бөлек жоспарға сай «Мал ұрысы», «Борышкер», «Мас жүргізуші – қылмыскер», «Заңсыз келуші – 2023», «Есірткісіз аймақ», «Қарасора – 2023», «Жасөспірім» және тағы басқа жедел профилактикалық іс-шаралар тұрақты түрде жүргізілуде.&nbsp;– «Жұртқа жақын полиция» қағидаты бойынша қандай іс-әректтер орындалуда?&nbsp;– Бізде 32 учаскелік инспектор бар. Өздеріне бөлінген әкімшілік аймақ тұрғындарымен ортақ чат арқылы байланысып, жоспарға сай жұмыстар атқаруда. Полиция – халықтың қорғаны. Сондықтан әрбір тұрғын келеңсіз жағдайға тап болғанда алдымен маңдай тірейтін, көмек күтетін орны полция бөлімі. Осыны халық естен шығармағаны дұрыс.&nbsp;– Өткен жылмен салыстырғанда аудан бойынша қылмыс 10,8 процентке азайған деген мәлімет алдық. Қылмысты ашуда көбіне қандай кедергілерге тап боласыздар?&nbsp;– Есепті мерзімде Қазалы ауданы бойынша 58 құқық бұзушылық тіркелген. Оның 51-і қылмыс. Төрт аса ауыр қылмыс дерегі тіркелген. Оның біреуі сотқа жолданса, қалған 3 дерек бойынша тергеу амалдары жүргізілуде. Адам өлтірумен 1 дерек тіркеліп, сотқа жолданып, соттан шешімін тапты. 19 ауыр қылмыс тіркеліп, оның 17-сі ашылып, тергеу амалдары жүргізілуде. Ауыр және аса ауыр қылмыстардың ашылу көрсеткіші 81,3 процентті құрап отыр.&nbsp;Қылмыс ашуда ешқандай кедергі жоқ. Жан-жақты жұмыс жасауға жағдай жасалған. Қызметкерлер, жергілікті учаскелік инспекторлар көлікпен қамтылған.&nbsp;– Топтық төбелес түп-тамырымен тиылмай тұрғаны жасырын емес. Бірнеше ай бұрын бүкіл елді сілкіндірген оқиға болды. Бұзақылыққа бой алдырған жасөспірімдердің жайы не болды? Бұндай келеңсіздіктің қайталанбауына қандай қарекет жасалуда?&nbsp;– Сәуір айының 4 жұлдызында сағат 14:00 шамасында Жалаңтөс саябағы ішінде №266, 70 мектептерде оқитын 9-10 сынып оқушылар төбелесіп бұзақылық қылмысы орын алды. Бұл бойынша 70 мектептің 10-сынып оқушысын ұрып соққан және сол жерде болған кәмелетке толмағандар бөлімге жеткізілді. Жәбірленушіні ұрып-соққан кәмелетке толмаған үш күдікті қатарындағы жасөспірім қамауға алынып, ҚР ҚК-нің 293-б. 2-б мен қозғалған қылмыстық іс тергелуде.&nbsp;Топтық төбелестердің алдын алу бағытында біршама жұмыстар атқарылды. Атап айтсақ, төбелесуге бейім деген 17-29 жас арасындағы 93 маргиналды жас бөлімге жеткізіліп, олармен және олардың ата-аналарымен түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Одан бөлек мектеп жасындағы 30 жасөспіріммен профилактикалық түсіндірме жұмыстар жүргізілді. Сонымен қатар оқу орындарына оқушыларға, ата-аналарға жиындар өткізіліп, оларға видеороликтер көрсетіліп, түсіндірме жұмыстар жүргізілді.&nbsp;Есепті мерзімде құқық бұзушылық жасағандары үшін бөлімге 229 кәмелетке толмаған жеткізілді. Олардың 221-і әкімшілік құқық бұзушылық жасағандар. Сондай-ақ жыл көлемінде бірнеше рет құқық бұзғаны үшін бір кәмелетке толмаған бала және алты ай ішінде тағы үш жасөспірім тізімдік есепке алынды. Аудандық сотпен үш құқық бұзушының мінез-құлқына ерекше талаптар белгіленіп, бір баланың ата-анасы ата-аналық құқығынан шектетілді. Бейімдеу орталығына кәслетке толмаған бес адам орналастырылды.&nbsp;– «Есірткі екті» деген күдікке ілнгендерге қандай шара қолданылды?&nbsp;– Жыл басынан жедел уәкілдермен жедел іс-шаралар жүргізіліп, ҚР ҚК-нің 297/1 (сату дерегі) анықталды. Бұл қылмыстық істе күдікті қамауға алынып, қылмыстық іс сотқа жолданды.&nbsp;Қылмыстық теріс қылық бойынша былтырдан өткен 2-теріс қылықпен қосқанда 5 қылмыстық теріс қылық &nbsp;сотқа жолданды. Сонымен қатар есірткі затын ірі мөлшерде сақтау дерегін анықтау мақсатында және қазіргі таңда өтіп жатырған «Қарасора – 2023» жедел профилактикалық іс-шарасына байланысты есірткіні егу дерегімен жан-жақты мәліметтер жинақталып, ауданымыздағы құзырлы органдармен бірлесіп аралау жұмыстары жүргізілуде. Қазіргі таңда «Қарасора – 2023» іс-шарасына сәйкес есірткі алқабымен 4 дерегі анықталып, 6 күдікті құрықталып, УҰИ-на қамауға алынды. Бұл бойынша тергеу амалдары жүргізілуде.&nbsp;– Жол апатынан зардап шегетіндер жиілеп кетті. Бұл орайда Сіздің дерек не дейді?&nbsp;– Аудан көлеміндегі жол апаттарының саны 18-ден 13-ке, онда қайтыс болғандар саны 5-тен 4-ке, жарақат алғандар саны - 25-тен 12-ге &nbsp;төмендеген. Адам өлімімен ұштасқан жол көлік оқиғаларының барлығы яғни 4-уіде «Шымкент-Самара» тас жолында орын алады. Жалпы Шымкент Самара тас жолында 5 жол көлік оқиғасы орын алып, онда 4 адам қайтыс болса, 2 адам әр түрлі дене жарақаттарын алған.&nbsp;Сол себепті, «Шымкент-Самара» трассасының бойына 6 дана «Абайлаңыз жануарлар» билборд қойылып, жол бойында орналасқан елді-мекендерге тұрғындар арасында үй жануарларын пада арқылы бағу, шағылыстырғыш белдіктер тағу туралы ауылдық округ әкімдерін міндеттедік.Жол апатына тікелей септігін тигізетін, жол қозғалысы ережесін өрескел бұзушыларды анықтау бағытында «Қауіпсіз жол», «Автобус», «Мас жүргізуші қылмыскер», «Заңсыз қайта жабдықтау», «Құқық тәртібі» арнайы жедел-профилактикалық іс-шаралары өткізіліп келеді.&nbsp; Ағымдағы жылдың бес айында көлік құралын масаң күйде басқарудың 33 дерегі анықталып, әкімшілік кодекстің 608 бабымен тиісті шаралар көрілді. Көлік құралын ешқандай құжатсыз басқарып жүргізген 172 азаматқа ҚР ӘҚБтК-нің 612 (автокөлікті құжатсыз басқарған) және 230 (міндетті сақтандырудан өтпецй, автокөлік басқарған) баптарымен хаттамалар толтырылып, көлік құралдары ақылы айып тұрағына қойылды. Жалпы бүгінгі күнге дейін ақылы айып тұрағына әрттүрлі құқық бұзушылық жасағаны үшін 461 автокөлік қойылған.&nbsp;– Сұхбатыңызға рақмет. Жұмыстарыңыз жемісті болсын.

Асылбай Аңсатов, аудандық полиция бөлімінің бастығы: Полицияның міндеті – халыққа қорған болу

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қарағанды облысы, Спасск оқу жаттығу орталығында Астана қаласының 25 жылдығына орай, «АЙБЫН-2023» IX Халықаралық әскери-патриоттық жастар жиыны Сыр елі үшін сүйінші жаңалығымен келді. Кіл мықтылар бас қосқан жиында Қызылорда облысының атынан «Сыр айбыны» құрама командасы қатысып, аймақ намысын абыройлы қорғады. Бұл жолы біздің жас сарбаздар алтынды мойынға тағып, еңсемізді бір көтеріп тастады.Жыл сайын дәстүрлі түрде өткізілетін сайысқа еліміздің 20 өңірінен 43 команда қатысып, 645 жасөспірім алты күн бойы сынға түсті. Өзбекстан, Әзірбайжан мемлекетінен әскери дайындығы мықты командалар қатысып, бақтарын сынады. Тартысты өткен додада жалпы қазақ жастары жасқанып қалмады.«Айбын дарыны», «Айбын жұлдызы», «Смарт сарбаз» интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерімен сынға түсіп, әскери-қолданбалы спорт түрлерінен бақ сында. Пневматикалық винтовкамен жатып нысана ату, АК-74 оқу қаруын жартылай бөлшектеу/жинақтау, жалпы әскери қорғаныш жиытығын уақытқа кию, әскерилендірілген эстафета, кермеде тартылу, шалқалап жатып денені көтеру және арқан тарту сынды нормативтерді орындады. Сонымен бірге қазақтың ұлттық ойындарын насихаттау мақсатында тоғызқұмалақ, садақ ату сынды ойындардан бақтарын сынады.«Сыр айбыны» құрама командасының сапында Жаңақорған ауданынан 3 оқушы болып, керемет өнер көрсетті. Олар № 164 орта мектептің 11-сынып оқушысы – Төрехан Нұрфаттаh Өтегенұлы. Жетекшісі – Ғалымжан Қошқаров. № 192 орта мектеп 11-сынып оқушысы –Шәрібек Саят Таңатбекұлы, жетекшісі – Арман Егембердиев және № 213 орта мектеп 11-сынып оқушысы,“Сыр айбыны” командасының командирі Сайдбаттал Мұхаммедхан Әбдіқадырұлы, жетекшісі – Ербол Бекаев.– Жарыс өте жоғары деңгейде өтті. Дайындығымыз да жақсы болды, соның жемісін көрсеттік. Бұл жеңіс тек жерлестердің емес, жалпы қазақ елінің ортақ жеңісі. Алла бұйырса бұдан да биіктерден көрінуге ниеттіміз. Ең бастысы, осы спорттық әлеуетімізден алыстап кетпесек болғаны. Біз болашақта елдің ертеңін күзетіп, тыныштығын түгендейтін сарбаз болып қалыптасамыз. Ағайларға, қолдау көрсеткен жандарға мың алғыс, – деді Мұхаммедхан Әбдіқадырұлы.Иә, жыл сайын бұл жас сарбаздар бәсекесінің әлеуеті артып, мықты командалар қалыптасып келеді. Бұл елдің өскелең жастарының ертеңін көрсетіп, жастарға шабыт беретін дәстүр. Сонымен бір аптаға жалғасқан жарыста жыл сайын жүлделі орынды қанжығаларына байлайтын қызылордалық жас сарбаздар биыл да ұстаздарының мерейін өсіріп, жалпы командалық есепте «Сыр айбыны» құрама командасы жүлделі І-орынға ие болып чемпион атанды.

Жаңақорғандық өрендер аудан намысын асқақтатты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жаңақорған ауданында &nbsp;«Ордакент» ардагерлер, жастар ресурстық орталығы және ерекше жандарды қолдау және оларды спортқа баулу мақсатында &nbsp;спорттық сайыс өткізілді. Шараны аудан әкімінің орынбасары Бектас Балғабайұлы мүмкіндігі шектеулі азаматтарды айтулы күнімен құттықтай отырып, жарысқа қатысушыларға сәттілік тіледі.– Расында, спорттық жарыс тек қана бәсеке емес, ұлттық намыс сынға түсетін сәт. Жыл өткен сайын осы жарысқа қатысушылар саны едәуір артып келе жатқаны бізді қуантады, – деп ыстық лебізін білдірді. Атаулы шараға ауылдық округтерден 40-қа жуық мүмкіндігі шектеулі жандар қатысты. «Жебеуші» қоғамдық қорының төрағасы Нурдин Исмайлов:<blockquote>«Мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көмек көрсетуден бөлек оларды түрлі шараларға қатыстырып, қоғамдық ортаға бейімдеу, белсенділіктерін арттыру, психологиялық тренингтер өткізу арқылы позитивті ойлау дағдыларын дамыту, спорттық, мәдени, қоғамдық іс-шараларға қатыстыруды кенже қалдырмауымыз керек. Олардың бірі үстел теннисін ойнағысы келеді, бірі мылтық атуды немесе дартц ойнағанды ұнатады, әр баланы қабілетіне қарай спортқа бейімдеп, түрлі жарыстар ұйымдастырып тұрамыз, мұндай шараларды алдағы уақытта да жалғастыру жоспарда бар. Спортпен шұғылданғандары денсаулықтарына да жақсы», – дейді ол.</blockquote>Бұл күні спорттың бес түрінен сайыс өтті. Жарыс соңында жеңімпаздар мен жүлдегерлер мадақтама грамоталары және ынталандыру сыйлықтарымен марапатталды. Атап айтсақ, «Дартц» бойынша бірінші орынды Қанат Қайбуллаев, екінші орынды Даулетхан Темірханов, үшінші орынды Балнұр Әдилбековтер иеленсе, «Қол күрестен» бірінші орын Абусейт Реметовке, екінші орын Бауыржан Оразбаевқа, үшінші орын Шынғыс Молдахметке бұйырды. «Үстел теннисінен» бірінші орын Ердауыт Түлебаевқа, екінші орын Сейдахмет Дүйсеевке, үшінші орын Иген Құдайбергеннің қанжығасына байланды. Ал, «Мылтық атудан» бірінші орын Алимжан Мамбетовке, екінші орын Иген Құдайбергенге, үшінші орын Ердауыт Түлеубаевқа, «Дойбыдан» бірінші орын Нұрлан Тұрабаевқа, екінші орын Асылбек Бектұрғановке, үшінші орын Қасиет Оралға бұйырса, Сүлеймен Асылжан мен Орал Қасиет үздік спортшы атанды.Осы ретте бірінші орын иегері Абусейіт Реметовтың де өз айтары бар екен. – Мен мұндай жарысқа үзбей қатысып отырамын. Әрдайым жүлделі орындарға ие болып отырамын, өте қуаныштымыз. Ұйымдастырушыларға, бізді назардан тыс қалдырмай шақырғаны үшін ерекше рахметімді айтамын және алдағы уақытта да осындай жарыстар болып тұрса деген тілегіміз бар, – дейді жарысқа қатысушы. Міне, бұндай іс шаралар мүмкіндігі шектеулі жандардың жүрегіне өшпес із қалдырып, спортқа деген қызығушылығын арттыра түсетіні анық. «Кедергісіз келешекке» жасалған қадам деген осы.&nbsp;Иә, пендесіне берілер сынақ әрқилы. Бірі жазатайым оқиғадан жапа шексе, енді бірі туа бітті кемістікке тап болып, қазіргі қоғам тілімен айтқанда «мүмкіндігі шектеулі» деген топқа жіктеліп жатады. Басқа түссе пенде тағдырдың кез келген сынағына төзеді. Бұл бағытта мемлекет оларға өзгелермен тең дәрежеде жүріп-тұрып, кедергісіз өмір сүрулеріне қажетті жағдайлармен қамтуды басты назарда ұстауда. Осы тұста, ауданымыздағы мүмкіндігі шектеулі жандардың жайына бір тоқталып өтейік.Иә, қазір мүмкіндігі шектеулі адамдардың мәселелерін шешу және әлеуметтік жағдайын жақсарту мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының бірі. Әрбірі қоғамның толыққанды мүшесі. 1992 жылдан бастап БҰҰ ұйғарымымен халықаралық мүгедектер күні аталып келеді. Мұндағы басты мақсат – мүмкіндігі шектеулі азаматтардың құқықтарын қорғау, әлеуметтік жағдайын жақсартуға айрықша назар аудару. Оларға болмашы жерде кедергі көп. Осының алдын алуда олардың ғимаратқа кіріп-шығуына ыңғайлы пандус мәселесі қозғалып, соңғы жылдары аудандағы мемлекеттік мекемелерде стандартқа сай тәртіппен арнайы белгілер қойылуда.Енді ерекше жандармен жұмыс қай деңгейде жүргізілуде? Қандай қолдау шаралары жүзеге асуда? Бұл жөнінде бізге аудандық мүгедектер қоғамының және «Жебеуші» қоғамдық қорының төрағасы Нурдин Исмайлов саралап берді. Оның айтуынша, қоғамда мүмкіндігі шектеулі жандарға көзқарас өзгерген. Қашанда көмек қолын созуға даяр тұратын демеушілер де бар.– Елімізде мүмкіндігі шектеулі азаматтардың тұлға ретінде қалыптасуына, қоғамдық сананың ашықтығына, мемлекеттің дамуына үлес қосуына қолайлы жағдай жасалған. Аудан бойынша 2300 мүмкіндігі шектеулі жан тіркелген. 2014 жылдан бастап «әлеуметтік такси» қызметін іске қостық. Яғни, бірінші топтағы мүгедек жандардың ауылдан ауданға, қалаға немесе ауруханаға баруына еш кедергісіз жетуін қарастырдық. Арнайы көтергіш құрылғылармен жабдықталған көліктер мүгедек арбаларындағы адамдарға көп күш жұмсамай және орын ауыстыру қажеттілігінсіз автокөлік салонына кіруге мүмкіндік береді. Облыста алғашқылардың бірі болып, біздің ауданда бұл жоба іске асырылды. Сондықтан шалғай ауылдарда болсын, аудан орталығында болсын бізге хабарласса болды, баратын жерлеріне жеткізіп отырамыз, – дейді ол.Қоғамдық ұйым төрағасы әңгімесін төмендегіше толықтыра түсті:– «Талсуат» сауықтыру орталығында бірінші топтағы мүмкіндігі шектеулі жандар ем алып отырады. Бұрын такси жалдап, ақша төлейтін. Кейбірінің көлік жалдауға қалтасы көтермей, уақытылы ем ала алмай жататын. Енді, ол жерге баратындардың барлығы да бізге хабарласып, дер кезінде емін алып келіп жатыр. Одан бөлек, жеке көмекшіні де бізге жүктеді. Ауданда 180 бірінші топтағы мүгедек бар, демек 180 көмекші бар деген сөз. Оның әрқайсысы айына 90 мың теңгеден айлық алады. Осы тұста айта кетейін, былтырғы жылдан бастап 8 сағаттан төленетін болды. Бұрын 2-3 сағаттан ғана төленетін еді. Бұл үлкен көмек деп есептеймін. Одан бөлек қорға өздерінің жағдайын айтып, көмек сұрап келген әрбір жанға қолымыздан келгенше көмек көрсетіп жатырмыз. Бізге демеушілік жасап отыратын кәсіпкерлер де бар. Олардың берген қаражаттарының әрбір тиынына дейін шын мұқтаждар мен мүгедек жандарға қаржылай қолдау көрсетілуде.Көбінесе ескерусіз қалған мүмкіндігі шектеулі жандардың өмірге деген құлшынысы өзгеше. Егерде мемлекеттен бөлінетін көмек өз дәрежесінде толық жетіп, тұрғын үй және басқа да мәселелерде заңды белден басу көріністері орын алмаса арбаға танылған жандардың өкпеназы да азаяр еді. Міне, осы мақсатта құрылған атаулы қордың жұмысы көз қуантады. Кез келген жанның ойына келе бермейтін, батылдық танытып, тәуекел етіп осындай игі істі алып жүру оңай емес. Сол себепті де, Нурдин Өтеуұлынан қорды ашудағы мақсатын білуді жөн көрдік.– Қоғамдық қор ашуды бірнеше жылдан бері ойластырып жүргенмін. Біз күнделікті өмірімізде, көшеде мүмкіндігі шектеулі, мүгедектер арбаларындағы адамдарды өте сирек көреміз. Бұл арамызда мүмкіндігі шектеулі адамдардың аз екенін білдірмейді. Өз үйінің төрт қабырғасында қамалып отырған, қарапайым ғана дүкенге, ауруханаға шыға алмай, өзге жанның көмегіне мұқтаж болғандар көп. Міне, осындай ойлар көңілімнен кетпей, қор ашуға түрткі болды. 2012 жылы «Жебеуші» қоғамдық қорын ашып, жан-жақты мүмкіндіктерді қарастыра бастадық. Алғашында көмек сұрай келген адамға, мекемелерді аралап, кәсіпкерлерге кіріп, барынша көмек көрсетіп жүрдік.Осылай күннен күнге, жылдан жылға қордың жұмысы жолға қойыла бастады. Бүгінде аудан жұртшылығы жақсы танымал болып қалдық. Мүмкіндігі шектеулі жандар арасында қандай да бір көмек немесе кеңес керек болса, бізге келеді. Оларға лайықты өмірлік жағдайлар жасау, әлеуметтік инфрақұрылым нысандарына кедергісіз қолжетімдіктерін ұйымдастыру, мүгедектерді қоғамға ықпалдастыру және оңалту үшін жағдай жасауды азаматтық парызым деп ұғындым.Расында қоғамдық қор төрағасы тілдесу барысында жаңақорғандық меценаттардан көп көмек күтетінін тілге тиек етті. Себебі қандай шара болмасын қаржыға келіп тірелетіні бар. Осындайда қайырымды жандар демеп жіберсе, ерекше жандардың өмірге деген ұмтылысы мен құлшынысы арта түсері анық. Сондайақ Нурдин Өтеуұлы жеке кәсіпкерлер мен мекеме басшыларына көкейінде жүрген бұйымтайын жеткізді. ІІІ топ мүгедектерін, яғни жұмыс істеуге қауқарлы жандарды жеке балабақша, мектеп, кәсіпкерлік нысандарға күзетші, бағбан, компьютер терушісі сынды жұмыстарға қабылдаса деген ұсынысы бар. Бәлкім қоғаммен араласқан соң ерекше жандардың екінші бір қабілеті ашылып, өмірге құштарлығы одан әрі арта түсер ме еді? Айтқандай, аталмыш қор бірнеше жылдан бері мүмкіндігі шектеулі жандар арасында спорт ойындарынан түрлі жарыстар ұйымдастыруды дәстүрге айналдырған. Соның арқасында қол күрестен облыс, Қазақстан, Азия чемпиондары да бар. Жақында ғана Әбусейіт Реметов әлем чемпионатына жолдама алып, үлкен қуанышқа бөлеуде.Жалпы қоғамда мүгедектерге қатысты адамгершілік атмосферасын қолдай отырып, күнделікті өзекті мәселелерін шешуге тиісінше назар аударып, осылайша мейірімділік пен қамқорлық сезімін көрсету игі дәстүрге айналады деген сенімдеміз.

Жаңақорғанда мүмкіндігі шектеулі жандар арасында спорттық сайыс өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Туған жерді түлетуде мектепті 20 жыл бұрын бітірген тү­лектер лайықты үлес қосты. Жақсы істің басы-қасынан табылған жақсылар – 2003 жылы Ү.Түктібаев ауылының Б.Әбдіразақов атындағы №88 орта мектептен түлеп ұшқан.Еліміздің түкпір-түкпірінде қызмет етіп жүрген түлектер бүгін Ү.Түктібаев ауылында бас қосты. Олар туған жерге тағзым етіп, ауылға балалар ойын алаңын тарту етті.&nbsp;Ойын алаңының ашылуына арнайы барған аудан әкімінің орынбасары Жалғас Сүйеубаев көпке үлгі боларлықтай игі іс жасаған түлектерге алғысын білдірді.&nbsp;<blockquote>«Ауыл жұрты қашанда өз елінің жанашыр азаматтарымен мақтанады. Сіздердің жа­саған жақсылықтарыңызды көрсетіп, келешектің тұтқасын ұстар жастарға үлгі етеді. Түлектердің тартуы – елге жасалған қамқорлық пен жанашырлықтың жарқын көрінісі деп есептеймін. Ауыл балаларының жақсы демалыс өткізуіне қолайлы жағдай жасап жатқан түлектердің бұл ісі көпке үлгі-өнеге. Алтын ұя мектептеріңізден түлеп ұшқандарыңызға 20 жыл толуымен шын жүректен құттықтайын», – деді аудан әкімінің орынбасары.&nbsp;</blockquote>Мұнан соң Жалғас Оңғарұлы аталған жердің гүлденуіне лайықты үлес қосқан бірқатар азаматтарға аудан әкімінің Алғыс хатын табыстады.&nbsp;Артынша алаңның лента қию рәсімі өтіп, бүлдіршіндер заманауи құрылғылармен қамтамасыз етілген алаңда асыр салып, қуанышқа кенелді.

Қазалы: Түктібаев ауылы түлектерінің тартуы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бұрындары ауданда малы бар адам өзіне тиесі түліктің төлқұжатын сақтап, малды қайда апарса құжатты да бірге ала жүруді міндеттейтін. Енді, «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында үстіміздегі жылдан бастап қағаз түріндегі ветеринариялық төлқұжат жойылып, мал жайлы мәліметтер тек дерекқор базасында сақталатынын сала мамандары мәлімдеді. Осы ретте заңды сұрақ туындайды. Мал дәрігерінің жалпы жағдайлары қандай? Айлығы шайлығына жете ме? Жұмысына жеңілдіктер қарастырылған ба?Ащы болса да шындық, біздің қоғамда мал дәрігері мамандарының мәртебесі жоғары емес. Неге? Еліміз жаһандық бәсекеге кіру үшін, ауыл шаруашылығына басымдық беруді көздеп отырғаны жиі айтылып та, жазылып та жүр. Бірақ біз үміт күткен саладағы мал дәрігері мамандарының табысын естігенде көңіл құлазиды. Анығын айтқанда, ауылдық жерлерді мал шаруашылығын былай қойғанда, қаладағы ит-мысық, құс өсіретіндер мал дәрігерлік емханаға жиі жүгінетіні анық. Олар жан-жануарды емдеп қана қоймайды, аурудың алдын алу үшін екпе салып, қажет болғанда ота жасайды. Сонымен қатар малдан өндірілетін ет, сүт өнімдерінің сапасына бақылау жүргізеді. Көктем шықса, тізеден қи кешіп, елдің қорасынан шықпайтын да сол баяғы қарапайым мал дәрігерлері. Уақытылы екпесін салады, қан талдауын алады. Қыс-жаз демей ауру малға көмек көрсетуге әрқашан дайын тұруы тиіс. Сондықтан бұл салада жүрегі мейірімге толы, жарқын, жігерлі, жүйкесі мықты адамдар жұмыс атқарса ешқашан кәсібін ауырсынбасы кәміл.Бірақ ветеринария мамандығының мән маңызын түсініп жатқандар аз. Неге? Осы тұста аудандық ветеринария бөлімінің басшысы Марат Қазыбаевтан сұрап білген едік.<blockquote>«Ветеринария саласының негізгі қызметі – аса қауіпті жұқпалы аурулардың алдын алу. Оны диагностикалау, малдан алынатын тамақ өнімдері мен шикізаттардың адам өміріне қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Кеңес одағы тарқаған уақытта біздің салада да тоқырау болды, ауданда осы мекемеде 3 адам ғана қалдық, жалақысыз жұмыс жасадық. Сол уақытта ел арасында мал дәрігерінің беделі түскенін жасырмаймын. Алайда, соңғы уақыттары мемлекет тарапынан жақсы жағдай жасалып жатыр. Біздің мекемеде 150 ветеринар маман жұмыс жасайды. Әсіресе, соңғы уақыттары осы мамандықты оқып келген жастар өте көп. Жұмыспен қамту бөлімінде кезекте қаншама адам тұр. Биылғы жылдың өзінде жастар практикасымен онға жуық маман келіп жұмыс жасады. Уақыт өте келе жағдайымыз жақсарды. 26 округте арнайы учаскеміз бар. Әрқайсысында бас дәрігер, арнайы маман, еден жуушы сынды қызметкерлер қарастырылған. Барлығында да арнайы көлік, құрал жабдықтары бар.Ауданда 2022 жылға арналған жануарлардың аса қауіпті аурулардың профилактикасы бағытында ветеринариялық іс-шаралардың жоспары бекітілген. Осы жоспарға сәйкес 15 түрлі аса қауіпті жұқпалы ауруларға қарсы алдын алу, егу жұмыстары мемлекет тарапынан тегін жүргізіледі. Жануарлардың жұқпалы емес және инвазиялық ауруларына Ветеринария туралы Заңның 13 бабына сәйкес ақылы түрде қызмет көрсетіледі. Ауданда аса қауіпті жұқпалы аурулардың алдын алу жұмыстарының дер кезінде жүргізілуі нәтижесінде қазіргі таңда ауданның эпизоотиялық жағдайы тұрақты. Ешқандай аса қауіпті жұқпалы ауру тіркелген жоқ. ҚР-ның Үкіметі бекіткен тізбе бойынша аса қауіпті жұқпалы 12 түрлі және энзоотиялық 6 түрлі ауруларға қарсы алдын ала егу жұмыстары жыл бойына жоспарға сәйкес тегін жүргізіледі. Ол үшін тұрғындар малына сырға салдырып, ветеринариялық төлқұжат жасату қажет. Сонымен қатар алдағы уақытта жұқпалы емес ауруларды емдеу үшін және ине шаншу жұмыстарына ақылы қызмет көрсетілетін болады. Бұл 12 ауру түріне: аусыл, лептоспироз, пастереллез, сібір жарасы, нодулярлы дерматит, қарасан, оба, туберкулез, күл, энтеротоксемия, құтыру, эхинноккоз жатады. Ал энзоотиялық аурулардың тобында: пираплазмоз, тейлериоз, фасциолез, гастрофилез, сақау, трипанасомоз бар. Вакцина бізде есепте тіркелеген мал басына ғана тегін екенін халық ескеру керек».</blockquote>– Бұл салаға биыл қандай көмекқолдаулар болды?– Мемлекет басшысыныңауыл шаруашылығына басымдық беруі ветеринария саласының тамырына да қан жүгіртті. Бұл салаға жас мамандар келуде. Сала мамандарының ветеринариялық іс-шараларды атқарудағы жұмыстары өте ауыр және аса қауіпті ауруларға қарсы тірі вакциналармен тікелей жұмыс жүргізеді. Алайда, зияндылығы бойынша ешқандай жеңілдіктер қарастырылмаған. Сондықтан да еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын кәсіптердің тізбесіне енгізілуі қажет.Бүгінде аудан бойынша ірі қара – 77 992, қой мен ешкі – 27240, түйе – 2171, жылқы – 27240, есек – 208 басты құрап отыр. Негізінен бірдейлендіру дерек қорының базасына мал саны күнделікті тіркеліп, қосылып отырады. Сондықтан қазір заманына қарай мал бағу әдісі де өзгерген. Әрбір жеке және заңды тұлға «Ветеринария туралы» Заңның 25-бабына сай ветеринария саласындағы ауыл шаруашылығы жануарларын бiрдейлендiрудi (сырғалатуды, таңбалатуды) қамтамасыз етіп, ауыл шаруашылығы жануарларын сату, сою, өзге адамға сыйлау, мал егесінің мекенжайы өзгерген жағдайларда компьютерлік дерек қоры мен малдың ветеринариялық паспортына өзгерістер толтырылады. Жануарларды тасымалдау, мал базарына алып бару, орнын ауыстыру жағдайында міндетті түрде ветеринариялық анықтама алу қажет. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы аясында мал жайлы мәліметтер тек дерекқор базасында сақталатын болды. Бұл да атаулы мамандық мәртебесін көтеру, олардың жұмысына жәрдем көрсетудің оңтайлы тәсілі десек артық болмас.– «Медицина – адамды, ал ветеринария – бүкіл адамзатты емдейді» деген қанатты сөздің ұран емес, күнделікті қажеттілік екенін ұғатын кез жеткен сыңайлы.– Мал дәрігері маманы қызметінің тағы бір қыры – ол қауіп қатермен де жиі бетпе-бет келеді. Жылдың қай мезгілінде болмасын белгілі бір ауруға шалдыққан төрт түлікті алдымен мал дәрігері тексеріп, ем-дом шараларын атқарады. Кей жағдайларда ауру түрін анықтау үшін малдың өлексесімен жұмыс істеуге тура келеді. Сібір жарасы, туберкулез, бруцеллез, аусыл, қарасан, індетті лимфангоит, қатерлі ісік, сап, құтыру сияқты сан түрлі жұқпалы аурулармен жалғыз күресуге мәжбүр. Аталған ауру түрлерінің адам денсаулығы үшін қаншалықты қауіпті екені айтпаса да түсінікті.– Нақ бүгінгі күндері аудан тұрғындары қаңғыбас иттердің көбейгеніне дабыл қағуда. Әлбетте, қаңғыбас иттердің жүрген жері тұрғындар үшін өте қауіпті. Бұл жөнінде елге не кеңес бересіз?– Біздің мекеме иесіз ит пен мысықты жою жұмысымен де айналысады. Алайда, көпшілік жақсы біледі, итмысықты атуға заңмен тиым салынды. Аталған заңға сәйкес бүгінгі таңда қаңғыбас ит-мысықтарды аулап жоюға заң жүзінде рұқсат жоқ. Сонымен қатар, жануарларға қатыгездік көрсету ӘҚБтКның 407-1-бабы және ҚР ҚК-ның 316 бабы бойынша жауаптылыққа әкеп соқтыратыны көзделген. Сол себепті, тұрғындарға айта кетейін, ит атаулының бойында құтырма аурулары да бар. Онымен ауырған иттердің мінез-құлқы, жүріс-тұрысы өзгеріп, оғаш қылықтар байқата бастайды, мысалы, себепсіз үріп немесе еңсесі түсіп, үретін жерде үрмей, адамдарға, малдарға, заттарға себепсіз тап беріп, өзін-өзі тістеп, тамақ ішпей, көзіне көрінген заттарды ағашты, тасты тістеп шайнайды. Үрген дауысы қырылдап, аузынан сілекей мол бөлінеді. Осындай белгілері байқалған сәтте иттер адамға тап берсе, өлім қаупіне әкеледі. Сондықтан да, әрбір адам өз қауіпсіздігіне мән бергені абзал. Ит келерін анықтап рұқсатын алу керек деген заң ауыл менталитетіне сәйкес келмейді. Бұл ретте аудандағы тиісті салалар заңдылығын қарастырып, халықтың қауіпсіздігін орнықтыру мәселесіне жауаптылықпен қарауымыз керек.Сонымен мамандық мәртебесін көтеру, олардың жұмысына жәрдем көрсету жеке адамдардың жауапкершілігіне де тікелей байланысты. Мал-жан амандығы сонда ғана тең болады.

Жаңақорғанда мал жайлы мәліметтер дерекқор базасына толықтай көшті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Апта басында Жалағаш аудандық мәслихаттың кезектен тыс 3 сессиясы өтті. Оған аудандық мәслихат хатшысы Өмірзақ Елеусінов, мәслихат депутаттары аудан әкімінің орынбасары Арнұр Нұрмағанбетов, ауыл әкімдері, сонымен қатар мекеме басшылары мен бақ өкілдері қатысты. Сегізінші шақырылған жалағаш аудандық мәслихатының кезектен тыс 3 сессиясының күн тәртібінде 5 маңызды мәселе қаралды.&nbsp;Күн тәртібіндегі бірінші мәселе бойынша «2023-2025 жылдарға арналған Жалағаш кентінің және ауылдық округтерінің бюджеттері туралы» Жалағаш аудандық мәслихатының 2022 жылғы 27 желтоқсандағы &nbsp;шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы аудандық экономика және қаржы бөлімінің басшысы Жұпар Баймаханова хабарлама жасап, аудан бюджетінің салаларға бағытталуы жайында кеңінен тарқатты.2023 жылға кент, ауылдық округтер бюджетінің көлемі 2 596 009 теңге болып бекітілген. Оның ішінде кент, ауылдық округтердің өз кірістері 158 953 мың, бағытталған субвенция көлемі 1 593 570, жоғары тұрған органдардан бөлінген нысаналы трансферттер 843 486 мың теңгені құрайды. 2022 жылдың қорытындысымен кент, ауылдық округ бюджетінде 8071,8 мың теңге бос қалдық қалыптасқан. Негізінен кент, ауылдық округтер кірістерінің артық түскен түсімдері 6 091 мың теңге және &nbsp;нақты төлемнен қалған қаржы 1 852,7 республикалық бюджеттен 95,8 мың, облыстық бюджеттен 10 мың, аудандық бюджеттен &nbsp;29,9 мың теңгені құрайды.Жұпар Баймаханованың айтуынша, Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы N 95-IV Кодексінің 104 бабына сәйкес, өткен қаржы жылында пайдаланылмаған трансферттер республикалық бюджетке &nbsp;95,8 мың теңге, облыстық &nbsp;бюджетке &nbsp;10 мың теңге, &nbsp;аудандық бюджетке &nbsp;29,9 мың теңге қайтарылған. Сондай-ақ кент, ауылдық округтерін нақтылау негізінен салық түсімдерінің есепті мерзімге артық орындалуы есебінен &nbsp;түсімдерін 14 373 мың теңгеге ұлғайту жоспарлануда. Бюджеттік бағдарлама әкімшілерінен үнемделген қаржыларынан 75 456 мың теңге қысқартылып, сәйкесінше бюджеттік бағдарламаларға қайта бағытталатын болса, 2022 жылдың қорытындысымен кент, ауылдық округ &nbsp;бюджетінде қалыптасқан бос қалдық есебінен 7851,4 &nbsp;мың теңге, барлығы 97680,4 мың теңге &nbsp;шығыстарына бағыттау жобалануда.Содан кейін екінші, үшінші мәселелер бойынша «Жалағаш ауданының әкімдігі жанындағы Құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведомствоаралық комиссиясының құрамын бекіту туралы» Жалағаш аудандық &nbsp;мәслихатының 2018 жылғы 28 наурыздағы №22-6 шешіміне өзгерістер енгізу туралы және «Сыбайлас &nbsp;жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі аудандық комиссия құрамын бекіту туралы» Жалағаш аудандық мәслихатының 2018 жылғы 28 наурыздағы №22-7 шешіміне өзгерістер енгізу туралы аудан әкімі аппаратының басшысы Қайрат Жаппасбаевтың баяндамасы тыңдалды.Сонымен қатар күн тәртібіндегі соңғы мәселелер бойынша, яғни «Жалағаш ауданының Қоғамдық кеңесінің құрамын бекіту туралы» Жалағаш аудандық мәслихатының &nbsp;2022 жылғы &nbsp;23 ақпандағы &nbsp;№15-1 шешіміне өзгерістер енгізу туралы және «Учаскелік &nbsp;сайлау &nbsp;комиссияларын сайлау туралы» Жалағаш аудандық мәслихатының &nbsp;2019 жылғы 9 қаңтардағы №36-2 шешіміне өзгерістер енгізу туралы тиісті қызметкерлер баяндама жасап, депутаттар талқысына ұсынылды.Иә, аудан үшін маңызды мәселелер бойынша ұсыныстарды талқылап, сол бойынша бірауыздан оң шешім шығару асқан жауаптылықты қажет етеді. Мәслихат депутаттары күн тәртібіндегі мәселелердің маңыздылығын түсінсе керек, баяндама жасаушыларға қосымша сұрақтарын қойып, ұтымды шешім шығаруға ұмтылды. Осылайша сессия қорытындысымен күн тәртібіндегі мәселелерге қатысты ұсыныстар қолдау тауып, шешім жобалары бір ауыздан бекітілді.<blockquote>«Иә, бүгінгі сессия отырысының негізгі мәселесі кент және ауылдық округтер бюджеттеріне өзгерістер енгізу туралы, нақтырақ айтсақ, кент және ауылдық елді мекендердің өз кірістерін ұлғайту жұмыстары аясында болды. Өздеріңіз білесіздер, елімізде 2020 жылға дейін 3 деңгейлі бюджет, яғни республикалық, облыстық аудандық болса, 2020 жылдан бастап 4 деңгейлі бюджет енгізілді. Нәтижесінде кент, ауылдық округ әкімдерінің өздерінің тиісті бюджетін дербес жоспарлап, мақсатты және тиімді игеруіне мүмкіндік берілді. Негізгі дербес бюджет кент, ауылдық ок-ругтердің салықтық, салықтық емес түсімдерінен қалыптасады. Бірақ талдау жүргізудің нәтижесінде бүгінде кент, ауылдық округтер бюджеті 3 млрд 81 млн тенгені құрайтын болса, оның 5-ақ пайызы түсімде қалыптасады екен. Бұл дегеніміз кент, ауылдық округтер әкімдерінің түсімдер бағытында жұмыстары әлі де төмен деңгейде екенін көрсетеді. Сондықтан жұмысты күшейтуіміз керек, ең бірінші мақсат – бюджетті дұрыс жоспарлау, қаражатты тиімді және мақсатты игеру», – деді аудан әкімінің орынбасары Арнұр Нұрмағанбетов. &nbsp;</blockquote>

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары