<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Шиелі аудандық Ардагерлер үйінде кезекті қоғамдық кеңес отырысы өтті. Бұл жолғы келелі жиында күн тәртібінде тұрған бірнеше мәселе мен ауқымды тақырыптар қозғалды. Жиынға аудандық қоғамдық кеңес төрағасы Қ.Бекішев төрағалық етті. Күн тәртібіндегі мәселелер бойынша аудандық ветеринарлық станциясының басшысы Б.Бекқожаев, Майлытоғай ауылдық округі әкімінің міндетін атқарушы М.Жұмабаева, Қарғалы ауылдық округі әкімінің міндетін атқарушы Д.Әбуов, Шиелі ауданы әкімі аппаратының қадр бөлімінің басшысы Қ.Ратова, сонымен қатар аудандық мәслихатының персоналды басқару бөлімшесінің басшысы М.Базарбаева мен бірқатар сала мамандары қатысты.Иә, қоғамдық кеңес – қашанда кент ішіндегі және де ауылдық округтерде орын алып жатқан жағдайларды, өткір де өзекті мәселелерді шешуден шаршаған емес. Осы жолғы жиында да бірқатар түйінді мәселе талқыға түсті. Әсіресе бірнеше тұлғаның есімін көшелер мен мекемелерге беру туралы ұсыныстар қаралды. Атап айтар болсақ, Майлытоғай ауылына батыр әрі би атанған Әжібай Қарпықұлының есімін беру, сондай-ақ Майлытоғай ауылында салынып жатқан ашық спорт алаңына Марсбек Молдабаевтың есімін беру, Қарғалы ауылдық округі, Бұланбай бауы ауылының құрылыс көшесіне Ұлы Отан соғысы және еңбек ардагері Хани Жорабековтің есімін беру жайлы ұсыныстар сөз болды. Бұдан бөлек мал шаруашылығындағы мәселелер айтылды. Шиелі ауданының жергілікті атқарушы органдарының «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін бағалаудың әдістемесін бекіту, сонымен бірге Шиелі аудандық мәслихатының 2023 жылғы 28 сәуірдегі «Шиелі ауданының мәслихат аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін бағалаудың әдістемесін бекіту туралы да баяндама жасалды.Кезекті отырыста ең әуелі Шиелі аудандық ветеринарлық станциясының басшысы Б.Бекқожаев сөз алып, баяндама жасады. Ол 2023 жылдың бес айында атқарылған жұмыстарға тоқталып, шаруашылық жүргізудегі тақырыптарды сөз етті. Сала басшысының айтуынша, республикалық бюджеттен бөлінген қаржыға 14 түрлі аса қауіпті жұқпалы ауруларға қарсы ветеринариялық іс-шаралар бекітілген жоспар мен алдын ала егу жұмыстары 100 процентке орындалған. Мұнымен қоса ауыл шарушалығы жануарларын бірдейлендіру жүйесі дерекқорға толықтай енгізілген. Б.Бекқожаев баяндама барысында мал басында өсімнің бар екенін де тілге тиек етті. Аса қауіпті жұқпалы аурулардың профилактикалық іс-шарасындағы бекітілген жоспарға сәйкес, 5 айлық қорытынды бойынша арнайы вакцинациялау жұмыстары жүргізілгенін де айтты. Жүргізілген жұмыстар санитарлық талапқа сай «оң нәтиже» беріп, аурудың біршамасы жойылған. Бұдан бөлек мемлекеттік қызмет көрсету стандарты мен регламентіне сәйкес, ветеринариялық анықтамалар беру қызметі бойынша 3805 дана бірыңғай автоматтандырылған басқару жүйесі рәсімделген. Мал шаруашылығы жануарларының аса қауіпті ауруы бойынша өлім-жітімнің тіркелмегенін де баяндады. Қазіргі таңда эпизоотиялық ахуал тұрақты. Мекеме басшысы ветеринарлық жұмыстардан бөлек, мекеме қызметкерлерінің көркейту, көгалдандыру жұмыстарына да белсене атсалысатынын жасырмады. Оған қоса бір қатар қайырымдылық шараларының да жүргізіліп жатқанын айтты. Баяндамадан соң кеңес отырысына келгендер жауапты маманға көкейде жүрген сұрақтарын қойып, тұщымды жауаптарын алды.Баяндаманы мұнан әрі Майлытоғай округі әкімінің міндетін атқарушы М.Жұмабаева жалғастырды. Ол Майлытоғай ауылына батыр Әжібай Қарпықұлының, сондай-ақ ауылдық округте салынып жатқан ашық спорт алаңына ұлағатты ұстаз, арда азамат болған Марсбек Рүстемұлының есімдерін беру туралы баяндама жасап, ауыл тұрғындарының ұсынысын жеткізді. М.Жұмабаева жиында жергілікті қауымдастықтың ұсынысын отырысқа жиналғандарға ашық баяндады. Мұнымен қатар, Әжібай Қарпықұлы мен Марсбек Рүстемұлының есімдерін «Тарихи тұлғалар» тізіміне енгізу үшін аудандық ономастикалық комиссиясына арнайы ұсыныстың берілгенін де хабарлады. Жиынды әрі қарай Қарғалы ауылдық округі әкімінің міндетін атқарушы Д.Әбуов жалғастырды. Қарғалы ауылынан келген басшы да отырыста Бұланбай бауы ауылының Құрылыс көшесіне Ұлы Отан Соғысының және еңбек ардагері Хани Жорабековтың есімін беру жөнінде бірқатар мәлімдеме жасап, тұрғындардың ұсыныс-тілегін жеткізді.

Шиелі: Көкейдегі мәселе қоғамдық кеңес қарауында

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Біраз уақыттан бері бұқара биліктің «Жәрдемақыны өсіреміз» деген хабарландыруын естіп алып, қатты қуанғанын баршамыз білеміз. Тіпті, кейбірі есепшотына әлі түспеген ақшаның есебін түгендеп, сатып алатын тауарларының тізімін жазып үлгерген. Олардың арасында мүгедектігі бар азамматтар, асыраушынан айырылғандар мен өзге де тұлғалар бар. Сонымен, жұрт айтқан жәрдемақы рас ақпаратқа жанаса ма? Жергілікті халықтың күткен әлеуметтік қолдауына кімдер іліге алады?Көмекті кімдер ала алады?Иә, «Халық айтса, қалт айтпайды» деген сөз рас екен. Тұрғындар теңгесін санап, әрең күнелтіп жүргенде әлеуметтік көмектің көпшілікке берері көп-ақ. Бүгіннен бастап базынасын билікке айта беретіндер бөркін аспанға лақтыруына әбден болады. Себебі – еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі бірінші шілдеден бастап азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік қолдауды күшейтетін болды. Яғни, жәрдемақы мөлшері тағы да өседі. Заң әлеуметтік кодекс аясында 2023 жылдың бірінші шілдесінен бастап өз күшіне енбек. Жәрдемақылардың бәрі орта есеппен 14,5 процентке артатын болады. Атап айтар болсақ, мүгедектер, асыраушысынан айырылғанар, арнайы әлеуметтік жәрдемақы алатындар, сондай-ақ мүгедектігі бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейін жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне қосымша ақы алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындаған бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдар мемлекеттік жәрдемақыға ие бола алады. Бұл тізімде Байқоңыр қаласында тұратын және Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын 7 жасқа дейінгі мүгедектігі бар балалар, және де саяси қуғын-сүргін құрбандары немесе саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен, мүгедектігі бар немесе зейнеткер адамдар мен ел алдында ерекше еңбегі үшін зейнетақы тағайындалған адамдар да бар. Сондай-ақ бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтындар мен мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған жанға (анасына, немесе әкесіне) асырап алушы мен қорғаншыға берілетін әлеуметтік көмектің проценті өседі.Аталған жәрдемақы түрлері былтырғы жылмен салыстырғанда 23 процентке ұлғаймақ. Ал еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мұндай әлеуметтік көмек түрлеріне республикалық бюджеттен 37 млрд теңге бөлінгенін айтып отыр. Минстрліктің сөзіне сенсек, дәл қазіргі жәрдемақылардың мөлшері 1,4 ең төменгі күнкөріс деңгейін немесе 2023 жылы 56 794 теңгені құрайды. Ал әлеуметтік кодекс күшіне енсе, жәрдемақы мөлшері 1,61 ең төменгі күнкөріс деңгейіне немесе 65 313 теңгеге дейін артпақ. Ал бұған қазынадан 6,4 млрд теңге бөлінетін көрінеді.Аналар ше?«Алтын алқа», «Батыр ана», «Ана даңқы» ордендерімен наградталған алтын құрсақты аналар да мұндай жәрдемақыдан қалыс қалмайтын сыңайлы. Өйткені әлеуметтік кодексте оларға төленетін жәрдемақы мөлшерін саралау көзделген.&nbsp;Айта берсек, жәрдемақының өсімін көріп, &nbsp;қуанатындардың тізімі көп. Мәселен, мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін еңбекке қабілеттілігінен айырылу, және асыраушысынан айырылу жағдайлары бойынша да өсім 14,5 процентке көбеймек. Аталған төлемдер республикалық бюджеттен төленетін &nbsp;жәрдемақыларға ұқсас қосымша да жүзеге асырылатын болады. Ал олар 2023 жылдың бірінші қаңтарынан бастап үкімет қаулысымен 8,5 процентке ұлғайтылған еді. Айтпақшы, &nbsp;жәрдемақы мөлшері еңбек министрлігінің ақпарат жүйелерінде бар мәліметтердің негізінде жүзеге асады. Бұған байланысты төлем алушылар құжат толтырып әуре болмайды. Қосымша өтініш те талап етілмейді.Жыртық жамала ма?Жәрдемақының өскені жақсы, әрине. Ақша – кімге артықтық етсін? Алайда биліктің зейнетақыны, жалақыны немесе жәрдемақыны көбейтіп алып, басқа дүниелерді қымбаттатып жіберетін жаман әдеті бар емес пе? Сауда орындарын былай қойғанда қара халықтың базардың өзінен қалағанын сатып алуға қауқары жетпейді қазір. Өйткені қымбатышылық қамыты әлдеқашан бұқараны әбден қуырып біткен. Баяғыдай емес, қазір азық-түлік бағамы да апшыны қуырады. Әлеумет әмиянын санап, тиынын түгендеп жүргенде жәрдемақының бірнеше есе көбейгені – керемет жаңалық болды. &nbsp;Бірақ тағы да баға қымбаттап, қалтасы жұқарып қалмаса болғаны.

Шиелі: Жәрдемақы – жан бағуға жете ме?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Әрбір ұлттың өзіндік болмысы, табиғи сипаты бар. Қазақ халқының ел билеу дәстүріндегі қалың бұқара мен биліктің арақатынасына көпір қызметін атқаратын институт – ақсақалдар кеңесі. Қазақстан халқы Ассамблеясы Шиелі ауданы әкімдігінің жанынан «Ақсақалдар кеңесі» құрылған болатын. Татулық пен бірлікті, даму мен өрлеуді мақсат еткен кеңестің жұма күні отырысы өтті.Келелі жиынды Ақсақалдар кеңесінің төрағасы Исабек Байкенжеев жүргізді. Жиынға аудан әкімінің орынбасары, қоғамдық даму бөлімі, денсаулық сақтау бөлімі, жастар ресурстық орталығының басшылары қатысты. Шарада жастарды діннің жат ағымдарынан қорғау, олардың арасындағы мәселелерді шешу жолдары және денсаулық сақтау саласы бойынша атқарылып жатқан жұмыстар қарастырылды. Аталған екі мәселе бойынша баяндама жасалып, жан-жақты ақпарат берілді.«Жұмысы жоқтық, тамағы тоқтық, аздырар адам баласын»Сөз тізгіні бірінші болып жастар ресурстық орталығының директоры Ержан Әбдешовке берілді. Оның айтуынша, қазіргі таңда жеткіншектер арасында діни ахуал тұрақты. Аудандағы жиырма бес мың жастың арасында өзге дін ағымына еріп, адасушылар жоқ. Бірақ басқа дін ағымдарынан қорғау мақсатында атқарылып жатқан жұмыстар тоқтаған емес.<blockquote>“Жыл көлемінде деструктивті діни ағымды ұстанушыларға дәстүрлі ислам мен зайырлы қоғамның құндылықтарын жастар арасында түсіндіру, ювеналды полиция бөлімімен әртүрлі жедел-профилактикалық &nbsp;шараларының мүмкіндіктерін адрестік оңалту жұмыстарына пайдалану, Рамазан айында мешіттерде адам көп жиналатын тарауих намазы мен Қадір түнінде діни ахуалдың тұрақтылығын қамтамасыз ету сынды жұмыстар жалғасуда”, – деп түсіндірді жастар жетекшісі.&nbsp;</blockquote>Жастар арасында өзге діннің жетегіне кетіп, от баспағандар жоқ болғаны әрине, жақсы. Алайда &nbsp;бұл аудан жастарының арасында мәселенің мүлдем жоқ екенін білдірмейді. Қазіргі таңда жасөспірімдер арасында жұмыссыздық, уақытты текке кетіру мәселесі күйіп тұр. Сұрасаңыз, көбісінің бір-екі дипломы бар, бірақ жұмыс жоқ. Әлде бұл «Жұмыс істегісі келген жол іздейді, жұмыс істегісі келмеген сылтау іздейдінің» кері ме? Ең сорақысы, не жұмысы, не оқуы жоқ жеткіншектер кеш қарайған бойда көше аралап, ойын клубтарын жағалап кетеді. Осылай екі қолға бір күрек таба алмағандардың қатары көбейген соң ба, қазір мұндай жастарды арнайы NEET санатына жатқызатын болған. Қараша халықтың тілімен айтсақ, бұл санатқа жататын жасөспірімдердің не оқуы, не жұмысы, я болмаса дөңгелетіп отырған кәсібі жоқ. Ақсақалдар кеңесін алаңдататын да осы топтағы жастар. Себебі жұмысы жоқ, қарыны тоқ қоғам өкілдері – ең әлжуаз, осал буын. Олар қоғам мен мемлекетке үлкен қауіп төндіруі мүмкін. Әрине, мыңдаған жастың арасында «кірпіш болып қалануға» ұмтылатындары да бар. Алайда кейде олардың өзі өмірден өз орнын таба алмай, одан кейін қоғамнан жырақтап, зиянды әдеттерге, тіпті суицидке бейім болып кетуі мүмкін. Осы орайда Ақсақалдар кеңесінің төрағасы Исабек Байкенжеев жастар ресурстық орталығының директорына NEET санатындағы жастарға барынша қолдау білдіруге, арасынан таланттарды табуға болатынын ұсынды.&nbsp; Бұдан бөлек қоғамнан шеттеліп, тыс қалып жататын бір топ бар. Олар – мүмкіндігі шектеулі жастар. Жастар ресурстық орталығы директорының мәліметіне сүйенсек, аудан бойынша жалпы мүмкіндігі шектеулі жандардың саны – 2382 екен. Ал олардың ішінде 18 бен 35 жас аралығындағы мүмкіндігі шектеулілер – 613. Мұның өзі ішінара топтарына қарай бөлінеді. Иә, мереке сайын арнайы топ мүгедектеріне арнап іс-шара ұйымдастырылып, сыйлықтар таратылып, тіпті рухани жерлерге саяхат та жасалып жатады. Бірақ тіпті төсегінен тұра алмайтын, ауру алқымынан алып, денсаулығын дерт дендеген, бірақ қоршаған ортамен байланысқысы келетін жаны сау, дене мүшесі мүшкіл жастар да жоқ емес. Міне, осындай жасөспірімдердің назардан тыс қалмағанын қалайды Ақсақалдар кеңесі. Көпті көрген қазыналы қариялардың айтуынша, тағдыр тәлкегіне ұшыраған жандардың арасында ерекше дарын иелері, өнер мен шығармашылыққа жақын адамдар болады екен. Осы орайда «Бұлақ көрсең көзін аш» демекші, онсызда жаны жаралы жеткіншектерге қанат бітіріп, өмірмен араласуына жастар ресурстық орталығы мұрындық болса екен деп &nbsp;өз ойларын жеткізді ақсақалдар. Ержан Әбдешов баяндамасын қорытындылай келе, алдағы уақытта NEET санатындағы жастарды да, мүмкіндігі шектеулі жасөспірімдерді де жіті қадағалап, түсіндірме шараларын ұйымдастырып, тіпті лайықты жұмыс қарастырып көруге әрекет жасайтынын айтты.Денсаулықтың құны қанша?«Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деп ұққан атам қазақ денсаулықтың қадірін о баста түсінген. Қазіргілер де денінің саулығы үшін жанын шүберекке түйіп, барынша аурудың тырнағына ілінбеуге тырысады. Әрине, ауыра қалсаң тірлігің теріс кетіп, ажарың солып, жер қарс айырылғандай күй кешесің. Одан қалды, нарық заманында денсаулықтың құны да арзан болып тұрған жоқ. Бір дәрінің өзі қалтаңды қағып түседі. Ақсақалдар бас қосқан жиын бұл мәселені де айналып өткен жоқ.Аудандық аурухананың бас дәрігері Нұрлан Әмірдің баяндамасынан мәліметтерге қанық болған соң, қариялар қоғамдағы дәріханалардың бағасы мен халыққа қызмет көрсету тұрғысында сөз сөйледі. Осы орайда Т.Бабасов ауруханаларда дәрілердің жетіспеушілігін тілге тиек етіп, дәріханаларда зейнеткерлерге жеңілдік болса екен деген ұсынысын ортаға тастады. Замандасының сөзіне келіскен кеңеске қатысушылар тек ауданда ғана емес, ауылдық округтерде де дәріхана соғылып, я болмаса емханаларындағы дәрі қорының жеткілікті болуына әрекет жасаса екен деген ой-пікірін білдірді. Барлығын мұқият тыңдап, қағазға түртіп алған бас дәрігер Нұрлан Әмір алдағы уақытта ұсыныстың жауапсыз қалмайтынын айтып, ақсақалдарға үміт сыйлады.Алмағайып заманда да, төтенше жағдайда да, зілзала мен тасқында да тұрғындардың бірінші болып көмек сұрайтын адамдары – дәрігерлер. Бірақ кейде адам өзі үй жағдайында емделетін тұстары көп болады. Оның үстіне ақ халаттылар да арнайы дәрілер тізімін жазып, дәріханаға жіберетінін кімнен жасырамыз? Бір үйден бірнеше адам бірден ауырғанда ақшаны қайда жеткізерін білмей бармақ тістейді қараша халық. Осындай да тек зейнеткерлерге ғана емес, көпбалалы, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы төмен отбасыларға да дәріханада жеңілдік қарастырылса екен деген тілек ішімізден қылп ете қалады. «Тамырыңнан түйе сұрасаң қорыққаннан бие береді» демекші ақсақалдардың ұсынысымен қоса қараша халықтың да арманы орындалар, бәлкім!Келелі кездесудегі кеңес мүшелері күн тәртібіндегі екі мәселені қарастырып болған соң, өзге де тақырыптың тиегін ағытты. Алдағы күнге жоспар қойып, тағы да сын-пікірлер ортаға тасталып, ұтымды ұсыныс та айтылды. Сондай бұйымтайдың бірі &nbsp;Т.Бабасов тарапынан болды. Аудан мәселесіне бей-жай қарамайтын қария өңір орталығындағы латынша жазылған дүкен атауларын қазақша қаріптермен жазуға ой білдірді. Іс жүзінде латын қарпіне ауыспағандықтан, Ақсақалдар кеңесінің төрағасы бұл ұсынысты жақсы қабылдап, келесі күн тәртібінде толық талқылайтынын жеткізді.

Шиелі: Ақсақалдар алаңдайтын мәселе көп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Аумағы облыстың 13,7 пайызын алып жатқан Қармақшы ауданының басты кәсібі – ауыл шаруашылығы. Мал өсіреді, егін егеді. Әсіресе, соңғысымен тұрақты айналысатын елді мекендері көп. Жалпы аудан орталығынан бөлек, бір кент пен 12 ауылдық округ болса, басым көпшілігі күріш өсіріп отыр. Әрі сол дақылды Қазақстан ішінде ғана емес, сырт елге экспортқа шығарып келеді. Сондай-ақ, бақша егіп, өз-өзін қамтып отырған жұрт екенін айтсақ дейміз. Өнімін өзіне де жаратып, жәрмеңкеге де шығаратын қармақшылық диқандар кейінгі үш-төрт жылда бұл кәсіпті жақсы дамытып жүр. Ал төрт түлікті өсіруге құлшыныс танытқандар тіпті баршылық.&nbsp; Бүгінде ауданда 38296 ірі қара, 16374 жылқы және 94 мыңнан астам ұақ мал тіркелген.Қармақшы ауданындамыз. Құжат бойынша 1928 жылы құрылды десек те, ел тарихы тым тереңде. Ауданның атауы жайлы дерек ХV ғасырдан бастау алады. Тарихшылар осылай дейді. Рухани құндылығы мол жердің киесін Шірік-Рабат, Жетіасар, Қосқала, Баршынкент қалаларының орны, Қорқыт ата, Қармақшы ата, Марал баба, Сейтпембет баба мазарлары айқындап тұр.Иә, дүниенің төрт бұрышы мен ғарыштық кеңістікті ұштастырып жатқан түркі дүниесінің абызы, қасиетті Қорқыт баба мәңгілік қоныс тапқан, әулие-әмбилер мекені болған Қармақшының даму деңгейі қалай? Аудан халқының әл-ауқатын арттыру мен эконономикасын нығайту бағытында атқарылған біршама жұмыстарын көргенбіз. Басты дүниелерді бағамдасақ.Құрылыс қарқыныҚазір Қармақшыдағы құрылыс жұмыстары қызған. Құны 3,7 млрд теңге болатын Байқоңыр қаласындағы 5 тұрғын үй – басты нысанның бірі. Бұған қосымша қаланы сумен жабдықтау жүйелерін қайта ауыстыруға 12 млрд теңге қаралған. Биылғы бөлінген 1 млрд теңгемен жұмыстар басталып-ақ кетті. Айтпақшы, Байқоңыр маңындағы Ақай ауылында денешынықтыру және сауықтыру кешені салынып жатыр.Бұл салада ауыл-аймақ та кенже қалмаған. 666 млн теңгеден астам қаржыға Қармақшы, Т.Көмекбаев, Алдашбай ахун ауылын сумен жабдықтау жұмыстары аяқталуға жақын. Тұрмағамбет, Ақжар, Дүр Оңғар ауылында жаңа дәрігерлік амбулатория құрылысы басталса, Дүр Оңғар мен ІІІ Интернационал елді мекеніне денешынықтыру және сауықтыру кешенін тұрғызу үшін қаржы бөлініпті. Қазір мемлекеттік сатып алу конкурсы жүруде.Аудандағы ірі жобалардың бірі – Төретам кенті мен Ақай ауылдық округін газдандыру. Барлық қаржысы 2 млрд 186 млн теңге болатын құрылыстың басталғанына да біраз уақыт өтті.Кез келген мемлекет не облыс, мейлі аудан болсын, ондағы жақсы көрсеткішті айқындайтын саланың бірі – жол құрылысы. Сапасы дұрыс жолдың ғұмыры ұзақ, ауыр жүк көліктеріне берік келетіні белгілі. Қармақшыдан көргеніміздей, «Самара-Шымкент-Ақжар-Тұрмағамбет-Т.Көмекбаев» автожолын жөндеу жұмыстары жақында басталмақ. Мердігер мекеме «Қызылорда жолдары» ЖШС құны 1 млрд 445 млн теңге болатын&nbsp; жол құрылысын жүргізетін болады. Сондай-ақ Ақжар, Ақтөбе, ІІІ Интернационал, Ақай елді мекені бойынша барлығы 6 көшені жөндеу жұмыстары басталған. Бұған қосымша шеткі ауылдың бірі – Қуаңдариядағы екі көше де бар.Өзге салалардағы құрылыс жұыстарында да ілгерілеушілік жоқ емес. Мысалы, Дүр Оңғар ауылының 5 көшесін жарықтандыруға қаржы бөлініпті. Қармақшы ауылындағы «Балбөбек» балабақшасының жылу жүйесін газға ауыстыру үшін 35,6 млн теңге қаралған.Қуаңшылықтың алдын алу, сондай-ақ елді мекендердегі бақша егу жұмыстарына аяқсудың маңызы ерекше. Аудан бойынша биыл 11 су ұңғымасы қазылмақ. Оған тұп-тура 202 млн теңге бөлінген.Аудан орталығы – Жосалы кенті бойынша биыл 33 жоба іске аспақшы. Барлығы 1 млрд 271 млн теңгеге орталық аурухана ғимараты және 15 көшеге орташа жөндеу, 10 көшені жарықтандыру, әлеуметтік нысандардың жылу жүйесін «көгілдір отынға» ауыстыру, су ұңғымасын салу, ғимараттардың жылу қазандығын жөндеу, көшелерді абаттандыру, жаяу жүргіншілер жолын салу, т.б. жұмыстар атқарылуда.Кәсіпкерлік&nbsp;кенже қалмайдыАуданның экономикалық дамуы көрсеткіштеріне тікелей әсер ететін фактор – шағын кәсіпкерлік. Қармақшыда сала дамуы да басты назарда.Жалпы биыл есепке көз салсақ, ауданда 4445 шағын және орта кәсіпкерлік субъектісі тіркелген. Оның ішінде нақты жұмыс істеп тұрғаны – 4111 немесе 92,5%. Былтыр осы саладағы жобаларға мемлекеттік бағдарламалар арқылы 4 млрд теңге (3,4 млрд несие, 621,3 млн теңге грант) берілген. Ал жыл басынан бері 184 жоба 735,8 млн теңгеге қаржыландырылды.Көпшілікке таныс әрі насихаты жан-жақты болған «Ауыл аманаты» бағдарламасына ниет білдіруші көп. Қазір Қармақшыдағы барлық елді мекендерден несиеге өтініш беріп, кәсіп бастауға ұмтылғандардан 182 жоба іріктелген. Құны 1,2 млрд теңгені құрайды, бұдан бөлек, ауданда 10 ауыл шаруашылығы кооперативін ашып, 280 млн теңгеге қаржыландыру жоспарланып отыр. Бұл жұмыстар жыл соңына дейін жалғасып, жалпы несие портфелі 2 млрд теңге болатын жобалар әзірленбек.Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың тапсырмасына сәйкес аудан экономикасын әртараптандыруда шикізаттық емес секторды дамыту, ішкі нарықты отандық тауарлармен толтырумен қатар импорт алмастыру мәселесі де күн тәртібінде. Жақын арада индустрияландыру бағдарламасының аясында жүзеге асырылып жатқан ірі жобаның бірі Ақтөбе ауылындағы «Қармақшы құс» ЖШС құс фабрикасы биыл іске қосылмақ. Сондай-ақ аудан орталығындағы «АНК-Дәулет» ЖШС арқылы газоблоктар өндіретін зауыт ашу және Төретам кентіндегі «МИР-2001» серіктестігінің бетон бұйымдарын шығаратын шағын зауытын кеңейту жобасы басталып кеткен.Аудандағы сауда саласын дамыту және тұрғындарға қолайлы жағдай жасау мақсатында Жосалы кентіндегі ескі базар орнына жергілікті кәсіпкер Нағима Тоқсанбаеваның бастамасымен заманауи үлгідегі сауда орталығының құрылысын салу жоспарланған еді. Жоба құны 150 млн теңге. Қазір жүзеге асыру үшін Өңірлік инвестиция орталығы арқылы 50 млн теңге несие беріліпті.Әртараптандыру алға басып келедіСыр дақылы – күріштен мол өнім жинап жүрген қармақшылық диқандар биыл да сол үдеден шығуды мақсат тұтқан. Ауданның тыныс-тіршілігі де осы ауыл шаруашылығы саласына байланысты екені жасырын емес. Биыл 26409 гектар жерге егін егуді жоспарлаған аудан 13 жарым мың гектар жерге күріш екті. Мұнан өзге, жоңышқа, жаздық бидай, мақсары, күнбағыс, арпа, құмай сияқты дақылдарды мол тастап, әртараптандыру ісін кеңейткен.Әртараптандыру демекші, жоғарыда айтқан дақылдардан бөлек, Алдашбай ахун ауылдық округінде 12 гектар картоп егілді. Сонымен қатар, биыл Дүр Оңғар ауылындағы «Жаңажол» ЖШС бес гектар жерге тамшылатып суару әдісімен алма көшетін отырғызып, күтімге алған. Алма бағынан бөлек, дәл осы шаруашылық екі гектар жерге жабынды астында егу әдісімен қарбыз да еккен. Қазір түйнектеуде.Екіншіден, аймақ басшысының тапсырмасын орындау мақсатында жылдағыдай ауыл тұрғындарын бақша өнімдерімен өзін-өзін қамту үшін қосымша бақшалық жер дайындалған. Биыл 392 гектар жерге 736 отбасы бақша егуде.Жастар бастамалары жайлы айтсақ…Қармақшы – жүз жырауы жыр жүзіктеген өнер өлкесі. Біз осы ауданның мәдениет пен спорттағы жетістігі және жастар бастамалары жайлы қысқаша айтып өтпекпіз.Ауданда жыл басынан бері мәдениет саласы бойынша 948 іс-шара өтіп, халыққа рухани-мәдени қызмет көрсетілген. Биылғы жаңалықтың бірі – Әзербайжанның Баку қаласында «Кайнат» жастар орталығының&nbsp; ұйымдастыруымен Халықаралық балалар арасындағы «Мугам» өнер байқауында Қазақстан атынан қатысқан К.Рүстембеков атындағы Жыраулар үйінің жас шәкірті Мәди Елдес жүлделі ІІІ орынды иеленген.Қармақшылық спортшылар да байрақты бәсекелерде аудан намысын абыроймен қорғап, жеңіс тұғырынан көрініп жүр. Кеше ғана аудан тумасы Ерасыл Сәулебеков Дурресте (Албания) өткен жасөспірімдер арасындағы ауыр атлетикадан әлем чемпионатында екі дүркін Әлем чемпионы атанып, Сыр елінің абыройын асқақтатты.Қармақшыда биыл алғаш рет мемлекеттік тапсырыс шеңберінде «Жастар бастамаларын қолдау» әлеуметтік жобасы іске асыпты. Жоба аясында 14 жастың әлеуметтік бастамасы қаржылай қолдау тауып, әрқайсысына 150 мың теңге көлемінде шағын грант табысталған. Грант иесі атанған белсенді жастар қажетті құрал-жабдықтарын алып, жобаларын бастап кетіпті. Атап айтсақ, қазір аудан бойынша 11 теннис, 2 домбыра үйірмесі және бір жылжымалы кинотеатр аудан жастарына тегін қызмет көрсетуде.Сонымен қатар, ауданда жастар саясатын жандандыру, жастар мен жасөспірімдердің бос уақытын тиімді, мазмұнды ұйымдастыру, олардың шығармашылығын қолдау, салауатты өмір салтын насихаттау, отансүйгіштікке тәрбиелеу бағытында қоғамдық іс-шараларды, мәдени және спорт жұмыстарын дамыту үшін аула клубы жұмысы тұрақты атқарылуда. Аула клубы жұмысы аудандық жастар ресурстық орталығының базасында ұйымдастырылып, оған жастардың тұрғылықты жері бойынша сұранысы мен қызығушылығын ескере отырып, үйірме жұмыстары жүргізіледі. Клубқа жұмысын мазмұнды ұйымдастыруға қажетті құрал-жабдықтар да алынған.

Қармақшыда атқарылған жұмыстар қарқынды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Ұлттық құндылығымыздың бірі де бірегейі – қасиетті қара домбыра. 2018 жылдан бастап шілде айының алғашқы жексенбісі – ұлттық домбыра күні болып күнтізбе бетінен орын алды. «Нағыз қазақ қазақ емес, нағыз қазақ – домбыра» деп ақын Қадыр Мырза Әлінің өлең жолдарында айтылғандай, домбыраның үнінде сайын даламыздың сан ғасырлық тарихы жатыр.Ұлтымыздың асқақ рухы, ағыл-тегіл пейілі осынау қос ішекті аспаптың көмейінен төгілген әсемқоңыр күйге, ән мен жырға арқау болып келеді. Жалпы домбыраның құдіреті туралы бала күнімізден есте қалған аңыз әңгімелер жетіп-артылады. Соның бірі – «Ақсақ құлан» күйі туралы хикаят.Бірде Жошы ханның ұлы аң аулауға шығып, үйірді бастап жүрген құланды жаралайды. Ызалы құлан аңшыға тап беріп, ханның ұлы сол жерде қаза болады. Бұл сұмдық хабарды ханға жеткізуге кімнің жүрегі дауаласын? Оның үстіне Жошы хан жаманат хабар әкелген жанның көмейіне қорғасын құямын деп жарлық еткен. Бірақ қалай дегенмен, қазаны ханға естірту керек. Сонда бір жігіт ханның алдына шарт жүгініп, домбырасын қолына алып, «Ақсақ құлан» күйін аңыратып тартып бергенде, аза бойы қаза болған хан «Тоқтат!» деп айқайлаған екен. Хан бәрін түсінеді, алайда қолдан келер шара бар ма?! Қайғы құшып, қаһарына мініп, әлгі домбыраның көмейіне қорғасын құйғызады. Иә, ел ішінде осы мазмұндас мысал әңгімелер жетіп-артылады.Біздің бүгінгі кейіпкеріміз Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің «Дәстүрлі музыка өнері және хореография» кафедрасының аға оқытушысы, күйші, композитор, өнертану ғылымдарының кандидаты Гүлнар Ысқақова жастайынан жанына домбыраны серік еткен, сонымен қатар, осынау ұлттық өнерді терең тануға, ғылыми айналымға енгізілуіне зор еңбек сіңірген ұстаз. ҚР Халық артисі, атақты күйші Қаршыға Ахмедияровтан дәріс алған өнер иесін ұлттық домбыра күнімен құттықтай отырып, тақырып төңірегінде әңгімелескен едік.<blockquote>– Тарихымызды танимын десек, домбыраны айналып өте алмаймыз. Айталық, өз дәуірінде ақын-жыраулар, әйгілі күйшілер қара домбыраның қасиетімен елдің бірлігін, тұтастығын сақтай білді. Мәселен, жалынды жырларымен, асқақ күйлерімен жорықтарда жауынгерлердің рухын көтерсе, қарапайым тұрмыста ұлттық салт-дәстүр құндылығын талмай дәріптеген. Иә, алғашқыда авторлар немесе өзге орындаушылар арқылы жеткен &nbsp;күйлер бүгінде заман талабына сай оркестрдің орындауында кең қанат жайып, шарықтау биігіне көтерілді,– дейді ол.</blockquote>Айта кетейік, кейіпкеріміздің бойына қонған күйшілік, домбырашылық өнер атасы Ысқақтан, әкесі Исламбектен бері жалғасып келе жатыр. Осы орайда күйші, композитор Гүлнар Ысқақованың туындыларының да халықтың жүрегінен орын алуы қара домбыраның қасиетінде болса керек. Автордың «Сағыныш», «Көктем келді» деп аталатын күйлері бар. Ақын Ә.Тәжібаевтың сөзіне жазылған «Келші, сәулем» әні бүгінде үлкен сахналарда орындалып жүр. Жалпы Сыр бойы ақындарының сөзіне жазылған оннан астам әндері тыңдаушыларын тәнті етіп, риясыз ықыласына ие болды.<blockquote>– Әкем Исламбек Ысқақов есімі елге белгілі күйші. Оның күйлері өзіндік ерекше мазмұнымен әрі саздылығымен қарапайым тыңдарманның ғана емес, белгілі музыка мамандарының да назарын аударған. Өзі көп жыл ұстаздық ете жүріп, артына қалдырған отыз шақты күйі және жинақтаған дүниелері мыңдаған тиражбен жарыққа шығып, бүгінде оқу орындарында пайдаланылып жүр. Жас музыка зерттеушілері ол кісінің шығармашылығынан ғылыми жобалар қорғаған. Оның ішінде «Ұлытау» тобының орындауындағы «Күрішшілер биі» деп аталатын күйі бүкіл әлемге таралып, тыңдаушыларын тәнті етті. Кейін бұл күйге бейнеклип түсіріліп, заманауи тұрғыда жаңғыртылды десек болады. Сонымен қатар, күйшінің ел аузынан естіп, жинақтаған аңыз-әңгімелері де бір төбе. Жалпы ол кісінің Сыр бойы ғана емес, қазақ өнері мен ғылымын өркендетуге қосқан еңбегі зор. Әр жылдары арнайы концерттер, телехабарлар ұйымдастырылып, алтын қорға енгізілді. Осы тақырыптағы антологиялық жинақтардан орын алды. Сондай-ақ, жазушы Несібелі Рахметтің «Исламбек» атты кітабында күйшінің шығармашылығымен қатар, адами болмысы айқын көрініс тапқан.</blockquote>Әкемнің көзі тірісінде шаңырағымызға небір атақты адамдар, ақын-жазушылар, әнші-күйшілер келіп жататын. Сол кездерде әкем менің атымды атап, «өнер жолында осы қызыма көп үміт артамын» деп отыратын. Сондықтан әке аманатын орындауды алдыма мақсат етіп қойдым, – дейді Гүлнар Исламбекқызы.Өнертаушы ғалымның диссертациялық жұмысының тақырыбы «Сыр бойы қазақтарының күйшілік дәстүрі» деп аталды. Оның ішінде ортаңғы Сыр бойы күйлерінің негізінде Әлшекей Бектібайұлы, Құрақтың Досжаны, Исламбек Ысқақов сынды араларына елу жыл салып өмір сүрген күйшілердің мұралары жан-жақты талданды. Әсіресе, Сыр өңіріне тән қолтаңбалық ерекшеліктеріне назар аударылған. Бұдан бөлек, 50-ден астам ғылыми мақаласы бар. Ал 1994 жылы «Ой шақыру» тақырыбындағы оқу-әдістемелік құралы жарық көрген.Өнерге қанат қаққан жүздеген шәкіртінің жүрегіне жол тауып, білім биігіне жетелеген ұстаздың Сыр руханияты саласындағы қырық жылға жуық еңбегі өз деңгейінде бағаланды. Әріптестерінің сый-құрметіне бөленген жан. Айта кетейік, «Дәстүрлі музыка өнері және хореография» кафедрасында музыкалық-педагогикалық, орындаушылық шеберлік, шығармашылық, ғылыми-зерттеушілік, ақпараттық-музыкалық, мәдениет саласындағы менеджмент мамандарын дайындайды.Әңгіме барысында Гүлнар Исламбекқызынан ұлттық домбыра күнінің маңызы туралы сұраған едік:<blockquote>– Бұл – нағыз дер кезінде қабылданған шешім. Жасыратыны жоқ, қазіргі жаһандану кезеңінде ұлттық құндылығымызды көздің қарашығындай қорғай білмесек, қаптаған «шоу жобалардың» шаңында қалу қаупі бар. Сондықтан бұл мерекеге қазақтың әр отбасы, әрбір азаматы терең сүйіспеншілікпен әрі жауапкершілікпен қарағаны жөн. Ұзақ жылғы ұстаздық тәжірибемнен білетінімдей, қолына домбыра ұстаған бала тәрбиелі болады. Бойына жаман әдетті жуытпайды. Жан дүниесі сезімтал, сергек болып келеді. Осы ойымызды тұжырымдасақ, ұлттық аспабымыз – домбыра әр қазақтың төрінде тұруы тиіс, –дейді.</blockquote>Қасиетті домбыраны қолына алып, көңіл күйін шерте отырып, өткенге ой жіберіп, осынау сан ғасырдан жеткен қоңыр сазды бүгінгі ұрпақтың бойына сіңіруге аянбай еңбек етіп жүрген Гүлнар Ысқақовадай ғалым-ұстаздың болмысы әркез биік.&nbsp;

Гүлнар Ысқақова: Домбыра әр қазақтың төрінде тұруы тиіс

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қолға &nbsp;құжат алу рәсімі – әрбір жас түлек үшін маңызды сәттің бірі. Әсіресе болашаққа нық қадам басып, диплом алғалы тұрған жас маман үшін бұл – өте маңызды сәт. Себебі іргелі оқу ордасын кеше ғана бітірген студентке оның барлығы ыстық естелік болып, санада мәңгі сақталатын сәулелі сәттердің біріне айналары сөзсіз. Ал «майталман» атанған әрбір жас маманға сәт сапар тілеп, қолдарына диплом табыстап, салтанатты рәсіммен шығарып салу – әрбір оқу орнының басты міндеті. Абыройлы міндетті атқаруда Шиелі аудандық индустриалды-аграрлық колледжінің мамандары да қалыс қалған емес. Олар жылдағы дәстүрден жаңылмай биыл да өздерінен түлеп ұшқан шәкірттерге ақ жол тілеп, мерекелік рәсіммен шығарып салды.Кеше аудандық «Салтанат сарайында» Шиелі индустриалды-аграрлық колледжі түлектерінің «Сәт сапар, жас маман!» атты салтанатты диплом табыс¬тау рәсімі өтті. Салтанатты жиынға аудан әкімінің орынбасары Болатбек Ысмағұлов, колледж директорының оқу-тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары Бахтияр Таубайұлы, «Шиелі-ТАС» Оңтүстік басшысы Ермек Хасанаев, «Шиелі Жолшы» ЖШС бас инженері Бауыржан Төлегенов, сондай-ақ «Шиелі электр тарату торабы» мекемесінің басшысы Нұржан Ахметов, «Уранқуат» бас техникалық жетекшісі Бауыржан Ермағанбетов пен «Ай-Мар» тігін фабрикасы басшысының орынбасары Жарас Телманов қатысты.Шиелі индустриалды-аграрлық колледжі – аудандағы бірегей іргелі оқу орны. Мектепті бітіріп, жаңа өмірге қадам басқысы келетін әрбір жас түлекті жыл сайын құшақ жая қарсы алады. Әсіресе, аудан халқы үшін бұл колледж білімнің қайнар бұлағы саналады. Олай деуге себеп жетерлік. Білім іздеген әрбір маманға мұнда кәсіптік-техникалық білім беріледі. Мұнда тек Шиелілік жас¬тар ғана емес, Тараз, Алматы, Шымкент, Түркістан сынды түрлі қаладан келгендер де білім алуда. Жыл сайын колледжді 200-ден астам шәкірт бітіреді. Ал биыл 180 студент болашаққа қадам басып, жарқын өмірге қанат қақты. Ал 25 студент Отан алдындағы борышын өтеу үшін әскерге кеткен. Сондай-ақ 8 оқу тобы оқу білім ордасымен қоштасып, еңбек жолына жолдама алса, 180 білім алушының арасынан суырылып шыққан үш сутдент «Үздік» атанып, қолдарына қызыл диплом алды. Салтанатты рәсімде үздік үштікке аудан әкімінің орынбасары табыстады. Бүгінде колледжде сегіз түрлі мамандық бар. Атап айтар болсақ, «Ауыл шаруашылық өндірісіндегі тракторист-машинисті», «Электр жабдықтарын жөндейтін және қызмет көрсететін электромонтер», «Сығымдағыш қондырғысының машинисті», «Кондитер», «Арнайы тігінші», «Электр газымен дәнекерлеуші», «Бұрғылау қондырғысының машинисті». Сондай-ақ мұндағы 127 білім алушы колледж базасында алған теориялық білімін Қытай мемлекетінде кәсіптік тәжірибемен ұштастырып, олардың тоқсан проценті жұмысқа орналасқан.Салтанатты табыстау рәсімі – өз саласын меңгерген жас мамандар үшін есте қаларлық сәттердің біріне айналды. Керемет кештің куәсі болуға тек студенттер мен ұстаздар ғана емес, арнайы шақыртумен сала мамандары, сондай-ақ ата-аналар да келді. Әдемі безендірулер, көңілге жылылық сыйлайтын керемет әуендер, жылы жүзді адамдар, қуанған жас мамандар залға жиналған барша көрерменді қуанышқа бөледі. Жиын соңы мерекелік кешке ұласып, аудан мақтанышына айналған бірқатар өнерпаздар жас мамандардың құрметіне әуезді ән шырқап, өз өнерлерін көрсетті. Кеште Ерлан Әбдеш, Мұхаммедәлі Бекпейіс, Мұхит Әбенов, Думан Сәбитов, Сафуан Көрегенов, Ілияс Ұлжан, Нұрай Иманғалиқызы сынды өнерпаздар халықтың ыстық ықыласына бөленді. Кеш соңында барлығы естелік суретке түсіп, көтеріңкі көңіл-күйде тарқасты.

Шиелідегі колледжді 180 студент тәмамдады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің оқушылары «Туған елге тағзым» өлкетану-зерттеу экпедициясы аясында Қызылорда облысының &nbsp;көне тарихқа толы насандарды аралап, жергілікті ескерткіштермен танысты.Дәстүрлі оқушылар экспедициясына қатысу 2022-2023 оқу жылында академиялық, қоғамдық және әлеуметтік бағытта жоғары нәтижелермен ерекшеленген «Алаш» шаңырағының білім алушыларына бұйырды. Ең алдымен экспедициялық топ Ақ орданың астанасы болған, ортағасырлық қалалардың бірі – Сауран қалашығына барып, &nbsp;қайта қалпына келтірілген көне үйлерді, мешітті көзбен көрді. Сонымен қатар Қызылорда облысы Жаңақорған аудандық тарихи-өлкетану музейінде болып, зерттеу жұмыстарына бағыт бағдар алды.Экспедицияның келесі күнінде оқушылар Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан ежелгі Сығанақ қалашығында зерттеу жұмыстарын жүргізді. Жас зияткерлер Қыпшақ хандығы мен Ақ Орданың астанасы болған ортағасырлық көне қала сақталған ғимаратта сол заманда қоныстанған тайпалар туралы ақпарат алды.<blockquote>«Құм жұтқан тарихи орында табылған заттар мен бұйымдар Сығанақтың ірі сауда орындарының бірі болғанын байқатады. Экскурсия барысында керамикалық тұрмыстық заттар мен бөлшектерін тауып, қызықты деректер жинақтадық. Бізді алаңдатқан жайт – ол &nbsp;тарихи маңызға ие қаланың қорғалмағандығы, қаланы қалпына келтіру жұмыстары тоқтап тұр, &nbsp;барлық табылған құмыралар мен ыдыстарды музейге өткізген абзал. Себебі әрбір жәдігер – ол ата-бабамыздан қалған асыл мұра. Жерден қазылып алынбаған үлкен құмыралар мен ыдыстарды да байқадық», - дейді жас ғалым Нұрдаулет &nbsp;Әділбек. &nbsp;</blockquote>Сондай-ақ, Шиелі аудандық тарихи-өлкетану мұражайы мен Нартай Бекежанов атындағы мемориалдық өнер мұражайында болып, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуы мен өзекті мәселелері туралы ақапараттармен танысты.Қармақшы ауданында оқушылар эспедициясы Қорқыт Ата кешенінде болып, оғыз-қыпшақ тайпаларының ортасынан шыққан данышпан, ойшыл, жырау, қобызшы туралы білімдерін толықтырды. Сәулет өнерінің айрықша үлгіде салынған Қорқыт Ата ескерткіші 10 метрге жуық биіктікті қамтиды және төрт тік стеладан тұрады. Жоғары жағы кеңейе келіп, шөміш пішінінде түйісетін стелалар қобыз бейнесін суреттейді. Түйісер түбіндегі орталық тесігінде 40 металл түтік бар. Олар жел соққан кезде қобыз сарынымен үндес дыбыс шығарады екен. Амфитеатр, қылует, қошқар мүсінінен тұратын тұтас сәулеттік ансамбльмен көркейтілген ескерткіш аумағын аралаған жас зерттеушілер 2 мыңнан астам жәдігер қойылған арнайы мұражайда болып, Қорқыт өмір сүрген дәуірдің тарихы мен мәдениеті жайлы мәліметтер алды.Экскурсия барысында оқушылар «Dalatex» киім тігу фабрикасында, «Абзал и К» күріш өндеу зауытында, «Абай-Дәулет» шаруашылығында және наубайхана мен ас тұзын өндіріс орындарында болып, кәсіби бағыт-бағдар алды. &nbsp;<blockquote>«Бұл туған өлкені танудағы ең қызықты әрі маңызды патриоттық жобалардың бірі. Біз аймақтың тарихи-мәдени және инновациялық дамуын зерттеуге мүмкіндік алдық. ТЕТ дүниетанымымызды кеңейтіп қана қоймай, ұлттық құндылықтарды дәріптеу және рухани азық сыйлады», – дейді экспедицияға қатысушы Мади Имамадин.</blockquote><figure class="media"><div data-oembed-url="https://www.youtube.com/watch?v=LCjVuuoGeY0&amp;feature=youtu.be"><div style="position: relative; padding-bottom: 100%; height: 0; padding-bottom: 56.2493%;"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/LCjVuuoGeY0" style="position: absolute; width: 100%; height: 100%; top: 0; left: 0;" frameborder="0" allow="autoplay; encrypted-media" allowfullscreen=""></iframe></div></div></figure>

«Туған елге тағзым» өңірдің тарихи, мәдени және инновациялық дамуын зерттеуге мүмкіндік берді (ВИДЕО)

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; 1 шілдеден бастап елімізде бірқатар құжат күшіне еніп, коммуналдық қызметтер тарифі, сигарет, сұйытылған мұнай газы бағасы көтеріледі. Сонымен қатар таяуда қабылданған жаңа Әлеуметтік кодекс толыққанды күшіне енеді. Кодекс аясында кейбір жәрдемақы мөлшері артып, зейнетақы жүйесінде өзгерістер болады, деп хабарлайды ҚазАқпарат.<h2 style="margin-left:0px;">Коммуналдық қызметтер тарифі</h2>1 шілдеден бастап барлық өңірде коммуналдық қызметтердің тарифтері кезең-кезеңімен <a href="https://www.inform.kz/kz/1-shildeden-bastap-barlyk-onirde-kommunaldyk-kyzmetterdin-tarifi-ozgertiledi_a4084236">өзгертіледі</a>. Осы жылдың соңына дейін тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласына 234 млрд теңге инвестиция тарту жоспарланған. Ал алдағы 7 жылда коммуналдық-инженерлік инфрақұрылымды жаңғыртуға 3 трлн тенгеден астам инвестиция салынады.Айталық, Алматы қаласында жылумен жабдықтау тарифі 1 шілдеден бастап <a href="https://www.inform.kz/kz/almatyda-zhylumen-zhabdyktau-tarifi-kymbattaydy_a4083661">ұлғаяды</a>. «Алматы жылу жүйесі» ЖШС мәліметінше, халық үшін жылумен жабдықтау қызметтері құнының өсімі 20% – 5 839,23 теңгеден 7 007,08 теңгеге дейін/Гкал, бизнес үшін 30% – 12 870,44 теңгеден 16 731,57 теңгеге дейін/Гкал. Негізгі жүктеме бюджеттік ұйымдарға түседі, мөлшерлеме 36% - 25 698,42 теңгеден 34 971,84 теңгеге дейін/Гкал-ға дейін артады. Сонымен қатар қалада судың бір текше метрі үшін 55,2 теңге және кәріздің бір текше метрі үшін 32,74 теңге деңгейіндегі жаңа тарифтер <a href="https://www.inform.kz/kz/almatyda-1-shildeden-bastap-suyk-su-men-karizdin-tarifi-ozgeredi_a4083625">қолданысқа енеді</a>.Ал Жамбыл облысында тарифтердің артуы шамамен 20-30 пайыз айналасында болады. Ақтөбе облысында да жаңа тариф бекітілген.Апта басында Премьер-Министр Әлихан Смайылов «Amanat» атынан сайланған мәслихат депутаттарының республикалық форумында «Инженерлік-коммуналдық желілерді жаңарту және апатты жағдайлардың санын азайту үшін «Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасы іске асырылып жатқанын айтқан болатын.<h2 style="margin-left:0px;">Жәрдемақы мөлшері артады</h2>Жаңа Әлеуметтік кодекс аясында бүгіннен бастап азаматтардың жекелеген санаттары үшін мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың мөлшері, сондай-ақ Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан еңбекке қабілеттілігінен айырылу және асыраушысынан айырылу жағдайлары бойынша төлемдер 14,5 пайызға артады. Бұдан басқа, 7 және одан да көп баланы өмірге әкеліп, тәрбиелеген аналарға берілетін жәрдемақы мөлшері 7,4 айлық есептік көрсеткішке дейін көбейеді.Сонымен қатар мемлекеттік жәрдемақылардың мынадай түрлерінің мөлшерін орта есеппен 14,5 пайызға арттыру көзделген:- мүгедектік бойынша;- асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша;- арнайы әлеуметтік жәрдемақылар;- мүгедектігі бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейін жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне қосымша ақы алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақылар;- Байқоңыр қаласында тұратын және Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын 7 жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы;- саяси қуғын-сүргін құрбандарына немесе саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен, мүгедектігі бар немесе зейнеткер адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы;- Қазақстан Республикасы алдында ерекше еңбегі үшін зейнетақы тағайындалған адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы.Бұдан басқа, 2023 жылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік жәрдемақыларды 14,5%-ға арттыру көзделген:- бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын адамға;- мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анасына немесе әкесіне, асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға).Бүгінгі таңда бұл жәрдемақылардың мөлшері 1,4 ең төменгі күнкөріс деңгейін немесе 2023 жылы 56 794 теңгені құрайды. Әлеуметтік кодекс күшіне енген кезде жәрдемақы мөлшері 2023 жылы 1,61 ең төменгі күнкөріс деңгейіне немесе 65 313 теңгеге дейін артады. Осы мақсаттарға республикалық бюджеттен қосымша 6,4 млрд теңге бөлінді.Әлеуметтік кодексте сондай-ақ «Алтын алқа» алқасымен наградталған немесе бұрын «Батыр Ана» атағын алған, I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградталған әйелдерге төленетін жәрдемақы мөлшерін саралау көзделеді.Егер бүгінде 6, 7 және одан да көп бала туып, тәрбиелеген аналар бірдей мөлшерде жәрдемақы алса, енді 2023 жылдың 1 шілдесінен бастап «Алтын алқа», «Батыр ана», I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградтталған, яғни 7 және одан да көп баланы өмірге әкеліп тәрбиелеген аналарға арналған жәрдемақы мөлшері 7,4 айлық есептік көрсеткішке дейін арттырылады.<h2 style="margin-left:0px;">Зейнетақы жүйесіндегі өзгеріс</h2>2023 жылғы 1 шілдеден бастап Әлеуметтік кодекс аясында Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнеткерлерге тұрғын үй жағдайларын жақсартуға немесе емделуге ақы төлеуге өздерінің зейнетақы жинақтарының барлық сомасын пайдалануға құқық беріледі. Еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнеткерлер www.enpf-otbasy.kz интернет-платформасы арқылы БЖЗҚ-да жинақталған қаражаттарын тұрғын үй жағдайларын жақсартуға пайдалану үшін біржолғы зейнетақы төлемдерін алуға «Отбасы банкі» тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ немесе екінші деңгейдегі банктерге жүгіне алады.Осы құқықты келесі санаттағы адамдар пайдалана алады:1) БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар жұмыс істейтін азаматтар. Олар «төменгі жеткіліктілік шегінен» асатын соманың бір бөлігін;2) зейнетақысы жоғалған табыс сомасының (бұрын алған жалақысының) кемінде 40 пайызын құрайтын зейнеткерлер. Олар БЖЗҚ-да қалған зейнетақы жинақтары сомасының 50 пайызына дейін;3) өзіне зейнетақы аннуитетін ресімдеген және әлі де жинақтары бар азаматтар – БЖЗҚ-да қалған зейнетақы жинақтарының сомасы шегінде пайдалана алады.Бұл норма жұмыс істейтін азаматтарды да, зейнеткерлерді де қамтиды.<h2 style="margin-left:0px;">4 күндік жұмыс аптасы</h2>«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңмен өзгертулер енгізілген Еңбек кодексіне сәйкес, 1 шілдеден бастап елімізде 4 күндік жұмыс аптасы іске қосылды. Құжатта бес күндік немесе алты күндік жұмыс аптасы, сондай-ақ толық емес жұмыс аптасы (ұзақтығы тараптардың келісімі бойынша анықталады) қарастырылған. Кодекстің 71-бабы «тараптардың келісімі бойынша еңбек шартында бес күндік немесе алты күндік жұмыс аптасымен кезектесу құқығымен төрт күндік жұмыс аптасын белгілеуге жол беріледі» деген 3-тармақпен толықтырылған.Осыған байланысты 78-баптың 2-тармағы үстеме жұмыстардың шекті санын 4, 5 күндік жұмыс аптасына бөледі. Үстеме жұмыстардың жалпы ұзақтығы жұмыс уақытының жиынтық есебін белгілеу кезінде айына он екі сағаттан – төрт күндік, бес күндік және алты күндік жұмыс аптасында және жылына жүз жиырма сағаттан аспауға тиіс. Бес күндік, алты күндік немесе төрт күндік жұмыс аптасында жалпы демалыс күні жексенбі болып қала береді. Бес күндік және (немесе) төрт күндік жұмыс аптасындағы екінші немесе үшінші демалыс күні ұжымдық шартта немесе еңбек тәртібінің ережелерінде белгіленеді.<h2 style="margin-left:0px;">Темекі бағасы</h2>Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаевтың «Бөлшек саудадағы темекінің шекті бағасын белгілеу туралы» бұйрығына сәйкес,«20 фильтрлі, фильтрсіз сигаретке, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға:- 2023 жылғы 1 шілдеден бастап 2023 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанға дейін 710 теңге;- 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап 770 теңге мөлшерінде ең төменгі бөлшек сауда бағалары белгіленді.Қазір темекінің бөлшек саудадағы ең төменгі құны - 650 теңге. Ал бүгіннен бастап бұл сома 60 теңгеге қымбаттайды. &nbsp;Темекі өнімдерінің бөлшек саудадағы шекті бағасының өсуіне 2023-2024 жылдары акциз мөлшерлемесінің 14 пайызға көтерілуі; импортталатын шикізат пен материалдар құнының орта есеппен 20 пайызға өсуі; темекі өнімдерінің шикізаты мен компоненттері логистикасының едәуір күрделенуі; 2022 жылы инфляцияның 20,3 пайызды құрауы себеп.<h2 style="margin-left:0px;">Сұйытылған мұнай газының бағасы</h2>1 шілдеден 2024 жылдың 30 маусымына дейін ішкі нарыққа арналған 1 000 текше метр тауарлық газдың көтерме саудадағы шекті бағалары мына көлемде <a href="https://www.inform.kz/kz/tauarlyk-gazdyn-bir-zhylga-arnalgan-shekti-kuny-bekitildi_a4077041">бекітілді</a>:- Астана қаласы бойынша - 27 052 теңге;- Алматы қаласы бойынша - 25 103 теңге;- Шымкент қаласы бойынша - 26 197 теңге;- Ақмола облысы бойынша - 27 052 теңге;- Ақтөбе облысы бойынша - 8 478 теңге;- Алматы облысы бойынша - 25 103 теңге;- Атырау облысы бойынша - 9 643 теңге;- Батыс Қазақстан облысы бойынша - 14 637 теңге;- Жамбыл облысы бойынша - 23 855 теңге;- Жетісу облысы бойынша - 25 103 теңге;- Қарағанды облысы бойынша - 27 052 теңге;- Қостанай облысы бойынша - 22 387 теңге;- Қызылорда облысы бойынша - 10 113 теңге;- Маңғыстау облысы бойынша - 18 300 теңге;- Түркістан облысы бойынша - 26 197 теңге;- Ұлытау облысы бойынша - 27 052 теңге;- Шығыс Қазақстан облысы бойынша - 7 563 теңге &nbsp;&nbsp;

1 шілдеден бастап Қазақстанда не өзгереді?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Әйтеке би кентінде аудандық Роза Бағланова атындағы мәдениет орталығында «Қоғам. Тұлға. Отбасы» атты аудандық отбасы форумы өтті.&nbsp;Аудан әкімдігінің қолдауымен, аудандық қоғамдық даму бөлімі, аудандық әйелдер мен аналар кеңесі және Басықара ауылдық клубы бірлесіп ұйымдастырған &nbsp;шараға келген қонақтарды отбасылық ансамбльдер ән айтып қарсы алды. Мұнан соң жергілікті кәсіпкерлердің көрмесі ұйымдастырылды.&nbsp;Форумды аудан әкімі Мұхтар Оразбаев ашып, қай заманда, қай елде болмасын отбасының адамзат ұрпағына ықпалы мен әсерін өмірдегі еш нәрсенің күшімен салыстыруға келмейтінін айтты.&nbsp;Мұнан соң облыстық әйелдер кеңесінің төрайымы Райкүл Мансұрқызы мен «Қызылорда облысы қоғамдық даму басқармасы» қоғамдық келісім коммуналдық мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары Айбек Дайрабай сөз алды.&nbsp;Ал Қазалы қаласындағы №16 мектеп-лицейдің «Әкелер» кеңесінің төрағасы Ертай Алғашбаев, «Рауан» инклюзивті білім беру орталығының директоры Қуанышкүл Дәулетиярқызы, «Kaussar Koldau» жекеменшік мекемесінің директоры, психолог және медиа-тренер Жания Бисенова қоғамдағы отбасының маңыздылығына тоқталды.Басқосуда қатысушы қонақтар ұсыныс-пікірлерін айтып, отбасы туралы ойларын ортаға салды.&nbsp;Шара соңында аудан әкімі Мұхтар Оразбаев үздік отбасыларды марапаттады. Атап айтар болсақ, «Үздік дәрігерлер әулеті» бағамы «Наршабаевтар» отбасына бұйырса, &nbsp;«Үздік кәсіпкерлер әулеті» номинациясына «Қаниевтер» отбасы лайық деп танылды. &nbsp;«Үздік теміржолшылар әулеті» «Рзалиевтер» отбасы десек, «Ынтымағы жарасқан әулет» бағамын «Өтегеновтер» отбасы иеленді. Сонымен қатар, «Үздік спортшылар әулеті» «Сидоренколар» отбасына және «Үздік өнерпаздар әулеті» бағамы «Изеевтер» отбасына табысталды.&nbsp;Одан бөлек, «Еңбекқор әйел» номинациясымен «Талды-аша» шаруа қожалығының жетекшісі Гүлсім Бодықоваға, «Қайсар Ана» бағамы Ақмарал Жанұзақоваға берілді.&nbsp;Шарада аудан әкімінің «Алғыс хатын», облыстық әйелдер кеңесінің, Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесі мен облыс әкімі жанындағы әйелдер істері, отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссияның «Алғыс хатын» иеленгендер де болды. Кеш «Әжелер» ансамблінің «Жолыққан қандай жақсы» әнімен қорытындыланды.&nbsp;Айта кетейік, шараға облыстық әйелдер кеңесінің төрайымы Райкүл Байназарова, «Қызылорда облысы қоғамдық даму басқармасы» қоғамдық келісім коммуналдық мемлекеттік мекемесі басшысының орынбасары Айбек Дайрабай, Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы облыстық Аналар кеңесінің мүшелері Галина Щербакова, Галия Гизатуллина және Крюгер Светлана, облыс әкімі жанындағы әйелдер істері, отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі комиссия хатшысы Қаламқас Каримова мен “Сенімен Болашақ” РҚБ қоғамдық бірлестігінің психологы Сымбат Абдрахманова арнайы келді.&nbsp;Мұнан бөлек, ауданымызда өнегелі отбасылар қатарынан көрініп жүрген әкелер мен аналар, аудандық және ауылдық әйелдер, аналар кеңесінің төрайымдары мен мүшелері, мемлекеттік қызмет саласында жүрген әйелдер, белсенді аналар қатысты.

Қазалыда «Қоғам. Тұлға. Отбасы» атты форум өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Синоптиктер Қазақстандағы 1-3 шілдеге арналған ауа райы болжамын ұсынды. "Қазгидромет" РМК мәліметінше, алдағы үш күнде ауа райы тұрақсыз болады.Синоптиктердің болжауынша, ауа температурасы күндіз батыста +27+35°С, солтүстік-батыста +22+32°С, солтүстікте, республика орталығында +30+35°С дейін көтеріледі. Сонымен қатар шығыста + 25 + 33 ° C дейін, оңтүстік-шығыста + 32 + 37 ° C дейін, оңтүстікте негізгі фон + 32 + 40 ° C болады.<blockquote>"Республиканың басым бөлігінде жаңбыр, найзағай, екпінді жел, бұршақ жаууы мүмкін. Тек 1-2 шілдеде солтүстікте, орталықта, 2-3 шілдеде шығыста ауа райы жауын-шашынсыз. 3 шілдеден бастап еліміздің батысында ауа райы жауын-шашынсыз болады деп болжанды"."Қазгидромет" РМК баспасөз қызметі</blockquote>Болжам бойынша, 1-2 шілдеде батыста, 2-3 шілдеде солтүстік-батыста, 1 шілдеде республиканың шығысында қатты жаңбыр жауады.

Сенбіге арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қамшыбек Қоңқабаев – Әлем чемпионатының күміс жүлдегері, ҚР бокстан ұлттық құрама капитаны. Осы орайда Танымал спортшымен &nbsp;сұхбаттасудың сәті түсті.– Бүгінгі боксшы Қамшыбекке қарасақ, бала күнінде де бірінші атаман болған тәрізді. Алғашында футболға қызыққан атаман не үшін боксты таңдады?– Өмірде ұл баланың идеялы әкесі, ал қыз баланың үлгі етер тұлғасы анасы ғой. Менде кішкентай кезімде мемлекеттік қызметте жұмыс істейтін әкем тәрізді форма киіп, еңсесін биік ұстайтын үлкен азамат болғым келді. Одан бөлек футболшы немесе атақты спортшы болсам деген биік мақсатым бар еді. Шынымды айтсам бала күнімде боксқа қарағанда, футболды жақсы көрдім. Ал боксқа келуіме туған ағам Асқар Қоңқабаевтың ықпалы болды. Ол да былғары қолғап шебері еді. Асқар әскерге аттанып бара жатып маған: «Бір доптың артынан жүгіре бермей, боксқа бар» деп ақыл қосқаны әлі есімде (күліп). Содан бері спортты серік етіп келемін әрі бұл таңдауыма өкінген емеспін.– Бәсекеде топ жару үшін бірнеше белестерден өткеніңіз белгілі. Ең алғашқы шаршы алаңдағы кездесу, қарсылас есіңізде ме?– Алғаш рет шаршы алаңға Қазалыда өткен турнирде шыққаным есімде. Енді тәжірибе жинап жүрген маған сол жердегі барлық оқиға қызық көрінді.– Екі жыл қатарынан «Астана арландары» сапында да жұдырықтасқан екенсіз…– Иә бұл жерде де біршама өнер көрсеттім. Олимпиада болатын жылы сол кездегі бас бапкеріміз Мырзағали &nbsp;Айтжанов ұлттық құрамада жүргенімде «Астана арланға» барып, екі кезең тәжірибе жина» деп кеңес берді. «Астана арлан» мен үшін үлкен мектеп болды десем қателеспеймін. Осыдан кейін тез арада ширай түстім. Әрі өзімді техникалық және физикалық тұрғыда жетілдірдім деп толық айта аламын.– Шарша алаңға қанша рет шықтыңыз?– Нақты есептеген емеспін, бірақ үш жүз қырықтай жекпе-жек өткізген шығармын. Осы &nbsp;әуесқой бокстың отыз-қырқында жеңілген болуым керек.– «Қазақта батыр аңғал» деген сөз бар ғой. Өзіңіздің осал тұсым деп қай қасиетіңізді айтар едіңіз? Әдетте өз тарапына айтылған сынды көпшілік ауыр қабылдайды. Ал сіз сәтсіздікке сынып кетпейтіндер қатарынансыз ба?– Шаршы алаңда қателесу қалыпты дүние. Ер адамы сын ширатады. Егер ақиқат болса, сынның айтылғаны дұрыс деп есептеймін. Алайда кейде сынды қатты немесе дәлелсіз айтатындар да кездеседі. Ол кезде түсіністік танытып, кейін шаршы алаңда мықтылығыңды дәлелдеуге тырысасың. Сын орынсыз айтылған жағдайда айтушымен арпалысып, сөз таластырған кезім болған емес. Көп жағдайды үнсіз қалуды дұрыс деп санаймын. Өйткені барлық адамда түрлі пікір бар. Бәріне бірдей жақпайтының &nbsp;тағы белгілі.– Ал жеңіліс кезінде көңіл күйді қалай басқарасыз?– Жеңіліс кезінде Аллаға шүкірлік айтып, бұдан да көбірек еңбек етуім керек екенін еске алып, &nbsp;көңілімді көтеруге тырысамын.&nbsp;– Бір сұхбатыңызда «Әлем біріншілігінің ақтық сынында сәл ашуға бой алдырғаным да кері әсерін тигізген сияқты» деген екенсіз. Демек бокста да эмоция маңызды болғаны ғой…– Иә, ақтық сында біраз ашуға ерік бергенім рас. Менің тарапымнан тактикалық қателіктер кетті. Мұның өзі бокста адамның көңіл күйі маңызды екенінің дәлелі. Сондықтан Олимпиадаға жолдама алсақ, бұл қателікті қайталамауға тырысамын.– Қазіргі уақытта бокстан ұлттық құраманың деңгейі қандай? Осы орайда Қызылорда облысының даму бағытына тоқталсаңыз…– Қазақ боксы әрдайым мықты болған және алдағы уақытта да осы деңгейде болады деген сенімдемін. Өйткені ұлттық құрама әлемдік деңгейде үнемі үздік үштіктің қатарынан көрінеді. Сондықтан да қазақ боксының абыройы биік деп нақты айта аламын. Аймақта да бокстың даму бағыты қарқынды. 2017 жылы облыс атынан шығып тұңғыш рет әлем чемпионатынан медаль алып келгенімді білесіз. Мақтанғаным емес, бұл жеңіс ‒ халқымның дұғасы, жаттықтырушыларың еңбегі. Чемпионат араға екі жыл салып өтіп тұрады. Биыл сол бәсекеде екі қызылордалық өнер көрсетіп, мен қайтадан екінші орынға тұрақтасам, Тұрсынбай Құлахмет атты жерлес інім үшінші орынды қанжығасына байлады. Мұның өзі оң өзгерістің, дамудың белгісі деп түсінемін. Өз басым өңірден екі жыл ішінде тағы бір қызылордалық боксшының сапқа қосылғанын өте үлкен жетістік деп есептеймін. Қазір бас тренер Жәмил Жүсіпов ағайымыз боксты дамытуда көп еңбек етуде. Бұл кісі облыстағы жұмысынан бөлек, ұлттық құрамадағы бас бапкердің көмекшісі қызметін қоса &nbsp;атқарады. Алдағы уақытта Олимпидада топ жарып, ағайымызды, Сыр елін қуантсақ екен деген тілегім бар. &nbsp;– Еліміздегі әйелдер боксы жөнінде не айтар едіңіз? Бұл бағытты дамытуға сіздің көзқарасыңыз қандай?– Қарап отырсаңыз, бұрын әйелдер үш салмақ бойынша сынға түсетін, ал қазір бес салмақ бойынша өнер көрсетеді. Әйелдер боксын дамытамыз деп, ерлер боксының екі салмағын қысқартты. Бір жағынан өте өкінішті. Қазақстандағы жеңіл салмақтағы боксшылардың көбісі бокс нағыз кәсібі болған соң, тауып отырған табыс көзінен айырылып қалды. Бұл тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде енгізілген жаңа жүйе. Негізінде әйелдер боксы үш салмақта тұра берсе, ал ерлерде он салмақтағы жүйе қайтып оралғаны дұрыс деп ойлаймын. Ал жеке көзқарасым бойынша қыз баланың бокспен шұғылданғанын құптамаймын. &nbsp;– Шаршы алаңға шықпас бұрын қарсыласқа қалай зерттеу жүргізесіз?– Кейбір бейтаныс адамдар болмаса, біраз қарсыласымды танимын. Ең бастысы қарсылас қандай болса да өзіңе сенімді болуың керек. Көп жағдайда қарсыласты ғаламтор арқылы зерттеп, оң немесе сол жақтан шығатынын, шапшаң немесе бір орында қимылдайтынын анықтап аламын. Содан кейін ойша бокстасып, қарсыласыңды көз алдыңа елесте отырып, жаттықтырушымен ақылдасып, тактикаларды әзірлей бастайсың.&nbsp;– Мансап жолында беделіңіз өсіп, мемлекеттік қызметке шақырса барар ма едіңіз?– Құдай қаласа, Олимпиададан үлкен нәтижемен оралған соң, мемлекеттік қызметке шақырса ойланатын шығармын. Кім біледі мемлекеттік сала да елге, ұлтқа пайдамыз тисе, нұр үстіне нұр емес пе?! Болашақта көк байрағымызды әлем алдында биікке көтеретін келер буынға пайдамыз тиер болса қуанамын. Сондықтан мемлекеттік қызметке баруға қарсы емеспін.– Спортта да төрешілер тарапынан қателік кететінін естиміз. Бокста да әділетсіздік бола ма?– Бокста өздеріңіз білесіздер әділетсіздік ара-тұра болып тұрды, бірақ бұл олқылық алдағы уақытта түбегейлі жойылады деген сенімдемін. Осы Олимпидада жаңадан төрешілер тағайындалатын болады, себебі Рио Олимпиадасында қазы болған төрешінің бәрі орнынан алынды. Әділетсіздік әсіресе Рио Олимпиадасына Әділбек Ниязымбетов, Василий Левитке жасалды. Бірақ ол тек төрешінің ғана кінәсі емес, себебі оларды осындай қадамға апарып отырған адамдардың да ықпалы болуы мүмкін. Сондықтан Токио Олимпиадасы әділетті өтеді деп ойлаймын.– Ұлттық құраманың капитаны ретінде Токио Олимпиадасында кімнің топ жару мүмкіндігі жоғары деп ойлайсыз?– Кеше өздеріңіз куә болғандай әлем чемпионатында сегіз салмақтағы боксшы бақ сынадық. Сол арада &nbsp;Бекзат чемпион болады деп кім ойлады?! Өйткені ол салмақта одан өзге өте мықты боксшылар бар еді. Сондықтан олимпиадаға сегіз боксшы барсақ, бәрінің де чемпион болуға мүмкіндігі бар. Бағы мен мен бабы қатар шапса, неге бәрі топ жарамасқа?! Әрине мұның бәрі ниетімізге, еңбегімізге байланысты.– Болашақта ұлдарыңыздың спортқа баруына рұқсат берер ме едіңіз?– Ұлдарым спортшы болсын деп қатты армандамаймын. Ең бастысы, адами қасиетін биік ұстап, еліне адал қызмет ететін тұлға болып өссе екен деп тілеймін. Егер спортқа ден қойса, білгенімізді үйретіп, жақсыға баулитынымыз айдан анық.– Сұхбаттасқаныңызға рақмет!

Қамшыбек Қоңқабаев: Ер адамы сын ширатады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Әлмұхаммед Алдажаров – талантты режиссері, аймақтағы белсенді жастың бірі. ұзақ жыл «Жастар» театрының режиссері, труппа жетекшісі қызметін атқарды. Бүгін сала маманымен түрлі тақырыпта әңгіме қозғап, жаңалық сұрадық.‒ Әлмұхаммед, жақында ғана «Қызылорданың қыздары» атты қойылыммен жастар театрының жаңа маусымы ашылды. Осы орайда әңгімемізді театрға алғаш қабылданған сәттен бастасақ…‒ &nbsp;Жастар театрының 2016 жылы құрылғаны бәріңізге белгілі. Мен сол сәттен бастап осы ұжымда актер және режиссер ретінде қызмет етемін. Негізі мектеп қабырғасында, университетте түрлі шараларды ұйымдастырып, үлкен сахнада өнер көрсетіп жүрсем де әртіс болуды армандаған емеспін. Бірақ театрдың ашылғанын естіген бойда кастингке келіп, бағымды сынап көрдім. Кәсіби мамандығым актер болған соң кастингтен кедергісіз өтіп, ортаға тез бейімделдім. Сахнада ең алғаш «Алғашқы махаббат» қойылымындағы &nbsp;Қанат рөлін сомдадым, одан кейін &nbsp;«Қыз қасқыр» спектакльінде &nbsp;Қаражалды ойнадым. Ал «Неге?» спектакльінде қоюшы режиссер болумен қатар актерлік шеберлігімді тағы бір сынап көрдім.‒ Осы уақытқа дейін театрда «Алғашқы махаббат», «Қыз қасқыр», «Неге?», «Қызылорданың қыздары» атты төрт пьеса сахналанғанын білдік. Жалпы қойылымға дайындық барысы қалай жүргізіледі? Бір спектакльге қанша уақыт жұмсалады?‒ Театрдың өзге өнер ордасынан ең басты &nbsp;айырмашылығы толықтай жастардан құралған, яғни мұнда &nbsp;18-25 жас аралығындағы жастар қызмет етеді. Тағы бір ерекшелігі ‒ қойылым көп жағдайда бимен, пластикалық элементтер және &nbsp;сахна қозғалысынан құрылады. Спектакль барысында сөзге қарағанда қозғалыстың үлесі басым түседі. Осылайша заманауи көркемдік әдістермен көрермен талғамына сай дүние жасауға тырысамыз. Сондықтан әртістердің дайындық уақыты толықтай дерлік тренаж, спорттық қимылдарды қамтиды. Сондай-ақ спектакльдің &nbsp;жанры мен мазмұнына қарай дайындыққа әртүрлі уақыт бөлінеді. Мысалы, кейбір спектакльге бір-екі ай, ал келесі біріне алты-жеті ай уақыт жұмсалуы мүмкін.‒ Сонда ең ұзақ уақыт дайындық жүргізілген қойылым қайсы?‒ Сахнада 1,5 сағатқа созылған «Неге?» спектакльі алты ай бойы дайындалды. Байқасаңыз қойылым баяу әрі ұзақ, бірақ ол режиссерлік шешіммен біршама қысқартылған нұсқасы болатын. Бастапқы сценарий бойынша спектакль бұл уақыттан да әріге созылушы еді. Себебі спектакль &nbsp;барысында &nbsp;айтылатын түйткіл көп, мәселенің маңыздылығы да жоғары. Қойылым біздің деңгейімізге де ауырлау келді, әрі жастарға негізгі ойды жеткізу қиын болды. Сол үшін актерлерге жеке-жеке психологиялық сабақтар өтілді.‒ «Қызылорданың қыздары» атты қойылым да біраз уақытты қажет еткен болар…‒ Бұл &nbsp;‒ бірнеше жыл бойы жоспарға бекітіліп, тыңғылықты дайындалған қойылым. Осыдан тура бір жыл бұрын сценарий авторы &nbsp;Сұлтанәлі Балғабаев бізге осындай жақсы туындыны жазып беремін деп уәде еткен еді. Қойылымның сценарийі қолымызға тие сала, біз үш-төрт ай бойы үздіксіз дайындалдық. Қойылымның негізгі мазмұны бойынша Сыр өңірінің қазақылықты сақтаған, қазақ тілін және салт-дәстүрді берік ұстанатын аймақ екенін көрерменге барынша шынайы жеткізуге тырыстық. Спектакльде өзге этнос өкілдерінің де образы бар.&nbsp;‒ Ал көрерменнің ерекше ықыласына бөленген шоқтығы биік туынды деп қайсы қойылымды айтар едіңіз?‒ Негізі режиссеріміз Оңталап Нұрмаханов спектакльді кездейсоқ немесе арнайы тапсырма арқылы таңдаған емес. Алдымен қойылым сценарийінің мазмұнын терең зерделеп, жастар аудиториясына лайықты туындыны кеңінен зерттеп алады. Қорымыздағы мағынасы терең, көрерменнің көңілінен шыққан қойылым деп жазушы Шерхан Мұртазаның әңгімесі негізінде жазылған Айжан Атымтаеваның «Қыз қасқыр» трагедиялық спектакльін айта аламын. Бұл спектакль адалдықты арқау етіп, ардан аттамаған қыз тағдырын суреттейді. Қасқырлар ортасында қалған қыз өмірі түз тағыларының адамнан көрген қиянатқа қарсы тартысымен бірге өріледі. Сондай-ақ спектакльде аң атаулының адалдығы мен адам пенделігінің әшкере әлемі қатар көрініс табады. Осы туынды арқылы біз республика бойынша бірнеше қалаға барып, фестивальдерге қатыстық.‒ Жастар театрының труппасы қалай қалыптасты? Актерлар кастинг арқылы қабылданады ма?‒ Бастапқыда &nbsp;әртістердің кастинг арқылы қабылданғаны рас. Бірақ кейінгі уақытта актерлардың кәсіби біліктілігіне ерекше мән беріле &nbsp;бастады. Ендігі жерде әртістердің актер мамандығы бойынша білім алуын жіті қадағалаймыз. Қазір театрда 15-ке жуық әртіс бар.‒ Театрдың негізгі аудиториясы жастар екені белгілі. &nbsp;Қойылым жайлы олардың пікірі қандай?‒ Үш жыл ішінде театр студенттер мен оқушылардан құралған тұрақты көрерменін қалыптастырып үлгерді. Олар әр қойылымның жарыққа шығуын асыға күтіп, алған әсерін жеткізіп отырады. Олардың саны көп болмаса да, біз жастарға рухани азық, ерекше әсер сыйлай алғанымызды жетістік деп санаймыз.‒ Біздегі көрермен мәдениетінің төмендігін жиі айтамыз ғой. Бұл жөнінде не айтар едіңіз?‒ Оқушының немесе студенттің қай ортада болмасын өзін-өзі мәдениетті ұстауы ата-ана тәрбиесі мен ұстаз өнегесінен хабар береді. Бізге келетін көрерменнің бәрін бірдей бағалауға болмайды. Мысалы, былтыр біз арнайы мектеп оқушылары үшін балалар қойылымын дайындадық. Сол кезде қаламыздағы бірнеше мектептен оқушылар келді. Бір қызығы кейбір мектеп оқушыларын қойылым барысында тыныштандыру қиынға соқса, ал келесі бір мектептің оқушылары өздерін үлкен адамша мәдениетті ұстады.‒ Өзіңіз сомдаған рөлдерді толығымен көрерменге жеткізе алдым деп ойлайсыз ба?‒ &nbsp;Актер ешқашан өзі сомдаған рөлді толығымен шынайы ойнадым деп айта алмайды ғой. Әр қойылым сайын кемшілігіңді көріп, сабақ алуға тырысасың және келесі ойында қосымша идея қосасың. Жалпы осы кезге дейін тапсырылған кейіпкер бейнесін өз деңгейінде сомдап шықтым деп ойлаймын. Сахнадағы ең алғашқы рөлім мектептегі бала сезімді бейнелейтін «Алғашқы махаббат» қойылымы екенін жоғарыда &nbsp;айттым. Бұл комедияда Қанат өзінің мұғаліміне ғашық болып, сезімін жеткізе алмай әбігерге түседі. Спектакль барысында Қанаттың ішкі сезімі толықтай суреттеледі, бірақ соңында Қанат ғашық болған мұғалима алыс туысқанының атастырылған қызы болып шығады.‒ Белгілі бір кейіпкерді сомдау барысында актер психологиясына әсер ететіні рас. Қойылымнан соң кейіпкердің аурасынан шығу ұзақ алатын болар…‒ Режиссер актерге рөлді тапсырмас бұрын алдын-ала сұхбат жүргізеді. Психологиялық немесе физикалық тұрғыдан болсын барлық жағдайға дайын болу керегін айтып, дайындайды. Ал актердің міндеті сол рөлді шынайы қабылдап, өзінің ішкі болмысына енгізе алу керек. Ал қойылымнан соң &nbsp;психологиялық ауырпалықты қайта өз өміріне қабылдап, күйзелістен шыға алмау актердің әлсіздігі деп ойлаймын. Шыны керек, спектакльден кейінгі бірер сәтте ішкі әлеміңді түсінбестік, &nbsp;толқу сезімі билейді. Бірақ сол сәтте актер өз кәсібилігін дәлелдеп, эмоциясын уақытында тоқтата алу керек.‒ Кәсіби біліктілікті жетілдіру үшін кімнен сабақ аласыз?‒ Театрға республикамызға белгілі Т. Жүргенов академиясының ұстаздары арнайы келіп, шеберлік сағатын өткізіп тұрады. Мысалы, сахна тілі маманы Дариға Тұранқұлова, Мұрат Әбзелбаев, сахна қозғалысының маманы Аман Бекенұлының дәрісі бізді нағыз маман болуға бейімдейді.‒ Мәдениет ордасында қандай қиындықтар бар?‒ Актерларға белгілі бір деңгейде жағдай жасалмауы осы кезге дейін үлкен мәселе болып келді. Бірақ соңғы уақытта мәдениет саласы қызметкерінің материалдық жағдайын жақсарту жөніндегі қуанышты жаңалықты естіп жатырмыз. Одан бөлек ғимарттың жетіспеушілігі, екі-үш &nbsp;мекеменің бір жерде орналасып, сахнаның бізге уақытында берілмеуі, дайындықты аядай бөлмеде жүргізу &nbsp;сынды мәселелер жұмыс барысында &nbsp;қиындық тудырады.‒ Әдетте сахнадағы спектакльді көргенімізбен, театрдың ішкі кухниясын біле бермейміз. Қойылым барысында қызықты сәттер жиі кездесетін болар…‒ Жаңа айтып өткенімдей, &nbsp;театрдағы қойылым көп жағдайда би және сахна шайқастарынан тұрады. Кейде осындай қозғалысты қайталау барысында актерлар жарақаттанып қалады. Бірде қойылым барысында жас әртісіміз иығын шығарып алды, бірақ спектакль соңына дейін шыдап, бәрі біткен соң ғана жедел-жәрдем шақырттық. Жас болған соң актерлар қойылым барысында Сөзден жаңылып немесе әдейі импровизациялық сөздерді күтпеген жерден айтып қалады. Театрда осындай қызықты әрі тосын сәттер жиі болып тұрады.‒ Ал театрдағы ең жас өнер адамы кім?‒Ұжымның ең кенжесі &nbsp;‒ Ілияс Өтетілеу. Жасы небәрі 19-да болғанмен жақында өткен «Қызылорданың қыздары» спектакльінде қоюшы режиссер қызметін абыроймен атқарды. Оңталап Нұрмахан &nbsp;ағайымыз оның режиссерлік қабілеті бар екенін айтып, &nbsp;кәсіби тұрғыда тәрбиелеуде.‒ Болашақта өзіңізді қандай тұлғаның бейнесінде &nbsp;көргіңіз келеді?‒ Алдағы уақытта өзімді психологиялық жанрдағы рөлмен сынасам деймін. Біздің театрда әлі күнге дейін тарихи драмалар сахналанған жоқ, бірақ жоспарда бар. Бұйырса осы жылы «Томирис» спектакльін көрерменге ұсынатын боламыз. Онда патша мен батырлардың әсерлі рөлдері бар, мен өзімді батыр бейнесінде көргім келеді.‒ Сұхбаттасқаныңызға рақмет!

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары