<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінгідей мобильді уақытта діттеген жеріңе тез жетуің үшін жедел такси қызметіне жүгінетіндер көп. Сондықтан да қазір бұрынғыдай емес, күн сайын көлік тізгіндегендердің қатары артуда. Бұрынғыдай көше бойын жағалап емес, үйде отырып батырманы басу арқылы кез келген такси қызметін алуға болады. Мұндай бұрын тек үлкен қалаларда жүзеге асатын. Соңғы кезде «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы іске асырырғалы Қазалы ауданында да «Tezdet» атты отандық өнім тұтынушылардың көңілінен шығуда. Байқоңырлық IT маманы Нұрасыл Алдан қосымшаны ойлап тауып, қазір бағдарлама үш жылға жуық уақыт бойы халыққа қызмет етіп жүр. Осы ретте пайдалы қосымшаның басқа да қандай тиімділігі барын білу үшін «Tezdet»-ті ойлап табушыны сөзге тартқан болатынбыз.<img class="image_resized" style="width:55.21%;" src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Tezdet_dittegen_zheri_e_tez_zhetkizedi_8935350513.jpg" alt="«Tezdet» діттеген жеріңе тез жеткізеді.jpg">– Соңғы уақытта «Tezdet» қосымшасының аты едәуір естіліп жүр. Тұтынушы да, таксистер де қызметін жақсы пайдалануда. Айтыңызшы, қосымшаны ойлап табу идеясы қайдан келді?– Программист мамандығы бойынша білім алып, біраз жылдар бойы тәжірибемді шыңдадым. Үлкен қалалардағы үлкен компанияда қызмет еткеніммен кейбір жобаларым қолдау таппапты. Тап болған талай қиындыққа мойымай, көздеген нысанама дөп түсуді жоспарладым. Солай «Tezdet» такси қосымшасын «дүниеге әкеліп», жаңа бастамаға білек сыбана кірістім. Идея қайдан келді? Байқоңыр қаласындағы сурет мектебінде оқып жүріп түрлі шығармашылық өнермен айналысатынмын. Соның көп көмегі тиіп, қазіргі қосымшамның логотипін жасауда еш қиналмадым. 2012 жылы Тараз қаласындағы Жамбыл политехникалық колледжіне программист мамандығы бойынша оқуға түсіп, 2016 жылы бітіріп шықтым. Содан Алматы қаласына арман қуып барып, ІТ компаниялардың бірінде жұмыс істедім. Бертін келе жаңа жоба әзірлеуді қолға алып, барлығын ақ парақтан бастадым. Солай қала ішінде қатынайтын мобильді қосымша ойлап тауып, оны жүзеге асыра бастадым. Өйткені, IT-маманын жетік меңгерген соң өз-өзіме жұмыс жасағым келді. Өз IT-компаниямды құрып бастадым. Атауы – Baiksoft. Ең бірінші проектіме не бастарымды білмедім, қарындасым такси шақыратын қосымша жаса деп идея тастады, солай Тездет деп атап бастап кеттім. 2021 жылы қыркүйекте алғаш рет қызметіне кірісті. Қазір осы қосымша арқылы такси қызметін ұсынғандар мен такси қызметіне тапсырыс берушілер күн санап көбейіп келеді. Жалпы программа смартфондағы PlayMarket және айфонға арналған AppStore жүйесі арқылы жүктеледі.– Қосымшаның Қазалы ауданындағы қолданыс қарқыны қандай?– Такси қызметіне арналған «Tezdet» мобильді қосымшасы Baiksoft компаниясына қарасты. Атауы айтып тұрғандай қосымша қызметі де жылдам, ыңғайлы, әрі тұрғындарға қолайлы. Онда тұтынушы көшесі мен ұсынатын бағасын жазып такси іздесе, жақын маңда жүрген такси өз қызметін ұсынады. Барлығы қосымша ішінде картадан көрініп тұрады. Бастапқыда тек Байқоңыр қаласының ішінде жүзеге асса, қазір сырт аудандарға да кеңінен таралды. Соның бірі – Қазалы ауданында. Бұл жерде шамамен 20 пайыз «рынок» бізде тұр. Бірақ әлі де жұмыс жасау керек. Шамамен нарықтың 70 пайызын алуға көп жұмыс жасауымыз керек. Статистикалық мәлiметке сүйенсек, адам баласының 70 пайызы жоқ дегенде айына бiр рет такси қызметiн пайдаланады екен. Ал тұрақты тұтынушылардың айтуынша, қосымшадан такси шақырған әлдеқайда тиімді.– Білуімізше, қосымшаны пайдалану ыңғайлы. Дизайны, картасы да көзге тартымды көрінеді. Ал тұтынушы мен таксистке пайдалы тұсы қандай?– Жалпы халықаралық талапқа сай такси қызметіне қойылатын бірнеше міндет бар. Олар – жүргізушінің қырағылығы мен сыпайылығы, көліктің қауіпсіздігі, таза болуы, техникалық байқаудан өтуі, сондай-ақ такси жүргізушісінің кем дегенде 5 жыл көлік жүргізген тәжірибесінің, диспетчер, таксометрдің болуы. Такси қызметін ұсынушылар үшін де бәрі оп-оңай емес. Өйткені, түрлі адам, түрлі мінез, түрлі жағдай. Осыған орай, таксидің де түр-түрі бар. Бастысы такси қызметін біз ұсынып отырған соң тұтынушыға барлық қолайлықты жасауымыз қажет. Қызметті қолданған соң қосымшада арнайы бағалау батырмасы бар. Ол жерде қызмет көрсету бойынша да пікір қалдыруға, шағым түсіруге болады. Одан соң такси болып тіркелгендер үшін ең төменгі 8 пайыз белгіленген. Сонымен қатар 4 сағатқа 290 теңгеге уақыт сатып алуға болады. Сол уақытта ешқандай пайыз желінбейді. Мәселен, 4 сағатта қанша жолаушы тасымалдаса да сол 290 теңге ғана алынады. Және тегін тариф бар. Ол тариф жаңа жүргізушелерге алдымен пайдаланып көру үшін арналған. Ешқандай коммиссия жүрмейді.– Ауданның түкпір-түкпірін, әрбір адресін картаға еңгізу қиындық туғызды ма?– Картадағы мәліметтерді біз енгізбейміз. Оған карторграфиямен айналысатын компания жауап береді. Бірақ ол жақтағы мәліметтер «шикі». Оны біз компанияның ішінен жаңа бөлімше ашып, сол картаға жаңа мәлеметтер енгізіп, сол мәліметтердің актуальдылығын бақылап, жаңарту жүргізіп отыратын мамандарды белсенді түрде іздеп жатырмыз.– Алдағы уақытта қандай жоспарыңыз бар?– Алдағы уақытта «Tezdet» жай такси шақыратын қосымшадан мультисервиске айналдыруға мақсат бар. Ол жақта такси қызметі, барбершоп, әйел кісілерге арналған салонадарға жазылуға арналған қызмет, тамаққа онлайн тапсырыс беру, картадан адрестерді, нысандарды іздеу, навигатор, онлайн билеттер сатып алу, автобустарға QR арқылы төлем жасау, автобустың қай жақта келе жатқаны, жеткізу қызметі, қалааралық такси, қалааралық автобустарға билет қарау және сатып алу секілді жүйелер қосамыз.– Әңгімеңізге рақмет! Сұхбаттасқан Айнұр ӘЛИ Фото: egemen.kz

«Tezdet» діттеген жеріңе тез жеткізеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазір қоғамда қазақ әйелінің рөлі қандай болуы керек деген сауалды жиі талқылаймыз. Бүгінгі заман әйелді отбасы ошақ қасына байлап отырғызып қоятын уақыт емес. Осыған байланысты әйелдерді дамуға, жетілдіруге жетелейтін психологиялық курстар, коучтардың ақылы сабақтары, бизнес-тренингтер өте көп. Әлеуметтік желіні ашып қалсаң болғаны – заманауи әйел болуды оқытатын, түрлі кеңестерден көз сүрінеді. Ал алдыңғы буынның айтары қандай? Олар нендей кеңес береді? Осы сұрақтар жөнінде Төретам кенті әйелдер кеңесінің төрайымы Ахметкүл Аралбаевамен әңгімелескен едік.– Ахметкүл Сермағанбетқызы, әуелгі сұрақты өзіңізден бастасақ. Қай жақтың тумасысыз, қайда білім алдыңыз? Еңбек жолыңыз қалай басталды?– 1946 жылы 25 желтоқсанда Қазалы қаласында, қазіргі Әйтеке би кентінде дүниеге келдім. 1965 жылы мектеп бітіріп, Қызылорда қаласындағы пединститутқа оқуға түстім. Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі мамандығын меңгердім. Оқуды тәмамдаған соң сол жылы Төретам қыстағындағы №11 мектепке жұмысқа тұрдым. 31 жыл ұстаз болып еңбек етіп, 1997 жылы зейнетке шықтым. Ал Әйелдер кеңесінің жұмысын 2015 жылы жүргізіп келемін.– Төретам кенті әйелдер кеңесінің төрайымысыз. Кеңестің қазіргі жұмысы қалай жүріп жатыр?– Жыл көлемінде түрлі тақырыпта іс-шараларды жүйелі жүргізіп келеміз. Қазір жазғы уақыт. Адамдардың да демалатын мезгілі. Сол себепті жұмыстар біршама уақытқа тұралап тұр. Аз уақыттан соң қайта кірісетін боламыз.&nbsp;– Қалай ойлайсыз қазіргі қоғамда әйелдің рөлі қандай?– «Дүниенің тұтқасы – еркекте, кілті – әйелде» демекші, қоғамда әйелдің орны ерекше. Балалар әдебиетінің классик жазушысы Бердібек Соқпақбаев «Әйел затын, жалпы нәзік деп атайды ғой. Бос сөз. Мықтының ең мықтысы, көн¬бістің ең көнбісі әйелдер екеніне мен кіммен де дауласуға бармын» деген екен. Расында, біздер мықтымыз ғой. Мұны еркектер қауымы да әлдеқашан мойындап қойған.Әйел – ана, әйел – жар. Бір сөзбен айтқанда, әйел – отбасының ұйытқысы. Ер азамат үйдің егесі болса, әйел үйдің шегесі. Бұл – дәлелдеуді қажет етпейтін ақи¬қат. Отбасы шағын мемлекет болса, сол мемлекеттің шаруасын үйіріп әкететін – әйел.&nbsp;Бүгінде мықты әйелдер көп. Олар жолында қандай қиындық кездессе де мойымай, өмірлік тәжірибе арқылы мықты әйелге айналуда. «Әйел – бір қолымен бесікті тербетсе, екінші қолымен әлемді тербетеді» деген тәмсіл бар. Мұның астарында әйел адамның кез келген ауқымды істерге араласа алатынын, үлкен нәтижеге қол жеткізетінін аңғаруға болады. Себебі қоғамның түрлі саласында жетістікке жетуіне әйелдің де үлесі зор екені белгілі. Елімізде әр сала бойынша табысты, сымбатты, жетістікке жеткен әйелдер көп.– Қазірде әйелдердің құқығы тақырыбы жиі көтерілетін болды. Олар расымен-ақ тұрмыста зорлық-зомбылық көріп, құқықтары тапталып жатыр ма?&nbsp;– Әйелдердің бәрі қорлық көріп отыр деп айта алмаймын. Ер адамнан деп айту да қате. Қателік екі жақтан бірдей болады. Қазіргі әйелдер қиындыққа шыдамайды. Сол себепті ажырасу көп. Жаңа заң шықты. Ер адамды тәртіпке салады деп айтуға болатын шығар...&nbsp;– Кеңестің биылғы жоспарына аз-маз тоқтала кетсеңіз.– Кеңестің жылдық жоспарына сай жас отбасылардың қатысуымен семинар өткіздік. Қазыналы қариялармен сұхбат құрдық. Келін мен ене арасындағы сыйластық туралы дөңгелек үстелдер өткізілді. 8-11 сынып оқушыларымен бірлесе «Қызды қырық үйден тию, бір үйден жию» тақырыпта жиналыстар ұйымдастырылды. Алдағы уақытта да осындай іс-шаралар жүргізіле беретін болады.&nbsp;– Отбасыңыз туралы айта отырсаңыз…– 1969 жылы тұрмысқа шықтым. Жолдасым Тұрғанбай жол бойында инструктор болып 45 жыл еңбек етті. Екеуміз 2 ұл, 2 қыз тәрбиелеп өсірдік. Қазір 8 немерем, 1 шөберем бар. Үлкен ұлым Ерболат жүргізуші, Ерланым полиция қызметінен зейнетке шықты. Эльмира Байқоңырдағы музейде бас есепшісі. Зайнура күзетші болып еңбек етеді.– Өміріңізде өзекті өртейтін өкініш сәттер болды ма?– Әрине, болды. Әйелдің өмірлік серігі, арқа сүйетіні – жары. Осыдан он жыл бұрын жолдасымнан айрылып қалдым. Жақын адамыңнан айрылу қандай қиын десеңізші?! – Әйел бақыты дегенді қалай түсінесіз?Халқымыз: «Қыз өссе – елдің көркі», «Елді қорғайтын ерлер – ерлерді тәрбиелейтін әйелдер», тағы бірде: «Ана бір қолымен бесікті, екінші қолымен әлемді тербетеді» дейді. Демек, әйел бақытының, әйел тәрбиесінің, әйелдің саналы ғұмырының – ұлт болашағына, тіпті әлем болашағының баянды болуына тигізер үлесі орасан зор. Бүгінгі әйел мәртебесі, кешегі аналарымыздың мәртебесінен өзгеше. Әйел отбасының ұйытқысы ғана емес, қоғамның дамуына белсенді үлес қосып, Қазақстанның жарқын болашағын құруға барын салатын, жан-жақты әйел.&nbsp;Бұрынғы заманда әйел бақыты не десек сол уақыттағы әйелдер отбасым, тұрмысым, мал-жаным деп жауап берер еді. Қазіргі заман әйелдерінде солармен қоса, қоғамдағы орнын белгілеп алу деген қажеттілік бар. Ол дұрыс. Оның үстіне бұл қажеттілік біздің қазаққа ауадай қажет. Неліктен? Өйткені біз аз халықпыз. Біздің қоғамды дамытуға тек ер адамдар ғана емес, әйелдерде білек сыбана кірісуі керек. Бәріміз жұмылып жұдырық болмасақ, оның орнын басып алуға дайын тұрған, іргеден сығалап жүргендер өте көп. Әйел адамның көкірегінде осы қоғамға қызмет етейін деген арманы бар ма, ол арманды өлтірмей, ұштау керек. Әйел адам мықты жаратылыс, ол отбасын да, қызметін де бірге алып жүре алады. Әйел &nbsp;қырық шырақты дейді ғой. Сол қырық шырақ түгел жанатын кезі болады. Сондай кезде ол қоғамға көп пайда келтіре алады. Сондықтан, қоғам нәзік жандыларды бағалап, оның қабілетін ілгері жетелеуге ниетті болса, әйел алмайтын асу жоқ.– Уақыт бөліп әңгімелескеніңізге рақмет!&nbsp;Сұхбаттасқан Ақнұр САҒЫНТАЙ

Ахметкүл Аралбаева: «Әйел алмайтын асу жоқ»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қоғам тыныштығын сақтау мен еліміздің әрбір азаматы өзін қауіпсіз сезінуі үшін ішкі істер саласына үлкен жауапкершілік жүктеледі. Бұл бағытта жаңаша реформалар жасалып, «жұртқа жақын полиция» қағидатын қалыптастыру күн тәртібінде тұр. Бұл бағытта аудандық ішкі істер бөлімінде қандай жұмыстар атқарылуда? Бұл жөнінде Жаңақорған аудандық полиция бөлімінің бастығы, полиция полковнигі Нұрлан Ибраевқа бірнеше сауалдар қойдық.– Нұрлан Мерғалиұлы, заң мен тәртіп үстемдігін қамтамасыз етуде әсіресе құқық қорғау саласы қызметкерлеріне қойылар талап үлкен. Осы бағытта қандай жаңашылдықтар бар?– Қоғам сақшысы қызметіне қай кездегідей талап тегеурінді. Бұл үшін ең бастысы шұғыл әрекет ете білетін полицияның сервистік моделінің негізгі қағидаттарын жүзеге асыру өзекті. Жыл басындағы жиында Мемлекет басшысы кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесіне айрықша назар аударып, полицияға білім бөлімі басшылығымен бірлесе жұмыс атқаруды міндеттеді. Сондай-ақ есірткінің таралауына тосқауыл қойып, киберқылмыспен және интернет-алаяқтықпен күрес шараларын күшейтуге тапсырма берді. Міне, осы бағытта нақты жоспар түзіп, жұмысты ширата түсудеміз. Біздің полицейлер жол жүрісі қағидаларын автоматты тіркеу жүйелерін, бейнебақылау камераларын белсенді қолданады. Осының нәтижесінде бөтеннің мүлкін ұрлау, бұзақылықтың басқа да түрлерін ашу жеңілдеді.Жалпы, Жаңақорған ауданының полиция бөліміне 2024 жылдың он айында 139 қылмыс дерегі тіркелді. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 14,9-ға өсім алған. Өндірістен аяқталған қылмыстық істер өткен жылғымен салыстырғанда 73-тен 98-ге жоғарылаған, оның ішінде ауыр қылмыстар 29-дан 45-ке өссе, орта дәрежелі қылмыстар 18-ден 15-ке, онша ауыр емес қылмыстардың ашылуы 15-тен 7-ге төмендеген.Жалпы қылмыстардың ашылу көрсеткіші 81,0 пайызды құраса, ауыр қылмыстардың ашылуы 63,0 пайыздан 84,9 пайызға өсіп, онша ауыр емес қылмыстардың ашылуы 71,4 тен 63,6 пайызға төмендеген, ал орта дәрежелі қылмыстардың ашылуы 56,3 пайыздан 57,7 пайызға өскен. Біршама қылмыс түрлері төмендеген. Оның ішінде қоғамдық орындарда жасалған қылмыстар 21,4 пайызға төмендесе, ұрлық 28,6 пайызға, телефон ұрлығы 3-тен 2-ге, топтасып жасаған қылмыстар саны 18-ден 10-ға, қарумен жасалған қылмыстар 1-ден 0-ге, алаяқтық 30-дан 17-ге, оның ішінде интернет алаяқтығы 14-тен 10-ға, қорқытып алу 11-ден 7-ге азайған.– Әйелдер мен жас балаларға қатысты зорлық-зомбылық көрсеткенге заңның қатаңдатыла түсуі отбасы, ошақ қасындағы агрессияға бейімдерді бейбастық қадамнан тыйып, аяқты аңдап басуға мәжбүр етсе керек. Бұл жөнінде не айтасыз?– 102 тікелей желісіне отбасындағы жанжал бойынша хабарлама келген жағдайда шұғыл әрекетке көшіп, жай-жағдайды сараптан өткізу міндетіміз. Өйткені оның ар жағында адам тағдыры тұр. Қазақылықтың қаймағы бұзылмаған жергілікті аумағымызда жанұяда орын алған әйел адамдар мен жас балаларға әлімжеттік жағдайдың жабулы қазан жабулы қалатын кезі де жоқ дей алмаймыз. Бұл жерде нәзік жандар мен бала құқы аяққа тапталған көріністер көлеңкеде қалып кетуі мүмкін. Сондықтан учаскелік инспекторлар өз аумағын үнемі жіті бақылауда ұстап отыруға тиіс. Таяқтың екі ұшы бар. Осының қабатында болмашы нәрсеге бола шу шығарған ерлі-зайыптың дүрдараздық мәселесін де жөн дей алмаймыз. Бүгін заң орындарына шағымданып, бір-бірін жауапқа тартуға асыққан бір мезеттік жан ашуының салдары өкінішке ұрындырып, белгілі бір деңгейде жазаға тартылған айыпталу қорытындысы жеке тұлғаның деректеме базасына тіркеліп кететіндіктен үнемі алдынан шығып тұратыны, тіпті өзін қойып, ертеңгі күні ұл-қызының, бауырларының келешегіне кедергі болатыны жөнінде де түсіндіуге тура келеді.Отбасында туындайтын тағы бір мәселе – жасөспірімдер арасындағы қылмыс. Осындай шаралардың алдын алу үшін «Жасөспірім» іс шарасы мен «Абайлаңыз, балалар» атты акциялар өткізіліп, ішкі істер бөлімі қызметкерлері аудан мектептері арасында лекция және семинар жүргізді. Балалардың жолда жүру ережелерін ата-ана естен шығармау керек. Мотоцикл, скутер, мопед, самокаттардың қаншалықты қауіпті екені белгілі. Мектеп жасындағы балаларға көлік тізгінін берудің соңы қайғылы жағдайға соқтырған деректің тіркелуі аудан тұрғындарына ой салуы керек.– Сіздің қызметкерлеріңіз тарапынан әлеуметтік желілерде интернет алаяқтығы жөнінде түсіндіру жұмыстары жүйелі жүргізіліп келеді. Нәтижесі қандай?– Интернет алаяқтықтың құрбаны көбіне егде жастағы кісілер болып отыр. Ақпараттық сауаттылық кем. Көбі басындағы кредитті төлем береміз деген жалған жарнамаға сеніп қалады. Немесе басқа да тәсілмен банк қызметкеріміз деп алдап қариялардың сеніміне кіріп, жеке дерегіне қол жеткізіп, шоттағы қаржысын қолды ететін жағдайлар өте көп. Сондықтан үлкендеріміз өзі туралы мәлімет сұрай бастағаннан байланысты үзіп тастауды естен шығармауы керек.– Ауданда мал ұрлығы жайында не айтасыз?– Мал ұрлығы бойынша биыл 6 арыз келіп түсті. Бірақ көбіне жауапкершілік мал иелерінің өздеріне келіп тіреледі. Тұрғындар жеке иелігіндегі малды таңбалауға асықпайды. Сонан соң малды жайылымға жіберіп өздері қадағалап отырмайды. Жақсы, жұмысбасты делік, оған қол тимейтін жағдайда ақысын төлеп бақташының қарамағына беру керек қой. Тоғайда жүрген қараусыз мал ұрыдан бұрын аң-құсқа жем болуы да мүмкін. Қолда нақты бір дәлел болмаса тоғайда жайылып жүрген, өрісте жоғалған малды тауып беру бііздің құзіретімізге жатпайды. Сондықтан ауылдағы азаматтарға айтарымыз, малды падамен бағу жағын ойластырмай болмайды.– Есірткіге қарсы күресте нендей жұмыстар бар?– Есіртікі айналымы үшін қылмыстылық он алты жастан басталады. Қазір мұның айналасындағы жас толқынның жаза арқалауы өте өкінішті жағдай.Синтетикалық есірткі деген шықты. Неврология ғылымы адам психологиясына санаулы секундта қатты әсер ететінін әлдеқашан анықтаған есірткінің бұл түрі интернет арқылы сатылады. Бөлім қызметкерлері нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспары аясында жүйелі жұмыс жүргізіп келеді. 1 маусым мен 30 қазан арасында «Қарасора» профилактикалық іс-шарасы өтті. Мақсат – жастарды оған тәуелді болуға жол бермеу.Жаңақорған ауданының өзінде есірткі еккен 22 факт анықталды. Оның ішінде 12-сі есірткі еккен. Қалғандары тұтыну, тасымалдаумен айналысқандар. Жыл сайын блокпосттар қойылады. Кіріп-шығып жатқан жасырын өнімді кәсіби иісшіл төбеттердің көмегімен анықтап қолға түсіріп отырмыз. Мұндай әдіспен тек жолаушы пойызы ғана емес, жолда қатынайтын көліктер де тексеріледі. Көбіне жолаушы тасымалымен айналысатын «Яндекс», «Индрайвер» көлігіне зат салушылар жасырын өткізбек болған тауардың табылуы жеке кәсіпкерлерге зиянын тигізіп, көп жүргізушілер жолынан қалып жатады. Өйткені зат тәркіленіп арнайы орындарда зерттеліп, заңды құжат рәсімделгенге дейін апталап автомашина тұрақта қаңтарылып қалады. Сондықтан иесі жоқ заттарды жауапкершілікке алуға қазір жүргізушілер де мүдделі емес. Мемлекет үшін тәртіптен асқан тірек жоқ. Бұған қоғам болып жұмылуымыз керек.

Тәртіп – қоғамның басты тірегі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Тарихы кенен, бірлігі бекем Іңкәрдария ауылының жұртшылығы бүгінде сырдың дәстүрлі өнері мен мәдениетінің өркендеуіне зор үлес қосып келеді.&nbsp; Өнердің қыз-қыз қайнаған ордасы Іңкәрдария ауылдық клуб үйінің жұмысы жылдан жылға жандануда. Талай талант түлеп ұшқан мәдениет ошағының бүгінгі жай-күйі жөнінде білікті басшы, мәдениет саласының майталманы Зағира Ахметовамен сұхбат құрдық.– Зағира Саханқызы, сұхбатымыздың алғашқы сұрағын мәдениет ошағының тарихынан бастасақ…– Ең алдымен, ауыл тарихынан бастаған дұрыс болар. Негізінен, 1964 жылы ҚССР министрлер кеңесі қаулысы бойынша қаракөл қой шаруашылығын дамыту мақсатында Іңкәрдария совхозы құрылған еді. Сол уақыттан бері ауылымызға көптеген басшы келіп, мал шаруашылығы саласына серпін береді. Әрине, жергілікті тұрғындар қоныстана бастаған тұста ауыл мәдениеті халыққа қызмет көрсете бастағаны анық. Негізінен, ауылдағы алғашқы клуб үйі совхоз құрылған жылы пайдалануға берілген. Өз кезегінде ауыл өмірімен біте қайнасқан мәдениет майталмандары салада өзіндік қолтаңбасын қалдырды. Осыдан 42 жыл бұрын мені сол кездегі совхоз директоры Құрман Ысқақов сүйемелдеуші мамандығына қабылдады. Араға бірнеше жыл салып, өз ісінің білгірі Дүйсенкүл Батталовадан меңгерушілік қызметті алған едім. Міне, осы сәттен бастап мәдениетте қажырлы еңбек етіп келемін. Ауылымыздан шыққан таланттар ішінде Тұрсынкүл Жұмабекова, Ұлтай Өміртаева, Құралай Топалақованың есімі мен өнері ел есінде.Шындығында, әр жылдары көптеген қиындыққа тап болдық. Жекешелендіру мәселесін шешіп, құлдыраудан аман-есен шыққанымыз бар. Ал жаңа ғимарат 2015 жылы Іңкәрдария ауылының 50 жылдық мерейтойы қарсаңында пайдалануға берілді. Іңкәрдария ауылдық клуб үйінде 7,5 штатпен 8 қызметкер жұмыс істеп келеді.– Баланың бойындағы талантын ашып, шығармашылығын шыңдауда үйірменің маңызы жоғары екені белгілі. Осы ретте ауылдық клуб үйінде қандай үйірме жұмыстары жүргізілуде? Ауыл өнерпаздарының жетістіктері жөнінде айтып берсеңіз…– Мәдениет ошағында «Көркем сөз», «Драма», «Сурет», «Ән», «Домбыра» үйірмесі бар. Сондай-ақ «Сұлу-ай» шығармашылық өнер орталығы тарапынан «Көркем оқу», «Сурет салу», «Домбыра», «Ұлттық би», «Балалар хоры» үйірмесі ашылды. Бүгінде арнайы орталықтың шапағатын көрудеміз. Өнерлі бұрымдылар би өнерімен шұғылдану үстінде. Материалдық база жасақталып, үйірмеге қажетті құралжабдық алынды. Бұның барлығы – ауыл баласының игілігі үшін жасалуда.Біздің өнерлі өрендеріміз жыл көлемінде көптеген жоғарғы деңгейдегі байқауға қатысып, жеңімпаз атануда. Мәселен, Жанерке Нұрлан «Құс жолы» балалар журналының ұйымдастыруымен өткен «Құс жолы» республикалық балалар мен жасөспірімдер арасындағы өнер байқауында «Хореография» жанры бойынша І орын иеленді. Нұредин Еділбай «Balafest» ІІ республикалық өнер байқауында «Вокал» жанры бойынша ІІ орын еншілесе, «Бозторғай» байқауының дипломанты атанды. Оспанхан Әубәкіровтің 90 жылдығы мен Толымбек Әлімбекұлының 70 жылдығына арналған «Асқардың ізімен...» атты облыстық сатирик ақындар мүшәйрасында Малика Қожақова жеңіс тұғырынан көрінді. «Жауқазын» өнер орталығының ұйымдастыруымен «Жауқазын» республикалық өнерлі балалар байқауының «Атамекен – жұмақ мекен» тақырыбында өткізілген сайысында «Көркемсөз» жанры бойынша Ақбота Ермаханова жеңімпаз атанды. Жалпы, ауылдық клуб үйінің өнерпаздары осыған дейін 22 аудандық, облыстық, республикалық байқаудан үздіктер қатарынан табылды.– «Адал адам» мәдени-тәрбие орталығы» тұжырымдамасы аясында қандай жұмыстар атқарылуда?– Адал адам мәдени-тәрбие орталығы» тұжырымдамасы 7 бағыт бойынша әзірленді. Бірнеше бағыт бойынша 2024 жылдың 6 айында 36 іс-шара ұйымдастырылды. Мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған «Жүрек жылуы» атты аудандық өнер фестивалі байқауы өткізілді. «Арт уақыт» жобасы бойынша ақын, Қазақстанның халық жазушысы Фариза Оңғарсынованың туғанына 85 жыл толуына орай «Өлең, мен сені аялап өтемін» атты көркем оқу үйірме оқушылары арасында аудандық байқау жүзеге асты. «Кино тайм» жобасы аясында тәрбиелік мәні бар бірнеше кино ауыл халқына тегін көрсетілді. «Арт уақыт» жобасы аясында клуб үйінің үйірме өнерпаздарымен бірлесе ауқымды іс-шара өткізу жолға қойылған. «Жанұя шуағы» бойынша отбасы құндылығы барынша дәріптелуде. «Креативті хаб» жобасы аясында ауылымыздан шыққан қолөнер шеберлерінің көрмесі көпшілік сұранысына ие болуда. «Әлем book» жобасы аясында балалармен «Ертегілер еліне саяхат» жасалады. «Еріктілер тобы» мүшесі саналатын ауыл жастары ерікті түрде көпшілікке қолғабыс етуде. «Сұхбат тайм» жобасы аясында «Бестің шайы» бағдарламасы жүзеге асуда.&nbsp;Әңгімелескен&nbsp;Балтабай Ордабеков

Мәдениет ошағы – ауылдың рухани айнасы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде Сырдария ауданының жастары қоғам өмірінде әркез түрлі игі істің басы-қасынан табылып, еліміздің дамуына тигізетін көптеген оң бастамалардың себепшісі болып, белсенділік танытуда. Осыған орай аудандық қоғамдық даму бөліміне қарасты жастар ресурстық орталығы директорының міндетін атқарушы Нұржан Сейтжанмен аудан жастарының тыныс-тіршілігі мен бүгінгі ахуалы жөнінде әңгімелесуді жөн көрдік.&nbsp;– Алдымен аудан жастары туралы жалпы ақпаратқа қанықсақ...– Қазіргі таңда аудан халқының шамамен 30 пайызын жастар құрайды. Кент орталығы мен ауылдық округтерді қосқанда 14-35 жас аралығындағы жастар саны – 11 727. Аудан жастары белсенді, қай істе де алға жылжу анық байқалады. Спорт, мәдениет, мемлекеттік қызмет, денсаулық сақтау, білім беру – қай саланы алып қарасақ та білімді, талапты, рухты жастарымыз аудан намысын қорғап, кемел келешектің іргетасын мықтап қалап келеді деп ауыз толтырып айтуға негіз бар. Ал осы жастарды қоғаммен тығыз байланыстыруда аудан әкімдігінің, қоғамдық даму бөлімінің қолдауымен жастар ресурстық орталығы түрлі іс-шаралар ұйымдастырып, түрлі бағытта жұмыс істейді.– Орталықтың ұйытқы болуымен өткізілген іс-шаралар туралы нақтырақ айтып өтсеңіз?– Қазіргі таңда кент және ауылдық округтерде жастар саясаты бойынша 14 маман қызмет атқаруда. Жастардың бос уақытын тиімді өткізуі үшін түрлі бағыттағы іс-шаралар ұйымдастырылады. Оған мектеп оқушыларынан бастап 35 жасқа дейінгі жастар қамтылады. Атап айтар болсақ, мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру мақсатында жыл басынан бастап 40-қа жуық іс-шара өткізілді. Оның ішінде акциялар, кездесулер, түсіндірме жұмыстары, т.б. атап өтуге болады. «Жастар лагері», «Сырдария барысы» турнирі сияқты ауқымды іс-шаралар жүзеге асырылды. Қайбір бастама болса да әлбетте жастарды дамытуға, ой-өрісін кеңейтуге, саламатты өмір салтын насихаттауға бағытталады. Мысалы, жақында қолға алынған «Кешкі vibe» жобасы түрлі сала бойынша өңірімізден шыққан, жастарға үлгі бола білген жастарды дәріптеуді мақсат етеді. Сұхбат алаңына лайықты жастар шақырылып, көрермен ретінде мектеп оқушылары қатысады. Бұл жердегі мақсат – осындай түрлі салада өз жолын салып келе жатқан аудан азаматтарына қарап, үлгі алса, мотивация болса деген ой. Әскери форум, «Таныс болайық» айдары, «Кітап сыйла» акциялары, поэзия кештері де – жастарды жарқын болашаққа бағыттауға арналған іс-шаралар.– Иә, жастардың ауқымды іс шараларына біз де куәміз. Сондай-ақ&nbsp; әлеуметтік желі арқылы да бақылап отырамыз. Жалпы орталық белгілі бір бағыттарға сүйеніп жұмыс жүргізетін шығар?– Әрине, негізгі сегіз бағыт бойынша жұмысты үйлестіреміз. Олар – «Әкелер мектебі», «Еркеzhan» қыздар клубы, «Сырдария жастары» еріктілер штабы, жастар бригадасы, кеңес беру орталығы, «Жайдарман» лигасы, «Жас сарбаздар» клубы, «Кітап оқиық» кітап клубы. Міне осы бағыттар аясында түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады. Айтпақшы, пробация есебінде тұрған жастар бар. Олар назардан тыс қалмайды. Әр ай сайын кездесулер ұйымдастырылып, арнайы іс-шаралар да жүзеге асырылады.– Жастардың күші еріктілікте көрініп жатады. Аудандағы волонтерлер жайына қысқаша тоқталсаңыз...– Өздеріңізге мәлім, елдегі қандай жағдай болса да жастар өкілдері өз үлестерін қосудан аянып қалып жатқан жоқ. Жақында елімізде орын алған алапат су тасқыны кезінде ерікті жастарымыз бауырларымызға көмек қолын созып, азық-түлік, тұрмыстық қажеттілік яки ақшалай көмек көрсетуге барын салды. Ауылдық округтерде құрылған еріктілер штабтары жұмыс жүргізуде. Табиғи апатқа тосқауыл жоқ. Түрлі жағдаймен баспанасынан айырылған яки көмекке мұқтаж жандарға қолдан келген көмекті аямайды. Сондай-ақ «Жасыл ел» еңбек жасағына биыл 110 адам тартылып, ауданды абаттандыру жұмыстарына атсалысты. «Қайырымдылық қылсаң, қайырын өзің көресің» деген ғой. Жақында аудан волонтерлері «BIRGEMIZ» облыстық волонтерлер слетінде «Үздік әлеуметтік волонтер» атанды. Аудан жастарының ізгі іске бір табан жақын болып, жақсылық жасауда жарысатыны көңілді қуантады.– Жастар бригадасының жұмысы туралы не айтасыз?– Жұмыссыз жастарды еңбекке тарту әрі бос жерлерді игеріп, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ауылдық округтерде жер ашылып, жастар бригадалары құрылды. Жастар бригадасының саны жыл сайын артып келеді. Бұл өте жақсы бастама. Аудан әкімінің қолдауымен Айдарлы, Аманкелді, Жетікөл, Шіркейлі ауылдық округтерінде жастар маусымдық жұмыспен қамтылуда. Сондай-ақ Бесарық, А.Тоқмағамбетов ауылдарында жастардан құрылған бригада белгіленген көлемдегі жерге картоп, бау-бақша дақылдарын егіп, еңбек даласының көркін қыздыруда.– Шығыстың ғұлама ғалымы әл-Фараби «Жас жеткіншектеріңізді көрсетіңіз, мен сіздердің болашақтарыңызды айтып берейін» дейді екен. Сол айтпақшы, ел болашағының жарқын көрінісі жастар болса, жастар саясаты мәселесі де ауқымды тақырып. Ал аудан жастарының талпынысы жоғары, ауқымды жұмыстары да белгілі. Өзіңіз жарқын болашақтың жалынды жасы ретінде ел дамуына қандай үлес қосып жүрмін деп ойлайсыз?– Кез келген мемлекеттің болашағы – жас ұрпақ яғни саналы жастарымыз. Бүгiнгі жас – болашақ Қазақстанның жанды бейнесі, ертеңгі ел тізгінін ұстайтын тұлға. Жастар – қоғам өмірін алға бастаушы прогрессивті күш иесі екенін қай қоғамда да дәлелдеп келеді. Қай заманда болмасын қоғамның қозғаушы күші – жастар, бүгінде озық идеяларымен қаруланып, еліміздің дамып, өркендеуіне барынша үлес қосып келеді. Осы ретте аудан жастарымен бір толқында болып, жастық жігерімді өзім қатарлы жастардың дамуына, алға жылжуына арнап жүргеніме қуанамын. Бұл мен үшін үлкен мәртебе әрі азаматтық парызым деуге болады. Жастарда жалын бар. Олармен жұмыс істеу қызықты, шабыт аласың. Аудан жастарын игі істерге ұйыстыру жолында атсалыссам, үлес қоссам – бұл менің бүгінгі таңда атқарған үлкен жұмысым, жеткен жетістігім. Алдағы уақытта Тәуелсіздігіміздің тамырын тереңдетіп, Қазақстанды іргелі мемлекетке айналдыру біздің қолымызда, яғни болашағымыз жастардың жауапкершілігінде. Бүгінде елімізде жастар саясатына үлкен көңіл бөлінуде. Жастар – жердің, елдің иесі, қазақ елінің рухани тәуелсіздігінің биік тұғыры.Аружан МҰХАНБЕТҚАЛИ

Бүгінгі жалынды жас – ертеңгі ел болашағы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Бизнес әліппесін үйреніп, өз идеяларын жүзеге асырған сырбойылық жастардың саны артып келеді. Олар жаңа нарыққа жол ашуда. Осы орайда біз кәсіпкер, «Altyn Orda» дүкенінің негізін қалаушы Ерталап Рысұлымен хабарласып, кәсіп жолындағы тәжірибесі туралы әңгімелестік.− Ерталап, бала кезден-ақ кәсіпкер болуды армандадыңыз ба?− Иә, бұл салаға келу бала Ерталаптың арманы еді. Қызылорда гуманитарлық-заң және техникалық колледжінде заңгер мамандығында білім алдым. Сол кезде кәсіп жолына келемін-ау деп ойлайтынмын. Себебі алғашқы жұмысым отбасылық кәсіптен басталды. Әкем монша салып берді, отбасымызбен осы істі жүргіздік. Жағдайымыз шүкір, орташа болды. Қиындық көрмей өстік. Ата-анам жастайымыздан еңбекке баулыды. Әр жетістігіміз де осы кісілердің арқасында деп есептеймін.− «Алтын Орда» биыл 11-ге толды. Бастапқыда пеш сатумен айналысып, кейін сұранысқа байланысты құрылыс заттарын қолға алдыңыз. Бір сөзіңізде «Алтын Орданы халықтың өзі құрды» деген екенсіз. Осы орайда 2013 жылға оралып, дүкеннің ашылу тарихы туралы айтып беріңізші…− 2010 жылдары базарда саудамен айналыстық. 3 жылдан соң колледжді үздікке тәмамдап, базарда ағамның қасында қызмет еттім. Сол кезеңде, яғни 2013 жылы «Алтын Орда» құрылды.Иә, бастапқыда тек пеш сатуды қолға алдық. Халықтың сұранысына сай уақыт өте келе ассорттиментерді де көбейттік. Сұранысты басты орынға қойып, сатып алушылардың проблемасын шешеміз деген идеологиямен жұмыс істедік. Бүгінде міне дүкенде 30 мыңға жуық тауардың түрі бар.− Бәрі бірден бола бермейтіні рас. Оң нәтижеге жету маңдай тер мен үздіксіз еңбекті талап етеді. «Алтын Орданы» ашуда қандай қиындықтармен бетпе бет келдіңіз?− Қиындықтың әсері, салдары туралы сол кезеңдегі эмоциямен ғана толық айта алуға болатын секілді. Өткен мәселелерге бүгінгі көзқараспен қарасақ, қатты қиын емес тәрізді көрінеді емес пе? Оның да берекесі, қайыры бар.Қазір «Алтын Орда» − білікті маманы бар дүкен. Әр қызметкер нақты өзінің жұмысымен айналысады. Жұмыстың бір жүйеге келуі, сапалы кадр жинақталуы жақсы энергия беріп, нәтижені жақсартуға көмектеседі. Дүкен енді ғана жұмысын бастаған уақытта сатушы, жеткізуші, тасымалдаушы, есепші мен маркетолог та өзім болып, яғни «әмбебап сарбаз» ретінде жан-жаққа жүгірдім. Демалуға уақыт жоқ. Сол уақыттағы қиындықтың бірі осы еді. Бірақ мұны да қиындық деуге келмес. Себебі шынықтық, тәжірибе жинадық. Әр сәттен өзіндік сабақ алдық.− Құрылыс заттары біздің елге көбіне шетелден келеді. Сырттан келген тауардың бағасына байланысты дүкендегі тауарлардың құны қымбаттайды. Сәйкесінше үй салу да арзанға түспейді. Тіпті кейінгі 2 жылда бұл туралы дабыл қағылып, жиындарда мәселе ретінде қарастырылды. Қазіргі нарықтағы баға туралы не айтасыз?− Жалпы баға мәселесіне келер болсақ, құрылыс заттары ғана емес бүгінде кез келген тауар қымбаттап жатыр. Ал құны арзан дүниенің сапасы да төмендейді. Нарықтағы заттардың бағасын сәл болса да арзандату үшін нақты формула жоқ.Қазір әлеуметтік желі, kaspi.kz пен онлайн дүкендер бар. Осындай қосымшалар арқылы нарықтағы бағаның шектен тыс қымбаттамауын қадағалауға болады. Тұтынушы кез келген тауарды сатып алмас бұрын басқа дүкендерді қарастырып, бағаларды сараптайды. Әрине, бағасы тым жоғары сауда орындарынан сауда жасамайды. Қысқаша айтар болсам, онлайн жүйелер нарықтағы бағаның қымбаттамауын қадағалап отыр.Осы орайда отандық өнімдердің де санын көбейту керек екенін айтсам деймін. Егер елімізде өндірушілердің саны артса, нарықтағы баға да бір жүйеге келетіні сөзсіз. Егер Қытайдан келетін заттың құны 1000 теңге болса, Қазақстанға келу жолы, құжаты, жалпы логистиканың өзімен бағасы 2000 теңгеге өседі. Ал сол тауар өзімізде өндірілсе, бағасы әлдеқайда тұрақты әрі қолжетімді болады.− Отандық өндірушілерден де тауар әкелесіздер ме? Жалпы бізде сапалы құрылыс заттарын шығаратын өндіріс орындары бар ма?− Отандық өнімдердің арасындағы бірден бір сапалы тауар «Зерде» компаниясының кафельдері деп ойлаймын. Компанияның өнімі шетелге де жіберіледі. Зауыт филилалдары Ақтөбе мен Шымкент қалаларында орналасқан. Біз де «Зерденің» кафельдерін аламыз. Сондай-ақ кабель өнімдері де Қазақстанда шығады. Егер импортталатын тауар болса, нарықтағы бағасы өте жоғары болатын еді. Біздің нарықты толықтай отандық өнімдер қамтамасыз етіп тұр. Шикізаттар кейде шетелден келеді. Бірақ негізгі басым бөлігі отандық өнімдер. Олардың саны да, сапасы да жоғарылап жатыр. Бастысы халық отандық өндірушілерді қолдаса, нарықтағы орындары да беки түседі.− Нарықта бәсекелестерден ерекшелену үшін қандай шаралар қолданасыздар?− Әуелі «бәсекелестерге назар аудармай, халыққа қызмет етеміз» деген оймен жұмыс істеу қажет. Адам біреуден басым түсу үшін емес, өзі үшін жұмыс істеуі керек. Сол секілді «Алтын Орданың» да өз мақсаты бар. Сол мақсатқа жету үшін толық команда құрылған. Халықтың өмірін жеңілдетіп, адамдардың бақытты өмір сүруіне септігімізді тигізгіміз келеді. Жақсы қызмет көрсету, қолайлы баға, тауарды алмастыру немесе қайтару, маркетингтік ұсыныстардың тиімді болуын қамтамасыз етеміз.Жай ғана мысал, желім алуға келген тұтынушыға оны пайдалануды түсіндіріп көрсетсек, біз ол кісінің бір мәселесін шешуге көмектестік деген сөз. Осындай мақсатпен жұмыс істегенде кәсіп алға жылжиды деп ойлаймын. Біреумен бәсекелесудің бақытсыздыққа әкелері анық.− Дүкендегі тауар саны уақыт өткен сайын артып жатыр. Сондай-ақ генератордан бастап басқа да құралдарды жалға беру қызметі де бар. Айтыңызшы, жалға алушылармен қандай да бір түсінбеушілік болуы мүмкін бе?− Әрине, бизнес болған соң мәселелер де болады. Тауарды уақытылы өткізбеу, телефонды көтермеу, басқа кісінің атынан жалға құрал алу секілді қолайсыздықтар кездесетіні өтірік емес. Ол мәселелер шешілетін дүниелер ғой. «Шығын шықпай, кіріс кірмейді» дегенді де ұмытпаған абзал. Мұның барлығы тәжірибе. Кәсіп жолында кездескен проблемалардың шешу жолын іздеп, тіпті алдын алу жолдарын қарастырған жөн. Сол кезде бизнес дөңгелеп, нәтижеге жетуге болады.− «Кез келген бизнестің дөңгелеп кетуі үшін 1 жыл уақыт қажет» деген тұжырым қоғамда шегедей қатып қалған. Бұл оймен қаншалықты келісесіз?− Бұл пікірге толық қосыламын. Бірақ нақты 1 жыл деп бекітілген уақыт қате тұжырым деп ойлаймын. Уақыт қажет, бірақ оның нақты көрсетілген саны жоқ. Кәсіп жүргізуде тәжірибе жинап, сол бизнестің қалыптасуы, мәселелермен бетпе-бет келіп, шешу үшін, сол арқылы белгілі бренд қалыптастыруда біз уақытқа тәуелдіміз.− Жастарға табысты болу үшін қандай өмірлік ұстанымдар қажет деп ойлайсыз? Ал Ерталаптың өмірлік ұстанымы қандай?− Жетістікке жету үшін сол істі жақсы көріп, білікті маман атану қажет. Қазір көбі бір дүниені көрсе, соған еліктеп кетеді. Бұл жастардың арасында көп кездесетін жағдай. Мәселен, блогер болу немесе жеңіл жұмыс арқылы тез байып кету деген секілді дүниелер адамның еңбек етуіне кедергі болады. Нақты салада тұрақтамаған, әр жұмыстан «секіріп» еңбек еткен адам уақыттың қалай өткенін байқамай, 35-40 жасқа келгенін де аңғармайды. Сол аралықтағы тәжірибенің жоқтығынан алдағы уақытта жетістікке жетуі қиын болады. Сол үшін баланы жастық шағынан икемі бар іске бейімдеп өсіру қажет деп ойлаймын. Еуропа елдерінде де осы үрдіс жақсы қалыптасқан. Сол кезде адам еңбектеніп, мақсат қоя алатын дәрежеге жетеді. Бір сөзбен айтқанда қатты еліктеушілікті азайтып, бір дүниеге назар аудару қажет деп ойлаймын.Мендегі өмірлік ұстанымдардың бірі − өтірік айтпау. Бұл бала кезден қалыптасқан, нақтырақ айтсам, әкемнің біздің бойымызға дарытқан қасиеті. Ол үнемі «ешкім басыңды шауып алмайды, шыныңды айт» деп тәрбиеледі. Қазір де осы қағиданы бұзбай жұмыс істеуге талпынамыз. Себебі шындық арқылы сенім мен бренд қалыптасады.− Сұхбатыңызға рақмет! Әңгімелескен Әлия ТӘЖІБАЙ

Қызылордалық кәсіпкер: өмірлік ұстанымым − өтірік айтпау

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Отбасы – тек шаңырақтың киесі емес, ұлттың іргетасын қалаушы құндылықтардың ұйытқысы. Бүгінде қоғамның назарында жүріп, өз еңбегімен жетістікке қол жеткізген жас отбасылар аз емес. Соның бірі – Бақдәулет Қойшыбай мен Ақбота Орынбай.2016 жылы бас қосқан бұл жұп бүгінде төрт баланың ата-анасы атанып, отбасылық жылулық пен өзара түсіністіктің үлгісін көрсетіп отыр. Әуелде екеуі де фельдшер мамандығын таңдап, халықтың денсаулығын жақсартуға атсалысқанымен, кейіннен кәсіпкерлікке бет бұрып, жиһаз өндірісін өрістетуді жөн көрген. Кәсіби біліктілігі мен еңбекқорлығының арқасында олар бүгінде елдің назарында. Кейіпкерлердің отбасылық бизнесте табысқа жету жолдары мен алдағы мақсаттары туралы біліп, оқырмандарымызбен бөлісуді ұйғардық.− Жиһаз саудасына дейін немен айналыстыңыздар? Бұл шаңырақ көтергенге дейінгі ортақ мақсат па, әлде бизнеске кейін қадам бастыңыздар ма?Бақдәулет: − Отбасылы болғанға дейін кәсіп саласында тәжірибем болды. Себебі азық-түлік дүкеннің жұмысын жүргіздік. Бірақ бір орында тұрып қалмау үшін отбасымызбен жаңа салада өзімізді сынап көруді шештік. Адам өмір бойы бір іспен шектелмей, үнемі жаңалыққа ұмтылып, әртүрлі салаға қызығушылық танытуы керек деп ойлаймын.Ақбота: − Шаңырақ көтергенге дейін жолдасым жиһаз саудасымен айналысатын. Отау құрмай тұрып «Болашақта осы ата кәсіпті әрі қарай бірге жүргізіп, дамытамыз, қолымыздан келгенше халыққа, елге көмегімізді тигіземіз» деп айтып жүретінбіз. Сол уәдемізді орындап, қазір заман талабына сай бұл кәсіпті өркендетіп, халыққа қызмет көрсетіп келеміз.− Жиһаз сату өтімді бизнес пе? Бұдан да бөлек кәсіптеріңіз бар ма?Бақдәулет: − Иә, бұл бизнесті өтімді деп айта аламын. Жиһаз сату – табыс табуға қолайлы кәсіп. Егер жиһаз сапалы әрі тартымды болса, оның өтімділігі де жоғары болады. Сондықтан біз нарықтың талаптарына сай, қолжетімді бағада өнім ұсынамыз.Себебі елімізде экономикалық даму қарқынды жүріп жатыр, ал бұл жиһаз кәсібіне деген сұраныстың артуына ықпал етеді.Ақбота: − Жиһаз саудасымен қатар азық-түлік дүкенін де тоқтатпадық. Бір кәсіпті екіншісімен ұштастыра отырып жүргізу, әрине, оңай емес. Жолдасым екеуіміз кез келген қиындықты таразыға салып талқылаймыз және шешу жолын қарастырамыз. Мәселені шешудің тиімді жолын қабылдаған соң, жұмысымызды мүмкіндігімізге сай атқарамыз.− Бұл салаға бет бұрғандарыңызға біраз болды. Халықтың сұранысы қалай өзгерді? Биыл қандай жиһаздар жақсы сатылды?Бақдәулет: − 14 жыл ішінде халықтың сұранысы айтарлықтай өзгерді. Заман ағымы бір орында тұрмайды. Күн сайын жаңа технология, үрдістер пайда болып, нарықтың талаптары да күрделене түсуде. Бұрын халық қолжетімді бағадағы өнімді ғана сатып алатын. Ал қазір сапа мен сәнге ерекше көңіл бөледі. Өздерінің талғамына сай дизайндағы жиһаздарды іздейді. Бұл бізге бизнесті дамытуға күш береді. Заман талабына сай болуға тырысып, жаңашылдыққа ұмтыламыз. Бұл да экономикалық өзгерістің, дамудың жақсы тұсы деп ойлаймын.Ақбота: − Биыл шкаф пен шифоньерлерге сұраныс жоғарылап, сатылым артты. Әуелі Алланың қалауымен, отбасымыздың несібесі мен еңбегіміздің арқасында деп ойлаймын.− Көп адам жұмыс пен отбасын бөлек қарастырады. Сіздерде жеке өмір мен кәсіпкерлік арасында шекара бар ма? Ал екі бағытты қатар алып жүру қаншалықты қиын?Бақдәулет: − Жеке өмір мен кәсіпкерлік арасында нақты шекара жоқ. Өмірде қандай болсақ, жұмыста да солаймыз. Жұмыс барысында туындайтын түсініспеушіліктерді жеңіл қабылдап, бір-бірімізді жақсы түсінеміз.Ақбота: − Отбасылық өмір мен кәсіпті қатар алып жүру біз үшін қиындық туғызбайды. Себебі әрқайсымыз өз міндетімізді жақсы білеміз. Жұмыс барысында алға қойған жоспарымыз бар. Сол жоспарды ұстанып, кәсіпті ретімен жүргіземіз.− Бүгінде жайлылық пен сапа басты орында. Жиһаздың сапалы шығуына не әсер етеді? Ал тұтынушылар тауар сатып аларда оның сапасына назар аудара ма?Бақдәулет: − Жиһаздың сапалы шығуы ең алдымен шебердің өз ісіне деген сүйіспеншілігі мен ынта-жігеріне байланысты деп ойлаймын. Егер жұмысына жүрегімен берілсе, өнім де сапалы болады.Ақбота: − Тұтынушылар әдетте, тауарға тапсырыс бермес бұрын біз жасаған алдыңғы жұмыстарды қарап шығады. Өткен жұмыстарымызға сенім білдіріп, оң бағасын бергеннен кейін тапсырыс жасайды. Жиһаз толық дайын болған соң өз ризашылықтарын білдіріп алып кетеді.− Қалай ойлайсыздар, неге Қытайдан келетін жиһаз немесе басқа да өнімнің құны арзан? Бұл баға сапаға әсер ете ме, әлде логистикасы арзан ба?Бақдәулет: − «Арзанның суы татымас» демекші, арзан өнім қалай болса да сапасыз болып қалады. Біз үшін сапа бірінші орында тұрады деп толық айта аламын. Ал Қытайда басты назар экономикалық және қаржылық тиімділікке бағытталған деп ойлаймын. Сондықтан олардың жиһаздарының бағасы арзан әрі сапасыз.Ақбота: − Иә, арзан баға сапаға тікелей әсер етеді. Жиһаздың материалдары мен құрал-жабдықтары неғұрлым арзан болса, өнімнің сапасы да төмендейді. Ал мықты материалдар қолданылған жиһаз ұзақ жылдарға шыдас береді.− Жиһаз жасауға қажетті өнімдерді қайдан аласыздар?Бақдәулет: − Жергілікті тауар тасымалдаушылармен біраз уақыттан бері әріптестік байланыс орнатып келеміз. Осы байланыс негізінде жиһазға қажетті өнімдерді толықтай өңірден аламыз.− Отбасылық бизнестеріңізде ереже бар ма? Ал жұмысты қалай бөлісесіздер?Бақдәулет: − Отбасылық бизнесте өзіндік ережелеріміз бар. Ол тек бізге қатысты болғандықтан көпке жария етпейміз. Дегенмен үлкен жоспарды емес, тек жұмыс пен отбасылық өмірді ұштастыратын қарапайым ережелер.− Қалай ойлайсыздар, отбасында ақшаны кімнің ұстағаны дұрыс? Сондай-ақ отбасының береке бірлігі кімге байланысты?Бақдәулет: − Отбасының береке-бірлігі екі адамға да байланысты. Әр адам отбасындағы орнын білу керек. Бір-біріне деген сыйластығы, түсіністігі болса отбасы да берекелі болады.Ақбота: − Біздің отбасымыздағы қағида бойынша, ақшаны ер адам ұстағаны дұрыс. Себебі ер адам ол − отағасы, әйел адамнан бір саты жоғары тұруы керек.− Дүкенді франшизаға айналдыру ойда бар ма? Алдағы уақытқа қандай жоспарларыңыз бар?Бақдәулет: − Тауар айналымын кеңейту, дүкеннің нүктелерін көбейтіп, алдағы уақытта франшизаға айналдыру жоспарымызда бар. Мақсатқа жету үшін талмай еңбек етіп келеміз.Ақбота: − Иә, франшизаға айналдыру −басты жоспарымыздың бірі. Ең алдымен сапаға мән беріп, кәсібімізді әрі қарай дөңгелетеміз.− Отбасылық кәсіп бастағысы келетін жастарға қандай кеңес бересіздер?Бақдәулет: − Отбасылық кәсіп бастағысы келетін жастарға айтарымыз, отқа салса жанбайтын, суға салса батпайтын қайсар мінезді, тәуекелшіл болыңыздар. Себебі кәсіп жүргізуде адамға ең керегі − қайсарлық пен еңбекқорлық. Еңбек еткен адам түптің түбінде өз мақсатына жетеді. Сондықтан да жастарға еңбектеніңіздер, болашақта міндетті түрде жемісін көресіздер деп айтқым келеді.Ақбота: − Иә, отағасымен толықтай келісемін. Еңбек бар жерде береке бар. Сондықтан тек қана еңбектеніңіздер, нәтижесі сіздерді қуантады.&nbsp;Сұхбаттасқан Әлия ТӘЖІБАЙ

Отбасылық кәсіпке бет бұрған қызылордалық жұп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Отбасы – адам өміріндегі ең қымбат байлық. Отбасының бірлігі, өзара қолдау мен махаббат – мықты қоғамның негізі. Ал сол махаббат пен қолдауды қызметтің ауыртпашылығымен үйлестіре білу әркімнің қолынан келе бермейді. Бүгінгі кейіпкерлеріміз – осы жауапкершілікті мойнына алып, бір біріне сүйеніш болып жүрген жұп, Қызылорда облысының Мамандандырылған күзет қызметі басқармасы полиция батальонының полицейі, полиция аға сержанттары Әділхан Уәлихан мен Назым Алтынбек.Назым Елмұратқызы – Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің түлегі. Бала кезден Ішкі істер органдары саласына қызығып, 2020 жылы арманын іске асырып, поли- ция қызметіне қабылданды. Ол – өз ісіне адал, тәртіп пен жауапкершілікті өз өмірінің негізгі қағидалары еткен жан. Ал Әділхан Асылханұлы бала кезінен жауапкершілікті сезініп өскен азамат. Көпбалалы отбасынан шыққан кейіпкеріміз мектептен кейін Семей қаласында жол қозғалысын ұйымдастыру мамандығы бойынша білім алған. Кейін әскери борышын өтеп, 2019 жылы Ішкі істер органына бет бұрып, полиция қызметіне кірісті.Бір-бірін толықтырып, қызмет пен отбасын бірге үйлестіре білу – олардың басты ерекшелігі. Бүгінде Әлихан есімді ұлдарын тәрбиелеп, отбасылық өмірде де, қызметте де табысты болуда.– Сіздерді жұмыс табыстырды деп естідік. Толығырақ айтып берсеңіздер…Әділхан: – 2020 жылдың карантин кезі болатын. Бетперде тағу режимі қатаң сақталып, барлығы сақтық шараларына жіті көңіл бөлген кезең. Біз сол уақытта қызмет барысында таныстық. Барлығы бір шыны кофеден басталды. Қызығы, бір ауданда тұрдық, тіпті екеуміздің мектебіміз де жақын екен. Кейін әріптес болып, тағдырдың өзі бізді жақындастырып, өмірімізді байланыстыра түскендей.– Екеуіңіз де полиция қызметкерісіздер. Қызметтегі қарбалас пен үйдегі тыныштықты қалай үйлестіресіздер?Әділхан: – Мен де, жұбайым да көпбалалы отбасынан шыққанбыз. Бала кезімізден іні-қарындастарымызға қамқор болдық, үй шаруасына да ерте жастан араластық. Бұл тәжірибе бізге отбасы ретінде қалыптасуда үлкен көмек болды деп ойлаймын.Назым: – Рас, үй мен жұмыс арасындағы шекараны сақтау оңай емес. Бірақ екеуіміз де тәртіпке үлкен мән береміз. Барлығын алдын ала жоспарлап, бірлесіп шешеміз. Бастысы ата-енеміз бен жақындарымыз қолдайды. Әсіресе бастапқыда үлкен көмек көрсетті. Қазір баламыз Әлихан екі жаста, ол балабақшаға бармайды. Сондықтан кезекпен қараймыз. Жұмыс пен отбасылық міндеттерді бір-бірімен үйлестіре отырып, қиындықты жеңіл еңсереміз.– Ал бір-біріңізге қалай қолдау көрсетесіздер?Әділхан: – Қиындық – қызметтің ажырамас бөлігі. Бірақ олардың уақытша екенін жақсы түсінемін. Қызмет барысында түрлі сынақтармен бетпе-бет келеміз, алайда шыдамдылық пен өзара түсіністік арқылы бәрін жеңеміз. Бір-бірімізге қолдау көрсету – біз үшін ең басты күш.– Сіздердің бір күндеріңіз қалай өтеді?Әділхан: – Біздің жұмысымыз ауысымдық тәртіппен, 12 сағаттық кесте бойынша өтеді. Бір мекемеде жұмыс істесек те, кейде бір-бірімізді көруге мүмкіндік болмайды. Апта сайын оқу-жаттығу шаралары өтеді. Ал әр дүйсенбіде сапқа тұрып, әнұран орындаймыз. Мысалы, дүйсенбі күні таңғы 7:30-да жұмысқа келіп, қару-жарағымызды алып, басшылықтың қатысуымен таңғы тексерістен өтеміз. Міндетті түрде әнұран айтып, қызметімізге кірісеміз. Кешкі 19:00-ге дейін әрқайсымыз өз қызметімізді атқарып, жұмысымызды аяқтаймыз. Жұмыстан кейін міндетті түрде отбасымызға көңіл бөліп, бірге уақыт өткіземіз.– Назым, мұндай графиктен шаршамайсыз ба?Назым: – Жоқ, жұмысымды жақсы көремін. Қызмет барысында, керісінше, демалатындай сезінемін десем де болады. Әкем де Ішкі істер органында қызмет еткен. Бала кезімнен форманы көріп өскен соң, мен де болашағымды осы салада елестеттім. Сол себепті мен үшін бұл қиын емес, керісінше, үлкен құрмет деп білемін.– Қоғам сіздерді тәртіп сақшысы деп қабылдайды. Жұмыс барысында ерекше есте қалған оқиғалар болды ма?Әділхан: – Иә, мұндай оқиғалар жиі кездеседі. Соның бірі өткен жылдың қаңтар айында болды. Түнгі сағат 10-11 шамасында жалғыз жүрген жасөспірім қызды байқадық. Ол көпірге жақындап, секіруге оқталғанда, біз дереу әрекет етіп, оны аман алып қалдық. Кейін белгілі болғандай, ол жақындарымен сөзге келген. Бұған дейін де суицид жасауға талпынған екен. Бұл оқиға біз үшін өмірге деген жауапкершіліктің қаншалықты маңызды екенін түсіндірді.Назым: – Қоса кетсем, суицид мәселесінде ата-аналардың рөлі өте маңызды. Олар балаларымен жиі сөйлесіп, көңіл бөліп, қолдау көрсетуі керек. Мейірім мен қамқорлық балалардың қиындықты жеңіп шығуына көмектеседі деп ойлаймын.– Балаңыз Әлихан болашақта сіздердің жолдарыңызды қуамын десе, қалай қарайсыздар?Әділхан: – Шынымды айтсам, оның басқа салада қызмет еткенін қалаймын.– Отбасының беріктігі үшін не қажет?Назым: – Отбасының беріктігі әр адамның өзін тәрбиелеуінен басталады деп ойлаймын. Әрбір адам өзіне жауапкершілік ала білсе, сол отбасының іргесін нықтайды. Ер адам отбасын ойлап, қамқорлық жасаса, әйел әрдайым оның сүйенішіне айналады. Ең бастысы – отбасында сенім мен құрмет болу қажет. Сонда ғана кез келген қиындық жеңіл әрі бірлесіп еңсеріледі.– Полиция қызметкерлері үшін басты құндылықтар әділдік пен қауіпсіздік екені белгілі. Ал сіздердің отбасыңыздағы басты құндылық неде?Назым: – Біздің отбасыдағы ең басты құндылық – өзіміз. Деніміздің сау болуы, бақытты өмір сүруіміз және ата-анамыздың аман-саулығы – бұл біздің ең үлкен байлығымыз. Отбасымыздың бірлігі мен жақындарымыздың жанымызда болуы – бәрінен қымбат.– Бір-біріңізді 4 сөзбен сипаттап берсеңіздер.Әділхан: – Назым – сыпайы, ақылды, әдемі, зерек жан.Назым: – Әділхан – сенімді, ақылды, жауапкершілігі мол, қамқор.– Сіздер үшін нағыз бақыт деген не?Әділхан: – Нағыз бақыт – отбасымыздың жанында болып, бірге уақыт өткізу. Жұмыстан тыс уақытта баламызбен күліп-ойнап, бірге қуанышқа бөленген сәттер біз үшін ең бағалы. Отбасының амандығы мен бірлігінен асқан бақыт жоқ деп ойлаймын.– Жауаптарыңызға рақмет! Әңгімелескен Әлия ТӘЖІБАЙ

Қызмет пен отбасылық өмірді үйлестірген жұп

М.Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжі  – ұстаздар ұстаханасы

Қызылордалық аранжировщик: Мен үшін әннің әуезділігі бірінші орында

Бақыт Қалиев: «Баланың қабілетті болуы мұғалімге байланысты»

Еліміздегі кәсіпкерлік сала көңіл қуантарлық жаңалықтарға толы. Оның ішінде өндірісте өзіндік көзқарасымен ерекшеленген, кір жууға арналған ұнтақ шығаратын қызылордалық Дәулет Ізбасарұлы да бар. Ол жасап шығаратын «Ак-Niet» ұнтағы мен сиыр іш майынан жасалатын табиғи сабындары бүгінде экологиялық таза өнім қатарына қосылып, өз тұтынушыларын тауып үлгерді. Кәсіпкермен сұхбаттасудың сәті түсіп, көкейде жүрген сауалымызға жауап алдық.− Дәулет, мамандығыңыз заңгер екенін білеміз. Кәсіпке келу жолыңыз оқырмандарға өте қызық. Екі түрлі саланы бір арнада тоғыстыруыңызға не себеп?− Иә, негізгі салам заңмен байланысты. Колледжде, университетте «Құқықтану» мамандығы бойынша білім алып, осы саланың маманы атандым. Қазір де заңгерліктен алыс кетпедім, екеуін қатар алып жүрмін. 2-3 жұмысты қатар істейтін жастарға қарап мен де қос қызметте істеуге бел будым. Бұл заман талабына айналды. Бұрын 8 сағат болса, қазір 16 сағаттық жұмысқа көштік. Барлығына үлгеруге болады деп ойлаймын.Мен бала кезімнен кәсіпке жақын болдым. Көп балалы отбасынанмын. Ата-анам үйдегі сиырдың сүтін сатумен айналысты. Таңғы 5.00-де сиырды сауады, ал біз тапсырыс берушілерге жеткізетінбіз. Бұл істі кәсіпке айналдырып, сабақтан да қалмай жүрдік. Тұтынушылардың саны артып, отбасылық бизнес дөңгеледі. 9-сыныпта жеке көлігімді, яғни «газель» сатып алдым. Онымен де жұмыс істеп, пайданың көзін таптым.Кейін оқуға түстім, бірақ кәсіпкерлік жүрегімнен де, ойымнан да кетпеді. «Қалай бизнес ашуға болады?» деген сауалға тұшымды жауап іздеумен жүретінмін. Жұмысқа орналасқан соң қызметтік жүктемеме байланыста таңертеңнен кешке дейін жұмыста болсам да, кәсіпті тастамадым. Сонда әкем «Әй, өзіңді қинамашы. Түбі кәсіпкер боласың ғой» дейтін.2019 жылы пандемия басталды. Елге сырттан өнім келмейді, зат тасымалданбайды. Ал карантин уақытында антисептик, сабын секілді тауар тапшы болды. Міне, сол сәтте ішкі экономиканы дамыту керегін түсіндім. Ізденіп, зерттеп сабын өндірісін қолға алу тиімді екеніне көзім жетті. Осылайша кірсабынға тоқталдым. Жұмысты бастау үшін станоктарды көрші Өзбекстаннан алдырттым. Бірақ елге жеткізу қиын болды. Сәті түсіп станок келді. Сабын сатылымға шығып, өзінің тұтынушыларын тапты. Жастардың сөзімен айтқанда «хит» болды.Сабын өндіруді бастағанда көлігімді саттым. Сол қаражатқа шикізат алып, алғашқы қадам жасадым. Жалпы кәсіп бастау үшін көп қаражат қажет екені белгілі. Өндірісте шикізат арқылы өнім шығарасың. Бастапқыда барлығы ойдағыдай бола бермейді. Алғашқы кезеңде көп шығынға ұшырадым. Бұл ретте білікті мамандардың тапшылығы байқалды. Қазақстанда өз ісін толық білетін технолог маман өте аз. Кейіннен өзбекстандық сарапшылармен байланыстық. Бірақ олар қолданатын қоспалар Қазақстанда жоқ екен. Командамен ойлана келе кір сабынға сиырдың іш майын қосу туралы шешім қабылдадық.<img class="image_resized" style="width:45.28%;" src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Auyl_amanaty_auyl_k_sipkerleri_shin_tiimdi_ba_darlama_707e363ebc.jpeg" alt="«Ауыл аманаты» − ауыл кәсіпкерлері үшін тиімді бағдарлама.jpeg">– Неге сиырдың іш майы?– Орта жастағы адамдар мұны жақсы түсінеді. Балалық шағымызда сиыр сойылған кезде іш майын алатынбыз, оны күйдіріп, майға айналдыратын. Ал қалған шыжықты нанмен жейтін едік. Сол май тоңмай болып, тамақ әзірлеуде қолданылатын. Бала кезімізде көріп өскен осы сиырдың іш майын бүгінде өнімімізге қосып жатырмыз. «Ішке пайдалы нәрсе сыртқа да пайдалы болады» деген оймен, 2019 жылдан бері таза, табиғи өнімдерді шығара бастадық.Дамыған заманда адамның денсаулығына зиян тигізетін өнім болмау керек деп есептеймін. Өкінішке қарай, қазір тауардың өзіндік құнын азайтамын деп арзан баламалы қоспаға жүгінетіндер бар. Ал мен мұндайға жол бермеймін. Мысалы, қарапайым сиырдың іш майын алайық. Тандыр самса шыққалы майдың да құны көтерілді. 1 келісі 700 теңге болса да біз таза өнімді қолдануды тоқтатпаймыз.− Кір жуатын ұнтақ туралы айтып берсеңіз…− Ұнтақтың өзі кальциленген сода. Мысалы, қарапайым содаға қосымша заттар қосу арқылы жасалады. Біз де технологтармен ақылдасып, зерттеу жұмыстарын жүргіздік. Кейіннен құрамын нақтылап 8 химиялық зат таңдап алдық. Оның ішінде көпіретін, аллергия бермейтін, киімді жұмсартатын, тазартатын, тоздырмайтын, бактерияларды өлтіретін және кір жуатын машинаға зияны жоқ заттар бар. Өзіңіз де байқаған боларсыз, кейінгі уақытта аллергияға бейім адамдар көбейді. Сол үшін гипоаллергенді заттарды қосамыз. Ал ұнтақты «Ak-Niet» деп атадық. Қаладағы дүкендердің сөресінен таба аласыздар. Түркиядан келген мамандармен де бірге жұмыс атқардық. Біздің өнімдерді тексеріп, өздерінің өнімдерімен салыстырды. Технологтар тауардың құрамынан мін таба алмады. Олардың зауыттары күніне шамамен 5 тонна өнім шығарады.− Заңгер болғаныңыз кәсібіңізге қалай әсер етті?– Құқық саласында қызм ет етуімнің бизнеске пайдасы тиді. Өнімнің зерттеу жұмысы болсын, бағдарламалар немесе басқа да құқықтық мәселелер болсын, мүлдем қиналмадым. Сол білімімнің арқасында мемлекеттік қолдауға ие болдым. Кәсібімді кеңейтіп, сабын мен ұнтақты бөлек өндірудемін. Әуелде екі өнім бір жерде жасалатын. Қазір сабын өндіруге арналған 150м² көлемде цехым бар. Бизнесім аса үлкен емес. Цех форматында жұмыс істеп, 10 адамды жұмыспен қамтып отырмын.− Оқырмандарға кеңес болсын, кәсіпкерлерге қандай мемлекеттік бағдарламалар тиімді?− Ауыл тұрғындарының табысын арттыратын, қолайлы бағдарламаның бірі – «Ауыл аманаты». Қарыз алу шарттары да өте тиімді. Себебі ондағы пайыздық мөлшерлеме әлдеқайда төмен. Яғни кәсіпкерге 2,5%-бен 9 миллион 200 мың теңге қаржы береді. Өндірістің дамуына жағдай жасайды. Кейінгі жылдары мұндай жобалар көбейді. Өте сәтті, жақсы және дер кезінде қолға алынған бағдарлама деп ойлаймын. Сізге қаржы беріп тұрса, неге қолданбасқа?! Сондай-ақ «Өңірлік қаржылай қолдау орталығы» бар. Бұрын 2%, ал қазір 6%-бен 5 жылға несие береді. 2 жыл «демалыс кезеңі» бар. Ал қалған жылға несиені төлеуге кесте бекітесіз. Өзіңізге ыңғайлы кесте арқылы несие төлеу әр кәсіпкер үшін керемет жеңілдік деп есептеймін. Мысалы, мен несие алғанда жаз айында көп сомма төлеуге келістім. Себебі сол кезеңде сабын өте жақсы өтіп, сұраныс артады.− Басқа өңірлерден сұраныс бар ма?− Иә, тапсырыс түсіп жатыр. Күзде өтетін өнімдер жәрмеңкесінде біздің тауарлар бір күнде сатылады. Онда сұраныс өте жоғары. Кейбір қалаларда таныстарымның дүкендері бар. Олар да біздің өнімдерді сұрайды. Солардың ішінде Жезқазған, Сәтбаев қалалары «Ак-Niet» өнімін жақсы тұтынады. Ал Астана – келесі үлкен нарық. Жуырда Астана қаласында Қызылорда өнімдерінің жәрмеңкесі өтті. Ауқымды іс шараға 7 тонна өнім жібердік.– Жастарға кеңес болса…− Кәсіпкер болған соң әр нәрсемен айналысудың қажеті жоқ. Белгілі бір дүниенің шыңына жету керек. Яғни, сабынмен 5 жыл, кейінгі бір жарым жылда ұнтақты қолға алдым. Осы екі кәсіп маған жеткілікті. Бұл өнімдерге әлі де күш салуым қажет. Кәсіп бастау оңай емес. Сіз журналист, ал мен заңгермін. Екеуі біріне бірі ұқсас. Мен кезінде білім алдым, тәжірибе жинадым. Қазір сот процесіне қатыса аламын. Адамдардың құқығын қорғаймын. Сол секілді сіз де моральдық тұрғыдан көп жұмыс істейсіз. Ал кәсіп физикалық тұрғыдан шаршатады.Кеңес сұрайтын жастарға «алдымен 100 теңгені 150 теңгеге айналдырып көр» деймін. Сол секілді кішкентай дүниені дөңгелетіп, кәсіп бастаңыздар.Бұл ретте қолдаудың да маңыздылығын айтқым келді. Кеше әлеуметтік желіге «Туысқандарыма ренжідім» деп видео жарияладым. Бұл менің ғана емес, барлық кәсіпкердің реніші. Мысалы, тойға жүз туысқаныңызды шақырсаңыз, түгел келеді. Ал сіз кәсіп бастап, қолдауға мұқтаж болсаңыз жартысын да таба алмайсыз. Дүкен сөресінде басқа ұнтақтармен қатар біздің өнім тұрса, олар басқа ұнтақты сатып алады. Кәсіпкерлерге жақындарының демеуі ауадай қажет екенін жеткізгім келеді.Енді өндіріс туралы жеңіл мысал алайық. Жалпы адам ұйқыдан тұрғаннан бастап не істейді және не қажет етеді? Тіс пастасы, тіс щеткасы, сусабын, жұмсақ халат – осының бәрі таңертеңгі қажеттіліктер. Міне, адамдардың таңертеңгі уақытта қолданатын өнімдерін тізіп шықтық. Тек таңғы уақыттың өзіне осынша өнім қажет. Мұнан кейін көпшілік кофе ішеді, ал ол көбіне сырттан келетін өнім. Оның орнына жантақ шайын өндіруге болады. Осы орайда өндіруге назар аударып, неге өндіріс ашпасқа? Жас кәсіпкерлер осындай жағдайларды ескерсе деймін.− Әңгімеңізге рақмет!Інжу МАРЖАН

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат