<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Рухани байлығымыз бен мәдениетіміздің бір бөлігі – қолөнер екендігі белгілі. Халқымыз ерте кезден түрлі бұйымдар дайындап, қолөнер саласын бүгінгі ұрпаққа мұра етіп қалдырған. Иә, қазіргі кезде халқымыздың қолөнері қарқынды дамып келеді. Осы тұста қазіргі жас буынға салт-дәстүрімізді кеңінен насихаттап, игілікті іспен шұғылданып келе жатқан – Эльмира Сайранқызы жайында әңгімелеп өтелік.Ауданға белгілі, жанұясымен кілем тоқудың қыр-сырын жетік меңгерген Нұралиевтер отбасынан тәрбие алған Эльмира Нұралиева 2003 жылдан бастап Арал аудандық оқушылар үйінің «шебер қолдар» үйірмесінің қосымша білім беру педагогы болып қызмет етіп келеді. Сонымен бірге Эльмира ата-анасының ізімен жүріп, кілем тоқумен шұғылданады. 21 жыл қолөнер-шебері ретінде жұмыс істеп келе жатқан Эльмира Сайранқызы бірнеше мәрте аудандық, облыстық байқауларда жеңіс тұғырынан көрініп келе жатқан шебер-ұстаз.<blockquote>«Көне дәстүрді көздің қарашығындай етіп сақтап және оны одан әрі байытып келе жатқаныма 20 жылдан астам уақыт болды. Алғаш әкем Сайран Нұралиев 1973 жылы айдынды Арал қаласында кілем тоқу цехын ашқан болатын. Яғни тұрмыстық қажеттілікті өтеу комбинатында кілем, тоқыма тоқитын цех ашты. Әкем мен анамның жолымен жүріп, мен де &nbsp;әсемдік пен көрнекілікке толы қолөнер саласына бетбұрдым. Міне осылайша оқушы балаларға қолөнер бұйымдарын үлгі ету мақсатында арнайы үйірме ашып, бүгінге дейін оқушы тәрибелеп келемін. Негізі жылда 3-4 оқушы осы сала бойынша таңдау жасап, оқуға түседі. Ал қазіргі кезде 4 топта 15 оқушыдан 60 оқушы бар. Ай сайын 4 пано жасап шығарамыз. Мұнан кейін жыл соңында шығармашылық көрме жасаймыз»,–дейді қолөнер шебері Эльмира Сайранқызы.</blockquote>Игі істердің бастамашысы бола білген Эльмира Нұралиеваның қолөнер саласындағы өте ерекше бұйымдары жетерлік. Соның бірі, өзгеше әдіспен дайындалатын «қалдықсыз технологиядан жасалатын тұмарша» болып отыр. Атаулы тұмарша туралы Эльмира:<blockquote>«Қалдықсыз технология» деп аталатын жобамды наурыз айында облысқа барып, арнайы қорғап келдім. &nbsp;Соның нәтижесінде үйірмелердің ішінде үздігі атанған болатынбыз. Атаулы жобамды өзге де қолөнер шеберлерінің сабақ жоспарларына енгізуге болатындығы жөнінде де айтылды. Мұндай идеяны бастамас бұрын аудандағы тігін шеберханаларынан ауысып қалған жарамсыз маталарды арнайы қапқа салып, қоқысқа тастайтынын назарға алдым. Сондай жарамсыз маталардың ішінде түрлі әдемі түстері жатады. Сол түрлі-түсті маталарды жинақтай отырып,7 түрлі-түспен 7 қатар салып тігіп, 3 түрлі-түстен 8 орам орап шығаруды жоспарладым. Кейін қаладағы белгілі бір тігін шеберханасына барып, қалдық маталарды алдым. Сол маталарды әкеліп, үйірмедегі оқушыларға бір көлемді етіп қиғызып шықтым. Сөйтіп бір көлемде, түрлі-түсті етіп қиылған маталарды біріктіре отырып осындай «қалдықсыз технологиядан жасалған тұмарша» дайындадық. Бұл тұмаршаның бір жақсы жері 7 түрлі матадан тұрады. Қазақта жеті санын киелі деп санамақшы, жеті бәледен сақтайды деп сеніп жеті түсті қосуды жөн көрдім. Алғашқы кездері қызығып тіккен бұл тұмаршаны қасымдағылар сұрап, жан-жақтан сұраныс артты. Үйірмедегі балалар аналарына дайындап, сыйлық етіп қуантып жатыр»,–дейді.</blockquote>«Ата өнері – балаға мұра»-демекші, ертеден келе жатқан рухани мұрамызды Эльмира Сайранқызы бүгінгі жас ұрпаққа өнеге етіп келеді. Ине мен жіпті қолына алып, тың идеяға толы түрлі бұйымдар әзірлеп, шәкірттер тәрбиелеп ел алғысына бөленген кейіпкерімізге шығармашылық табыс пен сәттілік тілейміз!

Еңбегі елеулі шебер-ұстаз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 1 маусым – балаларды қорғау күні мерекесі қарсаңында халықаралық «Қазақ тілі қоғамы» аудандық &nbsp;филиалы бала тәрбиесінде айрықша рөл атқаратын, білімнің баспалдағы саналатын балабақша қызметкерлерімен кездесу өткізіп, мерекемен құттықтады.&nbsp;«Қазақ тілі қоғамының» белсенді мүшелері, тәрбиешілер мен олардың көмекшілері балабақшада тіл мәртебесін көтеруге байланысты өткізіп жүрген іс-шараларымен бөлісті. Кейбір балабақшаларда арнайы «Қазақ тілі» пәні оқытылып жатқанын айтып қуантты. Тәжірибелі тәрбиешілер Қуанышкүл Желдербаева, Шұға Рахатова, Аманкүл Уатаева, Айнұр Бектұрғанова, Жәмила Байсынова, Жанар Әбдімәлікова, Сәулекүл Жүсіпова, Мейрамкүл Жұбайдаевалар облыстық филиалдың алғыс хатымен марапатталса, Гүлсім Ідірісова, Ләззат Амантаева, Қарашаш Ұзақовалар аудандық филиалдың Алғыс хаты мен сыйлығына ие болды.&nbsp;«Қазақ тілі қоғамы» аудандық &nbsp;филиалының төрайымы Гүлжауһар Раева балабақша қызметкерлерінің ізденіс пен жауапты жұмыстарын тиек етіп, болашағымыз, өміріміздің жалғасы болар бала тәрбиелеу жолында аянбай еңбек ете берулерін тіледі. Сондай-ақ, кездесуге филиалдың алқа мүшесі, кеше ғана Ахмет Байтұрсынұлы атындағы республикалық оқытушылар байқауынан бас жүлдемен оралған мемлекеттік тіл оқытушысы Гүлжанат Дүзенова қатысып, балабақша қызметкерлерін мерекемен құттықтады. Тіліміздің тұғырын биікке көтеретін тіл жанашырларымен бірлесіп алдағы уақытта түрлі іс-шаралар ұйымдастыра берейік, деген пікірін білдірді.

Қармақшыда балабақша қызметкерлері марапатталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Кәсіп бастауға ниетті болғанымен, оны неден бастау керегін, жолын біле бермейміз. Көбіне дайын өнімді алып сату жеңілірек көрінеді. Дегенмен кәсіпкерлік салада өндіріске бет бұру керектігі жиі айтылады. Өндіріспен айналысып, өз өніміңді шығару да оңай шаруа емес. Істің көзін тапқанмен оны әрі қарай алып кетуге де көп күш жұмсалады. Қаржы табу, оны жөнімен жұмсай білу де қажет. Жалпы бастаған кәсібіңнен береке табу үшін қарым-қабілеттің болғаны жақсы.Қазір жастардың бұл салаға бетбұрысы қарқынды. Тәуелді болудан гөрі тәуекелге бел буғанды жөн көреді. Сондай азаматтың бірі – қала тұрғыны Дархан Асан. Ол көптен бері өңірдің өз өнімін шығаруды көздеген екен. «Qyzylorda» атауымен шоколад шығарып, сатылымға шығаруды мақсат еткенімен ойын қалай іске асыру керектігін білмепті. Десе де ойда жоқта туыс әпкесінің қолдан жасаған шоколадын көріп, жоспарын жүзеге асыруға асығады. Солай &nbsp;«Qyzylorda» тәттісін өндірудегі алғашқы қадам басталады.Жас кәсіпкер қаланың «Ақмешіт» шағын ауданынан ғимарат жалдап, кішігірім өндіріс орнына айналдырған. Біз барған кезде онда өзі болмаса да анасы мен көмекшілері бар екен. Цехта кезекті өнім өндіру процесі жүруде. Істің мән-жайын кәсіпкердің анасы Жәмила Елеуова баяндап берді.<blockquote>«Бұл кәсіпті бастамас бұрын әуелі шоколадты үй жағдайында жасап көруге бел будық. Құрамына түрлі қоспалар қостық. Бастапқыда ойдағыдай шықпады. Бірнеше мәрте қайталап жасағанның нәтижесінде ғана сапалы өнімге қол жеткіздік. Бірте-бірте тәжірибе жинақталған соң шағын цех ашып, қажетті құралдарын әкелдік. Қазір шоколадты арнайы құралдардың көмегімен дайындаймыз», – дейді ол.</blockquote><blockquote>«Мен бұған дейін шоколад сататын фирмада жұмыс істедім. Шоколадтың дайындалу әдісі бұрыннан қызықтыратын. Сол кезде осыны өзіміз дайындасақ қаламыздың өз өнімі болар еді деп ойлайтынмын. Сол идеяны іске асыратын уақыт келіп, қолға алған жайымыз бар», – дейді досы Әлібек.</blockquote>Тәтті өнімдерді дайындаудың өзіндік технологиясы, әдіс-тәсілі бар. Одан ауытқысаң өнім ойдағыдай шықпауы мүмкін. Жәмила апай шоколад жасаудың арнайы курсын сатып алған екен. Сол арқылы оны әзірлеу әдісін игерген. Бүгінде олар күніне жүзден аса тәтті өнімді сатылымға шығаруда.Өнімді өндірген соң, оны сатылымға шығару да еңбекті қажет етеді. &nbsp;«Qyzylorda» тәттісіне жұртшылық екі жақты пікірде көрінеді. Бірі қолдап, жылы лебізін жеткізеді. Енді бірі сын айтады. Дұрысын қабылдап, ойдағыдай етуге тырысады, әрине. Қазір облыстың барлық ауданы өзіміздің өніммен қамтылған. Олар Қызылордадан шыққан өнім деп ерекше қуанады екен. Тапсырыс та ауыл-аймақтан көп түседі.&nbsp;Шоколадтың сүтті, арахис және жүгері қосылған үш түрі бар. Дәмі басқа тәттілермен салыстырғанда айтарлықтай өзгеше. Мақтағанымыз емес, расында солай екен. Бұған Украинаның брендіне айналған «Roshen» шоколадымен салыстыру барысында көз жетті. Біз барған кезде қажетті шикізаттар келіп, соның басы-қасында жүрген кәсіп иесі Дарханмен тілдесудің сәті түспеді. Алайда бастаған ісіне береке тіледік.

«Qyzylorda» шоколадын білесіз бе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бала &nbsp;қуанса, &nbsp;әлем &nbsp;қуанады. &nbsp;Олардың &nbsp;қуаныштан &nbsp;бал-бұл &nbsp;жанған &nbsp;жүздерін &nbsp;көру &nbsp;үшін &nbsp;қандай &nbsp;еңбектің &nbsp;де &nbsp;артықтығы жоқ. Өйткені бала бауыр етің, жүрегіңнің бөлшегі, көңілдің нұры, көздің қуанышы, өміріңнің жалғасы деп білетін қазақпыз. Жүзі басқа жүрегі бір, мынау дүниені тек жақсылықтан тұратын кішкене жүрек көзімен көретін бүлдіршіндер өмірдің мәні. Осы жаннан артық, балдан тәтті перзентімізді салиқалы ұрпақ етіп тәрбиелеу ата-ананың міндеті.&nbsp;Жаз айының алғашқы күнімен қатар келетін халықаралық балаларды қорғау күні биылғы жылы да Жалағашта кең көлемде сән-салтанатымен аталып өтілді. Бір ерекшелігі, биылғы мереке барлық білім ошақтарындағы соңғы қоңырау салтанатты шарасымен тұспа-тұс келді. Қысқасы, балалар екі мерекені қатар тойлап, шексіз қуанышқа бөленді. Ал орталық алаңға жиылған балғын балалық шақтың кейіпкерлері түрлі көрмелерге, концерттік бағдарламаға куә болды.&nbsp;Дәл осы күні орталық алаңда Жалағаш ауданы басшылығының, ел ағаларының, аудан тұрғындары мен балалардың қатысуымен 1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күніне арналған мерекелік шара өтті. Балалардың қуанышына ортақтасқан аудан әкімі Асқарбек Есжанов алдымен бүлдіршіндердің қолөнер көрмесімен танысып, ғылым мен білімге бағыт алған жас ғалымдардың жобаларын тыңдады. Әр баламен жеке-жеке тілдескен өңір басшысы оларды мұқият тыңдады, ақ тілегін арнады. Салтанатты шара мұнан әрі аудан өнерпаздарының балаларға арнаған мерекелік концертіне ұласты. Түрлі жануарлардың, ертегі кейіпкерлерінің кейіпіндегі өнерпаздар қойылым қойып, би биледі. Барлығы балалар үшін безендірілген сахна да ертегі әлемі іспеттес күйге еніпті. Ал осынау мөлдір әлемнің шынайы кейпікерлері – балаларды, аудан тұрғындарын айтулы мерекемен құттықтаған аудан басшысы баланың бақыты ата-ананың бақыты екенін жасырмады.Тәрбиенің өзегі – бала бойына адамгершілік пен рухани құндылықты сіңіру. Құнды қасиеттерді бойына сіңіру, рухани дүниесі жетілген адамды қалыптастыру туған кезінен басталуы керек дейді халық даналығы. Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оған көмектесе алмайсың. Баланы тәрбиелеу де осы секілді ерте жастан басталса, жемісін береді. Жас ұрпақты тәрбиелеуде бірінші бесік – отбасы. Сондықтан бала әрбір ата-ананың бақыты. Осы бүлдіршіндеріміз сапалы білім алып, еркін өмір сүруі үшін біздер еңбектенеміз. Балалар үшін мықты болып, балалар үшін ерлікке барамыз. Себебі ертеңгі елдің егелері, болашағы осы бүлдіршіндеріміз, – деген аудан әкімі аудан Асқарбек Темірбекұлы тұрғындарын мерейлі мерекемен тағы бір құттықтады.&nbsp;Мұнан соң аудан басшысы Асқарбек Есжанов балалардың жазғы демалысын тиімді әрі қызықты өтсін деген ниетпен, 1 маусым – Халық-аралық балаларды қорғау күніне орай 656 оқушыға жазғы тынығу легерьлеріне жолдама табыстады. Ал аудандық білім бөлімінің мәліметінше, жазғы демалыс уақытында аудан бойынша 6683 бала қамтылуы тиіс. Бұл жұмыстар бүгінгі күннің өзінде қолға алыныпты. Яғни, облыс көлемінде және облыстан тыс лагерьлерге, Алматы, Шымкент, Жаңақорғанда, сондай-ақ кент сыртындағы «Ақтерек» лагеріне, туристік экскурсияларға 90 пайыз қамту жұмыстары жоспарлануда.Балалар мерекесі қарсаңында аудан әкімі Асқарбек Темірбекұлы аудан ардагерлерімен бірге тірек-қозғалыс аппараты бұзылған ерекше жағдайдағы балаларға арналған күндізгі стационар орталығының ашылу салтанатына қатысты. «Ауданда жаңадан бой көтерген нысанның ашылу салтанатына куә болып отырмыз. Бұл орталықтың маңызы зор екенін білеміз. Өйткені мұнда ерекше жағдайдағы, тірек-қозғалыс аппараты бұзылған ерекше жағдайдағы балаларға ем-дом шаралары жасалатын болады. Дегенмен, көп тілегі көл деген, ауданымызда мұндай орталықтар болашақта болмасын дейміз. Мұндай орталықтарды қажет етпейтіндей деңгейге жетейік, балалардың дені сау болсын. Бүгінгі балалардың мерекесі қарсаңында өз жұмысын бастап отырған орталық мамандары сапалы медициналық қызмет көрсетеді деп сенеміз» деген аудан әкімі ата-аналарға орталықта балалар үшін қолайлы жағдайлар жасалғанын жеткізіп, бүлдіршіндердің сауығып кетуіне тілектес екенін айтты.&nbsp; Айта кету керек, пайдалануға берілген орталық 1,5 жастан 18 жасқа дейінгі балаларға қызмет көрсетеді. Мұнда оннан аса ақ халатты абзал жан тұрақты жұмыспен қамтылған. Енді алдағы уақытта орталықтағы балалар сапалы медициналық қызметпен қам¬тылып, қажетті ем-дом шараларын қа-былдап, сауығып отбасына оралады деген үміттеміз.

Жалағаштықтар балалар мерекесін атап өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 1 маусым күні барлық білім беру ошақтарында соңғы қоңырау салтанаты өтті. Жылда 25 мамырмен аяқталатын оқу жылы биыл 31 мамырға дейін жалғасты. Жалағаш ауданы орталығындағы іргелі білім ошақтарының бірі Ш.Ермағанбетова атындағы №246 орта мектеп түлектері де биылғы соңғы қоңырау салтанатында алтын ұя мектептерімен қимай қоштасты. Қайраткер атындағы мектепте өткен салтанатты жиынға аудан әкімі Асқарбек Есжанов бастаған бірқатар бөлім басшылары мен ардагер ұстаздар қатысты.&nbsp;19 түлектің қанатын қатайтып, үлкен өмірге қадам бастырған алтын ұя соңғы қоңырау салтанатына тыңғылықты дайындалған. Әдемі безен-дірулер, қазқатар тізілген, жүздері балбұл жанған бірінші сынып оқу-шылары, жарқын болашаққа талпынған түлектер және білім атты кеменің бір бөлшегі, мектептің жүрегі мұғалімдер толқыныс үстінде болды. Дегенмен «Қос тойың қабат болсын» демекші, халықаралық балаларды қорғау күнімен қатар келген соңғы қоңырау салтанатында балалар ерекше қуанышты екенін байқадық.&nbsp;Қайраткер атындағы білім ошағындағы салтанатты жиын ерте басталды. Бірінші сынып, бастауышпен қоштасып жатқан оқушылар және мектеп бітіруші түлектер ұстаздарына деген алғыстарын білдіріп, өлең арнады, әннен шашу шашты. Салтанатты жиын барысында аудан әкімі Асқарбек Есжанов қос мерекемен құттықтап, түлектерге алдағы сын сағатында сәттілік тіледі.<blockquote>«Адам баласының басты байлығы – бала. Сол бала үшін қуанамыз, бала үшін уайымдаймыз, баланың болашағы үшін қам жейміз. Міне, бүгінде қос тойымыз қабат келіп, екі бірдей мерекеге куә болып отырмыз. Ал бүгінгі мектеп қабырғасындағы оқушылық кезеңдері аяқталып, үлкен өмірге қанат қаққалы тұрған жас түлектерге артылар сенім мол. Олардың әрбірінің ұлттық бірыңғай тестілеуден жоғары ұпай жинап, ата-анасының үмітін, ұстаздарының сенімін ақтауын тілейміз. Өйткені ҰБТ – осы уақытқа дейінгі жылдар бойғы алған білімнің сыналатын, сол арқылы ұстаздар қауымы еңбегінің ақталатын сәті. Жалпы, ауданның білім саласы көштен қалыс емес. Жыл сайын жоғары дәрежеден көрініп, ҰБТ-дан ойдағыдай көрсеткішке қол жеткізіп келеміз. Оның бәрі – ұстаздардың қажырлы еңбегі мен түлектер талабының арқасы. Енді биылғы ұлттық сынамадан да әр түлек сүрінбей өтіп, ұстаздарының еңбегін ақтап, аудан мерейін асырады деп сенеміз. Сіздердің алдағы өмірлеріңізге сәттілік тілей отырып, жарқын болашаққа қадам баса беріңіздер демекпіз», – деді аудан басшысы.</blockquote>Расымен жалағаштық түлектер ұлттық бірыңғай тестілеуде жыл сайын абыройымызды арттырып, мерейімізді асырып келеді. Жыл сайын ҰБТ қорытындысымен алдыңғы қатардан көрініп жүрген ауданымыз білімді, бәсекеге қабілетті жастарды түлетуде көпке үлгі боларлықтай. Ал биылғы оқу жылында 356 бітірушінің 333-і ҰБТ-ға қатысады. «Алтын белгіге» &nbsp;17 және «Үздік аттестатқа» &nbsp;42 &nbsp;бітіруші үміткер. Түлектердің алдында үлкен білім сынағы тұр. Биылғы оқу жылында да мемлекет тарапынан 11 сынып оқушыларына ұлттық бірыңғай тестілеуге екі рет қатысуға мүмкіндік беріліп отыр. Ал біз табан тіреген Ш.Ермағанбетова атындағы №246 орта мектепте 400 оқушы білім алса, оның 19-ы – мектеп түлегі.Мұнан бөлек салтанатты шарада ардагер ұстаз Дина Мирман білім ошағының саланың дамуына үлес қосып отырғанын тілге тиек етіп, мектеп бітіруші түлектерге сәт сапар тіледі. Айта кету керек, қазіргі таңда ауданда 20 мектеп жұмыс жасайды. Ба-лаларды ыстық тамақ, киім-кешекпен қамту жайы да жолға қойылған. Жалпыға міндетті оқу қоры аясында тиісті көмек түрлерін алатын арнайы санаттағы отбасылардан шыққан 3 944 бала ыстық тамақпен қамтылуда. Оның 2045-і атаулы әлеуметтік көмек алатын отбасының балалары болса, аз қамтылған отбасы балалары және 1899-ы – бастауыш сынып оқушылары.&nbsp;Қосымша білім беру ұйымдары да аудандағы білім саласының қарқын алуына, оқушылардың мектеп қабырғасындағы білімін одан ары жетілдіріп, өнерге, түрлі үйірмелерге баулуға да жұмыс жасап келеді. Аудандағы 1 оқушылар үйі, 1 өнер мектебі және 2 спорт мектебінде 2 300 бала қосымша білім алуда.

Жалағаштық түлектер соңғы қоңырау соқты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгінде Қазақстан этникалық біртектілікті сақтай отырып, көпэтносты елдің үлгісін әлемге паш етуде. Қазақтың байтақ даласы 130-дан артық ұлт өкілдеріне ортақ отан саналады.&nbsp;Қазір ауданда 296 өзге ұлт өкілі бір-бірімен жарастықта тату-тәтті өмір сүруде. Оның ішінде, кәріс, неміс, украин, орыс, өзбек, татар, түрікмен, башқұрт, беларусь, грек және қырғыз ұлтының өкілдері бар. Осындай Қазалының тумасы, интернационал отбасынан шыққан өзбек ұлтының өкілі Линда Рустамқызымен жүздесу сәті түсті. Еңбекқор жас Қазалы теміржол емханасында қызмет еткеніне биыл алты жыл толмақ. Әуелгіде ол білімін Шымкенттегі медициналық колледжінде емдеу ісі бойынша тәмамдап, фельдшер мамандығын иемденді. Дегенмен, жас қыздың зеректігіне тәнті болған басшылық тарапынан ол скринингке жауапты маман ретінде бекітілді. Жас қыз емханаға қаралатын теміржолшыларды профилактикалық тексеруден өткізіп, жинақталған мәліметтерді арнайы базаға тіркеп отырумен айналысады. Күніге 30-40 адамды қабылдайды.<blockquote>«Тіл білудің пайдасы зор деген түсінікпен ата-анам орыс сыныбына берген. Мектептегі жақын құрбыларым мен көршілерімнің барлығы дерлік қазақтар болғандықтан мемлекеттік тілді меңгеру қиынға соқпады. Соның арқасында қазақ тілінен олимпиадаларға қатысып жүлделі орындарға ие болдым. Басшылық тарапынан қолдау да көрсетіліп, біліктілікті арттыру курсынан медбикелік сертификатқа қол жеткіздім. Әркез ұжымдастарым демеу жасап, маған жұмыс барысында зор мотивация береді», – дейді Линда Әділбай.</blockquote><blockquote>«Қазір Линда өзінің жүктемесінен бөлек, еңбек демалысындағы медбикенің қызметін қоса атқарып жүр. Басшы ретінде оның адамгершілік қасиетіне ризамын. Тапсырған жұмысты екі айтқызбай өте ұқыпты әрі тиянақты орындайды. Мінезі жайдарлы әрі биязы. Қарсы келіп, сөз сөйлеген емес. Ісіне жауапты болғандықтан сенбі күндері кезекшілікке қоямыз. Кез келген істі қорықпай тапсыруға болады. Компьютерді жақсы меңгерген. Жанындағыларға әрдайым көмектесуге жаны құмар. Сонысымен әріптестері арасында өте сыйлы», – деп сөзін түйіндеді теміржол емханасының меңгерушісі Нұргүл Муса.</blockquote>Линда отбасында екі ағайынды. Оның ізіне ерген інісі Анвар бұл күні Оралдағы оқу орнында білімін жетілдіріп жүрген студент. Ауылға демалысқа келгенінде ата-әжесі мен ата-анасына үй шаруасында қолғабыс болады. Атасы Құдырет пен әжесі Анна жас кездерінде би кешінде танысып, көңіл жарастырған. Он бес одақ дүрілдеп шекараға шек қойылмаған кезде Анна Әділбай Украинаның Хмелницкая облысындағы Деразня ауданына қарасты Волоское селосынан өзіміздің сол шақтары ГПТУ атауындағы кәсіптік оқуға бір топ қызбен бірге білім қуалап келген. Қандай тағдыр десеңізші?! Дегенмен, кәсіптік училещені Анна әжей белгілі себептермен бітіре алмайды. Оған аса қайғыра қоймаған апамыз теміржол мекемесінде, почтада телефонист қызметінде болды. Құдырет ата екеуі 3 ұлдан 5 немере мен 1 шөбере сүйіп отыр.<blockquote>«Аннамен бірге отасқаныма 55 жыл болды. Шүкір бұл аралықта бір-бірімізге демеу болып, өзара ыммен түсінісіп келеміз. Оны ата-анасынан құда түсіп аларда бірге Украинаға 21 жасымда жол тарттым. Әуелі Мәскеуге туыстарына аялдап, сонан соң еліне бардық. Ол жақтағылардың қазақ ағайындардай бауырмашылдығы мен қонақжайлылығы ұнады. Табиғаты да керемет. Далада қалсаң да аш жүрмейсің, жан-жағың жеміс ағаштарына толы. Сосын ол жақта сені таны таныма барлығы сәлемдеседі. Сонысы тәнті етті. Осы кезіме дейін бірнеше рет Аннаның төркініне бардық. Сонда байқағаным, хабарды естіген көршілерінің барлығы жиналып ата-анасының үйінде кішігірім отырыс ұйымдастыратын. Кімнің қандай азығы бар: қаз-үйрек, шұжық сынды дәмділерді дастарқанға әкеп қоятын. Жерлері өте құнарлы. Әрине ол кездер естен кетпейді», – дейді өткенді еске алған Құдырет ата.</blockquote>Құдырет атаның ұлы Рустам татар қызы Альмираны келін етіп түсіргеніне де отыз жылға жуықтапты. Альмира да теміржолшы, аудандағы “ШЧ-40” мекемесінде электромеханик қызметінде.Құдырет Әділбай бір жерде тапжылмастан теміржол зауытында 45 жыл слесарьлік қызметті атқарған. Оның жолын қуған ұлы Рустам да зауытта токарьлік жұмысты еңсеруде.Құдырет атаның айтуынша, оның ата-бабалары сонау Николай заманынан Қазалыға келіп, қоныстанып қалған. Негізгі себебі – Қазалы қаласында сауда-саттықпен айналысуы. Бұхарадан 3-4 түйеден құралған керуенмен зат тасыған. Бірнеше өзбек осылайша бірігіп сауда жасаған екен.<blockquote>«Бүгінде Қазалы дамып, көркейіп келеді. Алғаш поселкеге бала кезімде көшіп келгенімізде. Көршілердің басым бөлігі орыстар, немістер, кәрістер мен өзбектер еді. Кейіннен олар көшіп, қазақ ағайындардың саны көбейді. Кезінде орталықта екі-үш көшеде ғана үйлер бар еді. Қазір қандай? Алпыс-жетпіс жыл аралығында қарқынды дамыды. Халық саны өсті. Еңбектенгенге жұмыс табылады. Қазалылықтардай бауырмал, ашық көңілді жерлестерімді өте құрметтеймін. Сондықтан туған жерімнен жыраққа кетпедім. «Халықтың күші – бірлікте». Осы ауызбіршілігіміз бен татулығымыз арта берсін. Бейбіт заман болсын!» – деді Құдырет Әділбай.</blockquote>

Ұқыптылығымен елге сыйлы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жаңақорған ауданының тұрғыны, белгілі суретші Үмбет Абибуллаев &nbsp;көркейту, көгалдандыру мәселесін кеңінен қозғап жүреді. Қоғамшыл, зейнетте жүрсе де заманға зиялы зейінмен қарайды. Бір қызығы, оның еңбек кітапшасында екі жұмыс орны ғана жазылған, бірі – агро-техникалық колледж, екіншісі - облыстық олимпиадалар және қосымша білім беру орталығы. Алғашқысында 35 жыл еңбек еткен, директордың орынбасары болды. Келесі қызметінде орталық директоры лауазымын атқарды. Міне, саналы ғұмырының басым бөлігі осы екі қызметтің ортасында өтті.Үмбетәлі Әбибуллаевтың негізгі мамандығы суретші. Жалпы, суретші - кескіндеме, сурет салу және мүсін жасау ісімен айналысатын бейнелеу өнерінің шедеврі саналады. Оның жаратылысы да шығармашылық шедеврі секілді. Қай қызметте болсын, идеясының игілігін көпке көрсетуге тырысады, әдемілікке әсерленгіш. Бәлкім, сұлулық - сурет салудан басталады деген сөз осындай орайға ортақ ой шығар, әйтеуір Үмбеттен үнемі сұлулыққа үндестік байқалады.&nbsp;«Тау баласы тауға қарап өседі» деген рас екен, ол Қаратаудың етегінде туылып, ержетіп, бой түзеген. Оның бітім-болмысынан соны таныдым. Сана-сезімі биікке самғайды. Мен онымен «Талдысу» лагерінде кездескен сайын суретшілік сырын да, таудың терең кеніндей талғамын да сырттай сезіп жүретінмін. Соның сарқыты болар, лагерді Сыр елінің Швейцариясына айналдырды десем артық айтпағандық шығар. Үмбет ағамыз бес жарым жыл қызметінде 7 мыңға тарта ағаш егуге жол ашты. Оның 450 түбі қылқан жапырақты ағаш екен. Мұнан бөлек 1500 голландық раушан гүлі отырғызылды. Жан-жағы жасыл желекке оранып, әсем гүлзар, ғажайып бақ болды. Тау жынысы, мөлдір бұлақ, саф ауа, көк әлем түгелдей үйлесіп, тынығудың тамаша орнына айналды.Үмбеттің атасы Асанбек Қаратаудың қойнында отырған елдің бір байы болған екен. Ал, әжесі Хадиша Құсайнова Сырым батырдың шөбересі Ғұбайдулланың қызы. Жақында әлеуметтік желіде нағашылары туралы Үмбет аға тереңінен толғанды да. Кезінде бай тұқымы ретінде қудалауға да ұшыраған. Соның салқынынан әкесі Әбибулла қой бағып, бейнетті аз көрмеді. Көшіп-қонып жүріп те, бес баласының білімге құштар қабілетін қаперде ұстады. Соның арқасында бәрі бір-бір басшылық тұтқаны ұстады. Үлкені Орынбасар – ұлағатты ұстаз, ұзақ жыл Жүсіп Қыдыров атындағы №54 орта мектепті басқарды. Әбжан кәсіпкер. Діндар кісінің құрметіне қойған Үмбеті баршаға белгілі ұстаз. Бақдәулет - ғылым докторы, профессор. Алтынбек - мемлекеттік қызметте, Алматы облысы Шамалған ауылдық округінің әкімі болды, қазір облыстық әкімдіктің жауапты қызметкері.&nbsp;Отбасының өнегелі тәрбиесі, әкенің ұлды еңбекқорлыққа баулу әдісі ақыл мен ар-намысты пісірді, жақсылыққа ұмтылуға жетеледі. Қойшының баласынан қызметкер дәрежесіне көтерілудің астарында маңдай терге малшынған мол мехнат жатыр. Ия, олар осылай өсті.Бесарық бойындағы ауылдар жүзге тарта керіз көзінен су ішіп, егін екті. Суы мөлдір, сусынға бара-бар қасиеті бар осы керіздің кереметін ата-баба ежелден бағалады. Мына көне Сауран қаласының гүлдену дәуірі де осы керіз және кәріз жүйесін пайдалану шарапатынан. Керіз — жерасты суын және бұлақ көзін ашық арық арқылы жер бетіне шығару тәсілі. Сол керіздің бірі Асанбекте болды. Ол бір басының мүддесін ойлаған жоқ, елдің игілігіне жұмсады. Қазір Талап ауылының біршама бөлігі осы Асанбек керізінен су ішіп, ауласын жайқалтып отыр.&nbsp;«Талды су» лагері де нағыз адамын тапты, жан-жағы лезде жанданды да шықты. Жұмыс сапарымен болған сайын жанаша кейіп киген орталықтың озық тірлігіне сүйсініп, жоғары баға бердім. Шынында баға беретіндей бар. Көк майса әлемі иран баққа айналған жер жұмағы дерсің. Тау-тасты кезіп, ақ тас, сары тас, доломит секілді жергілікті жердің қазба байлығын жинап, қатар-қатар қиюластырған экспонаттық заттары да көз тартарлық. «Дала әуендері», «Саятшылық», «Тау ешкісі», «Жолбарыс», «Құсбегі», екі субұрқақ, аспан астындағы ашық көрме, құлпытас, 18 қанат қараша үйге орналасқан ұлттық тәрбие орталығы, жағажай сынды ондаған мүсін-тұғыр менмұндайды. Ауылдың ескі қорымнан табылған үлкен құмыраны кәдеге жаратты. Қасына ұлттық дәстүр нышанынан диірмен тасты қойды. Көне жәдігерлер керемет ансамбль көрінісін келтірді. Тек лагерге кіреберіс қақпадан ашқысы келген «Дос» дейтін лебіздер орталығын аяқтауға уақыт тарлық жасады.Шынында, суретші ретінде қарапайым затқа да кәсіби талғаммен қараймын. Ұлы Ғазиз әке жолын, кәсібін қуды. Орталықтағы жұмыстар соның жемісі. Әкесіне тарту жасады. - Әрбір бала өз елін ерекше тану керек. Туған жердің тарихын дұрыс танымаған адамның бойына елжандылық сезім беки қоймайды. Тұнып тұрған тарихты біз кеңінен көрсете алмай келеміз. Қарт Қаратау дейміз де оның кереметіне көзі жетпесе бүгінгі бала таудың қадір-қасиетін қалай бағалайды? Таудың тіні тұтас құдірет. Жаратылысына, табиғи тартуына таңдануға тиістісің. Тілін түсінген, түсін түстеген кері кетпейді. Тіршілікке тарта білсең текті топырақтан май шығады,– дейді ол.Үмбетәлі Әбибуллаев секілді ұлттық тарихымыздың жанашырлары дарынды балаларға он күн ішіндегі демалыста кітапта жоқ кереметті көрсетіп, таным көзін ашты. Жылына мыңға тарта оқушы орталықта болса, солардың қай-қайсы да рухани күш алып, табиғат пен тарихтың тұнбасынан мол мағлұматқа сусындады. Міне, қоршаған әлем мен қоғамның тоғысу тетігі осы емес пе?&nbsp; Руслан Рүстемұлы, мен жәй суретші емеспін. Сезімтал, сергек адам айналаның, ауланың әсем бейнесін іздейді. Екіншіден, еңбек ету үшін жаралғанмын. Біз табиғат берген сыйды еселеп, өрісін кеңейтуге талпынсақ дейміз. Мысалы, газон. Оны алыстан сатып алып қайтеміз. Өзімізде шым өседі. Мен соны жүзеге асырдым. Жаңбырлатып суару әдісі толық іске қосылған. Бәлкім, осынша істің нәтижесі болар, мен басқарған тұста орталыққа келуші көбейді, келген кісінің өзі кеткісі келмей, жан рахатына бөленді.Таңертең ұжым болып, он минут арам шөп жұлуға жаттықтық. Аптасына бір рет әрбір қызметкер үш мақал-мәтел жаттайды. Бұл ұлттық сөз өнерімізді ұғудың бәр тәсілі. Тұрақты түрде орталыққа келушілерге ақылы концерт ұйымдастырдым. Онан түскен табысты «Кеңес», «Талап» ауылдарындағы 14 мүмкіндігі шектеулі жанның қажетіне жұмсадым. Ардагерлердің басын қосып, Міртөбе, Сауран көне қаласына экскурсия жасатып, тарихи жәдігерлер жанында суретке түсіріп, бір-бір фотоальбом- шығарып беретін едім. Жаңа жыл мерекесі қарсаңында Ж.Қыдыров атындағы №54 және №239 мектептерінің үздік 50 оқушысына сый-сияпат жасау отбасымның дәстүрлі шарасы, - деді аға.Ия, айтса айтқандай, ол лагерде көп іс тындырды. Тіпті лагердің өз әнұраны да болды. Ақын ағамыз Адырбек Сопыбеков сөзін, композитор Оразғали Бидашев әнін жазды. Қаратаудың қасиеті мен текті топырақтың тұңғиық тарихы жырға қосылды. Міне, Үмбетәлі Әбибуллаев осындай озық адам. Ол жақсылықтың жаршысы, жасыл әлемнің жанашыры. Отбасында екі ұл, екі қыз өсіріп, әзиз әке деген де биігі бар. Жеңгеміз Мәдина Кеншінбаеваның өмірі қысқа болды, жар жылуын Найла Қайназарова 12 жылдан бері жалғап келеді. Бақытты шаңырақтан баянды тіршіліктің түтіні түзу шығып тұр.Табиғатынан Үмбет ағам тыным таппайтын адам. Үнемі ізденісте жүреді. Істеген ісіне тәнті болмасқа амалың жоқ. Адамның жанына жақын, қажетті жаңалықты жүзеге асырып, сөзі мен ісі үйлесім тапқан, діттеген мақсатты дәлелдеп келеді. 2020 жылы зейнетке шыққан соң өзі тұратын Жаңақорған кенті Алдан Аюпов көшесінің тұрғындары көше комитетінің төрағасы етіп сайлады. Бастапқыда сүреңсіздеу көше еді, қазір жайнап шыға келді. Ағамыздың арқауымен 450-дей ағаш егілді, көршілер арасында ынтымақтастық орнады. Бірлескен шарасы көбейді. Биыл Наурызкөже дәстүрін жандандырып, ашық аулада керемет шара өткізді. Ол кентті абаттандыру, көркейту мәселесіне де кетәрі емес. Сәтін салса, бірлескен ісіміз берекесін береді деп үміттенемін.

Жаңақорғандық азамат көгалдарға көрік беруде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2021-2022 оқу жылының жазғы демалысы басталды. Енді алдағы оқу жылында оқушылар сапалы білім алуы үшін жақсы тынығуы тиіс. Яғни жасөспірімдердің бос уақытын тиімді ұйымдастырып, қосымша білім алуына, салауатты өмір салтын ұстануға жан-жақты жағдай жасау маңызды. Осы бағытта Жаңақорған ауданының оқушылары «Талдысу» және «Тау самалы» тынығу лагеріне аттанды.&nbsp;Жалпы Сыр өңірінде 40-тан аса тынығу лагері болса, соның екеуі Жаңақорған ауданында. «Облыстық олимпиадаларға дайындау және қосымша білім беру» орталығы, яғни «Талдысу» және «Тау самалы» тынығу лагерінде биыл оқушылар демалады.Ауданда 2022 жылы жазғы сауықтыру шараларымен қамтылуға тиісті оқушылар саны – 17740. Соның 16602-і жазғы маусымда сауықтыру шараларына, мектеп жанындағы лагерьлер мен тарихи орындарға саяхатпен қамтылады. Бұл аудан оқушыларының 95 пайызын құрайды. Бұл туралы аудандық білімі бөлімінің инспекторы Мира Жандарбекова түсіндіріп берді.<blockquote>«Тау самалы» тынығу лагері мен мектеп жанындағы күндізгі лагерлер, Өзгент ауылында орналасқан «Өзгент» балалардың жазғы тынығу аймағы 1 маусымнан ашылды. «Тау самалы» лагеріне – 225, «Облыстық білім басқармасы Олимпиадалар және қосымша білім орталығына» (Талдысу) – 120, Түркістан облысындағы «Машат» лагеріне – 90, Қызылорда қаласындағы «New study» (Юстади) лагеріне – 107, Түркістан облысындағы «Балдаурен» лагеріне – 30 бала, «Біргөлек» лагеріне –20, Тараз қаласындағы «Саяхат» лагеріне – 101 оқушы барады. Мектеп жанындағы күндізгі лагерлерде 7000 бала сауықтыру шараларына қатысып, оның ішінде 900 балаға демеушілер көмегімен жеңіл тамақ берілді. Сондай-ақ, Сығанақ қалашығы, Хорасан ата, Сунақата, Төлегетай-Қылышты ата, Айқожа, Қарасопы, Бақсайыс кесенесі, Көккесене сағанасы, Қатынқамал үңгірі сияқты аудандағы тарихи - мәдени танымдық маңызы бар тарихи орындарға, Түркістан облысындағы Арыстан баб, Қожа Ахмет Ясауи, Гаухар ана кесенесіне мамыр-маусым аралығында 3000 тәлімгер танымдық саяхатқа барды», – деді ол.</blockquote>Жасөспірімдердің бос уақытын тиімді ұйымдастырып, қосымша білім алуына, өлкенің тарихын білуге жағдай жасау маңызды. Осы бағытта атқарылатын жұмыстарды тиісті мекеме қызметкерлерінен білдік. Әуелі «Тау самалы» тынығу лагеріне хабарластық.– Бүгін үшінші ауысымның алғашқы күні. Оған дейін екі ауысымды қабылдап, шығарып салдық. Жас шамасына қарай 76 бүлдіршін тынығып келеді. Біз балаларға керемет көңіл-күй сыйлауға дайынбыз. Спорттық жарыстар, мәдени-рухани іс-шараларды көптеп ұйымдастырып, оқушылардың белсенді демалыс өткізуіне жағдай жасаймыз. Олар бекітілген кестеге сәйкес күніне бес рет тамақтанады, – дейді «Тау самалы» тынығу лагерінің директоры Болат Шерімбетов.Үшінші ауысымның алғашқы күні аудан әкімі Руслан Рүстемов Қаратау беткейінде орналасқан «Тау самалы» лагеріне арнайы барып, балалардың жазғы демалысының бір күнін бағдарлап қайтты. Аудан әкімі балалардың жай-күйін көріп, әлеуметтік қолдауларға мән берді. Расында бұталы-ағашты және көк майса шөп көмкерілген лагерьдің аумағында сылдырлап тау өзенінің арналары ағып жатыр. Табиғаттың тылсым сыры демалушыларға ерекше шабыт сыйлап, көңіл-күйіне оң әсер етеді.– Балалар, сіздер бақытты ұрпақсыздар. Тәуелсіз Қазақстанның тартуын көріп келесіздер. Биыл ел тәуелсіздігімізге 30 жыл толып отыр. Осы уақыт ішінде баланы болашағына, әсіресе білімге үлкен мән беріліп, өркениетті мемлекетке өрелі қаншама жастар тәрбиеленді. Міне, сіздер де бүгін лагерден қуат алып, жаңа достар тауып, өнерлі, шымыр болуға талпынып жатырсыздар. Ағай-апайларыңның айтқан ақылын тыңдап, жақсы ұл мен қыз деген абыройға дақ түсірмей, тыңғылықты тынығуларыңа тілектеспін, – деді аудан әкімі.Ал, «Талдысу» тынығу лагерінің жайы да бір бөлек. Биыл 3 маусымнан бастап әр он күн сайын 75 баладан қабылдайды. Лагерь жеті лекпен қабылдайтытын ескерсек 525 баланың тынығуына мүмкіндігі бар. Оларға 7 тәрбиеші қызмет көрсетеді. Оқушыларды адамгершілікке, әдептілікке, зиянды әрекеттерден аулақ болуға тәрбиелеу орталықтың негізгі мақсаты. Алдағы уақытта оның барысында түрлі спорттық және мәдени шаралар ұйымдастырылып, тынығу лагеріндегі демалушылардың танымдық өрістерін кеңейтуді жүзеге асырып келеді.– Бірінші маусымнан бастап балаларды қабылдадық. Бірінші ауысымда 172 баланы, екінші ауысымда 261 баланы, үшінші ауысымға дайындық жүріп жатыр. Тамыздың 27-не дейін балаларды қабылдауға дайынбыз, – дейді Елдос Жаңабай.Сонымен қатар, залалсыздандыру жұмысы бойынша «Ұлттық сараптама орталығы» аудандық филиалымен және кір жуу, қоқыс тазалау жұмысы бойынша тиісті мекемелермен келісім шарт жасалды. Балалардың жазғы демалысы кезінде сапалы медициналық қызмет көрсетіледі. Аудандық орталық ауруханасынан балаларға тіс дәрігері және дәрігер-педиатр бекітілді.Осы орайда, алғаш рет жазғы тынығу лагерінің табалдырығын аттағалы тұрған 7-сынып оқушысы Айгерім Сардарбек: «Алғашқы рет барғалы тұрған жазғы тынығу лагерінде демалысымды тиімді пайдалануға тырысамын. Көптеген достар тауып, спорттық, интеллектуалды, мәдени, танымдық бағытта танысқан достарыммен уақытты қызықты өткіземін деп ойлаймын», – деді.Ал, жыл сайын келуді әдетке айналдырған балалар да аз емес. Өйткені, тынығу орталығы шынымен де балаларға жақсы көңіл күй сыйлап, ерекше серпіліп қайтатындарын тілге тиек етті.– Мен мұнда бірнеше рет келгенмін. Биыл тағы да жолым түскеніне өте қуаныштымын. Лагерьдің ұнайтыны таза ауамен тыныстап, самал желмен серпіліп қайтамын. Әрі, жаңа достар тауып, ортам кеңейеді. Сондықтан, ұстаздарыма айтар алғысым шексіз, – деді Жазира Каримова.Ал, жеке мектептерден ашылған ақылы лагерьлерге баласын апару әр ата-ананың өзінің еркінде.Мәселен, ауданда алғаш рет «START» интеллектуалдық жазғы лаге¬рі 6-маусымнан бастап өз жұмысын бастағалы тұр. Балалар «Сана» жеке мектебінің ғимаратында тынығады. Бұл лагерьдің өзгелерден артықшылығы – баланың интеллектісін дамытуға жұмыс жасайды.– Мен баланың жан-жақты дамығанын қалаймын. Сондықтан, «Асылым» оқу орталығының жанынан баланың ой-өрісін дамытатын жазғы лагерь ашуды жөн көрдім. Бала лагерьде 15 күн бойы тілдерді үйреніп, барлық білімді ойын арқылы үйренеді. Аз қамтылған және толық емес отбасының баласын да ақысыз қабылдауды жоспарлап жатырмыз. Бастысы – бала жазғы демалысын тиімді өткізеді. Лагерьде санитарлық режим сақталып, балалар қауіпсіздігі толық қамтылады. Түскі үзілісте демалатын орындары да қарастырылған, – дейді «Асылым» оқу орталығының директоры Әйгерім Төлегенова.Айта кетейік, барлық білім беру және спорт ұйымдарында жазғы демалыс кезінде балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша бірқатар шаралар қабылданған. Мектеп жанындағы лагерьлер мен алаңдарда балалар қауіпсіздігін қамтамасыз ету жә¬не төтенше жағдайдың алдын алу мақсатында балалармен профилактикалық сабақтар жүргізіледі.Бала дегенде әр ата-ананың талабы күшті. Кім болса да өз баласының саналы да салиқалы ержеткенін қалайды. Бұл жолда баланың бос уақытын сапалы өткізіп, смартфонның боғауынан босату өте маңызды. Ал, үш ай жазға созылатын демалыста жазғы лагерьлердің таптырмас көмекші екені анық. Олай болса, балалардың жайдары жазды көңілді өткізуіне тілектеспіз.Балаға жасаған қамқорлық – келешекке салынған инвестиция. Сондықтан қоғам болып олардың осы бастан толыққанды демалып, жан-жақты тұлға болып қалыптасуына жағдай жасау – асыл міндет.

Жаңақорғандық 17740 оқушы тынығу лагеріне жолдама алды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Шамамен 5-6 жыл бұрын есепті оймен, саусақтарын ашып-жұмып отырып, әп-сәтте шығаратын балаларды телеарнадан көретінбіз. Минут емес, секундқа жеткізбей калькулятордан жылдам есептеген талай бүлдіршін таңдай қаққызғаны рас. Енді, міне 2-3 жылдың аясында біздің ауданда да ментальды арифметика әдісі кеңінен танымал әрі сұранысқа ие болып отыр. Жаңақорғандық оқушылар да әрдайым үздіктер қатарынан көрініп, халықаралық, облыстық жарыстардан үнемі жүлделі орындарды иеленіп келеді.Ментальды арифметика деген не? 4-16 жастағы балалардың ақылой қабілетін ойда санақ жүргізу арқылы дамытатын әдістеме. Яғни, математика ғылымының бір бөлігі ретінде қарастыруға болады. Осы әдістеменің көмегімен бала күрделі арифметикалық амалдарды (қосу, азайту, көбейту, бөлу, санның түбірін табу) бірнеше секундта ойда немесе арнайы «абакус» деп аталатын шоттың көмегімен есептеп шығара алады екен. Біздің миымыз 2 жартышардан құралады.Атап айтсақ, оң жақ және сол жақ. Ұшқыр қиялға мидың оң жақ бөлігі жауап берсе, сол жақ бөлігі логикаға жауапты екен. Мидың оң жақ бөлігінің потенциалы айтарлықтай жоғары. Мидың екі жартышарын дамыту үшін менталды арифметиканы жаңа үйреніп келе жатқан балалар шотпен есептеген кезде екі қолының саусақтарын бірдей пайдаланады. Сөйтіп, арифметикалық амалдарды есептеп үйренеді. Бұл кезеңнен сәтті өткен бала амалдарды ойда есептеп үйренеді. Ойда әр есеп жүргізген сайын баланың шоттан тәуелсіздігі қалыптасып, біраз уақыттан кейін ол шотты тек ойында елестету арқылы үлкен разрядты сандарды бірнеше секунд ішінде есептейді екен. Өткенге көз жүгіртсек, бірнеше мың жыл бұрын қытайлықтар «абакус» есепшотын ойлап тапқаны жайында айтылып та, жазылып та жүр. Бұл құрал арифметика саласына көп өзгеріс әкелді дегенді алға тартады. Аталмыш есепшоттың ерекшелігі, мәні кез келген есепті ойша тез шығаруға үйретеді. Бүгінгінің калькуляторы уақыт жағынан одан қалыс қалып қояды деседі. Әйтеуір, бұл әдісті үйренген баланың санаулы секундта бірнеше сандарды оңай алып қосып, көбейіп не бөліп жатқанын көзіміз шалып жүргені ақиқат. Содан болар, «Абакус» бүгінде АҚШ-та, Кореяда, Оңтүстік Азияда кең танымал.Ендігі кезек бізде…Аудандағы ахуал қандай? Қазіргі кезде ата-аналар балаларының бос уақытын түрлі үйірмелермен толтырып тастауды жөн көреді. Солардың бірі – менталды арифметика. Оның шынымен де пайдасы бар ма? Әлде жай ғана оқу жүйесінде сәнге айналған ағын ба? Өздеріңізге де белгілі, кент орталығында жеке мектептер ашылып жатыр. Қайсы білім ордасына бас сұқсаңызда алдымен «Бізде ментальды арифметика бар» дегенді алға тартады. Тіпті, редакциямызға кемінде айына 1-2 рет ұстаздар келіп, оқушылардың республикалық, халықаралық ментальды арифметикадан өткен жарысқа қатысып, жүлделі орын алғандарынан хабардар етіп жатады. Тіпті, менталды арифметика мектептері кең етек жайып келеді. Көптеген орталықтар – әлемдегі үздік менталды арифметика мектептерінің филиалы.Бірақ, жалпы жұрттың пікірі екіге бөлінгенін аңғарып жүрміз. Біреулері бұл оқу әдістемесі баланың есте сақтау, креативті ойлауын, шығармашылық ойын дамытуға көмектеседі десе, басқалары механикалық есептеудің жағымсыз жақтарын байқап қалып жүрміз дегенді алға тартады. Расымен де, бізде кейбір ата-аналар шетелге шығып келген балаларға қызыға қарап, өз баласының да солардан кем болмауын ойлайды да, баласы қаласын қаламасын, баласы тұрмақ өзі де түсінбейтін атаулы үйірменің есігін қағады.Осы ретте, белгілі математик Асқар Жұмаділдаевтың ментальды арифметикаға қатысты айтқанын тілге тиек еткенді жөн көрдік. Математика ғылымы – теңіз. Ментальді арифметика сол теңіздің бір тамшысы ғана. Мұны игерген адам сандарды тез көбейтуді біледі. Одан өзге артық-шылығы жоқ. Бір есепті біреу 5 секундта, екінші біреу 1 минутта шығаруы мүмкін. Меніңше, нәтиже дұрыс болса, болды. «Дүниеде пайдасыз нәрсе көп қой. Мысалы темекі. Ол пайдалы ма? Жоқ, бірақ бәрі тартады. Менталды арифметика пайдалы ма? Жоқ. Ол да темекі сияқты керек емес өнердің біреуі. Дәлірек айтсақ, бұрын болған өнер. Бұдан жүз жыл бұрын ешқандай компьютер, калькулятор болмаған. Сол кезде жапондар мен қытайлардың ойлап тапқан өнері. Онда екі таңбалы санды екі таңбалы санға көбейтеді. Сіз оны бір минут көбейтесіз, ол отыз секунд. Ал не болыпты? Оны калькулятормен есептей салған оңай емес пе? Бас сол ақымақ есепті шығару үшін керек пе? Бас тірлік жасау үшін керек. Ал мұндай есеппен кім тірлік жасай алады?» деген сөзі есті адамға еселі ой салары сөзсіз. Әлбетте, ментальды арифметика дұрыс емес, оның білім жүйесінен алып таста демейміз. Тек, соңғы уақыттары қандай жарыс болсын, байқау болсын, барлығында өздері де жетік біле бермейтін ментальды арифметикадан балаларды апарып қатыстырып жатқаны көңілге кірбің салады. Енді осы орайда, ауданымыздағы атаулы пәнге қатысты ұстаздардың ойын ортаға салып көрейікші. Әуелі ментальды арифметикадан балаларды баптап жүрген Айнаш Абсаттарованың ойын білдік. – Ментальды арифметика баланың ойын дамытатын ерекше әдіске айналды. Бұл баланың есеп шығаруын ғана жақсартып қоймайды, баланы көшбасшылыққа баулиды. Өз-өзіне деген сенімділігін арттырып, ақпаратты жылдам қабылдау мүмкіндігін арттырады. Балалар математикалық тапсырмаларды есепшотпен орындайды. Ол абакус деп аталады. Абакусты бас бармақ пен сұқ саусақ арқылы есептейміз. Бас бармақ пен сұқ саусақ баланың екі жақ миын дамытып, жұмысын жақсартады. Бала жылдамдықта есеп шығарып, тез ойлауды, тез әрекет жасауға, тез шешім шығаруға дағдыланады.Бұл пән баланың ақыл-ойының барынша тез дамуына әсер етеді. Сол үшін ментальды арифметика пәні керек. Бұл халықаралық деңгейде расталған бағдарлама. Ментальды арифметика мамандардың айтуынша, ғылым емес, математикалық тәсіл. Жаңа әдістеме ойды дамытады. қалыптасқанын көрсетеді. Бала ментальды арифметикадан есте сақтау қасиеті ерекше артады. Көз алдына есептерді елестету арқылы есеп шығарады. Десе де, баланың қоғамға қажетті ментальды арифметикадан қалдырмаймын десеңіз, таңдау құқығы өзіңізде. Ең бастысы, менталды арифметика балаға санды сезінуге мүмкіндік береді. Ата-аналар балаларын менталды арифметикаға жиі беретін болды. Оның көмегімен балалар шапшаңдыққа бейімделіп келеді – дейді үйірме жетекшісі. Дұрыс екен. Әйткенмен, мемлекеттік мектептердегі ұстаздардың да ойын білгенді құр көрдік. Сол себепті де, кенттегі №286 мектептің математика пәнінің мұғалімі Мадияр Әбенұлының да сөзі орамды.– Меніңше, ойда тез санау математиканы жақсы игергеннің көрсеткіші емес. Әлбетте, бұл жерде ментальды арифметика дұрыс емес деген сөз емес. Бірақ, баланың жылдам алып қосқанын ғана емес, логикасын да қоса дамыту керек. Ол жәй ғана математиканың бір тармағы. Оған мүлде баланы баулуға болмайды деуден аулақпын. Әлбетте, пайдасы да бар. Бірақ, байқасам көп атааналар қол оның мән-маңызын жете түсіне бермейді. Мысалы, өзім №286 мектепте сабақ беремін. Сабақтан тыс уақытта баланың логикасын дамытуға бағытталған үйірме аштық. Ол жерде балаға ата-ана ешқандай қаражат төлемейді. Қазіргі уақытта 1-3, 4-5, 6-7 сыныптар аралығындағы балдармен жұмыс жасап жатырмын. Баланы бір жақты емес, жан-жақты дамытқан жөн. Сонда бала математиканың мәнін түсініп, кез келген есепті қиындықсыз шығаратын болады, – дейді ұстаз.Ата-аналар не дейді? Жаңа әдіс жөнінде жұрттың пікірі әралуан. Бірі балаға қажет десе, бірі бүлдіршіннің жүйкесіне салмақ салатынын алға тартады. Шындығында балалар күні бойы компьютердің алдында отырады. Ұялы телефоны тағы бар. Одан қалса, теледидар көріп, сабақ оқиды. Мәселе, аудан тұрғыны баласын бірнеше жылдан бер атаулы үйірмеге беріп жүрген ана Элмира Әбсәләмованың ойы біздің таң қалдырды.– Үлкен ұлым жай есептерді тез шығарғанымен, мысал есептерге келгенде қиналып қалады. Ол үшін әдеттегі математиканы да терең оқытамыз деген жоспар бар. Тез есептеудің салдарынан жазуы да нашарлап кетті. Менің ойымша, физика мен математикаға ерекше мән беру керек. Сол арқылы біз баламыздың болашақта сәтті маман болуын қамтамасыз етеміз. Математикаға деген құштарлығы сөнбесе, арнайы физмат мектебіне аударамыз деген ой бар, – дейді.Ал, тағы бір тұрғын Әлия Темірқызы бала түгілі бұл пәнді өзі де түсінбейтінін, жәй қызығушылықпен бергенін жасырмады.– Баламды 1 жылдан бері ментальды арифметикаға беріп жүрмін. Несін жасырайын, өзім жетік түсіне бермеймін. Қатарластарының барлығы да атаулы үйірмеге барып, жарыстарға қатысып келіп жатқасын бердім. Оның әзірге пайдалы не зиян екенін білмеймін. Бірақ, жарыстарға өзіміз қалтамыздан ақша шығарып апарып жатырмыз, – дейді ана. Сондай-ақ, менталды арифметиканы үйренуге қанша уақыт кетеді десеңіз, аптасына бір рет екі сағаттан баратын болса, 3-4 жыл қажет. Егер бала 7 жаста болса, қажетті 10 деңгейді 3-4 айда, немесе 12 деңгейді сол уақытта игереді.Айталық, Жаңақорғандық төрт бірдей жас түлек Түркияның Алания қаласында ментальды арифметикадан өткен сайыстан жүлделі орындарды алып қайтты.Халықаралық деңгейде өткен жарысқа түрлі мемлекеттен келген сайыскерлер арасында аудан түлектерінің бағының жануы біздің де мерейімізді өсірді. Бейсенбі күні туған жер топырағына табаны тиген жеткіншектерімізді аудан әкімінің орынбасары Бектас Нуридинов бастаған топ арнайы күтіп алды. Ата-аналары қоршаған балауса түлектер жұзі бал-бұл жайнап, өздерінің қазақ елі атынан барған қасиетті сапардан жеңіспен оралғандарына мақтаныш сезімдерін де бүгіп қала алмады.Олар кімдер? Нұридин Асылан, 1-орын иегері, 11 жаста. Аудан орталығындағы №51 мектептің оқушысы, Ясин Жандосұлы, 2-орын иегері 8 жаста, №110 мектептің оқушысы, Тәңірберген Кәмила 7 жаста, «Жұмаділла Өскенбай атындағы жеке мектептің 1-сынып оқушысы және Асылхан Нұрасыл 12 жаста, аудан орталығындағы №163 орта мектептің оқушысы. Екеуі де жүлделі 3-орынды жеңіп оралды.Біз үш ай жаз каникулда жұмыс жасап, бүлдіошіндерді баулыған Жаңақорған арифметика мектебінің директоры Айнаш Әбсаттарованы әңгімеге тарттық.– Біздің оқушыларымыз бұдан бұрын республиекалық байқауға да барып топ жарып оралған болатын. Оған еліміз бойынша 160-тан астам бала жиналса, жаңақорғандықтар 40 үздік орынға шықты.Түйін. Балаңызды ментальді арифметикаға бересіз бе, бермейсіз бе өзіңіз шешіңіз. Қаржыға қараңыз, неге бейім екенін анықтаңыз. Бұл, меніңше, ең дұрыс қорытынды. Бірақ жан-жақты ақпаратпен қаруланып алғаныңыз жөн.

Жаңақорғандық оқушылар ментальды арифметикадан үздік

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жаңақорған ауданда ауылшаруашылығы өркен жайып келеді. Әсіресе, мал шаруасына тым ширақпыз. Өнім өндіру мен егіншіліктен де кенде емеспіз. Дегенмен балық шаруасына сәл кешеуілдеп келеміз. Оған себеп көп, негізгі кедергі көлдерге келетін аяқ судың тапшылығы. Бірақ биыл су жеткілікті мөлшерде келді. Сондықтан биылғы жылы жоспар көп, меже айқын. Ең бастысы, тауарлы балық бағытына көшіп, мемлекет қолдауын сезіну керек. Бұл бағытта атқарылар шаруа шаш етектен.Өткен жылдың соңында Сыр өңіріне арнайы сапармен келген Премьер-министр Әлихан Смайылов осы мәселе төңірегінде нақты меже жүктеді. Одан кейін Үкімет отырысында балық шаруашылығын дамыту және жекешелендірудің 2021-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарына нақты тоқтады. Балық саласын дамыту бағдарламасын іске асырудың нәтижесінде 2030 жылға қарай 270 мың тоннаға дейін балық өсіру, балық өнімдерін ішкі тұтынуды жылына 134 мың тоннаға дейін ұлғайту және импорт көлемін 45 мың тоннадан 25 мың тоннаға дейін азайту жоспарланғанын көрдік.Демек, біз сырттан балық тасымалдауды азайтып, қайта экспорт көлемін ұлғайту керекпіз. Сондықтан Үкімет басшысы балық шаруашылығы саласына инвестициялар тарту жұмысын күшейту қажет екенін атап өтті.Аудандағы ахуалЖаңақорған ауданында балық шаруашылығымен айналысатын 23 су айдыны болса, соның 8-і тауарлы балық өсірумен, 15 кәсіпшілік балық аулау шаруашылығымен айналысады. «Балық шаруашылығын дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған бағдарламасына» ауданымыздан 6 су айдыны, 1 тоған, 2 шарбақтық балық шаруашылығы енгізілген.– 2023 жылы Жаманбала-Қамбаркөл және Қалғандария-1 көлдері тауарлы балық өсіру шаруашылықтарының қатарына қосылды. Келінтөбе ауылдық округіндегі «Ислам» тауарлы балық өсіру тоған шаруашылығы ұзындығы 100-120 метрді құрайтын 12 тоған құрылысын салып, тауарлы балық шабақтарын салған. Осы жылдан бастап межелі өнім алу жоспарлануда. Бұдан өзге Жаңақорған кенті, Жаңауыл елді мекенінен «Сарбасов Сейдахмет» ДК, Жаңарық ауылдық округінен «Перуза» ш/қ және «Ғафур» ДК, Төменарық ауылдық округінен «QYZYL BALYQ» ДК, Көктөбе ауылдық округінен «Мұратбек» ДК, Жайылма ауылдық округінен «Томирис» ш/қ тоған балық шаруашылығымен айналысуда, – деді ауылшаруашылығы бөлімінің бас маманы Жасұлан Тұрапов.Жауаптың маманның сөзінше, биыл «Қазсушар» РМК Қызылорда филиалы теңгеріміндегі Жайылма ауылдық округінде орналасқан «Жиделі» су қоймасы және Жаманбай батыр ауылдық округіндегі «Бесарық» су қоймасында шарбақтық балық шаруашылығын құру жұмыстары жоспарлануда. Бұл да жақсы жаңалық.– «Балық шаруашылығын дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған бағдарламасы» бойынша жұмыстарды жүргізу барысында мәселелер туындап отыр. Біріншіден, су айдындарында инфрақұрылым саласы, оның ішінде электр сымдарын тарту, бағаналар орнату жұмыстары кедергі келтіруде. Екіншіден, балық шаруашылығын дамыту үшін су айдынына су кіретін және шығатын бөліктеріне шлюз орнату да күн тәртібіндегі өзекті мәселе. Осы мәселелер шешілсе, үлке олжа болғалы тұр, – деді ол.Субсидияға қандай құжат қажет?Аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің жауапты маманы Асылбай Дәулетханұлы инфрақұрылымдарын дамытуға байланысты электр желілерін жүргізу және трансформатор орнату үшін жобасметалық құжаттарын жасап ұсынған жағдайда, облыстық басқармаларға бюджеттік өтінім өткізіп, қолдау тапса, қаржы қаралатындығын атап өтті. Яғни, кез келген шаруашылық иесі бөлімге жоба-сметалық құжатын өткізуі тиіс.Аудандық кәсіпкерлік, өнеркәсіп және туризм бөлімінің басшысы Қаржыбек Тәжібайұлы су айдындары иелеріне бизнес жоспар, жоба-сметалық құжаттарын жасап, «Бизнестің жол картасы-2025» бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасына ұсыну арқылы мәселені шешуге болатындығын жеткізді. Сонымен қатар «Байқоңыр» ӘКҚ арқылы бірлескен өндіріс құру арқылы 51/49 проценттік үлеспен белгіленген мерзімге дейін төмендетілген пайызбен қажетті несие ала алады. Жақсы жобалар болған жағдайда гранттарға ұсынуға жәрдемдесетіндігін сөз етті.Бір сөзбен айтқанда, қос бөлім арқылы да, жоба-сметалық құжатты (ЖСҚ/ПСД) әзірлеп, өткізуге болады. Бірінде субсидия алсаңыз, енді бірінде қайтарымсыз қаржыға қол жеткізесіз. Екеуі де тиімді жол, қолдау тапса қос тараптан да кәсібіңізге инвестиция құйылады. Сөйтіп бабын тауып, балықтан да үлкен бизнеске қадам басуға мүмкіндік бар.Иә, біз неге бұл тақырыпты қозғап отырмыз? Өйткені, соңғы жылдары балық бизнесі толайым табыс көзіне айналды. Қазір дарияның өзінде балық қалмай бара жатыр. Қарап отырсаңыз, балықтың келісі еттің бағасына жетті. Көп тұтынатын сазан балығының келісі 1600 теңгеден асып жығылады. Сондықтан қолда тұрған алтынды қадірлеп, балық шаруасын ширату керекпіз. Бастысы, мемлекет тарапынан жеңілдік бар.Сонымен қатар, Жаңақорғанда еке көл тауарлы балық өсіру бағытында жұмыс жасауда. Осыған қарап аудандағы балық шаруашылығы жайын аңғаруға болады. Жалпы, біздегі бұл саланың бүгінгі бет алысы қалай? Балық шаруашылығымен айналысамын деушілерге қандай жеңілдіктер бар? Біз осы сауалға жауап іздедік.Алдымен, аймақ бойынша 2022 жылы атқарылған жұмыстарға тоқталайық. Статистикалық мәліметке сүейенсек, 2022 жылы облыс бойынша 8740 тонна балық ауланып, республикалық бюджетке 140 млн. теңге қаржы түсірген. Бүгінде облыста жылдық қуаттылығы 11 мың тоннадан астам 8 балық өңдеу зауыты жұмыс жасайды. Оның ішінде, 6 кәсіпорын балық өнімдерін экспортқа шығаруда. Ал, 2023 жылдың 6 айында облыс аумағынан 925 тонна балық өнімдері экспортталған. Яғни, Сыр өңірінде балық шаруашылығы табыс табудың көзіне айналған.&nbsp;Біз нәпақасын балық сатудан тауып отырған кент тұрғыны Іскендір Пауленовтан мән-жайды сұрағанымызда: – Шыны керек, Түркістанда бізге қарағанда балыққа сұраныс жоғары. Мәселен, бізде күніне 70-80 келі өтетін болса, түркістандық сатушылар 500-600 келіге дейін балықты өткізеді. Тіпті, Шиелінің сатушылары тәулігіне 300-400 келіге дейін балық сатады. Осыдан-ақ балық өндейтін цехтардың тиімсіздігін ұғасыз, – деп жауап қатты.Хош. Енді балық шаруашылығымен айналысатын кәсіпкерлерге мемлекеттен қандай қолдау көрсетіледі? Бұл жөнінде жауапты сала мамандарынан білген едік.– Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2017-2023 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында тауарлы балық өсіретін шаруашылықтарға мемлекеттік қолдау қарастырылған. Мәселен, құнды балық (тұқы тектес және өсімдік қоректі балықтарға) түрлерін өсіруші тауарлы шаруашылықтардың балық жеміне жұмсалатын шығындардың 30 пайызы мемлекет есебінен өтеледі. Сонымен қатар, тауарлы балық өсіруші шаруашылықтарға арналған техника мен жабдық сатып алынған шығыстардың 50 пайызын мемлекет тарапынан өтеуге болады, – деді облыстық табиғи ресурстар басқарамасының бөлім басшысы Жалғас Ахметов.Енді Жаңақорғандағы ахуалға қайта оралсақ. Басқарма басшысы ғылыми ұйымның ұсынысына сәйкес Жаңақорған ауданында 18 көл тауарлы балық өсіру шаруашылығын ұйымдастыруға қолайлы деп танылғанын айтты. Алайда, бүгінде олардың екеуінде ғана тауарлы балық өсіру шаруашылығы ұйымдастырылған. Атап айтқанда, «Жыңғылдысай» көлін пайдаланушы «Ислам» шаруа қожалығы және «Айдархан» көлін пайдаланушы жеке кәсіпкер «Тұматаев». Оларға тауарлы балық өсіру шаруашылығы статусы берілген.Жуырда өткен жеті көл бойынша ұйымдастырылған төрт конкурста үш көлдің жеңімпазы анықталыпты. Олар – кенттегі «Борықты» көлі, Қожакент пен «Қалғандария» көлі. Аумағы 60 гектарды құрайтын «Борықты» көлін келешекте демалыс орнын жасауды көздеп отырған Амантай Сарбасов балық бағытында сапалы өнім алуды жоспарлап отырғанын жасырмады.– Расында, ауданда балық шаруашылығы кенде қалып отырған кәсіптің бірі. Сондықтан, қолға алуды жөн көрдім. Бір жағынан демалыс алаңын салу да жоспарда бар. Ал, балыққа келсек, африкалық лақа тұқымын өсіріп, сапалы өнім алуға ниеттімін. Себебі, бұл балықтың пайдасы көп, – деді ол.Иә, жалпы балық өнімінің құнарлығы мен сұранысы жоғары. Жүрек – қан тамырлары, иммунитетке жақсы әсер ететін көптеген пайдалы заттардың қайнар көзі. Бір сөзбен айтқанда, балық өнімі көптеген ауруға ем. Мұны медицина саласының қызметкерлері де растап отыр. Содан болса керек-ті, Кеңестік кезеңде бейсенбі – балық тағамдары күні ретінде белгілен еді.Орайы келгенде әлемдік тәжірибеге сүйеніп көрейік. Біз бір ғана су қоймасы бар Израильді мысалға алсақ. Жергілікті ғалымдар мен халықтың бар назары Кинера көлінің су қоймасындағы су деңгейіне аударылған. Осы себепті де Израильде балықты көбейту және өсіру үшін тұйық жүйе құрылысы ендіріліпті. Ел үкіметі тұйық жүйелі балық фермасын салу үшін қажетті барлық шығындардың 70 пайызына дейін субсидиялайды. Осындай қамқорлықтың арқасында Израиль бекіре өсіру және экспорттаушы озық елге айналды.Түйіндей айтқанда, балықтан түсетін табыс көл-көсір, тек ұтымды ұйымдастыра білу қажет-ақ...

Жаңақорғанда балық шаруашылығы жолға қойылып келеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін Қызылорда қаласы әкімінің орынбасары Жанмұрат Сейіловтың төрағалығымен «Әлеуметтік әріптестік пен әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі қалалық үшжақты комиссияның кезекті отырысы өтті.&nbsp;Бұған дейін Қызылорда облысының бақылау жөніндегі басқармасы тарапынан қалалық үш жақты комиссияның қарауына «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС «Батыс» Қызылорда филиалы жұмысшыларының жазған өтініші түсіп, экологиялық коэффициенттің дұрыс төленбей отырғандығы туралы мәселе қозғалған болатын. Соған сәйкес аталған жайт бүгінгі отырыстың күн тәртібіне енгізілген.Аталған мәселе бойынша комиссия төрағасы Жанмұрат Жақсымұратұлы «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС «Батыс» Қызылорда қосалқы бөлімінің «Локомотив пайдалану депосы» бөлімшесінің басшысы Нұртай Байғазыға жұмысшылармен кездесу өткізіп, мәселелерін қарауды тапсырды. Сондай-ақ, кездесу нәтижесін жұмысшы органға жолдауды жүктеді.&nbsp;Сонымен қатар, қалалық жұмыспен қамту, әлеуметтік бағдарламалар және азаматтық хал актілерін тіркеу бөліміне осы берілген тапсырманың сапалы және мерзімінде орындалуы мен ұйымдастырылуын қамтамасыз ету міндеттелді.

Қызылордадағы кәсіпорындардың еңбек қатынастарының жағдайы қаралды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2023 жылдың 1-мамырдағы мәлімет бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарылымы 4 750,6 млн теңгені (100,5%) құраса, оның ішінде мал шаруашылығы 4732,4 млн-ды, егін шаруашылығы 6,6 млн теңгені құрады. Бұл дегеніміз межеленген жүйе, енді егінжайдың ахуалын анықтап, әртараптандыру бағытындағы жұмыстарды жүйелесек.Жалпы ауданда ауыл шаруашылығы өндірісімен айналысатын 781 шаруашылық құрылымдарының 460-ы егінмен айналысады. Оның ішінде 234 шаруашылық күріш өсіріп отыр. Күріштің көлемі белгілі болды, биыл мал азықтары мен бақша дақылдарына басымдық берілуде. Сондықтан күріштен бұрын әртараптандыру бағытындағы атқарылатын жұмыстардан бастасақ.Ол үшін аудандық ауылшаруашылығы және жер қатынастары бөлімінің бас аграномы Дәурен Абибуллаевпен байланысып, мән-жайды бағамдадық.– Азық-түлік қауіпсіздігін сақтау мақсатында қосымша жерлер ашылып ұжымдық түрде 295 гектарға картоп, көкөніс, бақша дақылдарын орналастыру бағытында жұмыстар атқарылуда. Нақтырақ айтқанда, 845 адам отбасылық егістікпен айналысып, нәтижесінде әлеуметтік маңызы бар азық- түліктермен өзін-өзі қамтитын болады. Бүгінгі таңға шаруашылық жетекшілерінің демеуімен 295 гектарға жуық егістік алқаптары шеңгел, жусандардан тазартылып, қоршалануда. Бұл жұмыстар мамыр айының аяғына дейін жалғасатын болады.Қазіргі таңда дайындалған жерлерге 260 гектар картоп, бақша, көкөніс дақылдары егілуде, 31 гектары картоп, 95 гектар көкөніс, 134 гектар бақша бар. Талап ауылдық округінде тамшылатып суару әдісімен, «Қызылорда Агроплюс» ЖШС-де 5 гектар қызанақ, жаңбырлатқыш суару технологиясымен, Қожакент ауылдық округіне қарасты «Береке» шаруа қожалығында 30 гектар алқапқа жүгері, жоңышқа дақылдарды егілді.– Минералдық тыңайтқыштар мен гербицидтер дайындау қалай жүзеге асуда?– 2023 жылдың егісіне қажетті минералдық тыңайтқыштардың көлемі 4462 тонна, оның ішінде 4226 тоннасы азотты, &nbsp;236 тоннасы фосфорлы тыңайтқыштар болса, қажетті гербицидтердің көлемі 3113 литрді құрайды. Қазіргі таңда шаруашылықтар тарапынан минералдық тыңайтқыштардың 4465 тоннасы және 2846 кг/л гербицид сатып алынды. Яғни, жоба 82 пайызға орындалды.– Техника және жанар- жағар майдың мәселесі қалай шешілуде?– Аудан бойынша көктемгі дала жұмыстарына 1 422 тонна дизель отыны бөлінді. «Жібек Жолы LTD и К»ЖШС – 524 тонна, «Жаңақорған ОiI» ЖШС – 898 тонна. Қазіргі таңда аудан бойынша 87 шаруашылық құрылымы бойынша 609 тоннаға арзандатылған дизель отыны алынуда. Көктемгі дала жұмыстарына 207 трактор, 38 соқа, 28 дән сепкіш, 21 автомашина, 52 трактор тіркемесі толығымен қатыстырылды. Енді күріш бағытына бір сәт тоқталсақ. Бекітілген күріш егу және суға бастырудың 5 күндік графигіне сәйкес бүгінгі таңда межеленген 8346 гектар күріштің 7428 гектары егіліп, 7151 гектар суға бастырылған.– Қазіргі таңда аудан бойынша барлығы 35 насос қондырғылары бар. Ауданда әртараптандыру бағытындағы күздік бидай, мақсары, жоңышқа, картоп, көкөніс, бақша дақылдарын орналастыру көлемдері өткен жылмен салыстырғанда біршама жоғары. Мал азықтық дақылдарының егіс көлемдерін су үнемдеу технологиясын қолдану жүзеге асырылуда. Жаңбырлатып суару әдісімен жоңышқа, жүгері, мақсары дақылдарының егіс көлемдері суарылуда, – деді бас аграном.Мемлекет басшысы ауылшаруашылығы саласын дамытуға баса көңіл бөліп отыр. Әсіресе, серіктестіктерді дамыту жөніндегі ауқымды жобаны іске асыруды биыл тапсырған болатын. Оған 1 триллион теңге бөлінсе, бұл жоба 1 миллион ауыл тұрғынын қамтуы тиістігі де айтылды. Сондықтан, егін көлемін көбейтіп, мал шаруасын ширату маңызды мәселе. Биылғы егістік көлемі мен меже айқын болды. Енді тек аяқ су мәселесі мазаны қашырмаса болды. Мақсат – өнім көлемін көбейту. Бұл нарық бағасын тұрақтандыратын ең басты құрал. Қалғанын уақыт көрсете жатады, ең бастысы диқандар еңбегі еш кетпесе екен.Аталған шаруақожалықтың ішінде 201 шаруашылық күріш өсіруге маманданған.– 2023 жылға аудан бойынша ауыл шаруашылығы дақылдарының көлемі индикативтік жоспар бойынша 36246 гектарға межеленіп, өткен жылмен салыстырғанда1447 гектарға артық жер игеріледі, – дейді Дәурен Абибуллаев.Барлық дәнді дақылдар 13075 гектарды құраса, оның ішінде 9500 гектары күріш, 2400 гектары бидай, 125 гектар арпа, 500 гектар тары, 1050 гектар дәндік жүгері егу жоспарда бар. Сонымен қоса, 4326 гектар мақсары, 20 гектар күнбағыс, 605 гектар картоп, 1720 гектар бақша, 1000 гектар көкөніс, 4000 гектар жаңа жоңышқа егіліп, 11500 гектар ескі жоңышқа күтімге алынады. Қазіргі таңда ауыл шаруашылығы құрылымдарында 2300 гектар ескі жоңышқа тырмаланып, 388 гектар жаңа жоңышқа (оның ішінде 80 га жаздық бидаймен, 100 га мақсарымен бүркемеленген), 100 гектар мақсары және 110 гектар жаздық бидай егіліп отыр. Сонымен қатар, күздік бидай дақылының 157 га тырмаланып, 67 га үстеп қоректендірілді.Бөлім басшысының айтуынша, осы жылдың егісі үшін өткен жылы 2300 гектар күздік бидай егіліп, 128 пайызға артық орындалған. Бүгінгі таңда себілген күздік бидайдың шығысы жақсы деп бағалануда.– Бүгінгі таңда тұқымның сапасы көңілдегідей. Өткен жылы құйылған 2375 тонна тұқымның 1560 тоннасы тексеруден өткізіліп, оның 1054 тоннасы себу дәрежесіне жеткізілген. Аудан бойынша биылғы көктемгі егіске құйылған 2375 тонна күріш тұқымының 856 тоннасы Лидер, 38 тоннасы Фаворит, 15 тоннасы Айкерім, 10 тоннасы Анаид, 1504 тоннасы Маржан сорттары, – дейді сала басшысы.Сондай-ақ, қазір қолда бар 29,3 тонна жоңышқа, 7,4 тонна мақсары тұқымдары тексеріліп, 21,1 тонна (72 пайызы) жоңышқа мен 7,4 тонна (100 пайызы) мақсары тұқымы себу дәрежесіне жеткізілген.Минералдық тыңайтқыштар мен гербицидтер дайындау жұмыстары да қарқынды жүріп жатыр. 2023 жылдың егісіне қажетті барлық минералдық тыңайтқыштың көлемі 3700 тоннаны құрап отыр. Оның 3365 тоннасы азотты тыңайтқыштар болса, қалған 335 тоннасы фосфорлы тыңайтқыштар. Қазіргі таңда шаруашылықтар тарапынан минералдық тыңайтқыштардың 1880 тоннасы (51 пайыз) алынған. Сонымен қоса, арамшөптерге қарсы қолданатын гербицидтердің көлемі 1940 л/кг. Бүгінгі таңда 15 келі гербецидттер сатып алынды.– Суармалы сумен қамтамасыз ету жұмыстарына тоқталсақ, 2018 жылға аудан бойынша орналастырылатын ауыл шаруашылығы дақылдарын суармалы сумен қамтамасыз етуі үшін Сырдария өзенінен 650 млн. текше метр су алу межеленіп, оның 100 млн. текше метрі экологиялық ахуалды жақсартуға, көлдерді толықтыру, шабындықтар мен жайылымдықтарды суландыру мақсатына жұмсалады. Қазір барлық магистралды каналдар су алуға дайын, – дейді бөлім басшысы.Сонымен қатар, жанармай және техникаға тоқталса, аудан бойынша көктемгі егін және дала жұмыстарына 2285 тонна жанармай бөлініп отыр. Оның 800 тоннасы наурыз айында, 800 тоннасы сәуір айында, қалған 685 тоннасы мамыр айында пайдалануға беріледі. Арзандатылған дизель отынын таратушы-операторы болып «Нефть-Транс Қызылорда» ЖШС-гі белгіленді. Қазіргі таңда аудан орталығына 1000 тонна жанармай бар. Оның әр литрі 142 теңгеден босатылуда.Ауылшаруашылығы техникаларының көбі жұмыс жасауға дайын тұр. Мәселен, 201 трактордың 89 пайызы, 82 соқаның 87 пайызы, 45 дәнсепкіштің 93 пайызы және 101 трактор тіркемесінің 95 пайызы сақадай сай. Ал, қалғандарына жөндеу жұмыстары жалғасуда.

Архив