&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> . Биылдан бастап Наурыз мерекесі жаңа форматта өткізіледі. Мемлекет басшысы Қасым–Жомарт Кемелұлы Тоқаев «Егемен Қазақстан» газетіне берген сұхбатында Наурыз мейрамының төл мағынасын байытып, оны барынша ерекшелеп, жаңаша атап өткен болатын.Осы ретте биылғы жылы еліміз бойынша Наурыз мейрамын тойлаудың жаңа тұжырымдамасы қабылданды.Мақсаты – мейрам туралы бұған дейін қалыптасқан түсінікті түбегейлі өзгерту емес, көне мерекенің бастапқы мәнін қайтарып, оның қыр-сырын толық ашу.Жаңа тұжырымдамаға сәйкес Қызылорда облысында 14 – 23 наурыз аралығында халықтық мерекені тойлауға арналған Наурызнама онкүндігі ұйымдастырылады.Бұл онкүндік төл мерекемізді тойлаудың жаңа дәстүрлерін қалыптастыруға, ең жақсы адами қасиеттерді – ашықтықты, шынайылықты, жауаптылықты, қайырымдылықты ашуға бағытталған.Аймақ бойынша арнайы іс-шаралар жоспары әзірленіп, әр күн белгілі бір тақырыпқа арналған.Осылайша әр күнге жоспарланған ауқымды шаралар «Наурыз» мерекесін өнегелі бастамалар арқылы жалпыхалықтық мейрамға айналдыруда, халқымыздың рухын көтеріп, елдігімізді нығайтуға септігін тигізеді.Наурыз мейрамына арналған барлық мәдени-көпшілік шаралар облыс көлемінде кеңінен ақпараттандырылатын болады.Өткізілетін шаралар туралы бұқаралық ақпарат құралдарынан бөлек әлеуметтік желідегі Қызылорда қаласы мен аудан әкімдіктерінің төменде көрсетілген сілтемелері арқылы біле аласыздар!1 Қызылорда қаласы <a href="https://www.facebook.com/politika.gor?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/politika.gor</a>2 Арал ауданы <a href="https://www.facebook.com/aralaudany?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/aralaudany</a>3 Қазалы ауданы <a href="https://www.facebook.com/kazaly.audany?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/kazaly.audany</a>4 Қармақшы ауданы <a href="https://www.facebook.com/qarmaqshy?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/qarmaqshy</a>5 Жалағаш ауданы <a href="https://www.facebook.com/zhalagashakimdik?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/zhalagashakimdik</a>6 Сырдария ауданы <a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100016587031775&amp;__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-UK-R">https://www.facebook.com/profile.php?id=100016587031775</a>7 Шиелі ауданы <a href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100015614041457&amp;__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-UK-R">https://www.facebook.com/profile.php?id=100015614041457</a>8 Жаңақорған ауданы <a href="https://www.facebook.com/amin.aminkz?__cft__[0]=AZWs7pj97PytyPth5M-vsddsb_kc9iwWjeLCPAbbPswX_YaZ0S0k-nFYFTxTLwfYYfEcu1hLzvfbZdFLc5YXhg96G_33VGd6krW_deC4O4kqxzUo7ewgVX9St1yZtwdGO6scIOGm7KSuUtwI42F7llgLCdQWcoPK7YB-WRFqMoK0kWl5sXnMKqxy_bFmYCPOE28&amp;__tn__=-]K-R">https://www.facebook.com/amin.aminkz</a>

Қызылорда: Наурыз мейрамын тойлаудың жаңа тұжырымдамасы қабылданды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қойнауы тарихпен қабаттас, бастауы игі іспен сабақтас Қызылорданың дамуы қарқынды.&nbsp;Бұл – ұлт зиялылары ұйысқан қасиетті мекен. Екі ғасыр бойы еңсесін тіктеп, ел аузындағы ғибратты еселеп келеді. Шындығында, шырайлы шаһардың шежіресі шетте қалып жатқан жоқ. «Ақмешіт» атауы да қолданыстан тыс қалмады. Осы орайда, шолу жасағанды жөн көрдік.<h2 style="margin-left:0cm;text-align:justify;">Ақпарат айдын­ындағы қос ба­с­ы­лым</h2>­Қо­ғам ­тір­­лі­­гі­­нің там­ы­р­ы­ журнал­ис­­­т­и­­­ка­­­мен қиюлас. Сон­дық­тан мер­зімді бас­ыл­ым­­­ның ­маңызы ­мен мазмұны зор.­ «Ақмешіт ап­­­та­­­­­­­лы­ғы» газеті 1994 жылдың 15 сәу­ір­інде жарық көрді. &nbsp;Қалам ұс­таған қауым қала­ның тыныс-тір­­шіл­і­­­г­ін сөз етіп, жаңа­лық­тың жа­р­шысына айналды.&nbsp;Отыз жыл­да озық болған басылым­ның өзіндік орны қал­ып­тас­қан. Әділхан Бәймен негізін қалаған газет ғұмырлы болды десек артық емес. Әр жылдары орақ тілді, от ауызды журналистер басқарып, Сыр журналистикасының бедел­ін арттырғаны ақиқат. Жаңа медианың талабына сай келген басылымның жұмысы жемісті. Ойлы оқырманға мәнді мақала, татымды тал­дау­ ұсынып келеді.Жас­­тардың төл бас­ыл­ым­­ына айналған «Ақ­мешіт­ жастары­ның»­­ алғашқы нөмірі ­­2013 жы­лы­ 7 қыр­­күй­екте шықты. Әр жа­р­­ия­­ланымда өткір әрі өзекті мәселе көтеріп, қызықты дерек бөлісті. Рес­­­­­­пу­­­б­­­л­и­ка дең­ге­й­­­ін­­­­дегі жаңа­лықты қамтып,&nbsp;жас­­­тар­­­­дың тал­ға­­мын да­­ ұмыт­ ­қа­­л­­­­ды­­р­­­­мады. ­Өйт­кені­ мұнда тәжірибелі тіл­шілер қызмет атқарып, кәсіби маман­дар редакторлық етті. Газеттің үздіксіз жарық көруі тынымсыз еңбек пен зор ізденістің нәтижесі. Креативті жастардың бастамасын қолдап, жұмысын насихаттауда да басылымның атқарар рөлі айрықша.<h2 style="margin-left:0cm;text-align:justify;">Сыр мекеніндегі мешіт</h2>Мұсылман үшін маңызды орын – мешіт. Жамағаттың жиылып, маңдайын сәждеге қойып, құлшылық ететін рухани ордасы. Облыстық «Ақмешіт-Сырдария» орталық мешіті 2008 жылы ашылған. Нысанның бой көтеруіне Өтемұратовтар әулеті демеушілік етіп, құрылыстың сапалы болуын алматылық «Күмбез» ЖШС-і қолға алған. Ал «Глобал Девелопмент» компаниясы тапсырыс беріп, бас мердігер жергілікті Альянс ЖШС мен көркемдік безендіру жұмыстарын «ҚаПРОЛТД» ЖШС және жеке кәсіпкер М.Байбосынов жүргізді. Мешіттің жалпы көлемі 5,257 гектарды құрайды.Құрылысында қызық дерек пен ерекшелік бар. Мәселен, күмбез басындағы айшықтар алтыннан құйылған. Оны Қоқаннан келген шебер Шәміл Асатбаев жасаған. 6 қаусырмалы, 3 сыңар есік жүз жылдық қара ағаштан қашалыпты. Ал сыртқы қабырғасы қою жасыл түсті гранит тастармен көмкерілген.Сондай-ақ мешіттің 4 мұнарасы бар. Алдыңғы екеуінің биіктігі 37 метр, қалған екі мұнара биіктігі 22 метр. Күмбез саны – 7. Қытайдан әкелінген 360 шамы бар хрусталь люстра орнатылған.Иман үйінің іші толық жабдық­талғаны анық. Мұнда&nbsp; ерлерге арналған 1 үлкен, 2 кіші намаз залдары, 300 адамға арналған&nbsp; әйелдер намазжайы бар. Одан бөлек, 1 кітапхана, 2 дәрісхана, тегін тігін курсын оқытатын «Шебер әйел» қолөнер орталығы, «Tanym media» студиясы, діни сұрақтар бойынша кеңес беру орталығы, құран оқыту, неке қию бөлмелері, 3 қызметкерлер бөлмесі бар. Қазіргі таңда 18 қызметкер жұмыс істейді. Оның ішінде бас имам, наиб имамдар, ұстаздар, ақпарат саласына жауапты мамандар, қарауыл мен тазалықшы бар.<h2 style="margin-left:0cm;text-align:justify;">Бас қақпадағы тарих қоймасы</h2>Сан ғасырдың сырын бүккен музей біріне мәлім, енді біріне беймәлім. Біз облыстық тарихи өлкетану мұражайының филиалы Ақмешіт музейі туралы айтып отырмыз. Бұл ғимарат қала Перовск аталған заманда бой көтерген. Теміржол вокзалының маңында салынған.Музей қабырғаларында ілінген графикалық суреттерде дарияның жағасында қамыс пен саз балшықтан салынған «Ақмешіт» бекінісінің сыртқы бейнесі бейнеленген. Сурет бойынша бекіністің айналасында орлар қазылып, ол суға толтырылған. Бұл тәсіл бекіністі сыртқы жаудан қорғау мақсатында жасалған екен.&nbsp;Ғимараттың іргетасы 1905 жылы қаланған. Алғаш әскери казарма ретінде салынып, 1917 жылы қайта қалпына келтіріліп, ел игілігіне берілген.&nbsp; Кірпіші кетілмеген ғимарат бүгінге дейін сақталған. Жөндеу жұмыстары да жүргізілген.2004 жылдан бастап «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында облыс­тық тарихи-өлкетану музейінің «Ақме­шіт» филиалы болып құрылды. Қазір&nbsp; мұнда Қызылорда&nbsp; қаласының 1925-1929 жылдары аралығында Қазақ АКСР-нің астана болған кезеңіндегі архивтік құжаттар, еліміздің маңызды саяси оқиғасы болған Қазақ атауының қайтарылуы, сол кезде қызмет еткен Алаш қайраткерлері туралы толық ақпарат бар. Қазақтың ұлттық театрының негізін қалауға атсалысқан тұлғалар жайында және ел астанасының денсаулық, білім, әлеу­меттік-эконо­ми­ка­лық саланың дамуынан тың дерек сақталған.Сонымен қатар, Қазақ Орталық Атқару Комитеті төрағасының жұмыс кабинеті және XX ғасыр басындағы зиялы адамдардың тұрмысын көрсететін экспозициялық залдардан тұрады. Қазіргі таңда 2000-ға жуық жәдігер бар.ХХ ғасырдың басында зиялы қауымның өкілдерінің қонақ бөлмесі интерьері орналасқан. 100 жылдан астам тарихы бар шегесіз тұтас ағаштан құрастырылып, ыдыс аяқ салу үшін пайдаланылған үй жиһазы, Еуропа елдерінде жасалған қабырға сағаты, пианино, патефон сынды жәдігерлер өз құнын жойған жоқТіпті Қазақ АКСР құжаттары, үкімет мүшелері, сол кезеңде қа­жырлы еңбек еткен мемлекет қай­рат­кері Қ.Қожықов туралы көп дәйекті білуге болады. Қызылорда қаласында алғаш рет ғылыми-ағартушылық жұмыс­пен айналысқан Ахмет Байтұр­сынов, Міржақып Дулатов, Темірбек Жүргеновтің еңбектері бар. Музей қоры мұнымен шектелмек емес. Тарихты түгендеп, өткенді бағам­даймын деген адамға толассыз ақпа­рат пен мол мұра дайын тұр.<h2 style="margin-left:0cm;text-align:justify;">Аймақтағы аяқдоп шеберлері</h2>Қоғам мен халық арасындағы алтын көпірді жалғаған журналистер спортта да қабілетті.&nbsp;Иә, «Ақмешіт» футбол командасы ойында ойсырап жеңілген емес. Керісінше аймақ абыройын асқақ етіп келеді. Оған алаңдағы әдісі мен қақпадағы көз ілеспес қозғалысы дәлел. Команда капитаны Әділбек Жақановтың сөзінше, журналистердің футболға қызығушылығы 2000 жылдары оянған. Ол кезде облыстық теле­арна­ның ұйымдастыруымен қарымды қаламгер Жақсылық Бекқожаев атындағы шағын футболдан БАҚ өкілдері арасында турнир өткен. Бұдан бөлек, аудан әкімдерінің кубогі мен футбол жарыстарында бақ сынады. Осылайша 2014 жылы «Егемен Қазақстан» газетінің аймақтағы меншікті тілшісі Ержан Байтілес «Ақмешіт» командасының құрылуына мұрындық болған.Жеткен жетістік аз емес. Қарбалас жұмыс кестесіне қарамастан дайын­дыққа уақыт табатын жігіттер жүй­рік­тігін дәлелдеп жүр. Шымкент қала­сында «Оңтүстік Қазақстан» газетінің 90 жылдық мерейтойына орай ұйым­дастырылған турнирден олжалы оралды. Сондай-ақ, Сыр қаламгерлері қазақ спортының қайрағы Сейдахмет Бердіқұлов атындағы турнирде 2015 жылы қола медаль, 2017 жылы чемпион атанып, 2022 жылы күміс медаль иеленген. Ал былтыр Амангелді Сейітханов атындағы турнирде топ жарды.«Ақмешіт» командасының құрыл­ғанына он жылдан аса уақыт өтті. Осы мерзімде Қызылорда қаласында үш рет республикалық турнир өткі­зіп, еліміздің әр түпкірінен қалам­гер­лердің басын қосып, ала доп бәсе­кесін ұйымдастырып үлгерді. Бұл да бір жетістік. Қазіргі таңда құрамада футболға икемі бар 15-ке жуық тілші бар.

Тарих қойнауындағы Қызылорда

<img src="http://degdar-news.kz/wp-content/uploads/2024/03/64DFC43E-6A55-4365-BAB8-F09842E9E636-920x425.jpeg" alt="" loading="lazy"><a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;&nbsp; &nbsp;Наурыз – бекем бірлік пен көркем тірліктің, жақсылыққа ұмтылу мен игілікті істерге топтасудың ұйытқысына айналған қасиетті ай. Наурыз айымен басталатын биылғы көктем мезгілі қастерлі Рамазан айымен тұспа-тұс келіп, халқының аты да, даңқы да адал еңбекпен шыққан Сырдария ауданының жұртшылығы жылдағы дәстүрмен ерен еңбектің, мызғымас бірліктің туын биікке көтеруде. Қазір бірқатар шаруашылық ақ егіс жұмыстарына кірісіп, ел қамбасын алтын дәнге толтыруға ниет етіп жатса, ауылдағы ағайын түркі халықтарына ортақ әз Наурыз мейрамын Амал мерекесін тойлаудан, бір-бірінің үйіне қатынап, қауқылдасудан бастап кетті.&nbsp; Осы ретте шуақты мереке қарсаңында аудандық мәслихаттың төрағасы Ержан Әжікенов, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұса Келдібаев, аудандық қоғамдық кеңес төрағасы Маратбек Еспенбетов, аудандық мәслихат депутаттары Алмас Есназар мен Ақтөре Ибрагимұлы Шіркейлі ауылында болып жергілікті қоғамдастық мүшелерімен, ауыл ардагерлерімен емен-жарқын кездесу өткізді. Кездесу еркін форматта ұйымдастырылды. Алғашқы сөз кезегін аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұса Келдібаев бастап, ардагерлердің қоғамдағы рөлі, ел бірлігі, адал еңбектің құндылығы туралы сүбелі ойларын ортаға салды. Мұнан кейін аудандық мәслихаттың төрағасы Ержан Әжікенов жиналғандарды Наурыз мейрамымен құттықтап, қасиетті айда ауыз бекіткен ағайынның дұға-тілегінің қабыл болуына тілектестігін білдірді. Сонымен қатар ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы мен бағындырған белестері туралы кеңінен айтып, аудандық мәслихат депутаттарының атқарып жатқан жұмысы жөнінде ақпараттармен бөлісті. Қоғамның дамуына әр азамат өз үлесін қосуы қажет екенін баса айтқан Ержан Ертарғынұлы кезінде «Еңбек Қызыл Ту» орденімен марапатталған, жақсы көрсеткіштермен озаттар көшін бастаған Шіркейлі ауылы халқының еңбексүйгіштігін, тектілігін жоғары бағалады. Өз кезегінде аудандық қоғамдық кеңес төрағасы Маратбек Еспенбетов пен аудандық мәслихат депутаты Алмас Есназар Наурыз мейрамының түпкі мәні мен отбасы құндылығы, бала тәрбиесі, ұстаздардың қоғамдағы рөлі, жасөспірімдер арасындағы құқықбұзылықты болдырмау мен алдын алу төңірегінде өз пікірлерін ортаға салды. Еркін форматта ұйымдастырылған жиында жергілікті қоғамдастық мүшелері мен ауыл ардагерлері өздерінің ұсыныс-пікірлерін ортаға салды. Тұрғындар ауылды газдандыру мәселесі ертерек шешілсе, мал жайылымдық жердің көлемі артса және каналдарды тазарту мүмкіндігі қарастырылса деген ұсыныстарын айтты. Мұнан бөлек заң үстемдігін қамтамасыз ету, кәмелетке толмаған жастардың тәрбие мәселесі өзекті екенін атап өтті. Мереке қарсаңында ұйымдастырылған жиын соңы қазақ халқының игі дәстүрі негізінде ауыл ақсақалдары ақ батасымен қорытындыланды. Ауыл ардагерлері ортақ мәселелер төңірегінде ой бөліскен азаматтардың жұмысына сәттілік пен абырой тіледі. Сондай-ақ бір-бірін сәні мен салтанаты жарасқан Наурыз мейрамымен құттықтап, көтеріңкі көңіл-күйде тарасты. &nbsp;

Сырдарияда ардагерлер бас қосты 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Заман өтеді, уақыт көшеді. Көш-көліктің артында ізі қалады. Сол ізді кейінге жеткізетін де, сақтайтын да киелі бір орын бар. Ол – мұрағат. Онда ұлттың құнды құжаттары, елдің өткен тыныс-тіршілігі, жасаған еңбегі сайрап тұрады. Қармақшы ауданындағы осындай мұрағат мекемесі 1987 жылы құрылған.&nbsp;«Қармақшы аудандық архиві» филиалы архивісін жүргізу және басқаруда Президенттің Қазақстан халқына арнаған «Қазақстан – 2030» стратегиялық даму бағдарламасына және «Ұлттық архив қоры және архивтер туралы» Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің нормативтік-құқықтық актілеріне, Қызылорда облысының мәдениет және спорт &nbsp;басқармасының іс-шаралар жоспарына сай жұмыстар атқарылып келеді.Архив жүйесінде мемлекеттік саясатты қалыптастыру және архив ісін жетілдіру бағытындағы қызметтерді жүзеге асыруда мекемелер жүйесіндегі үкіметтің өкілетті және атқарушы органдарымен, мәдениет, білім мекемелерімен, қоғамдық және басқа да ұйымдармен іскерлік қатынастарды орнатудағы өзара қарым-қатынастарды нығайту жұмыстары өз жалғасын табуда.<blockquote>– «Аудандық архив толықтыру және әлеуетті толықтыру көзі болып табылатын 52 ұйыммен жұмыс істейді. Онда 1926 жылдан 2017 жылға дейінгі 142 қордан 36071 құжат сақталған. Оның ішінде 1926-2004 жылдарғы аудандық сотының үкім, шешімдері, 1935-1942 жылдарғы Халық Әділет Комиссариатының акт жазбалары, 1934-1992 жылдарғы аудандық атқару комитетінің, 1937-1941 жылдарғы ауданға қоныс аударған түрлі ұлт өкілінің тізімі мен Приморский партизан ұжшарынан қоныс тепкен корей халқының тізімі, қоныс аударған ұлт өкілдеріне аудан азаматтарының көмегін, достығын білдіргені туралы, ұйымдар мен кәсіпорындардың басқару-әкімшілік құжаттары сақталуда. Одан өзге, жеке тектік қор иелері Тұрмағамбет шайырдың шәкірті Әлиакбар Жұматаевтың, Қармақшы ауданының Құрметті азаматы Әбдірай Бөрібайұлының, соғыс және еңбек ардагерлері Қасқыр Наметшаевтың, Шәкіман Бектібайұлының, Социалистік Еңбек Ері, Батыр ана Сәлима Жұмабекованың, І дәрежелі «Еңбек Даңқы» белгісінің иегері Милияр Арифовтың, «Құрмет белгісі», «Құрмет», «Парасат», ІІІ дәрежелі «Барыс» ордендерінің иегері Қылышбек Әбішевтің, «Құрмет белгісі» орденінің иегері Қаратай Қуаңбаевтың, айтыскер-ақын, Жазушылар одағының мүшесі Қали Шыңғысовтың және басқа да ауданға еңбек сіңірген азаматтардың жеке және фото құжаттарын архив қорынан алып танысуға болады, – дейді Қармақшы аудандық архия филиалының басшысы Гүлжамал Ерахметқызы.</blockquote>Архив ісінің дамуы, Ұлттық архив құжаттарының сақталуын қамтамасыз етумен қатар, архив қорының маңызды құндылықтармен толықтырылуы және олардың кең көлемде қолданысқа еніп жариялануы архивисттердің негізгі назарында.&nbsp;Жалпы архив қорында өткен жылдың қортынды есебімен 1926 жылдан 2018 жылға дейінгі 142 мекеменің қорынан, 37061 құжат сақтауда тұр. Атап айтқанда 1926-2004 жылдардағы Қармақшы аудандық сотының үкім, шешімдері, 1935-1942 жылдар аралығындағы Халық Әділет Комиссариатының акт жазбалары, 1934-1992 жылдар аралығындағы Қармақшы аудандық атқару комитетінің, 1937-1941 жылдардағы Қармақшы ауданына қоныс аударған түрлі ұлт өкілдерінің тізімдері және Приморский партизан колхозынан қоныс тепкен корей халқының тізімідері, қоныс аударған ұлт өкілдеріне аудан азаматтарының көмегі, достығын білдіргені туралы құжаттар және ауданымыздың барлық ұйымдар мен кәсіпорындарының басқару-әкімшілік құжаттары сақталуда.&nbsp;<blockquote>&nbsp;Осы құжаттарды өз қалпында сақтау үшін 1200 құжат тігіп-түптеліп, 2300 құжаттың мұқабасы шифровкаланды. 145 істен &nbsp;927 парақ қайта жөндеу жұмыстары жүргізілді. 1770 жазба қағаздары жазылып, ілініп, 60 істен 375 мәтіні өшуге айналған парақ қалпына келтірілді, – дейді филиал басшысы.</blockquote>Өткен жылы Қармақшы ауданының тұрғыны, «алтын &nbsp;Алқа» иегері Бектай Тойқожаева мен кКүміс алқа» иегері Айнагүл Дүйсенқызының, архив саласының ардагері Жазықбай Нұржановпен кездесу өткізілді.&nbsp;Мұнан өзге жинақтау көзі болып табылатын аудан әкімдігіне қарасты бөлімдер мен ауылдық округ мамандарына «Ұлттық архив қорының және басқа да архивтік құжаттарды ведомостволық архивтерде қабылдау, сақтау, есепке алу мен пайдалану тәртібі»,«Е-Архив» ақпараттық жүйесіндег «Істер номенклатурасы бөлімі», «Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда &nbsp;құжаттама жасау, құжаттаманы басқару және электрондық құжат айналымы жүйелерін пайдалану &nbsp;қағидаларын бекіту туралы», «Ұйым архивінің жиынтық паспортын рәсімдеу тәртібі», «Е-Архив» ақпараттық жүйесіндегі «Әкімшілік функциялары», «Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдарда &nbsp;құжаттама жасау, құжаттаманы басқару және электронды құжат айналымы жүйелерін пайдалану &nbsp;қағидалары», «Архивтік анықтамалар, архивтік үзінділер берудің тәртібі», «Істерноменклатурасын құрастыру», «Архивтік анықтамалар, архивтік үзінділер берудің тәртібі» тақырыптарында 9 семинар кеңес өткізілді. Семинар кеңеске барлығы 62 мекемеден, 83 қызметкер қатысты.Мекемелерге архив қызметкерлері тарапынан 40 ведомостволық архивте және 40 мемлекеттік архивте, барлығы 80 әдістемелік кеңестер берілді.<blockquote>– Былтырғы жылы Қызылорда облысының мәдениет және спорт басқармасының сараптама тексеру комиссиясының мәжілісіне 21 фото құжат, 11 жекетектік құжаттары,718 басқару және 387 жеке құрам бойынша құжаттары мемлекеттік архивке қабылданды. 8 мекеменің істер-номенклатурасы және 17 мекемеден 263 0мерзімі өткен сақтауға жатпайтын құжаттарды жою туралы актісі бекітіліп берілді. Архив қорының ғылыми-анықтамалық аппарат жүйесін құру мен жетілдіру мақсатында да жоспарға сәйкес жұмыстар атқарылды, – Қармақшы аудандық филиал басшысы дейді Гүлжамал Іздібаева.</blockquote>«Қармақшы аудандық архиві» филиалы «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңы талаптарына сай баспасөз бетіне 2 мақала жариялап құқық қорғау органдарымен бірлесіп 4 дөңгелек үстел және 2 ашық есік күні өткізілді.Ұжым қызметкерлері мекемеге қажетті құжаттарын іздеп келгендерге қашанда сұрағанын көрсетіп, бағыт-бағдар беруге даяр тұрады. Қорда сақталғандықтан әрбір құжаттың маңыздылығы жоғары екенін де олар жақсы түсінеді. Әсіресе ескі және сирек кездесетін құжаттар болғандықтан оның бүлінбей сақталуы – архив қызметкерлерінің назарындағы басты дүние. Көзге көріне бермейтін, бірақ жұмысы бастан асатын ұжым мамандарының тыңғылықты қызметі де үнемі ел алдында. Негізгі жұмыстан өзге, мұнда түрлі іс-шара өтіп, қордағы құнды құжаттар бойынша кездесу, дөңгелек үстел отырыстары өткізіліп тұрады. Ашық алаңда сала қызметкерлері мен ардагерлер, БАҚ өкілдері, мектеп оқушылары мен ұстаздар қатысып, өзара пікірлерімен бөліседі. Басшылық тарапынан алғысқа бөленіп жүргендері де аз емес. Өткен жылдың қорытындысымен айтулы ұжым жоғары көрсеткіш көрсетіп, бірқатар марапатқа ие болуда. Атап айтсақ, облыстық архив мекемесінің құрылғанына 95 жыл және Архившілер күніне орай өткен «Үздік архивші» атты облыстық байқауға аудандық филиал атынан қатысқан ІІ санатты архивші, білікті маман Нұржан Аяғанов бас жүлдені жеңіп алып, аймақтағы әріптестерінен бәсі биік шықса, жыл басында мекеме басшысы Гүлжамал Ерахметқызын сала мамандарының мерекесінде басқарма басшысының орынбасары Қуаныш Жанұзақов Сыр елінің тарихын жинақтап, оның мұрасын қалыптастырудағы игі істері үшін Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің «Архив саласының үздігі» төсбелгісімен марапаттады. Оның нәтижелі жұмысына ризашылығын білдірген басқарма басшылығы әрі қарайғы да қызметіне сәттіліктер тіледі.Архив мекемесі мемлекеттік мекеменің бір тармағы ретінде «Архивтік анықтамалар, архивтік құжаттардың көшірмелерін немесе архивтік үзінділер беру» мемлекеттік қызметін көрсетеді.Жеке және заңды тұлғаларға мемлекеттік көрсетілілетін қызметі кеңсе арқылы, Азаматтарға арналған үкімет" Мемлекеттік корпорациясы" арқылы және "электрондық үкімет" www.egov.kz веб-порталы арқылы ақысыз жүзеге асады. Көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар Мемлекеттік корпорациядан келіп түскен сәттен бастап, сондай-ақ порталға жүгінгенде мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі он бір жұмыс күні ішінде беріледі. Былтыр аудандық архивте жеке және заңды тұлғалардан түскен өтініштер мен сұранымдарға байланысты заң талаптарына сай ХҚКО арқылы – 11 сұраныс, Электронды үкімет порталы арқылы – 1083 сұраныс, хат арқылы ТМД елдерінен 78 сұраныс. Жылдық есептік кезеңінде барлығы 1198 сұраныс тіркеуге алынды. Өтініштердің 913-і қанағаттандырылып, 273-і түсіндірілді, 12-сі қайта &nbsp;бағытталды.2024 жылдың қаңтар-ақпан айларында азаматтардың әлеуметтік-құқықтық сипатындағы 250 сұрау түсіп, оның 195-сі оң нәтижемен орындалды. Оның ішінде баламалы негізде тікелей архив мекемесіне 8, мемлекеттік корпорация &nbsp;арқылы-2, электронды үкімет порталы арқылы-240 сұраныс жүзеге асырылды. «E-gov» &nbsp;электрондық &nbsp;үкімет арқылы &nbsp;орындалған &nbsp;сұраныстардың &nbsp;үлесі - 96 пайызды құрады.«Электронды архив» бағдарламасыаясында2 013 жылдан бастап архивтік құжаттарды цифрлық форматқа көшіру жұмыстары жүйелі жүргізіліп келеді. Соның нәтижесінде 2023 жылдың қортындысымен 25 қордан 9983 құжат 1 206 280 парақ цифрлық форматқа көшірілді.2020 жылдың ІV-тоқсанынан бастап Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мақсатындағы тапсырмасымен «Құжаттардың біріңғай электрондық архиві» ақпараттық жүйесі жасалып мекемедегі сандық форматтағы құжаттарды жаңа жүйеге еңгізу жұмыстары жүргізіліп жатыр.&nbsp;Қазіргі таңда бұл ақпараттық жүйеге Қармақшы аудандық мәслихаты, Білім бөлімі, Қармақшы аудандық әкімінің аппараты, Жосалы, Төретам кенті әкімі, Қармақшы ауданы әкіміне қарасты бөлімдер және барлық ауылдық округ әкімдіктері қосылған, жұмыс жасап отыр. Аталған мекемелер алдағы уақытта осы ақпараттық жүйе арқылы архив мекемесіне құжаттарын электрондық түрде өткізетін болады. Айта кетейік, 2021 жылдың қазан айынан бастап «Архивтік анықтамалар, архивтік құжаттардың көшірмелерін немесе архивтік үзінділер беру» мемлекеттік қызметі де осы Е-Архив жүйесі арқылы жүзеге асырылып келеді.

Қармақшыдағы архив құжаттары цифрлық форматқа ауысты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; А.Тоқмағамбетов атындағы мәдениет үйінде қалалық «Жастар» театрының премьерасы өтті.&nbsp;Белгілі жазушы Төлен Әбдікұлы әңгімесінің желісімен жас драматург Нұрдәулет Баймаханның «Оң қол» психологиялық драмасы қалың көрерменге жол тартты. Қойылымның режиссері – Берік Ахмед, театрдың көркемдік жетекшісі –&nbsp; ҚР Мәдениет қайраткері Оңталап Нұрмаханов.Қойылым кітаптан өзгерекТөлен Әбдіктің «Оң қолын» оқымаған жан жоқ шығар? Қойылым да көрерменді басынан аяғына дейін сан қилы күйді кешкізеді. Психиатриялық ауруханаға түскен 21 жастағы Алманың сырқаты қалың ұйқыға кеткенде оң қолы өзін қылқындырып өлтіруге әрекет жасауында. Қызға жауапты дәрігерлер аурудан арылудың сан түрлі амалын жасағанмен, Алманың оң қолына бөгет бола алмайды. Ақырында емдеуші дәрігер Алманың қолын алып тастау керек деген шешімге келеді. Оқиға ауруханадағы Мұхтар, Айша есімді емделушілердің тағдырымен шиеленісіп, көрерменді бейжай қалдырмайды. Өмірге деген құштарлық, сүю, қорқыныш пен зұлымдық, шарасыздық пен бейқамдық қатар суреттелген спектакль адам жанының шешілмеген жұмбақтары мен терең қатпарларына үңілтіп, жақсылық пен жамандықтың адам бойындағы күресі толастамайтыны туралы тіл қатады.<blockquote>– Шығарманы оқушы кезде оқыған шығарсыздар. Байқасаңыз, шығарма мен қойылымның арасында айтылар ой жағынан біраз алшақтық бар. Негізгі шығармада оқиға тек дәрігер мен Алманың арасында өрбитін болса, мен оған бірнеше кейіпкер қостым. Алма – басты кейіпкер. Ал Айша қазіргі қоғамдағы педофилизмнің құрбаны болса, Мұхтар жағдайының жоқтығынан жақынын емдете алмаған. Меңгеруші қазіргі кез келген саладағы ескі жүйені жүргізіп отырған жан. Медбике оған жұмыстағы жағдайдың бәрін жеткізіп отырушы болса, дәрігер – ескі жүйені өзгертемін деп келген жас маман. Ескі жүйеге бағынғысы келмей соңында өзі жынды болып кетеді. Қазіргі қоғам жайын барынша жеткізгім келді. «Болашақ жастардың қолында» деп қанша ұрандағанмен, жастардың сағын сындыру, бастамасын қолдамау, тыңдай алмау басым.Жалпы қойылымды әр көрермен түрліше түсінеді, өзінше қабылдайды. Театрдың парызы да сол – сауалға жауап беру емес, керісінше, санада сұрақ қалдыру, ойланту, сезіндіру, – дейді автор Нұрдәулет Баймахан.</blockquote>Мақсат – ой айту емес, оятуҚойылым қоғамның сан саласындағы өзекті дүниелер жайлы көрерменге сауал қояды. Жемқорлық, адам ағзасын заңсыз сату, буллинг сияқты бірнеше тақырып көтерілген.«Тек бір адам ғана өлімнен қорқуды да, қашуды да білмейді. Ол тек «шіркін-ай, менің де қоштасатын адамым болса ғой» дейді. Қараңызшы, өлім азуында тұрған ең бақытсыз жан да бір адам үшін осыншалық бақытты бола салады. Өйткені оның қоштасатын адамы бар» деген қос кейіпкердің диалогынан үзіндіге де мән берсек, өмірге құштар арудың өлім туралы сөзі еріксіз ойландырады. Иә, пенде үшін жалғыздық өлімнен де қорқынышты.Сонымен қатар туған әкесінен зорлық-зомбылық көрген қыз тағдыры, жындыханадағы науқастар қайтыс болған соң сау ағзаларын сатып, пайда көрген дәрігерлер, пара бермегені үшін емдемеген жемқорлар бір нәрсені ашып көрсетеді. Қоғамдағы адамдар арасындағы немқұрайлылықты. Тіпті бір отбасында тұратындардың бір-бірінің арман-мақсаты, не ойлайтыны, неден қорқатынын білмеуі – қоғамның шынайы болмысы. Қойылымға көзқарас әртүрлі. Біреуге қорқынышты, біреуді жылатады, біреуге ұнамайды. Бірақ мақсат жалғыз: көрерменге ой айту емес, ояту. Алғашқы қойылым өз мақсатына қол жеткізгендей.&nbsp;

«Оң қол» психологиялық драмасы көрермен көңілінен шықты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Аймақтың мәдениет ұйымдарында Наурыз мерекесі 14-наурыз күні басталады. Көрісу күнінен бастап Ұлыстың ұлы күніне дейін тақырыптық шаралар өткізіледі. Сәйкесінше, Наурыз мейрамының құндылықтарын дәріптеуге, насихаттауға арналған 700-ге жуық мәдени көпшілік шаралар ұйымдастырылады. Бұл туралы бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпараттық алаңында өткен брифингте Қызылорда облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Мира Қазбекова мәлімдеді.Облыс кітапханалары мен музейлерде ашық есік күндері, тақырыптық көрмелер ұйымдастырылып, музейге келушілер этнографиялық залдарда салт- дәстүрлерімізбен танысуға мүмкіндік алады. Музейлер 16 және 22 наурыз күндері тегін қызмет көрсетеді.<blockquote>- Арнайы бекітілген тұжырымдама бойынша 16 наурыз – Мәдениет және ұлттық салт-дәстүрлер күні. Бұл күні Салихитдин Айтбаев атындағы көркемсурет галереясында Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі, креатив суретші Дәулет Тойшыбавтың «Кілем арт» атты заманауи кілем бетіне сурет салу өнер көрмесі, «Анаға тағзым» орталығында салт-дәстүрден рәсімдер, «Ақмешіт» музейі филиалында «Ұлы даланың ұлық мерекесі» атты мерекелік шара, Н.Бекежанов атындағы театрда балалар қойылымы және барлық мәдениет ұйымдарында ұлттық салт-дәстүрді насихаттауға бағытталған іс-шаралар, мәдениет үйлері мен клубтарда ұлттық фильмдердің көрсетілімдері өткізіледі. 18 наурыз – Ұлттық киім күнінде «Анаға тағзым» орталығында «Этно FASHION» ұлттық киімдерден сән үлгісі фестивалі, Отбасы орталығында ұлттық киімдер дефилесі өткізіліп, әлеуметтік желілерде ұлттық киімдерді дәріптеу үшін арнайы челленджер ұйымдастырылады. 22 наурыз күні негізгі шара Тараз қаласы көшесі бойында өткізіледі. Осы Наурыз мерекесінде Өнер орталығының алдында «Руханият ауылы» ұйымдастырылып, онда басқармаға қарасты мекемелер киіз үйлер тігіп, креативті қолөнер шеберлерінің сауда көрмелері, музей, кітапхана, архив салалары бойынша тақырыптық көрмелер, ұлттық киімдерден дефиле, салт-дәстүрлерден көріністер, жыршы-жыраулардың, дәстүрлі орындаушылардың концерті өтеді,-деді Мира Жомартқызы.</blockquote>Айта кететін жайт, биыл Байқоңыр қаласында мемлекеттік және ұлттық мерекелерді өткізу бойынша іс-шаралар жоспары әзірленді. Осы орайда, 23 наурыз күні Байқоңыр қаласында өтетін Наурыз мерекесінде облыстық филармонияның концерті ұйымдастырылады.

Наурыз мерекесінде Қызылордада 700-ге жуық іс-шара ұйымдастырылады

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Жаңақорған ауданы, Қожакент ауылында Мемлекет және қоғам қайраткері, Социалистік еңбек ері Исатай Әбдікәрімұлының құрметіне арналған ұлттық көкпар сайысы өтті.Көкпар сайысының ашылу рәсімінде аудандық мәслихат төрағасы Ғалымжан Сопбеков құттықтау сөз сөйлеп, сайысқа қатысушыларға сәттілік тіледі.<blockquote>- Саналы ғұмырында Сыр бойының ғана емес, тұтас қазақ елінің өрлеуіне белсене атсалысып, барлық ақыл-ойын, бай тәжірибесін аянбай жұмсап, парасаттылығымен халықтың жүрегінде жатталған Социалистік Еңбек Ері, мемлекет және қоғам қайраткері Исатай Әбдікәрімов екенін біз әркез мақтанышпен айтамыз. Көкпар - қазақтың қанына сіңген қасиетті әрі дәстүрлі ұлттық ойындарының бірі. Көкпар ойынын ат үстінде мығым отыра білетін, жүректілер мен білектілер қыздырады. Көкпар - тақымы мықты жігіттің жігіті тартар, жылқының есті тұлпары сынға түсер ғажап сайыс! Көкпар, дәстүрлі ұлттық ойыны. Жігіттердің күш-жігерін, төзімділігін, батылдылығы мен ептілігін, ат үстінде мығым отыруын қалыптастырады. Сонымен қатар көкпар – аттың қалай бапталып үйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт түрі. Бүгін біз Исатай Әбдікәрімовтің 100-жылдық мерейтойын туған елінде атап өту арқылы, игілікті істерін бүгінгі ұрпаққа жеткізуді өзіміздің елдік парызымыз деп санаймыз.!-деді мәслихат төрағасы.</blockquote>Сайысқа Астана қаласы, Қызылорда, Түркістан облыстарынан келген 700-ге жуық көкпаршылар қатысып, бақтарын сынады. Нәтижесінде Астана қаласынан келген көкпаршы, Түгіскен ауылының тумасы Наурызқожа Әмзеев атбегі Әнуарқажының атыменен "Lada granta" автокөлігінің жеңімпазы атанды.Жайылмалық Бағдат кәсіпкердің атыменен түркістандық көкпаршы Бағлан Жәрменовке бір өгіз бастаған тоғыз сыйға берілді.Ең көп салымға қол жеткізген көкпаршы Талап елдімекенінен келген Нұрлыбек Асқаров. Қожакент елдімекенінен Маралбек Әмзеев бір салым салған болатын. Ұрпақ тәрбиесінде ұлттық ойындардың маңызы зор. Баланың буыны қатып, алты жасқа жетіп, ақылы кірген сәттен-ақ ойын баласына асық жинауды үйретіп, астан қалған асық сүйегін лақтырмай, қалтаға жинаудың өзінде әкенің үлкен тәрбиесі жатыр. «Асық атудан» бастау алатын қазақы ойындардың қатары өз уақытына сай «Көкпар», «Теңге ілу», «Тақия жасыру», «Алтын қақпа», «Ақсерек – Көксерек», «Айгөлек», «Ақ сандық – Көк сандық», «Ақ сүйек» сияқты болып жалғасып кете береді.&nbsp;Әлемдегі ең қаны таза, ақыл-парасатымен кемеңгер, дана саналған қазақ халқының өмір салтында бала тәрбиесі, ұрпақ тәрбиесі басты назарда болғаны бесенеден белгілі. Десе де, сол тәрбиенің өзін жан-жақты бағытқа салып, философиялық тұрғыда тұжырымдап, қарапайым ойын арқылы баланы тәрбиелей білген халықтың өзіне тән ойындарының қайсысын алып қарасақ та тәлім мен тәрбиеге, тағылым мен таңданысқа толы. Асық ату арқылы мергендік пен шапшаңдыққа баулыса, ат үстіндегі ойындар арқылы мықтылық пен жігерлілікке баулыған. Жануарды жүгендеп, өз мақсатына жетуді көздейтін шабандоздық пен ептілікке баулыған.Қожакенттегі көкпар сайысын елдіме¬кендерде бұқаралық спортты дамыта отырып, жастардың ұлттық ойынға деген қызығушылығын арттыру мақсатында ұйымдастырылды. Асыл өнерді тамашалауға 5 мың халық жиналып, 150-ге тарта шабандоздар қатысты. Еліміздің түкпір-түкпірінен келген қатысушыларға арналған жүлдеге жеті жарым миллион теңге, екі автокөлік, бір үйір жылқы, 8 өгіз тігіліп ерекше тартысты өтті. Осы бір қазақтың ұлттық өнерін асқақтатып, елден бата алу мақсатында көкпар ойынын ұйымдастыруға қолдау білдірген туған жердің мақтанышы белгілі әнші Серік Ибрагимов екенін атап өткен жөн болар. Киелі сахна төрінде жүргеніне 10 жыл толуына орай ол өзінің туған ауылы – Аққорғанда ұлттық спорттан жарыс өткізіп, өзімен бірге, танымал өнер иелерін туған ауылына ертіп келді.<blockquote>– Көкпар – қазақтың қанына сіңген өнер. Қалың ортаны қақ жарып барып, дода ортасынан серкені суырып шыққан шабандозды көргенде жүрегі туламайтын қазақ бар ма?! Өзім бала күнімнен аттың құлағында ойнап, көкпарға жақын болып өсттім. Сол бала күнге қызығушылығым, көкпарға құмарлығым түрткі болып, осынау игі шараны өткізуді құп көрдім. Басы қайырусыз, аяғы жиюсыз жатқан қазақ елінің қанын қыздырып, жүрегіне от беріп, делебесін қоздырған ойын – көкпар заманына сай жаңғырып, жасарып қазақпен бірге жасап келеді. Осындай ұлттық өнерді ұлықтап, елге дастархан жайып ас беру азаматтық парызым деп есептеймін, – дейді ұйымдастырушы Серік Ибрагимов.</blockquote>Әлемдік деңгейде мойындалған қа¬зақтың көкпар ойынына жиналған елдің қарасы да қалың болды. Көнекөз қариялар ұлттық құндылықтарымызды насихаттап, жастар арасында достық пен бірлікті нығайту мақсатында көкпар ойынының шығу және даму тарихы жайында жастарға ғибратты әңгімелерін айтты. Одан бөлек, елімізге белгілі өнер жұлдыздары Мейрамбек Беспаев, Нұржан Төлендиев, Әбдіжаппар Әлқожа, Заттыбек Көпбосынұлы, Ғазизхан Шекербеков, «Миллион» командасы, және өзге де өнер жұлдыздары келіп, көрермендерге керемет көңіл-күй сыйлады.Дүбірлі дода тартысты, қызықты өтті. Жарыс болған соң, біреу ұтса, біреу ұтылады. Ол ақиқат. Сонымен, ақтық мәреде Шымкент қаласынан келген шабандоздар алға шықты. Көкпар соңында салым салған шабандоздармен қатар ойын барысында ептілігімен көзге түсіп, көпшіліктің ықыласына бөленген құрыш білекті жігіттер, бабы мен бағы қатар шапқан сәйгүлік аттар да ұйымдастырушылар тағайындаған арнайы номинацияларға ие болды.

Жаңақорған ауданында көкпар өтті 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сурет те сөйлейді. Кез келген картинаның жасырған жұмбағы, беймәлім құпиясы һәм маңызды мазмұны бар. Көрмеде көпшіліктің көз алмай телміре қарап, әлденені түсінуге тырысатынын байқайсың. Бұл – қылқалам иелерінің қайталанбас қолтаңбасы. Өңірде де көз тартар көріністі қылқаламның құдіретті ізіне сыйдырып жүрген жас суретшілер бар. Соның бірі – Дәулетбек Тойшыбаев.– Көздің жауын алатын суреттеріңізді байқадық. Бұл мамандық па әлде хоббиіңіз бе?<blockquote>– «Суретші көргенін емес, сезінгенін салады» дейді ғой.&nbsp;Ой кеңістігіндегі көркемдікті қағаз бетіне айна-қатесіз түсіретінім содан. Мектепте оқып жүргеннен сурет салуға бейім болдым. Сол уақытта-ақ түрлі тапсырыс қабылдап, туындымды көрмеге ұсынатынмын. Жан қалауыңды жүзеге асыру діттеген мұратқа жеткізеді. Яғни, шығармашылық әлемнен қол үзіп кете алмайтынымды түсіндім. Сөйтіп М.Мәметова атындағы педагогикалық колледжіне «Бейнелеу және сызу» мамандығы бойынша оқуға түстім. Содан бастан кәсіби түрде сурет салумен айналысамын. Кейін Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде жоғары білімімді жалғастырдым. Келісімшарт бойынша 3 жыл әскери қызметте де жұмыс істедім. Бүгінде сурет өнеріне оралып, дизайнер бағытында да төбе көрсетіп жүрмін. Байқауларда бақ сынап, жүлдегер атануым да еңбегімнің еленгені. Тіпті қайырымдылық есебінде және ақылы түрде біраз мастер класс өткіздім. Мектеп пен оңалту орталығы балаларға үйрету мақсатында жиі шақыратын. Сондықтан хоббиім мамандыққа айналды деп айтуға толық негіз бар.</blockquote>–&nbsp;Стрит-арттың сәнге айналғаны рас. Қабырғаға сурет салудың қарқыны қандай? Ал күріш қолдану жайында не айтасыз…<blockquote>– Қала келбетінің көркін ашатын көше өнері десек болады. Өйткені, ол тарихты тәпсірлеп, әлеуметтік мәселе көтеріп, түрлі тақырыпта мазмұнды бейне жасауға мүмкіндік. Сол себепті жауапкершілікті сезіну маңызды. Ал мұны ермек көріп, ойыңа келгенді жазып-сызу жабайылық дер едім. Қабырғаға сурет салу бойынша тапсырыстар көп түседі. Мәселен, Батыс жаққа барып, аудандарды да араладым. Негізі қабырғадағы суретке қатысты жанрлар көп. Соның аражігін ажыратып, сапалы жұмыс істеуге кірісу керек. Аймағымызда стрит-арттың дамуы кенже қалып тұр. Бұған қолдау мен рұқсат қажет. Өйткені, кез келген жерде сурет салуға болмайды, тіпті іс сотқа дейін баруы мүмкін. Демек бұл үшін арнайы рұқсат алу керек. Ал күрішпен сурет бейнелеу Қызылорданың техникасы. Көбіне портрет салынады. Осы бағыт бойынша да тапсырыс қабылдаймын. Әсіресе, Алматы мен Астана қаласынан біраз тапсырыс түседі. Көпшілік мұны сыйлыққа бергенді жөн көреді.</blockquote>– Леонардо да Винчи «Мона Лизаны» салуға бірнеше жылын сарп етті. Түстер үйлесімі, суреттің жанды кейіпте шығуы әсерлі болмақ. Сіз үшін бір суретті салуға қанша уақыт кетеді?<blockquote>– Иә, шығармашылықтың шынайы болғаны маңызды.&nbsp;Суретші ретінде кескіндеме салсаң да килігіп, өзіңе ұнамай кірпияздық танытатын кезең кездеседі. Сондықтан әр бейнені байыппен, аса шеберлікпен салуға тырысамын. Бағытым – реализм жанры. Сондықтан уақыт талабы сурет күрделілігіне байланысты. Мәселен, портрет үшін бір немесе бір апта, кейде екі апта көлемінде уақыт кетеді. Өйткені тапсырысты ұзақ дегенде бір апта аралығына аламын. Ал күрделі, көлемді жұмыс бір немесе екі айға дейін созылады. Сайып келгенде, бәрі тақырып пен мазмұнға қатысты болмақ.</blockquote>– Көңілден шықса «көшіріп» алатындар жоқ емес.&nbsp;Туындыны түгел алмаса да сурет салудың өзіндік стилін «өзінікі» етеді. Жалпы авторлық құқық қалай сақталады?<blockquote>– Сөзіңіздің жаны бар. Халтураға көшкен, сыпайы ұрлық жасауға, көшіруге бейім адамдар бар. Әлбетте, бәріне топырақ шашудан аулақпын, суретші ретінде де сөкпеймін. Тек жауапкершілік жүгін көтеріп, тапсырысын тиянақты орындағаны жөн ғой. Кез келген маман үздіксіз ізденісте үзіліс жарияламаса ғана өзін жетілдіре түседі. Ал шығармашылықтың шыңына шығу үшін шеберлікті нығайту қажет. Әйтпесе бірінің техникасын, бірінің идеясын жырымшылап алу ұзаққа апармайды. Бастысы, авторлық құқық сақталуы керек. Жүрегіңді жарып шығып, күні-түні көз майыңды тауысып салған суреттің сұлбасын басқа біреуден көрсең қынжаласың. Тәжірибе жинаудан жалықпаған жөн.</blockquote>– Суретші туындысы талғамнан туындайды. Қолыңызға қылқалам алуға жетелейтін қиял ма әлде шабыт па?<blockquote>– Шалқар шабытым қылқалам алуға сеп болады. Қиялдан гөрі идеядан жақсы дүние жарық көреді. Мәселен, кино көріп отырған басыма тың&nbsp;ой келуі мүмкін. Сол сәтте бірден эскизін түртіп алып немесе салынатын сурет тақырыбын сақтап аламын. Бір қызығы, көбі көңіл-күйі құбылғанда шығармашылықпен әуестенеді. Ал мен мұндайда қолыма қалам да ұстай алмаймын. Ол кезде сурет те әдемі, өз сапасында шығуы екіталай. Сондықтан ылғи позитивті жүруге тырысамын.&nbsp;«Қазақстан суретшілер одағының» 90 жылдығына орай көркемсурет галереясында көрме өткізіліп, 20 шақты суретші қатысты.&nbsp;Көрмеге «Қазығын қаққан хандықтың, Жәнібек, Керей тектіден», «Сарысу» атты екі бірдей туындым қойылды. Қысқасы, шабытым жетістікке жетелей бермек.</blockquote>

Суретті күрішпен бейнелеу – Қызылордаға тән техника

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;«Саусағы ұзын биші болады» дейді.&nbsp;Дегенмен, би өнерінің биігін бағындыру үшін мұның өзі жеткіліксіз. Әрленген әуеннің әуесінде бимен бейне салатын – нағыз өнерпаздар. Мамандыққа деген махаббатын би алаңындағы төгілген терінен аңғаруға болады. Қуатты қажет етсе де, еркіндік беретін өнердің ерекшелігі көп-ақ. Қызылордалық жас Абзал Ержанұлы да талғам пен таным түйісетін саланы таңдаған. Тіпті өзінің шәкірттері де бар. Бұл туралы сұхбатта баяндады.–&nbsp;Биге бейім екеніңізді байқадық. Бұл саланы таңдауыңызға не түрткі болды?<blockquote>– Маған әрқашан қозғалыста болған ұнайды.&nbsp;Би шымыр әрі ширақ болуға ықпал етеді. Дененің демалып, мидың тынығуына да сеп. Қысқасы, құбылмалы көңілді бимен бейнелеуге мүмкіндік мол. Музыка мен би – жанымның бір бөлшегі іспетті. Бала күнімнен шетел бейнебаянын көріп, биге икемделе бастадым. Уақыт өте келе мұның жай қызығушылық емес екенін түсіндім. Осылайша хореограф мамандығын таңдап, білім алудамын. Биге біліктілік керек. Бір-екі қимылды меңгергенге мәз болу тым артық. Сондықтан таңдаған салаға селқос қарамай, әркез қабілетімді дамытуды мақсат етемін.</blockquote>–&nbsp;Ер жігіттің билегенін ерсі көретіндер аз емес. Қасаң көзқарасты жоюдағы ұстанымыңыз қандай?<blockquote>– Иә, мұндай сөзді жиі естимін.&nbsp;Бірақ айтылған пікірге аялдап, таңдағанымнан теріс айналғым келмейді. Ер жігіттің биге икемді болуы немесе онымен тұрақты түрде шұғылдануы ұят емес. Бұл бойда қайрат пен қайсарлық жоқ дегенді білдірмейді. Еңсем биік, бастысы қолымнан іс келеді. Билегенімді оғаш көретіндер «селтеңдеп билегенің ұят» дейді. Меніңше, жаныңа жақпайтын, көңіліңнен шықпайтын мамандықты уақыт жоғалтып оқығанша, өз таңдауыңды жасаған дұрыс. Қалауыңды іске асырғанда ғана нәтижеге жетіп, арман-мақсатың орындалмақ. Сондықтан пікір-ойды жиі елемеуге тырысамын. Оның үстіне би – спорттың бір түрі.</blockquote>– Қазіргі таңда «Арал өнер орталығында» хореограф екенсіз. Қанша шәкіртіңіз бар және бидің қай түрін үйретесіз?<blockquote>– Білгеніңді өзгемен бөлісу артық етпейді.&nbsp;Әсіресе баланы биге баулып, жақсы нәтиже көрсетуіне себепкер болсам қуанамын. Арал қаласындағы үздік «GN» өнер орталығында жұмыс істеймін. Мұнда 5-18 жас аралығында 50 шәкіртім бар. Заманауи би түрін үйретемін. Баланың бәрі дерлік қағілез. Талпынысы пен құлшынысы арқылы жаңа қимылды әп-сәтте игереді. Кейде икемі келмей жатса жіті түсіндіруге тырысамын. Өйткені әр баланың өз дарыны бар.Өнерлінің өрге жүзетіні ақиқат. Шәкірттерім бірнеше байқауда бақ сынап, жүлде мен жеңісті еншілеуде. Демек еңбегімнің текке кетпегені, босқа тер төкпегенім. Түркістан, Қызылорда, Астана, Алматы, Шымкент және Ақтау қаласында өткен би жарысынан үздік нәтиже көрсетіп жүр. Бұл – зор қуаныш.</blockquote>– Би – сан қилы дене қимылынан тұрады. Басқа бишіден дара болу мақсатында алдымен нені ескересіз?<blockquote>– Тобымның әр қимылын қатаң қадағалаймын.&nbsp;Музыканың мәнеріне сай қозғалуын, ырғақты сезінуін және биге берілуін назарда ұстаймын. Себебі, құр қозғалыс көрнекі шықпайды. Әуеннің әсерін сезінгенде ғана биде үйлесім болады. Сәтті шығуына да сол себеп.Сонымен қатар топтың ауызбіршілігіне мән беремін. Олардың тартысып-таласқаны емес, бір-бірін түсінуі маңызды. Яғни, би уақытында музыкаға да һәм жанындағы серігіне де ілесуі оңай болмақ. Бір сөзбен айтқанда «Бәріміз біріміз үшін, біріміз бәріміз үшін» деген ұстаным ғой. Сонда ғана жетер жетістігіміз көп, шығар шыңымыз биік болмақ.</blockquote>–&nbsp;Жастар кемел келешегі үшін табысы мол мамандықты таңдайды.&nbsp;Қосымша кәсіптің де ебін табуда. Қалай ойлайсыз, хореограф мамандығы өмірлік азық бола ма?<blockquote>– Хореография – көптің таңдауы түсетін мамандық.&nbsp;Өнердің өлмейтіні де көпке мәлім. Егер адам табанды әрі еңбекқор болса жерде қалмайды. Ісіңе ынтамен кіріскенде несібені де табу қиынға соқпас.</blockquote>

Қабілеті зор қызылордалық хореограф

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Баланың шаттанғанынан, көзінің қуаныштан күлімдегенінен артық не бар?!&nbsp;Бүлдіршіндер пейілі таза, жаны тұнық. Олар шын қуанышын жасырып, томсырайып жүрмейді. «Алақайлап» қос қолын көтергенінің өзінен аңғалдығы мен аппақ көңілі менмұндалап тұрады. Ендеше, кішкентай көрермендерін ертегі әлеміне жетелейтін, көз алдына сиқыр-сыйын әкелетін сахна иелерінің еңбегі ерен. Өнер ордасы саналатын театрдың балаларға тартуы да аз емес. Осы ретте, өз миссиясын мінсіз орындап жүрген театр-студияның жұмысы жөнінде облыстық филармония басшысының орынбасары Азиза Іздіқұловамен сұхбаттасқан едік.-Өңірімізде қуыршақ театрының ашылғанына қанша уақыт болды?<blockquote>-Қызылорда облыстық филармониясының «Әдемі» балалар музыкалық театр-студиясы 2016 жылдың наурыз айында ашылды. Мақсаты – облыстық филармонияның көрермендер контингентін кеңейту. Яғни кішкентай балаларға арналған шараларды ұйымдастыру. Біздегі билет құны да қалтаға қонымды. Балалардың көңілі көтеріліп, театрға жиі келуі үшін көптеген мүмкіндіктер қарастырып келеміз. Театр-студия ретінде ашуымыздың себебі филармония болғаннан кейін шығармашылығымыз музыкамен байланысты болу керек. Сондықтан қойылымның бәрі дерлік міндетті түрде кішігірім мюзиклдің форматында қойылып, құрамында ән, би, ойын да болады.</blockquote>-Осы &nbsp;кезге дейін қанша қойылым көрермен назарына ұсынылды?<blockquote>-Алғаш қуыршақ театрының шымылдығы Григорий Остердің «Мазасыз тиін» атты қойылымымен ашылды. Режиссері – Ерғазы Әбжалиев болды. Одан кейін Н.Гернеттің «Балапан қаз» қойылымы, Нұрлыбек Жұбатқанның «Тапқыр тышқан» ертегісі сахналанды. Оны автордың өзі көріп, риясыз ризашылығын білдірді. Тағы бір жетістігіміз 2018 жылы облыстық жобалық кеңсе аясында&nbsp; «Таусылмасын ертегім» деген мюзикл қойдық. Бұл жайында идеяны өзім ұсынып, сценарийін өлеңге айналдырып Тілеген Бекарыстановқа жаздырдым. Қойылымға көрермен қошеметі көп болды. Тіпті бірнеше рет сахна төрінде қойылып, ақылы, тіпті тегін өткізілді. Балаларға тартуымыздың ұнағаны – еңбегіміздің ақталғаны деп білемін.Театр студиясы аясында балаларға арналған түрлі тәжірибелер жүргізудеміз. Тек қойылыммен ғана шектелмей, әр мереке қарсаңында шаралар, ойын-сауық бағдарламасын ұйымдастырамыз. Мысалы наурыз мерекесінде қазақ ертегісінің кейіпкерлерін алға тартып, ұлттық нақышқа басымдық береміз. Сосын қаладағы барлық балабақшаны аралап, жұмысты жандандыра түсеміз. Арнайы залдың сыйымдылығы 60 адам. Сол себепті, балабақшадағы балаларды жас ерекшелігіне қарай 3 пен 4 жас, 4 пен 6 жас аралығындағы балаларды бөлек кіргіземіз. Бұл балалардың өз қатарластарымен емін-еркін араласуына ықпал етеді. Бүгінде театр-студиямыз зор сұранысқа ие.</blockquote>-Негізгі көрермен – балалар екені белгілі. Осы ретте қойылымға келген бала саны көңіл көншіте ме? Қазіргі таңда баланың театрға қызығушылығы жайында не айтасыз?<blockquote>-Алғашында театрға балаларды тарту қиындау болды. Өйткені жан-жақтан түрлі цирк, шоу секілді көрсетілімдер көп болды. Сол кезде олармен бақталасуға мүмкіндігіміз бола бермеді. Бірақ, кейін көрерменімізді өзімізге үйреттік. Яғни өзге шоудағыдай ойын-күлкімен емес, құндылыққа бай, жұмыр ойы, мәні мен мазмұны бар ертегі көруге бейімдедік. Сол арқылы балалар да театр мәдениетін түсініп, табалдырықтан аттай бере жинақы болып, өз орындарына у-шусыз жайғасуды әдетке айналдырды. Яғни балаларды жақсыға баулып, мәдениетті болуа тәрбиелейміз.</blockquote>-«Тәрбие құралы – театр» дейміз ғой. Сахналанатын койылымдар аудармалар ма? Әлде сценарийін өздеріңіз дайындайсыздар ма?<blockquote>-Иә, сөзіңізбен келісемін. Жас өренді жақсылыққа жетелеп, санасында ізгілік қалыптастыру театрымыздың ұстанымы. Қойылымның қорытындысында да үленге құрмет, кішіге ізет көрсету сынды өнеге мен қауіпсіздік ережеге дейін айтылады. Негізі қойылымды екі тілде де қоямыз. Бірақ міндетті түрде қазақ тіліне басымдық береміз. Тек орыс балабақшалары ұсыныс бергенде ғана орыс тіліне аударып, қойып береміз. 2016 жылдан бері көрсетілген қойылымның бәрі ұлттық құндылығымыз ұмытпай, ұлттық нақышымызды ұлықтауға үндейді. Бала бойына құндылықты сіңіру негізгі мақсатымыз. Мысалы «Айбардың хикаялары» атты цикл жазып бердім. Оның бірінші бөлімі «Айбар мен бауырсақ» сахналанды. Мазмұнында жеті күлшенің маңызы түсіндіріледі. Бұл хикаяның екінші шығарылымы да дайын тұр. Алдағы уақытта жалғасын әлі де жазамыз. Нурбадредин Бегімбеттің «Киіктің лағы – Таңшолпан» қойылымын қуыршақпен жасадық. Жалпы театр ашылғаннан бері сахналаған шығарылымның саны 500-ге жуық. Сондай-ақ, осы уақытқа дейін пандемия жылдарын есептемегенде 8 премьера жасағанбыз. Репертуарымызда 30 қойылым бар. &nbsp;Негізінен сценарийді өзіміз жазамыз. Кейде таңдаулы туындыларды аударамыз.</blockquote>-Түрлі қойылымда түрлі кейіпкер болады. Демек олардың киімі де соған сай өзгеруі тиіс. Театрда арнайы тігінші бар ма? әлде сырттан сатып алына ма?<blockquote>-Театр әртістеріне, яғни, кейіпкерлер киімін филармонияның тапқан табысынан тігіп береміз. Суретшінің жасап берген эскизі бойынша режиссермен келісіп отырып, тіктіреміз. Арнайы цехымыз бар, киімнің бәрі сонда дайындалады. Егер киім үлгісі тым күрделеніп жатса, қаладағы басқа цехтармен байланысамыз.</blockquote>-Бала жаны тазалықтан, періште көңілден тұрады десек, қойылымның шынайы болғаны, әртістің сендіре алғаны маңызды. Осы тұста, қойылымнан соң бала пікірін біліп, ата-анамен байланыс орнатып көрдіңіздер ме?<blockquote>-Балалармен байланысты үзген емеспіз. Көбіне балалар бізге ата-анамен емес, балабақша жетекшісімен келеді. Егер қойылым бала көңілінен шықпаса мұғалім оны екінші рет алып келмейді. Қойылымнан соң жетекшілер хабарласып, алғысын айтады. Мектептегі бастауыш сынып мұғалімдері де байланысқа шығып, қойылым мазмұнын сұрап, оқушыларды әкелуге ниет білдіреді. Сонымен қатар менеджерлер балалардан пікір алып, оны әлеуметтік парақшамызға жариялап отырамыз. Әр көрерменнің алғысы мен сенімі еңбегіміздің жемісі екені анық.</blockquote>

Қуыршақ театрының құндылығы жоғары

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Өңір тарихымен бірге жасасып келе жатқан мекемелердің бірі – Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейі. Бұл қасиетті орын бірнеше дәуірдің тарихын, этнографиясын, тұлғаларын, өнерін жинақы түрде ұрпақтан ұрпаққа жалғап отырған бірден-бір институт. Өңірдің мәдениеті мен рухани ордасына айналған облыстық тарихи-өлкетану музейіне биыл 84 жыл.Бұл облыстың құрылу тарихымен тамырлас кезең десе де болады. Музей Қазақ ССР Жоғарғы Советі Президиумы ұйымдастыру комитетінің 1939 жылдың 7 ақпанындағы қаулысының шешімімен құрылған. Алғашқы жылдары өз жұмысын өлке тарихы мен табиғатын зерттеуден бастаған музей тұрағы 1890-1896 жылы салынған Перовск Қазан – Богородтық шіркеуі орналасқан ғимаратта болыпты.1980 жылы облыстық атқару комитетінің шешімі бойынша музейге екі қабатты үй бөлінді де, 1985 жылдың 7 мамырында өз жұмысын бастайды. Музей орналасқан бұл ғимараттың өзі 1953 жылы салынса да, қалаға көрік беріп тұрған архитектуралық ескерткіштердің бірі. – Облыстық тарихи-өлкетану музейі – Сыр бойының өткені мен бүгіні жайлы баяндайтын үлкен мәдениет орталығы. Жанында «Ақмешіт» музейі және С.Айтбаев атындағы көркемсурет галереясы жұмыс істейді.2015 жылы облыстық музейде реконструкция және реэкспозиция жұмыстары жүргізіліп, жаңа заманауи кейіпке енді. 2014 жылы Сыр елінің жергілікті суретшілері мен қолөнершілерінің шығармашылықпен еркін айналысуына мүмкіндік беретін тұңғыш көркемсурет галереясы ашылды. Қазақстан Республикасына белгілі қылқалам шеберлерінің туындылары галерея экспозициясынан орын алып отыр. Қуантарлығы, жергілікті қылқалам шеберлері жұмыс жасайтын шығармашылық бөлмелер де галерея ғимаратында қарастырылған, – дейді музей директоры Сапар Көзейбаев.Облыс музейлерінің жалпы қоры 157996 экспонатты құрайды. Оның 3010-ы жаңа экспонатпен толықтырылған. Биыл 9997 экскурсия, 748 лекция, 633 көрме ұйымдастырылған. Облыста музейлерге келушілер саны 116064 адамды құрап, 6997 экспонат цифрлық форматқа көшірілген.<blockquote>– Облыстың 85 жылдығына орай «Жәдігерде бір сыр бар», «Тарихтағы сандар», «Музей энциклопедиясы», «Музей радиосы», «Жас өлкетанушы», «Құнды жәдігер», «Жәдігербаян», «Музей-Тур», «Тарих көмбесі», «Тұлғатану», «Бір әулеттің тарихы», «Тарихтағы сандар» атты жобалар жүзеге асырылуда.Қазіргі таңда төл тарихымыз бен ұлттық идеологиямызды дүниежүзіне насихаттайтын рухани-мәдени орталықтың қорында 60651 экспонат, 1000-ға жуық әшекей бұйымдар коллекциясы сақтаулы. Мәскеуден арнайы әкелінген 2000-ға жуық құнды археологиялық бұйымдар да сақталған. Сондай-ақ, «Шірік-Рабат, Жанкент, Сығанақ қалашықтарына жүргізілген археологиялық ғылыми-зерттеу жұмыстары кезінде табылған археологиялық экспонаттар, соның ішінде сақ дәуірінде алтыннан жасалған әшекей бұйымдарды да осы жерден табуға болады, – деді музейдің ғылыми хатшысы Асхат Сайлау.</blockquote>Биыл музей қоры еліміздің тарихына ғылыми жаңалық болып енген, &nbsp;Сыр елінің келешек брендіне айналатын жәдігерлер &nbsp;«Шірік-Рабат сақ жауынгері» және «Сығанақ ханшайымы» &nbsp;мүсіндерімен толықты. Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың қолдауымен «Шірік-Рабат сақ жауынгерінің» реконструкциясы белгілі археолог-ғалым Жолдасбек Құрманқұловтың жетекшілігімен орындалды. Ал «Сығанақ ханшайымының» реконструкциясы – бірлескен жұмыс тобының жасаған қажырлы жұмысының нәтижесі.Бұл бірегей жәдігерді Орталық Азияны зерттеу халықаралық институты мен Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық Қазақ-Түрік университеті мамандарының бірлескен зерттеу тобы Сығанақ қалашағы маңынан тапқан болатын. Оның алғашқы кейпі қазба авторы, Я.Гулямов атындағы археология институтының (Өзбекстан Республикасы) аға ғылыми қызметкері А.Искандеровамен бірлесіп жасалған. Бас сүйегінің негізіндегі графикалық реконструкциясын Ресей ғылым академиясы Уфа федералдық ғылыми-зерттеу орталығының ғылыми қызметкері А.Нечвалода орындады.Киім үлгілерін Алтын Орда дәуіріне жататын деректер мен қазба жұмыстары барысында табылған материалдарға сүйене отырып Татарстан Ғылым Академиясы А.Халикова атындағы Археология институтының ғылыми қызметкері Л.Макласова жасады. Реконструкция мүсінін және алтын мен қоладан жасалған әшекей бұйымдарын дайындаған Т.Жүргенов атындағы ұлттық өнер академиясы мамандарына өнертану ғылымдарының магистрі А.Назаров жетекшілік етті. Әшекей бұйымдар бойынша ҚР Мемлекеттік орталық музейінің археология орталығының ғылыми қызметкері Н.Төрежанова ғылыми жетекшілік жасады.Мұнда Санкт-Петербург, Стамбул, Ташкент, Қазан қалаларының баспасынан шыққан сирек кездесетін кітаптар мен қолжазбалар сақталуы. Айта берсек, қордағы дүниелерді санамалап бітіру мүмкін емес. Бірақ ерекше атап өтетіндері жетерлік. Соның бірі – шетелдік зерттеушілердің аса қызығушылығын тудырып жүрген артефакт – Жоңғар дулығасы. ХVІІ-ХVІІІ ғасырларға мерзімделген дулыға – Қазақстанда баламасы жоқ дүниелердің бірі.Музейде қазір 5 бөлім жұмыс істейді: өлке тарихы, археология және этнография, қор, экспозициялық-көрмелік, экскурсиялық-көпшілік бөлім. Өлкенің тарихы мен табиғатын баяндайтын 11 экспозициялық: «Кіріспе», «Өсімдіктер мен жануарлар», «Қасиетті Қазақстан және археология», «Сыр өлкесінің әлеуметтік-экономикалық дамуы», «Өлкеде Кеңес үкіметінің орнауы», «Ауыл шаруашылығының дамуы», «Қызылорда облысы Ұлы Отан соғысы жылдарында», «Облыстың әлеуметтік саласының дамуы», «Мәдениет және өнер», «Этнография», «Тәуелсіз Қазақстан» залы бар. Мұндағы құнды деректер ғасырлар тарихынан сыр шертіп қана қоймай, бүгінгі күннің мұраларымен ұштасып жатыр.Аймақта қадым заманнан келе жатқан қос тарихи ғимарат бар. Ішіне енсеңіз, түрлі жәдігерлердің көмбесіне куә боласыз. Ол – С.Айтбаев атындағы көркемсурет галереясы мен «Ақмешіт» музейі. Бұл екі ғимараттың бірі – әскери комиссариат болса, екіншісі – 1917 жылы әскери казарма ретінде пайдаланылған. Уақыт өте келе нысандар жаңа кейіпке еніп, көпшілік тамашалайтын мәдени ошаққа айналды.Облыс басшыларының тікелей қолдауымен 2014 жылы тарихи ескерткіштер тізіміне енген бұрынғы әскери комиссариат ғимаратына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп, облыстық музейдің бір бөлімі – Көркемсурет галереясы ашылды. Онда елімізге әйгілі суретшілер Ә.Қастеев, С.Романов, Г.Исмаилова, А.Ғалымбаева, С.Сенчихин, Қ.Қожықовтардың және Қазақстан Суретшілер одағының мүшелері, Қазақстан бейнелеу өнеріне өзіндік үлес қосып жүрген жергілікті қылқалам шеберлерінің қолынан шыққан туындылары орналастырылған. Галерея қорында жақын шет елдердің, еліміздің және жергілікті суретшілердің мыңға жуық туындылары сақталған.Ал «Ақмешіт» музейі – Николай патша заманынан бері келе жатқан, 1905 жылы салынған архитектуралық тарихи мұра. Музей бірнеше залға бөлінген. Бірінші зал – қаланың алғашқы Қамысқала болып негізі қаланған тұстан басталып, Ақмешіт, Перовск кезеңдеріне жалғасады. Екінші бөлімде Орынбордан астананың Ақмешітке көшірілуі, ағарту, денсаулық сақтау, мәдениет, тарихи ғимараттар мен ұлы тұлғаларымыз туралы құндылықтар орын алған. Үшінші зал облыстың құрылу тарихы және аймақтағы өндіріс салаларының дамуынан дерек берсе, соңғысы – зиялы қауым өкілдерінің қонақ бөлмесінің интерьер залы. Онда сол кездегі тұлғалар тұтынған жиһаздар мен мүліктер орналасқан. Сондықтан мұнда жас ұрпақтың өткен тарихты танып-білуіне зор мүмкіндік жасалған.Жалпы жаһандану заманында мәдени мұраны сақтап, өскелең ұрпақтың тарихи санасын қалыптастырып отырған облыс бойынша барлығы 14 музей халыққа қызмет көрсетеді. Олар – облыстық тарихи-өлкетану музейі, 7 аудандық тарихи-өлкетану музейі, Қорқыт ата мемориалдық музейі, Қазалы ауданындағы Ғ.Мұратбаевтың мемориалдық музейі, Шиелі ауданындағы Н.Бекежановтың мемориалдық өнер музейі және Ы.Жақаев атындағы күріш өсіру тарихы музейі, Қызылорда қалаcының тарихы музейі, Арал қалалық тарихи музейі.Тағылымды тарих пен дәстүрдің ұштасқан, ұрпақтар жалғастығының негізгі алтын көпірі. Сол себепті көнеден жеткен жәдігерлерді жинақтап, көздің қарашығындай сақтайтын мәдени орынның бәсі әрқашан биік. &nbsp;Фото: gov.kz

Сыр бойындағы тарих қоймасы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Театр – тірі организм. Тынымсыз тіршіліктен бір сәт тыныш табатын саф өнердің ордасы. Сана тазарып, рухани тоят табатын мәдениеттің мекені. Қым-қуыт оқиғаларды қиыннан қиыстырып, өмірмен ұштастыра бей¬нелегенде ақыл мен жүректе өзара арпалыс басталады.Бұл – сахнаның киелілігі мен әртістің шынайы шеберлігі. Театр тағдырға төрелік етпейді. Тек жақсы мен жаманды нұсқап, ақ пен қараны анық көрсетіп, өмір болмысын боямасыз көз алдыңа әкеледі. Әрі қарай көрермен түйінді оймен соңғы нүк¬тені өзі қояды.Түпсіз тұңғиыққа жетелеп, тебіреніс пен толғанысты қатар сезіндіру театрға тән негіз. Қас-қағым сәтте жанарды жасқа толтырып, езуге күлкі үйіретін де қойылымның қоспасыз қалпын айшықтайды. Демек театр, қойылым, әртіс үйлесімі санада сілкініс тудыратын үштік. Дегенмен шырайлы сәттің шырқын бұзатын кедергі мен келеңсіздік тағы бар. Жалпы «театр мәдениетін» қаншалықты сақтап жүрміз? Театр табалдырығын аттай бере қаперде ұстайтын қағидалар бар. Мұндайда әдепті әдетке айналдырған абзал. «Мәдениет – киім ілгіштен басталады» дейміз. Бірақ, сонда да ұлардай шулап, артынып-тарты¬нып келетіндер жоқ емес. Иә, премьераны тағатсыздана күтіп, кестеге сай уақытын ыңғайлап келетін көрермен көбейген. Әсіресе жас буынның бірде-бір қойылымды жібермейтіні көңіл қуантады.Десе де кейбірінің оғаш қылығы, әдеп пен тәртіпті ұмытуы қойылымды ден қойып көруіне кедергі келтіреді. Мәселен, қойылым басталып, зал түгел тынышталып, сахнаға назар аударды делік. Ал кешіккендер орнына жайғасамын дегенше даурықтырып жібереді. Бірі телефонмен ұзақ сөйлесіп, дауысты бәсеңдету керегін естен шығарып алады. Мұның бәрі сахнадағы әртіске қолайсыздық тудырып, қойылымды беріле тамашалаған кей көрерменнің титығына тиюі әбден мүмкін. Негізінен театр түрлі эмоцияның себепшісі. Бірақ солай екен деп жер тепкілеп қарқылдап күлу, айғайлап жылау қаншалықты орынды? Трагедия, комедия, драма сынды жанрлар жанды түртіп, көңілді тербейтіні анық. Дегенмен бұл құбылған күйді әсірелетіп, лық толы залдың мазасын алу керек деген сөз емес. Бәрі өз өлшемімен, шегімен әдемі.<blockquote>– Театрда он жыл қызмет етіп келемін. Осы уақыт аралығында аса бір келеңсіз жағдайлар болған емес. Бізде қойылым басталмас бұрын «телефонды дыбыссыз режимге қойыңыздар» деп алдын ала айтылады. Көрермендер де оны біледі. Кейде бірі ұмытып кетсе, енді бірі бұған мән бермейді. Егде жастағы кісілердің қатты сөйлейтін кезі де болады. Сосын студенттер кинотеатрға келгендей өзімен чипсы әкеледі. Бірақ бұл кедергі келтіріп, әртіске әсер етеді деп айта алмаймын. Тек ескерілмей жататыны осылар. Осындай бірен-саран олқылық болмаса, көрерменнің өзін-өзі ұстауы, мәдениеті мен театрға құрметі ұнайды. Қойылым соңында қошеметін аямай, бірге суретке түсіп, сый-сыяпатын табыстап жатады. Кері байланыс орнатып, пікір білдіріп, әсерімен бөлісетіндер көп. Сыр көрермендеріне ризамын – деді Н.Бекежанов атындағы облыстық музыкалық драма театрының әртісі Қанат Архабаев.</blockquote>Еуропа елдерінде театр дамудың күрделі процесін бастан кешірді. Сондықтан болар, діңгегі мықты. Жергілікті халықтың да театрға қызығушылығы жоғары және құрметі айрықша. Бізде де өнер ордасына осыншалықты ынта мен ықылас артса деген ниет пен дәме бар. Әрі осы ізгі ойымыз ақырындап жүзеге асып жатыр деген ойдамыз. Қаперден шығар қарапайым қағиданы, ескерер ережені айтпағанда театрға табан тірейтіндер көбейген. Мұны талантты әртіс Қ.Архабаевтың да сөзі қуаттады.<blockquote>– Еуропада қойылым үшін бір жыл бұрын билет алып қояды. Сөйтеді де киім кию үлгісіне дейін мән беріп, тыңғылықты дайындалады. Мәскеу қаласына оқуға барғанда осыны байқадық. «Рухани демаламыз» деген ниетпен барады. Тіпті тапжылмастан 4-5 сағаттық қойылымды тамашалайды. Мәдениет ошағында көрермен де бір-бірімен тіл табысып, пікір алмасып, екінші жанұя секілді араласады. Сондай-ақ, қойылым уақытында еш алаңсыз отырып, бар назарын сахнаға бұрады. Ал бізде көрермен көзі сахнада болғанмен ойы үй-жайында, бала-шағасында болуы мүмкін. Сондықтан театрға толық енбей, қойылым барысын қалт жіберіп алады. Жастар әлеуметтік желіге жүктеуге видео түсіремін деп, ұялы телефонға ұзақ үңіледі. Осылайша қойылымды меңгеруі қиындайды. Көш жүре келе түзеледі. Театр мәдениеті қалыптаспаған, құрмет жоқ деп кесіп айта алмаймыз. Өйткені, өнердің шаһарына айналған Астана, Алматы қаласында қызығушылық жоғары. Тикетоннан билет табылмайтын кездер бар. Бұл да алға жылжуға сеп, – деді ол.</blockquote>Театрға жиі баратын жас буын да әдеп пен мәдениетті сақтау керегін шегелеп айтуда.<blockquote>– Тарихымыз бен мәдени мұрамызды сақтауда театр мәдениеті де маңызды рөл атқарады. Классикалық пьесалар мен заманауи қойылымдар арқылы әртүрлі кезеңді, қоғамды зерттей аламыз, өзімізді және айналамызды тереңірек түсінеміз. Енді «театр мәдениетін сақтап жатырмыз ба?» дейтін сауалға тоқталайық. Шынайы сомдаулар қойылып жатқан кезде екеуара әңгіме айтатындарды көп байқаймын. Бұл ғана емес, ең ыңғайсызы – сахна түгелдей қара реңкке енген кезде кейбірі телефон жарығын қосып отырады. Батыс елдерінде театр мәдениеті жақсы қалыптасқан. Ешкім-ешкімнің мазасын алмайтын көрінеді. Мұны Еуропа елдерінде болған таныстарымнан көп естимін. Мүмкін, ол нәрсеге біз де жетерміз. Спектакль көрермен үшін қойылады, соны көзбен көруге тиіспіз. Сезіну қажет. Қазір де көрермендер мәдениеттен жұрдай дей алмаймын. Сондай ынта-ықыласын салып тұрып тамашалайтын адамдарда бар. Бірақ аз. Оларды көбейтуіміз керек, – деді Ердәулет Сәрсенұлы.</blockquote>Түйіндей келе, күйбең тірліктен бір сәт арылып, жан тыныштығын тапқанға не жетсін?! Киелі өнер сананың соқыр, ойдың таяз болуынан сақтайды. Егер көрермен қатары үзілмесе театр тынысы да тоқтамақ емес.&nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет