<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазалы ауданында 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіш бар. Бұл туралы аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің әдіскері Қарлығаш Рахманбергенова айтты.Қазыналы Қазалы жерінде өткен замандар көшінің өшпес белгісі мен шежіресіне айналған тарихи орындар баршылық. Солардың қатарына бүгінгі тілге тиек етілгелі отырған Құттыбай кесенесін де жатқызуға болады.Сәулетті де сәнді келбетімен көз тартатын бұл ескерткіш-кесене ХVІІІ-ХІХ ғасырларда салынған. Жанкент ауылының оңтүстік батыс тұсында орын тепкен шаршы пішіндес, биік күмбезді құрылыс күйдірілген кірпіштен тұрғызылған. Сыртқы ауданы 11х9 метрді, жалпы биіктігі 9 метрді құрайды. Мұндағы үлкен бөлме 6х6 метр болса, сонымен бірге дәліз ретінде соғылған шағын бөлік бар. Мазардың архитектуралық жобасында сол кезеңдегі Орталық Азия аймағына кеңінен жайылған үлгілерге ұқсастық кездессе де, өзіндік композициялық көркімен даралығын аңғартады. Есігінің екі босағасы мен мандайшасына үш қатар етіп, әдемі бедерлер түсірілген. Сосын оның жоғарғы бөлігі өрнектеліп, тік төртбұрышты бірнеше ойық қуыспен және дөңгелек оюлармен безендірілген.Ескі жәдігер – елге мұра. Жүздеген жылдардың қойнауында қалған қатпарлы сырды бойына бүккен Құттыбай кесенесін 1980 жылы Казпроектреставрация институты республикалық дәрежедегі тарихи-мәдени ескерткіш ретінде есепке енгізіп, мемлекет қамқорлығына алған.«Сөзді – сөз оятады» демекші, ендігі әңгіме желісін аталмыш кесене атын иемденген Құттыбай баба туралы өрбітелік. Бұрыннан жеткен дерек көздері мен құйма құлақ қариялардың айтуына сүйенсек, Құттыбай Ақболұлы шамамен 1807 жылдары дүниеге келген.Сырдарияның төменгі ағысында өмір сүріп, жасынан шешендігі мен билігі және батырлығы арқылы ел аузына ілігеді. Ол қоқандықтар мен хиуалықтардың озбырлығына қарсы шығып, халық арасындағы алым-салық, зекет жинаудағы жөнсіздік пен жер-су бөлінісіндегі берекетсіздіктерге араша түсіп, қалың жұрттың жанайқайына жанашырлық көрсеткен. Қиын-түйінді бітіспес дау-дамайларды шешуде қарақылды қақ жаратындай әділдігімен таныла білген. Ел-халықтың беделіне ие болғандығының арқасында қарақалпақ пен өзбектер арасындағы айтыс-тартыстарға да араласқан көрінеді.Бойында көреген көсемдік қасиеті бар Құттыбай үш мәрте Қыдыр көрген деген аңыз бар. Соның әсерімен оған төрт түлік мал мол жиналып, байлық пен молшылыққа кенеледі. Оның құйрық-жалын жел ескен жылқыларының саны он бес мың бастан асып жығылған. Құттыбай Ақболұлы Жанқожа батыр бастаған Сыр бойы қазақтарының Хиуа, Қоқан хандары мен Ресей отаршылдарына қарсы ұлт-азаттық көтерілісінің де белгілі сарбаздары қатарынан көрінген. Жорық үстінде ержүректігі және табандылығы арқылы алғы шептен табылған оны білікті қолбасшы кейбір даулар мен шағымдарға пәтуа жасау ісіне сенімді серіктес ретінде үнемі жұмсап отырған.Құттыбай 1897 жылы жасы тоқсанның төбесіне шыққанында әкесі Ақбол биге арнап, атажұрты Жанкент қорғанынан 5-6 шақырымдай қашықтықтан күмбезді зәулім ескерткіш кесене тұрғызуды қолға алады. Айтулы құрылысқа қажетті кірпіш саз топырақ биенің сүтіне иленіп, сексеуілдің шоғымен күйдіріліп, дайындалады. Қыш кірпіштің жиырмадан астам түрін әзірлеп шығарған зауыт та нысан алаңының маңында орналасқан.Бұрынғылардан жеткен сан айғаққа жүгінсек, кесене ішінде жеті адамның мәйіті қойылған. Кесене құрылысы аяқталғаннан кейін үш жылдан соң 93 жасында Құттыбай би де дүние салып, оның сүйегі осында жерленеді. Осыдан кейін жергілікті халық қасиетті орынға Құттыбай мазары деген атау береді. Ел аузында сақталған тағы бір мәліметте «Мезгілінде мазардың төбесіне алтыннан айшық қойылыпты. Алайда құнды зат уақыт өте келе ұрланады. Бірақ оны алған адам ұзамай қатты ауырып, қайтыс болып кетеді» деп айтады. Бұл оқиға Құттыбайдың киелі, текті адам екенін дәлелдейді. Ғасырлармен бірге жасасып, осы күнге жойылмай жеткен еңселі кесене бүгіндері өңіріміздегі ежелгі ескерткіштер санын толықтырып отыр.<blockquote>«Қасиетті Қазалы жерінің шежірелі тарихы аз емес. Қазіргі таңда ауданда 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіштер есепке алынған. Солардың ішінде республикалық санаттағы Құттыбай кесенесі де бар. Сандаған жылдарды артқа тастаған ежелгі нысанға Қазақстан Республикасының «Тарихи-мәдени мұраларды пайдалану және қорғау туралы» заңына сәйкес қорғау міндеттемесі бекітіліп, басына қорғау тақтасы қойылған. Ескерткішке 2010 жылы мемлекет тарапынан арнайы қаржы бөлініп, қайта қалпына келтірілу жұмыстары жүргізілген», – дейді аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің әдіскері Қарлығаш Рахманбергенова.</blockquote>

Қарлығаш Рахманбергенова: Қазалы ауданында 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіш бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы Қызылорда облысындағы жұмыс сапары барысында облыс орталығында өткен «Бабалар сөзі – даналық көзі» республикалық жыршылар фестиваліне қатысты.Бас мүфти өз сөзінде мұндай мінәжат жырлардың ұмытылып бара жатқандығын айтып, оны жаңғырту қажеттігін және көне діни өлеңдерді қайта насихаттауға көңіл бөлу жайына тоқталды.<blockquote>«Мінәжат дегеніміздің өзі дұға ету, жалбарыну, үнсіз тілек тілеу. Өзіне қажетін Алладан сұрап, кешірім тілеп, Алланы мадақтау арқылы ойшылдар, шайырлар мен жыраулар, ақындар әртүрлі кезеңде мінәжат жырларын жазып отырған. Бастан аяқ Аллаға арналған жырларды Мінәжатнама деп атаймыз. Одан бөлек Пайғамбарымызға да арнап өлеңдер жазылды. Пайғамбарымыздың өзін емес, оның сүннетін де жырға қосты. Шұғылалы жолмен қазақ халқы да жүріп, тура жолды сілтеуші Пайғамбарын жүректен шыққан жырларына қосқаны мәлім. Бұл жыр, өлең жолдарының бәрі Аллаға, оның Елшісіне деген сүйіспеншіліктен туған дүние деп қабылдаймыз. Бүгінгі республикалық мінәжат жырлар фестивалінің қатысушыларына Алла жар болсын» деп ізгі тілегін жеткізді. Сондай-ақ облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Аманұлы да қатысушыларға сәттілік тілеп, діни өлеңдерді көбірек насихаттау керек екенін айтты.</blockquote>Айта кетейік, еліміздің бірнеше аймағынан келген өнерпаздардың қатысуымен өткен байқау Омар Шораяқұлының 145 жылдығына арналды. Негізгі тақырып – діни жырларды өз шығармасына арқау ету. 20 қатысушы бағын сынаған фестиваль барысында барлық өнерпазға ҚМДБ Төрағасының алғыс хаты табысталып, арнайы қаржылай жүлде берілді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/346067792_1617583852056359_4380754673278118386_n_5ae3052bad.jpg" alt="346067792_1617583852056359_4380754673278118386_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/345896576_158812980265271_5037399905428867813_n_f985c2eafd.jpg" alt="345896576_158812980265271_5037399905428867813_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/345916619_1009182393784133_2910055849640719514_n_a8dc1efefa.jpg" alt="345916619_1009182393784133_2910055849640719514_n.jpg"></figure>

Қызылордада «Бабалар сөзі – даналық көзі» республикалық жыршылар фестивалі өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жақында Ақжар ауылындағы №28 орта мектепте «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы еліміздің білім беру саласында табысты еңбек еткен ардагер-ұстаздардың есімін білімді жастардың жадында қалдыру мақсатында «КСРО Білім беру ісінің үздігі», ұлағатты ұстаз Сәден &nbsp;Нұртаев атындағы цифрлық форматтағы дәстүрлі республикалық пәндік олимпиадасы өтті.Тәуелсіз Қазақстанның салт-дәстүрі мен мәдениетін, тереңге бойлаған тарихын түгендеп, өзі туып-өскен жерінің тарихын зерттеп, оны ұрпақ &nbsp;санасында жаңғыртуда ауданда алғашқылардың бірі болған Сәден Нұртаевтың еңбегі ерен. Ұлағаты ұстаз аудан орталығынан шалғай, Қызылдың қиясында орналасқан КСРО Батыры Тәйімбет Көмекбаев ауылындағы №185 орта мектепте шәкірттерге тарих пәнінен дәріс беріп жүріп, сол елді мекен маңындағы ескі қала орындарынан табылған құнды жәдігерлерді &nbsp;тарих сабағына көрнекі құрал ретінде қолданып, әрбір шәкірттің таным-түсінігін кеңейтті. Әрине, сол еңбегі үшін де аудандық, облыстық, республикалық &nbsp;марапаттарға ие болды. КСРО Білім министрлігінің де құрметіне бөленді. Одақтық «Наука и жизнь» журналына мақаласы да жарияланды.&nbsp;Міне, осындай ұлағатты ұстаздың құрметіне арнап 2018 жылдан бері ұстаздың ұрпақтарыының демеушілігімен оқушылардың» Қазақстан тарихы» пәніне деген интеллектуалды-шығармашылық қабілетін дамыту, дарынды оқушыларды қолдау, олардың ғылымға деген қызығушылығын арттыру &nbsp;мақсатында 9-10 сынып оқушылары арасында цифрлық форматтағы республикалық олимпиаданы өткізіп келеді.Биыл сол білім бәсекесі 6 рет өткізілді. Оған Сыр бойы дарынды оқушыларымен бірге көршілес облыстардың білім беру ұйымдарының үздік оқушылары қатысып, білімдерін ортаға салды. Нәтижесінде 3 тур бойынша өткізілген білім бәсекесінде 9 сыныптар арасында бас жүлдені Шиелі ауданының жас білімгері Алихан Зұлқарнайұлы &nbsp;жеңіп алса, қалған орындарға Әсем Перузхан (Қызылорда), Нұрай Ерболқызы (Жалағаш), Ерғали Қосан (Арал), Гүлмира Тоқтақұлова (Түркістан облысы) көтерілді. Ал, 10 сынып оқушылары арасында өткен білім бәсекесінде бас жүлдені жалағаштық Мұхаммед Әбдірахман жеңіп алса, І орынды &nbsp;№277 мектеп-лицейінің 10 сынып оқушысы Аружан Жансейітова, ІІ орынды қазалылық Айнұр Әйекешова, ІІІ орынды Түркістан облысының білімгері Алтынай Қадір иеленді.&nbsp;Сонымен қатар, жерлестеріміз арасында өзінің білімділігімен танылған №28 орта мектептің оқушылпры Зухра Қанағат, Асылзат Сәбитова Алғыс хатқа, номинацияға ие болса, №29 орта мектептің енді бір шәкірттері Саят Айтжанов, Дарын Төребеков, №105 мектеп-лицейінің оқушысы Нұргүл Сейітбекқызы арнайы сертификатпен марапатталды.

Қармақшыда республикалық пәндік олимпада өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін Қызылорда облысының Астана күніне орайластырылған қазақ күресінен «Қазақстан барысы» республикалық турниріне іріктеу жарысы өтті.Айтулы спорт додасында жерлесіміз Айбек Серікбаев топ жарып, жарыс жеңімпазы атанса, тағыда бір қармақшылық спортшы Еламан Нұрғалиев ІІ орынды иеленіп, аудан мерейін үстем етті. Жеңіс тұғырына көтерілген қармақшылық балуандар мен Қазақтан барысы – 2022 турнирінің жеңімпазы Мақсат Исағабылов алдағы уақытта өтетін «Қазақстан барысы» республикалық турнирінде Сыр елінің намысын қорғайтын болады.Жерлестерімізді бүгінгі жарқын жеңістерімен құттықтап, алдағы «Қазақстан барысы» сайысында сәттілік тілейміз!Ауданда ұстаз есімі ұлықталған білім бәйгесі өттіБүгін Қармақшы ауданына қарасты Ақжар ауылында саналы ғұмырын ұстаздық пен елдік іске арнаған ардақты ұстаз Сәден Нұртаев атындағы Қазақстан тарихы пәнінен республикалық олимпиада өтті.&nbsp;Жас білімгерлер сайысының ашылу салтанатында аудан әкімі Жандос Еркінбек ұлағатты ұстаз Сәден Нұртаевтың өмірі мен еңбек жолы туралы сөз қозғап, олимпиада қатысушыларына сәттілік тіледі. Биыл алтыншы рет ұйымдастырылған дәстүрлі білім додасында Қызылорда, Батыс Қазақстан, Түркістан облыстарынан 25 жас тарихшы өз білімдерін сарапқа салуда. Білім бәсекесінде жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шыққан жеңімпаздарға арнайы дипломдар мен қаржылай сыйлықтар табысталады.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/346489454_266845895783071_1068998414744278198_n_bc59e3ad17.jpg" alt="346489454_266845895783071_1068998414744278198_n.jpg">&nbsp;

Қармақшылық балуандар жеңіс төрінде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Мектеп кітапханасын қорын толықтыру, жастарды оқуға тарту мақсатында «Кітапханаға кітап сыйла!» акциясы өтті.Бұл рухани шара аясында М.Шоқай атындағы №187 ІТ мектеп лицейінің мектеп директорының ғылыми әдістемелік жұмыстар жөніндегі орынбасары Сәуле Әбутәліпқызы мен ағылшын тілі пәнінің мұғалімі, педагог-зерттеуші Жанна Кешабадинқызы мектеп кітапханасына көркем әдеби кітаптарды сыйға тартты.Адамзат баласының қол жеткізген игілігінің бірі – білім қазынасы. Дана халқымыз «Батыр бірді жығады, білімді мыңды жығады» деп бекер айтпаса керек. Кітап білімімізді молайтады, үлгі-өнеге мен тәрбие береді. Кітап оқу – адамға өзіндік әсер етіп, оның қалыптасуына маңызды рөл атқарады. Кітап оқу мен кітапханаларды қолдаудан оқушылар да тыс қалмады. Олар кітапхана қорын әр саладағы көркем әдебиеттермен толықтыру, жас оқырмандарға қазақ әдебиетінің кітаптарын насихаттау, жастарды рухани және патриоттық тәрбиеге баулу, оқырмандарды кітап оқуға тарту мақсатымен керемет кітаптарды тарту етті.Игілікті бастама басқа да жанашыр жандардың тарапынан кеңінен қолдауға ие болуда. Алдағы уақытта оқушыларға бос уақыттарын тиімді пайдаланып, үнемі іздену арқылы тұлғалық болмысын дамыту үшін жаңаша жетістіктерге жетелейтін көркем әдебиеттер мен ғылыми әрі танымдық кітаптарды жиі оқуды тұрақты дәстүрге айналдырса білім биігін бағындырар еді.

Көркем әдебиетке толы кітапхана

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Егіздер – ерекше жаратылыс. Алайда, «Бірге тумақ болғанмен, бірге жүрмек жоқ» деген сөзді ескерсек, қаншама егіздердің екі бөлек өмір сүріп, екі түрлі мамандық таңдап, екі жақта жүргенін түсінген болар едік. Бірақ біздің бүгінгі кейіпкерлеріміз Айымхан мен Күнімхан Донбаевалар жаны да, таңдаған мамандықтары да бір, ұқсас жандар. 12 мамыр – мейірбикелер күні мерекесіне орай біз аудан халқының алғысына бөленіп, елдің ерекше ықыласын алып жүрген ақ халатты егіз жандар жайлы қалам тербемекпіз.Қара тас та бөлінеді емес пе? Алайда Айымхан мен Күнімхан Донбаеваларға қарап, осы сөзді негізсіз дер едік. Өйткені олардың әлемі бір, жан дүниесі ұқсас. Тіпті, таңдаған мамандықтары да... Адам жанын емдеуді өздеріне борыш деп санаған олар бүгінде Шиелі аудандық емханасында тәжірибелі мейірбике болып жұмыс істейді. 1963 жылы өмірге келген қос егіз бала күннен бері ақ халатты абзал жан болуды арман еткен. Екеуі де 1971 жылы Шиелідегі бұрынғы «Қазанның 14 жылдығы» атындағы қазақ орта мектебіне қабылданып, 1981 жылы осы мектепті үздік тәмамдаған. Сөйтіп, армандарына бір қадам жақындаған соң 1981 жылы Жезқазған қаласындағы бұрынғы медицина училищесіне «акушерлік ісі» мамандығына оқуға түседі. Аталған оқу орнын үздік аяқтаған олар алғашқы еңбек жолдарын Шиелі аудандық емханасынан -бастады. Күнімхан Ахметқызы балаларға арналған учаскелік бөлімшесінде аяжан болып жұмысқа орналасса, 2015 жылдан бері эндокринолог аяжаны болып еселі еңбек етіп келеді. Ал Айымхан Ахметқызы Шиелі аудандық «Жедел жәрдем» бөлімінде ұзақ жылдар бойы қызмет атқарып, 2009 жылдан бері жалпы тәжірибелік бөлімі-жалпы тәжірибелік мейірбикесі болып қызмет етуде. &nbsp;Мейірбике – мейірім иесі. Біздің бүгінгі кейіпкерлеріміз соның дәлелі. Табиғатттың тылсымымен үндесіп, отбасылы болса да бір-бірінен ажырамай, бір салада еңбек етіп, ел құрметіне бөленіп жүрген егіздердің еңбегі еселі. Олардың тағдыр жолы да ешкімге ұқсамайды. Иә, дертке шипа беріп, жан саулығы үшін күресіп жүрген олар әрдайым ел назарында. Олар аяулы ана, сүйікті жар ғана емес, ұжымға сыйлы әріптес. Ал біз іскерлік қабілеттерімен ерекшеленіп тұратын Айымхан мен Күнімхан Донбаевалардың еңбек жолына сәттілік, жұмыстарына табыс тілейміз!&nbsp;

Шиеліде елді емдеген егіздер тұрады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Business.enbek.kz порталында 2023 жылғы мамыр айының 15-26 аралығында 2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба шеңберінде 2-лек бойынша жаңа бизнес-идеяларды іске асыру үшін мемлекеттік гранттар алуға өтінімдер қабылдау басталады. Қазалы ауданы бойынша екінші лекте 35 адамға гранттар беру жоспарлануда.Мемлекеттік грант – нысаналы мақсаты жаңа бизнесті іске қосу және дамыту болып табылатын өтеусіз берілген бастапқы капитал. Грант көлемі 400 АЕК-ті (1 380 000 теңге) құрайды. Әр қатысушы оны тек бір рет ала алады. Гранттар қаражаты ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге өздерінің бизнес-әлеуетін ашуға, өндірісті жолға қоюға және дамытуға, сол арқылы өзін тұрақты табыспен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.Өтінім беру үшін қажет: Порталда тіркелу, грант алу шарттарына сәйкестігіне тексеруден өту, бизнес-жоспар үлгісін жүктеп алып, оны толтыру және порталға енгізу, өтініш нысанын толтыру және ЭЦҚ кілтімен қол қою керек.Грант алу үшін бірқатар шарттарды сақтау қажет. Бұл ретте үміткер төмендегі әлеуметтік санаттардың бірінен болу керек. Мүгедектігі бар адамдар, қолданыстағы «кандас» мәртебесі бар адамдар, өңіраралық қоныс аударушылар, аз қамтылған отбасы мүшелері, көпбалалы отбасы мүшесі (жұбайы / зайыбы), Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған адам (жұбайы / зайыбы), асыраушысынан айырылу бойынша жәрдемақы алушылар. Осы санатқа жататын азаматтар (азаматшалар) жұмыссыз немесе 3 жылға дейінгі жеке кәсіпкер болуы шарт.Үміткердің «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқыту туралы 3 жылдан аспайтын мерзімге сертификаты болуы тиіс. Рәсімдердің ашықтығын қамтамасыз ету, адами факторды азайту, өтініш берушілерге ыңғайлы болу үшін гранттар берудің бүкіл процесі электрондық форматқа ауыстырылды. Грант алуға өтінімдерді қабылдау бірыңғай терезе – «Business.enbek.kz» порталы арқылы жүзеге асырылады.Грантты қажетті құрал-саймандарды, еңбек құралдарын, технологиялық жабдықтарды, малдарды, жануарларды, құстарды, көшеттерді, бұталарды, тұқымдарды сатып алуға, орын-жайларды жалға алу ақысын төлеуге алуға болады. Гранттар тұтынушылық мақсаттарға, кредиттік қарыздарды өтеуге, жылжымайтын тұрғын үй сатып алуға және салуға, жер учаскелерін сатып алуға, акцизделетін өнімдер өндіруге берілмейді.

Қазалы ауданы бойынша 35 адамға грант беру жоспарлануда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгінде қант диабетінен кейін кең тараған сырқаттың бірі –қалқанша безі аурулары. Адам ағзасындағы зат алмасуды реттеп отыратын ішкі секреция бездері қызметінің бұзылысы қыз-келіншектер арасында жиі кездеседі. &nbsp;Мұндай өзгеріс өз кезегінде қауіпті дерттерді тудырады. Осы орайда №6 қалалық емхананың эндокринолог маманы Гүлжан Төреханқызынан көпшілікті мазалайтын эндокриндік аурулар жөнінде сұрағанды жөн көрдік.&nbsp;– Гүлжан Төреханқызы, жалпы эндокринология саласы нені зерттейді? Эндокриндік бездер дегеніміз не? Оның маңызы қандай?– Эндокринология – эндокриндік бездердің құрылысын, қызметін, олар бөліп шығаратын гормондарды және аталған бездердің қызметінің бұзылуынан болатын түрлі ауруларды зерттейтін медицина саласы. Адам ағзасындағы зат алмасу процесін реттейтін ішкі секреция бездері болады. Олар ағзаның дұрыс жұмыс істеуіне, деннің сау болуына қажетті гормондарды бөледі. Эндокриндік жүйе бұзылса қант диабеті, қалқанша безі сырқаттары, оның ішінде гипотиреоз, &nbsp;жайылмалы уытты жемсау (зоб), түйінді жемсау, гипопаратиреоз, сонымен қатар гормональді гипофиз аденомасы, акромегалия, пролактинома, қантсыз диабет сынды аурулар пайда болады. Яғни ағзадағы эндокриндік бездердің барлығы бір-бірімен тығыз байланысты. Сондықтан эндокриндік жүйеде өзгеріс болса, онда ол басқа бездердің қызметінің бұзылуына әкеледі. Мәселен, қалқанша безі қабынып, қызметі бұзылса, одан ағзаға бөлінетін қажетті гормондар өзгеріске ұшырайды. Соның салдарынан жоғарыда аталған аурулар пайда болады.&nbsp;– Қалқанша безі қабынады дедіңіз. Бұл неден пайда болады?&nbsp;– Қазір көп адамдарда ұйқышылдық, ашуланшақтық, стресс, әлсіздік белгілері, әйелдер арасында бедеулік ауруы көбейіп келеді. Мұның бәрін реттеп ағзаға күш, қуат беретін ол гормондар. Осы гормондарды қалқанша безі бөліп шығарады. Жаңа айтып өткендей қалқанша безінде өзгеріс болса, онда қажетті гормондардың да бөлінісі өзгеріске ұшырайды. Бұл өз кезегінде атап өткен жағдайларға әкеледі. Ал алдын алып, уақытында емдемесе қант диабеті, жайылмалы уытты жемсау (зоб) сырқатына ұласуы мүмкін. Қалқанша безі қабынуының себебі көп. Бірақ бізде көбіне иммунитеттің төмендеуінен қабынып жатады. Осы қабыну кезінде гормондар дұрыс бөлінбейді. Ол адам ағзасының дұрыс жұмыс істеуіне кері әсерін береді.&nbsp;– Қалқанша безінің қызметі ағзадағы йод тапшылығынан бұзылады дегенді жиі естиміз…– Иә, ағзада йод тапшылығынан қалқанша безінің немесе жемсаудың (зоб) көлемі ұлғаяды. Себебі қалқанша безінен бөлінетін гормондар йод элементінен тұрады. Сондықтан йод тапшылығын болдырмау керек. Дегенмен қалқанша безінің қызметі тек тапшылықтан емес, йод шамадан тыс артық болса да бұзылады. Яғни гормондар қызметі жоғарылап кетеді. Мұны медицинада гипертиреоз деп айтады. Бірақ біздің өңірде гипотиреоз (йод тапшылығы) жағдайы жиі кездеседі.&nbsp;– Гипертиреоз бен гипотиреоз жағдайына кеңінен тоқталсаңыз…– Гипертиреоз дегеніміз қалқанша безі қызметінің, гормондардың жоғарылауы. Бұл жағдайда да уытты жемсау ауруы пайда болады. Екінші жағдай гипотиреоз деп аталады. Бұл қалқанша безі қызметінің төмендеуі. Жоғарыда айтып өткендей йод тапшылығынан туындайды. Бұл диагноз әйелдер арасында өте жиі кездеседі. Ағзада йод тапшы болғандықтан қалқанша безі өз қызметін толық атқара алмайды. Сол себепті жұмысы бәсеңдейді. Жалпы гипотиреоздан кейін қалқанша безі түйіндері (узловой зоб) көп кездеседі.&nbsp;– Науқастардың емханаға барып, тұрақты тексеруден өте бермейтіні белгілі. Соның салдарынан ол өзінде мұндай аурудың белгісі барын білмеуі мүмкін. Бұл диагноздардың белгісі қандай болады?&nbsp;– Біздің осал тұсымыз осы ғой. Денсаулығын ойлайтын әрбір тұрғын кемінде жылына бір рет дәрігерлердің тексеруінен өтуі тиіс. Алайда уақыт тапшылығы бар, басқа да себептермен бұған немқұрайлы қараймыз. Өкінішке орай, көп жағдайда ауру асқынып, науқасты қатты мазалаған кезде ғана дәрігерге келеміз. Жаңа айтып өткенімдей гипертиреоз йодтың мөлшерден көп болуы салдарынан болады. Ал гипотиреоз тапшылықтан туындайды. Сол сияқты екеуіндегі белгілерде қара-қарсы көрінеді. Мәселен, гипертиреозда жүрек қағысы жоғары болады. Сонымен бірге арықтау, терлеу, дене қызуының көтерілуі, тітіркену, ауа жетпеу, дірілдеу, тез шаршағыштық пайда болады. Одан бөлек қалқанша безінің көлемі өскендіктен жұтынғанда тамақта бірдеңе тұрған сияқты сезіледі. Мойынның алдыңғы бетінің ұлғаюы байқалады.&nbsp;Ал гипотиреоз жағдайында әлсіздік, шаршау, ісіну, салмақ қосу, ағзада су жиналу, іш қату, шаш түсу, терінің құрғақтығы, делсал күйде жүру, ұйқышылдық белгісі пайда болады. Жалпы қалқанша безі ағзадағы зат алмасу процесін жүргізетін тероксин гормонын бөледі. Бірінші жағдайда зат алмасу процесі тез болса, екіншіде баяу жүреді. Жалпы өңірде қалқанша безінің гипотиреоз түрі әйел адамдарда жиі кездеседі. Әсіресе орта жастағылар мен жас қыз-келіншектерге көп қойылатын диагноз осы. Олар жұтынғанда қолайсыздықты, бірнәрсе тұрған сияқты, ауа жетпеу, тұншығып қалғандай сезінеді. Ал ұйқышылдық, әлсіздікті көбіне жұмыс істеп шаршағаннан деп ойлағандықтан дәрігерге жүгіне бермейді.– Бұл сырқаттан толықтай айығуға бола ма?– Қалқанша безі ауруларының емі оның түріне байланысты. Толық емдеуге болатын түрі болады. Қазір емделгенімен кейін қайталанатын жағдайда кезедседі. Сонымен бірге айығуға келмейтін, тек дәрі-дәрмек, уақытылы ем-дом, күтіммен ғана қалқанша безінің жұмысын реттеп отыратын түрі де бар.&nbsp;– Мұның алдын-алу үшін не істеу керек? Қандай дәрумендер ішкен дұрыс?– Ол үшін йод дәрі-дәрмегін тұтыну керек. Ересектер 200 мл, жасөспірімдер 150 мл, балалар 100 мл көлемінде қабылдап отыруы керек. Жылына 1-2 рет осылай йод терапиясын жасау қажет. Сол кезде қалқанша безінде йод тапшылығы болмайды және аурулар дамымайды. Сонымен қатар қалқанша безінің жұмысына кедергі жасайтын басқа да ауруларды болдырмау керек. Мысалы, қаназдық ауруы, жоғары тыныс жолдары инфекциясы, вирусты, бактериалды инфекцияларды уақытылы емдеп, асқындырмау керек. Бұдан бөлек ағзаға қажетті минералдар мен дәрумендер, амин қышқылдарын ішу қажет. Оның ішінде Д3, омега3, мырыш (цинк), селен ең қажетті дәрумендер. Ал тікелей қалқанша безінің жұмысын жақсартуға йод препаратын ішу керек. Әсіресе, жүкті әйелдер йод тапшылығын тудырмағаны абзал. Сондықтан дәрігермен ақылдаса отырып, тек қажетті мөлшерде ғана қабылдаған жөн. Йод қабылдауға болмайтын жағдайларда кездеседі. Мәселен гипертиреоз жағдайында йод ағзада шектен тыс мөлшерде болады. Мұндайда йод ішуге болмайды. Сол үшін дәрігердің көмегіне жүгінген дұрыс. Бұл барлық дәрумендер мен минералдарды қабылдауға да қатысты.&nbsp;– Әңгімелескеніңізге рахмет!

Гүлжан Төреханқызы, дәрігер-эндокринолог: Ағзаға йод тапшылығы мен артуы да зиян

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Сөзімізді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Мемлекет кәсіпкерлікті жан-жақты қолдау үшін тиімді тәсілдер қолданып жатыр. Атап айтқанда, гранттар, шағын және жеңілдетілген несиелер беріледі. Қазірде еңбекке жарамды халықтың арасында бизнес саласына бет бұрғандар көп. Аймақтағы кәсіпкерлердің санын айтарлықтай көбейту үшін мемлекет тарапынан қолдау шараларын әлі де күшейту қажет. Осы мақсатта арнайы ұлттық жоба жүзеге асырылып жатыр. Бірақ бұл туралы халықтың көбі білмей жатады. Сондықтан ел ішінде бизнесті қолдау саясаты туралы ақпараттық-түсіндіру жұмысын жүргізу қажет» деген сөзімен бастағалы отырмыз. Ендеше тақырыптың төркіні түсінікті болар.Расында қазіргі таңда кәсіпкерлікке ынталы жандардың қарасы көп. Оған аудан көлеміндегі атқарылып жатқан жұмыстар мен кәсіпкерлердің еңбекке деген құлшынысы анық дәлел бола алады. Бүгінгі кейіпкеріміз көп балалы ана Гүлсара Айтпақова да осы салада жұмыс істеп келе жатқан жеке кәсіпкерлердің бірі. Биыл наурызда мемлекеттің қолдауына ие болып, 1 380 000 теңге қайтарымсыз грантқа ие болған Гүлсара қалада отырып құс өсіруді кәсіп еткен.Алғашында қызығушылықпен бастаған жұмысы кейіннен өзінің кәсібіне айналады деп ойламаса керек. Осыдан 5 жыл уақыт бұрын оншақты тауық бағып бастаған кәсіпкер бүгінгі таңда құстың осы түрінің өзінен бірнеше түрін өсіріп отыр. Нақтырақ тоқталсақ, адлер, кучин, голощекин породаларын көбейтіп отыр.&nbsp;<blockquote>Адам қай жұмысты болса да сүйіп істеуі керек. Басында тауықпен басталған бизнесімнің бүгінде көкжиегі кеңейіп отырғаны да содан болар деп ойлаймын. Өйткені ерекше ықылас қойып, күтім жасамасаң оларды көбейту де қиынға соғады. Қазіргі уақытта тауықтың бірнеше түрімен қатар қаз, үйрек, күркетауық та бағып жатырмын. Тіпті өте сирек кездесетін тауыс та бағып отырмын. Олардың өзін, жұмыртқасын сатып қана қоймай, басын көбейтуді де мақсат қылдым. Осы орайда аудандық кәсіпкерлер палатасының директоры Нұрсәуле Ембергенова мен «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының қызметкері Нұрлан Бердібекұлына алғысым шексіз. Бастаған істі үйлестіріп, қолға алған жұмыстың ауқымын арттыруда орынды кеңес беріп, таптырмас мүмкіндік жасады. Солардың кеңесінің арқасында мемлекеттік грантқа ие болып, Түркістан қаласынан жұмыртқа алдырып, инкубатор аппаратын алдым. Құстардың жұмыртқасын салып, соңғы күндері алғашқы балапандар шығып жатыр,– деді.</blockquote>Өз кезегінде осындай бастаманы қолға алған тұста тілекші болып, көмек беріп келе жатқан отбасына алғыс айтты. Жолдасы Асанхан Тишев екеуі үш ұл, үш қыз тәрбиелеп отыр. Қыз ұзатып, құдандалы болған шаңырақ. Асанхан аудандық мәдениет орталығында жұмыс жасайды. Мұнан бөлек оның да жеке кәсібі бар. Балаларының барлығы өнер жолында. Ұлдары Рамазан музыка маманы ретінде баян аспабын игерсе, Аслан – барабаншы. Қазір 1 курс студенті. Инабат Сырдың бойында қалыптасқан жыраулық өнерді жанына серік етіп, осы жолда дәріс алып, аудандық, облыстық, республикалық байқауларда марапат төрінен көрініп жүр. Ал кенжесі Айкөркем 1 жасқа толады. Кәсіп иесі алдағы жоспарларымен де бөлісіп өтті. Кәсібін ұлғайтуды көздеп отырған Гүлсара жанына адам алып, жұмыспен қамтығысы келеді. Сонымен қатар жер беріліп жатса, құс өсіруді одан әрі дамытпақ. Арнайы бассейн жасап, олардың көбеюіне барынша жағдай жасауды көздеп отыр.Ерекше кәсіптің көзін тапқан кәсіпкер аралдық бренд қалыптастырып, табысты жұмысы мен жағымды жаңалықтарын әлі талай ақпараттандырамыз деген сенім бізде де мол.

Аралдық кәсіпкер қайтарымсыз грант алып құс шаруашылығын дамытуда            

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қармақшы аудандық Көшеней Рүстембеков атындағы жыраулар үйінде «Келіні жақсы үйдің керегесі алтын» тақырыбында келіндер сайысы өтті. Мағыналы байқауды халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының аудандық филиалы ұйымдастырды. Басты мақсат – қазіргі жас келіндер арасына ежелден ұмыт болған ата дәстүр-салтымызды қайта жаңғыртып, қазақ келініне тән әдемілік, әдептілік, ізеттілік және ісмерлік пен тапқырлықты дәріптеу.Байқау шымылдығын аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Асқар Мереков ашып, келіндерге сәттілік тіледі.&nbsp;<blockquote>«Атадан қалған ұлттық тәрбие қай кезде де өзекті. Біз ұлы иманды, қызы инабатты ұлттың ұрпағымыз. Балаларымыздың дұрыс болуын қаласақ «Келешегіңді ойласаң, бесігіңді түзе» демекші, тәрбие беруді бесіктен бастағанымыз жөн. Осындай өнегелі іс-шаралардың қатары көбейе берсін», – деп бақ сынаушы келіндерге батасын берді.</blockquote>«Пай, пай, шіркін, қазақтың келіндері-ай, көл дария секілді пейілдері-ай» десе дегендей-ақ қазақ келіндерінің бар болмысын бойларына жиған ауданның 7 келіні баптарын да, бақтарын да сынады. Қатысушылардың бірі – ұстаз болса, енді бірі – дәрігер, тағы бірі – кітапханашы. Сан-салада табысты еңбек етіп, бір отбасының түтінін түтетіп, әулет тізгінін жалғап отырған берекелі келіндер ұлттық киіммен сахнаға көрік берді.&nbsp;Келіндер 5 кезең бойынша сынға түсті. «Сәлем – сөздің атасы» атты алғашқы кезеңде өздерін таныстырған келіндер ортаны өлең-жырмен толтырды. Ал «Өнерлі өрге жүзер» атты екінші кезеңде қатысушылар өз өнерлерін ортаға салды. Әуелетіп ән салған келіндер көп қошеметіне бөленді. Сонымен қатар қатысушылардың арасында жолдасымен, енесімен, қызымен бірге ән шырқағандар болды. Бұл дегеніңіз нағыз отбасылық бақыт. Себебі бақ сынауға бел буған отбасының бір мүшесіне деген құрмет, сыйластық, әрі қолдау. Осындай берекесі жарасқан отбасыларға көрермен қауымы да ерекше ризашылығын білдіріп отырды. Бұл кезең сайыстың ең көрікті бөлімі десек те болады. Қазір қоғамда белең алып отырған «ене мен келін» деген суық қарым-қатынастың керісінше жарасымдылығын көрсетіп, ой салған өнер ортасы болды. Ән де шырқалды, би де биленді, мағыналы өлең де оқылды, сіңліге сыр да жеткізілді. Бәрі де қазақы қалыппен, әдемі қимылмен өрілді.Ал «Ана көрген тон пішер» атты кезеңде талапкерлер өз қолдарымен жасалған &nbsp;бұйымдарын әділ-қазылардың алдына ұсынды. Ерекше дизайнмен жасалған көрпеше, жастық, түрлі бұйымдар көздің жауын алып, бір-бірінен асып түсті. Қатысушылардың әрбірі бір ғана бұйым емес, бірнеше бұйымды сахна төріне алып шыққанда келіндердің бос уақытын тиімді өткізіп, жоқтан бар жасап, қажетсіз дүниені кәдеге жарататын шебер, епті екенін аңғардық.&nbsp;Ал «Бесік жыры» деп аталған кезесі кезеңде келіндер бесік жырын жанды дауыста түрлі сахналық композициямен ерекше етіп орындады. Бұл кезеңде де отбасы мүшелері, әсіресе енелері келіндеріне қолдау білдіріп, сахна төріне шықты. Бесік жырын айтып қана қоймай, бесікке қажетті жабдықтарды толық түсіндіріп, жас келінге аналық ақыл, әжелік нақыл да айтылды. Тағы бір айта кетерлігі, бір қатысушы өзімен бірге қызын да кішкене бесікпен сахна төріне отырғызып, бесік тербеткені көпті сүйсінтті. Бұл қыз тәрбиесінің нәзік бір көрінісі, болашақ ана болуға дайындықтың алғашқы сатысы, әрі көпке үлгі болды.«Ақылына көркі сай» атты соңғы бөлімде келіндер білімін сынса салды. Салт-дәстүр, қазақы тұрмыс-тіршілікке орай дайындалған сұрақтарға қатысушылар тапқырлық танытып, тосылмастан жауап берді.&nbsp;Иә, қазақ халқында «Жақсы қыз болу – бақыт, жақсы ұл болу – одан да үлкен бақыт, ал жақсы келін болу – нағыз бақыт» деген мақал бар. Қай кезде де қазақтың келіндері өздерінің ибалылығымен, инабаттылығымен үлкенге де, кішіге де үлгі бола білген. Сайысты қорытындылаған әділ-қазылар сайыс барысында үміткерлер тарапынан кеткен кемшіліктерді жасырмай ортаға салып, олардың өзгелерді тәнті еткен жақсы жақтарын да атап өтті.<blockquote>«Бүгін тағылымды, тәрбиелі, үлкен мәні бар іс-шараның куәсі болдық. Салт-дәстүрді ұстану, үлкенді құрметтеу, сәлем салу – мұның бәрі қазақылығымызды танытып тұратын ұмытылмайтын дүниелер. Келіндердің барлығы жақсы өнер көрсетіп, салт-дәстүрді жете білетіндігін аңғартты», – дейді әділ-қазы алқасының төрайымы Нұршат Наурызбаева.</blockquote>Осылайша, қазақ келінінің ақылы мен парасаты сынға түскен байқау да өз мәресіне жетті. Қазылар алқасы үшін «мыңнан тұлпар, жүзден жүйріктерді» анықтаудың қиын болғаны рас. Соның нәтижесінде «Инабатты келін» номинациясы бойынша аудандық оқушылар үйінің «Шахмат» үйірмесінің жетекшісі Фариза Жұмағазықызы, «Өнерпаз келін» номинациясын Төретам кентіндегі №269 мектептің мұғалімі Жадыра Серікбаева иемденді. Ал жүлделі үшінші орынға №3 «Ертөстік» бөбекжай-бақшасының логопед-дефектологі Айгерім Үсенбаева мен №250 мектептің мұғалімі Раушан Өтепова лайық ден танылды. Ал екінші орынды №28 мектептің мұғалімі Назерке Таршганова жеңіп алса, бірінші орын аудандық орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің кітапханашысы Мөлдір Жазықбаеваға бұйырды. Ал аудандық аурухананың І санатты дәрігері, зертхана меңгерушісі Гүлдана Қалмаханова сайыстың бас жүлдесін қанжығасына байлады. Сайысқа қатысушы барлық талапкерге арнайы диплом, бағалы сыйлықтар табыс етілді. Сайысты ұйымдастырушылар қатысушыларға қойылған талаптар өте жоғары болғанын, десе де жас келіндердің өздерін жақсы қырларынан таныта алғандарын жеткізді.<blockquote>«Біздің халықаралық «Қазақ тілі» қоғамдық бірлестігінің аудандық филиалы 30 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Осы уақыт аралығында сөз саптауға, білімдік деңгейді анықтауға байланысты түрлі іс-шаралар өткізілді. Ал биылғы жылға біз қазақ келіндерінің қай бағытқа қарай бара жатқанын, дәстүр-салтымызға қалай қарайтынын анықтау мақсатында осы келіндер сайысын ұйымдастырдық. Бауыржан Момышұлы «Бесік жырын айта алмайтын келіндерден қорқамын» деген еді. Біздің сайысқа «Бесік жырын» қосуымыздың басты себебі осы. Алайда, келіндер бесік жырын беске айтып, бізді қорықпауға болатынымызды аңғартты. Келіндер сайысы өте жоғары деңгейде өтті. Ауданның ибалы да инабатты келіндері сайысқа қатысуға ниет білдіріп, өздеріңіз байқағандай ерекше дайындалып келгендерін паш етті. Бұл іс-шара отбасылық құндылықтарды дәріптеп, қоғамдағы аналар мәртебесінің артуына сеп болады деп ойлаймын. Қатысушыларды қолдауға келіп отырған отбасы мүшелеріне, ұжымға арнайы уақыт бөлгені үшін ерекше алғысымды білдіремін. Осы байқаудың мәнді де, сәнді, көрікті өтуіне қол созған баршаңызға алғысым шексіз», – деді аудандық филиалдың төрайымы Гүлжауһар Раева. &nbsp;</blockquote>Иә, қазақ халқында келіннің орны қашанда ерекше. Бүгінгі төрімізде отырған қызымыз ертең бір азаматтың жары, бір әулеттің келіні, болашақ ана. Сондықтан әрбір қазақ қызы өз шаңырағының бақыты болсын дейміз. Сахнада да сәлемін үзбеген инабатты келіндер, бір-бірін қолдауға дайын шаттығы шалқыған отбасылардың қатары арта берсін.

Қармақшыда келіндер сайысы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен балаларға жол қозғалысының қауіпсіздік негіздерін насихаттау, салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында «Бала және бағдаршам» жобасы ұйымдастырылды.Байқау нәтижесі бойынша Қызылорда қаласындағы Қ.Қаракөзов атындағы №235 орта мектебінің 3 «б» сыныбының оқушысы Әмзеева Арай Жарылқасынқызының жұмысы үздік деп танылды.Қызылорда қалалық Полиция басқармасы бастығының орынбасары полиция полковнигі Өмірзақов Ғалымжан Берлібекұлы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрі полиция генерал-полковнигі Марат Мұратұлы Ахметжановтың «Грамотасын» және естелік сыйлық табыс етті. &nbsp;Өз кезегінде басқарма басшылығы бүлдіршіннің ата-анасына осындай дарынды қызды тәрбиелегені үшін алғыс білдіріп, оқуда тек озат, алар асулары биік болуын тіледі.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Whats_App_Image_2023_05_12_at_09_09_09_1_55067ea3f9.jpeg" alt="WhatsApp Image 2023-05-12 at 09.09.09 (1).jpeg">

Қызылордалық оқушы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің грамотасымен марапатталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазалы ауданының Бекарыстан би ауылында тұратын, дүйім елдің тілекшісіне, алтынның сынығы, көненің көзіне айналған қазыналы қария Қабақ Смағұлов биыл жүз жастың асқақ асуына аяқ басты.Қабақ 1923 жылы табиғат жасанып, жасара бастаған көгілдір көктем айында жарық дүние есігін ашқан. Бұл патша өкіметінің уездік басқаруына бағынып қалған жұрттың әлі де Кеңес билігін мойындай қоймаған өліара шағы болатын. Мұның кіндігі кесілгенде шығысқа бет алсаң Шөмішкөлмен, батысқа жол тартсаң Қотанкөлмен ұласатын алаптың орта шеніндегі «Мыңбаймыса» аталатын нұралық қырат төсі қызылды-сарылы жауқазындарға тұнып, жусаны самал желмен желбіреп, айналаның сұлулығы айшықтала түсіпті. Тұңғыш немересін жаялыққа орап, өбектеген Несібелі әжесі «Бауың берік болсын, Алла өмір-жасыңды ұзақ қылсын!» деп тілек тілеген көрінеді.Бұлардың отбасы малдың жайын жасап, Шәудіркөл мен Обыркөлдің шөптесін қуыс-қолтығын қыстап, бастырманы қоныстанатын. &nbsp;Жаз жайлауда «Мыңбаймысаға» көшіп, қараша үйде жатып-тұратын. Бой түзеп өсе бастағаннан атасы – Жетес пен әжесі – Несібелінің тәрбиесін көріп, мейірім шуағына шомылды. Жетес сол мезгілдегі тұстастарымен салыстырғанда бақуаты бала-шағасын асырауға молынан жететіндей ортаңқол адамдар қатарына жататын. Атасы сиыр, жылқы, түйе, ешкі, қой бағумен бірге «Жолбарысты» алабының жонына тары, бау-бақша егетін. Ол төрт түліктің басын құрап, тұрмысын түзік етуге қажыр-қайраты, еңбекқорлығы арқылы жеткен.Тіршіліктің сықырлау арбасына мініп, біреуден алда, біреуден кейін бірқалыпты өмір сүрген шаңырақтың желбауын тағдырдың кесірлі желі шайқалтып аяқ асты алай-дүлей күйге душар еткен. Қатықтай ұйыған отбасының берік діңгегі, бала-шағасының ақылшысы – Жетес ата халық жауы ретінде ұсталып, Қазалының түрмесіне қамалады. Көп кідірмей абзал да жайсаң боздақтың атылып кеткендігі жөнінде ауыл арасында желдей ескен суық хабар тарады. Алпыс үш жасты толтырып, алпыс төртке қараған Жетес Мыңжасарұлы 1930 жылғы асыра сілтеушіліктегі ешнәрсені елеп-екшеуді ескере бермейтін, сұрқия саясаттың құрбанына айналып кете барады.Қабақ алғашында бұрынғы имандылық үйі жабылысымен мектепке бейімделгендіктен «Аманбай ахун» мешітінде латынша хат таныды. Аз-маз Қазалы қаласында, есейе келе колхоз орталығындағы жаңадан бой көтерген білім ордасында білім алған. Бірінші рет қолға қалам ұстауды Маханбет Қылышбаев үйретсе, бұдан бөлек Жәркен Бөлекбаев, Бердікен Мергенбаев, Бейбіт Дәріқұлов, Кенжалы Айманов тәрізді мұғалімдердің дәрісін де тыңдап, бойына білім мен тәлім-тәрбие нәрін жинақтады. &nbsp;1940 жылғы желтоқсан айының басында әкесі Смағұл шұғыл түрде Ресейдің Магнитогорск қаласындағы еңбек майданына шақырылады. Барған бойда қалың орман ішіне жеткізіліп, ағаш дайындау ісіне кіріседі.Сөйтіп жүргенінде 1943 жылы неміс-фашист басқыншыларымен арадағы соғысқа алынады.Қабаққа он тоғыз жасты енді толтырғанында ат ауыздығымен су ішіп, ер етігімен су кешкен қысталаң күндердің бұлжымас талабына байланысты қан майдан төсіндегі сарбаздар қатарын толықтыруға шақырту қағазы келген. 1942 жылдың қаһарлы қысы аяқталып, көктем шыға бере Қабақ та басқа құрдастарымен бірге аудандық комиссариат жанындағы комиссиясының бақылауынан сұрыпталып, әскерге алынатындар сапына қосылды 1942 жылдың желтоқсан айында қолбасшы Рокоссовский басқарған екпінді армия құрамында неміс-фашистеріне қарсы ұйымдастырылған шабуылға қатысқан. Төңірек түгелдей от-жалынға оранған, біреуді біреу танып білмейді. Көп шығынға орын берілді. Қаруластарының көпшілігіне оқ тиіп жараланса, бірқатары ажал құшып, қатарлары азайды. Сөйтсе де немістердің беті қайтарылып, шегінуге мәжбүрленді. Жан беріп, жан алысқан дүлей шайқас барысында Тула қаласы азат етілді. Станокты пулеметтің көздеушілігін шебер меңгерген қатардағы жауынгер Қабақ Смағұловтың осы ұрыс үстіндегі көрсеткен батыл қимылы ескерілді. Жоғарғы басшылықтың ұсынысымен «Қызыл жұлдыз» орденін кеудесіне тағып, марапат мінбері төрінен көрінген.1943 жылдың түкірігің жерге түспейтін қақаған қысындағы Орел қаласын жау құрсауынан босату үстіндегі қақтығыс та оңайға соқпады. Мықтап бекініс жасап алған қарсы жақ әбден қасарысып бақты. Алғы шептегі немістерді меншігіндегі оқатарларының қарауылына алып, міз бақпай бақылағандарына ұзақ уақыт өткен. Бір сәтте атуға команда берілгесін қарап қалмай пулемет тетігін іске қосқан. Жанындағы орыс жігіті бұған алдыңғы жақты нұсқап: «Әнебір жүрген не нәрсе, қарашы!» – деді таң-тамаша қалып. Айтылған тұсқа мойнына асынған дүрбісімен көз тоқтата үңілген. Белгісіз зат орнында тұрмай, секектеп барып жығылды. Абайлап қайтадан қарағанында адамның қолы екенін білді. Сөйтсе жаңағы секіріп жүрген, үсті-үстіне төпеленген оқпен жұлынып түскен неміс жауынгерінің қолы болып шықты. Бойындағы қан тиылғанда ғана жерге құлаған сияқты. Бұндай үрей тудырарлық оқиғалар майдан даласында жиі-жиі кездесетін.Ақшұнақ аязымен қарыған ақпан айындағы орын алған жойқын соғыс үстінде Қабақ ауыр жараланып, Горький қаласындағы әскери госпитальға жатқызылады. Оның кескілескен шайқас кезіндегі ерлігі бағаланып, «Ерлігі үшін» медалі берілген.1943 жылдың қарашасында Қабақтың арнаулы медициналық-сараптамалық комиссияның бекіткен ұйғарымы арқылы соғысқа жарамсыздығы анықталды. Алтын бесік – туған өңірдің жазиралы төсіне оралғанда жер анаға балаша аунап, топырағын құшырлана иіскеді. Отан қорғау жорығынан оралғасын Жаңабасшылық,Октябрь колхозында есепші, кітапханашылықты атқарып, &nbsp;№24 мектепте, аудандық оқу бөлімінде, фансиондық интернатта, мал сою пунктінде есепшілік қызметін жалғастырды.1969 жылдың көгілдір көктемінде Майдакөл ауылдық Кеңес атқару комитеті жанындағы орталықтандырылған бухгалтер аппаратына бас есепшілікке ауысқан. Арасында жаңадан ұйымдасқан Жаңақұрылыс ауылдық Кеңесінің де есепшілігін атқарды. Содан тапжылмай он алты жыл бойы ілкімді істің иінін қандырып, есеп-қисап саласының білгір де білікті майталманына айналған. 1985 жылы зейнеткерлік демалысына шықты.Қабақ ауылдық Кеңес жүйесінде жүргенінде Күләш Айдарова, Қали Мәкенов, Елшекен Қуанышбаев сияқты төрағалармен бірге ортақ ұжымның ауасын жұтып, тыныс-тіршілігін күйттеп, мерейлі міндеттерді алға сүйреді. Тәжікен Қартақов, Сақыбай Нармағанбетов, Нұрмахан Айтжанов, Құлмырза Тілеуов тәрізді совхоз директорларымен қатыстары інілі-ағалық ізет-құрметтен айнымаған.&nbsp;Қос ғасырдың куәгері атанған соғыс және еңбек ардагері Қабақ Смағұловтың кеудесінде соғыстағы ерлігі үшін берілген «Қызыл жұлдыз» ордені, «Ерлігі үшін» медалімен бірге «Социалистік жарыстың екпіндісі» төсбелгісі, II дәрежелі «Отан соғысы» ордені мен «Еңбек ардагері», «КСРО Қарулы Күштеріне – 70 жыл», «Маршал Г.К.Жуков атындағы» және де Ұлы Жеңістің әр жылдардағы мерекелік медальдары жарқырайды. Қабақ отбасында Құдай қосқан қосағы Гүлжан екеуі он бала тәрбиелеп өсірді. Барлығы да өмірден өз жолдарын тауып ата-аналарының үмітін ақтауда. Өкініштісі, Гүлжан апа 2020 жылдың шілдесінде 91 жасқа қарағанында дүние салды.Абыздық жасқа жетіп, ғасыр жасаған қария мезгілінде ашаршылық, қуғын-сүргін мен сұрапыл соғыс нәубетін, Кеңестік жүйенің жылымық саясатын бастан кешсе, бүгінде ата-бабалардың ғасырлар бойғы аңсаған азаттығының куәгері.7 мамыр-Отан қорғаушылар күні еңбек және соғыс ардагерінің 100 жастық мерейтойына арналған «Ғасыр жасаған майдангер» атты шара өткізілді.Онда Қазалы ауданының әкіміМ.Оразбаев құттықтау сөз сөйлеп,ізгі тілегін білдірді.Тау тұлғалы ардагерге облыс әкімі Н.Нәлібаевтың құттықтауы мен арнайы сыйлығы-сәйгүлікті тарту етті. Сонымен бірге мемлекет және қоғам қайраткері Қ.Көшербаевтың,ҚР Қорғаныс министірі,генерал-полковник Р.Жақсылықовтың,ҚР Парламенті Сенатының депутаттары Р.Рүстемов, А.Әлназарова және ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары М.Жайымбетов пен М.Ергешбаевтің құттықтауын жеткізді.Бұдан соң аудан басшысы қарт майдангерге «Қазалы ауданының Құрметті азаматы»атағын табыстап иығына шапан жапты.Жергілікті қаламгер С.Бахиұлы дайындаған «Тамыры терең бәйтерек» атты кітаптың тұсауы кесілді.Сондай ақ салтанатты шарада шахмат пен футболдан спорттық жарыстар ұйымдастырылып, ат бәйгесі өткізілді. Жүлдегерлер мен жеңімпаздарға арнайы сыйлықтар тапсырылды.<blockquote>«Айналайындар, қазір нағыз қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған керемет заман. Бүгінгі жас толқынға өсиетім, әрқашан адамгершілік қасиетті биік ұстаңдар, бір-біріңе адал да мейірімді болуға талпыныңдар. Білімділік пен сауаттылыққа ұмтылып, Қазақ елін жер жүзіне танытып, Тәуелсіздік тұғырын нығайта беріңдер!» – дейді абыз ақсақал. &nbsp;</blockquote>

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары