<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Айналамызда табиғат берген талантымен, маңдайтер, адал еңбегімен, білімімен, ізденімпаздығымен, өнертапқыштығымен елдің мерейін тасытып жүрген жандар аз емес. Олардың қарапайымдылығы сонда, «мен мынадай жасадым» деп кеуде соқпайды, міндет сінбейді, атақ-даңқ сұрамайды. Қалтақамынан бұрын туған жерді түлетуге үлес қосуды азаматтық парыз санайтын қасиетті Сыр еліне белгілі есімнің бірі – Махмұтбай Әміреев.&nbsp;Әр салада өзінің қолтаңбасын қалдырып жүрген азаматтар туралы сіз де қалам тербесеңіз болады, құрметті оқырман. «Баулары жайқалған қызыл алма, Бақтары жайқалған қызыл ол да...»Бала күнімізде жиі айтылатын, санамызда жатталып қалған өлең жолдары. Тіпті әр баланың жүрегіне туған жеріне деген махаббатын оятқан ән бұл. Үлкендер жағы мереке-тойларда ән шырқаса, осы ән міндетті түрде айтылады. Әннің жатталып қалғанынан бөлек, алыстағы ауыл баласына дария жағасындағы бір ғажайып қаланы елестетіп, қиялына қанат бітіреді. Шынында да, бұл ән көптің аузында шырқалып жүрген кезде ауыл баласына қалаға келу бір арман еді. Сөйтсек, бұл ән сырбойылықтарды ғана емес, барша жұртты тамсантып, білмейтіндерге Қызылорда атты қаланы көруге ынтықтырып, ғашық еткен екен. Сөздің құдіретін осыдан-ақ біле беріңіз.Бұдан жарты ғасырдан аса уақыт бұрын жазылған «Қызылорда вальсі» әнінің кейбір жолдары әлі күнге дейін ел есінде жатталып, тіпті сырбойылықтардың ескірмейтін тақырыбына, сырбойылықтардың сырттан келетін қонағына «бір кездері баулары жайқалған қызыл алма» дейтін өлеңде айтылған қала ғой» деп мақтанатыны әлі бар.Дария жағасындағы желі көз аштырмайтын, аптап ыстығы шыдатпайтын қаланы сұлу сөзбен суреттеп, өзгенің «аузын ашып, көзін жұмдырған» бұл өлең уақытында Қызылорда атын аспандатты. Бұл өлең қаланы баршаға танымал еткені сияқты, осы жолдардың авторы ақын Махмұтбай Әміреев есімін елге танытты. Ақынның қаламынан одан кейін қанша жыр туса да, бүгінгі күнге дейін ақынның аты аталса, «Қызылорда вальсі» қоса айтылады. Талай шығармашылық кездесулерде ақынға «Қызылорда вальсі» арқылы сізді таныдық деген белгілі есімдердің, аға буынның ақынға деген құрметіне тілші ретінде куә болып жүрміз.Жасыратыны жоқ, жаңа айдарға кейіпкер іздеп әріптестермен ақылдасқанымызда да көптің тіл ұшына ең әуелі Махмұтбай ағаның есімі орала кеткені рас. Бұл – ақын ағаның туған қаласына қалдырған қолтаңбасы. Бұдан 60 жыл бұрын көшесі санаулы, зәулім ғимараты да жоқ, жатаған үйлері бар қаланы өзіміз ғана емес, өзгелер ғашық ететіндей сөзбен сәулетті қала тұрғызған ақынның қасиетті қаламы ғой.Ән тарихы туралы жазу үшін автордың өзіне хабарластық. Өлең туралы сұрағанымызда ақын ағамыздың даусынан қуанғаннан қобалжығаны байқалды.<blockquote>– 1962 жылдың күзі болатын. Қызылорда пединститутының қазақ тілі мен әдебиеті және ән факультетінің үшінші курсында оқимын. Күріш орағына көмекте болып келген студенттерге оқу басталғанша төрт-бес күн демалыс берген. Ескі базар жанында ауылымызға баратын автобус күтіп тұрғанбыз. Ұстазымыз Тәңірберген Қалауов ұшыраса кетті. Жолымыз бір екен. Тәңірберген ағайымыз бізге музыка теориясынан сабақ беретін. Консерватория бітірген. Әрі әуесқой сазгер. Алғаш шығарған бірер әндерін өзіміз де айта бастағанбыз. Қала жастарына да кең тарап келе жатқан. Жаңа жазып жүрген жас талапкер демей-ақ бірер әннің мәтінін маған да жаздырып алған болатын. Осы жолы да мені оқшау шығарып алып, жаңа ән шығарғанын айтты. Ән тақырыбын әзірге «Қызылорда жастарының жыры» деп қойыпты. Вальс. Енді сөзін жазуға маған сенім артты. Автобусқа мініп, Жалағашқа барғанша әңгімеміз осы ән жайлы болды. Мәтіннің буын санын, өлең өлшемін айтты. Қала көркі, табысы, ерекшелігі сөз болды. Әсіресе, ән қайырмасында «Қызылорда» сөзінің айтылуы қажеттігін шегелей түсіндірді,– дейді ақын.</blockquote>Санаулы демалыс күндерін пайдаланып ауылға тартқан жиырмадағы жас жігітке жол үстінде жүктелген сенім мен жауапкершілік оңай болмады. Ауылда отын бұтаса да, шөп жинаса да ойы Қызылордаға арналған өлең тағдырын ойлаумен болды. «Нені жазамын, қалай жазсам екен?» деген сауалмен мың толғанды.<blockquote>– Көз алдыма қала бейнесі келеді. Бір-біріне жалғас салынған жатаған үйлер. Жеке қоралар. Асфальтсыз тар көшелер. Шымбай, Шанхай деп аталатын жақтары өзіміздің ауыл сияқты. Бірлі-жарым екі қабатты үйлер орталық көшелерде ғана бар. Қырық сегіз пәтерлі дейтін төрт қабатты үйлер қала сыртында енді бой көтеріп жатыр. Енді бау, бақтарды, көше бойларындағы тал-теректерді еске түсіремін. Осылардан сұлулық іздеймін. Көше бойларында түзу, жиі өскен теректерді ақ қайыңдарға балаймын.Шалқыған шаттық әні бақтарында Бөленген көшелері ақ қайыңға. Дарияның жағасында бір қала бар,Айналған Сыр елінің мақтанына, – деген жолдар осылай туды,– дейді ән тарихынан сыр шерткен Махмұтбай аға.</blockquote>Енді қаланың табысын өлеңге қосу керек. Жас ақын тағы да ойланды. Нені атап айтсам екен? Әзірге ауыз толтырып айтар алып зауыт жоқ. Шағын өндіріс орындары да санаулы. Жас ақынның ұшқыр қиялымен енді салынып жатқан қағаз-картон комбинаты өлеңге арқау болды. Бұл туралы ақын былай дейді:<blockquote>– Қаланың табысын, ерекшелігін айтуға келгенде тағы да ойланамын. Ауыз толтырып айтар алып зауыт, фабрикалары жоқ. Тек қаланың батыс жағында енді салынып жатқан қағаз-картон комбинатының аты шығып жатыр. Қала мақтаны, қала табысы дегенде тілге тиек ететін осы ғана болды. Соған орай ән мәтінінің екінші шумағы Дарияның толқындарын тартып ала, Ағады көше бойлай Сарқырама. Батыстан бой көтеріп келе жатқан, Бір өзі комбинаттың жарты қала, – деп жазылды.</blockquote>«Қызылорда вальсі» дайын! Енді нақышына келтіріп орындайтын әнші керек. Әнді алғаш рет жас әнші З.Рысбаева орындады. Кештерде, концерттерде айтты, радио арқылы бірнеше рет беріледі. Алайда жұртшылық жылы қабылдай қоймайды…<blockquote>– Әннің бағы 1963 жылдың жазында жанды. Осы жазда қалалық мәдениет үйінде көркемөнерпаздардың облыстық байқауының қорытынды концерті болды. Концертте «Қызылорда вальсін» талантты әнші, марқұм Сәбит Жаңабаев орындады. Жылға жуық әр жерде айтылып жүрген өлең алғаш рет айтылғандай болды. Дүркірете қол соққан жұрт әнді үш мәрте айтқызды. Бұдан кейін ән көркемөнерпаздардың республикалық байқауына жолдама алды. 1964 жылы «Лениншіл жас» газетінде жарияланды. Осыдан кейін-ақ «Қызылорда вальсі» Сыр бойынан шығып, республикаға кеңінен тарап кетті, – дейді кейіпкеріміз.</blockquote>

«Қызылорда вальсі» – аймақ жастарының гимні

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Білімнің дамуына атсалысып жүрген мамандардың көбі жастар болғанмен, ерте жасында басшылық лауазымға отырғандарды саусақпен санауға болады. Солардың бірі Абылай хан атындағы жоғарғы колледж директорының орынбасары – Берікол Әбдібеков. Берікбол қазір жастармен жұмыс жасап, оларға тәлімгерлік жол көрсетуде. Білім беру саласында жас та болса, бас болып жүрген Берікболдың сұхбатын назарларыңызға ұсынамыз.– Бүгінде ата-ана жұмысы еселенді. Мұғалімге қойылатын талап та баршылық. Әйтеуір ата-ана мұғалімнің жұмысының қиын екенін сезді. Сіздіңше қалай?– Қазіргі оқыту формасының талабы бойынша ата-аналармен бірігіп, тығыз жұмыс жасау қажеттілігі туындауда. Сондықтан әрбір топ жетекшілері баланың уақытын сапалы өткізу мақсатында ата-аналармен бірлескен түрде жұмыс жасауда. Мұғалімнің жұмысы қиын деп жатамыз, бала тәрбиелеу ата-ана мен мұғалімнің тығыз жұмыс жасауының арқасында жүзеге асатын ауқымды процесс екенін естен шығармаған жөн.– Колледжде ауданнан оқитын студенттер бар. Оларда онлайн емтихан тапсырарда қиындықтар болмады ма?– «Абылай хан» атындағы жоғары колледжінде ауданның білім алушылары көп, дегенмен олардың білім алуына барынша мүмкіндік жасалуда. Интернет желісінің мүмкіндігі төмен аудандарда оқитын студенттердің ата-анасымен байланыса отырып, оң шешім қабылдау жұмыстарын жүргізіп жатырмыз. Сондықтан онлайн емтихан тапсыруда қиындықтар орын алған жоқ.– Жасыратыны жоқ, «мұғалімннің жалақысы көбейді» деп мұғалім болуға асығатындар қатары артып барады. Кәсіби маман қандай болу керек?– Мұғалім болу – екінің бірінің қолынан келе бермейтін мамандық. Сондықтан оның қиындығы мен қуанышы қатар жүретіні сөзсіз. Бүгінде педагог мәртебесі артып, қоғамда өзіндік жақсы жаңалықтар орын алып, жалақылары өсіп, мүмкіндік жасалуда. Дегенмен, сәйкесінше талап та күшейтілуде. Сондықтан кәсіби тұрғыда үнемі білімін жетілдіріп, заман ағымына сәйкес әдіс-тәсілдерді пайдалану арқылы үнемі ізденіс үстінде жүруді талап ететін маман ғана жақсы мұғалім бола алады.– Әр колледжде кітапхана бар. Студенттердің кітап оқуға қызығушылығы қандай?– Жасыратыны жоқ, қазіргі интернеттің дамыған заманында кітап оқитын жастар өте аз. Сондықтан олардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру мақсатында &nbsp;оқытушылардың ұсынысымен әртүрлі бағытта 100 оқулық колледж кітапханасына алынды. Бұл жастардың кітап оқуға деген қызығушылығын арттыратыны сөзсіз. Әрине, ол бағытта колледж оқытушылары жан-жақты бағыт-бағдар беру арқылы нәтижелі жұмыс жасауда.– Тіл мәселесі қашанда өзекті. Қайтсек қазақ тілінің мәртебесін көтереміз?– Қай ұлттың болмасын баға жетпес құндылығы ол – тіл мәртебесі. Сондықтан тілге деген құрмет, ана тіліне деген махаббат отбасынан басталуы тиіс деп ойлаймын. «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте», деген сөзді үнемі өскелең ұрпақтың бойына сіңіруге тырысамын. Жүрегі қазақ деп соққан әрбір сәулелі жас бұл тақырыпта өзіндік жауапкершілікті сезінуі қажет.– Білуімізше колледж директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасарысыз…– «Абылай хан» атындағы жоғары колледж директорының тәрбие жұмыстары жөніндегі орынбасары қызметін атқарып жүрмін. Іс-тәжірибем аз болса да, жасап жатқан жұмысыма деген жауапкершілігім өте жоғары. Әрбір маман өз ісіне жауапкершілікпен қараған жағдайда ғана нәтижеге жетеді. Сондықтан &nbsp;жауапты қызметке лайықты болып, әрбір баланың жүрегінен жол табу – мен үшін басты мақсат!– Берікбол сізді мұғалім ретінде танимыз. Ал еріктілікке қалай келдіңіз?– Ерікті жастармен тығыз жұмыс жасайтындықтан, бұл бағыт мен үшін таңсық емес. Сондықтан колледж директорының қолдауымен үнемі қайырымдылық шараларын ұйымдастырып, еріктілер қатарынан көрініп жүргеніміз біз үшін – азаматтық міндетіміз деп білемін.– Автоволонтерлікте қандай қиындықтар бар?– Айтарлықтай қиындық бар деп айта алмаймын, «сабақты ине –сәтімен» дегендей, әрбір бастама жауапкершіліктің арқасында жақсы нәтижемен аяқталып жатады. Ол үшін қоғамды, адамдарды үлкен жүрекпен қабылдап, жақсылық жасауға ықылас болса жеткілікті дер едім!– Сұқбатыңызға рақмет!

Қызылордалық жастардың кітап оқуға құлшынысы артуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда қаласында әрбір жүзеге асқан жобалардың артында үлкен еңбек жатыр. Көзге көрінбейтін үлкен іс. Жоба жүзеге асып, ел игілігін көремін дегенше, қаржысын есептеу, бюджетті жоспарлау, қала қаржысын тиімді жұмсау көрінбейтін кішкентай бөлімнің тиянақтық пен ұқыптылықтан тұратын еңбегі. Оларға мүлт кетуге болмайды. Себебі, қала бюджеті – бір қаланың тағдыры, қалалықтардың үміті.Осы салада ұзақ жылдардан бері табан аудармай еңбек етіп, қалалық экономика және бюджетті жоспарлау бөлімінің басшысы қызметіне дейін көтерілген Гүлнәр Бұрханқызының еңбегі зор. Ол қала бюджетінің әр тиынын бес саусағындай жатқа біледі десек, артық айтқандық емес. Осы орайда Гүлнар Бұрханқызымен кездесіп, Қызылорда қаласының бюджеті, теңге жайын сұхбатқа арқау еттік.– Гүлнәр Бұрханқызы, Бүгінде «Ашық бюджет» жобасы жүзеге асуда. Бұл жоба қалада қаншалықты жүзеге асты және тұрғындар белсенділігі қандай?– 2019 жылдың тамыз айынан бастап Қызылорда қаласы бойынша «Ашық бюджеттердің интерактивті картасы» жобасы жүзеге асырылуда. Аталмыш жоба ақпаратқа қолжетімділікті оңтайландыру, азаматтардың мемлекеттік билікке деген сенімдерін арттыру және билік пен азаматтық қоғам арасындағы байланыстың тікелей арнасын құру мақсатында құрылған.Картада нақты қаладағы әлеуметтік нысандарды салуға, жөндеуге және күтіп ұстауға бөлінген бюджеттік қаражат туралы толық ақпарат, жеткізушілер туралы ақпарат, бөлінген сомалар, құрылыс мерзімдері, кепілдік міндеттемелер және басқа да ақпараттар көрсетіледі. Республиканың кез-келген азаматы картаның көмегімен қаладағы әлеуметтік нысандарға, оның ішінде мектептер, балабақшалар, мәдениет үйлері, әлеуметтік қамсыздандыру мекемелері және тағы басқа мекемелерге қанша қаражат бөлінгенін біле алады. Сонымен қатар бюджеттік шығындарды бақылайды. Қызылорда қаласының 2020 жылға бекітілген бюджеті 68 млрд 937,4 млн теңгені құрады. Бүгінгі күні қосымша бөлінген қаржылар есебінен қала бюджетінің көлемі 95 млрд 569,2 млн теңгеге ұлғайып отыр. Оның ішінде қалаға қарасты кент және ауылдық округтердегі бюджет көлемі 3 млрд 846,8 млн теңге.Бүгінгі күні «Ашық бюджеттердің интерактивті картасы» яғни «publicbudget.kz» сайтына қалаға қарасты кент және ауылдық округтерді қоспағанда 16 бюджеттік бағдарлама әкімшісінің, оған бағынысты ведомстволық коммуналдық мемлекеттік мекемелер мен коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындар оның ішінде атап айтар болсақ, бюджеттік бағдарлама әкімшілерінен бөлек қалаға қалаға қарасты қала бюджетінен қаржыландыратын 1 спорт клубы, 54 мектеп, 4 әлеуметтік қамсыздандыру мекемесі, 1 жастар ресурстық орталығы, 20 балабақша, 4 балаларды психо-медикалық түзету кабинеттері, 3 қосымша білім беру мекемелері мен 1 кешкі мектеп жұмыс жасауда және осы аталған мекемелер ақпараттар мен бюджет шығыстары бойынша мәліметтерін сайтқа орналастырды. Сонымен қатар, бюджет шығыстарының ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында қалаға қарасты барлық бюджеттік бағдарлама әкімшілері өздерінің бюджеттік бағдарламалары бойынша мәліметтерін «Ашық бюджет» egov порталына, Қызылорда қаласы бюджетінің жалпылама кіріс шығыстары бойынша мәліметі Қызылорда қаласының «Азаматтық бюджеті» қала әкімінің ресми сайтына және «Ашық бюджет» порталына жарияланып отыр. Бұл жерден де бюджет шығыстары бойынша мәліметтер көруге болады.Тағы бір айта кететін жайт, облыс бойынша тек Қызылорда қаласында пилоттық жоба ретінде 2020-2021 жылдарға арналған «Халықтың қатысу бюджеті жобасын» іске асыру жоспарлануда және жобаны 2021 жылы іске асыру мақсатында тұрғындардан ұсыныс қабылдау жүргізілуде. Бұл жоба туралы ақпаратты, қатысу ережелері мен ұсыну тәртібі туралы мәліметтерді Қызылорда қаласы әкімінің ресми сайтынан білуге болады. Дауыс беру бойынша іріктелген жобалар 2021 жылдың бюджет шығыстарының құрамына енгізіліп, іске асырылатын болады.– Жалпы «экономика» сөзі грек тілінен аударғанда «үй шаруашылығын жүргізу өнері» деген мағынаны береді екен. Қалалықтардың ортақ үйі – Қызылорда қаласының бюджетін жоспарлау, әр теңгесін шашау шығармай есептеу үлкен өнер екені сөзсіз. Бюджетті жоспарлаудағы ұстанымыңыз қандай?– Қоғам мен мемлекеттің дамуында бюджет қаржының жинақталу мен қайта бағытталу құрылымы болып табылады және азаматтардың еркіндігі мен заңды құқығының маңызды іске асыру кепілі. Бюджетті жоспарлау ҚР Бюджет Кодексіндегі бюджет жүйесі принциптері негізінде жүзеге асырылады. Бюджет жүйесіндегі принциптердің бірі – нәтижелік және тиімділік принциптері. Бұлар стратегиялық жоспарларда, аумақтық дамыту бағдарламаларында және мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламаларында көзделген нәтижелердің көрсеткіштеріне қол жеткізуге бағдарланған бюджетті әзірлеу және атқару. Сонымен қатар түпкілікті нәтижеге қол жеткізу қажеттілігін негізге ала отырып, бюджетті әзірлеу және атқару.Экономикалық саясатты, сондай-ақ Қызылорда қаласының бәсекеге қабілеттілігін сапалы жаңа деңгейге және тұрақты экономикалық дамуға жетуге ықпал ететін қала бюджетін қалыптастыру Елбасының бюджет қаражатын қатаң түрде үнемдеу және оларды тиімді пайдалану туралы берген тапсырмасына сәйкес іске асырылады.– Экономист, қала тұрғыны ретінде қай салаға көбірек қаржы бөлінгенді қалайсыз?– Қала бюджетін қалыптастыру барысында әлеуметтік салаға басымдық беріледі. Жыл сайын бекітілген бюджеттің шығындарында 76,2 проценті әлеуметтік салаға бағытталады.Қала бюджетінің кірістері мен шығындары сәйкестендіріле отырып жоспарланады және әлеуметтік салаға басымдылық беріледі. Бюджет шығындарының құрамында 63,7 процент білім, 11,4 процент әлеуметтік қамсыздандыру, 1,1 процент мәдениет, спорт, ақпараттық кеңістік салаларына қаралған. Қала бюджетін қалыптастыру барысында осы салаларға байланысты мемлекеттік және жергілікті бағдарламалардың жүзеге асырылуы ескеріледі.– Кейде «желге ұшқан қаржы болды-ау» деген сәттер болды ма?– Бюджетті жоспарлауда мемлекеттік мекемелердің, оларға ведомстволық бағынысты мекемелердің міндеттері мен функцияларын қаржылық қамтамасыз етуге, сонымен қатар қалада мемлекеттік саясатты іске асыруға бағытталғандықтан қаржыландырылатын шығындар өз мақсатында жұмсалып нәтижесін беруде. Сондықтан бюджет қаражаты тиімді игерілуде.– Төл теңгеміздің орны ерек екені сөзсіз. Күн сайын теңгені есептейтін сізге теңгенің &nbsp;әсері қандай?– Қазақ елі үшін атаулы мерекелермен қатар, мән-маңызы жағынан беделі жоғары тағы бір күн бар. Ол - ұлттық валютамыз теңгенің айналымға енген күні. 1993 жылдың қазан-қараша айларында Қазақстан рубль аймағынан толықтай шығып, 15 қараша күні теңге ресми айналымға енген болатын. Ел Президентінің Жарлығымен 1997 жылдан бері 15 қараша төл валютамыздың туған күні әрі қаржыгерлер күні болып белгіленді. Бұл күн мемлекеттігіміздің мәртебесі тағы бір дәлелденіп, абыройымыз асқақтап, өзгенің емес, өз ұлттық ақшамызды қолға ұстап, қуанғанбыз. Содан бері бұл күннің мерейі үстем, қазақ елі үшін айтулы күн. Отыз жылға жуық тәуелсіз ел тарихында мемлекет мәртебесіне, экономикасының нығаюы жолында теңгенің орны ерекше болды. 27 жылдық ғұмырында теңге тәуелсіз ел экономикасында орны ерек екенін дәлелдеп келеді. Теңгенің болашақтағы қызметіне де сеніміміз мол.– Бюджетті жоспарлауда, қаржы бөлуде соңғы шешімді кім қабылдайды?– Бюджетті жоспарлау бір адамның ғана шешімі емес. Өздеріңізге белгілі, қаланың бір жылға арналған бюджеті алдымен бюджеттік комиссияда қаралып, қалалық мәслихатта бекітіледі.– Маман ретінде тұрғындарға қаржылық сауаттылық жайында не айтасыз? Ақша үнемдеу, үй бюджетін жоспарлауда нені ескеру керек?– Меніңше, әр адамға қаржылық сауаттылық керек. Табыс таба білген адам оны сауатты жұмсай білу де қажет. Әйтпесе есепсіз жұмсалған қаржы соңы қарызға батырады. Отбасылық бюджетті жүргізу де үлкен өнер. Маман ретінде қарапайым кеңес: отбасының кіріс-шығысын жүргізіп отыру керек. Алдағы уақытта жұмсалатын қаржы, жоспарлар бәрі-бәрі анық жоспарланса және неден үнемдеуге болатыны сарапқа салынса отбасы бюджетінде жүйелілік қалыптасады. Отбасы бюджетін жоспарлау– бір шаңырақтың материалдық әл-ауқатының жақсаруының негізі деуге болады.– Әңгімеңізге рахмет.

Гүлнар Бұрханқызы: Облыс бюджетінің басым мақсаты– нәтиже мен тиімділік

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Биылғы жылы Арал ауданында 616 азамат өз кәсіпкерлігін ашып, жалпы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 6654 бірлікке жетті. Бұл көрсеткіш өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 42,4 пайызға өсім көрсеткен. Олардың ішінде &nbsp;жұмыс жасап тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері 6317 бірлікті құрап, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 47,9 пайызға артып отыр.Сондай-ақ, аралдықтардың 8 908 шағын және орта кәсіпкерлікке жұмыспен қамтылып, алдыңғы жылмен салыстырғанда 24,6 пайызға өскен.&nbsp;<blockquote>– Айта кету қажет, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілердің өсу динамикасында облыс бойынша бірінші орында тұрмыз. &nbsp;Бұл өсім негізінен шағын және орта кәсіпкерлікті қолдауға арналған мемлекеттік бағдарламалардың тиімді жүзеге асып жатқандығын білдіреді. Бұдан бөлек, ағымдағы жылы аудан бойынша кәсіпкерлік саласын дамыту мақсатында әрбір қала, кент және ауылдық округ бөлінісіндегі іске асырылуы жоспарланған жобалар тізімі бекітіліп, ол бойынша тұрақты түрде жұмыстар атқарылып келеді. Атап айтқанда аудан бойынша жалпы құны 5 631,3 млн. теңгені құрайтын, іске қосылғанда 369 адамды тұрақты жұмыспен қамтитын 42 жоба іске қосылады деп жоспарланған болса, оның ішінде 273,8 млн теңгенің 10 жобасы іске қосылып 33 адамды жұмыспен қамтып отыр, - дейді бөлім басшысы Ринат Жанаев</blockquote>Сондай-ақ, ауданның бөлшек және көтерме сауда көлемі жыл сайын артып келеді. Жыл басынан бері аудандағы бөлшек сауданың көлемі 4,1 млрд. теңгеге жетіп өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 38,1 пайызға артқан. Бұл көрсеткіштің артуы ауданымызда сауда және қызмет көрсету саласы қарқынды дамып келе жатқандығын білдіреді. Ағымдағы жылдың өзінде мемлекеттік бағдарламалар аясында айналым қаражатын толтыруға ауданымыз бойынша 26 кәсіпкер 335,9 млн теңге көлемінде төмендетілген несие қаражатын алды. – Арал ауданында өнеркәсіп және өңдеу өнеркәсібі өндірісінің оң динамикасы қалыптасты. Атап айтар болсақ өнеркәсіп орындары 8,9 млрд. теңгенің өнімін өндіріп, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстарғанда өнеркәсіп өнімінің көлемі 109,2 пайызға артқан. Оның ішінде өңдеу өнеркәсібі бойынша 6,5 млрд. теңгенің өнімі өндіріліп, &nbsp;өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 108,6 пайызға өсім көрсетті. Ағымдағы жылы ауданда өнеркәсіп көлемін ұлғайту бойынша 308 млн теңгені құрайтын 35 адамды жұмыспен қамтитын 3 жоба іске қосылады деп күтілуде. Олар: «Арал теңізі» Қоғамдық қорының «Полимер қалдықтардан құмды-полимер плиткасын өндіру» жобасы 88 млн.тг, «Aral Sea Food» ЖШС – нің «Балық қалдықтарын қайта өңдеу цехын салу» жобасы 200 млн.тг және Жеке кәсіпкер Жалғасбаев Нұржанның «Жақсықылыш кентінде құс фермасын кеңейту» жобасы 20 млн теңге. Аталған жобалар іске қосылған жағдайда ауданға қосымша 308 млн теңге инвестиция тартылып, өндірілетін өнімдер көлемі артатын болады, - деп түсіндірді Арал аудандық кәсіпкерлік, өнеркәсіп және туризм бөлімінің басшысы Ринат Жанаев.Бүгінгі күнге &nbsp;Аралдың негізгі капиталына 4,9 млрд.теңге инвестиция салынып, өткен жылмен салыстырғанда 288,8 пайызға өскен. 2022 жылы ауданның негізгі капиталына салынған инвестиция көлемі 16,7 млрд.теңгені құрап алдыңғы жылмен салыстырғанда 102,1 пайызға орындалған болатын. Биылғы жылы көрсеткіш бойынша оң нәтиже қалыптастыру мақсатында 21,2 млрд.тг инвестиция тарту межеленіп отыр. Оның ішінде 11,8 млрд.теңгесі яғни 55,8% пайызы &nbsp;жеке инвестиция.Оның ішінде негізгі үлес: Кәсіпорындар арқылы – 6,7млрд.тг, &nbsp;Жылжымайтын мүлікпен операциялар бойынша – 3,0млрд.тг, Кәсіпкерлік нысандар арқылы – 1,5 млрд. теңге. &nbsp;Бұдан бөлек инвестиция көлеміне жеке сектордан қосымша резевтер іздестіру бойынша аудандық кәсіпкерлік, өнеркәсіп және туризм бөлімі тарапынан жұмыстар тұрақты түрде жүргізілуде.Сондай-ақ, &nbsp;«2021-2025 жылдарға арналған Индустриялық дамытудың тұжырымдамасы» аясында жалпы құны 168,7 млрд. теңгені құрайтын, іске қосылғанда 1303 адамды жұмыспен қамтитын 9 жоба енгізілген болса, оның ішіндегі жалпы құны 3,6 млрд. &nbsp;теңге болатын 2 жоба іске қосылып, &nbsp;268 азаматты жұмыспен қамтыды. Олар: &nbsp;«Ас тұзын өндіру бойынша ІІІ-испан цехын салу жобасы». Жоба бастамашысы - «Аралтұз» АҚ, Жоба құны -2,9 млрд.тг, Жұмыспен қамтылғандар саны – 210, «Кварц құмын байыту байыту бойынша тау-кен комбинатының құрылысы жобасы». Жоба бастамашысы – Aral Quartz ЖШС, Жоба құны – 780 млн.тг, Жұмыспен қамтылғандар саны – 58 адам, ал, қалған құны 165,1 млрд. теңге болатын, іске қосылғанда &nbsp;1035 адамды жұмыспен қамтитын 7 жоба іске асырылу сатысында.<blockquote>– Бұдан бөлек бірыңғай индустрияландыру картасына қосымша жалпы құны 7,2 млрд. теңге болатын, іске қосылғанда 453 азаматты жұмыспен қамтитын 5 жобаны енгізу мақсатында тиісті жұмыстар жүргізілуде. Атап айтар болсақ, «Қап шығару» жобасы. Жоба бастамашысы - «Арал Полимер» ЖШС; Жоба құны – 4 млрд. теңге; Жұмыс орындары – 323 адам (ҚР индустриялық-инновациялық даму министрлігіне жолданды). Сондай-ақ, «Құрғақ құрылыс ұнтақтарын өндіру» жобасы. Жоба бастамашысы - «Aral Quartz» ЖШС; Жоба құны – 2,7 млрд. теңге; Жұмыс орындары – 73 адам (Құжаттар легі жинақталуда (қайта даярлануда). Және «Мал бордақылау алаңы және шұжық өндіру цехін ашу» жобасы Жоба бастамашысы - дара кәсіпкер «Алпысбаев Ықылас»; Жоба құны - 336 млн. теңге; Жұмыс орындары – 28 адам (Бірыңғай индустрияландыру картасына енгізу ережесінің 5-қосымшасына сәйкес бизнес жоспар қайта даярлануда).Осыған қоса, «Профлист өндірісін ашу» жобасы Жоба бастамашысы - «Аван құрылыс» ЖШС; Жоба құны - 225 млн. теңге; Жұмыс орындары – 15 адам (Құжаттар легі жинақталуда). Тағы, «Тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу, төсеме тастар (брусчатка) өндірісі» жобасы. Жоба бастамашысы - «Арал теңізі» қоғамдық қоры; Жоба құны – 88 млн. теңге; Жұмыс орындары – 14 адам (Бірыңғай индустрияландыру картасына енгізу ережесінің 5-қосымшасына сәйкес бизнес жоспар қайта даярлануда). Жоғарыда баяндалған жобалардың іске асырылуы ауданның эконимикасының ғана емес әлеуметтік жағынан да, яғни жаңа жұмыс орындарының құрылуы, аудан тұрғындарының әлеуетін арттыруға орасан зор әсерін тигізетін болады, - деді ол.</blockquote>Индустриялық аймақты дамыту және жаңа жобаларды орналастыру бойынша Арал қаласының солтүстік-шығыс бетінде орналасқан «Республикалық маңызы бар №1 индустриялық аймақтың» жалпы жер көлемі – 16 гектар, жобаларға табысталған жер көлемі – 6 гектар, ағымдағы жылы аймақты кеңейту және алдағы уақытта қосымша жобаларты орналастыру мақсатында қосымша 10 гектар жер телімі табысталған. Қазіргі таңда Арал ауданының индустриялық аймағында жалпы құны 3 239,8 млн. теңгені құрайтын 4 жоба іске асыру жоспарланған. Бұдан бөлек «Индустриялық аймақта» жалпы құны – 4 561 млн теңге болатын 3 жобаны орналастыру бойынша тиісті жұмыстар жүргізілуде. Олар: &nbsp;«Арал полимер» ЖШС-нің «Полипропилен қап шығару» жобасы – жоба құны 4,0 млрд.теңге, жұмыс орындары – 323 адам, Дара кәсіпкер Алпысбаев Ықыластың «Мал бордақылау алаңы және шұжық өндіру цехі» жобасы – жоба құны 336 млн.теңге, жұмыс орындары – 28 адам, «Аван құрылыс» ЖШС-нің «Профлист өндірісін ашу» жобасы – жоба құны 225,0 млн.теңге, жұмыс орындары – 15 адам.2022 жыл қортындысы бойынша кәсібін кеңейту мақсатында аудан кәсіпкерлеріне мемлекеттік бағдарламалар мен жалпы қаржы институттары арқылы 1910,7 млн. теңгенің 142 жобасы несиелендірілген болса, ағымдағы жылдың қаңтар-мамыр айлары бойынша мемлекеттік бағдарламалар мен жалпы қаржы институттары арқылы 1153,8 млн. теңгенің 111 жобасы несиелендірілді. Оның ішінде: «Өңірлік инвестициялық орталық» арқылы құны 185,6 млн. теңгені 33 жобасы, Мал шаруашылығын дамыту: 22 жоба, Арнайы тезника сатып алу: 3 жоба, Қоғамдық тамақтану орталығын ашу: 1 жоба, Балық шаруашылығы: 1 жоба, Бөлшек сауда: 1 жоба, Көлік жөндеу орталығын ашу: 1 жоба, Билиард ойын арталығын ашу: 1 жоба, Етік шеберханасын ашу: 1 жоба, Құс фермасын кеңейту: 1 жоба, Жеке мектеп құрылысын аяқтау: 1 жоба; «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ арқылы құны &nbsp;192 млн. теңгенің 30 жобасы. Мал шаруашылығын дамыту: 26 жоба, Фото салон ашу: 1 жоба, Арнайы техника сатып алу: 3 жоба; &nbsp;«Бизнестің жол картасы 2025» мемлекеттік бағдарламасы арқылы 560,9 млн. тенгенің 31 жобасы; Арнайы құрал жабдық сатып алу: 3 жоба, Сауда үйі құрылысы: 2 жоба, Айналым қаражатын толықтыру: 26 жоба; «Арал ырысы» несие серіктестігі арқылы құны &nbsp;215,3 млн. теңгенің 17 жобасы. Мал шаруашылығын дамыту: 16 жоба, Арнайы техника сатып алу: 1 жобаСондай-ақ, жалпы құны 178,3 млн. теңгенің 19 жобасы қаржы ұйымдарымен мақұлданды. Оның ішінде: «Өңірлік инвестициялық орталық» арқылы құны &nbsp;70 млн. теңгені 8 жобасы; «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ арқылы құны9,7 млн. теңгенің 2 жобасы.«Бизнестің жол картасы 2025» мемлекеттік бағдарламасы арқылы 35 млн. тенгенің 3 жобасы; «Арал ырысы» несие серіктестігі арқылы құны &nbsp;63,6 млн. теңгенің 6 жобасы; &nbsp;Бұл жобалардың 12-сі мал шаруашылығын дамытуға, 2-уі қоғамдық тамақтану орталығы ашуға, 1 жоба сауда орталығын ашуға, 1 балалар ойын-сауық орталығын салу , 3 айналым қаражатын толықтыруға бағытталған.

Арал ауданында өнеркәсіп және өңдеу өнеркәсібінде оң динамика қалыптасты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> «Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі ілім біл» деген тәмсілдің бүгінгі тіршілік тұтқасын бекіп ұстауымызда мәні зор. Өз тілін құрметтей отырып, өзге тілді үйренуге мойын бұру мүмкіндікті көбейтіп, келешектің күңгірт болуынан сақтайды. Заман талабына сай тыраштанбаған жағдайда көш ілгері жүріп, өркениеттің жалына жармаса алу тіптен мүмкін емес. Қалтарыста қалып, бәріне қол сілтеп қарап отыру дамуды тежейтіні сіз бен бізге түсінікті. Қысқасы көп тіл білу – көптік етпейді.Таным көкжиегің кеңейтіп, ақылды арттырып, жаңаша көзқарас қалыптастыруға түрткі болатын да бірнеше тілді меңгеру. Сонымен қатар әр елдің мәдениетіне мән беріп, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын түсініп, қайнаған тіршілігіне мейлінше тоқталуға септігін тигізеді. Бұл жаңаны тануға ұмтылған ұлы мұраттың, болашаққа басқан қадамның қате еместігін айғақтайтындай. Дамудың даңғыл жолында кедергі кездессе де дақпырттыққа салынбай, қиындығын еңсеруге білімпаздар сақадай сай дайын. Өйткені оқу мен білімнен байланысын үзбегеннің үзім нанға зар болып, қол жайып жүрмейтінін жақсы біледі.Бүгінде жастар өзін шыңдағанда ғана шыңға шығып, білімін жетілдіргенде жетістікке жетерін ойша топшылап қоймай, әрекетке көшкен. Яғни ертеңі бітпейтін еріншектіктен аулақ болып, тіл меңгеруге бар күшін салуға ниетті. Асылында қытай тілі әлемдегі ең қиын тілдер қатарында көш бастап тұр. Иероглифтермен таңбаланатын қытай әріптерінің әр бір таңбасы бір сөз болып оқылады. Бірақ ынта мен ықыласы қиындыққа ырық бермеген Сымбат Байжан Қытай елінде оқып жатыр. Білгенін бөлісуге әзір жан балаларға қытай, ағылшын тілдерінен сабақ беріп, жетекшілік етуде.<blockquote>– Мен 5-сынып оқып жүргеннен тілге қызығушылығым өте жақсы болды. Сол уақытта ағылшын тілін оқып, 9-сыныптан бастап қытай тіліне ерекше мән беріп, қызыға бастадым. Сөйлеуі, жазылуы жағынан әлемдегі ең қиыны Қытай тілі деп айтатындықтан, көкейімде «неге осы қиын тілді меңгермеске?» деген сұрақ туындады. Осылайша тіл игеруде именбей, ютуб арқылы шет жағасын үйреніп бастадым. Мектеп бітіретін жылы ұлттық бірыңғай тестілеуге дайындалып жүріп, болашақтағы жоспарларым жөнінде ешкімге тіс жарғым келмеді. Ізденісімді жалғастырып, дайындыққа ден қойдым. Сол жылы ағылшын-қытай тілінен тест тапсырып, Куньмин қаласындағы Юньнань университетінен лингвистика мамандығы бойынша грант ұтып алдым, – деді С.Байжан.</blockquote>Иә екі жылдан аса уақыт вируспен тартысып, кесірлі кеселдің кедергісіне тап болдық. Қытай елінде пандемия өршіп тұрғандықтан, оқу онлайн түрде жалғасып, елге оралуға тура келеді. Қазір шекара ашылғанын айтқан Сымбат қыркүйек айында қайта Қытайға жолға шығатынын тілге тиек етті. Онлайн оқудың қатаң талабына төзген ол жұмысын да қатар жүргізіп, уақытын тиімді өткізуді қолға алған. Яғни жоғарыда айтып өткеніміздей, балаларға ағылшын, қытай тілінен сабақ береді.<blockquote>– Түрлі қызмет саласына байланысты Қазақстан мен Қытай арасындағы қарым-қатынас берік. Бұл екі ел арасындағы экономикалық және басқа да байланыстарды бекіте түсетіндіктен тіл білу маңызын жоғалтпайды. Сондықтан Қытай мемлекеті мен байланыс орныққан сайын қытай тілі елімізде сұранысқа ие. Қазіргі таңда Байқоңыр қаласында ағылшын, қытай тілінен қосымша сабақ беремін. Көбіне 1 және 2-сынып оқушылары қытай тілін үйренуге келеді. Қанша дегенмен олар жас болғандықтан бірден қабылдау қабілетіне ие екендері белгілі. Үйреткенді тез ұғынып алатыны да рас. Сондай-ақ Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің студенттерімен деңгей бойынша жұмыс істеп, жақсы нәтижеге қол жеткіздік, – деді Сымбат Ерланқызы.</blockquote>Кейіпкеріміздің игілік жолында инемен құдық қазғандай еңбек пен білім алуы биікке жеткізетініне күмән келтірмейміз. Қытайдағы оқуы тәмамдалған соң елге оралып, ел дамуына өз үлесін қосатынын да тілге тиек етті.<blockquote>– Әлбетте еліме оралып, еңбегімнің жемісін осында көргім келеді. Қытай тілін оқытудың кеңістігін кеңейтіп, мәдени іс-шараларды көптеп өткізу мақсатым. Оқуымды бітіргеннен кейін магистратураға да тапсыру ойымда бар. Алған біліміммен жақсы нәтижеге жетіп, ел дамуына үлес қосуға асықпын, – деді ол.</blockquote>Түйіндей келе мақсаты мардымды, бағытын бағдарлаған жанның көздегеніне қол жеткізетіні айдан анық. Сөзі мен ісін сабақтастыра білгеннің де еңбегі еленеді. Ендеше Сымбатқа сәттілік пен толайым табыс тілейміз!

Қызылордалық жас қытай тілін үйретуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Беймәлімді білуге бекініп, көпшілікке пайдалы боларлық ғаламат жаңалық ашуда ғалымдардың үлесі зор. Сұрау белгісі бар белгісіздердің мәнін аңғаруда елеулі еңбек етіп, күтілетін нәтиже жемісті болу үшін барын салатын білімпаздардың төгер тері де аз емес. Себебі, олар салмақты сараптама жасап, татымды талдау жүргізуге тырысады. Білімін жетілдіріп, тиянақты тәжірибелерде тәуекелге бел буып, көздеген нысаны халық игілігіне бағытталған ғалым ғана заман талабының биігінде болатыны сөзсіз. Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің қауымдастырылған профессоры, PhD Ақерке Болатқызымен сұхбаттасуды жөн көрдік.– Ғылыммен айналысуға не себеп болды?– 2008 жылы Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің журналистика мамандығына оқуға түстім. Оқи жүріп, өндіріске, яғни қызметке араластым. “Qyzylorda“ облыстық телеарнасында жаңалықтар бөлімінде редактор қызметін атқардым. Аға буын әріптестерден тәжірибе жинақтап, университет қабырғасында алған теориялық білімді практикамен ұштастыруға мүмкіндік туды. Шама-шарқымыз жеткенше жұмыс істедік. 2012 жылдың ақпан-наурыз айларында сол кездегі университет ректоры, белгілі ғалым, академик Қылышбай Бисеновтің ұсынымен университетке баспасөз хатшысы қызметіне ауыстым. Осылайша 4-курста оқып жүріп, университетте жаңадан құрылған баспасөз орталығына маман болып қабылдандым. Сол уақытта университеттегі ғалымдармен тікелей қойын-қолтық жұмыс жасап, өзімнің де ғылымға деген қызығушылығым артты. Бакалаврды аяқтағаннан кейін, магистратурада білімімді шыңдадым. Шетелде тәжірибе алмасуға мүмкіндік туды. Бір бағытта тұралап қалмай, әрі қарай білімімді жетілдіруге тырысып, докторантураға түсуге талпынып, 2017 жылы университеттегі алғашқы түлектердің бірі болып оқуды аяқтадым. Докторлық диссертацияны жетекшілерімнің, ұстаздарымның, ғылым жолындағы кеңесшілерімнің арқасында, атап айтсақ, ғылыми жетекшім Бағдат Кәрібозұлы, Ботагүл Алтаевна, шетелдік кеңесшім Хулия Касапоглу және университеттегі өзге де жанашыр ұстаздарымның қолдауымен қорғадым. Менің зерттеу нысанына алған ғылыми бағытым – ұлттық әдебиеттің үлкен бір шоғыры саналатын шетелдегі қазақ әдебиеті. Яғни эмигрант естеліктерін оқыту мәселесі болды. Осы салада университеттің ғылыми кеңесінің шешімімен пән енгізіліп, эксперименттік жұмыс жасап, сол жұмыстың нәтижесінде диссертацияның қорытындыларын шығарып, өз деңгейінде қорғадым.– Халықаралық “Болашақ” бағдарламасы бойынша тәжірибе толыстырады деп естідік…– “Болашақ” бағдарламасымен оқу басты мақсатым болды. Себебі оқып жүріп, алыс-жақын елдерде Қазан, Самара, Орынбор, Анкарада тағылымдамадан өттім. Жоғары оқу орнында оқытушылық қызметте жүргеннен кейін әрі қарай педогогтік шеберлік бойынша білімімді шыңдағым келді. Осы тұрғыда бірнеше жоғары оқу орындарын таңдап, халықаралық бөлімдеріне өмірбаяныммен қатар тағылымдамадан өтуге ниетті екенімді жазып, хат жолдадым. Соның ішінде М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінен арнайы шақырту келіп, жылдық жоспарымызды бірлесе отырып жасап, стипендиат атандым. Дегенмен белгілі себептерге байланысты тағылымдамаға уақытында бара алмай, создырдым.– Ғылымда жастардың үлесі қандай?– Өз саласында табысты, жемісті еңбек етіп жүрген жастар көп. Өзіммен қатар әріптестерім ғылым жолында елеулі еңбек етіп келеді. Мәселен, “Болашақ” бағдарламасымен былтыр бірнеше университет қызметкерлері стипендиат атансақ, соның тең жартысы жастар. Бүгінде олар оқуын сәтті аяқтады. Ғылымға қызығушылығы жоғары жастар жетерлік. Алматыдағы Қазақ Ұлттық қыздар педагогикалық университетінің докторлық диссертация кеңесінде мүшелікте болып, диссертация жұмысын қорғауына қатысқан едім. Докторанттардың зерттеу тақырыбына деген қызығушылығы, парасатты пайымы ғылымға жақындығын аңғартты. Әлбетте біз мұндай іргелі жұмыстарды атап өтіп, бағалауымыз қажет. Дей тұрғанмен шолақ белсенділікке бой ұрып, өзін жарнамалауға жанталасып жүрген жастар да жоқ емес.– Елімізде ғылыммен айналысатындарды қаншалықты бағалайды? Сіздің ойыңызша ғалымға жеткілікті қолдау көрсетіле ме?– Ғылыммен тұрақты, тиянақты айналысатындарға мемлекет тарапынан қолдау көп. Жыл сайын министрлік тарапынан гранттық қаржыландыру жүзеге асады. Жас ғалымдарға міндетті түрде бөлек гранттық қаржыландыру конкурсы өткізіледі. Талабы өте жоғары. Бірақ ғылыммен тұрақты айналысатын ғалым өзінің бейімделген саласы бойынша өзекті тақырыпта жоба ұсынып, гарнтты жеңіп алған жағдайда үлкен жол ашылады. Ғылыми потенциалын арттыруға мүмкіндік туады. Сонымен бірге жыл сайынғы ғалымдарға арналған мемлекеттік стипендиялар бар. Яғни, ізденіс ізінде жүріп, тыңғылықты ғылым жолына тсүкендерге мемлекет тарапынан қолдау жоқ деп айтуға болмайды.– Докторантураны «кәсіп көзіне» айналдырып отырғандар бар деген пікір жоқ емес. Осыған көзқарасыңыз қандай?– Докторантураға үлкен дайындықпен, жауапкершілік жүгін сезініп келу қажет. Оның ай сайынғы алып отаратын шәкіртақысы болғандықтан соған сай жауапкершілігі де жеңіл емес. Ғылым жолына бет бұрғандар сол уақыт аралығында рейтингі жоғары басылым және комитеттің тізбесіне енетін журналдарда мақала жариялап, халықаралық конференцияларға қатысып, шетелде тағылымдамадан өту секілді талаптарын ескеріп, ықтиятты қарауы маңызды.– Мақала жариялаудағы қиындықтар қандай?– Мақала жариялауда кез келген докторанттың алдында қиындықтар кездеседі. Өзімнің де басымнан өтті. Ғылыми журналға мақала жариялау үшін көп еңбектендік. Әрі бұл көп уақытты қажет етеді. Тіпті мақалалар бір-екі жыл редакцияда кезекте жатады. Сондықтан докторантураны бітіріп, қорғаймын деген ниеттегі адам жарияланымдарды 1-курсты аяқтаған тұста беріп қоюы керек деп есептеймін. Сондай-ақ, біз де енді ғана зерттеу көзіне айналып, ғылыми тұрғыда жаңалық болып келе жатқан салалар шетелде әлдеқашан зерттелген болуы мүмкін. Сондықтан мақалалардың ғылыми жаңалығы да, аталған базадағы журналдарға өтімділігі де өз алдына бір мәселе, әсіресе гуманитарлық сала үшін. Осындай қиындықтарды ескеріп, филология, қазақ тілі мен әдебиеті мамандығында, тарих мамандығында докторанттарға шетелдік басылымдарға мақала жариялау талабын алып тастады. Министрлік тарапынан шешім қабылданып, жеңілдік қарастырылды. Дегенмен докторанттардың тың тақырыбы өзіндік өтімділігін тауып, берілген мақалалар шетелдік басылымдарда жарияланып жатыр.– Ғылымға жақын жастар осы салаға бейімделе түсу үшін қандай бағыт-бағдар берер едіңіз?– Ғылым жолына түсу үшін жастар ғылымды жан-дүниесімен түсінгені абзал. Бел ортадан кері қайтып кетпей, қай салаға келгенін түйсігімен түсініп, жоспарын жүйелеп алғаны жөн. Тезірек танылсам деген ойдан арылған ләзім. Өйткені ғылым жолында оңай дүние болмайды. Қоғам, ғылыми орта жетістік пен кемшілікті өте баяу көреді, жылдам мойындамайды. Сондықтан, ғылым жолы үлкен сабыр мен салмақтылықты талап етеді.– Отбасы мен қызметті, одан қалды ғылым жолын қатар алып жүру оңай емес. Сіз бәріне қалай үлгересіз?– Әйел адам үшін ең маңыздысы – отбасы. Кез келген қыз баласының мақсаты – әйел бақытын сезіну, ана атану. Жанұя жарасымдығын сақтай отырып, қоғамға қызмет ету оңай емес. Дегенмен өзі ынталы әрі ер азаматының қолдауын сезінетін адам мұның бәріне уақыт таба алатыны айқын. Жарқын болашақ үшін бір орында тұрақтап қалмай, дамудың даңғыл жолын жалғай беремін.

Ақерке Болатқызы: Ғылым жолы үлкен сабыр мен салмақтылықты талап етеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Аймақтағы білім беру ісін жетілдіруге «Қамбаш» олимпиадалар және қосымша білім беру орталығының үлесі зор. Арал ауданында орналасқан орталық өткен жылдан бастап «Сыр дарыны» оқу-жаттығу жиынын өткізіп келеді. Бүгінде жобаға 7-10 сыныптардан іріктеліп алынған 480 оқушы қатысып жатыр. Олар жаратылыстану ғылымы саласындағы информатика (робото-техника), география, химия, физика, биология және математика пәндері бойынша тереңдетілген білім алып, олимпиадалар мен түрлі байқауларға қатысып, облыстың білім көкжиегін дамытуға өз үлестерін қосуда.<blockquote>— «Қамбаш» пансионаты бір мезгілде 120 оқушыны қабылдауға қауқарлы. 7-10 – сынып аралығындағы дарынды оқушыларр жатын орын, 5 мезгіл тамақ, келіп-кету жолақысымен қамтылған. Жастар жоғарыда аталған пәндер бойынша топ-топқа бөлінген. Сабақтың жыл бойғы ұзақтығы 210 сағатқа тең. Қазіргі жұмысымыз балалардың болашағына ықпал етері сөзсіз. Біздің орталықта ҰБТ-ға дайындалып кеткен оқушылардың алды шетелде білім алуда. «Сыр дарыны» оқу-жаттығу жиыны жыл сайын дәстүрлі түрде өткізіліп тұрады. Балалардың білім алуына бар жағдайды жасап жатырмыз. Тіпті, смартфондарын жинап алып, тек қажетті жағдайларда ғана қайта береміз, – дейді «Дарын» облыстық қосымша білім орталығының директоры Айжан Тұрғанбекқызы,</blockquote>Мұнда оқудан бқлек, суға түсу бассейні, үстел теннисі, сурет салу кабинеті секілді бос уақытты тиімді пайдалануға тамаша мүмкіндік қарастырылған. Оқушылар таңғы ауаның жұпарымен көл жағасында жаттығу жасайды. &nbsp;Кешкі серуенге де шығып, бір сәт көңіл көтереді. Он күн ішінде оқумен ғана шектелмей, қызықты шаралардың өткізілуі оқушының санасына серпіліс беріп, көңілін көтереді. Кешкілік уақытта Қамбаш көлінің жағасына жиылып, алауды айнала қоршаған балалар өлең оқып, ән айтып, бір-біріне жылы лебізін арнайды.<blockquote>— Математика пәнінен мұғалім болуды қалаймын. Ұлттық бірыңғай тестілеуден жоғары балл еншілеп, жоғары оқу орнына түсіп, ұлы математиктерді даярлайтын ұстаз болғым келеді. Осы ретте «Сыр дарыны» оқу-жаттығу жиынына алғыс білдіргім келеді. Білікті мамандардан білім алып, дарынды оқушылармен тәжірибе алмасып, жақын дос таптық. Қосымша үйірмелерге қатысып, білімімізді жетілдірудеміз, – деді Жалағаш ауданы № 123 мектептің 10-сынып оқушысы Эльмира Доспанова.</blockquote>Бүгінде талап пен тәртіпті назарға алған жоба нәтижесін беруде. Жуырда орталықта білім алған оқушылар пәндер бойынша өткізілген республикалық олимпиаданың жаратылыстану-математикалық бағытында II орын иеленсе, қоғамдық-гуманитарлық бағытта үздік үштікке ілікті.&nbsp; Мұнда мұғалім мен оқушының байланысы берік. Сапалы білім алу үшін керекті дағды сараланып, жастардың бойына оқуға құштарлық сезімі себіледі. Осылайша, біздің оқушылар тестілеу мен олимпиадада үздік шығып, терең білім мен таным-түсінігі дәлелдеп келеді.

«Сыр дарыны» – үздіктер мекені

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Күйдің құдіретті, домбыраның қасиетті екеніне ешкім талас айтпас. Домбыраның үнінде дала дүбірі, қос ішегінде тарихтың тілі сөйлеп жатады. Ал күйді төгілте орындап, көңіл пернесін түртетін күйшілердің орындауы қандай ғажап десеңші! Құлақ құрышын қандырар күй күмбірлей түскенде жан сарайын ашылып, толқыныс пен тыныштық сезімін қатар сезінесің. Осы орайда жеті өнерді жанына серік еткен сері Үкітай Ерниязовпен әңгіме өрбіткен едік.&nbsp;— Күй саласында сегіз жыл оқығаныңыз рас па?— Иә, күй саласында сегіз жыл оқыдым. 2005-2009 жылдар аралығында Қызылорда қаласындағы Қазанғап атындағы музыкалық жоғарғы колледжінде оқыдым. Сондай-ақ, 2009-2013 жылы Астана қаласындағы Қазақ ұлттық өнер университетін тәмамдадым. Екі оқу орнында да күй саласы, домбыра мамандығы бойынша білім алдым.&nbsp;— Өзіңіздің төл туындыларыңызды, күйлеріңізді атап шықсаңыз. Оның тарихына тоқталып өтсеңіз…— Осы уақытқа дейін көбінесе ән жаздым. Бір композитор ағамыздың 200-ден аса әні бар екен. Бірақ, соның 10-15-тей ғана әні елге кеңінен таралған екен. «Демек мен ел ұнатқан, халыққа таралған 10-15 қана ән жаздым» дейтін көрінеді. Сол ағамыз айтпақшы, менің де 300-ден астам әні бар. Бірақ елге таралғаны 15-20 шақты шығар. Сондықтан өзімді композитормын немесе күйшімін деп айтпаймын. Күйшімін деудің салмағы ауыр, жауапкершілігі жоғары. Себебі күй саласы – үлкен өнер. Домбырашымын дегенім дұрыс шығар. Күйші деп көптеген күйді жатқа біліп, өз жанынан күй шығарып, оны жүрегімен сезінетін адамды айтады. Кейде өнер иелерінің дәреже-деңгейін ажырата алмай, бірінің атауын біріне таңып, шатастырып жатамыз. Өнердің парқын түсініп, байыбына бара алғандықтан «өзім-өзім» деп кеуде қағудан аулақпын.&nbsp;Күй шығару өте күрделі. Саусақпен санарлық 3-4 күйім бар. Соның бірі – «Қаршыға». Бірде жол жүріп бара жатқанымда Қаршыға Ахмедияровтың өмірден өткенін естідім. Сыйлас ағаның қазасы көңілді күңірентіп қойды. Студент кезімде емтиханда, концерттерде күйін көп орындайтынмын. «Қаршыға» атты күйім де сол негізден туындады. Сонымен қатар Колледждегі ұстазым, Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы, «Халық музыкасы» факультетінің деканы Төлепберген Тоқжанов, Қазақ ұлттық өнер университетінде күй сабағынан берген Орынбай Дүйсен мен Қаршыға Ахмедияровтың күйлерін көп орындайтынмын. Үшеуінің де шығармашылығы бір-біріне тән, өзара үйлесім тапқан ұқсас екендігін аңғардым. Осылайша, тұлға деп таныған ұстаздарымның құрметіне «Тұлғаларға» атты күй шығардым. Одан кейінгісі – «Аманат» деп аталды. Күй, жыр, дәстүрлі ән өнері бабадан қалған асыл мұра, аманат деп сезініп жазған күйім. Өздеріңіге белгілі, тәжді вирус талай адамның өмірін жалмады. Қапияда атақты композитор Кеңес Дүйсекеев сынды аға буын өкілдерінен айырылып қалдық. Сол уақытта бір күй шықты. Оның атауы әлі қойылмады. Алғашында ән етіп шығарғаныммен жараспады, терме етіп айтармын деген оймен мақамға салдым ойдағыдай болмады. Сонымен күй ретінде жарық көрді.&nbsp;Шығармашылығыма келетін болсам, басым көпшілігі ән, 3-4 &nbsp;күй және 4-5 мақам бар. Мақам жазу да қиынның қиыны. Мен өзімді қинап ән жазып, күй шығарған емеспін. Меніңше, көңіл құбылып, жүрек тебіреніп, жан толқынысы буырқанған шақта жазылған шығарма ғана өміршең болады. Аккорд қуалап, «осындай стильде ән шығарып тастайыншы» деп әуен жазғым келмейді. &nbsp;— Өнер немесе музыкатанушы деген арнайы дипломы жоқ жандар домбыра шанағында жасырынған саздың сөзін қалай оқыды? &nbsp; &nbsp;&nbsp;Күй – дәуір айнасы, тарихта таспасындағы ұлы оқиғаның бәрі домбыраның қос ішегінде біте қайнасып жатыр. Кез келген күйді алып қарасаңыз түпкі мәнінде тарих, астарында зор мән жатыр. Демек қандай да бір шығарма түрлі тақырыпта түзіліп, алуан себептен туындағынын бағамдауға болады. Бұрыннан тұрмыс-тіршілікке, өмір келбетіне байланысты күй сөйлесудің құралы болған тәрізді. Бірі &nbsp;ет жақынынан, бірі елінен айырылғанда «ел айырылған» деген күйлер шыққан. Ол күй сол кездегі жоқтауға құрылған. Жоқтауда да әуен бар.&nbsp;— Кезінде көзі ашық, білімді деген Еуропа өз музыканттарының сырлы сазын уағында дұрыс түсіне алмағаны туралы өкініп жазады. Нотаның не екенін білмек түгілі естімеген қазақ – күйшілердің сазын сол уақытта бірден түсінген. Ал қазір күйді түсінетіндердің қатары кеміп, тыңдайтындардың өзі сиреп қалғандай. Неліктен?— &nbsp;Бүгінде эстрада жанрының қосылғаны бар, басқасы бар, сырт елге еліктеушілік бар. Соның салдары өнерді түсінбеуге, әсіресе, күй тыңдауға деген құлшынысты төмендеткендей. Бастысы, үлкен өнерді өлтіріп алмасақ деймін.&nbsp;— «Күйшінің күтімі» деген ұғым бар. Сол жайында айтып берсеңіз..— Оқуда жүргенде білікті ұстазардан дәріс алдық. Сонда ұстаздан естігеніміз «Тәттімбет күйші жеңгелеріне шаңыраққа дейін жиналған жүкті түсірткізіп, сандықтың ішінен домбыраны алып бер» деп айтады екен. Жеңгелері ерінбей, оралған қорабын, шүберектен домбыраны алып беретін көрінеді. Сосын добыраны шертіп болған соң, қайтадан сандыққа салғызады. Бұл жерде домбыраның да күтімі, күйшінің де домбыра тартуға ықыласы ауған кезде қасындағы адамдардың лайықты жағдай жасауы айтылған. Былай қарағанда күтім бар деп те айта алмаймыз. Өйткені Құрманғазы бабамыз әрі батыр, күйші, асқан шебер де болған. Бізге ұстаздарымыз «Өте нәзік болмаңдар, Құрманғазы бабаларың әрі батыр, әрі күйші болған. Тек қолдарыңа зақым келмесе, Буындарың қатып қалмаса болды» деп кеңес беретін. Әр дәуірдің, әр өңірдің қаншама күйшілері болған. Сондықтан «олардың күтімі былай болған» деп болжап, нақтылап айту қиын сияқты. Бәрі де күй ырғағына байланысты. Кейде күшті, нәзіктікті қажет ететін, домбыраны жұмсақ ғана сипап өтіп орындайтын күйлер болады. Қысқасы күйшілерде вокалистер сияқты тамағына салқын тигізбеу, майда тамырлары жарылып кетпеу керек, дауыс қою сияқты күтім жоқтың қасы.&nbsp;-Әдемі әңгімеңізге рақмет!

Үкітай Ерниязов: Күй шығару өте күрделі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бұқаралық ақпарат құралдары қызметкерлері күні мерекесі қарсаңында Қазақстан Журналистер одағы ұйымының қатары жаңа мүшелермен толықты. &nbsp;Жылдағы дәстүр бойынша одақтың облыстық филиал төрағасы Аманжол Оңғарбаев 20 адамға мүшелік билет табыстады. Олардың қатарында аға буын өкілдері мен жас тілшілер де бар.Мерекелік шарада филиал төрағасы журналистердің қоғамдағы орны туралы айта келіп, ұйымға жаңадан қабылданған жандарға үлкен жауапкершілік жүктелетінін жеткізді.<blockquote>– Журналистер тынымсыз еңбектің адамы. Ал одаққа мүше болу – үлкен сенім. Қазіргідей уақытта сол сенімге, жалпы қаламгерлер атына кір келтірмей абыройлы қызмет ету – парыз. Сіздерді осы сенім үдесінен шығады деп сенемін, – деді филиал төрағасы А.Сақыпұлы.</blockquote>Мұнан соң ұйымның куәлігі мен төсбелгісін тапсыру рәсімі өтті. Облыстық «Сыр бойы» газетінің ардагері, осы кәсіби мерекеде&nbsp; «Қазақстанның Құрметті журналисі» атағын иеленген Жолдасбек Ақсақалов әріпрестерін төл мерекемен құттықтап, талапты, талантты жастарға ыстық лебізін арнады. &nbsp;<blockquote>– Өркениетті елдердің қайсысында болмасын бұқаралық ақпарат құралдары, оның ішінде мерзімдік басылым ерекше ықпалдылыққа ие болып келеді. Сол себепті де журналистиканы қызығы мен қиындығы мол, зор жауапкершілікті қажет ететін бірегей сала дейміз. Одаққа мүшелікке қабылданған тілшілерге әрдайым шынайылық пен ақиқатты серік етіңдер дегім келеді. Баршаңызды кәсіби мерекелеріңізбен құттықтаймын! Ақпарат саласының қарымды қаламгеріне айналып, еңбектеріңіздің жемісін көріңіздер, – деді ол.</blockquote>Қазақстан Журналистер одағы ұйымына қабылданғандардың дені осы салада талай жылдан бері қызмет етіп жүрген жандар. Олардың қатарында әріптестеріміз «Кызылординские вести» газетінің бас редакторы Жәнібек Исаев, Жанна Балмағанбетова, Наталья Черней, Инна Бекеева, Индира Әбдірахманова, «Қазақстан дәуірі» жалықаралық қоғамдық саяси газетінің облыстағы меншікті тілшісі Анархан Марданова және «Сыр бойы» және «Кызылординские вести» газеттерінің белсенді авторы, «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының директоры Бауыржан Елеусінов бар.Сондай-ақ, осы шарада «Қызылорда» телеарансының қызметкерлері Лемара Иргайбаева, Әсия Нұрлыбаева, Дәулет Сағит, Амина Үсенова, Динар Рахман, Арал аудандық «Толқын» газетінің тілшісі Назерке Маратқызы, Шиелі аудандық «Өскен өңір» газетінің тілшісі Маржан Құрманғалиева, «Жалағаш жаршысы» газетінің қызметкерлері Нұржамила Алмас, Ақтоты Бүркітбай және Сыр бойы газетінің тілшісі Аружан Ералы сияқты жастар да аталған ұйымның куәлігін алды.Одаққа мүшелікке қабылданған аға буын атынан Бауыржан Елеусінов пен Анархан Марданова сөз алып, ықыласын білдірді.

Қызылорда: Журналистер одағы жаңа мүшелермен толықты

Қармақшы ауданында жыл басынан бері 1,6 миллиард теңге инвестиция тартылған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Бүгін облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев «Петро Қазақстан Құмкөл Ресорсиз» АҚ Президенті Ян Миньюй, Басқарма төрағасы Чжао Сяомин және стратегиялық коммуникациялар бойынша вице-президенті Есен Қайыржанмен кездесіп, өңірдегі мұнай-газ саласын дамыту мәселелерін талқылады.Аймақ басшысы мұнай қорын толықтыру, газ өндіру саласын әрі қарай дамыту және еңбек қатынасын реттеу барысын саралады. Сондай-ақ Қызылорда қаласында жазғы демалыс лагерінің құрылысын салуды ұсынды.Өз кезегінде, компания басшылары аталған мәселелер мұқият зерттеліп, ықтимал шешу жолдары ұсынылатынын жеткізді.

 Облыс әкімі «Петро Қазақстан» басшылығымен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Шиелі ауданы әкімінің орынбасары Болатбек Ысмағұловтың төрағалығымен Шиелі ауданы әкімдігі жанындағы құқық бұзушылық профилактикасы жөніндегі ведомствоаралық комиссия отырысы өтті.Комиссия отырысына құқық қорғау органдарының басшыларының орынбасарлары, дербес бөлім басшылары, кент және ауылдық округ әкімдері, тиісті мекеме басшылары қатысты.Комиссияның күн тәртібінде «Мал ұрлығы қылмыстарының алдын алу, болдырмау, жергілікті қауымдастық кеңес мүшелерімен атқарылған жұмыстары және бей-берекет жүрген малдарды қағумен орын алатын жол-көлік оқиғаларының (пада ұйымдастыру, бей-берекет жүрген мал иелеріне шара көру, мал қамау орындарын ашу) алдын алу жұмыстары», Кәмелет жасына толмағандармен және оларға қарсы жасалған қылмыстардың (топтық төбелес, жыныстық тиіспеушілік, қаңғыбас иттердің тістеуі, ойын алаңдар мен спорт алаңдарының сапасы және т.с.с) алдын алу, болдырмау бағытында атқарылған жұмыстардың нәтижесі және алдағы уақытта атқарылатын жұмыс жоспарлары тақырыптарындағы мәселелер қаралды.Күн тәртбіндегі алғашқы мәселе бойынша Шиелі аудандық полиция бөлімі бастығының орынбасары Ердәулет Баянбайұлы, Еңбекші ауылдық округінің әкімі Бағдат Серікбайұлы баяндама жасаса, екінші мәселе бойынша Шиелі аудандық полиция бөлімі бастығының орынбасары Ердәулет Баянбайұлы және &nbsp;аудандық білім бөлімінің басшысы Жібек Орынбайқызы баяндама жасады.Баяндама барысында Ердәулет Баянбайұлы мал ұрлығы, егесіз малдарды қамау бағыттарында бөлім тарапынан атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталды. Сондай-ақ, егесіз малдарды қамау барысында кейбір ауылдық округтерде арнайы орындардың талапқа сай келмей, малдарды қамауға мүмкіндік болмай жататындығын айтты. Мұнан соң, аталған тақырып бойынша Еңбекші ауылдық округінің әкімі Бағдат Серікбайұлы ауылда атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталды.Келесі кезекте Ердәулет Баянбайұлы полиция бөлімі тарапынан кәмелет жасына толмағандармен және оларға қарсы жасалған қылмыстардың алдын алуға бағытталған шараларға тоқталды. Сондай-ақ, жиында аудандық білім бөлімінің басшысы Жібек Орынбайқы¬зы баяндама жасап, білім бөлімі тарапынан бұл бағытта атқарылған жұмыстарға егжей-тегжейлі тоқталды.&nbsp;Баяндамалар аяқталғаннан кейін ауылдық округ әкімдері өз ұсыныстарын айтып, жиын соңында аудан әкімінің орынбасары Болатбек Ысмағұлов баяндамашыларға бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары