Kyzylorda-news.kz. Сағат 10:00-дегі ақпарат бойынша, Костенко атындағы шахтадағы өрт салдарынан 36 кеншінің мерт болғаны анықталды, деп хабарлайды ҚР ТЖМ баспасөз қызметі.<blockquote>"Қазіргі уақытта 36 адамның денесі табылды, 10 кеншіні іздеу жалғасуда.Авариялық-құтқару жұмыстарына «Кәсіби әскерилендірілген авариялық-құтқару қызметтерінің республикалық орталық штабы» ЖШС Қарағанды филиалының тау-кен құтқарушыларының 10 бөлімшесі жұмылдырылды. Газ жағдайын бақылау жалғасуда" делінген хабарламада.</blockquote>Ақпараттық және психологиялық қолдау көрсету үшін Қарағанды қаласында (ТЖД 8-7212-51-72-23, АрселорМиттал Теміртау 8-7212-49-72-70) және Астанада (8-7172-70-41-08) «жедел желі» телефондары жұмыс істейді.

Костенко атындағы шахтадағы апат: 36-шы кеншінің денесі табылды

Kyzylorda-news.kz. Игі іс пен қол ұшын созатын жандарды анықтауға, адамгершілік пен ізгілік құндылықтарын нығайтуға арналған «Қайырымдылық керуені» республикалық &nbsp;байқауы биыл алтыншы рет өткізілуде.Аталған байқаудың негізгі бағыты - ел дамуына үлес қосқан қамқор жандар мен елжанды азаматтарды, меценаттарды анықтау болып табылады. Осыған байланысты өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында Қызылорда облысы іскер әйелдер қауымдастығының басқарма мүшесі Гүлнұр Жолдыбаева қайырымдылық шарасының негізгі мақсатына тоқталып өтті.<blockquote>- Қазақстанның іскер әйелдер қауымдастығы жүзеге асыратын додаға әлеуметтік, қоғамдық мәселелерді шешуге үлестерін қосатын және өзгелерді өздерінің игі ісімен ынталандыратын жеке және заңды тұлғалар қатыса алады. Қайырымдылық шарасына «Асар» , «Туған жер», «Батыл жүрек», «Мейірім жолында», «Қайырымдылық тарихы» номинациялары бойынша өтініш қабылданады. Байқауға қатысуға өтінімдер 2023 жылдың 20 желтоқсанына дейін жалғасады. Байқау жеңімпаздары ақпан айының соңында немесе Алғыс айту күніне орай белгілі болады, &nbsp;- деді Гүлнұр Жолдыбаева. &nbsp;</blockquote>Айта кетейік, 2022 жылы “Қайырымдылық керуені” байқауына 78 өтініш түсіп, 35 қатысушы республикалық байқауға жолдама алды.

«Қайырымдылық керуені» республикалық  байқауы өткізілуде

Kyzylorda-news.kz. "Қазгидромет" 29 қазандағы Қазақстан аумағындағы күн райы болжамын ұсынды.Республиканың басым бөлігінде атмосфералық фронтальды бөліктердің өтуімен күн райы тұрақсыз болады, жауын-шашын (жаңбыр, қар) түсіп, көктайғақ, қар жауады, түнде батыста, орталықта, күндіз Қазақстан Республикасының солтүстік-батысында – қатты жауын-шашын (жаңбыр, қар) болады. Қазақстанда тұман түсіп, жел күшейеді деп болжанды.

29 қазанда бірқатар өңірде дауылды ескерту жарияланды

Kyzylorda-news.kz. 29 қазан Қазақстан Республикасында Жалпыұлттық аза тұту күні болып жарияланды, деп &nbsp;хабарлайды Ақорда.&nbsp;<blockquote>«Қарағанды облысындағы И.А. Костенко атындағы шахтада болған авария салдарынан адамдардың қаза болуына байланысты Қазақстан Республикасында 2023 жылғы 29 қазанда жалпыұлттық аза тұту жариялансын», - делінген Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Өкімінде.</blockquote>

Қазақстанда 29 қазан – Жалпыұлттық аза тұту күні

Kyzylorda-news.kz. Қасым-Жомарт Тоқаев Қарағанды облысындағы Костенко шахтасында қайғылы оқиға салдарынан қаза тапқан кеншілердің отбасыларымен және туған-туыстарымен кездесіп, көңіл айтты, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметі.&nbsp;Президент апаттың мән-жайын анықтау, кеншілерді құтқару және зардап шеккендер мен қаза тапқандардың отбасыларына шұғыл көмек көрсету жөнінде қажетті шаралар қабылданатынын жеткізді. Мемлекет басшысы ертең, яғни 29 қазанды елімізде Жалпыұлттық аза тұту күні деп жариялайтынын айтты.

29 қазан Жалпыұлттық аза тұту күні болып жарияланды

Kyzylorda-news.kz. Шаһар басшысы Асылбек Шаменов аймақтың 85 жылдығы және Қала күнімен қатар келген Тасбөгет кентінің 75 жылдық мерейтойына арналған "Тасбөгетім тамыр тегім, құт мекен" атты мерекелік шараға қатысты.Құрметті қонақтар мен кент тұрғындары алдымен құтты мекеннің өткенінен сыр шертетін театрландырылған қойылымға куә болды.Тарихы да, тағдыры да Сырдария өзенімен және Қызылорда қаласымен ертеден еншілес бұл мекен 1948 жылдан бері қарай стратегиялық маңызы жоғары плотина құрылысымен бүкіл Одаққа белгілі болды.Мыңдаған құрылысшының маңдай терімен салынып, аймақтың ауылшаруашылық саласына серпін берген бөгетті жағалай ел қонып, елдімекен Тасбөгет атанды.Кеңес төрағасы Тасмағамбет Батыршаев бастаған азаматтардың жанкешті еңбегі тарих бетінде қаттаулы. Жылына 2 миллионнан астам қыш дайындап, құрылыс жұмыстарын кідіртпеген Әбілда Сапарбаевтың жұмысшы тобының да өлшеусіз үлесі әлі күнге аңыз болып айтылады.Қалыптасу кезеңінен бастап қаншама тағдыршешті оқиғалардың куәсі, екі мәрте Сырдария ауданының орталығы болған құтты қоныс 1997 жылғы 17 маусымда Президент Жарлығымен Қызылорда қаласына қосылды. Тағылымды тарихты баяндайтын қойылымнан соң шараның алғы сөзін сөйлеген қала әкімі Асылбек Шаменов кент тұрғындарын мерейлі мерекемен құттықтады.<blockquote>"Тұран төріндегі Тасбөгеттің бүгінгі келбеті ерекше. 32 мыңға жуық халқы бар іргелі орталық соңғы жылдары адам танымастай өзгерді.&nbsp; Көлемі ұлғайып, құрамына «Сабалақ» бау-бақшалық серіктестігі мен «Иіркөл» елді мекені енген өрісті мекенге айналды. Әлеуметтің әл-ауқаты артып, кенттің экономикалық көрсеткіші еселенді. Биыл бюджет &nbsp;пен демеуші көздер және инвестиция есебінен 9 млрд. теңгеге кент тынысына жаңаша леп беретін жарқын жобалар жүзеге асты" деген шаһар басшысы Асылбек Шаменов кенттегі өзге де жетістіктерге кеңінен тоқталды.</blockquote>Бүгінде кент орталығынан инвесторлар 4 млрд. теңгеге 338 пәтерлі көпқабатты 4 тұрғын үйдің құрылысын жүргізуде. Бұл үйлер жақын күндері пайдалануға беріледі. Сонымен қатар, құны 542 млн. теңгені құрайтын дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы да аяқталуға жақын. Аймақ басшысының тікелей қолдауымен бой көтерген нысан тасбөгеттік жасөспірімдерге ерекше тарту болмақ.&nbsp; Жыл белесінде кенттегі 41 көше жөндеуден өтті. Жолдардың бойына жарық шамдар орнатылды. Тұрғындардың талап-тілегіне орай кентте атқарылып жатқан игілікті шаруадан "Еңбек" және "Өркендеу" саяжайлары да қалыс қалған емес.&nbsp; «Сабалақ» саяжайына газ желісін тартуға демеушілердің көмегімен 100 млн. теңгеге жоба-сметалық құжаттары әзірленуде. Кенттің шығыс бетінде қоныстанған тұрғындардың кәріз судан шығатын жағымсыз иістен арылуы үшін нақты шаралар қолға алынды. Яғни, кәріз су тазарту станциясын толығымен жаңғыртуға құны 37,5 млн. теңгеге жоба-сметалық құжаттары әзірленіп, сараптамаға ұсынылды.&nbsp;Ал, аймағымыз үшін аса маңызды жобалардың бірі – кент аумағында орналасқан бас тоғанды қайта жаңғыртудан өткізу еді. Бұл мақсатқа бюджеттен 2,6 млрд. теңге бөлініп отыр.&nbsp; Кенттегі ауыз толтырып айтарлықтай ілкімді істерді тілге тиек еткен қала әкімі Асылбек Шаменов аймақтың бас шаһарындағы игілікті жұмыстарды және ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың ресми сапары жөнінде баян етті.<blockquote>"Расында да облыс орталығы Қызылорда қаласындағы құрылыс қарқыны, жаңа жобалар ағыны жыл өткен сайын үдеп келеді. Оның барлығы Президентіміз бен Үкіметтің тұрақты қолдауының, аймақ басшысының байыпты бастамаларымен, елге болсын деген атымтай-жомарт азаматтардың жанашырлығымен жүзеге асуда. Осы орайда қаламыздың даму көрсеткіштерінде тасбөгеттіктердің де зор үлесі бар екенін айтқым келеді" деген шаһар басшысы Асылбек Шаменов тасбөгеттің ауызбіршілігінің айнасы болған ақсақалдарға, ел азаматтарына шынайы ризашылығын білдірді.</blockquote>Содан соң қабат келген мерейтойлар аясында мерейлі 75 жасқа толған, өңір дамуына өлшеусіз үлес қосып жүрген бірқатар Тасбөгеттіктерді арнайы алғыс хатпен марапаттап, 75 жылдықтың символикалық белгісі ретінде 75 мың теңге қаржылай сыйақы табыс етті.Мерекелік шара кент тұрғындарына ерекше көңіл-күй сыйлаған елімізге белгілі эстрада жұлдыздары мен жергілікті таланттардың концерттік бағдарламасына ұласты.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/IMG_20231027_WA_0008_d7c29746a0.jpg" alt="IMG-20231027-WA0008.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/IMG_20231027_WA_0009_0a94dc7f24.jpg" alt="IMG-20231027-WA0009.jpg">

Тасбөгет кентіне - 75 жыл

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Синоптиктер 26-28 қазандағы ауа райына болжам жасады. Еліміздің басым бөлігінде ауа райының тұрақсыз сипаты сақталады, жауын-шашын, негізінен қар аралас жауын-шашын болады, көктайғақ және бұрқасын күтіледі.<blockquote>«Қазақстанның солтүстігінде, орталығында және шығысында түнде термометрлер 5-10 градус аязға дейін төмендейді, ал күндіз ауа 2 градус аяздан 3 градусқа дейін ғана жылиды, ал батыста және оңтүстік батыста 3 градус жылы болады. Республиканың оңтүстігінде күз ызғары әлі де азайып тұрған жоқ, мұнда күндіз ауа температурасы 10-18 градус Цельсийге дейін көтеріледі, республиканың оңтүстік-шығысындағы шеткі батыс облыстары мен таулы аймақтарды қоспағанда, Күндіз 2-7 градус ыстық күтіледі», - делінген хабарламада.</blockquote>

Елімізде боран соғып, аяз болады 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Өңірде халықты жұмыспен қамту, жаңа жұмыс орындарын ашу басты міндеттердің біріне айналған. Мемлекет басшысы мен Үкіметтің осы бағыттағы тапсырмасын орындау үшін «Өңірлік жұмыспен қамту картасы» жүзеге асырылуда.Қызылорда облыс әкімдігінің дерегінше жылдық меже 84,2 пайызға орындалып (жоспар 43 898), 36 967 жұмыс орны ашылған.&nbsp;<blockquote>«2930 аймақ тұрғыны ұлттық жобалар шеңберінде ашылған жаңа жұмыс орындарына тартылды (жоспар 4905 немесе 59,8%). 8397 азамат еңбек биржасы арқылы бос жұмыс орындарына орналастырылды (жоспар 13248 немесе 63,4%). Мемлекет басшысының «10 мың адамға 100 жұмыс орнын құру» тапсырмасына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің жеке бастамасымен 9503 азамат жұмысқа орналасты (жоспар 10651 немесе 89,2%). &nbsp;722 адам жаңа бизнес идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік қайтарымсыз гранттар алды (жоспар 1526 немесе 47,3%)», - делінген әкімдіктің таратқан хабарламасында.</blockquote>«Кәсіпкерлікті дамыту ұлттық жобасы» арқылы 15042 өңір тұрғыны субсидияланған жұмыс орындарымен қамтылды. Жұмыспен қамтылған азаматтарға міндетті зейнетақы жарнасы 91 пайыз аударылып, 96 пайызының электрондық еңбек келісім-шарттары тіркелді.Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес жастарға жан-жақты қолдау көрсету үшін жеңілдетілген тәртіппен жылдық өсімі 2,5 пайыз болатын шағын несие берілуде.<blockquote>«Жастардың кәсіпкерлік бастамасын қолдау үшін 373 жас кәсіпкерге 1 млрд. 787,4 млн. теңгенің несие портфелі мақұлданып (жоспар 457 адамға 2 млрд. 285 млн. теңге), оның ішінде 281 жас кәсіпкердің жалпы құны 1 млрд. 242,5 млн. теңгені құрайтын жобалары қаржыландырылды.Осылайша жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі 3,5 пайызға (республика –3,6%) төмендеп, жыл соңына дейін жалпы жұмыссыздық деңгейі 4,9 пайыз болып (республика – 4,9%) деңгейінде сақталады», - деп хабарлайды облыс әкімдігі.&nbsp;</blockquote>

Қызылордада жұмыспен қамтудың өңірлік жол картасы табысты жүзеге асуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Өңірде жыл басынан бері «AMANAT» партияның сайлауалды бағдарламасын жүзеге асыруға бағытталған Жол картаның орындалуы бүгін облыстық мәслихаттағы «AMANAT» партиясының депутаттық фракциясының &nbsp;отырысында талқыланды.Отырысқа партияның облыстық филиалының төрағасы Н. Байқадамов, партия филиалының Атқарушы хатшысы Л.Төрешова, сонымен қатар жауапты басқарма басшылары қатысты.Жалпы Жол картаға мониторинг жүргізу алгоритміне сәйкес тоқсан сайын салалық басқарма басшыларының есебін тыңдау қарастырылған.Сайлауалды бағдарламаның орындалуына жүргізілген талдауға сүйенсек, 9 ай ішінде Қызылорда облысы бойынша 122 іс-шараның 43-і орындалған 72-і орындалу үстінде. Сонымен бірге жыл соңына дейін орындалмау қауіпі бар шаралар анықталмаған.Қабылданған шаралар аясында ауыл шаруашылығы саласында газдандыру бойынша жалпы құны 8 337 млн. теңгені құрайтын 26 жоба іске асырылуда. Бүгінгі күні оның ішінен 2 жобаның құрылыс-монтаж жұмыстары аяқталып, 3 елді мекен – Қызылорда қаласының Ақсуат ауылдық округінің Махамбет елді мекені және Жаңақорған ауданының Ақүйік ауылдық округіндегі Бірлік және Қыраш ауылдық округіндегі Қызылмақташы елді мекендері газдандырылды. 219,7 км газ құбыры жүргізіліп, 12801 тұрғын «көгілдір отын» игілігін көруде. Жыл соңында 12 елді мекеннің яғни Төретам, Ақай, Махамбетов, Абай, Досан, Қалжан ахун, Бірлік, Қыраш, Жайылма, Құттықожа, Шалқия, Кейден газдандыру жобасы аяқталып, 40 мыңға жуық тұрғын табиғи газдың игілігін көретін болады.Биылғы жылға жоспарланған тұрғын үй құрылысының жоспары бүгінгі күнге 89,2% орындалып тұр. Инженерлік – инфрақұрылым жобаларын іске асыру артығымен орындалған.Спорт саласы бойынша 10 спорт кешеннің құрылысы жүргізіліп, бүгінгі күнге оның 5-еуі пайдалануға берілген. Қалған 5 нысанды жыл соңына дейін пайдалануға беру жоспарланып отыр.Білім саласында 2450 орындық 5 білім беру ұйымдарының ғимараттары пайдалануға берілді, оның ішінде Қызылорда қаласындағы 4 мектепке қосымша құрылысы және Қызылорда қаласы Жезқазған тас жолының бойында 600 орындық мектебі бар.Денсаулық саласы бойынша өңірде ауқымды құрылыс жұмыстары жүргізіліп жатыр. Осы жылы 16, келер жылы 11 дәрігерлік амбулатория пайдалануға беріледі. Қызылорда қаласында емханасы бар, көпбейінді аурухана, қан орталығы құрылыстары басталды және Сексеуіл кентінде аурухана құрылысы жүргізілуде. Сонымен бірге, перинаталдық орталық және Арал ауданының ауруханасына жұқпалы аурулар бөлімшесінің құрылыстарының құжаттары әзірленуде. Жалпы Жол картада қамтылған ағымдағы жылдың соңына дейін толығымен аяқталатын барлық іс-шаралар бойынша белсенді жұмыстар жүргізілуде.Фракция отырысында Жол картаның 2024 жылға қаржыландыру жағдайы пысықталып, индикатордың орындалуына жауапты фракция мүшелері мен басқарма басшыларына тиісті ұсыныстар берілді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/075c2790_80dd_44c7_af73_ebc06750c644_a7cdc3363d.jpg" alt="075c2790-80dd-44c7-af73-ebc06750c644.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/f379439d_ea21_41d2_83d6_1850f665beca_fb09f2adf4.jpg" alt="f379439d-ea21-41d2-83d6-1850f665beca.jpg"></figure>

Жол картаның орындалуы фракция отырысында талқыланды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Синоптиктер Қазақстанда 2023 жылғы 27 қазанға арналған күн райы болжамын ұсынды, деп хабарлайды Zakon.kz."Қазгидромет" РМК ұсынған мәлімет бойынша, атмосфералық фронтальды бөліктердің өтуімен республиканың басым бөлігінде күн райы тұрақсыз болады. Синоптиктер жаңбыр, қар жауады деп болжады.<blockquote>"Республиканың батысында, оңтүстік-шығысындағы таулы аймақтарда қатты жауын-шашын (жаңбыр, қар), күндіз Атырау облысында қатты жаңбыр жауады. Батыста, солтүстік-батыста, солтүстікте, шығыста көктайғақ болады, Шығыста боран соғады", – делінген хабарламада.</blockquote>Еліміз бойынша тұман түсіп, жел күшейеді.Астанада көшпелі бұлт шығады, жауын-шашынсыз. Түнде және таңертең тұман түседі. Батыстан соғатын желдің екпіні 5-10 м/с болады. Ауа температурасы түнде -5-7°C, күндіз 0,-2°C.Алматыда көшпелі бұлт шығады, өткінші жаңбыр жауады. Түнде және таңертең тұман түседі. Оңтүстік-батыстан 5-10 м/с жел соғады. Ауа температурасы түнде +7+9°С, күндіз +11+13°С.Шымкентте көшпелі бұлт шығады, түнде және таңертең жаңбыр жауады. Солтүстік-батыстан соғатын жел шығысқа ауысады, екпіні 8-13 м/с. Ауа температурасы түнде +7+9°С, күндіз +18+20°С.

Жұмаға арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Тіл саясаты – жер жүзінде кеңінен етек алған және ғұмыры ғасырлармен есептелетін көне саясат. Ол әлемдегі күллі мемлекеттерде ресми жариялануы да, кейбір реттерде ел-елде бейресми түрде көрініс беруі де мүмкін.Тіл саясаты деген – қоғамның тілге саналы түрде әсер етуіне байланысты туындаған және үздіксіз даму үстіндегі категория. Тіл саясаты - әлеуметтік топтардың бәріне тән, соның ішінде көбінесе тікелей мемлекетке қатысты ұғым.Мемлекет халқы мейлі бір ұлттан, мейлі көп ұлттан құралған болсын, бәрібір тіл проблемаларынсыз болмайды. Бір ұлтты мемлекеттегі тіл мәселесі тіл мәдениетін арттыру, әдеби тіл жүйесін жетілдіру &nbsp;(нормаландыру) бағытында таза лингвистикалық сипат алса, көп этносты мемлекетте қайшылық көбіне-көп тілдер арасындағы өзара қатынастан туындап, саяси лингвистикалық рең &nbsp;алады. &nbsp;Сондықтан тіл мәселесі саясатқа тіреледі.Тіл мен саясат өзара тығыз байланысты категориялар. Тіл – саясаттың әрі нысанасы (обьектісі), әрі құралы. Ал саясат – тіл тағдырын шешетін мемлекеттің өзіндік ұстанған бағыты, шаралар жүйесі. Демек, қандай да бір мемлекеттегі тілдердің қоғамдық қызмет ауқымын саналы түрде арнайы дамытуға болатыны, не болмайтындығы туралы мәселенің басын ашып алу қажет.&nbsp;Жалпы әлемдік тәжірибеге назар аударсақ, тіл екі түрлі жолмен дамиды да, құриды да: оның бірі – өзінен-өзі, арнайы ұйымдастырылмаған (стихиялы) түрде дамиды, не қолданыстан шығып құриды; екіншісі – қоғам, мемлекет тарапынан керекті бағытты жоспарлы түрде арнайы дамыту, не құрту.&nbsp;Ендеше қоғамдағы не белгілі бір мемлекеттегі тіл мәселелерін шешу мақсатында белгіленген лингвистикалық шаралар мен идеологиялық принциптер жиынтығы тіл саясатын құрайды.&nbsp;Сонда тіл саясаты дегеніміз – мемлекет, қоғамдық ұйымдар тарапынан жүзеге асырылатын қоғамдағы тілдік жағдаятты (языковая ситуация) өзгертуге немесе тұрақтандыруға бағытталған саяси, әлеуметтік және лингвистикалық шаралар жүйесі.Ел-елдегі тілдік ахуалдың әртүрлі болуына байланысты тіл саясаты да алуан түрлі болып келеді. Тіл саясатының өзіндік сипатына қарай әр ұлттың ана тілі тағдыры шешіледі. Демократиялық бағыттағы саясат ұстанған мемлекет әр этностың ана тілінің өмір сүруі мен дамуына жағдай туғызса, кертартпа саясатқа бой ұрған мемлекетте бірді-екілі тілдің дамуына ғана мүмкіндік туғызып, қалғандарын іс жүзінде тежеп, бірыңғай мемлекеттік, әкімшілік тіліне көшіруге тырысады. Осы жолда қолда бар мүмкіншіліктің баршасын іске қосып бағады. Олай болса, тіл саясаты екі түрлі бағытта жүргізіледі деп түюге болады. Бір бағыты – тілді тұншықтыру, екіншісі – тілдердің еркін дамуына жағдай жасау.Әлеуметтік лингвистикалық зерттеу өз мақсатына орай, кез келген жүзеге асырылып отырған тіл саясатының мәселелерін, оның идеологиялық негізі мен практикалық нәтижелерін бірдей қарастырады. Енді осы зерттеулерге назар аударайық.&nbsp;Ұлттық-тілдік саясаттың деңгейлері. Қалыптасқан қызмет түріне қарай ұлттық-тілдік саясаттың өзіндік әрекет ету иерархиясы мен логикасы бар. Оның негізгі деңгейлері мынадай:&nbsp; 1)тілдік саясатты идеологиялық қамтамасыз етудің тұжырымдамасын жасау;&nbsp; 2) тілдердің қоғамдағы өзара қарым-қатынасын заңмен бекіту;&nbsp; 3) тілдердің өзара қарым-қатынасын әкімшілік бақылау және реттеу; 4) тілдік нормаларды кодификациялау; 5) тілдік саясатты қаржы-экономикалық қамтамасыз ету.Саясат, оның ішінде тіл саясаты туралы айтқанда белгілі бір мақсатты жүзеге асыруға бағытталған саналы әрекетті көреміз. Тілге қатысты адамдардың қандай саналы әрекеті, мақсаты болуы мүмкін? Адамдар тілде нені өзгерткісі келеді? Әдетте қоғамның қажетіне қарай тіл өздігінен өзгермеуші ме еді? Егер тек өздігінен өзгеріп қана қоймай, адам арқылы өзгеруі қалай жүрмек? Адамдар тілге қалай саналы әсер ете алады, ол қаншалықты іске асады? &nbsp;Тіл саясатын кім жоспарлайды және кім жүргізеді?&nbsp; Көптеген елдерде тіл саясатының субьектісі әр алуан мемлекеттік және мемлекеттік емес органдар мен институттар болып табылады. Оларды өмірдің үш саласы байланыстырады:&nbsp;1) мектеп;&nbsp; 2) кітап, кітап бастыру (кейінгі баспасөз радио, кино, теледидар);&nbsp; 3) қоғамның этникалық қарым-қатынасын реттеу мәселесі. Адамдардың саналы әрекетін қажет ететін тілдің &nbsp;негізгі үш түрлі саласы мыналар:&nbsp; 1) графика және орфография; &nbsp; 2) терминология; &nbsp; 3) тілдің нормативті-стилистикалық жүйесі. Тіл саясатын жүзеге асыратын субьектілер тізімі мынадай: 1.Этносаралық қатынастар істері жөніндегі комитеттер (министрліктер, депортаменттер). 2.Мектеп және арнаулы білім беру мекемелері (министрліктер, депортамаенттер). 3.Масс-медия 4. Ғылыми мекемелер 5.Ана тілі жанашырларының ерікті ұйымдары (қоғамдар мен серіктестіктер т.б.).Ұлттық-тілдік идеологияның типтері. Ұлттық-тілдік саясат белгілі бір теориялық және идеологиялық негіздемелерге сүйенеді. Мемлекет, қоғамдық кластар мен жіктер, партиялар, &nbsp; әртүрлі қозғалыстар ұлттық мәселе бойынша белгілі бір тұжырымдамаға, &nbsp;яғни өз түсініктерінде халық, ұлт, ұлыс дегендер кімдер, халықпен (этноспен) тіл, дін, мәдениет, мемлекет қалай байланысқан; мәдениетте, саясатта, идеологияда этникалық және жалпыадамилық, құндылықтар қалай сипатталады, халақтардың өзара қарым-қатынасындағы байланыстың &nbsp;мәні не т.б. мәселелер белгілі бір ұлттық-тілдік идеологияның типін анықтайды. &nbsp;Гуманитарлық сараптамалық тұрғыдан ұлттық мәселе бойынша әлемдік қауымдастық белгілі бір басымдылықтар, бағыт-бағдарларға негізделген шарттар жасаған. Бұл шарттар БҰҰ құжаттарында анық көрсетілген. Айталық, «Адам құқығының баршаға ортақ декларациясы (1948) мен «Адам құқығы туралы Халықаралық биллге (1966) сәйкес этнос пен мемлекет құқығына қарағанда адам құқығы жоғары тұрады және өзіндік басымдылыққа ие. Этнос құқығы этносты құрайтын адамдар құқығы арқылы жүзеге асады, ал мемлекет этникалық белгілеріне қарамастан барлық азаматтар құқығын қамтамасыз етуі керек. Міне, осы мәселелер тіл саясатында үнемі назарда болады.Тілдердің қолданылуын заң арқылы реттеу. Тілдердің қоғамда қызмет етуін заң арқылы реттеу, әдетте, көптілділік ахуалында қажет. Өйткені жоғарыда айтып өткеніміздей, Көптілді мемлекетте қайшылық көбіне-көп тілдер арасындағы өзара қатынастан туындап, саяси лингвистикалық рең алады. Сондықтан әрбір тілдің коммуникативтік жүйедегі орны анықталып, ресми мәртебелері мен қолдану аялары нақтылануы қажет. &nbsp; &nbsp;&nbsp;Көптеген елдерде тіл туралы заңдар жасалу дәрежесіне қарай әртүрлі болып келеді. Көп жағдайда заңдар тілдің ресми (мемлекеттік) салалардағы қолданылуын реттеп, жеке өмірдегі тілді таңдауға, жұмыстағы бейресми қатынастарға араласпайды.&nbsp;Зайырлы мемлекеттерде тіл туралы заңдар діни бірлестіктер мен ұйымдарға тарамайды. Заңдар, әдетте сөз таңдау, сөз формасы, сөзді дыбыстау т.б. мәселелерді қозғамайды, бұл заңдардың немесе билік органдарының міндеті емес, лингвистиканың тіл нормаландыру аймағы, «ішкі» тілдік саясат, тіл мәдениетінің мәселесі.Көптеген елдердің тіл туралы заңдарында заңдылық тұрғыдан реттелетін обьектілер құрамы бір-біріне сәйкес келе бермейді. Біршама типті обьектілер мыналар:&nbsp;1) тілдің ресми (заңдылық) мәртебесі;&nbsp; 2)тілдің қолданылуы мүмкін немесе міндетті болып табылатын әлеуметтік өмір салалары; 3)білім беру саласындағы социумның тіл қолдану ерекшелігі мен дәрежесі. &nbsp; &nbsp; &nbsp; Осыларды қорыта келгенде, бүгінгі қазақ тілінің жағдайына байланысты мыналарды айтуға болады: &nbsp; &nbsp; &nbsp;1.Қазақ тілінің қолданыс аясы жан-жақты зерттелуі керек. Бұл – оның бүгінгі кезеңдегі хал-жағдайына әлеуметтік лингвистикалық сипаттама беру деген сөз. &nbsp; &nbsp; &nbsp;2.Қазақ тілінің заңдылық мәртебесін нақтылау керек. Бұл - оның мемлекеттік мәртебесін іс жүзіне асыру деген сөз. &nbsp; &nbsp; &nbsp;3.Қазақ тілінің жағдайын жақсарту бойынша нақтылы шаралар белігіленуі қажет. Бұл - адамдардың тілді саналы түрде дамыту мүмкіндігін іске қосу деген сөз.Аман Абасилов, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің қауымдастырылған профессоры, филология ғылымдарының кандидаты. &nbsp;

Қазақстан республикасындағы тіл саясаты: басым бағыттары мен өзекті мәселелері

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Атмосфералық фронтальды бөліктердің өтуіне байланысты еліміздің басым бөлігінде ауа райы құбылмалы болады<a href="https://kaz.inform.kz/">.&nbsp;</a>Қазгидромет синоптиктерінің мәліметі бойынша, республика аймақтарында жауын-шашын (жаңбыр, қар) болады. Еліміздің оңтүстігі мен орталығында қатты жаңбыр, шығыста қалың қар, солтүстік-батыста, солтүстікте көктайғақ болып, жаңбыр жауады.Еліміз бойынша тұман түсіп, жел күшейеді.

Қазақстан және Қызылорда облысының басты жаңалықтары