<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Кәсіпті жүйелі жүргізсең ісің алға басады. Тынымсыз еңбектің қай кезде де жемісін беретіні белгілі. Қала тұрғыны Абзал Ерназаровта еңбек пен қажырлы қайратын біріктіре білген кәсіпкер.&nbsp; &nbsp;Ол алғашында мемлекеттік бағдарлама аясында жеңілдетілген несиеге жүк көлігін сатып алған. Кейбір азаматтар сынды тек несиенің аз пайызына қызықаннан емес, шын кәсіп қыламын деген мақсаты оны алдыға жетеледі. Бүгінде ол өдірістік кәсіпті дамытып, құрылыс материалдарын өндіруді қолға алған. Кәсіпкер 2020 жылы «Orda Best Stroy» ЖШС құрып, құрылыс материалдарын өндіру үшін индустриялды аймақтан жер телімін алады.<blockquote>– Кәсібімізді жаңа бағытта бастамас бұрын нарықты толықтай зерттедік. Бізде бар негізгі шикізат көзіне байланысты жобаны іске қосуды жоспарладық. Шиелідегі құм мен цементтің сынамалары жоғары сапалы кафель желімін өндіруге мүмкіндік беретінін басшылыққа алып, кәсіпті осы бағытта дамытқымыз келді, – дейді кәсіпкер Абзал Ерназаров.</blockquote>Осылайша, кәсіптің көзін тапқан отбасы 2021 жылы «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығы арқылы кезекті рет жеңілдетілген несиеге қол жеткізді. Бұл жолы құрғақ қоспа өндіру цехының құрылысын салуды көздеген олар алынған 10 миллион теңгеге цехтың құрылысын салып, өндірісті іске қосқан.<blockquote>– «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығынан алғаш жүк көлігі үшін несиені 10,5 пайызбен алған едік.&nbsp;Бұл жолы цех құрылысына 6 пайыз үстемемен берді. Өзге қаржы ұйымдарына қарағанда несие алу процесі жеңілдеу. Өздеріңіз де жақсы білесіздер, ауылдық елді мекендерде кепіл мүлікке қатысты мәселе бар. Қаржы ұйымдары ала бермейді. Ал өңірлік орталық бұл жағынан келгенде үлкен қолдау көрсетіп отыр, – дейді кәсіпкер.</blockquote>Бүгінде кәсіпкер өндірісте күніге 700 қапқа дейін құрғақ қоспа дайындайды. Бұл көрсеткіш алғашқы уақытта 150-200 қап шығарған.<blockquote>– Нарыққа біз ұсынып жатқан өнім сапасы жағынан танымал кафель желімдерімен кем түспейді.&nbsp;Арнайы зертханаларға жіберіп қортындылары алынды. Соңғы жылдары Қызылорда облысы көлемінде құрылыс нысандарының көптеп бой көтеруі біздің өнімдерімізге жоғары сұраныс туғызып отыр. Қазір Шиелі ауданы мен Қызылордадағы құрылыс дүкендерінде сатылымға шығарылуда, – дейді Абзал Ерназаров.</blockquote>Кәсібі дамыған сайын өндіріс аясы да кеңейетіні анық. Қазіргі таңда өндірісте сегіз адам тұрақты жұмыспен қамтылған.&nbsp; сондай-ақ жұмыс ауқымы да кеңейген. Құрылыс материалдарына байланысты өнім түрлерін көбейтіп, газоблок, темір бетон өнімдерін шығару кәсіпкердің бүгінгі таңда алға қойған басты мақсаты.<blockquote>– Біздің өңірде кәсіппен айналысуға жақсы жағдай жасалған. Әр отбасының өз кәсібі болуы керек деп ойлаймын. Кәсіппен айналысу, оның жаңа түрлерін ашу мен үшін еркіндік, сондай-ақ өзіңе үлкен міндеттеме, жауапкершілік алу дегенді білдіреді. Тәуелсіз қаржы көзін қалыптастырасың, жаңа жұмыс орындарын құрасың. Өзіңе ғана емес, қоғамға да пайдаңды тигізесің, – дейді&nbsp;ол бізбен әңгімесінде.</blockquote>А.Әлім

Кәсіптің көзін тапқан

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қазір айналамызға аңдап қарасақ, кәсіп ашып, көкжиегін кеңейтіп жатқандар көп. «Жұмыс жоқ» деп отыратын заман емес. Қолы қимылдаған адамға кедейлік жоқ. Рас, дүние. Ебін тауып әрекет етсеңіз, кәсіпті дөңгелетіп әкетуге болады. Әркім тек өзіне ыңғайлы, бейіміне қарай еңбек етсе болғаны. Осындай кәсіпті жан-жақты зерттеп, оны табыс көзіне айналдырып жүрген жанның бірі – Жұлдызай Есіркепова. Сыйлықтар әлемін серік еткен жүзі жылы, сөзге мығым кәсіпкермен жақында тілдесудің сәті түсті.Әрдайым жаңа идея ойлап тауып, ізденіс үстінде жүретін Жұлдызай сүйікті ісі туралы айтудан жалықпайды. Оның әңгімесінен өзінің кәсібіне жан-дүниесімен берілгенін ұқтық. Бизнесте өзін сынап көргісі келген көптің біріне ұқсамайды. Ең әуелі пайданы емес, ойға алған идеясының жүзеге асуына білек сыбана кіріскен оның еңбегі де нәтижесіз емес.&nbsp;Ол Қызылорда қаласының тумасы. Қармақшыға 2020 жылы келін болып түскен сәтінен бастап кәсіп ашуға ықыласы оянады. Сол жылы &nbsp;шар бизнесін қолға алып, үйде отырып-ақ халықтың сұранысына сай жұмыс істеп бастайды. Қосымша тұсаукесер тойларына киімдерді жалға беріп отырады.<blockquote>– Астана қаласында фитосанитария мамандығы бойынша білім алдым. Мұны кейін магистратурада жалғастырдым. Сонда оқып жүргенімде дәл қазіргі дүкенімдегідей жерге жұмыс істегенім бар. Сол кезде іштей «өзімнің осындай кәсібім болса» деп армандаушы едім. Адамның &nbsp;арманы алдамайды ғой. Төрт жыл бұрын бастаған кәсібімді дамытып, өткен жылдың аяғында Аллаға тәуекел етіп, сыйлықтар дүкенін аштық. Оған «Балнұр» қызымыздың атын бердік, – дейді кәсіпкер.</blockquote>«Жас келсе, іске» демекші, ерінбеген адам табыстың көзін табады. Жұлдызай Омарқызы бойындағы жастық жалынын жұмысқа, кәсіпке қарай арнағанды жөн көреді. Сыйлықтар әлемінде қуантуға арналған құшақ-құшақ гүлден бастап безендіруге қажеттінің дүниенің бәрі бар.&nbsp;<blockquote>– Кәсіп бастау үшін айқын мақсат керек. Бірінші кезекте қалтаны қалыңдату емес, сүйікті ісіңді сапалы жасау. Нарықты зерттеу, сұранысқа талдау жүргізу қажет. Бұл менің жаныма жақын сала. Өзім осы гүлдер арқылы жаныма жайлылық ұялайды. Дүкендегі гүлдерді аптасына 2 рет Алматы қаласынан арнайы алдырамын. Биыл бітіру кешінде гүлдердің бәрі жаппай өтіп кетіп, халық гүл таба алмай біраз әуреге түсіп қалғаны бар. Біздегі алғашқы тәжірбие болған соң мұндай жағдай болуын қалыпты деп қабылдадық. Жалпы кез келген дүниені адамға тәжірибемен келеді ғой. Келген адамның барлығын бір жерден тапқанын қаладық. Сол үшін де қазір аниматор қызметін ұсынатын Гауһар Әбдікәрімовамен бірлесе жұмыс істеп жатырмыз. Сондай-ақ сыйлық іздеп келген адам тәтті тортының болғанын жақсы көреді. Мұндайда арнайы кондитерлермен келісіп, оны да қосып отырамыз, – дейді ол.&nbsp;</blockquote>Жұлдызайдың жарқын кәсібі тұтынушы тарапынан жоғары бағалануда. Тұрақты тапсырыс беретін тұрғындармен қоса сұраныс саны күннен-күнге көбеюде. Ең бастысы баға – қолжетімді, сапа – көңілге қонымды. Кәсіп қылған адам қашанда жетістікке, мақсатына жетеді. Оны көзімізбен көріп келеміз.&nbsp;Бастаған істі жан дүниеңмен атқара білгенге табыс өзі келеді. Мақсат, жігер, ізденіс алға жетелейтіін айтқан кәсіпкер әлі талай белесті бағындыратынынан үмітті.&nbsp;Ақнұр САҒЫНТАЙ

Қармақшылық кәсіпкер гүл сатып, табыс табуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сырдария ауданының азаматы Нұрымхан Сәтібеков – еңбекқор жігіт. Сан кәсіптің қыр-сырын меңгерген ол әлеуметтік желіде белсенді. Бүгінде TikTok желісінде оқырмандары көп. Ол алғашында мал шаруашылығымен айналысып бастады. Өңірлік инвестициялық орталығы арқылы «Іскер» бағдарламасына қатысып, жеңілдетілген несие алды. Қаражатқа жылқы басын көбейтті.– Негізгі мамандығым – фельдшер. Осы салада еңбек етіп келемін. Қосымша кәсіпкерлікті де қолға алдым. Бүгінде бір іспен ғана шектелуге болмайды. Бұл – уақыт талабы. Мемлекет тарапынан жас кәсіпкерлерге қолдаудың артқанын көріп, осы бағытта өзімді сынап көруге бел будым. Бастапқыда біршама қиындық болды. Мойымай қайта жігерлендім. Өзім секілді жастардың тәжірибесін көрдім. Кәсіпкерлік саласы мамандарынан кеңес алдым. Қазір жаман емес. Ісім алға жылжып келеді, – дейді ол.Шаруасы дөңгеленген жігіт мұнымен тоқтап қалмады. Биыл «Іскер» бағдарламасы аясында «Ара балын өндіру» жобасы қолдау тапты. 4 миллион теңге несие алып, керекті құрал-жабдықтарын түгендеді. 20 жәшік-ұяда ара бағады. Өнімін жергілікті тұрғындар тұтынады, бағасы да қалтаға қонымды. Келісі – 2500 теңге. Ара балының пайдасы айтпаса да түсінікті. Салқын түскелі тұтынушылар көбейген. Көпшілігі әлеуметтік желі арқылы тапсырыс береді екен. Шаруашылық ауылдан 8 шақырым жерде орналасқан, онда жылына екі рет ара балы тартылады. Балдың құрамында шеңгел, бәйшешек, жантақ, жоңышқа шырыны бар.Жас кәсіпкердің алдына қойған мақсаты айқын. Бұл тек бастамасы екенін айтады. Ара балынан өзге де өнім шығаруды көздеп отыр.Сонымен қатар оның тауары жақында «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының «Бір ауыл – бір өнім» жобасы аясында өткен көрменің үздіктері қатарынан табылды. Осылайша, шаруаға мығым жігіт ісін ширатып келеді. Алдағы уақытта жәшік санын көбейтіп, өнімін өзге де өңірлерге шығару жоспары бар.

Қосымша кәсіпкерлікті қолға алған фельдшер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қызылорда облысының Сырдария ауданында кәсіпкерлік көкжиегі кеңеюде. Аудан көлемінде қаншама жан өзіне тиісті кәсіппен айналысып қана қоймай, аудан экономикасының артуына титтей де болса септігін тигізіп отырғаны қуантады.&nbsp;Бесарық ауылында жақында шағын өндіріс орталығы ашылды. Аумағы 1 мың шаршы шақырымды құрайтын орталықта бүгінде 13 кәсіпкер кәсібін жүргізуде. Орталықта кәсібін ашқан ауыл тұрғындарының бірі ерлі-зайыпты Жанат мен Мұхит Молдабаевтар.Молдабаевтар отбасы кәсіп жүргізуден хабары бар жандар. Осы уақытқа дейін сауда-саттықпен айналысып келген. Бизнесте жинаған тәжірибесін пайдалана отырып, өнім өндіруге бет бұрады. Сауда-саттықпен айналысу барысында пластик бөтелкелерге сұраныстың жоғары екенін аңғарады. Өңірде бөтелке шығаратын бірлі-жарым кәсіпкер болмаса, нарықтың бос екенін анықтайды. Осылайша пластик бөтелкелер шығару жөнінде шешім қабылдайды.<blockquote>«Біздің негізші тұтынушыларымыз ауылдық елді мекеннің тұрғындары болмақ. Себебі сүт өнімдері мен өзге де түрлі сусындарға қажет пластик бөтелкеге сұраныс жоғары. Қазірдің өзінде тәжірибе үшін шығарып жатқан бөтелкелеріміз өтіп кетіп жатыр», – дейді кәсіпкер Мұхит Молдабаев.</blockquote>Кәсіп иелері өндіріске қажет 12 млн теңгені «Қызылорда» Өңірлік инвестициялық орталығы арқылы мемлекеттік бағдарлама аясында жеңілдетілген пайызбен алған.<blockquote>«Аймақ басшысы Нұрлыбек Машбекұлы өңірде өндірісті дамыту жөнінде алдымызға міндет қойып отыр. Ол үшін жергілікті бюджеттен 1,5 млрд теңге қаржы бөлді. Біздің Өңірлік орталықтың кәсіпкерлік мақсатта берілетін несиелері өте тиімді. 6 пайызбен, 5 жылға беріледі және 1,5 жыл демалыс кезеңі бар. Бесарықтағы өндіріс орталығында жұмысын бастаған 13 кәсіпкердің бесеуінің жобасы біздің орталық арқылы қаржыландырылды», – дейді «Қызылорда» Өңірлік инвестициялық орталығының директоры Талғат Матаев.</blockquote>Өнім шығаруға қажет құрал-жабдықтарды кәсіпкерлер Алматыдан алдырса, шикізатын Шымкентке тапсырыс беруде.<blockquote>«Сағатына 700 данаға дейін бөтелкелер шығаруға болады. Бөтелкелерді жарты, бір және бір жарым литр көлемде шығара аламыз. Өндірістің жұмысын жолға қойғаннан кейін толық қуаттылықта жұмыс істейміз деген үміттеміз», – дейді Жанат Азизова.</blockquote>Жанұялық бизнес иелері кәсіпті әзірге өздері жүргізбек. Тапсырыс көлемі артқан жағдайда жаңа жұмыс орнын ашуды көздеуде.Айта кету керек, «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығы – &nbsp;микроқаржы ұйымы. 10 жылдан бері аймақта кәсіпкерлік саласындағы жобаларды мемлекеттік бағдарлама аясында қаржыландырып келе жатыр. Бүгінгі күнге дейін орталық жалпы құны 14,6 млрд теңгені құрайтын кәсіпкерлік мақсаттағы 2739 жобаны қаржыландырды. 2953 жаңа жұмыс орны құрылды. Бесарық ауылында жұмыстарынан тыс уақытта кәсіптерін дөңгелетіп отырған тағы бір ерлі-зайыпты жұп ауылдағы мектептің дене шынықтыру пәні мұғалімі Самат Ақпанбетов жары Гүлзирамен бірге жұмысқа арналған қолғап шығаруда.<blockquote>«Кәсібімізге қажет қаржыны «Қызылорда» Өңірлік инвестициялық орталығынан алдық. Мемлекеттік бағдарлама аясында аз пайызбен 6 млн теңге несиеге осы ісімізді бастап отырмыз. Қазір нарықта жұмысқа қолдануға арналған қолғап парымен 120-150 теңгеден сатылып жатыр. Біз 80-85 теңгеден береміз. Сұраныс жоғары. Енді ғана ғой бастап жатқанымыз. Десе де алғашқы шығарған партияны құрылыс заттарын сатумен айналысатын кәсіпкерлер қуана-қуана алып кетті», – дейді.</blockquote>ЖК «Гүлзира» қазір күніне 200-250 дана, аптасына 1200-1500 дана қолғап шығарып жатыр. Цехтың қуаттылығына сай өнім шығаруына Гүлзира, ал өнімнің сапасы мен тұтынушы табуға Самат жауапты. Әзірге бар шаруаны өздері істеп жатқан отбасылық кәсіп иелері болашақта екі жұмысшы алуды көздеп отыр.

Кәсібін өрге домалатқан жандар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Жақсы жаңалық естісек жас балаша қуанып, оны көпшілікке насихаттауға асығатын жайымыз бар. Сондағы мақсат – кәсіп ашып, көсегесін көгертіп, көкжиегін кеңейткен кәсіпкерлер көпке үлгі болса дейміз. Бүгінгі кейіпкеріміз де сол, жақындарының қолдауымен, алға қойған арманын айқындап, мақсатын мықтаған жан – Ару Махатқызы.«Әйел – қырық шырақты» деген тәмсіл бар. Отбасының берекесін ұйытып, бала өсіріп, жар күтетін әйел – ел экономикасына үлес қосу бағытындағы ауқымды жұмыстарда да өте белсенді. Әсіресе кәсіпкерлік жұмыстарында бағы мен іскерлігін ұштауда қыз-келіншектер тартынып жатқан жоқ. Оған дәлел бүгінгі біздің кейіпкеріміз. Ару Жалғас Әйтеке би кентінде дүниеге келген. №249 мектеп-лицейден түлеп ұшқан жас Тараз қаласындағы М.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде білімін шыңдаған. Ал кәсібін отбасы көптен күткен Мұстафа ұлы дүниеге келген соң бастайды.&nbsp;<blockquote>– Баламыздың есіміне ұқсатып «МұсТАШ» деп атадым. Ұзартып айтқанда – Мұстафадан табиғи ауыл шұжығы деген мағынаны береді. Кәсіп бастаудағы мақсатым – тек табиғи, денсаулыққа пайдалы тағамдарды халыққа ұсыну. Қазіргі кезде көп бала үйдің тамағын жемейді. Чипсы, кириешки сияқты зиянды заттарды жейді. Нәтижесінде неше түрлі диагноздарын естіп жатамыз. Сол себепті қолдың шұжығын, қолдың әсібін балаларға арналған «сосиски» жасауды бастадым. Ата-ана балаларына кішкентайынан жаны ашып, денсаулығын бірінші орынға қойып, дұрыс тамақтануды, балаға ненің зиян, ненің пайдалы екенін ашып түсіндірсе екен деймін. Кәсіпті осы жаз мезгілінде бастадым. Тың идеям балама қарап отырып басыма келді. Балалар ауырмасыншы, дендері сау болсыншы деп көп ойлаймын. Сол үшін де басыма осындай ой келген шығар. Осы ойымды қолдап, демеу болып, «сенің қолыңнан келеді» деп шабыт берген жолдасыма, анама (енеме) алғысымды білдіремін, – дейді жас кәсіпкер.</blockquote>Кәсібін жолға қойған оның ынта-ықыласы биік мақсаттарға жол сілтегендей. Асыл жар, аяулы ана осылайша кәсіпке де, үй шаруасына да уақыт табады.<blockquote>– Қазіргі таңда шұжықтың түр-түрін, әсіп, сосискидің әртүрін шығарып жатырмын. Мәселен, «Краковский» шұжығы, «Финский сервелат» шұжығы, қазақша шұжық, ерлер шұжығы дайындалады. Бағасы қол жетімді деп ойлаймын. Ешқандай химиялық зиянды &nbsp;қоспалар құрамында жоқ. Табиғи еттен жасалған табиғи өнім. Зиянсыз таза табиғи еттен жасалғанын біліп, дәмін ұнатып алып жүрген тұрақты клиенттерім өте көп. Алдағы уақытқа кәсібіме байланысты жоспарларымыз бар. Соның бірі халыққа ұнайтындай өнімдерімнің түрін көбейтіп, кішігірім өзімнің жеке цехымды ашқым келеді. «МұсТАШ» – дәмі ерекше, табиғи еттен жасалған, зиянды қоспаларсыз жасалған өнім. Біздің өнімді таңдаңыз, шұжықтарымызбен денсаулығыңызды қорғаңыз дегім келеді, – дейді Ару Махатқызы.&nbsp;</blockquote>Жас кәсіпкер сөз арасында мұның барлығы алдымен Алланың, одан соң халықтың арқасы, адал еңбегіміз, маңдай теріміздің жемісі деп білетінін айтты. Несібе – еңбек еткенде. Бизнесті сәтті жүргізу үшін күнделікті тынбай еңбектену қажет. Сонымен қатар үнемі ізденіс үстінде жүріп білім алып, кәсіби деңгейін арттыруға ұмтылмаса барлығы бекер болады. Иә, көп еңбек еткенге бақыт та басын иеді. Әлем де еңбекпен ғана жасарып, жаңғырады емес пе?Кәсіпкерлікті дамыту – бүгінгі күннің алға қойылған маңызды міндеттерінің бірі. Кәсіпкерлік қаншалықты дамыса, экономика да соншалықты өркендеп өсе бермек. Бүгінгі заманның талабы да осы.&nbsp; Айнұр ӘЛИ

Қазалылық кәсіпкер өзінің жеке цехын ашуды жоспарлап отыр

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ешқашан қиындықтан қашпау керек деген қожабақылық кәсіпкер Ғазиз Телағысұлының жаңа іс бастағанына көп бола қойған жоқ. Десе де тұтынушының талғамынан шығып, көңіліне қонатын сапалы әрі сәнді кірпіш өндіруші ретінде ауыл-аймаққа аты таныс. «Ауыл аманаты» бағдарламасы бойынша, 2,5 пайызбен 3,6 миллион теңге алып, кәсібін бастаған жанның бүгінде тірлігі қызу. Ол кірпіш шығаратын цех жұмысын жандандырып отыр.&nbsp;Жас кәсіпкермен телефон арқылы тілдестік. Күндіз жұмысы қауырт болатындығын ескертіп, «Сұрақтарыңызды жазып қойсаңыз, кешкілік жауап берейін» деп ықылас білдірді. Әрине бұған келісе кеттік. Кәсіптің көзін тауып, несібесін айырып отырған жанның жауапкершілігі де жоғары болып шықты. Келіскен уақытта кәсіпке қалай келгендігі туралы айтып берді.&nbsp;<blockquote>– Бағдарлама арқылы қаражатқа қол жеткіздім. Әзірге кірпіштің бір түрін шығарудамын. Бұл үйдің сыртын қаптауға арналған. Қазіргі таңда нарықта жоғары сұранысқа ие. Күніне 20-30 квадрат шығарамын. Арнайы аппараттарды агенттіктер арқылы алдырдым. Тапсырыс бойынша өнім шығарамын. Болашақта бірнеше түрін дайындауды жоспарлап отырмын, – дейді Ғазиз Телағысұлы.</blockquote>Кәсіпкердің жары Ұлжан Алмасқызы №102 орта мектепте ағылшын тілі пәнінің мұғалімі. Жас отабсы &nbsp;Жансұлтан, Нұртілеу, Ертілеу атты ұлдарды өмірге әкеліп, тәрбие беріп отыр. Ал Ғазиздың анасы Алтынай Инят зейнеткер. Балаларына ақылын айтып, немерелерінің бал қылығын қызықтап отырған асыл әже.&nbsp;<blockquote>– Отбасым әр істе қолдаушы. Кез келген бастамамда сәттілік тілеп отырады. Қазір «жұмыс жоқ» деп қолқусырып отыратын уақыт емес. Ептілік болса, ебін табам деген жанға мемлекет те қолдауын аяп қалып жатқан жоқ. Тек ерінбей, еңбек етсең болғаны, – дейді кәсіпкер.&nbsp; Ауыл тұрғындарының табысын арттыруға арналған пилоттық жобаның жемісін көріп отырған қазалылықтардың қатары көп. Барлығы дерлік бағдарламаның баяндылығын айтып, кәсіп бастағандарына қуанышты екендіктерін жеткізді.&nbsp;</blockquote>Айта кетерлігі, Қазалы кәсіпкері көп аудан. Жыл өткен сайын бизнес бас­таушылар саны артып отыр. Мәселен, биыл шағын және орта кәсіпкерлік саласында 5 797 кәсіпкер тіркеліп, нақты жұмыс жасап тұрғаны 5 607 бірлік. Яғни, белсенділік көрсеткіші – 96,7 &nbsp;пайыз болды.&nbsp;Сала мамандарының берген мәліметіне сүйенсек, аудан кәсіпкерлері тарапынан 8,5 миллиард теңгенің өнімі өндіріліп, өнім көлемі 93,1 пайыз болып қалыптасты. Жыл басынан бері ауданда жаңадан 17 кәсіпкерлік нысан бой көтеріп, 56 адамды тұрақты жұмыспен қамтамасыз етті. Кәсіпкерлікті қолдау шараларына келсек, мемлекеттік бағдарламалар аясында қаржы ұйымдары тарапынан 166 жоба бойынша аудан кәсіпкерлеріне 3,0 миллиард теңге несие, грант қаражаты берілді. Бөлшек сауда айналымы 7,1 миллиард теңге болып, 4,1 пайызға көбейген.&nbsp; Ұлболсын ТАЛАПБАЕВА

Қазалыдағы кірпіш цехының жұмысы жандануда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Кәсіп ашу жасқа қарамайды. Іске икемі болса мемлекет тарапынан беріліп жатқан жаңа мүмкіндіктерді пайдаланып қана қоймай, бизнестерін ашып, оны әрі қарай дөңгелетіп әкетіп отыр. Осы ретте кәсібін ашып жатқан жалағаштық жастардың саны жыл санап артып келеді.Мәселен, «Далида» сауда үйінің ашылуын жалағаштықтар асыға күткенін жасырмайды. Бұл нысанды жеке кәсіпкер Бақыт Ахметова «Ұлттық жоба» мемлекеттік бағдарламасы аясында қалады.Сауда үйінің жалпы алаңы 400 шаршы метрді құрайды. Ғимараттың ашылу салтанатында аудан әкімінің орынбасары Арнұр Нұрмағанбетов келіп, сауда үйінің жұмысына сәттілік тіледі. Енді аудан тұрғындары жаңадан бой көтерген заманауи үлгідегі нысанда сауда жасай алады. Сауда орталығында Көкөніс өнімдері, тұрмысқа қажетті заттар, ет өнімдері, техникалық аксессуарлар халыққа тиімді бағада ұсынылатын болады.Сауда нысаны алдағы уақытта аудан экономикасының әлеуетін арттырып, сауда бәсекелестіктігін дамытуға және баға тұрақтылығын сақтауға септігін тигізетін болады.<blockquote>– Аудан орталығына үлес қосқанымыз үшір қуаныштымын. Ғимаратымыз заманауи үлгіде салынды. Халықтан бата алып жатырмыз. Ел игілігіне жұмыс жасауға ниетті. Бізде 11 шағын дүкендер бар. Сауда сөрелерінле ет өнімдері, көкөністер бар. Сауда үйінің ашылғанына халық та қуанышты, біз де қуаныштымыз, – деді кәсіпкер.</blockquote>Жалағаш ауданының құрылыс саласында да қарымды істер жетерлік. Қайтарымсыз грант алған кәсіпкер бүгінде құрылыс заттарын шығарып жатыр. Қазірде «Бибігүл апа» дүкені түгел ауданды құрылыс заттарымен қамтамасыз етуде. Жарға жапсыратын түрлі түс қағаздар, желімдер, ұнтақтарды бір дүкеннен-ақ табуға болады.Бүгінде аядай ғана жерді ауқымды құрылыс дүкеніне айналдырып, татымды тірлік атқарып жатқан кәсіп иесі өнімдерін Қызылорда қаласына да жөнелтіп жатыр. Алдағы уақытта Шымкент, Ақтөбе қалаларын қамту жоспаларында бар. Бұл жүйелі жұмыстың барлығын кәсіп иесі Ерлан Рашидов мемлекеттік қайтарымсыз грант арқылы жолға қойған.<blockquote>– Құрылысы былтыр көктемде басталды. Қазірде кәсіпорыннан кафель желімдері, үйдің төбесі мен еденге пайдаланатын 6 түрлі өнім шығады. Құрылыс заттарын дайындауға 6 жұмысшы жұмылдырылған. Мемлекет тарапынан қайтарымсыз несие ұсынылып жатыр, осы зауытты салуға көп көмегі тиді. Қолдау бар. Өндіріс орындарын көптеп салу кәсіпкерге ғана емес аудан тұрғындары үшін де тиімді. Бағасы нарықтан арзанға түседі, сонымен бірге жұмыссыздықты азайтар еді. Ерінбей кәсіптің көзін зерттесең мемлекеттен қаржылық көмек ұсынып жатыр, – деді кәсіпкер.</blockquote><figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fde197eb_d6dc_4de5_a86b_c5f3a27c1acc_80a832cbcb.jpeg" alt="fde197eb-d6dc-4de5-a86b-c5f3a27c1acc.jpeg"></figure>Күн санап кәсіпке ден қойғандардың қатары артуда. Бірі мемлекет берген мүмкіндікті тиімді пайдаланып тың идеясымен жаңа кәсіп бастаса, енді бірі дөңгелетіп отырған кәсібін одан әрі ұлғайтып, көкжиегін кеңейтуде. Солардың бірі – Нұргүл Алтыбаева. &nbsp;Ол мемлекеттен қайтарымсыз грант алып, кондитерлік өнім шығару ісін қолға алған.<blockquote>– Мен маусым айында қайтарымсыз грантқа өтінім білдіріп, жеңіп алдым. Пештер мен миксерлер және басқа қажет құралдарды алдым. Түрлі пішіндегі, өзгеше дизайндағы торттарды шығарудамын. 2010 жылдан бері торт дайындаға қызығып жүретінмін. Сол қызығушылығым кәсіпке айналуда. Күніне тапсырысқа қарай 9-10 торт жасаймын. Алдағы уақытта осы кәсіптің көкжиегін кеңейткім келеді,- деді Нұргүл Алтыбаева.</blockquote><figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/6376cc75_22f1_4602_9086_eaf04d636640_eb19c67533.jpeg" alt="6376cc75-22f1-4602-9086-eaf04d636640.jpeg"></figure>

Аудан әлеуетін арттырып жүрген кәсіпкерлер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазалы ауданда асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығының өнімділігін және өнім сапасын арттыруды көздеген кәсіпкерлер саны жылдан жылға артып келеді.&nbsp;Атап айтар болсақ, Қазалы ауданы, Ғани Мұратбаев ауылдық округінің тұрғыны Ербол Әбілтаев осы күні мүйізді ірі қараны бордақылаумен айналысады. Ол бала шағынан әкесіне еріп, маңдай термен еңбектеніп, қалай кәсіп жасау жолдарын үйренген. Әкелі-балалы халықтан союға мал алып, жіліктелген етін әжептәуір қаржыға өткізіп ақша табатын. Ер жете келе бар береке төрт түлікте екенін түсінген Ербол кейін жиылған қаражатқа 5-6 бас сиыр алып, өзі мал бағуды қолға алады.Ербол орта мектеп қабырғасында жүргенінде үздік шәкірттер сапынан көрінген. Қабілет-қарымы, елгезектігімен ұнаған бірқатар ұстазы оған жоғары оқу орнына түсіп, білімін толықтыруға кеңес берді. Себебі одан түбі жақсы маман шығатынына мол сенім артты. Алайда үлкен өмірге қадам басқан тұста тағдыр таланы басқа арнаға ойысты.<blockquote>– Балам сабақты өте жақсы оқыды. Дегенмен оқу орнына түсіп, қалаған мамандық иесі болуына тілектестігімді білдіргенімде кәсіпкер боламын деп шешім қабылдады. Оның бұл таңдауына қарсылық білдірмедім. Содан бері өз еңбегімен табыс тауып жүргеніне жиырма жылға жуықтапты. Алғашында шамалы қаражатпен балық сатумен айналысты. Бұдан соң лақ пен тоқты алып, бордақылады. Кейін сиыр мен жылқыны баптауға көшті.&nbsp;</blockquote>Қазір шүкір күнделікті 3-4 бас ірі қараны сойып, тұрақты тұтынушыларына өткізеді. Жылқыны 3-4 ай баптаса, сиырды жарты жыл бордақылайды. Малдарға барлық жағдай жасалады. Еті дәмді, әрі сапалы болсын деген мақсатта қораға арнайы мұздатқыш пен желдеткіш орнатылған. Ірі қараларды арнайы қасапшылар сояды, – дейді Ерболдың әкесі Бағдат.&nbsp;Кеңес Одағы билік құрған жылдары аудандағы Құмжиек, Қазақстанның 40 жылдығы атындағы совхоздарында ақтылы қой өргізген әкесі Бағдат 1996 жылы Ғ.Мұратбаев ауылына қоныстанады. Оның тіршілік қамымен шопан таяғын, мал өнімдерін дайындаушылыққа ауыстыруына тура келді. Сонда Ербол әкесіне қолқанат болып, қолынан келетін көмегін берді.&nbsp;«Көре-көре көсем боласың» демекші алымды жас қолға алған тірліктің бүге-шүгесін санаға мықтап тоқыды. Ынта-ықыласының нәтижесінде 2014 жылы ауылдық жерлердегі кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасы аясында 2,5 миллион теңгенің несиесіне қол жеткізді. Алынған қаржыға тоқты сатып әкеліп, қой бордақылауға кірісті. Еңбек түбі – береке демейме, тынымсыз еңбектің арқасында мемлекеттің берген ақшасын мерзімінен бұрын төлеп құтылды.2015 жылы аталған бағдарлама бойынша ірі қара малын көбейту үшін тағы да 3 миллион теңге алып, алғашында 12 бас бұқаны бағымға алды. Жыл санап күтімін жетілдіріп, мал санын көбейтуге күш салды.Бүгіндері Ғ.Мұратбаев ауылында тұратын жеке кәсіпкер, әке жолын қуған Ербол Бақытұлы Әбілтаев қорасындағы 150-ден аса ірі қара мен жылқының бағымын келістіре жүргізіп отыр.&nbsp;Ерболдың айтуынша, бордақы малдарына арнаулы құрал арқылы бидай, арпа, сұлы мен күнжара және жүгері тартылып, жемге айналдырылса, жоңышқа мен пішен туралып беріледі. Осындағы күні бойы толастамайтын қат-қабат шаруаларды Ғабит Шегебай, Айбек Өтегенов пен Нұрсұлтан есімді көмекшілері және Асылжан атты жүргізуші атқарады. Бұлар өздеріне жүктелген міндеттерге мұқият қарап дер кезінде орындауға дағдыланған.Кәсіпкердің айтуынша, қайсыбір істі қолға алғанда ерекше құштарлықпен қарау керек.<blockquote>– Жанұяда жалғыз болғандықтан да шығар, еңбекке ерте араластым. Әкемнің ізіне еріп, мал союды үйрендім. Оны базар, дүкендерге өткізіп кәсіпті дөңгелету қыр-сырына қанықтым. Мен үшін кәсібім ерекше құмарлық сезімімді оятады. Өйткені өзгелердей жәй ет өткізгім келмейді. Керісінше, әрбір ірі қараның салмағын екі есе көбейтуді көздеймін. Сонда ғана нағыз еңбегімнің жемісін татып, одан ләззат аламын.&nbsp;</blockquote>Бір өкініштісі, ауыл тұрғындарындағы мал тұқымы азып кеткен. Асылтұқымды бұқа жоқ, болса бірлі-жарымында ғана бар. Сол себепті де аудан төңірегінен алған ірі қара малы аса салмақ қоса бермейді. Сондықтан жеке көлігіммен апта сайын Қостанай мен Шымкент жақтан бір рейс бағытымда 18-20 бас мал әкелемін. Бұл әрине, аз шығын емес. Бірақ барға қанағат етемін.&nbsp;Осылайша сиыр мен жылқыны бордақылау арқылы аудан тұрғындарын ауыл шаруашылығы өнімдерімен қамтамасыз етеміз. Әйтеке би кентіндегі екі дүкенмен келісім-шартқа отырдық. Сиырдың әрбірі 300-320 келі таза ет береді. Шүкір, алға қойған жоспарларымыз жүзеге асып келеді, – дейді жеке кәсіпкер Ербол Әбілтаев.Соңғы кездері ауыл шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен экологиялық тазалығын сақтауға ерекше мән беріліп келеді. Алдағы уақыттары да тиісті орындар агроөнеркәсіп саласының өркендеуіне белсене атсалысып жүрген азаматқа барынша қолдау көрсетеді деген сенім бар.&nbsp;Айнұр ҚАЗМАҒАМБЕТОВА

Қазалылық кәсіпкер мүйізді ірі қара бордақылаумен айналысады 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мемлекет басшысы&nbsp;Қасым-Жомарт Тоқаев аграрлық саланы дамытуға басымдық беру керегін үнемі айтады. Бұл ретте ауыл шаруашылығы саласы аясында кәсіпкерлікті дамытуға да қолдау бар. соның бірі «Ауыл аманаты» жобасы.Бүгінде ауыл-аймақтағы ауыл шаруашылығы саласын дамытуда «Ауыл аманаты» пилоттық жобасы сәтті жүзеге асырылуда. Аталған жоба аясында биыл аймаққа 3 миллиард теңге қаражат бөлінген. Жеңілдетілген 2,5 пайызбен несие беру арқылы&nbsp;жылыжай, сүт, ет өндірісі, құс және балық шаруашылығы, өсімдік шаруашылығын дамыту, ауыл шаруашылығы кооперативтерін жабдықтау, мал шаруашылығын дамыту және басқа да бизнес жобаларды қаржыландыру көзделген.&nbsp;Ауыл халқының табысын арттыруға негізделген несие 5 жылға, мал шаруашылығы үшін 7 жылға дейін беріледі. Ал мемлекеттік бағдарлама игілігін тиімді пайдалана білгендер шаруашылығын дамытып, бүгінде оның жемісін көруде.&nbsp; &nbsp;«Ауыл аманаты» жобасына қатысып, өз шаруашылығын дамытуды мақсат еткен Қарауылтөбе ауылдық округінің тұрғыны&nbsp;Сейсенкүл Кыдырбаева жылыжай ісін жандандырмақ ниетте жобаға өтінім берген. Нәтижесінде кейіпкеріміз «Ауыл Аманаты» бағдарламасы арқылы 7 миллион 9 мың теңге жеңілдетілген несие алып, жаңа жылыжайды іске қосқан.<blockquote>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;– «Ауыл аманаты» жобасы арқылы жеңілдетілген несие алып, жылыжай ісін бастадым. Қазіргі таңда 255 шаршы метрді құрайтын жылыжайдан күніне 100 келіге дейін қияр жинаймын. Еңбек етемін деген адамға мемлекет тарапынан берілер мүмкіндік көп. Тек істің көзін таба білу керек, еңбектену қажет, – дейді кейіпкеріміз бізбен әңгімесінде.</blockquote>&nbsp; &nbsp;Жылыжай ісі соңғы жылдары тұрғындардың қызығушылығын тудырып, жаңа өндіріс көзі жанданып келеді. Істің көзін тапқандар мұның тиімділігін де жақсы түсінген. Бүгінде кейіпкеріміз жылыжайдан алған қияр өнімімен ауыл және қала тұрғындарын қамтамасыз етіп келеді. &nbsp;Сонымен бірге жылыжайда қызанақта өсірілуде. Кәсіпкер алдағы күз айларында қызанақтың алғашқы өнімдерін сатылымға шығармақ ниетте. &nbsp;Көкөністің бұл түрі қашанда дастарханнан табылатын, көпшіліктің сұранысына ие өнім қатарында. Нарықты зерттей білген кейіпкеріміздің &nbsp;кәсіп аясы мұнымен шектелмек емес. Ол алдағы уақытта жылыжайдан үздіксіз өнім алуды ойлап, лимон өсіруді де қолға алмақ. Ауылда кәсіп ашып, өз ісін дамытқан Сейсенкүл Кыдырбаева бүгінде жылыжайда 3 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр.&nbsp;Айдана Сейіл

Жылыжай – жайлы кәсіп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Билік пен бизнес бір-біріне сенімді серіктес болуы керек. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа арнаған әр Жолдауында шағын және орта бизнес өкілдеріне қолдау көрсету қажеттігін үнемі айтады. Мемлекет басшысының пәрменінен соң кәсіпкерлерге ел үкіметі тарапынан көрсетілетін көмектің нақты қадамдары да белгіленді.Жемісі ретінде күн санап кәсіпке ден қойғандардың қатары артып отырғанын көруге болады. Бірі мемлекет берген мүмкіндікті тиімді пайдаланып тың идеясымен жаңа кәсіп бастаса, енді бірі дөңгелетіп отырған кәсібін одан әрі ұлғайтып, көкжиегін кеңейтуде. Бұл облыстағы кәсіпке бет бұрғандардың жұмысының жанданып жатқанын көрсетеді. Өз кәсібін өрге домалатып жатқан кәсіпкерлердің бірі – Ерлан Өтепов.Ол ұлттық жоба қорытындысымен қайтарымсыз грант алып, жоғарғы қысымды шлангалар жасап шығаруды қолға алған. Бүгінде 2 адамды жұмыспен қамтып отыр. Қажетті құрылғыларды Қытайдан алдыртқан кәсіпкер, сұраныстың да аз емес екенін айтты. «Өнімдер газ пештеріне, ұшаққа, және өзге де техникаларға әбден қажет», – дейді кәсіпкер.<blockquote>– «Бұл кәсіпті бастағаныма 3 айға жуық уақыт болды. Көптен ойда жүрген кәсіп болатын. Мемлекеттік бағдарлама аясында қайтарымсыз грант алып, осы кәсіпті жолға қойдым. Енді бұл шлангаларды аэропорттағы техникаға жауап беретін мамандар, газ пештеріне жауапты мамандар қатты қажет етеді. Қытайдан құрылғыларды алдыртып, қызығып кірісіп кеттік. Бүгінде жұмысымыз жүйелі. 2 адамды қызметпен қамтып, осы жұмысты бастадық. Кәсібімізді жүргізуге ықпалы тиген жандарға айтар алғысымыз шексіз», – деді Ерлан Өтепов.</blockquote>

«Ұлттық жоба» арқылы кәсібін кеңейтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Аймақта кәсіпкерлік саласы қарқынды дамып келеді. Шағын және орта бизнес өкілдеріне мемлекет тарапынан көрсетілетін қолдаудың да көлемі жыл сайын артуда.Осы ретте кәсіпкерлік саласы түрлі жобалар арқылы даму үдерісінде. Облыста қайтарымсыз грант алып, кәсіп көкжиегін кеңейткен кәсіпкерлердің үлкен шоғыры бар. Өз кәсібінен өнім өндіріп отырғандардың бірі – «Алтын тас» ЖК мекемесінің директоры Нұрбек Тұрғанбеков. Ол тас төсеніш пен керамикалық плиталар өндірісін қолға алып, кәсібін дөңгелетіп отыр.2022 жылы «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ арқылы жеңілдетілген несие алып, өндіріс орнын 3 есеге кеңейткен.<blockquote>– Қазіргі таңда, цех аумағында пискоблок, тротуар тақталары, бордюр, науа , люк, жертөле, полифасад өнімдері өндіріліп, тұтынушыларға пайдалануға берілуде. Биыл өндіріс көлемін 32 000 ш.м-ден 40 000 ш.м дейін ұлғайтуды көздеп отырмыз.Қазіргі уақытта мекемеде 9 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Биыл жаз мезгілінде, нағыз құрылыстың қызған шағында сұраныстар да жиі түсіп жатыр. Біздің қаламыздан бөлек, өзге қалалардан да арнайы тапсырыстар түседі, – деді Нұрбек Тұрғанбеков.</blockquote>Айта кету керек, өз кәсібін ашып, ісін дөңгелетіп отырған кәсіпкерлердің қатары да өскен. Демек, жеке кәсіппен айналысқысы келетін, әрі оны ашуға оңтайланып жүрген азаматтарға жағдай жасалуда. Бұрынғыдай жөн-жосықсыз тексерулерге тыйым салынған. Әкімшілік кедергілер азайып отыр. Салық ауыртпалығы да қысқарған. Кәсіпкерлерге берілетін жеңілдетілген несие көбейгенін де айтып өтпеске болмас. Ендігі мақсат – орта және шағын бизнестің үлесін арттырып, ел дамуын орнықтыра түсу.&nbsp;

Кәсіп көкжиегін кеңейткен кәсіпкер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Былайғы күні есік алдына бақшасын егіп, несібесін Жер-анадан тапқан ауыл жұртшылығы үшін ауыл шаруашылығы саласы таңсық дүние емес. Содан да болар кейінгі жылдары ауыл тұрғындары&nbsp;жылыжай, егін шаруашылығын дамытуға ден қойып келеді. Бұған аграрлық салаға деген мемлекет қолдауы септігін тигізуде. Жеңілдетілген несие алып жеке шаруашылығын дамытуды қолға алған шаруаның бірі – қарауылтөбелік&nbsp;Хасен Кененбаев.&nbsp;Ауылда туып-өсіп, тіршілігіне қанық кейіпкеріміз үшін егін шаруашылығы жат дүние емес. Өзінің айтуынша, он жылдан астам уақыттан бері бақша дақылдарын егумен айналысады. Биыл шаруашылық аясын кеңейтіп, егіс көлемін арттыру мақсатында «Қызылорда өңірлік инвестициялық орталығы» микроқаржы ұйымы «Іскер» бағдарламасына қатысады. Нәтижесінде 6 миллион теңге көлемінде жеңілдетілген пайызбен несие алып, қияр, қызанақ, қарбыз дақылдарын егеді. Бүгінде ала жаздай еткен еңбек пен төккен тер өз жемісін беруде. Биыл диқанның егіні бітік шығып, жоспарлаған өніміне қол жеткізген.<blockquote>&nbsp; &nbsp;– Бүгінде еңбек етіп, кәсібін дамытамын деген азаматқа мүмкіндік көп. Ең бастысы – ерінбей еңбек ету керек. Ерте көктемнен басталған еңбек нәтижесінде жақсы өнім алдым. Қазір жиын-терім науқаны басталды. Қияр жинауды жеңілдету үшін тракторды пайдаланамын. Жай трактор емес, оны түрлендіріп, сыйымдылығы 4 адамға лайықталған тіркеме жалғадым. Бұл өнімді тез әрі уақытылы жинауға мүмкіндік береді, – дейді кәсіпкер Хасен Кененбаев.</blockquote>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Ауыл шаруашылығы дақылдарын егуде жердің құнарлығы ғана емес өнімге жасалатын күтім де аса маңызды. Бұл істе бұған дейін де тәжірибесі мол кәсіпкер биыл 1 гектар аумаққа қияр, 5 гектар жерге қарбыз, 1 гектарына қызанақ еккен. Жиын-терімді жақында бастаған ол әуелгіде әр гектардан 100 келі өнім алғанын айтады.<blockquote>&nbsp; &nbsp;– Былтыр қиярға, қауынға басымдық бердік. Алдыңғы жылы картоп өнімін еккенмін. Бірақ күткен нәтиже бермеді. Биыл қияр, қызанақ, қарбыз ектім. Әр жылда әрқалай. Нарықтағы сұранысқа да, өнімнің төзімділігіне де байланысты. Келер жылы тек қарбыз ексем деп жоспарлап отырмын. Қазіргі таңда егістікке тамшылатып суару әдісін қолданамын, – дейді кейіпкеріміз бізбен әңгімесінде.</blockquote>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Еңбек етуден ешуақытта ерінбеген кәсіпкер Хасен Кененбаев үнемі ізденіп, шаруашылыққа да, диқандарға тиімді жағын ойлап жүреді. Алдағы жоспарымен бөліскен ол мүмкіндік болса, жаңбырлатып суару әдісін енгізсем дейді. Егер осы әдісті жүзеге асырса картоп егуді қолға алмақ ниетте.&nbsp;Айдана СЕЙІЛ

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Кәсіпкерлік