Отбасы құндылықтарын қалай нығайтамыз?

7 қыркүйек — соғыс ойыншықтарын жою күні<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Адамзат тарихына көз жүгіртсек, соғыс пен қақтығыс қаншама қайғы-қасірет әкелгенін көреміз. Бір елді екіншісі жауласа, бір әулеттен талай адам айырылды. Қаншама шаңырақтың оты өшіп, ұрпақтың тағдыры күйреді. Осыны көрген халық бейбіт өмірдің қадірін бәрінен артық бағалайды. Сол бейбітшілікті дәріптеу – ең алдымен бала тәрбиесінен басталады. Өйткені бүгінгі ойыншықпен ойнаған бүлдіршін – ертеңгі қоғамның мүшесі. Сол себепті жыл сайын 7 қыркүйек – Соғыс ойыншықтарын жою күні ретінде аталып өтеді. Бұл күн балаларға қару емес, достық пен мейірімділік сыйлайтын ойыншықты таңдай білуді еске салады.<h2 style="margin-left:0px;text-align:center;">Ойыннан от шықпасын…</h2>Әдетте біз ойыншықты тек ермек көзі деп ойлаймыз. Бірақ ойыншықтың да өз тілі бар. Ол балаға үнсіз тәрбие береді. Қуыршақ ойнаған қыз бала қамқорлықты үйренсе, құрылыс ойыншықтарын ермек көрген ұл бала ойлануға дағдыланады. Ал қолына мылтық пен пышақ ұстаған балаға «күшпен шешу» ойы еріксіз қалыптасуы мүмкін.Психологтар мұндай ойыншықтар баланың агрессиясын күшейтетінін айтады. «Жауды жою», «қарумен жеңу» секілді түсінік ойында қалыптасып, шынайы өмірге де әсер етуі ғажап емес. Бір-бірімен ойнап жүрген бүлдіршіндердің «сені аттым», «мен сені өлтірдім» деп айқайлауы осының дәлелі. Бұл – бейкүнә ойынның артында үнсіз қатердің жатқанын көрсетеді.Жас ұрпақтың санасына зорлықты ерлік ретінде сіңіру – болашақ қоғамға жасалған қастандықпен тең. Сондықтан әлемнің көптеген елдері балаларды бейбіт ойға жетелеп, 7 қыркүйекті ерекше күн ретінде белгілеген.<h2 style="margin-left:0px;text-align:center;">Қатігездікке бастайтын ермек</h2>Қазіргі дүкен сөрелеріне қарасаңыз, түрі қорқынышты құбыжықтар мен үрейлі кейіпкерлерге толы ойыншықтарды жиі кездестіресіз. Қызығы сол – балалар дәл осыларға құмар. Қолында қанжары бар монстр, көзі қып-қызыл робот немесе құбыжыққа ұқсайтын қуыршақ қазір сәнге айналып үлгерді.Тағы бір парадокс – мұндай ойыншықтардың бағасы арзан емес. Кейбірі қарапайым отбасының бір айлық табысына тең. Соған қарамастан, сұранысқа шек жоқ. Бұл – маркетингтің айласы. Өндірушілер балалардың қиялын жақсы жарнама арқылы баурап, ата-ананы қымбат ойыншық алуға итермелейді. Нәтижесінде бала бойына бірнеше қажетсіз қасиеттерді сіңіруі мүмкін.Әлемнің дамыған елдері бұл мәселені ертерек түсініп, «бейбіт ойыншық» өндірісін жолға қойған. Мысалы, Жапонияда ғылымға қызықтыратын құрылғылар, Еуропада шығармашылыққа жетелейтін ойындар кең тараған. Олар баланың ойлау қабілетін дамытып, төзімділікке үйретеді.Ал бізде әлі де әскерилердің автоматы немесе пышағы өтімді тауарлардың бірі. Бірақ таңдау ата-ананың қолында. Қарапайым конструктор, табиғатты танытатын үстел ойыны немесе сурет салуға арналған құрал – бір мылтықтан әлдеқайда пайдалы. Мұндай ойындар баланы қиялға жетелейді, білімге ынталандырады.Әрине, ойыншық – балалық шақтың ажырамас бөлігі. Бірақ балаға берер ең үлкен сыйлық – оның дамуына сеп болатын пайдалы дүние. Бір қымбат роботтың орнына сүйікті кітабын сыйлау – ой-өрісін кеңейтеді. Бір пластик мылтықтың орнына спорт үйірмесіне жазу – денсаулығын нығайтады.Музыкалық аспапқа баулу – құлақ пен қиялды шыңдайды, ал сурет салу құралдары – шығармашылыққа жетелейді. Мұндай дүниелер баланың тек уақытын қызыққа толтырып қоймай, оның болашағына салынған инвестицияға айналады. Бала өскенде ойыншықты емес, алған тәрбиесін ұмытпайды.7 қыркүйек – Соғыс ойыншықтарын жою күні бізге жай ғана атаулы күн болып көрінуі мүмкін. Бірақ оның мәні терең. Бұл күні әрбір ата-ананы «баламның қолындағы ойыншық қауіпсіз бе?» деген сұрақты мазалауы тиісҚорлан САРЫФото: freepik.com

Балаларды бейбітшілкке бейімдейік

Көгалдандыру мәселесін қалай шешеміз?

<h4 style="margin-left:0px;text-align:justify;"><a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Мемлекет басшысының Жарлығымен отставкаға кеткен атқарушы биліктің жұмысында қандай олқылықтар болды? Жаңа Премьер-Министр кім болуы мүмкін? Осы және өзге де сұрақтардың жауабын саясаттанушы Қайрат Айтбайдан білдік, деп хабарлайды<a href="https://inbusiness.kz/kz/news/kabinetten-shykpajtyn-ukimet-sarapshy-otstavkaga-ketken-ukimettin-zhumysyna-baga-berdi"> inbusiness.kz сайты.</a></h4><blockquote>"Бұл бұрыннан шешімін күтіп тұрған жағдай деп ойлаймын. Бәлкім, шамалы кешігіреңкіреп келген шешім болған шығар. Себебі жылдың соңында осындай шешімді тек қана саясаткерлер, заңгерлер ғана емес, жалпы саясатқа қатысы жоқ қарапайым халық та күткен еді. Неге десеңіз, өздеріңізге белгілі құбырлардың ескіргені, жылу электр орталықтарының жұмыс істемей қалғаны, еккен егіннің сол жерде қалып қалғаны, ол аз болғандай салықты көбейтеміз дегені халықтың қатты мазасын алғаны рас. Салықтың бәрі халыққа келіп түседі ғой. Кез келген экономикалық-әлеуметтік мәселені тек қана салықты көтерумен шешу деген үлкен қателік. Бұл халықтың наразылығын тудырып отыр. Мұндай шешім қабылдайтын кезде елдің мұң-мұқтажын тыңдаса, депутаттармен ақылдасса, бір дұрыс шешім болатын еді ғой", - деді спикер.</blockquote>Сарапшы Үкіметтің отставкаға кеткенін қолдайтынын жеткізді. Оның айтуынша, жаңадан келетін Үкімет басшысы әкім болған, министрлікте істеген, ел арасында жүрген азамат болуы тиіс. Сонымен қатар үміткер нарықты да түсіне алып, әлеуметтік мәселелерге көп көңіл бөле алуы керек.Саясаттанушы бұрынғы атқарушы билік несімен есте қалғанын айтты.<blockquote>"Бір-ақ сөзбен айтатын болсам, не Үкімет басшысы кабинеттен шықпайды, не министрліктер кабинеттен шықпайды. Сосын сылдыр сөздері көп. Оларға журналистер сұрақ қойса, "иә" не "жоқ" деген жауаптың орнына бір дұрыстап жауап бермейді ғой. Оны тыңдап отырған адам да, сұрақ қоюшы да шаршайды. Тұрғын үй-құрылыс саласында үлкен қателіктер кетті деп ойлаймын. Халыққа жұмыс, жалақы, зейнетақы керек. Үйлерінде су болмай тұрса, су кетпесе, бұл халыққа тиеді. Екіншіден, салықты қайта-қайта көтере берген. Сол жағынан үлкен дағдарыс алды деп ойлаймын. Жалпы сұрақ көп", - деп жалғастырды ол.</blockquote>Сондай-ақ Қайрат Айтбай бұрынғы Үкіметтің жұмысына баға берді.<blockquote>"Бес балдық шкаламен алатын болсақ, 3-ке әрең жетер еді ғой. Ел тыныштығының сақталуына ғана рөл атқарды", - деп қысқа қайырды сарапшы.</blockquote>Спикер "Әкімдердің деңгейінде отставка күтіле ме?" деген сауалға да тоқталды.<blockquote>"Меніңше, күтіледі. Жаңа Қазақстан деп жатырмыз ғой, көшке ілесе алатындары бар, алмайтындары бар. Білімді, елдің алдында абыройлы, жағдайды білетін әкімдер де бар. Ал ел танымайтын министрлер мен әкімдерге келсек, кадрлық саясат болу керек деп ойлаймын. Премьер-Министрдің орнына кім келетінін білмеймін. Бірақ енді халықтың алдында жүрген Бозымбаев, Ноғаев сияқтылар ғой. Қазақшасы да бар, орысшасы да бар, елдің жағдайын білетін, министр де болған азаматтар да бар ғой. Жалпы болжам жасау деген қиын дүние", - деді спикер.</blockquote>Саясаттанушы жаңа Премьер-Министрдің жұмысының дені аймақта өту керек деп есептейтінін жеткізді.<blockquote>"Кабинетте апталап отырып не істейді? Бір күн Президентте болады, бір күн Үкіметте болады, қалған уақыттың бәрі өңірлерде өтпей ме? Бір аптаны экологияға жіберіп, бір аптаны тұрғын үй-құрылыс саласына арнап, келесі апталарда ЖЭО-ларды қадағалапп дегендей, бүкіл аймақты аяғымен аралап, өз көзімен көрсе ғана мәселе сонда ғана шешіледі. Біздің Үкіметтегі ең үлкен қиындық – шешімді ешкім қабылдамауында. Өткенде Президент "биліктің жартысын Үкіметке бердім" деп айтты. Үкіметте шешім қабылдауға мүмкіндік көп. Бірақ соны осы кеткен атқарушы билік түсінбеді ме, әлде қабылдамады ма белгісіз. Жаңа келетін Үкімет өз өкілеттігін дұрыс пайдаланып, шешім қабылдай білуі керек", - деді Қайрат Айтбай.</blockquote>Айта кету керек, осыған дейін Қазақстан Үкіметі отставкаға кеткенін, Премьер-Министрдің міндеттерін уақытша атқару Роман Склярға жүктелгенін жазған болатынбыз. Бұдан бөлек Сенат төрағасы атқарушы биліктің жұмысына қатысты пікір білдірген еді.Фото: Нұрболат Нұржаубай

"Кабинеттен шықпайтын": Сарапшы отставкаға кеткен Үкіметтің жұмысына баға берді

Автор: Мөлдір СНАДИНФото: qazindustry.gov«Арилан» – электромобиль инфрақұрылымын дамытушы компания. Ол көлікті қуаттандыратын станция орнатуды жолға қоюда. Өткен жылдан бастап «Арилан» Алматыға зарядтау желісін жеткізуді бастады. 2012 жылы құрылған кәсіпорын алдағы уақытта елдің барлық аумағын қамтуды жоспарлап отыр.&nbsp; Бұл мақсатқа қазірдің өзінде 400 миллион теңге бөлген, алдағы уақытта инвестиция көлемін 2 миллиард теңгеге арттыруды көздейді. Саладағы осы және өзге де мәселені сарапшы, «Арилан» компаниясының атқарушы директоры Алексей Сосновскиймен бірге тарқаттық.<img class="image_resized" style="width:100%;" src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Dizajn_bez_nazvaniya_9_ea6bdbf78d.jpg" alt="Дизайн без названия (9).jpg">Фото жеке қорынан– Алексей, қазір жаңа технология жан жақты, әлем елдерін қамтып отыр. Алайда Қазақстан электромобиль дәуіріне дайын деп айта аламыз ба? – Қазақстанда электромобиль екі есе артқан. Республика аумағында 8 мыңға жуық электромобиль бар, 2 жылда (2022-2023 ж.ж.) Дамуға қарап, өзгеріс болатынына сенімдіміз. Әйтсе де отандық автокөлік паркіндегі электромобиль үлесі ауыз толтырып айтатын деңгейде емес. Бар болғаны 0,04% ғана.&nbsp; Электрлі қозғалтқышы бар автокөлік өткен жылдан бастап тіркелген. Бір ғана желтоқсан айында қатарға 521 «жасыл» көлік қосылған. Соңғы он жылда электромобиль саны бойынша мұндай елеулі өзгеріс алғаш рет көрініс тауып отыр. Бұған дейін күрт өсу 2016 жылдың 1 қаңтарында байқалған: 785 машина. Батарея негізінде қозғалысқа енетін автокөліктің басым бөлігі, яғни 1,2 мыңы не 63,9%-ы Алматыда тіркелген. Мұны бірнеше фактормен түсіндіруге болады, маңыздысы бұл қалада бизнесмендердің көбірек шоғырлануында.&nbsp; Келесі кезекте – Астана. Алматымен салыстырғанда елордада жүйткіген электромобиль бәрібір аз – 249 ғана. «Жасыл» көліктердің ең азы Ақмола (4), Ұлытау (4) және Солтүстік Қазақстан (2) облыстарында байқалған. Жақында Парламент мәжілісі депутаттарының бірқатары Қазақстандағы «жасыл» көлік санын ұлғайтып, дамуды тежеп отырған фактордың бірі ретінде инфрақұрылымның артта қалуын меңзеді. Қазір облыс орталықтарының бәрінде электрлі көлікті зарядтаушы станция бар деп айта алмаймыз, ал аймақаралық трассалар туралы сөз қозғау тіпті артық.&nbsp; Осының әсерінен Қазақстанда электромобиль тек қалада жүруге арналған көлік түрі ретінде қарастырылып отыр. Бұған қоса қазақ билігі электромобильге қатысты нақты қадамды енді бастады. Электромобиль сынды күрделі инновациялық технологияларға халықты үйрету, дәстүрлі транспорттан ауысуға дайындықты күшейту керек. – Электромобильді қуаттау мәселесіне кеңінен тоқталыңызшы... – Елімізде бензинмен жүргенге қарағанда электрокармен жүру 3 есе арзан. Энергетика министрлігінің есептеуінше, 1 электромобиль жылына орташа алғанда 3400 кВт/сағат энергия тұтынады, ал 2035 жылға қарай электромобиль секторындағы жалпы тұтыну көлемі 136 млн кВт/сағатқа жетпек.&nbsp; Қазақстанда қашықтығы 500 шақырым, қуаты 350 кВт және аккумулятор сыйымдылығы 85 кВт/сағ (Tesla) электр көлігімен жүрудің әрбір шақырым құны 8,5 теңгені құрайды (қалалық циклде). Салыстырмалы түрде бензин багінің көлемі 60 литр болатын Toyota Camry (XV70) 2,5 автокөлігінің әрбір шақырымына жанармай құны – 19,06 теңге. (Қалалық циклде АИ 92 бағасы 205 теңге болған жағдайда қалалық циклде 100 шақырымға 9,3 литр жаққанда).&nbsp; Ел бойынша жыл сайынғы орташа жүріс 20 000 шақырымды ескере отырып, электромобильді қайта қуаттауға арналған жылдық шығындар 1 квт/сағ үшін 50 теңге мөлшеріндегі тарифі ескеріле отырып, 170 000 теңгені құрайды, бұл ішкі жану қозғалтқышы бар автомобильді ұстауға арналған жылдық шығындардан 2,7 есе арзан.&nbsp; Мысалы, біз биыл қуаттау бекеттеріндегі қызмет құнын киловатт-сағат үшін 75 теңге етіп белгіледік. Бұл – аз шығын. Көрші елдердің тәжірибесі көрсеткендей, бес электромобильге орташа есеппен қоғамдық орында бір зарядтау станциясын орнату қажет. Осылайша 2030 жылға қарай Қазақстанда елдің барлық қалалары бойынша 200 мыңнан астам зарядтау станциясы болады. – Мемлекет &nbsp;“таза транспортқа” ауысуға мүдделі ме? – Әрине. Бұл бағытта электрмобиль иелері кедендік БАЖ салығын, утильалым және көлік салығын төлеуден босатылды. Соңғы кезде жеке сектордың электромобильді пайдалануға көше бастағаны да нәтиже. Бүгінгі таңда қазақстандық компаниялар электромобиль мен электроавтобусты қоса алғанда, компаниялардың электр көлігін зарядтау үшін ЖЭК-пен жұмыс істейтін дербес қуаттау станциясын орнатуға күш салып келеді. – Жақында Мәжілісте электромобильге арналған заң жобасы ұсынылды. Бұған қатысты не айтасыз? – &nbsp;Заң жобасын шолып шықтық. Соның ішінде «Электромобиль» және «электрозарядты станция» ұғымдарын енгізу, коммуналдық ақылы автотұрақтарда (автопарковкаларда, паркингтерде) электромобиль көлігінің иесі үшін тегін тұрақ орындарын пайдалану, аймақтардағы электрозарядты станцияларды жобалау, орнату және техникалық пайдалану ережелерін әзірлеу бойынша мемлекеттік органдардың өкілеттілігін анықтау талаптары ұсынылғаны қуантты. Себебі, электромобильдің болашағы зор. Шетелдік тәжірибе соған айғақ. Глазгода өткен дүниежүзілік климат саммитінде Ұлыбритания, Үндістан, Австрия, Польша, Канада, Түркия және басқа елдер, барлығы 33 ел, сонымен қатар ірі алты автомобиль өндіруші: General Motors, Ford, Mercedes, Volvo, Jaguar/Land Rover және BYD (Build Your Dreams) 2040 жылға дейін іштен жану қозғалтқышы бар көліктерден толық бас тартатынын жариялады. Бірнеше күн бұрын Дубай қаласында өткен БҰҰ-ның климаттың өзгеруі жөніндегі 28-ші конференциясының сегіз климаттық іс-қимыл қарастырылған қорытынды құжаты қабылданды.&nbsp;Негізгі іс-қимылдардың бірі - &nbsp;көлік құралдарының шығарындыларын азайту, инфрақұрылымды дамыту және электромобильді қолданысқа енгізуді жеделдету. – Әңгімелескеніңізге рақмет!

Сарапшы: Электромобиль иесі салық та, утильалым да төлемейді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; «Мені туған ағам зорлады. Ол кезде 11-12 жаста едім. Үйде тек сіңлім, ағам үшеуіміз болатынбыз. Ол арам ойын іске асыру үшін сіңлімді сылтауратып далаға шығарып жіберетін.&nbsp; &nbsp;Қорыққаннан жақындарыма тіс жармадым.Бір жағынан әкем мен анам ренжісіп жүрген.. Бірақ бір күні төзімім таусылып, бәрін жайып салдым. Жан-дүнием төңкерілді. Анам ағамды таяқтың астына алды. Ағам болса өкінетінін айтып, сытылып шықты. Одан кейін анам менен ашуын алды. Бірақ кінәм не? Қолдаудың орнына қорлауды көрдім, өмірмен қоштасқым келеді».&nbsp;Алматылық құқық қорғаушы Ләззат Рақышева осындай мәтіндегі жазбалармен бөлісіп жүр. Анонимділік сақталған. Айтуынша, күніне осы тектес 10 хат келеді.&nbsp; Одан кейінгі кезекте тұрмыстық зорлықтан жапа шеккен әйелдер тағы бар. Елімізде бұл мәселелер бұған дейін май шаммен қаралмағасын болар, жүрегіңді езіп жіберер оқиға сан мың. Жақында Үкімет отырысында да Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева соңғы төрт жарым жылда &nbsp;зорлық-зомбылықтан 869 адам көз жұмғанын хабарлады. Біз білмейтіні қанша?!&nbsp; Бұл – әлемдік мәселе. Тарихты парақтасақ, Парсы империясында «зәрдүшт» және «маздакия» деп аталатын екі ірі топ болған екен. Олардың саяси көзқарасы бір-біріне сай келмесе де, рухани азғындық тұрғысынан ұқсас болған. Себебі әйелді ардақтамаған, қорлауға тырысқан. Әсіресе, маздакия сенімін ұстанатындарда ер мен әйел арасындағы жеке отбасылық өмір немесе неке деген түсінік болмаған. Бұл кезеңдерде діни сенім, құндылық, білім жоқтың қасы екенін қосыңыз. Азғындықтың басты себебі де осы.&nbsp; Бірақ бүгінгі заман бөлек, заң бөлек. Министрдің айтуынша, қазірдің өзінде елімізде Отбасы саясаты бойынша 469,3 млн теңгені құрайтын 156 әлеуметтік жоба бар. Бөлінген қаржының 40% тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуға бөлініп отыр.&nbsp; Мемлекет басшысы да биыл әйелге, балаға көрсетілетін зорлық-зомбылықпен күреске ерекше маңыз берді. Десе де, елімізде «тана көзін сүзбесе, бұқа жібін үзбейді» деген тәмсіл әлі бар. Қазақы менталитет қорлаған адамды емес, қорланғанды кінәлі санайтыны қынжылтады. Адамгершілік – ардың ісі дейміз. Ендеше ар-намыс кодексі болу керек әр адамда. Ал егер олай болмаса, өз қотырымызды өзіміз қасуға мәжбүрміз. Жағдай ушықпас үшін… P.S. Егер қиындыққа тап болсаңыз, &nbsp;оқиғаңызды бізге жолдаңыз, бірлесіп мәселенің шетін шығарайық! Бастысы, үнсіз қалмаңыз, сіз ЖАЛҒЫЗ ЕМЕССІЗ!Азамат АБИМОЛДА&nbsp;Фото: Нұрболат Нұржаубай &nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Аналитика

Отбасы құндылықтарын қалай нығайтамыз?

Балаларды бейбітшілкке бейімдейік

Көгалдандыру мәселесін қалай шешеміз?

"Кабинеттен шықпайтын": Сарапшы отставкаға кеткен Үкіметтің жұмысына баға берді

Сарапшы: Электромобиль иесі салық та, утильалым да төлемейді

Қорлағанды емес, қорланғанды кінәлайтын қоғамбыз ба?