<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев өзінің ресми Instagram парақшасында жаңа астананың негізі қалай қаланғанын еске алды.
<blockquote>
 «Біз өз қолымызбен тұрғызға қалаға қарап масаттанамыз және сүйсінеміз. Бұл – біздің халқымыздың, қазақстандықтардың жеңісі, осы қаланың негізін салып, кірпішін өз қолымен қалаған жандардың жеңісі. Шынын айту керек, оған біздің де еңбегіміз сіңді. Осы жерден тоқтап қалмаймыз, әрі қарай еңбек ете береміз», – деп жазды Нұрсұлтан Назаирбаев өзінің&nbsp;<a href="https://www.instagram.com/p/CQ3E8Q6HzkQ/">Instagram</a>&nbsp;аккаунтында.
</blockquote>

Нұрсұлтан Назарбаев астана жайлы: Бұл &#8211; осы қаланың кірпішін өз қолымен қалаған жандардың жеңісі

Kyzylorda-news.kz. Бүгін барша қазақстандықтар елордамыз – Нұр-Сұлтан қаласының мерекесін атап өтеді.
1994 жылы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның астанасын Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы ұсыныс жасады. 1997 жылы қазанның 20-сында астананы ауыстыру туралы Жарлыққа қол қойды. 1998 жылы 6 мамырда Ақмола қаласының атауы Астана болып өзгерді.
1998 жылы маусымның 10-ында жаңа елорданың халықаралық тұсаукесер рәсімі өтті.
2019 жылы 20 наурызда Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Парламент палаталарының бірлескен отырысында сөз сөйлеп, Елбасының атын мәңгі сақтау үшін Астана қаласының атауын Нұр-Сұлтан деп өзгерту жөнінде ұсыныс жасады.
«Біз, қазіргі және келешек ұрпақ өкілдері, Елбасының саяси мұрасын жадымыздан шығармай, қадір тұтып, Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тарихи еңбегіне лайықты құрмет көрсетуіміз қажет. Елбасының халқымызға және әлем қауымдастығына сіңірген ерен еңбегі мен ұлы есімін мәңгі есте сақтауымыз керек. Бұл халқымызды, әсіресе, жастарды тарихқа құрметпен қарауға тәрбиелеп, Елбасының даңқты қызметін әділ бағалау үшін маңызды. Ұлы замандасымыздың, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың атын келесідей түрде есте қалдыру қажет деп санайын. Елордамыз оның атын иемденіп, Нұр-Сұлтан деп аталуы тиіс. Мұндай ұсыныс бұған дейін 2016 жылдың 23 қарашасында Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай парламентарийлер қабылданған декларацияда айтылған еді», – деген болатын Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев.
Сол күні ҚР Парламенті палаталарының бірлескен отырысында дептуттар Астананың атауын Нұр-Сұлтан қаласы өзгерту туралы Заң қабылдады. Ал 2019 жылғы 23 наурызда ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан Республикасының астанасы – Астана қаласын Қазақстан Республикасының астанасы – Нұр-Сұлтан қаласы деп қайта атау туралы Жарлыққа қол қойды.
Жыл сайын елорда күні кең көлемде тойланып келді. Алайда, өкінішке қарай әлемді жайлаған коронавирус індетіне байланысты бұқаралық іс-шаралар шектеліп отыр.
ҚазАқпарат

Бүгін &#8211; астана күні

Kyzylorda-news.kz. «Қазгидромет» мамандары 6 шілде күні Қазақстан аумағында ауа райы қандай болатынын айтты.
Ведомствоның мәліметінше, республиканың басым бөлігінде атмосфералық фронттардың әсерінен ауа райы тұрақсыз болады.
Найзағай жарқылдап, бұршақ жауады. Жел күшейіп, өткінші жаңбыр жауады.

6 шілдеге арналған ауа райы болжамы

Kyzylorda-news.kz. Облыс әкімі аймақтарды аралау барысында, аудан әкімдеріне шөптен тапшылық көрген шаруаларға көмектесу үшін және егістікке су жеткізуде қосымша шаралар қабылдау туралы тапсырма берген болатын. Осы негізде, бүгіннің өзінде Шиелі ауданының Ақмая ауылдық округінде аяқ сумен қамтамасыз ету үшін Р-3-1 және Р-3-2 каналына су айдайтын дизельді насос қондырғылары орнатылған.
Сонымен қатар, «Ақмая» шаруа қожалығында қыс мезгіліне мал азығын дайындау жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Қазірге дейін шаруашылықта 7480 дана шөп жиналған, 2500 дана шөп ауыл тұрғындарына таратылды және бұл жұмыстар жалғасатын болады.
Жалпы аудан бойынша 22 221 тонна шөп орылды. Бұнымен қоса ауыл халқы егіс алқабының атыз жағалауларындағы қалың мия аралас қамыс шөбін оруға кірісіп кетті. 
Ал, Жаңақорған ауданында биылғы маусымдық мал азығы – шөп мәселесі шаруаларға ауыр тиіп жатқанына байланысты нақты шаралар қабылдануда. Аудан әкімдігінің бастамасымен тау беткейіндегі ауылдық округтердің шаруалары «Түгіскен» тұқым шаруа қожалығынан тегін шөп орып алуына мүмкіндік жасалған. Бастаманы алғаш болып, Қыраш, Қосүйеңкі ауылдық округінің жастары қолдап, шөп орымның басына жетті. Келген жастар үшін жататын орын, “дала асханасы” арқылы тамақтандырумен толық қамтамасыз етілген.
Бұл жұмыстар облыстың басқа аудандарында да ұйымдастырылуда. Айта кету керек, шаруаларға қолдау көрсету мақсатында шөп дайындау жұмыстарына “Жасыл ел” жастар еңбек жасақтары да атсалысатын болады.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/07/img-20210706-wa0006.jpg" alt="" />

Қызылордада шаруаларды шөппен қамтамасыз етуге ерікті жастар атсалысуда

Kyzyzlorda-news.kz. Жұқпалы аурулар ауруханасында 120 науқас жатыр. Оның 8-і жан сақтау бөлімінде. 120 науқастың 11-і бала, оның 5-і бір жасқа толмаған сәбилер. Отбасымен бірге ауруханаға жатқызылған науқастар да бар. Бұл туралы бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясында жұқпалы аурулар ауруханасының бас дәрігері Айна Мұхамбетова мәлімдеді.
Дельта штамы анықталған науқастарда өкпе ауруларына тән емес басқа клиникалық белгілері де болады. Жаз айы болған соң, улану, ұшыну деректеріне немқұрайлы қарамау қажет. Жедел ішек ауруы секілді лоқсу, жүрек айну, іш өту, буындардың ауруы, дене қызуының түспеуі, сүйектердің сырқырауы тәрізді клиникалық белгілер анықталса, жедел медициналық көмекке жүгіну қажет. Себебі, “үнді”штамм вирусының жұғу жылдамдығы жоғары. Клиникалық белгісі 3-5 күнде анықталуда.
<blockquote>
 “Ауруханаға түскен науқастарда алғашқы күндері өкпесі таза, қызуы жоқ, демікпе болмағанымен, 2-3 күнде ентігу пайда болып, тыныс ала алмай, жедел түрде жан сақтау бөліміне жатқызылуда. Айта кету керек, былтырғы жылы аурудың жасы 60-65 жастан жоғары болса, биыл ол жасарып келеді. 40-60 жас арасында, тіпті балалар да вирус жұқтырған. Ауру белгісі ең алдымен жүрекке әсер етеді. Қант диабеті, қан қысымы бар жандарда өте ауыр жағдайда өтуде. Өкпені толығымен зақымдап, адам миына да әсерін тигізуі мүмкін”, – дейді Айна Қарабұзауқызы.
</blockquote>

Қызылорда: Жұқпалы аурулар ауруханасында 120 науқас жатыр

Kyzylorda-news.kz. Белгілі айтыскер, «Халық ақыны» Әселхан Қалыбекова дүниеден өтті, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
Қаралы хабарды Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Шыңғыс Мұқан Facebook парақшасында мәлім етті.
«Таңменен суыт хабар жетті. Әселхан апамыздың сағаты соғыпты. Өткен айтыста төрімізді толтырып, жарқырап жүр еді, жарықтық. Амал нешік. Апамыздың иманы жолдас болсын. Халқымыз қазақтың дәстүрлі өнерін қайта жаңғыртқан, жаңа леп алып келген айтулы айтыскер ақыннан айырылып қалды. Жатқан жеріңіз жайлы, иманыңыз жолдас болсын, апа! Алдыңыздан жарылқағай.
Өзіңізбен бірге бір дәуір көшті. Орныңыз толсын. Талай ақын қыздарға үлгі болып, жол көрсетіп, көш бастап едіңіз. Жаратқан алдыңызды пейіш, артыңызды кеніш еткей», – деп жазды Шыңғыс Мұқан.
Әселхан Қалыбекова 1950 жылы 22 сәуірде Түркістан облысы, Отырар ауданы, Шәуілдір ауылында дүниеге келген. Белгілі халық ақыны Ергөбек Құттыбайұлының ұрпағы.
1970 жылдары аудандық мәдениет бөлімінде, аудандық газет редакциясында қызмет етті.
1971-91 жылдары аралығында аудандық ауа райы мекемесінде бақылаушы қызметін атқарған.
1981 – 1982 жылдары суырып салма айтыс ақындарының додасына қатыса бастады.
Ұлттық өнерге қосқан үлесі мен сіңірген еңбегі үшін бірнеше марапатқа ие болған.
1989 жылы Қазақстан жазушылар одағының Жамбыл атындағы халықаралық сыйлығының тұңғыш лауреаты атанды.
1990 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 6 сәуіріндегі жарлығы бойынша «Қазақ КСРнің Халық ақыны» құрметті атағымен марапатталды.
2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» медалімен, 2005 жылы Елбасының жарлығымен еліміздің жоғарғы мемлекеттік марапаты «Парасат орденімен» марапатталды.
Отырар ауданының Құрметті азаматы құрметті атағымен және де көптеген медалдармен сыйлықтармен марапатталған.

Белгілі айтыскер Әселхан Қалыбекова өмірден озды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Жоғары температура әсіресе балалар, қарттар мен жүрек-тамыр аурулары бар адамдар үшін қауіпті. Осыған байланысты Нұр-Сұлтан қаласының дәрігерлері осы кезеңде тұрғындарды өз денсаулығына мұқият болуға және бірнеше ережені сақтауға шақырады, деп хабарлайды қала әкімдігінің&nbsp;<a href="https://astana.gov.kz/kz">ресми сайты</a>.
<blockquote>
 “Мұндай ауа-райында таңертең жұмысқа шығар алдында душ қабылдау керек. Суы салқындау, алайда қолайлы температурада болуы қажет. Осылайша адам ағзасы біршама салқындайды”, — деп кеңес береді №10 қалалық емхананың жалпы практика дәрігері Наргиз Абдурайымова.
</blockquote>
Оның айтуынша, ауа райына сәйкес киіну керек. Тар немесе тырысып тұратын киімдерді таңдамаған абзал, ең дұрысы ақшыл түсті, жеңіл, кең тұратын және ауа өткізетін матадан тігілген киімдер киген жөн.
Сондай-ақ дәрігердің ұсынысы бойынша серуендеу үшін таңертеңгі 10-ға дейінгі және күндізгі 17:00-ден кейінгі қауіпсіз уақытты таңдаған дұрыс. Күннің қатты ыситын кезеңі — сағат 11:00-17:00 аралығы. Егер осы кезеңде көшеге шығу қажет болса, онда жолдың көлеңке жағымен жүрген дұрыс. Ашық жерде екі сағаттан артық жүрер болса адам басынан күн өтіп кетуі мүмкін.
<blockquote>
 “Мұндай кезде адамда жүрек айну, бас айналу және жүрек соғуының жиілеуі мүмкін. Терісінің түсі бозарса, бұл – жылу соққысының, ал қызарса – күн өтіп кеткеннің белгісі. Егер мұндай белгілер пайда болса, көлеңке жерге немесе ғимарат ішіне кіріп демалып, мүмкіндігінше көп су ішу керек”, — деп түсіндірді дәрігер.
</blockquote>
Дәрігердің айтуынша, сусын таңдағанда қарапайым су немесе жеміс сусыны мен компот ішкен дұрыс екен. Ал шай ішетін болсаңыз, оны бөлме температурасына дейін салқындатқан дұрыс.
<blockquote>
 “Аптап ыстықта тамақты көп ішпеген дұрыс. Бірақ аш жүрмеу керек, ең дұрысы әр екі-үш сағат сайын жақсы тамақтану қажет. Тамақ ыстық емес әрі жеңіл болуы керек. Ет пен балықтың майсыз түрі, салқындатылған сорпа, көкөніс пен жеміс жеуге болады. Қуырылған тағамдар мен алкогольден аулақ болып, сондай-ақ қою шай, кофе, әсіресе газдалған тәтті сусындарды қолданбаған абзал”, — дейді Наргиз Русланқызы.
</blockquote>
Қорытындылай келе дәрігерлер бөлмені жиі желдетіп, күн қатты ысыған кезде терезелерді қалың матамен жауып қоюды кеңес етті.

Дәрігер ыстықтан қалай қорғану керек екенін айтты

Баланың шешімін, таңдауын құрметтей білеміз бе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; ХХІ ғасырдың адамдары аптасына 2 күн демалады. ХІХ ғасырда мүлдем демалыс болмаған көрінеді. Ал ХХ ғасырдың басында өндірісте жұмыс істейтіндер жарты күн ғана демалатын. Кейін бір күнге жетті. Десе де, қазіргі адам аптасына екі күнді – сенбі мен жексенбіні демалысқа арнауды қайдан шығарған?
Жалпы адамзат аптаның бір күнін демалысқа арнауды ертеден әдетке айналдырған. Отырықшы халықтар егін және диқаншылықпен айналысып, Құдай демалған бір күнді – жексенбіні демалысқа, құлшылық етуге арнаған. Кейін индустриалды революция басталып, Еуропада өндіріс ошақтары ашылып, адамдар жаппай зауыт пен фабрикаға жұмысқа орналаса бастады. Зауыт әкімшілігі Құдайға құлшылық ететін күнді жұмысшыларына демалыс етіп берген екен.
Алайда өндірістен шаршаған жұмысшылар бұл күнді құлшылыққа емес, көңіл-көтеруге арнап, “тойлатып кетеді” екен. Содан бірі “бас ауырып”, бірі ауруханаға түсіп, тағы бірінің жұмыс істеуге зауқы соқпай, жұмысқа келмей қалатыны жиілеген.
Зауыт басшылары басында не істерін білмей, жұмысшылармен түрлі келісімге келуге тырысты. Бірі сенбінің жарты күнін демалыс етіп берсе, енді бірі жұмысқа уақытында келгені үшін сыйақы берген көрінеді. Сонда да мәселе шешілмесе керек.
Содан 1908 жылы Америкадағы фабрика еврейлердің сенбі күнгі мерекесіне құрмет білдіру үшін жұмысшыларға сенбіні де демалыс етіп береді. Мұны көрген Еуропа кәсіпкерлері де жұмысшыларына 2 күн қатарынан демалыс беруге мәжбүр болады.
Бескүндік жұмыс күні мен екікүндік демалыс қазір бүкіл әлемде заңдылыққа айналған демалу режимі. Бірақ демалыс күні кей елде әртүрлі болуы&nbsp; мүмкін.
Қазақстанда бескүндік жұмыс аптасы 1967 жылы келген. Кеңес одағы жұмысшыларының жұмыс уақыты 1 күнде 8 сағат, бір аптада 48 сағаттан аспаған.
<a href="https://massaget.kz/layfstayl/bilim/gumanitarly-ylymdar/tarih/64600/">Massaget</a>

Адамдар неге аптасына 2 күн демалады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қазақстандықтар әлеуметтік-еңбек саласындағы мәселелер бойынша 1414 бірыңғай байланыс орталығына хабарласа алады.
<blockquote>
 “Азаматтарға арналған үкімет” мемлекеттік корпорациясы баспасөз қызметінің ақпаратынша, бұған дейін клиенттер зейнетақы мен жәрдемақыны, атаулы әлеуметтік көмекті рәсімдеу, әлеуметтік қызметтер порталының жұмысы, еңбек қатынастары және халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша 1411 қысқа нөміріне қоңырау шалатын. Енді ол нөмір &nbsp;1414-ке ауыстырылды. Бірыңғай байланыс орталығына хабарласқаннан кейін, қосымша 5 нөмірін басу қажет.
 “1414 техникалық платформасына көшу қабылданбай қалатын қоңыраулардың үлесін азайтуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар біз мұнымен 1411 желісін қамтамасыз етуге жұмсалған шығындарды оңтайландырамыз. Қазір біз дыбыстық қоңырауларды ғана емес, мәтіндік хабарламаларды да қабылдауға болатын омниканалды жүйені қолданамыз. 1411 нөмірі енді істемейді”, – деді “Азаматтарға арналған үкімет” басқарма төрағасының бірінші орынбасары Сүйеніш Әбділдин.
</blockquote>
Сондай-ақ қазақстандықтар @kenes1414bot телеграм ботында “Зейнетақымен қамсыздандыру” бөлімінде әлеуметтік-еңбек саласы мәселелері бойынша операторға хабарлама жіберіп, сол жерден жауап ала алады.
1414 бірыңғай байланыс орталығы дүйсенбі-жұма аралығында сағат 9.00-ден 18.30-ға дейін және сенбі (жексенбі – демалыс) сағат 9.00-ден 13.00-ге дейін істейді, қоңырау шалу – тегін.

Зейнетақы мен жәрдемақы бойынша қоңырау қабылдайтын колл-орталықтың нөмірі өзгерді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Шахмат – көнеден бар интеллектуалды ойын. Адамның ойлау қабілеті мен когнитивті жүйесін дамытады деседі. Шахмат ойнай білетін адамның дүниеге көзқарасы, қабылдауы мен ойлауы өзгешелеу болады. Ақылдылар ғана шахмат ойнай&nbsp; алады деседі.
Ендеше осынау бекзада ойынды неге балаға үйретпеске? Баланы жастайынан ақыл-ойды дамытар дағдыға баули білсек, болашағы да жарық болмай ма? Оның үстіне, смартфон қуған балаға шахмат үйрету қиын деп кім айтты? Ендеше қойылған сауалдарға бірге жауап іздеп көрейік.
Ең алдымен айтарымыз – балаға шахмат үйреткім келеді деген ниеттің өзі әжептәуір күш. Бұл ойға көңіліңіз түскенінің өзі керемет, мақтауға тұрарлық. Ендігі кезек – алгортимде.
Қай жастан баулыған жөн?
Бұл сауалға нақты жауап беру қиын. Бірақ барынша ерте жастан бастасаңыз, соғұрлым оңай.
<ol>
<li>Үш жастан бастап балаға шахматты таныстыра бастаймыз. Көзі жаттыға бергені дұрыс. Көзбен көріп, санасы қабылдай бастайды. Осы кезеңде шахмат тастарын таныстырып, қызықтырып ойнап көрсеңіз де болады.</li>
<li>Төрт жастан бастап шахмат ойнауды үйретуге, қай тас қалай жүретінін көрсетуге болады. Ақырыңдап ойын арқылы “ойнап көру” де артық етпейді.</li>
<li>Бес жастан бастап шахматтың комбинацияларын, кейбір әдіс-тәсілдерін, алғашқы жолдарын үйретуге болады.</li>
<li>Ал балаға шахмат үйретудің ең тиімді әрі жемісті кезеңі – 6-8 жас арасы. Баланың шахматқа деген қызығушылығы осы жаста ашылады. Таланты да ашылып, дарын қабілеті де осы жаста байқала бастайды. Бұл жастағы баланың тағы бір қасиеті – өзі ойланып, өзі ойнай алатыны, шешім қабылдай алатыны.</li>
</ol>
Шахмат – жасөспірім мен ересек, үлкен адамдардың ойыны десеңіз қателесесіз. Бұған АҚШ ғалымдарының айтқан уәжі дәлел бола алады. Олардың айтуынша, бүлдіршін баланың дүниені тануы мен қабылдауы өте зерек, ал шахмат баланы сыни ойлау мен шешім қабылдауды ерте жастан үйретеді.
“Балаға шахматты қай жаста үйрету керек дегенге сарапшылар түрлі пікір айтады. Бірақ бір нәрсеге бәрі келіседі. Ол – баланы барынша ерте жастан бастап үйрету керек деген пікір. Мен де балаға барынша ертерек үйрету керек деген ойдамын. Өйткені бала ерте жаста өте зерек, зейінді болады”, – дейді АҚШ Шахмат мектебінің доктор Фергюсон.
<blockquote>
 “Балабақшадағы және бірінші сыныпқа барған балаларға шахмат үйретіп көрген едім, тұщымды нәтиже болмады. Бірақ екінші сыныпқа үйреткен кезімде, тез үйренгенін байқадым”, – дейді АҚШ Шахмат федерациясының маманы Том Браунскомб.
</blockquote>
Баланы қалай қызықтырамыз…
Балаға шахмат үйретудің маңызы зор. Қарапайым ғана жылқының “Г” жүрісін үйретіп қойғаныңыз дұрыс.
Ал балаға шахматты қалай үйретеміз, қалай қызықтырамыз дегенге келсек, оның жолдары көп.
Бала айтқанды емес, көргенді істейтінін бәріміз білеміз. Ендеше баланың көзінше шахмат ойнаңыз. Бүкіл әулет, жанұя боп шахмат ойнасаңыздар, тіпті керемет! Ойнап отырып баланы ақырың ойынға тартып, жүрістерді үйретуге болады.
Сол сәтте бала шахмат үйренгісі келетінін айтып, үйретуді өтінсе, “сен әлі кішкентайсың, есейгенде ойнайсың” деңіз. Кейін біраз уақыттан кейін (2 аптадан кейін) “сен есейдің, енді шахмат ойнасаң болады” деңіз. Солай шахмат үйретіп кетуге болады…
Бұл жерде айта кететін бір нәрсе бар. Балаға алғаш шахмат үйреткен кезде, 10-15 минут қана уақыт жұмсаңыз. Болды. Одан әрі жалығып кетуі мүмкін. Егер осы арада баланың шахмат тақтасы мен тастарына қызығушылығы туса, айлаңыз іске асты дей беріңіз.
Одан кейін де шахмат үйретуге отырған кезде, 15 минуттан артық отырмаңыз.
Балаға шахмат ойыны бар мультфильмдерді, кітапшаларды көрсетуге болады. Шахматтың тарихын, пайда болу оқиғасын, басқа да қызықты деректерді айтыңыз.
Сабақты қалай бастаймыз?
Балаға шахмат үйретуде мына кеңестерді есте ұстаған жөн:
<ul>
<li>Шахматты компьютермен үйретпеңіз. Баламен байланыс, қарым-қатынас орната отырып үйреткеннің маңызы зор. Бұл – бір. Екіншіден, бала шахматты басымен де, қолымен де ойнайды. Содан баланың тактильді рецепторлары дамып, ойынды тез игереді.</li>
<li>Ойынның ережесі мен тәртібін қатар үйретіңіз. Бала 6-8 жаста дүниені тануға құлшынысы ерекше болады. Танымдық қабілеті артады. Осы сәтті пайдаланып, жадына сіңіріңіз.</li>
<li>Бала ойыннан мазасызданып, көңілі басқа жаққа ауып кетсе, уақытты қысқартыңыз әрі баланың назарын аудару үшін “балалық дүниелерді”, ойын элементтерін қосыңыз.</li>
<li>Тастарды баланың өзі жинап, өзі тізсін. Атын айтып, қалай жүретінін де айта отырса, артық емес.</li>
<li>Балаға жанашыр адам, серіктес дос керек. Сондықтан бүлдіршін ойын ойнағысы келсе, бас тартпаңыз.</li>
<li>Баланың өзі ойланғаны дұрыс, сондықтан көп ым-ишара беруге болмайды. Тек бір нәрсені ойлап ұзақ отырып қалса ғана көмек беріңіз.</li>
<li>Шахмат үйретуге мынандай бір айланы қолданып көріңіз. Басында тек пешкамен ойнап көріңіздер. Тасты қалай “жеуді”, не үшін “жеу керегін” түсіндіріңіз. Содан кейін ақырыңдап жылқы, піл, ладья, король, ферзьді үйретіңіз. Шахмат күрделі ойын болғандықтан, балаға біртіндеп үйрету маңызды. Жалықтырмайды, іш пыстырмайды. Бастысы – асықпау. Бала бір фигураны игеріп болды ма, оны үйренгенін тексеріп көріңіз. Ұққан болса, келесі тасқа өтуге болады.</li>
</ul>
Уақыт
Шахматты басында жиі ойнап тұрған дұрыс. Дебютантқа ең керегі сол. Күніне бір не екі партиядан ойнаған жөн. Екі аптада баланың ойынға деген азарты оянуы мүмкін.
Қайталау – үйренудің анасы. Баланың стратегиялық ойлауын дамыту үшін әр ойынның соңында бекіту, қорыту, нәтиже шығару сынды ой тұжырым жасау керек.
<a href="https://massaget.kz/layfstayl/bilim/64991/">Massaget</a>

Баланы шахмат ойынына қалай баулуға болады?

Қазақстанда өткен тәулікте 3031 адамда коронавирус індеті ПТР арқылы расталып ауырғаны белгілі болды. Бұл туралы www.coronavirus2020.kz сайты хабарлайды.
Аймақтар бойынша:
Нұр-Сұлтан қаласы – 799
Алматы қаласы – 396
Шымкент қаласы – 161
Ақмола облысы – 130
Ақтөбе облысы – 69
Алматы облысы – 92
Атырау облысы – 149
Шығыс Қазақстан облысы – 66
Жамбыл облысы – 57
Батыс Қазақстан облысы – 186
Қарағанды облысы – 499
Қостанай облысы – 54
Қызылорда облысы – 33
Маңғыстау облысы – 196
Павлодар облысы – 87
Солтүстік Қазақстан облысы – 12
Түркістан облысы – 45
Жалпы ел бойынша ауырғандар саны 436962.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Нұрсұлтан Назарбаев астана жайлы: Бұл – осы қаланың кірпішін өз қолымен қалаған жандардың жеңісі

Бүгін – астана күні

6 шілдеге арналған ауа райы болжамы

Қызылордада шаруаларды шөппен қамтамасыз етуге ерікті жастар атсалысуда

Қызылорда: Жұқпалы аурулар ауруханасында 120 науқас жатыр

Белгілі айтыскер Әселхан Қалыбекова өмірден озды

Дәрігер ыстықтан қалай қорғану керек екенін айтты

Баланың шешімін, таңдауын құрметтей білеміз бе?

Адамдар неге аптасына 2 күн демалады?

Зейнетақы мен жәрдемақы бойынша қоңырау қабылдайтын колл-орталықтың нөмірі өзгерді

Баланы шахмат ойынына қалай баулуға болады?

Қызылордада 33 адамнан коронавирус анықталды

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Нұрсұлтан Назарбаев астана жайлы: Бұл &#8211; осы қаланың кірпішін өз қолымен қалаған жандардың жеңісі

Бүгін &#8211; астана күні

6 шілдеге арналған ауа райы болжамы

Қызылордада шаруаларды шөппен қамтамасыз етуге ерікті жастар атсалысуда

Қызылорда: Жұқпалы аурулар ауруханасында 120 науқас жатыр

Белгілі айтыскер Әселхан Қалыбекова өмірден озды

Дәрігер ыстықтан қалай қорғану керек екенін айтты

Баланың шешімін, таңдауын құрметтей білеміз бе?

Адамдар неге аптасына 2 күн демалады?

Зейнетақы мен жәрдемақы бойынша қоңырау қабылдайтын колл-орталықтың нөмірі өзгерді

Баланы шахмат ойынына қалай баулуға болады?

Қызылордада 33 адамнан коронавирус анықталды

Нұрсұлтан Назарбаев астана жайлы: Бұл – осы қаланың кірпішін өз қолымен қалаған жандардың жеңісі

Бүгін – астана күні