<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Жастығыңа қарамастан қарым-қабілеті арқылы көпті тәнті етіп жүргендер бар. Соның бірі – Досбол Нұрылла. Музыкаға машықтығы мамандығынан қашық етпейтін көрінеді. Өлеңнен өрнек құрып, сан мен саздың әлемінде өзіндік орнын қалыптастырып үлгерді. Бірқатар туындысын өнер жұлдыздары шырқап жүр. Әннен мән, сөзден нәр кетпеуін назарға алатын Досболмен әңгімелескен едік.<h2>Мамандығым – математик, хоббиім – өлең жазу</h2>Өңіріміздегі іргелі оқу орны М.Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжін математика мамандығы бойынша тәмамдадым. Білімім есеп-қисапқа байланысты болса да, жаным өлең-сөзге жақын. Дей тұрғанмен диплом үшін төрт жыл оқып, сандық түбіне сақтамайтынымды сездім. Қазіргі таңда мұғаліммін. Ал әнге сөз жазуды хоббиім ретінде қарастырамын. Сайып келгенде сан мен сөздің арасы алыс емес. Өнер өлкесінде жүруіме де сол себеп. Неге десеңіз, әнге сөз жазуда да есеп пен шартқа жүгінесің. Ауытқып кетуге болмайды, мұндайда сүйсініп тыңдайтын музыка жарық көрмейді.Ермек үшін яки еріккеннен өлең жазған емеспін. Себебі сөз құны мен құдіретін түйсігіммен түсінемін. Әлбетте білім мен өнер саласының жүктейтін жауапкершілігі жеңіл емес. Соған қарамастан екеуін де теңгерімде ұстауға тырысамын.<h2>Ақынның бәрі әнге сөз жаза алмайды</h2>Жазба ақын, айтыскер және әнге сөз жазатын ақын болады. Бірақ әннің иіріміне түсіп, сөз жазу тіпті қиын. Поэзияда көкейге түскен, көңілді селт еткізген ойды көркемдеп, қалағаныңша жазуға мүмкіндік бар. Шумақта шектеу болмай, буын санын да өзі шешеді. Ал әндегі ырғақтың ырқына көніп, буынға байланып, нотасына түсу оңай емес. Сөйте тұра музыканың мазмұнын ашатын мағыналы ойды жеткізу де маңызды. Ән мен сөзде үйлесім болғанда ғана жүрекке жетеді.<h2>«Көзмоншағым» әні хит болады деп ойламадым</h2>Махаббат тақырыбында жиі қалам тербейтінім рас. Сондықтан біршама ән лирикалық бағытта жазылған. Оны да түрлендірудің тәсілі бар ғой. Сезімді сөйлетіп, бірде мұңды, бірде қуанышты етіп жазамын. Әсіресе, «Көзмоншағым» әні кең таралып, әлеуметтік желілерде жақсы қаралым жинады. Әуелгіде ән туралы ештеңе ойламадым. Бірақ Жандос Қаржаубай хит болады деді.&nbsp;Саз бен сөздің сиқыры адамды елітіп, жүректі тебірентетіні жасырын емес. Сондықтан тыңдарман талғамынан шығу үшін көпірме көбік сөзге емес, жұп-жұмыр етіп жазуға тырысып бағамын. Десе де бір тақырыптың төңірегінде айналшықтап қалу мақсат емес. Жан-жақты бақ сынап көруден именбеу керек. Әке-ана жайында жазылған әндер бар. Қазір патриоттық сарында да хит ән жазсақ деген ой бар.Негізі ақын мен сазгердің бір-бірін түсіне алуы татымды туындының жарық көруіне ықпал етеді. Сезім-күйін айтпай танып, үнсіз ұғыну – нағыз шығармашылық процесс. Қазір Айдын Сәндібаймен бірлесе жұмыс істейміз. Айдынның әуезді әуеніне сөз жазу үшін тосылмаймын. Тыңдағаннан-ақ сөздер жүректен төгіліп, үнге сай төселе кетеді. Бүгінде ел арасына танылған әніміз көп. Эстрада жұлдыздары шырқап, өз деңгейінде орындап жүр.<h2>Кавер – 50 пайыз дайын ән</h2>Көңіл құсын құйқылжытар әннің естісі де, есері де бар. Тыңдарман талғамы әртүрлі екеніне талас жоқ. Қай әннің қай уақытта хит боп кетерін болжап білу мүмкін емес. Ойға салмақ түсірер туынды жазсақ, ойнақы әнге құлақ қоятындар бар. Халтура ән де көбейіп кеткені жасырын емес. Қысқасы, тың ән жазу өте қиын. Көбі кавер айтуға әуес. Ол дайын ән ғой, өңдеп, қайта танымал етуге болады. Ескі әндердің жаңарып жатқаны да сол. Әуені өзгергенімен, ой мазмұны сақталған соң тыңдармандар да жаңа нұсқада тыңдауға бейім.

Досбол Нұрылла: «Лирикалық бағыттағы әнім көп» 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Бүгінгі біздің жүрекжарды сұхбаттың қонағы – Нартай Бекежанов атындағы&nbsp; облыстық қазақ музыкалық драма театрының актері, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, «Құрмет» орденінің иегері, Қызылорда қаласының «Құрметті азаматы»&nbsp; Бақытбек Алпысбаев.&nbsp; Еңбегімен ел құрметіне бөленген танымал өнер тарланына жақында ҚР Президентінің өкімімен мәдениет саласындағы Мемлекеттік стипендия табысталды. Бұл жаңалық күллі Сыр бойының өнеріне деген жоғары құрмет деп білдік.&nbsp; Жоғары марапатқа ие болып&nbsp; алты алаштың мақтанына айналған Сырдың даңқын асқақтатқан&nbsp; өнер иесімен сұхбаттасудың сәті түскен еді.– Өзіңіз өмірге келген Сыр өңірі жұртшылығын ақжолтай жаңалы­ғыңызбен қуантып жатсыз. Жоғары марапатты алып жатқанда қандай көңіл-күйде болдыңыз?– Әрине, үлкен толғаныста, тебіреністе болдым. Биыл Құдайға шүкір, ұжымның ұсынысы бойынша мемлекеттік стипен­дияны алып жатырмыз. Сонда да корифейлердің ортасында, ақын-жазушылар, суретшілер, Асанәлі ағамыз, Сәбит Оразбаев бастаған мықты өнер тарландарымен бірге мемлекеттік сыйлық­ты алу үлкен қуаныш, зор мәртебе. Бұл 55 жылдай театр сахнасында жүрген ең­бегімнің жемісі деп ойлаймын. Әлі де Құдай қаласа жүрегіміз соғып тұрса бойымыздағы өнерімізді халыққа беріп, талай кейіпкерді сомдаймыз деген үміт бар. Көрерменсіз театр тұл дегендей көрер­меннің көңілінен шықсақ&nbsp; сол біз үшін үлкен бақыт.&nbsp;– Балалық&nbsp; шаққа саяхат жасасақ. Бала Бақытбек қан­дай болды?– Балалық шақ деп айтып қалдыңыз. Менің шығармашылығым тақпақ оқудан басталған. 1961 жылы Ю. Гагарин атын­дағы мектеп интернатқа қабылданып, 7-сыныптан бастап конферанс болып жүр­дім. Сосын мұғаліміміз марқұм Қырғызбай Алпысбаев пьесалар қойып, сонда ойна­дық. Үнемі тақпақ жаттап жүрдім. Актер болуды 6-7 кластан бастап арман­даған­мын. Мектеп бітіргеннен кейін әкеміз қайтыс болды да, әртүрлі жұмыс істеп, отбасына, анамызға қарау керек болды. Екі жыл жұмыс істегеннен кейін барып 1968 жылы М.Әуезов атындағы театрдың жанындағы екі жылдық студияға түсіп, соны жақсы бағамен бітіріп шығып, бірден Қызылордадағы театрға жұмысқа келдім.– Жүрек толқытқан алғашқы қойы­лымыңыз жайлы айтсаңыз…– Келген бойда бізге алғашқы рөл берді. Марқұм Тынымбек Пірімжанов деген ағамыз ауырып қалып, түсірілім тоқтап тұр екен.&nbsp; Мұхтар Әуезовтің «Айман-Шолпан» спектакліндегі Арыстанның рөлін маған берді. Сонымен біз гастрольге шығып келдік.&nbsp; «Бажалар мен балдыздар» деген спектакльдегі Шәріп Мәрленов деген ақсақалға дублер ғып берген. Премьераға 2-3 күн қалған кезде ол кісі жақын інілері қайтыс болып, рөлін мен ойнадым. Жұбайым боп менен 30 жас үлкен Шолпан Бакирова апамыз ойнады. Ол менің театрдағы дебютім болды.– Өзіңізге бекітілген рөлді сом­дап болғанша тыным таппайтын боларсыз?– «Өнер адамының көңілі қай кезде болсын көктем күніне өте-мөте ұқсас келеді. Көктем бірде шуақты, бірде жауынды, бірде дауылды. Актер кейде сыршыл, кейде жыршыл, кейде жарқын кейде тұйық, кейде мұңды» деген екен театр сыншысы Әшірбек Сығай. Әр рөлді ойнағанда көңілімнен шыққанша дамыл таппаймын. Үйге келгенде де ойымнан шықпай толғатып жүремін.– «Біз періштеміз бе?» пьесасында­ғы Табан атты тергеушінің рөлін сомдап­сыз.&nbsp; Мінез құлқыңызға сай келмейтін рөлді ойнағанда қиналмайсыз ба?– Осы уақытқа дейін 230-дай рөл ойнадым. Мінез құлқымызға сай келетін кейіпкер іздемейміз. Әр рөл өзіңнің ішіңнен шыққан бала сияқты. Бірақ оның етене жақын болатындары бар ғой. Мысалы, «Біз періштеміз бе?» қойылымындағы Табан рөлін ойнадым. Ол – тергеуші. Кейін сол Сәкен Сейфуллиндер ақталған кезде&nbsp; 1953 жылы өзін-өзі атып өлтірген адам. Ол тарихта болған адам. Соның рөлін ойнағанымда театр&nbsp; сыншылары&nbsp; да, Мәскеуден келген Михайл Мишаков деген орыс сыншысы да менің осы Табан рөлімді мақтады.&nbsp; Оған да риза боп, төбем көкке жетті. Осындай тарихи образдарды дайындаған кезде көз майын тауысып, кітап ақтарудан жалыққан емеспін. Қандай құрмет те ерен еңбекпен келеді. Әрине, театр актерлері&nbsp; жан-тәнімен образға кіріп, тер төгіп ойнамаса&nbsp; шебер қойылым болмайды.– Осындай танымал дәрежеге жеткенше сізді өнерге баулыған ұстаз­дарыңыз көп болар…– Сахна саңлағы Қазақстанның еңбек сіңірген артистері Оралбек Әбдімомынов, Тұрысжан Айнақұлов, Қазақстанның халық әртістері Шолпан Бәкірова, Серік Шотықов, Жібек Бағысова секілді майтал­мандардан көп нәрсе үйрендім. Олардан бөлек, Есмұхан Обаев, Төреш Тұңғышбаев, Тастан Өтебаев, Павел Ширшов, Жақып Әбілтаев, Жақып Омаров, Мұрат Ахманов, Тұңғышбай Жаманқұлов, Маман Байсеркеновтермен қызметтес болдым. Актер ретінде өсіп-жетілуіме, әсіресе, Қазақстанның халық әртісі, марқұм Ерғали Оразымбетов, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, театрдың көркемдік жеткшісі, режиссер Хұсейн Әмір-Темір өлшеусіз үлес қосты.– Көңіліңізден шыққан рөлдер туралы айта кетсеңіз…– Ең мықты рөлдің бірі өзімнің жа­ныма жақын Иран Ғайыптың&nbsp; «Күшігінен та­ланған» спектакліндегі Ақсақ Темірдің рөлі, Шыңғыс Айтматовтың «Жан пида» романы бойынша жазылған пьесасындағы&nbsp; Әбди Каллистратовтың рөлі, «Еңлік Кебектегі» Жапалдың рөлі. 14 жасар Жапалдың&nbsp;&nbsp; рөлін&nbsp; кішкентай кезімнен 50 жасыма дейін ойнадым. Тағы бір жақсы көріп ойнаған рөлім Кәмиланың 60 жылдығына арнап қойылған Егембер­диеваның «Көресіңді көрмей» деген спектаклі әлі сахнадан түспей келе жатыр. Сонда басты рөлде Кәмила екеуміз ойнаймыз. Кәмила Ақдидардың, мен Өмірсеріктің образын сомдадық.– Жан жарыңыз Кәмила апай екеуіңіз өнер айдынында қатар жүзіп келесіздер. Бақыттысыздар ма?– Адам баласы өмірде екі нәрседен қателеспеу керек. Бірі – жар, екіншісі – ма­мандық таңдаудан. Осы тұрғыдан алғанда мен өзімді&nbsp; бақытты санаймын. Өйткені мамандығым арқылы өмірлік серігімді таптым. Кәмила екеуіміз бүгінде немере сүйіп, отбасы бақытына бөленіп жүрміз.&nbsp; Жұбайымыз екеуміз бақытымызды театр­дан тапқанымызға Аллаға шүкіршілік етеміз.– Шығармашылық еңбегіңіз қанша­лықты бағаланып жүр?– Төккен тердің өтеуі бағаланып жүр.&nbsp; Қалың көрермен де біздің сыншымыз.&nbsp; Олар ылғи өнерімізді қолдап, алғысын жаудырудан жалыққан емес.&nbsp; 1990 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, 1998 жылы үздік актер атандым. Ширек ғасырға жуық уақыттан бері театрдың қоғамдық жұмысынан қол үзген емеспін. Он бес жылдай кәсіподақ ұйымын басқардым. 2004-2006 жылдар аралығында театрды басқардым. Осы кезде біздің өнер ұжы­мы Қостанай, Астана, Қазан, Алматы қалаларындағы театр фестивальдеріне қаты­сып, олжалы оралдық. Адал қызметім үшін 2005 жылы Президент Жарлығымен «Құрмет» орденін иелендім. Еңбегімді елеп жатқан халқыма ризамын.&nbsp; Еліміздің жоғарғы марапатына лайық болып танылып, Сыр елінің мәртебесін көтерсем арманым жоқ.– Сұхбатыңызға рахмет.&nbsp;&nbsp;

Бақытымды театрдан таптым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp;Жыл басындағы жаңалықтың бірі – мораторий мәселесі. Қазақстанда шағын және орта бизнесті дамыту үшін 2020 жылы оларды тексеруге үш жылдық мораторий жарияланды. Оның мерзімі былтыр ұзартылған. Бастапқыда мораторий 2023 жылғы қаңтарда аяқталады деп жоспарланған. Алайда былтыр Мемлекет басшысы оның мерзімін тағы бір жылға ұзартты. Осылайша шағын бизнесті тексеруге мораторий 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап аяқталды. Ал кәсіпкерлерді не күтіп тұр? Олардың алаңдауына себеп бар ма?Өңірдегі ахуал қалай?Қала бойынша 30 мыңнан аса шағын және орта кәсіпкерлік тіркелген. Жалпы өңірдегі кәсіпкерлердің жайы қалай болмақ? Бұл сұраққа облыстық кәсіпкерлер палатасының директоры Пірмұхаммед Сыздық жауап берді.– Негізі мораторий мерзімі пандемияға сәйкес келгендіктен «Атамекен» ұлттық палатасы бір жылға создырған болатын. Кә­сіпкерлер құжат­тарын заңға сәйкес­кестендіріп, реттеп ал­сын деген мақсатта уақыт берілген еді. Одан соң тағы бір жылға созылып, биыл аяқталып отыр.Біз заңмен жү­ретін зайырлы мем­лекетпіз. Әр сала талаптарға сай жұ­мыс істеуі керек. Осы мәсе­леге байланысты біз кәсіпкерлермен бірнеше кездесу өткіздік. Оған арнайы тексеруші мемлекеттік органдарды шақырттық. Кез­десу барысында да айтылды, мораторий аяқталысымен кәсіпкерлер нысанына барып, бірден айыппұл салынбайды. Алдын ала ескерту беріледі.Сонымен қатар егер кәсіп иесі өзінің кәсібінде қандай кемшілік барын білгісі келсе, тексеруші орындарға өтініш тастаса болады, сол бойынша тексеру жүргізіліп, жұмыс реттеле береді. Мәселен, төтенше жағдайлар департаментінің мамандарына алдын ала өтініш тастаса, олар барып тексереді. Егер өртке байланысты бір қауіпті жағдай анықталса, дұрыс еместігін айтып, оны жөндеу қажеттігін түсіндіреміз. Осылай алдын алса, мәселені оңтайлы шешуге болады деген ойлар айтылды, – деді палата директоры.Кәсіп иелеріне қатты қысым көрсетілсе…Қазіргі күні әр сала бойынша call-орталықтар жұмыс істеп тұр. Осындай орталық кәсіпкерлерде де бар.– Ескере кететін жайт, егер кәсіпкерлерге тексеруші орган жақтан қатты қысым болып жатса немесе басқа да жағдайларға байланысты республика бойынша 1432 call орталығы бар. Соған хабарласуға болады. Кәсіпкерлер тексеру барысында артық кеткен жерлер болса айтып отыруы керек. Сол кезде біз де өз тарапымыздан тоқтатуға жұмыс істейміз, – деді Пірмұхаммед Сыздық.Палата директорының айтуынша, ай­мақтағы, қаладағы кәсіпкерлер арасында түсіністікпен, ұйымшылдықпен бірлесіп жұмыс істеу деңгейі жоғары.– Кәсіпкерлерге мораторий мерзімі аяқталды деп қорқуға еш негіз жоқ. Жұмыс заң аясында жүргізілсе, оған қауіп төнбейді. Жалпы бизнес құрылымдары өздерінің, тұтынушылардың қауіпсіздіктері үшін заң талаптарын орындағаны дұрыс. Осы орайда барлық кәсіпкерлерді де, тексеруші орган өкілдерін де бізбен тығыз байланыста болып, жұміс істеуге шақырамыз, – деді Пірмұхаммед Сыздық.Кімдер айыппұл төлейді?Бұл сұраққа облыс прокуро­рының аға көмекшісі Бекзат Орынбаев былай деп жауап берді:–&nbsp; Президент Жар­лығына сәйкес 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін шағын кәсіпкерлік субьектілерін, оның ішінде микрокәсіп­керлік субьектілерін тексерулерді және про­филактикалық бақы­лау­ды барып жүргізу тоқтатылған. Соған орай биыл 1 қаңтардан бастап елі­мізде кәсіпкерлерді негізсіз тексеруге жа­рияланған мораторий мерзімі аяқталды. Енді шағын және орта бизнес өкілдері қауіпсіздік талаптарын сақтамаса, айыппұл төлейді. Сондай-ақ тұтынушыдан шағым түсе қалса, заңмен шара қолдану тәртібі де қарастырылған. Осыған байланысты уәкілетті мемле­кет­тік органдар ҚР кәсіп­керлік кодексіне және қолданыстағы заңна­­маларға сәйкес ша­ғын кәсіпкерлік субьек­тілеріне тек­серулер жүргі­зіле­тін болады. Мемлекет бас­шысы прокуратура орган­дарына бизнес­ті қорғау функциясын жүктеп, мемлекеттік органдардың заңсыз әре­кеттеріне қатысты кәсіп­керлердің шағым­дарын қарау­ды тапсырды. Сондықтан мем­лекеттік органдардың тарапынан заңсыз әрекеттер болған жағдайда прокуратураға жүгінуге болады, – деді Бекзат Орынбаев.Кірістер басқармасының айтары барЖалпы ел экономикасының дамуы, со­ның аясында мемлекет тарапынан кәсіпкер­лікті қолдауға бағытталған кешенді шаралар өз жемісін беруде. Өз кезегінде салық&nbsp; төлеушілердің саны мен олардан түсетін салық көлемі де жыл сайын көбеюде. Тек 2023 жылдың ішінде мемлекеттік бюджет түсімі 95,6 млрд теңгені құрады. Өткен жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда түсім 17,6 млрд теңгеге артып отыр.&nbsp; Бүгінгі күнге қаламызда шағын кәсіпкерлік субьектілерінің саны – 38 737, оның ішінде заңды тұлға – 7903, дара кәсіпкер – 30834.Фердоуси Қожабергенов, қала бойын­ша мемлекеттік кірістер басқармасының басшысы:– Мораторийге келетін болсақ, осыдан үш жыл бұрын Президентіміз енгізген шағын және орта бизнесті тексеруге жарияланған мораторий бизнеске көмегін тигізіп, кәсіп­­керлердің пандемия және басқа да әлеу­меттік-экономикалық проблемалардан туын­дайтын шығыны азайды. Шағын және орта бизнес субъектілері өндірген тауар мен көрсеткен қызмет құны 2023 жылы едәуір өсіп, 2022 жылдың тиісті мерзімімен салыстырғанда 123,2 пайызға артып отыр. Мұндай көрсеткіштер кәсіпкерлер мен жергілікті билік өкілдерінің арасындағы тиісті байланыстың нәтижесі деп ойлаймыз, – деді басқарма басшысы.Дегенмен мораторий аяқталды. Қалай болғанда да кәсіпкерлер кез келген уақыт­та тексерулер болатынын күтуі тиіс. Маңыз­дысы – кәсіпкерлер барлық талап пен заңдылыққа сай болып, өздеріне қатысты бизнес-процестердің заң талабына сай жүруін қамтамасыз етулері керек.&nbsp;Бұл да бас­қарма басшысының пікірі.– Өкінішке қарай заңнама талаптарын сақтамай мемлекет алдындағы талаптарын орындауда керітартпа әдіске баратын салық төлеушілер жоқ емес. Ондай жағдайда заң­мен қаралған салықтық бақылау шаралары арқылы салықтан жалтаруға тосқауыл қойылып, салық берешегін мәж­бүрлеп өндіріп алу шаралары қолданылады. Атап айт­сақ, хабарлама қалып­тастырылады, касса және банк шоттары бұғатталады, олар­дың дебиторларына және банк шот­тары­на инкасса­­лық өкім қойылады, мүлкін сату есебі­нен салық берешегі өндіріледі. Салық берешегін борышкердің банк шот­тарынан инкассалық өкім арқылы және олардың дебитор­ларынан 2023 жылы барлығы 1,3 миллиард теңге өнді­рілсе, камералдық бақылау нәтижеле­рі бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы 4532 салық төлеушіге хабар­лама қалыптастырылып,&nbsp;&nbsp; нәти­жесінде&nbsp; бюджетке 4,6 миллиард теңге&nbsp; өндірілді. Кәсіпкерлікке қолайлы жағ­дай жасау бағытында салықтан жалтарған салық төлеу­шілерді ерте сатыдан анықтау, сотқа мәмілелерін жарамсыз етіп тану бойынша талап-арыздар негізсіз беріл­меуін қадағалауды және адал бизнес субъектілерінің құқықтарын қорғауды көздей отырып, облыстық прокуратура мен «Атамекен» кәсіпкерлік палатасымен бірлескен үшжақты меморандум жасалды. Айта кету керек, қазіргі уақытта салық төлеушілердің көпшілігі адал жұмыс істеуге ынталы. Өйткені бүгінде бизнестің өзі «көлеңкелі бизнеске» қарағанда «ашық» салық төлеуші болудың дұрыс және тиімді екенін анық түсінуде. Сонымен қатар биылдан бастап тек­серістер адам қатысуынсыз қайта белгіле­нетін болды. Елімізде сын-қатерлерді бас­қару автоматтандырылған жүйесі істейтін болады. Оның көмегімен тексерістер тек сын-қатер пайда болғанда, яғни берешек және айыппұл табылғанда немесе салыққа байланысты бұзушылық пайда болғанда ғана белгіленетін болады. Мемлекет бұл арқылы бизнес тексерістерін екі есе төмендетіп, айыппұл санын азайтуды көздеп отыр, – деді Фердоуси Қожабергенов.Иә, биылдан бастап кәсіпкерлер Бауыржан Момышұлының «Тәртіпке бас иеген құл болмайды» деген керемет сөзін жадында ұстап, басты ұстаным етулері керек секілді. Себебі мораторий мерзімі аяқталды, енді&nbsp; тексерістер қайта жанданады. Алайда кәсіпкерлерді бірден жаппай тексеру болмайды. Мораторийдің күші жойылса да кәсіпкерлердің бәріне тексеру қаупі төніп тұрған жоқ. Десе де мамандар айтқандай, әр кәсіпкер кәсібін заң аясында тәртіппен және адал жүргізгені абзал.&nbsp;

Қала кәсіпкерлерін  мораторийден кейін не күтеді?

&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жанкелді Ойшыұлы Ысқақ. Бұл есім сырбойылықтарға етене таныс &nbsp;екені мәлім. Құрметті, қадірлі һәм ардақты да айбарлы азаматты үлкен-кіші қажырлы еңбегі мен жақсы істері, туралықты ту еткен толымды тірліктері және де байырқалы бастамаларының жүйелі жұмыстармен ұштасып, игілікке үндейтіні үшін үлгі-өнеге етіп келеді. Алғысын жаудырған, ақ ниетін ақтарған сол көпшіліктің ұсынысымен біз де қолға қалам алып, жақсының жақсылығын айтуды жөн көрдік.Дана халқымыз мұндайда «Жақсыдан – шарапат» дейді емес пе... Оның үстіне абырой биігіндегі аға туралы қалам тербеу іні ретіндегі асыл парызымыз әрі біз үшін зор мақтаныш саналады. Мақтаныш деп айтуға толық негіз бар. Себебі, Жанкелді Ойшыұлымен бүгінде жаңақорғандықтар да, жалағаштықтар да, сырдариялықтар да мақтанады. Дұрысы, мақтан тұтады деген дұрыс болар!«Менің балалық шағым Жаңақорған мен Жалағашта өтті. Жаңақорғанда туып-өскеніммен Жалағаш ауданындағы №31 мектепте білім алып, алтын ұя мектепті ойдағыдай бітіріп шыққан болатынмын. Кейін Жамбыл гидромелиорация құрылыс институтында, Қазақ құқықтану және халықаралық қатынастар институтында және М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде білім алған болатынмын. Мамандығым инженер-құрылысшы, экономист-менеджер, мұнай-газ ісінің бакалавры және техникалық ғылымдарының магистрі екенімді айта кетейін. Алматы зооветеринарлық институтының басқарушы кадрлар дайындайтын бөлімінде де білім алдым» депті өткен күндеріне көз жүгірткен Жанкелді аға мерзімді баспасөзге берген бір сұхбатында.Иә, Жаңақорған мен Жалағаш ауданы – кейіпкеріміз үшін қай кезде де ыстық, қасиетті, қастерлі. Бірақ әркім өз жақсысын өзіне тартады емес пе! Осы ретте сырдариялықтар да Жанкелді Ойшыұлын біздің ауданның түлегі деп айтады. Оған себеп – ағамыз азамат болып қалыптасу кезеңін, өмірінің ең қымбат сәттерін, жалынды жастық шағын біздің ауданда өткізген екен. Нақтырақ айтар болсақ, еңбек жолын Сырдария ауданына қарасты Қараөзек совхозында құрылыс шебері болып бастаған болатын. Мұнан соң 1988-1990 жылдары Тереңөзек ауданының агроөнеркәсіп бірлестігінің бас маманы, құрылыс кооперативінің басшысы ретінде еселі еңбек еткен. Жауапты жұмысты жүйелі ұйымдастырып, тиянақтылығымен танылған азамат кейін сатылап өсіп, облыстық деңгейдегі қызметтерді абыроймен атқарды. Халықтың аманатын арқалаған азамат әлі де аттан түскен жоқ, ел игілігі үшін жұмыс істеп келеді. Осы орайда тамыры терең, тарихы кенен Сырдария ауданынан түлеп ұшқан, осы елдің бата-тілегімен өсіп-өркендеген азаматты сырдариялық деп айтуға негіз бар. Әрине, жақсы азаматты біздің жерлес деп меншіктеп айтқанымызбен, бүгінде Жанкелді Ойшыұлы – сырбойылықтарға ортақ тұлға. Аймаққа белгілі айбарлы азамат. Елдікті ту еткен ел ағасы. Ал, Сыр өңірінің ғана емес еліміздің тарихында өзіндік орны бар мемлекет және қоғам қайраткері Еркін Әуелбековтен оң баға алуының өзі бөлек тарих екені даусыз.«Еркін Нұржанұлының қатысуымен өткен бір жиында құрылыс шебері ретінде баяндама оқыдым. Жиналыстан кейін қабілет-қарымымды байқаса керек-ті, прораб қызметіне ауысуыма пәрмен берді. Міне, ол кісінің осындай қамқорлығын көрдім» деп еді Жанкелді аға бізге бір сапарда. Сол сапардан кейін ағаға құрметіміз бұрынғыдан да арта түсті. Еркін Әуелбековтей дара тұлғадан оң баға алу жалынды жастың жолын ашты. Тереңөзектегі құрылыс кооперативінің басшысы қызметінен кейін 1990-1994 жылдары облыстық ауылшаруашылығы басқармасының құрылыс бөлімінің бас маманы, басшысы қызметтерін атқарды. Сондай-ақ 1994-1996 жылдары «Гауһар» КЖК директорының орынбасары, 1996-2001 жылдары «ОSТ» ЖШС директоры ретінде елдік істерге араласып, бастамашыл, іскер, мақсатшыл қабілет-қарымымен көпке танылды. 2001 жылы «Қызылорда аз тонналық мұнай өңдеу зауыты» ЖШС негізін қалап, өңірдегі өнім өндіретін бірегей кешенге айналдырды. Жаңа жұмыс орындарының ашылуына, кәсіпкерлік көкжиегінің кеңеюіне ұйытқы болды.Жанкелді Ойшыұлының депутат ретінде атқарған жұмысы нәтижелі. Мәселен, аққұмдықтар облыстық мәслихат депутатына дән риза. Аққұм елді мекенінде балалар білім алатын мектеп бой көтерді, медициналық бекет те ел игілігі үшін пайдалануға берілді. Автокөлік жолы салынды. Осындай жұмыстардың басы-қасында жергілікті атқарушы орган басшыларымен бірге Жанкелді Ысқақов ағамыз жүрді. Оның бағасын халық біледі. Лайықты бағалап, көзкөргендер әркез айтып отырады. Айта берсе, бұдан өзге де өміршең іс­тері көп. Со­ның бірі – шаруа қожа­лықтардың қыс­­тауына күн сәуле­сінен электр қуат алатын панельдер орнатуға бастамашыл болғаны. Мен азаматтың тағы бір айшықты ісіне тереңірек тоқталғым келеді....Былтыр Аманжол Сақыпұлы бастап Жаңақорған ауданына жұмыс сапарымен бардық. Әкімдіктегі ресми кездесулерден соң аудандық газет редакциясын аралап, әріптестерімізбен пікірлестік. Жанымда Жалағаш аудандық «Жалағаш жаршысы» газетінің бас редакторы Кенжетай Қайрақбаев та бар. Түскі ас уақытында Кенжетайға ұсыныс, жаңақорғандық журналист Мақпал Пәтеноваға бұйымтайымды айттым. Ол бұйымтай – Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, өзі өмірден өтсе де өлеңдері халық жадында сақталып қалған Адырбек Сопыбековтің қарашаңырағына барып, ақынның жары Шәрипа әжеге сәлем беру еді. Кенжетай қолдап, Мақпал қоштап, Жаңақорған аудандық «Жаңақорған тынысы» газетінің бас редакторы Баян Үсейінованың көлігімен ардақты ақынның қарашаңырағына табан тіредік. Бүгінде ел анасы атанған Шәрипа әже бізді жылы шыраймен қарсы алды. Жүздесуде ақынның өлеңдерін оқып, шығармашылығы жөнінде ой бөлісіп, жарыққа шыққан кітаптарымен таныстық. Естелік суретке түстік. Сондай-ақ ақынның жары деген аяулы атқа кір шалдырмаған ағеден көңілді, аппақ ниетті Шәрипа әжеміздің ақ батасын алдық. Сонда Шәрипа әжеміздің «Бәріне шүкіршілік етемін. Адырбектей ардақты азаматқа жар болдым. Бақыттымын. Айналайын, айтарсың, жазарсың, мен мына өмірде екі азаматқа шын ризамын. Бірі – Жанкелді Ойшыұлы, екіншісі – Руслан Рүстемұлы. Алла абыройларын арттырсын, қай тарапта, қай талапта жүрсе де аман жүрсін» деп тебіренгені есімде.Ақ жаулықты ананың тебіренетіндей реті де бар еді. Өйткені екі азаматтың бірлесе, біріге жүзеге асыруымен «Адырбек» кітабы 1000 данамен жарық көрді, сондай-ақ облыс әкімдігінің қолдауымен ақынның есімі аудандық кітапханаға берілді. Бұл – ақынға қойылған ескерткіш, мәңгі өшпейтін, құндылығын жоймайтын тарихи еңбек! Ал, оның түпкі бастауында рухы биік руханиятшыл азаматтардың тұрғаны біз үшін үлгі-өнеге…Жалпы жаны жайсаң Жанкелді ағамыздың еңбегі мен жақсы істері жөнінде көлемді етіп жаза беруге болады. Біз тек бірқатар еңбегіне ғана шолу жасадық. Бірақ оның барлығы бізге дейін де жазылды, бізден кейін де жазылатыны анық. Ең бастысы, ер еңбегін ел-халық біледі, жұртшылық жоғары бағалайды. Азамат үшін одан асқан бақыт жоқ шығар. Мен бүгінгі ой-пікірімді Жанкелді ағамыздың түйінді сөзімен қорытындылағым келеді. Бұл сөздер әрбір перзенттің әнұраны да, жанұраны да болатындай салмақты сөздер.«Өмірдегі ұстазым, үлгі тұтар тұлғам – әкем. Әкем білікті маман ретінде Жаңақорған, Шиелі, Қармақшы, Жалағаш және Қызылорда қаласында қажырлы еңбек етті. Негізгі мамандығы – инженер-механик болатын. Менің қызмет жолымда бағыт-бағдар көрсеткен ұстаздарым да аз болмады. Бірақ әкемнің жүріп өткен өмір жолы мен үшін үлкен сабақ болды».Шіркін, әр перзент ата-анасын Жанкелді ағамыздай құрметтеп, қадір тұтса, құндылықтарымыз құлдырамас еді. «Ер-азаматтың абыройының өлшемі – еңбегі, жақсы істері» дейтін болсақ, Жанкелді Ойшыұлының абыройы асқақ, беделі биік.&nbsp;

Сырдарияның іскер азаматы 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақ – жаратылысынан қашанда өнерге өте жақын халық. Өз заманында талай сал-сері, күміс көмей әнші, жыр жампозы – жыршыларды туғызған халықтың бүгінгі ұрпағы да бұл салаға келгенде қара жаяу емес. Қазіргі таңда, олар дәстүрлі өнер дәреметін дәріптеп, халық арасында насихаттауға атсалысып жүр. Солардың бірі – өткен мен бүгінді жалғап, жыраулық өнерді жастардың санасында жаңғыртып жүрген өнер жанашырлары жиылған Қазалы ауданының Роза Бағланова атындағы мәдениет үйі жанынан құрылған «Жыраулар» бөлімшесі.Осыдан жеті жыл бұрын жергілікті әкімдік пен мәдениет бөлімі тарапынан қолдау тауып, Қазалы ауданы жастарын ұлттық өнерге баулу ісін қолға алған жыраулар үйірмесі бүгін де, елдік миссиясын жалғастырып келеді.Қазіргі таңда, үйірме шәкіттер алды республикалық, облыстық және аудандық сайыстарда түрлі жетістіктерге жетіп, өнер додасында биік белестерді бағындырып келеді. Бүгінде, бөлімшеде – үйірме жетекшісі Жәнібек Құтмаханов пен әдіскері Әмір Сариев және меңгерушісі Жамболат Өмірзақ сынды жыраулық өнерінде мол тәжірибесі бар мамандар жұмыс жасауда.Бөлімше меңгерушісі Жәнібек Құтмахановтың айтуынша, жыраулар бөлімінің мақсаты – қазақ жерінде бастау алған сан ғасырлық тарихы бар жыраулық өнерді сақтап, өскелең ұрпаққа дәріптеп, ұлттық мұраны жоғалтпай ертеңгі ұрпаққа жеткізу. Жаһұт өнерді кәсіби тұрғыда дамытып, Сыр бойы жырауларының шығармаларын насихаттау.– Ұрпақ тәрбиелеуде бұл өнердің маңызы өте зор. Адам дүние есігін ашқаннан, жарық дүниемен қоштасқанға дейінгі кезеңнен түрлі жыраулық дәстүрді кездестіруге болады. Тіпті, Абай атамыз: «Туғанда дүние есігін ашады өлең, өлеңмен жер қойнына кірер денең», – деп жырлайды.Демек, қазақтың тұрмыс-тіршілігіне бұл өнер соншалықты сіңісіп кеткен.&nbsp;Мәселен, халқымыз жас сәбидің шілдеханасын дүбірлетіп өткізіп, жыраулық өнерге жақын адамдарға басқартатын болған. Әйтеке бидің осындай тойын Жалаңтөс Баһадүрдің өзі жүргізіпті деген ақпар бар.Ал, сол ескі заманда жыраулар таңға дейін жырлап, қатарын толтырған сәбидің қуанышымен бөліскен. Одан қала берді, бесік жыры, сыңсу, беташар жыры секілді дүниелер қазақтың тұрмыс-салтымен бірге жасасты. Беташар салтын белгілі жырауға тапсырудың өзіндік пәлсапасы, таным-деңгейі бар. Дін мен салтты қатар ұстанған қазағымызда осы жыраулық өнердің ұрпақ тәрбиесінде, қоғам тәрбиесінде атқарған рөлі зор болған. Ата жырын бесіктен құлағына құйып өскен бала міндетті түрде елін, жерін сүйетін тұлғаға айналады. Ол насихат, өсиетпен өсетін болады. Сол себепті, жыраулық өнердің ұлт тәрбиесіне, ұрпақ тәрбиесіне тигізер маңызы жоғары. Қаншама ғасырды артқа тастаған, терең мағыналы, философияға бай ондай туындылар көп халықта жоқ екенін ескеруіміз керек, – дейді Жәнібек Құтмаханов.Бөлімше мамандары бұған дейін облыстық, аудандық деңгейдегі көптеген іс-шаралар мен жыраулар сайысын өткізіп келген. Солардың бірі – Роза Бағланова атындағы Қазалы аудандық мәдениет орталығы жанындағы Жыраулар бөлімшесінің ұйымдастыруымен өткен ауқымды «Жыраулардың бүгінімен ертеңі» атты дөңгелек үстел шарасы болды.Аталған шарада жыраулар бөлімінің және Қазалы ауданының абыройын асқақтатып жүрген жыршы-термешілерді қанаттандыру мақсатында марапаттар мен номинациялар табысталды.Бұдан бөлек, Қазалы ауданында Қазалы қаласының 95 жыл толуына орай «Туған өңір –&nbsp;тұнған өнер» атты аудандық фестиваль, «Әйелмен әлем әдемі», «Жыр қазына – күй шежіре» сынды сайыс, шаралар ұйымдастырған.Онан соң, Арал ауданы, Шөмішкөл ауылында Орал ахун бабаның 200 жылдығы және жаңа мешіттің ашылу салтанатына орай «Жыраулар» сайысы өткен. Ұлттық мұраны ұлықтағандар сайысында үйірме жетекшісі Жәнібек Құтмаханов пен бөлімше меңгерушісі Жанболат Өмірзақ өзгелерден дара шауып, арнайы жүлде иемденіп қайтқан.Бөлімше сүйемелдеушісі ұлттық өнерді насихаттауда мұнымен тоқтап қалмайтындарын айтып, алдағы жоспарларымен де бөлісе кетті.– Жыраулар үйірмесінде мезгілінде аптаның екі күнін белгілеп, шәкірттер дайындаймыз. Бүгінде оқушылар арасынан осы саланы таңдап музыка колледждеріне түсіп жатқандары да бар. Мұнымен тоқтап қалмай, Қазалы ауданында жыраулық өнердің ауқымын әлі де кеңейтуді мақсат тұтып отырмыз. Мәселен, шәкірттер қатарын көбейту, штаттық жүйені де кеңейту өз жемісін береді деп сенеміз, – дейді Жамболат Өмірзақ.Жампоз жырау Жамбыл Жабаев айтқандай: «Жамбыл – менің жай атым, Халық – менің шын атым!» демекші, өзінің емес елінің атын шығаруда қажырлы еңбек етіп келе жатқан жыраулар үйірмесінің алар асуы, жетер жетістігі көп боларына сеніміміз мол.&nbsp;

Өнерімен сүйсіндірген қазалылықтар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазалы – Сыр ананың сырбаз ақын-күйшісі мен аты мәшһүр музыканттары ұшқыны тиген орын. Олай дейтініміз, бұл қасиетті топыраққа өнерімен төрткүл дүниеге танылған Роза Бағланова, Кеңес Дүйсекеев сынды танымал тұлғалар аунап өскен. Бүгінде Қазалы ауданында музыка майталмандарының ізі өшпей, жолы жалғанып келеді. Сондай өнерпаздар тоғысқан орынның бірі – Нұрлыбек Сүлейменов басшылық ететін Әйтеке би кенттік Мәдениет үйі.Қазалы ауданының әрбір мерекелік шарасынан ойып тұрып, орын алар ұжымда жиырма сегіз адам жұмыс істейді. Оның әрқайсысы түрлі қызмет атқарғанымен, бәрінің илегені бір терінің пұшпағы – Әйтеке би кентінің абыройын аспандату, жас таланттарды қанаттандыру екені бесенеден белгілі. Бұл істе кенттік мәдениет үйінде біршама ілгерілеу бар. Яғни, мұнда осы бағытта бес үйірме, бір халықтық ұжым жұмыс жасауда.Атап айтар болсақ, кәсіпорынның музыкалық және ән үйірмесінің жетекшісі –&nbsp;Рақымжан Мақсатбаевтың бір өзінде ән өнерімен шұғылдануға талаптанған он қатысушы бар. Жанат Қазбиева жетекшілік ететін би үйірмесінде одан үш есеге артық отыз бес бала қатысуда. Ал, кәсіпорынның аккомпонияторы Әлібек Айдар жетекшілік ететін драма үйірмесіне он бала қатысады. Мұнан бөлек, "Жас ақындар" үйірмесі, “5 аймақ” вокалды-инструменталды аспаптар ансамблімен қатар “Атамұра” ардагерлер халықтық ансамблі де бар.Әрбір үйірме аудан асып, облыстық, республикалық сайыстарда бақ сынап, марапат төрінен көрініп келеді. Мәселен, кәсіпорын жанындағы үйірмелердің бірі ән үйірмесі. Үйірме мүшелері түрлі деңгейдегі байқауларға қатысып, жүлделі орындарға ие болып келеді. Дәлірек айтсақ, өткен 2023 жыл көлемінде аудан және облысты санамағанда он үш байқауға қатысып, бір бас жүлде, бірінші орынды 7 рет жеңіп, екінші орыннан екі рет көрінсе, үшінші орынды бір рет иеленген. Бұдан бөлек, күрделі үш сайысқа жолдама алған. Сонымен қатар, Халықаралық дәрежеде бір рет бірінші орынды иеленіп, екі дипломат алған.Жалпы, үйірме жұмыстарын жандандыру мен өнер ұжымдарын, вокалды аспаптар ансамблі, ұлттық, халықтық, оркестрлер, хор ұжымдарын дайындау және құру бағытында кәсіпорын атқарған жұмыстың жыл бойы жеткен жетістігі көңіл қуантады.– Жуырда, бұрынғы Роза Бағланова атындағы мәдениет үйіне қоныстандық. Әрине, орын ауысқанымен, мақсат, міндетіміз бір болып қала бермек. Әлде де кенттің мәдениетін, абыройын асқақтатып, "Бұлақ көрсең, көзін аш" демекші, жас талапшыл таланттардың өнерін шыңдап, қанаттандыру жұмыстарын күрделендіре түсеміз, – дейді Қазалы аудандық Әйтеке би кенті мәдениет үйінің басшысы."Шыққан тауың биік болса, лақтырған тасың алысқа түседі" демекші, әлі талай мінберден көрінуді мақсат тұтқан ұжымның бағындырар белесі көп болмақ.&nbsp;

Төрткүл дүниеге танылған ұжым

Биылғы Ұлыстың ұлы күні жылдағыға қарағанда сән-салтанатымен, жалпыхалықтық сипатымен ерекшеленді. «Наурызнама» тұжырымдамасына сәйкес Қазалы ауданында 14 – 23 наурыз аралығында халықтық мерекені тойлауға арналған Наурызнама онкүндігі ұйымдастырылды. Бұл онкүндік төл мерекемізді атап өтудің жаңа дәстүрлерін қалыптастыруға, ең жақсы адами қасиеттерді – ашықтықты, шынайылықты, жауаптылықты, қайырымдылықты насихаттауға бағытталған. Ауданда арнайы іс-шаралар жоспары әзірленіп, әр күн белгілі бір тақырып аясында өтті.Осыған орай барша қазалылықтар ауданның барлық аумағында тазалық жұмыстарын жүргізіп, ағаш көшеттерін отырғызды.Аудан орталығындағы Теміржол вокзалы алдындағы саябақта аудандық Әйелдер және Аналар кеңесінің мүшелері Тазару күніне орай ағаш көшеттерін отырғызды. Қазалы ауданы әкімі Мейрамбек Шермағанбет те ағаш егу рәсіміне қатысып, экологиялық науқанға атсалысты. Сондай-ақ, аналармен пікірлесіп, бұл күн азаматтарға қоршаған ортаны қорғауға, қоғамда экологиялық мәдениетті дамытуға үлкен мүмкіндік беретінін жеткізді.Мұнан соң Әйтеке би кенті мен шет аймақтарда өткен тазалық жұмыстарын аралады.Айта кетейік, жалпы ауданда өткен бүгінгі сенбілік жұмыстарына 147 мекеме, кәсіпорынның 2982 қызметкері өз үлестерін қосты. 41 дана техникалар жұмылдырылып, нәтижесінде 39,2 тонна тұрмыстық қатты қалдықтар арнайы орынға шығарылды.&nbsp;

Қазалыда «Наурызнама» онкүндігі жоғары деңгейде өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Театр – өмірлік мәселелерді шешудің жоғары сатысы. Мәдениет пен руханият әлемін театрсыз елестету мүмкін емес. Қазіргі таңда театр көрермендерінің де саны артуда. Бұл салада біздің аудан да жұтаң емес. Соның бір дәлелі Қ.Қазантаев атындағы Жалағаш аудандық мәдениет үйі жанындағы «Халық» театры көрерменнің ыстық ықыласына бөленуде.Бұл өнер ордасының тарихы тереңде жатыр. 1971 жылы драма үйірмесі ретінде ашылып, қазіргі таңда тұрақты көрермені бар көптеген қойылымдардың авторына айналды. Театр десе, ойға ең әуелі мағынасы терең сұлу сөздер мен әдемі әсер орнай қалатыны рас. Алайда сіз бен біз ойлағандай, театрдың іші-сырты түгел осындай таңғажайып сырға толы тамаша, ал әртістердің бәрінде кәсіби білім бар ма? Әрине жоқ!&nbsp;– Қойылым арқылы адамның жүрегінде сақтаулы мұңды, қуанышты көрсете аламыз. Театр, ондағы әртістер өз шеберлігі арқылы қоғамдағы болып жатқан мәселені жүрекке жеткізеді. Әрине көрерменге жеткізу кез келгеннің қолынан келмейді, әр адамның қабілетіне байланысты. Бірақ біздің театрда кәсіби актерлік білімі бар әртістер жоқ, әртүрлі саланың адамдары. Сол үшін кейде жұмыста жүргенде режиссер ретінде қойылымды көз алдымызға елестетіп, кейіпкерлердің мінездеріне, табиғатына сәйкес келеді деген қызметкерлерге сахнаға шығуға ұсыныс жасаймыз. Мәселен, біздің құрамда еден жуушыдан бастап, тоқ жөндеуші кісілер де, әртүрлі үйірмеден сабақ беретін ұстаздар мен музыкалық аспаптарда ойнайтындар да басты рөлді сомдай береді, – дейді театрдың қоюшы режиссері Әсет Шілдебаев.Расында кәсіби білім болмай-ақ көрерменнің жүрегіне жол табу үшін ең алдымен қандай да бір қабілет керегі анық. Мәселен, «Ғашықсыз ғасыр» драмасында ең жағымсыз рөлді ойнаған Айгерім Садықова актерлік білім алмаған, сахнадағы образы да табиғатына мүлдем сәйкес келмейді. Алайда рөлін барынша жоғары деңгейде алып шыққаны сонша, қойылым біткеннен кейін көрермендердің бәріне ұнамсыз кейіпте қалып кетіпті. Ал актер үшін – бұл үлкен мәртебе, өзінің рөлін ойдағыдай алып шықты деген сөз.6 желтоқсанда осы қойылыммен Ерғали Оразымбетовтың 80 жылдығына орай ұйымдастырылған облыстық байқауда театр ұжымы бас жүлде иеленіп, 100 мың теңге қаржылай сыйақыға ие болды. Жалпы қойылым барысында актерлар өмірде кей отбасыларда болып жүрген оқиғаны бейнелеп, әйел адамның қоғамдағы рөлін көрсетті. Көрерменнің көзіне жас ұялатып, ыстық ықыласына бөленді.– Бұл байқауға қатыспас бұрын «Ғашықсыз ғасыр» қойылымына ұзақ уақыт дайындалдық. Тіпті байқау алдында екі ауылға іс-сапармен барып, өзімізді шыңдау үшін осы қойылымды қойдық. Кей жеріндегі кеткен қателіктерімізді де түзетіп, содан кейін жарысқа ұсындық. Нәтижесінде көрерменге ұнады. Қойылым барысында актерлардан бөлек сахна сыртындағы адамдардың да еңбегі зор. Бәрінің бірігіп, бірін бірі қолдауының арқасында осындай нәтиже көрсетті. Жалпы театрда ойнау – ұжыммен бір толқында болу. Мұнда түрлі рөлдерді сомдауға тура келеді. Түрлі образға еніп, өзіңді ғана емес, басқалардың өмірін іштей сезінгендей күй кешесің. Сахнадағы кейіпкерлеріңнің бірінен жеріп, бірінен үлгі аласың. Ең қызығы, осы сезімдерді өзің ғана бастан кешіп қоймай, көрерменге тұшындыра алуың керек. Рөлге кіру, кейіпкеріңді дәл бере алу оңай шаруа емес. Үлкен дайындықты, маңдай тер мен уақытты талап етеді, – дейді басты рөлдегі кейіпкер Айгерім Садықова.Театр одан бөлек драма, комедия, мелодрама, трагедия жанрларында да түрлі қойылымдар қойып, халыққа ұсынып, тіпті түрлі жүлделерге де ие болып жүр. Мәселен, Қ.Мұхамеджановтың «Бөлтірік бөрік астында» комедиясын облыстық байқауда сахналап, «Ең үздік режиссер-қоюшы» және «Ең үздік суретші-декоратор» номинацияларына, «Абай әлемі» атты халық театр-ларының облыстық онлайн байқауында Иран Ғайыптың «Мен ішпеген у бар ма?» спектаклін сахналап, І орынды жеңіп алды. Айта берсек, мұнан бөлек актерлардың да жетістіктері көп.Күнделікті күйбең тіршіліктен бір сәт бой жазып, рухани байлыққа кенелу үшін аудан тұрғындарына арнап қойылымдардың тұрақты түрде өтуіне де ұсыныс білдірдік. Себебі ұзақ жылдан бері көрермен көзайымына айналған халықтық театрдың, енді ғана етек жиып, бой түзеп келе жатқан жастарға берер тәлім-тәрбиесі мол.&nbsp;

Жалағаш ауданындағы «Халық» театры көрерменнің ыстық ықыласына бөленді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Тарихқа көз жүгіртсек, Жалағаш аудандық тарихи-өлкетану музейінің жылнамасы &nbsp;ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастау алған. Өскелең ұрпақтың бойына отансүйгіштік қасиетті сіңіруде музейдің алар орны ерекше. Себебі ол адамзатты өткен уақытпен жүздестіріп, тарихтан сыр шертеді. Ұзақ жылдар бойы зерттеп-зерделенген асыл жәдігерлерді де қалың жұртқа ұсынатын мәдени орталықтың бірі де, бірегейі.&nbsp;1980 жылдардың орта шенінде ауданда алғаш рет музей ашу жұмыстары қолға алынып, сол &nbsp;жылдары біршама жұмыс атқарылғанымен кейін түрлі себептермен мекеме жұмысы аяқсыз қалған. Соғыс және еңбек ардагері Орынбай Сарманов пен сол кездегі аудандық «Жаңадария», қазіргі «Жалағаш жаршысы» газетінің әдеби қызметкері Ахмет Тілеулиев ауданның елді мекендері, Қарақұм мен Қызылқұм бағыттарына экспедицияларға шығып, түрлі жәдігерлерді жинақтаған. Өкінішке орай 90 жылдары сол жиналған &nbsp;құнды заттар, орден-медальдар, құжаттар мен суреттердің бірсыпырасы &nbsp;жоғалып кеткен.1998 жылдың аяғында, яғни ауданның 60 жылдық мерейтойына орай аудандық музейді ұйымдастыру жұмыстары қайта жанданып, музей экспозициясында сонау ХХ ғасырдың 20-30 жылдары құрылған ауылдың Кеңес үкіметі &nbsp;мен нәубет жылдарынан бастап қазіргі заманға дейінгі тарихы жайлы сыр шертетін құнды мәліметтер қамтылған. Қазіргі таңда 25 жылдық тарихы бар музей – аудан көлемінде өмір сүрген ата-бабаларымыздың тарихы туралы сыр шертетін асыл мұралар мекені. &nbsp;&nbsp;&nbsp;– Мұнда аудандағы 70-67 млн жылдан бергі (археозой эрасынан мезозой дәуірінің бор кезеңінен) геологиялық тарихынан бастап, ауданымыздың қазіргі заманғы тарихы, мәдениеті мен өнерінен сыр шертетін 2 зал мен көркемсурет галереясы жұмыс істеуде. Экспозицияға қойылған экспонаттар хронологиялық ретпен орналастырылып, ауданымыздың құрылуы, тарихы, ауыл шаруашылығы мен мәдениеті жайлы сыр шертіп, көрермендердің үлкен қызығушылығын тудырып келеді. Ұлы Отан соғысына ауданнан 3 мыңға жуық азамат аттанып, олардың үштен екісі майдан даласынан оралмады. Музейде осы зұлмат соғысқа арналған стендте құнды суреттер мен материалдар ілулі тұр. Сондай-ақ батырлардың қару-жарақтары, халқымыздың ежелде қолданған көне тұрмыстық заттары, киім-кешектер, мен өлкенің табиғатын бейнелейтін өсімдіктер мен жануарлар, түрлі аспаптар да, кезінде Қарақұмда су тартылған кезде астындағы жәндіктер, ағаштар тасқа айналған деседі. Сол жәдігерлер де қазір біздің музейдің төрінен орын алып тұр. Қазіргі таңда жалпы музей қорында 7 мыңнан астам экспонат сақталуда. Алдағы уақытта да музей ұжымы ауданның сан ғасырлық тарихын зерттеп-зерделеп, аудан көлеміндегі тарихи-мәдени мұраларды жинақтап, қорды құнды экспонаттармен толықтыра бермек, &nbsp;– дейді мекеме қызметкері Қанат Жапақов.Мұражайдың көрме залдарында түрлі тақырыптарға көрмелер, т.б. түрлі мәдени іс-шаралар ұйымдастырылып тұрады. Мәселен, бірнеше жылдан бері аудандық музейде «Туған жерге саяхат» атты кіші музейлік туризм жобасы іске асырылуда. Бұл бағытта аудан көлемінде &nbsp;орналасқан желгі және ортағасырлық тарих және мәдениет нысандарының экскурсиялық жол картасы мен маршруттық карта-схемалары әзірленіп, өскелең ұрпақты туған өлкеміздің көрікті жерлері мен бірқатар тарих және мәдениет &nbsp;ескерткіштерімен таныстыру, әр ғасырларда аудан өңірінде өмір сүрген тарихи тұлғалардың өмірі мен ерлік жолдарын насихаттауда тарихи-танымдық экскурсиялар ұйымдастырылып тұрады. Сондай-ақ мектеп және колледж оқушылары үшін &nbsp;«Мирас» үйірмесі толыққанды жұмыс жасауда.Музей экспонаттары халық тарихы мен өнерін қамтитын талай заманның тірі куәгерлері десек, қателеспейміз. Оқушылардың музейге экскурсия жасауы арқылы олардың туған жеріне, тілі мен дініне, салт-дәстүріне деген құрметі артып, тарихи кезеңдерді толық зерттеп, әр экспонаттың тарихымен танысу арқылы білім мен тәрбиені қатар беруге болады. Халқымыздың рухани, асыл қазыналарын жинақтап, өлкеміздің өткені мен бүгінін жалғап отырған тарихы терең музейден түрлі жәдігерлер туралы құнды мағлұмат алған әріптесім екеуміз түйір-түйір тастың өзі тарихтан мол сыр шертетінін аңғардық.Мөрәлі Шәменовтың жұмыс үстеліЖалағаш аудандық өлкетану музейі елдің еңсе тіктеуіне елеулі еңбек еткен тұлғалар тұтынған тарихи жәдігерлерге толы. Соның бірі – Ұлы Отан соғысының ардагері Мөрәлі Шәменовтің қолданған заттары. Қанша уақыт өтсе де атамыздың сол күйі сақталған жұмыс үстелін көріп, кез келген адам таң қалары анық. Музей қызметкерінің айтуынша, 2006 жылы соғыс ардагерінің кіші баласы Өмірбек Шәменов жұмыс үстелімен қоса көзілдірігін, телефонын және саптама етігін де әкеліп музейге өткізген. Сонымен қатар қызмет еткен уақытында М.Шәменовтің қолтаңбасы қалған дәптерлері де сақталған. Оларға қарап қоғам қайраткерінің жұмыста қандай тиянақты болғанын білуге болады. Себебі қасындағы жұмысшыларға берген тапсырмасын осы дәптеріне тізіп жазып қана қоймай, оны тапсырған уақыты мен орындап өткізген уақытына дейін нақтылап жазып, қол қойдырып алған.&nbsp;Бұйда пышақБұйда пышақ – қазақ халқындағы соғыста және аңшылықта қолданатын суық қарудың бір түрі. Бір ғасырлық тарихы бар қару болат темірден соғылған, шаншуға, түйреуге лайықталған өткіржүзді болып келеді.&nbsp;Жалпы ұзындығы 49 см болатын пышақтың сабы сүйектен жасалған және олар бір-біріне үш жерден тойтарып шегеленген. Сонымен қатар сабының бойында сәндік үшін көлденең жүргізілген сызықтар да бар. Бұйда пышақ аталуын оның кендір мен жүннен жасалған бұйда жіпті байлауға, түйе немесе өгіздің мұрнын тесіп, жез орнатуға ыңғайлы пышақ болғанымен байланыстырады. Оны Қазақстанның кей жерлерінде «сарымойнақ» деп те атайды. Себебі бұйда пышақтың сабы жез, мыс тәрізді сары металдармен әшекейленген. Музей қызметкерінің айтуынша, бұйда пышақты Ақсу ауылының тұрғыны жылқышы Төлеу Мәншарипов өткізген. Ол әкесінен мирас ретінде қалған. Болат темір мен сүйектен жасалған №583 санымен белгіленген.&nbsp;Шоқ өтекШамамен ХХ ғасырдың басында қолданыста болған шоқ өтек бір-біріне арнайы ілгек арқылы жалғанған ашылмалы қақпақтан және ішіне шоқ салатын корпустан тұрады. Жалпы шойыннан жасалған шоқ өтектің пішіні тік бұрышты, биік әрі алдыңғы жағы үшкір болып келген. Қақпақтың жоғары жағына цилиндр пішінді ағаш сабы бар биік тұтқа мен жұмыр басты ілгек бекітілген. Қақпақтың астына іштегі түтін сыртқа шығуы үшін ирек пішінді саңылаулар қалдырылған. Музей қызметкерінің айтуынша, корпустың төменгі бөлігінде орналасқан арнайы тесіктер өтектің түтін тартқыш қасиетін жақсарту мақсатында тесілген. Бұл жәдігерді музейге 2000 жылы Аққұм ауылының тұрғындары сыйға тартыпты.Аштықтан құтқарған мылтықМузей қызметкері Қанат Жапақовтың сөзінше, 1931-1933 жылдары жаппай ашаршылық уақытында ауылды аштықтан құтқарған Қанат деген кісі өмір сүрген. Ол құралайды көзге атқан мерген деседі, аңшылыққа шыққанда олжасыз оралмапты.&nbsp;Қанат мерген келген уақытта ауыл тұрғындарының бәрі күтіп алатын болған. Ол тек ауыл халқын ғана емес, басқа көршілес ауылдарға да дәл осы мылтықпен аң аулап, ашаршылық халықтың аман қалуына көмектескен. Мылтық – «Тула» деген қару-жарақ зауытында жасалған. «Бердан – 2» деп аталатын мылтықты мергеннің немересі Әдебай Әлиұлы 1999-2000 жылдары музейге өткізген.&nbsp;

ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастау алған Жалағаштағы музей

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Облыстық архивтің «Қоғамдық-саяси тарихы архиві» филиалының ұйымдастыруымен «Әйел – қоғам тірегі» атты жиын өтті.Жиынға Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, білім беру ісінің құрметті қызметкері, Қызылорда қаласының құрметті азаматы Әлима Әбдіхалықова, Қазақстанның құрметті журналисі Несібелі Рахметова, ҚР Президентінің мемлекеттік стипендиясы, «Құрмет» орденінің иегері, халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты Қатира Жаленова және Қожабековтер отбасылық ансамбілінің көркемдік жетекшісі, «Алтын алқа» иегері батыр ана, әнші Қуаныш Ахметқызы қатысты.Кездесуде жазушы Несібелі Рахметова әйелдердің қоғамдағы рөліне тоқталды.– Ломоносов «Мың теориядан – бір практиканы артық көремін» деп айтқандай, жастар жазып жатқан еңбектеріміз бен әйелдің қоғамдағы рөлін көзбен көріп, мамандармен кездескені жөн. Негізі көзбен көріп, қолмен ұстаған есте қалады. Ақын Мұқағали Мақатаевтың «Шаң басқан архивтерден табыламыз» деп айтқанындай, архив – үлкен қойма, мекеме. Себебі мұнда бүкіл елдің, жердің, облыстың барлық тарихы бар. Тіпті, облысты дамытуға үлес қосқан еңбек қайраткері, журналист және тағы да басқа салаларда еңбегі сіңген өнер, еңбек адамдарының құжаттары сақталады, – дейді ардагер журналист.Әлима Әбдіхалықова архивтің ұлт тарихы үшін де ерекше орын екенін атап өтті.– Архив – мемлекет пен ұлттың тарихы үшін ерекше орын алады. Егерде архивке ғылыми жұмыстармен айналысатын студенттер мен жастар, мұғалімдер жиі келетін болса, бұл кейінгі жас ұрпақтың тарихи санасын қалыптастыруға сеп болады, отаншылдыққа тәрбиелейді, – дейді ардагер-ұстаз.Сонымен қатар халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты Қатира Жаленова:Жалындаған жас қыздар,Жастығына мас қыздар.&nbsp;Сендер жүрген жерлерден,Мың ығысып қашты ызғар.&nbsp;Сұлусыңдар, дүрсіңдер,Үлбіреген гүлсіңдер.&nbsp;Жайлауында жастықтың,Сайран құрып жүрсіңдер, – деп жастарға өлең шумақтарын арнады.&nbsp;Одан бөлек №264 мектеп лицейінің мұғалімдері мен талантты оқушылары да өнер көрсетті.

Әйел – қоғам тірегі

Ауызбіршілігі мығым, берекесі мол ұжым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp; Аудан әкімі Берік Сәрменбаев аудандағы «Қызылдихан», «Ақжарма және К», «Ақжарма-2» шаруа қожалықтары мен «Мағжан және К», «Шаған Жер», «Абай-Дәулет» серіктестіктерінің ұжымдарына барып, облыс әкімі Нұрлыбек Машбекұлы Нәлібаевтың Наурыз мейрамына арналған мерекелік Құттықтауын табыс етті.«Сіздерді жақсылықтың жаршысы, жаңа жылдың бастауы Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Айтулы мерекеге сырбойылықтар берекелі бірліктің арқасында толайым табыстар және жақсы жетістіктермен жетуде. Сыр елінің экономикалық, әлеуметтік жағдайының жақсаруына бар күш-жігерлеріңізді арнап, аймақтың береке-бірлігін арттыру жолындағы еңбектеріңіз үшін риясыз алғысымды білдіремін. Әрдайым ұжымның ауызбіршілігі мен жауапкершілігі артып, ырыс-несібесі еселенсін деп тілеймін» делінген аймақ басшысының Құттықтау хатында.Өз кезегіндеи аудан әкімі Берік Сәрменбаев шаруаларды егін науқанының басталуымен құттықтап, жұмыстарына табыс тіледі.Диқандардың шаруасы – &nbsp;қашанда ширақ. Маңдай термен жасалған жұмыстың арқасында қамба астыққа толатыны сөзсіз. Өз кезегінде барша еңбеккелердің алдағы&nbsp;уақыттағы еңселі қызметтеріне әрқашан сәттілік тілеймін, – &nbsp;деді аудан басшысы. &nbsp;Кездесулерде еңбек ұжымдары алдағы жоспарларымен бөлісіп, облыс әкіміне шынайы ризашылықтарын білдірді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет