<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылордадағы шыны зауытының айналасында 8 зауыт, ілеспе зауыт салу жоспарланып, бүгінде үшеуінің жобасы, бизнес жоспарлары нақтыланды. Бұл туралы облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова бүгінгі «Qazaqstan» ұлттық арнасының «Apta.kz» бағдарламасындағы Жайна Сламбекпен өткен сұхбатта мәлімдеді.
<blockquote>
 “Құрылысы 70 пайызға аяқталды. Екі ғана мәселе қалып тұр. Балқыту ваннасы мен күйдіру пеші. Оған қазір мамандармен келіссөздер&nbsp;жүргізіп жатырмыз. Біздің тарапымыздан айналасындағы инфраструктурасы жасақталып беріледі. Вагондар келетін жол бар, соның барлығын жөндеп бітіруге дайынбыз.Қалған 30 пайыз жұмысы мамандар келсе, ол да біртіндеп аяқталады деп отырмыз. 
 Қараңыз, мынадай статистика бар екен. Біздің елімізге жылына бағасы бір миллион доллар тұратын шыны сырттан келеді екен. Егер де өз зауытымызды өндіріске енгізетін болсақ, сол бір миллион доллар өзімізде қалады, одан басқа, егер сыртқа сатсақ, тағы да кіріс кіргелі тұр. Сондықтан, қазір осы мәселені көтеріп отырмыз. Сондай-ақ, шыны зауытының айналасында 8 зауыт, ілеспе зауыт саламыз деп жоспарладық. 3 зауыттың жобасы, бизнес жоспарлары нақтыланды. Кәсіпкерлер қызығушылық білдіріп, қазір құжаттары әзірленіп болып қалды. Мысалы, шыныдан жасалатын ыдыстар. Екінші зауыт – айна жасау зауыты. Үшінші зауыт – шыны талшығы. Бұл құрылыста өте көп пайдаланылады. Бұл үш зауыттың өзі мысалы, 15-16 млрд инвестиция тартады екен. Содан кейін Шалқия кен байыту жері бар. Ол жерде де қорғасын, мырыш өңдейтін өндіріс салынады. Бұл мәселеге қатысты қазір Самұрық-Қазынамен бірге жұмыс істеп жатырмыз. 8 млрд-қа жуық инвестиция тартылып, жұмыс басталмақ. Одан басқа, Арал өңірінде кальцийлендірілген сода зауытының барлық құжаттары дайындалды. Экология министрлігінің сауалы бойынша қалдықты сақтайтын қойма мәселесін, оның жобасын толығымен шештік. Қазіргі таңда кәсіпкерлер оны да бастауға әзір”, – деді облыс әкімі.
</blockquote>

Гүлшара Әбдіқалықова: Шыны зауытының құрылысы 70 пайызға аяқталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Казгидромет» РМК Қызылорда облысы бойынша филиалы 26 қазанға арналған ауа райы болжамын жариялады.
Кәсіпорынның хабарлауы бойынша күндіз 26 қазанда Қызылорда облысында оңтүстік-шығыстан жел соғады, күші кей жерлерде 15-20 м/с күтіледі.

26 қазанға арналған ауа райы болжамы

Қазақ баласын қалай тәрбиелеген?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қыстыгүні пайдаланатын кәдімгі қолғап медициналық қолғап сияқты коронавирусты жұқтыру қаупін төмендетеді. Алайда COVID-тің заттар арқылы қалай таралатыны түсініксіз болғандықтан, мұндай қолғаптардың адамды қаншалықты деңгейде қорғайтынын дөп басып айту қиын.
Бұл туралы Сеченов университетінің медициналық паразитология, тропикалық және трансмиссивті аурулар институтының директоры, академик Александр Лукашев айтты.
Бұған дейін Ресейдің бас инфекционисті Владимир Чуланов қолғап пен антисептикті дұрыс пайдаланған жағдайда инфекциялық аурулардың алдын алуға болатынын, алайда матадан жасалған қолғапты жиі қолданса, керісінше, вирус жұқтыру қаупі артатынын айтқан. Академик Александр Лукашев те осы мәселеге қатысты өз пікірін білдірді.
Қолғап инфекцияның жұқтыру қаупін төмендете алады. Сондықтан резеңке қолғап киюдің қажеті жоқ. Көлікпен жүргенде матадан жасалған биялай болсын, кәдімгідей қыста киетін былғары қолғап болсын, екеуі де вирусты жұқтыру қаупін азайтады деген академик, қолғапты мұрынға тигізгенде оның ешбір көмегі болмайтынын айтады.
<blockquote>
 “Сондай-ақ вирустың заттар арқылы қалай таралатыны түсініксіз болғандықтан, қолғаптың адамды қаншалықты қорғайтынын дөп басып айту қиын. Демек, бұл мәселені заңмен реттеудің ешбір себебі жоқ деп ойлаймын”, – дейді Лукашев.
</blockquote>
<a href="https://sputnik.kz/society/20201023/15276302/Qolgap-koronavirus-virusolog.html">Sputnik Қазақстан</a>

Қысқы қолғап коронавирустан қорғай ма – вирусолог жауап берді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бала тәрбиесі өте күрделі мәселе. Себебі, ол – сенің келешегің. Дүниеге келген әрбір баланың болашаққа басқан қадамында, жеке өмірінде ата-ана тәрбиесінің ізі көрініс береді. Қазақ елі әсіресе қыз бала тәрбиесінде аса мұқияттылықпен қараған. Қыз бала – жат жұрттық, ертең ол бөтен жерде, өзге үйдің түтінін түтетеді, ата-анасының тәлім-тәрбиесін өзге жерге көрсетеді.
Келешекте қыз бала бақытты, табысты, тартымды болуы үшін кішкентайынан не үйретіп, қалай тәрбиелеу керек? Қателіксіз, дұрыс жолды таңдауына, алтын уақытын болмашы істер үшін босқа өткізбеуіне қалай көмектесуге болады? Бұл қыз өсіріп отырған әрбір ата-ананың көкейіндегі сұрақ болса керек. Бірақ мұның аса күрделі, қиын ештеңесі жоқ. Бастысы қыз тәрбиесіндегі маңызды кезеңдерде көңіл тоқтатып, зейін қоя білу қажет, дейді ата-аналардың көптеген сұрақтарын жинақтап, саралап көрген мамандар. Егер қыз тәрбиесінде төмендегі қарапайым ережелерді ескерсе, әрбір ата-ана арманына жетуіне мүмкіндігі мол.
Қыз бала ӘДЕМІ болып бойжетсін десеңіз…
Бірінші ереже. Ешуақытта қыз баланың сырт келбетін сынға алып, артық айтуға болмайды, оларды тек мақтан ету қажет. Себебі қыз баланың келешекте жеке өміріндегі сәттіліктер мен өзіне деген сенімділігі мықты болуы үшін өз тартымдылығын, сүйкімділігін сезіну аса маңызды. Сондықтан қызыңыз айна алдына жиі баратын болса, ол үшін ұрысудың қажеті жоқ, керісінше әдемілігін айтып мақтап қойыңыз. Тек ерте бастан боянуға жол бермеңіз. Уақыты келгенде шамалы жеңіл боянып, сән түзеуге бағыт беріп жіберсеңіз болғаны. Әйел баласының нағыз табиғи сұлулығы, боянған түрден әлдеқайда жоғары бағаланатынын, Ішкі жан дүниесінде өзіне сенімді, көңілі толған, бақытты болса, сыртқы тартымдылығы соғұрлым арта түсетінін айтып түсіндіріңіз!
Қыз бала СҮЙКІМДІ болсын десеңіз…
Екінші ереже. Қыз баласына жақсы көретініңізді жиі айтып, құшаққа алып сүйіп қоюды ұмытпаңыз! Себебі ананың балаға деген махаббаты ешуақытта артық болмайды. Қыз бала ата-анасының өзін қалай жақсы көретінін біліп, келешекте қолдау таба алатынына сенімді болуы қажет. Жанына жақын жандрдың махаббатын сезініп, сенімділікке бой алдырған жан, келешекте шынайы мен өткінші, алдамшысезім арасын ажырата алатын болады. Қыз бала өскен сайын оған өзін қадірлеуді, жақсы көруді, ойындағы сөздерін нақты айта білуге үйрету керек. Себебі адам баласы өзіне қалай қараса, айналасы да сондай көзқараспен қарайды. Сондай-ақ тек өзін ғана емес, айналасындағы жандарды да құрметтеуге үйрету керек.Өзгелердің де әдемі, ақылды, өзі секілді жан екенін түсіндіріңіз!
Қыз бала БАҚЫТТЫ болуы үшін…
Үшінші ереже. Қыз өсірген әрбір ата-ана оның өмірінде қызықты, көңілді сәттердің көп болғанынакөңіл бөлу қажет. Яғни қыз балаға болмашыға жиі ұрсып, көңілін түсірмеу керек. Отбасындағы жандардың өзін қорғайтынына, қолдайтынына сенімді болуына көмектесіңіз! Мүмкіндік болса, жиі сыйлық әперіп қуантып қойыңыз. Бірақ айтқанын орындап, еркелікке салынуына жол бермеңіз. Тек жақсы көргеннен әпергеніңізді айтып отыруды ұмытпаңыз! Сондай-ақ қыз балаға мейлінше ашық түсті, гүлді киімдер кигізуге тырысыңыз. Бұл оның көңілінің көтеріңкі жүруіне көп көмектеседі.
АҚЫЛДЫ қыз тәрбиелеймін десеңіз…
Қызды ақылды, саналы етіп тәрбиелеу – бұл төртінші ереже. Өз қауіпсіздігі үшін адамдарды, жағдайды ажырата білуге үйрету қажет. Бұл бірден болатын нәрсе емес. Дегенмен құлағына құйып айта берген соң бала бірте-бірте ненің жақсы, ненің жаман екенін, пайдалы мен пайдасыздың ара-жігін ажырата бастайтын болады. Ол үшін әрбір ана баласына үлгі болуы қажет. Кез-келген істі ұрыс-керіссіз саналы түрде шешуге тырысыңыз! Әсіресе балалардың көзінше достарыңызбен болса да артық ауыс әңгіме айтып, арзан ойын-күлкіден аулақ болған жөн.
Қыз бала МЕЙІРІМДІ және жанашыр болуы үшін
Бесінші ереже. Қыз баланы мейрімділікке, жанашыр болуға тәрбиелеу керек. Жұмыстан келгенде немесе бас ауырып, балтыр сыздағанда, шәй, су, дәрілерді әкелуге, жеңіл-желпі шамасы жететін нәрселерін әкелуге мүмкіндік беріңіз. Қыз баланың табиғатына өзгеге қамқор болу жазылған. Сондықтан кішкентайынан мейірімді, жанашырлықты бойына сіңіріп өскен бала келешекте өз отбасынан да мейірімді аямайтын болады. Егер қызыңыз өзгелерің кемшілігіне күле қараса бірден тиып тастаған дұрыс. Себебі ешкім өзіне кем болайын деп тілемейді, бұл тағдыр ісі екенін түсіндіріңіз! Әрбір болмайды және болады деген сөзіңіздің жанына анықтамасын қоса айтыңыз. Яғни оның не себепті болмайтынын түсіндіру керек. Бала өзгеге ата-анасынан қорыққанынан емес, ішкі жан дүниесімен жаны ашуы керек.
ПЫСЫҚ болсын десеңіз…
Алтыншы ереже бойынша, қыз баланы міндетті түрде үй шаруасына, еңбекке үйрету керек. Әрине балаға артық, қиын жұмыстар жүктеу дұрыс емес. Бірақ күнделікті үй шаруасы келешек ауыр жұмыс секілді көрінбеу үшін, кішкентай кезінен жәймен жұмсап үйрете берген абзал. Тамақ жасағанда, ыдыстарды тасып беру, шаң сүрту секілді жеңіл жұмыстардан бастаған дұрыс. Бұл жерде де ананың қызы үшін бірінші үлгі екенін ұмытпаңыз! Ол анасына қарап бой түзейді.
Қыз бала талантты әрі ТАБЫСТЫ болуы үшін
Соңғы жетінші ереже – қыз баланы белсенді және жан-жақты етіп тәрбиелеу. Қыз баланы кішкентай кезінен биге, қолөнерге, әнге, суретке тағы басқа неге шамалы икемі, қызығушылығы бар, соның бәріне үйрету қажет. Осы арқылы қыз бала психологиялық тұрғыдан да физикалық жағынан да дамитын болады. Физикалық тұрғыдан денесін түзу ұстап жүруді т,б үйренеді (мысалы бимен, гимнастикамен айналысқан жағдайда). Сондай-ақ табандылық, өжеттілік, мақсатына жету секілді мінез кескіндері қалыптаса бастайды. Баланың болашақ мамандығын таңдауда оның ойымен санасу қажет. Балам үшін не жақсы екенін мен жақсы білем, деп өзімбілемдікке салынуға болмайды. Қыз баланы ерекше мейіріммен, махаббатпен өсіріңіз -нәтижесі міндетті түрде қуантатын болады!
<a href="http://ernur.kz/">ERNUR</a>

Қыз балаға гүлді көйлек кигізу керек, себебі&#8230;

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Әлем құрлығының ширек бөлігін жаулаған моңғолдар империясы Шыңғыс ханның бастауымен 30 жыл бойы үстемдік етті. Осы уақытта дүниежүзі халқының оннан бір бөлігін қырып салған ол тарихта ең жауыз қолбасшы ретінде есте қалды.&nbsp;
1. Шыңғыс хан тамақ үшін інісін садақпен атып өлтірген&nbsp;
Шыңғыс хан беделді қолбасшы Есугей батырдың отбасында дүниеге келген. Десек те әкесін жау тайпасы өлтіріп кеткеннен кейін жанұяның басына күн туады. Айдалада қалған олар тамақты әрең тауып, жандарын әрең бағыпты.&nbsp;
14 жасқа толған Шыңғыс хан үйіне үлкен балық аулап, алып келеді. Алайда оның басқа анадан туған інісі Бектер балықты қолынан тартып алып, өзі жеп қояды. Ашуға булыққан Шыңғыс хан оны қуып жүріп, ақыры садақпен атып өлтіреді. Осылайша ол алғашқы рет адам өлтіреді.
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full1603172567664dc9b137a93ade3eb028f486d46867.jpg" alt="арба" />
2. Шыңғыс хан бойы 90 сантиметрден ұзын адамдардың басын шауып тастап отырған
20 жасқа толғанда Шыңғыс хан әкесі үшін кек алмақшы болып, жау тайпасына шабады. Жеңіліс тапқан татарларды ол ерекше әдіс бойынша өлтіруді жөн көреді. Шыңғыс хан тұтқындардың барлығының бойын биіктігі 90 см болатын арбаның дөңгелігімен өлшеп, асып кетсе, шауып тастап отырған. Бұдан тек балалар ғана аман қалыпты.&nbsp;
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full16031726196816fb06427ba732987e2a2ab5304a15.jpg" alt="моңғол" />3. Шыңғыс хан жорықтарының соңында қалған адамның денелерін біреулер таумен шатастырған
1211 жылы Шыңғыс ханның көзі Қытай жеріне түсіп, Цзинь империясына қарсы жорық ұйымдастырады. Халқының саны 1 ғана миллион болатын моңғолдар 53 миллион тұрғыны бар Қытайды жеңіп шығады. Шыңғыс хан бастаған әскер Цинь империясының астанасы Чжундуға жетеді. Дегенмен қаланы басып алу моңғолдар қиынға соғады: Биіктігі 12 метр, ұзындығы 29 км болатын алып шаһарды әскермен жаулай алмайтынын білген Шыңғыс хан қаланы қоршауға алады.&nbsp;
1215 жылдың жазына қарай қалада қалған қытайлықтар бір-бірінің етін жей бастайды. Бұған шыдамаған қала билігі есіктерді ашуға мәжбүр болады. Моңғолдар тұрғындарға аяушылық мүлдем танытпайды: бәрін қырып, қаланы түк қалдырмай өрттеп жібереді. Бірнеше айдан кейін оқиға куәгері былай деп жазыпты: «Адамдардың мәйіттері тау болып үйіліп, олардан аққан қан мен майдан жер басып жүруге мүмкін болмады»
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full16031727659bed08717bc1167530ebb9aca80d3fad.jpg" alt="моңғол" />
4. Шыңғыс хан өзінің қас жауын&nbsp;қолбасшы етеді&nbsp;
Тайшығұд моңғол тайпасымен соғыс кезінде Шыңғыс ханның атына оқ тиіп, жануар сұлап түседі. Шыңғыс хан тұлпардың денесінің астында қалады. Бұл шайқаста Шыңғыс ханның жауынгерлері тағы да жеңеді. Ұрыстан кейін ол тұтқындалғандардың барлығын тізіп қойып, садақты кім атқанын сұрайды.&nbsp;
Осы кезде тұтқындардың арасынан Жебе есімді батыр суырылып шығып, оқты атқан адам өзі екенін айтады. Бұған қоса ол оқты жылқыға емес, Шыңғыс ханның өзіне көздегенін де жеткізеді. Батырдың қайсарлығына тәнті болған моңғол қонтайшысы Жебені өзінің қолбасшысы етеді.
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full16031728924ffd25a583eda192c2b24cf271d76469.jpg" alt="Шыңғысхан" />
5. Шыңғыс хан туған қыздарын одақтастарына әйелдікке беріп отырған
Шыңғыс хан бұл тәсілді басқа елдердің билігін басып алу үшін ұтымды қолданған. Шыңғыс ханның қызын әйелдікке алу үшін басшылар өздерінің басқа әйелдерін сарайдан қуып отырған. Бұған қоса олар жорыққа қол бастап, салдарынан көз жұмған.&nbsp;
Шыңғыс ханның қайтыс боларының алдында оның қыздары Қытай аумағындағы Сары теңізден бастап, Иран жеріндегі Каспий теңізіне дейінгі аумақты билеген.
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full1603173061351fde59c10a647eec785e33a1953f10.jpg" alt="Шыңғысхан" />
6. Бір адамның кегін алу үшін Шыңғыс хан 1,7 миллион халықты қырып салған
Шыңғыс хан барлық күйеу балаларын бірдей «өлімге» аттандырмаған. Мәселен, бір қызы күйеуін қатты сүйген, Шыңғыс хан да күйеу баласы Токучарды туған ұлындай көріпті. Алайда оған Нишапур маңында болған шайқаста жебе тиіп, қаза болады.&nbsp;
Бұған шыдамаған Шыңғыс хан кек алмақшы болып, Нишапурдың 1 748&nbsp;000 тұрғынын әйел, бала, тіпті жолда кездескен жан-жануарды қырып өтеді. Сондай-ақ Шыңғыс ханның қызының әмірімен моңғолдар мәйіттердің бастарын шауып, тау қылып үйеді.
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full160317316828f4cc0915a32ec321537b7794bf628b.jpg" alt="Шыңғысхан" />
7. Моңғолдар жеңістерін орыс ақсүйектерінің үстінде тойлаған
&nbsp; 1223 жылы&nbsp; моңғолдар Калка өзенінің маңында Киев Русін ойсырата жеңеді. Өздерінің жеңістерін олар ерекше атап өтуді жөн санайды. Моңғолдар бүкіл орыс қолбасылары мен ақсүйектерін жерге жатқызып, үстілеріне ауыр тақтай қойып, дастарқан жайып, той ұйымдастырады. Осылайша олар өздерінің жауларын таптап өлтіреді.&nbsp;
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full1603173258392e49c0b3c46535e635ad814888ab27.jpg" alt="моңғол" />
8. Шыңғыс хан ірі өзен арнасын бұрып жіберген&nbsp;
Шыңғыс хан мұсылман мемлекеті Хорезм жайлы естігенде, бастапқыда бұл елмен достық қарым қатынасын орнатқысы келеді. Ол мемлекетке дипломаттарын жіберіп, сауда-саттық бойынша келісім жасамақ болады. Алайда Хорезм шахы моңғолдарға сенбей, келген елшілерді тыңшы деп ойлап, өлтіруге бұйрық береді. Мұнымен қоймай, ол келесі жолы жіберілген елшілерді де өлтіріп тастайды. Шыңғыс хан қатты ашуланып, Хорезмге жорық ұйымдастырады. Нәтижесінде Хорезмді түп орнымен қиратады. Тіпті, Хорезм басшысы дүниеге келген жерді су шайып кетсін деп, моңғол басшысы өзен арнасын сол маңайға бұрған деседі.&nbsp;
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full16031733010c4e0a5c876f6fec9a42448183a024ac.jpg" alt="моңғол" />
9. Шыңғыс хан таңғұттар мемлекетін тарих сахнасынан жойып жіберген
Шыңғыс хан Хорезмге аттанбас бұрын, бұрын өзі жаулап алған таңғұттар мемлекетінен жасақ жіберуді сұрайды. Алайда таңғұттар оның бұйрығына бағынудан бас тартады. Бұл шешім таңғұт халқына өлім алып келеді. Хорезмді жаулағаннан кейін, Шыңғыс хан өзіне сес көрсеткен таңғұттарды қырып тастайды.&nbsp;
Таңғұт мемлекеті 700 жыл бойы тарих бетінен жойылады. Тек XX ғасырда археологтар таңғұтша жазылған ескерткіш тауып, мемлекеттің болғанын дәлелдеді.&nbsp;
<img src="https://stan.kz/download/uploads/news_full16031733695e438502634f03488c1db4add52ca395.jpg" alt="Шыңғысхан" />
10. Шыңғыс ханды өзін жерлейтіндерді өлтіруге бұйрық берген
Шыңғыс ханның өсиетіне орай, оның денесін ешкім таппайтындай жерлеу қажет болған. Бір топ құл мен жауынгерлер Шыңғыс ханның денесін шөл далада көмген деседі. Артынша жауынгерлер құлдардың барлығын өлтіріп, оларды сол маңайға көміп кетеді. Жерлеуден кейін елге оралған әскерлерді де өлтіруге бұйырады.&nbsp;
Шыңғыс ханның зираты әлі күнге дейін табылмады.
<a href="https://stan.kz/yli-kolbasshi-shingishan-turali-kizikti-on-derek-338588/">Stan.kz</a>

Ұлы қолбасшы Шыңғысхан туралы қызықты он дерек

<h5 id="kyzylordanewskzhttpskyzylordanewskzdate20201023nbsp"><a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/10/23/">Kyzylorda-news.kz</a>. «Бай» деген кім? Ауқаттының барлығы бірдей бай ма? Байдың миссиясы қандай болған?&nbsp;</h5>
Кезінде қазақ даласына келіп, жағдайды көзімен көрген орыс генералы Броневский:&nbsp;«Қазақтың байлары орыстың «богатый» сөзінің баламасы емес, қазақтың байы – ақыл-ойы, рухани жағынан барынша жетіліп, нағыз кемеліне келген адам. Соны ғана қазақ халқы «бай» дейді. Ал жай ғана материалдық құндылықтарды жинаған адамды қазақ ешқашан бай деп мойындамаған»,&nbsp;– деп жазады. Расында, ұлтымыздың ұғымындағы бай – арнайы статус. Ол – тектіліктің баламасы. Сондықтан да оның қоғамда атқаратын өзіндік функциясы болған. Ол қандай?
<blockquote>
 “Ру болу үшін қазақта үш нәрсе болуы керек болған: бірінші – бағатын байы, екінші – жаудан қорғайтын батыры, үшінші – топқа түсетін биі. Осы негізгі үш элементі болғанда ғана&nbsp;«жеті атаға толыстық, жеке ел болыстық»&nbsp;деп ту бие сойып, жаңа рудың шаңырағын көтерген. Сондықтан да қазақтың байлары қазіргідей өзіне бәлен үй салып алып, түген мәшине мініп, жеке бас мүддесін күйттеп кеткен емес”, – дейді тарих ғылымының докторы Ахмет Тоқтабай.
</blockquote>
Бүгінгідей зейнетақы қоры, сақтандыру секілді дүниелер жоқ жалпақ жұртты әр рудың байлары асыраған: рудың соғымға соятын малы болмаса, жарлының баласы отау құра алмай жүрсе, тағы сол сияқты материалдық қажеттіліктің бәрін бай өз мойнына алып отырған. Қазақ қоғамының ең басты ерекшелігі де сонда, яғни орыс не Еуропа қоғамындағыдай бай мен кедейдің арасында өшпенділік болған емес. Бұл – біздің құр кеуде соғу, мақтануымыз емес, барлығы да белгілі орыс, түркі ғалымдарының кезінде жазып кеткен ғылыми деректеріне сүйеніп айтылған дерек…
<a href="https://ruh.kz/kz/news/aza-baylary-anday-bol-an-/">RUH.KZ</a>

Қазақ байлары қандай болған?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/10/23/">Kyzylorda-news.kz.</a> ҚР Еңбек, әлеуметтік қорғау және миграция комитетінің деректеріне сүйенсек, елдегі әрбір төртінші жұмысшы денсаулыққа зиян, қауіпті жұмыс орнында еңбек етеді екен. Олардың ішінде әрбір екінші жұмысшы шулы, дауысы қатты өндіріс орындарында, әрбір үшіншісі шаң басқан, газды, тыныс алу қиын аумақта жұмыс істейді.
Мұндай өндіріс орнында жарақат қауіпі жоғары. Сондықтан жұмыскер жұмыс берушімен міндетті сақтандыру шартын жасап алғаны жөн. Ал ең бастысы, жұмысшы өз құқығын өзі қорғай алуы маңызды.
Сол себепті өндірісте жарақат алған жағдайда қалай өтемақы алу мен еңбекақы алудың жолдарын білген дұрыс.
Мамандардың айтуынша, жұмыс орнында жүріп жарақат алғанда, жұмыс берушіден де және сақтандыру қорынан да өтемақы алуға болады, тек міндетті түрде еңбек келісімшартын жасауы қажет.
<blockquote>
 “Жұмыскер еңбек міндеттерін атқару кезінде жарақат алған болса, жұмыс беруші оған өтемақы төлеуге міндетті. Ал егер жұмысшы медициналық сараптама бойынша еңбекке деген кәсіби қабілетін 5-29% аралығында айырылған болса, онда жұмыс беруші емделуге жұмсалған қаржы мен осы уақыт аралығында алмаған еңбекақысын өтейді. Егер денсаулығы 30-50%-ға дейін жарамсыз болса, онда жұмыс беруші тексерген комиссияның белгіленген уақытына дейін ай сайын төлемақы төлеп тұрады. Белгіленген уақыттан кейін жұмыскер сауықса, қайта жұмысқа оралады не мүгедектік алса, сақтандыру шартына орай төлемақы төленіп тұруы керек”, – дейді ШҚО Мемлекеттік еңбек инспекциясы басқармасының басшысы Бақытбек Қизатов.
</blockquote>
Одан бөлек, мекеменің өзі де ұжымдық шарт жасасып, жазатайым жарақат алған жұмысшысына белгілі бір сомада төлемақы төлеп отырады. Бұл – көбіне&nbsp;ірі өндірістік кәсіпорындарда болатын қосымша төлемақы.
Өндірісте жарақат алған жұмысшы жайында мекеменің әкімшілігі еңбек инспекциясына хабар береді. Ал екі күннен кейін аурухана науқастың қазіргі жағдайы жайлы хабарлайды. Содан бастап инспекция комиссия құрып, оқиғаны тексеруге кіріседі. Зардап шегуге себеп болған жұмысшы ма әлде жұмыс орнының жағдайы ма – соны анықтайды. Кейде екеуі де кінәлі болуы мүмкін.
Мұндайда комиссия бір апта не он күн бойы жағдайды жан-жақты тексере келе, кімнің кәнісі көбірек – соны анықтап, соған орай өтемақы көлемін белгілейді.
<blockquote>
 “Егер мекеме зардап шеккен жұмыскері жайында хабар бермесе не тергеуге кедергі келтірсе, онда оған айыппұл салынады”, – дейді Бақытбек Құрманбекұлы.
</blockquote>
Кейде жұмыскердің кәсіпорыннан өтемақы ала алмай қалатын кезі болуы мүмкін. Мәселен, банкротқа ұшырау, құлдырау не басқа да әкімшілік-қаржылық қиындықтарға тап болуы сияқты жағдайлар кездеседі. Мұндайда азамат төлемақы алу үшін мемлекеттік қолдау бағдарламасына құжат жинап тапсыруы керек.
<blockquote>
 “Бірақ сақтандыру қоры өтемақыны төлеуді тоқтатпайды. Бұдан еш қиындық туындамауы тиіс. Қазір еңбек келісімшартын жасасу кезінде сақтандыру компаниясымен де келісімге отыру міндеттелген. Бірақ сақтандыруға қаржыны кәсіпорын не мекеменің өзі аударады”, – дейді өңірдің бас еңбек инспекторы.
</blockquote>

Жарақат алған жұмысшының еңбекақысы қалай беріледі?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/10/23/">Kyzylorda-news.kz.</a> Аяғы ауыр екенін білгеннен бастап әрбір әйел өзіне және дүниеге әкелетін нәрестенің денсаулығына толық жауапты. Көңіл-күйдің тұрақсыз болуы, тағамға деген талғамның құбылуы – қалыпты жағдай. Ұмытшақтық та белең алады. Осындай келеңсіз тұстары көп болғанымен, жүктілік – әйел адам үшін ең бақытты шақтардың бірі. Дегенмен, бұл шақтың жауапкершілігі де орасан. Әрбір әйел ағза ерекшеліктеріне байланысты жүктілікті өзінше өткереді. Сондықтан, бала көтергенін білген сәттен бастап, болашақ ана жүктіліктің әрбір кезеңінің ерекшелігін біліп, соған сәйкес қажетті шараларды орындауы тиіс.
<h2 id="">Жүктіліктің бірінші триместрі</h2>
Жүктілік үш триместрге бөліп қарастырылады. Триместр – “үштен бір бөлігі” деген мағынаны білдіреді. Сәйкесінше, бойға бала біткен мезеттен бастап, он екінші апта не алғашқы үш ай уақыт (бірінші триместр) – жүктіліктің ең маңызды кезеңі. Дәрігерлер сегізінші аптаға дейін баланы бала емес, “эмбрион” деп атайды.
<ul>
<li>Тоғызыншы апта.&nbsp;Ұрықтың арқасы түзеліп, құйрығы кебе бастайды. Сөйтіп, баланың миы қарқынды дамиды.</li>
<li>Онынша апта.&nbsp;Баланың сүт тістері қалыптаса бастайды. Ұрық бұл уақытта өзін соққы мен шайқалудан қорғайтын сыртқы қорғаныш сұйықтық қабықпен қоршалады.</li>
<li>Он бірінші апта.&nbsp;Баланың жыныстық ерекшеліктері белгілі болады. Осы уақыттан бастап заманауи құрал-жабдықтардың көмегімен іштегі сәбидің жынысын білуге алады. Сонымен қатар, ұрықтың көзінің түсі де анықталады.</li>
<li>Он екінші апта.&nbsp;Болашақ нәрестенің іс жүзінде барлық ағза жүйесі қалыптасып болады. Бұдан кейінгі уақытта олар өсіп, дамиды.</li>
</ul>
<h2 id="-1">Жүктіліктің екінші триместрі</h2>
Әйелдің іші шығып, аяғы ауыр екені сырт көзге анық байқалады. Баланың жынысын білуге аласыз. Токсикоз басылады.
<ul>
<li>Он сегізінші апта.&nbsp;Баланың ортаңғы құлағының құрылысы жетілетіндіктен, бала сізді ести бастайды. Сондықтан баламен әңгімелесіп, оған арнап ән айта бастаған жөн.</li>
<li>Он тоғызыншы апта.&nbsp;Бала өсіп және аяқ-қолдары айтарлықтай пропорционалды бола бастайды.</li>
<li>Жиырма екінші апта.&nbsp;Нәресте қолдарын, аяқтарын, бетін сипап, саусағын сорады және аяқтарымен жатыр қабырғасынан итере бастайды.</li>
<li>Жиырма төртінші апта.&nbsp;Сәби айтарлықтай үлкейіп, ет алады. Бұл уақытта ол денесімен жатырдың бүкіл аумағын иеленіп, бұрынғыға қарағанда қозғалу қиындай түседі. Ал екінші триместр соңына қарай, бала көзін аша алады.</li>
</ul>
<h2 id="-2">Жүктіліктің үшінші триместрі</h2>
Үшінші триместр жиырма жетінші аптадан басталады. Бұл кезде ұрықтың дамуы әлі аяқталмағанымен, салмағы мың грамм болатын нәрестенің барлық негізгі органдары жұмыс істейді. Ол анасының жүрек соғысын, ішектің қозғалысын және кіндік арқылы өтетін қанның шуын танып, біледі. Міне, сондықтан нәресте дүниеге келгеннен кейін анасы оны кеудесіне басқан кезде тыныштанады. Себебі, бала өзіне таныс анасының жүрек соғысын бірден таниды. 
Қырқыншы аптада босану мерзімі жақын қалғанда ұрықтың қозғалысы баяулайды. Ал баланың ішегі алғашқы нәжіске (үлкен дәрет) толып тұрады.
<h2 id="-3">Түсік тастау және уақытынан бұрын босану</h2>
Жүктіліктің 22-аптасынан 37-аптасына дейінгі мерзімде баланың дүниеге келуі және салмағы 500 граммнан 2 500 граммға дейін, алл бойы 24-45 см аралығында боп дүниеге келуін – анасының ерте босануы деп атайды. Ерте босанудың белгілері:
<ul>
<li>іштің және белдің сыздап ауыруы;</li>
<li>қынапқа және тік ішекке қысым түсуі;</li>
<li>зәр шығарудың жиілеуі;</li>
<li>жыныстық жолдан алқызыл түстес қанның көрінуі.</li>
</ul>
Егер жүкті әйелде осы белгілер байқалса, тез арада дәрігерге қаралу қажет.
<h2 id="-4">Жүктіліктің жай-күйін қалай анықтауға болады?</h2>
Гинеколог дәрігер тест нәтижелерін растағаннан кейін, әйел үшін дәрігерге тұрақты түрде барып тұру қажет болады. Әр триместрдегі әртүрлі талдаулардан басқа, дәрігер іштің өлшемдерін алып, жүкті әйелдің салмағын өлшейді. Бір қызығы, бірінші триместрде әйел негізінен токсикоздан салмағын жоғалтады. Ал салмақ қосу тек екінші триместрден басталады. Іштің өсуі де төртінші айдан кейін біліне бастайды.
Бірінші биохимиялық скрининг жүктіліктің 10-13 апта аралығында жүргізіледі. Екіншісі 16-20 апта аралығында өтеді.
Бұдан бөлек, Денсаулық сақтау министрлігінің талабы бойынша, аяғы ауыр әйелдер үш рет ультрадыбыстық скринингтен өтуі керек:
<ol>
<li>алғашқы триместрде, яғни, жүктіліктің 10-12 аптасында;</li>
<li>19-20 апта аралығында;</li>
<li>32-34 апта аралығында.</li>
</ol>
Бұлардың ішіндегі маңыздысы – екінші триместрдегі ультрадыбыстық тексеру. Мұнда іштегі шарананың жағдайы, мүшелерінің қалыптасып дамуы&nbsp;22 параметр&nbsp;бойынша тексеріледі. Егер баланың дамуында қандай да бір күрделі кемістігі барын тек ультрадысытық зерттеу ғана емес, басқа да мамандар нақтыласа, онда мәселе дәрігерлік кеңес беру комиссиясында қаралады. Бұдан кейін құрсақтағы баланың жағдайы туралы ата-анасына хабарлап, мән-жайды егжей-тегжейлі түсіндіреді. Айта кетейік, жүктілік кезіндегі&nbsp;барлық зерттеулер мен сараптамалар ақысыз, яғни тегін жасалады.
<h2 id="-5">Жүктілікке қатысты ырым-тыйым</h2>
Бойға бала біткенін білген күннен бастап жүкті әйел ұстануы тиіс ырым-тыйым да көбейеді. Мәселен,&nbsp;“Жерде жатқан таяқты аттама”, “Түнде орамалсыз далаға шықпа”, “Түйе етін, қоян етін жеме”, “Шаш, тырнақ бояуға, шаш кесуге болмайды”&nbsp;деген тыйымдар бар.
Екіқабат әйелге көп дәрумен керек. Сондықтан ішінде шаранасы бар келіншектің тырнағы сынып, майысып, қолы күтімсіз болып көрінеді. Өз-өзін жақсы көретін әрбір әйел сыртқы келбетіне көбірек көңіл бөлуі керек.
Шаш пен тырнақ бояуының құрамындағы химиялық заттар анаға да, балаға да зиян. Сондықтан жүктілік кезінде әсіресе шашқа тиіспеген жөн.
Ал екіқабат кезде шаш қиюдың медицина тұрғысынан еш зияны жоқ делінеді. Бұл – ата-бабамыздан қалған тыйым. Жүктілік кезінде бала мен ананың күші шашқа жиналады деп сенген.
<a href="https://informburo.kz/kaz/zhktlk-kezedern-erekshelg-bolasha-ana-blu-tis-mlmetter.html">informburo.kz</a>

Болашақ ана білуі тиіс мәліметтер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/10/23/">Kyzylorda-news.kz.</a> Пандемияның аймақтардың қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайына әсері экономиканың барлық саласында бірқатар проблемаларды ашты.
Бұл Қызылорда облысында экономиканың барлық саласы мен әлеуметтік салаға ауқымды талдау жүргізуді, азық-түлік, азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің негізгі түрлерін өндіру және тұтыну теңгеріміне ауқымды талдауды жедел жүргізуге себеп болды.
Талдау қорытындысымен агломерациялық тәсіл негізінде қызмет түрлері бойынша саралау арқылы 2023 жылға дейінгі экономикалық даму жоспары әзірленді, оның шеңберінде бизнеске 4600-ден астам тұрақты жұмыс орындарын құруға мүмкіндік беретін жалпы сомасы 270 млрд.теңгеден асатын 265 жобаны іске асыру ұсынылды. Оның ішінде ағымдағы жылы 26 млрд.теңгеге 110-ы іске асырыла бастады, 2 мыңға жуық жұмыс орны құрылады, олардың 63-і іске асты.
Жоспарды әзірлеу идеясы өңірдің ресурстық әлеуетін тиімді пайдалану, сондай-ақ, мемлекеттік бағдарламалар мен мемлекеттік емес қаржы институттарының бағдарламаларын кешенді пайдалану арқылы өңірдің азық-түлікпен және бірінші қажеттіліктегі тауарлармен өзін-өзі қамтамасыз етуді қамту, сондай-ақ, жаңа жұмыс орындарын құру болып табылады.

Қызылорда облысында өңірдің 2023 жылға дейінгі экономикалық даму жоспары жүзеге асырылуда

Kyzylorda-news.kz. Қазгидромет 25 қазанға арналған ауа райы болжамын жариялады.
Циклон әсерінен Қазақстан Республикасының басым бөлігінде қар мен жаңбыр түрінде жауын-шашын болады. Республиканың кей жерлерінде тұман, көктайғақ күтіледі, жел күшейеді.
Солтүстікте жаяу бұрқасын күтіледі. Тек еліміздің оңтүстік-батысында антициклонның әсерінен, жауын-шашынсыз ауа райы сақталады.

Жексенбіге арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қазақстан судьяларының VIII съезіне қатысқан Алматы қалалық сотының судьясы Біржан Кәрібжанов өз әріптестерінің жағдайын жақсартуға арналған бірнеше ұсынысты жариялады, деп хабарлайды&nbsp;<a href="https://sputnik.kz/">Sputnik Қазақстан</a>.
Оның айтуынша, судьялар корпусына қосымша білікті заңгерлер қажет. Бірақ кәсіби мамандар сот жүйесіне барғысы келмейді.
<blockquote>
 “Себебі жауапкершілік көп, ал әлеуметтік қорғалуымыз мардымсыз. Бос орындарға адам аз келеді. Әрбір бесінші аудандық соттың төрағасы жоқ. Лайықтылар конкурсқа қатыспайды. Қызығушылық аз. Бұл проблема да қаржыға тіреледі. Сол себепті сот жүйесіне мемлекеттік бюджеттен бөлінетін қаржының көлемі пайыздық деңгейде бекітілуі тиіс деп ойлаймын”, – деді Біржан Кәрібжанов.
</blockquote>
Осы орайда судья қазіргі экономикалық жағдайды ескере отырып, осы мәселені бюджетке салмақ түсірмей-ақ шешуге болатынын жеткізді. Ол – мемлекеттік бажды көтеру.
<blockquote>
 “Мысалы, сот арқылы ажырасудың құны бар-жоғы 830 теңге. Өзбекстанда бұл сома 25 есе (20 750 теңге), ал Молдовада 120 есе (99 600 теңге) көп. Баж төмен болғандықтан мыңдаған адам келісімге келмейді, бірден соттасуды қалайды. Баждың мөлшері 90-шы жылдан бері мүлдем өзгермеген. Істердің 84 пайызы бойынша баж құны 5 мың теңгеге де жетпейді”, – деп атап көрсетті Кәрібжанов.&nbsp;&nbsp;
</blockquote>
Оның ойынша, осы ұсыныстың әлеуметтік жағынан әлсіз топтарға қатысы жоқ. Оларды мемлекеттік баждан міндетті түрде босату қажет.
<blockquote>
 “Сондықтан осы және басқа да жолдармен қаржыландыруды көбейтсек, сот жүйесіне қатысты біраз мәселе шешімін табар еді”, – дейді Кәрібжанов.
</blockquote>
Бұдан бөлек, судья ескірген сот ғимараттары мәселесін көтерді. Көбісі өткен ғасырдың 80-ші жылдары салынған. Соның барлығын жаңартуға қыруар қаржы кетеді. Сондықтан аудандық соттарды біріктірген дұрыс. Мәселен, Нұр-Сұлтанның төрт ауданында төрт қылмыстық және төрт азаматтық сот бар. Алматы және басқа қалаларда да солай. Оларды бір жерге біріктірсе, біраз ақша үнемделеді. Ал босаған ғимараттарды мемлекет қажетіне беруге болады. Қазіргі цифрландыру заманында сот процесіне үйден шықпай-ақ қатысуға мүмкіндік бар.
Съезге бейнебайланыс арқылы қатысқан мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев судьяның ұсыныстарын қолдайтынын жеткізді.
<blockquote>
 “Судьялардың қандай жағдайда жұмыс істеп жатқанына баса назар аудару қажет. Мен Алматы қалалық судьясының сөзімен келісемін. Ол судьяларға тиісті жағдай жасалмағанын айтты. Біз қазіргі проблеманы жіті бақылауға алсын деп, үкіметке тиісті тапсырма береміз”, – деді мемлекет басшысы.
</blockquote>
Айта кетейік, бүгінгі жиында президент сот жүйесінде сапалы реформаларды жалғастыру қажеттігін айтты. Тоқаевтың айтуынша, судьялар сот пен алқа төрағасына тәуелді болмауы қажет. Ал журналистер мен блогерлер сотқа қысым жасамауы тиіс.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Гүлшара Әбдіқалықова: Шыны зауытының құрылысы 70 пайызға аяқталды

26 қазанға арналған ауа райы болжамы

Қазақ баласын қалай тәрбиелеген?

Қысқы қолғап коронавирустан қорғай ма – вирусолог жауап берді

Қыз балаға гүлді көйлек кигізу керек, себебі…

Ұлы қолбасшы Шыңғысхан туралы қызықты он дерек

Қазақ байлары қандай болған?

Жарақат алған жұмысшының еңбекақысы қалай беріледі?

Болашақ ана білуі тиіс мәліметтер

Қызылорда облысында өңірдің 2023 жылға дейінгі экономикалық даму жоспары жүзеге асырылуда

Жексенбіге арналған ауа райы болжамы

Некені бұзғаны үшін салық көтерілуі мүмкін

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Гүлшара Әбдіқалықова: Шыны зауытының құрылысы 70 пайызға аяқталды

26 қазанға арналған ауа райы болжамы

Қазақ баласын қалай тәрбиелеген?

Қысқы қолғап коронавирустан қорғай ма – вирусолог жауап берді

Қыз балаға гүлді көйлек кигізу керек, себебі&#8230;

Ұлы қолбасшы Шыңғысхан туралы қызықты он дерек

Қазақ байлары қандай болған?

Жарақат алған жұмысшының еңбекақысы қалай беріледі?

Болашақ ана білуі тиіс мәліметтер

Қызылорда облысында өңірдің 2023 жылға дейінгі экономикалық даму жоспары жүзеге асырылуда

Жексенбіге арналған ауа райы болжамы

Некені бұзғаны үшін салық көтерілуі мүмкін

Қыз балаға гүлді көйлек кигізу керек, себебі…