<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қай қоғамда болмасын ұрпақ тәрбиесі – өте өзекті. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев Ұлттық құрылтайда «Ұрпақ тәрбиесіне ықпал ететін шараларға баса мән беруіміз керек. Бұл салада кемшіліктер көп екені жасырын емес. Мектептегі тәрбие жұмысы ақсап тұр. Соңғы кезде оқушылардың бір-біріне қысым, зорлық-зомбылық, әлімжеттік көрсетуі жиі болып кетті. Кейде балалардың қатыгездігі жан түршіктіреді» деген болатын. Расында, мұндай жағдайлар соңғы уақыттарда жиі орын алуда.Осыған орай балалар мен жасөспірімдер арасындағы қылмыс пен құқық бұзушылықтың алдын алу бағытындағы шаралар туралы Сырдария аудандық полиция бөлімі бастығының міндетін атқарушы Әділхан Қанзадаевпен сұқбаттасқан болатынбыз.– Әділхан Серікқазыұлы, балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бәріміз жауаптымыз. Оның ішінде, жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылыққа жол бермеуіміз керек. Осы ретте аудандағы ахуал қандай?–&nbsp;Қазіргі таңда жасөспірімдер арасындағы және оларға қарсы жасалған қылмыстар қоғамның өзекті мәселелерінің бірі болып отыр. Кәмелетке толмағандарға қарсы және олармен жасалатын қылмыстар, алкоголь, есірткінің зияны, ата-ананың бала тәрбиесіндегі, жасөспірімдердің заң алдындағы жауапкершіліктері туралы 78 дөңгелек үстел, сұхбат, кездесу өткізілді.Атқарылған іс-шаралардың нәтижесінде жасөспірімдер арасында жасалған қылмыс былтырғы жылмен салыстырғанда біркелкі, 1-де 1 болды. Орын алған қылмыс орта мектеп оқушысымен жасалған бұзақылық қылмысы, төбелесу. &nbsp;Төбелестің салдарынан аудандағы №42 мектеп-лицейдің 1 оқушысы қаза болды. Қылмыс жасаған жасөспірім оқушы бұған дейін мектепішілік құқық бұзушылыққа бейім оқушы есебіне алынбаған.ҚР Қылмыстық Кодексінің 194 бабы (қорқытып алу) бойынша қылмыс жасаған азамат кінәлі деп танылып, 2 жыл мерзімге сот арқылы бас бостандығынан шектеу жазасы берілді. Сонымен қатар жасөспірімнің қасақана қылмыс жасағаны үшін анасына ҚР ӘҚБтК-нің 127 бабы 3 бөлігімен аудандық сот арқылы шара көрілді.Қылмыстың орын алуына жол берген қызметкерлерге қатысты тексеру жұмыстары жүргізіліп, департамент бастығының бұйрығымен 2 қызметкер атқарып отырған лауазымынан босатылса, 3 қызметкерге тәртіптік шара көрілді.Профилактикалық жұмыстарды күшейту мақсатында ауданда жалпы білім беру мекемелерінде 2023-2024 оқу жылына Департамент бастығының бұйрығымен (13.10.2023 жылғы №738) мектептер мен колледждерге аймақтық ювеналды полиция бөліністерінің, криминалды полиция, учаскелік полиция инспекторлары бекітілді.– Биылғы жылы кәмелетке толмағандар арасында жүргізілген профилактикалық іс-шараларға тоқталсаңыз? Жасөспірімдердің қылмыс жасауына әсер ететін факторлар туралы айтсаңыз?– Жыл басынан бері кәмелетке толмағандар мен жастар арасында құқық бұзушылықтың алдын алу бағытында «Түнгі қаладағы балалар», «Абайлаңыз, балалар», «Мен және менің полицейім» атты профилактикалық іс-шаралар жүргізілді. &nbsp;Атқарылған жұмыстар нәтижесінде, 46 құқық бұзушылық анықталса, қаңғыбастық пен кезбелікке салынған&nbsp; 2 жасөспірім бейімдеу орталығына орналастырылды. Тереңөзек кентінен – 1, Қоғалыкөл ауылынан – 1, 46 жасөспірімге әкімшілік хаттама толтырылды. Тереңөзек – 27, Айдарлы №139 мектеп – 2, Шаған №37 мектеп-лицей – 4, Ақжарма – №130 мектеп – 2, Қоғалыкөл №44 мектеп – 6, С.Сейфуллин №137 мектеп –5. Оның ішінде, түнгі уақытта (сағат 22:00-ден кейін) заңды өкілсіз ойын-сауық және тұрғын жайдан тыс (сағат 23:00-ден кейін) жүрген 40 жасөспірімнің ата-анасы әкімшілік жауапкершілікке тартылды (ҚР ӘҚБтК 442-бабы ескерту берілді).Өз міндеттерін орындамаған 5 ата-анаға шара көру үшін құжаттар сотқа жолданды (ӘҚБтК 127-б. - 10 АЕК- 36 920 тг. немесе 20 АЕК- 73 840 тг).Алкоголь өнімін сату талаптарын сақтау (ӘҚБтК 200-бабы)жөнінде дүкен иелеріне түсіндірме жұмыстары жүргізілгенімен, заң талаптарын бұзған 3 дүкен иесіне қатысты (Тереңөзек – 2, Нағи Ілиясов – 1) жинақталған құжаттар сотта қаралды (310 мың 128 теңге айыппұл салынды).Талдау көрсеткендей, жасөспірімдермен қылмыс жасауға жиі әсер ететін факторлар: ата-ана тарапынан тиісті қадағалау мен бақылаудың жоқтығы, тәрбие жұмыстарының өз деңгейінде жүргізілмеуі, отбасының әлеуметтік жағдайының төмен болуы, жасөспірімнің бос уақытының көп болуы, әлеуметтік желілердегі қоғамдық ортаға сыйламаушылық танытатын материалдарды көріп, соларға еліктеушілік танытуы ықпал етуде. Жасөспірімдермен жасалған қылмыстың барлығы сабақтан тыс уақытта болғандықтан, баланың бос уақытын тиімді ұйымдастыруды ұсынамыз.Оқу жылының аяқталуына орай маусым айының ішінде өткізілетін «Аттестат тапсыру» кеші кезінде түлектердің беймезгіл уақытта жүрмеуі, кортежге шықпауы, отырыстар жасамауы, белгіленбеген жерлерге суға түспеулері бойынша ата-аналар жиналыстарында хаттамалау арқылы түсіндірме жұмыстарын жүргізіліп, қатаң ескерту берілді. Сондай-ақ, балалар бос уақытында интернет пен &nbsp;Тик-ток желілерінде зорлық-зомбылық,&nbsp;құмар ойындар, дөрекілік және ортаға ешқандай құрмет көрсетпейтін әртүрлі пранктер қарайтындығы белгілі. Аталған сілтемелерді біздің тарапымыздан қадағалау мүмкін емес. Осы себепті, ата-аналар балалардың әлеуметтік желілерде қандай парақшаларда отырғанын қадағалауы қажет. Полицияның басты міндеті – тек жазалау ғана емес, оның алдын алу, болдырмау. Сондықтан анықталған немесе белгілі болған құқықбұзушылықтарды (ұрып соғу, бопсалау, әлімжеттік, топтық төбелестер) дереу ішкі істер органына хабарлау керек екендігін жеткіземін.– Сұқбатыңызға рақмет!Сұқбаттасқан Бибісара ЖАНӘЛІ

Әділхан Қанзадаев: Жасөспірімдер арасында 46 құқықбұзушылық анықталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 31 мамыр – саяси қуғын-сүргінге ұшыраған және ашаршылық азабын тартқан &nbsp;жандарды аза тұту күніне орай біз Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің профессоры, тарих ғылымының кандидаты Айтжан Оразбақовпен сұхбаттасқан болатынбыз.– Тарихқа зер салсақ, қазақ халқының тарихында ең қаралы кезеңі &nbsp;1917-1991 жылдар аралығындағы кенестік тоталитарлық режимнің билігінің тұсына дөп келеді екен. Осы бағытта сіздің пікіріңіз қандай?– Қазақтың &nbsp;тарихына көз салсаңыз, қай кезде де басынан қиындықтар өткені айна қатесіз. Ал шындығында да кеңестік билік орнағаннан кейін қазақ даласында жағдай қиындады деп айтуға болады. Оның бәрі 1917 жылғы репрессияның ықпалынан. Азамат соғысы жылдарында бір жағынан қазақ ауылдарын ақтар келіп тонап жатса, екінші жағынан қызылдар келіп тонап жатты. Ал совет үкіметі орныққаннан кейін репрессия жаңа екпін алды деуге болады. Репрессия құрбандарын ақтау комиссиясының жұмысына қатысып, &nbsp;біраз құжатпен таныстық. 1920 жылдары совет үкіметі толық күшіне еніп, өзінің репрессиялық қимылын бастаған екен. XІХ ғасырдың 20-50 жылдары Қазақстанда репрессиялық аппарат жұмыс істепті.– Нағыз аштық қай кезеңнен басталды?– Қазақстандағы аштық Голощекин билікке келген кезден басталды деп айтуға болады. Өйткені ол кіші қазан революциясын орнатам деп көп асыра сілтеушілікке барды. Соның нәтижесінде қазақтар жоғарылатылған жоспарды орындаймыз деп малынан, егіннен, жейтін тамағынан айырылып, бәрі орталыққа кетті. Соңғы кезде «Қазақстандағы ашаршылық әдейі ұйымдастырылған емес пе?» &nbsp;деген ой келеді. Бірақ Совет үкіметіне әдейі аштық жасауға қолайсыз жағдай болды. &nbsp;Азаматтық соғыс кезінде 1920 жылдардағы совет үкіметі қызметкерлерінің ішінде қазақстандықтармен бірге украйндықтар бой көрсетті. Бір ғана мысал, азамат соғысы жүріп жатқан кезде өздерінің ұлттық үкіметін құруға украйндықтар, қазақтар, Закавказия респуликалары талаптанып жатты.– Билік тарапынан әдейі жасалған ашаршылық науқаны, қазақ халқының санын &nbsp;2,2 милионға кемітіп, рухани дағдарысқа әкеліп, ұлттық сананы сансыратып, елдің сағын сындырды деген дерек бар. Сіз не дейсіз?– Өте орынды айтылған. Өйткені ашаршылықтан кейін, ашаршылық кезінде, аштықтан қашқан қазақтар көршілес Өзбекстан, Ресей, Қытай территориясына кетіп қалды. Сол кездерде қазақтың рухы бәсеңсіп қалды ма деген ой келіп отыр. Ал &nbsp;санына қарай қазақтың кемуін &nbsp;ғалым Талас Омарбековтің зерттеу еңбектерінен көруге болады.– Ұлтымыздың зиялы қауым өкілдері, ақын-жазушылар, елдің бетке ұстар тұлғалары &nbsp;саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болғанын тарих баяндап тұр. &nbsp;Десе де, сіздің тарихшы ретінде пікіріңізді білсек...– Революцияға дейін қазақтың интелегенциясы Ресейде қызмет істесе, кейбірі Ресейден оқу орнын бітірген, көзі ашық, көкірегі ояу жандар болды. Тіпті олардың ішінде &nbsp;Думада, Алаш партиясында қызмет істегендері де бар. Ал совет үкіметі орнағаннан кейін қазақ интелегенциясының жаңа буыны көтеріліп келе жатты. Егін қалай көтеріліп, өркен жаяды. Сол секілді қазақ интелегенциясы да&nbsp;сапа жағынан нығайған кезі болатын. 1930 жылдан бастап қазақтың бетке ұстар азаматтарын бел орақпен қырып салғандай жағдай болды. Тіпті олардың 90 пайызын құртты деп айтуға негіз бар.– Біздің аймақтан&nbsp;репрессия құрбаны болып жапа шеккендер жайлы айта кетсеңіз?Репрессия құрбандарының саны жайлы толық айту мүмкін емес. Өйткені бұл жұмыстар әлі де жүргізіліп жатыр. Бұл туралы зерттеу жұмыстарын дайындап жатырмыз. &nbsp;XX ғасырдың 1920-1950 &nbsp;жылдарына дейін &nbsp;Сыр өңірінде репрессия &nbsp;болған азаматтардың сандық мәліметі туралы жұмыстарын дайындап жатырмыз. Бұл жерде біздің көрсеткіміз келіп отырғаны – әр жылы қаза болғандар туралы, олардың ұлтына, қызметіне, жынысына қарай бөлінісін бергіміз келеді. Репрессияға ұшырағандардың барлығы интелегенция өкілдері деп айтуға болмайды. Көпшілігін жұмысшылар мен шаруалар құрайды. Біз бұл сұрағыңызға нақтырақ жауапты ғылыми жұмыс дайын болған кезде айтатын боламыз.– Әлі ашылмаған ақиқаттар бар ма?Әлі ашылмаған ақиқаттар көп. Бір материалды дайындап бітірдім- ау деген кезде тағы бір деректің шеті шыға келеді. Оны суыртпақтасаң, әрі қарай жалғаса береді. Бір ғана мысал жақында архивтен материал таптық. 1930 жылдардың басында Арал станциясында концлагерь болған екен. Лагерьде 6 мыңнан астам адам азап шеккен. Бұл – зерттелмеген тың тақырып. Әлі зерттеуді қажет етеді. Сәті келген күні бұл тақырып та қозғалады деп ойлаймын.Әңгімеңізге рақмет!Сұхбаттасқан: Гауһар ҚОЖАХМЕТОВА

Айтжан Оразбақов:  Арал лагерінде 6 мыңнан астам адам зардап шеккен

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Тәуелсіздік алған жылдар аралығында Сыр саңлақтары көптеген байрақты бәсекеде топ жарып келеді. Оның ішінде, Сырдария ауданының спортшылары да табанды маңдай терімен орасан жетістікке қол жеткізуде. Спорт майталмандарының ұстаханасына айналған №11 Сырдария ауданының олимпиадалық резервтің мамандандырылған бала­лар-жасөспірімдер мектебі ұжымы бүгінде серпіліске толы қызметімен ел-халыққа белгілі. Өз кезегінде бірнеше спорт түрі бойынша шәкірт тәрбиелеп келе жатқан мектептің директоры Бауыржан Есмағанбетовпен сала бойынша атқарылған ауқымды қызмет бағыты жөнінде сұхбаттасқан едік.– Бауыржан Олжабайұлы, ­нау­­­рыз айынан бастап іргелі ұжым­ға жетекшілік жасап ке­лесіз. Жаңа қызметіңізбен құт­тық­­таймыз! Өз кезегінде өзіңіз басқаратын мектептің тарихы және жан-жақты жұмысымен танылған басшыларға тоқталып&nbsp;өтсеңіз.– Аудан спортшыларын дайындауға кәсіби тұрғыдан жасақталған іргелі ұжым 55 жыл бұрын Сырдария аудандық білім бөлімі жанындағы балалар мен жас­өспірімдер спорт мектебі болып ашылған болатын. Содан бері бірнеше рет құрылымдық жағынан да, атауы бойынша да өзгеріске ұшыраған мектептің жұмысы бір сәтке тоқтаған емес. Нақты мақ­саты айқын, кәсібилігі жо­ғары жеке­леген бап­кер алдында мықты, жі­­герлі, адуыны басым спортшы дайын­дау мін­деті тұрғаны мәлім. 2013 жылдың 7 шілдесінен бастап Қызылорда облысының дене шынықтыру және спорт басқармасына қарасты №11 Сырдария ауданының балалар-жасөспірімдер спорт мектебі ретінде өзгерді.Алғаш мектеп директоры болып аудан спортының өркендеуіне өзіндік үлесін қосқан волейболшы Кеңес Иноя­тов тағайындалған. Ал әр жылдары тоғызқұмалақтан облыстың 5 дүркін чемпионы Бақытжан Абдулпаттаев, көгалдағы хоккейден облыстық аға жаттықтырушы, республикалық біріншіліктің жеңімпаздарын шы­ғарған Төлеген Бекенов, футболдан облыс және ҚР жастар құрама командасының мүшесі болған Пазылхан Абдулпаттаев басқарған. Сонымен қатар еркін күрестен спорт шеберіне үміткер, облыс біріншілігінің жеңімпазы Жұмабек Дәрмен, спорт саласының дамуы жолында айрықша еңбегімен танылған Марат Ерташов, қазақ күресінің спорт шеберіне үміткер атағына ие маман, екі мәрте депутат болып сайланған Шәкір Қиықбайұлы, тәжірибесі мол іскер ұйымдастырушы Серік Камалов мектепті басқаруда ілкімді ісімен даралана білген азаматтар ретінде бағаланады. Ал саңлақтар шеберханасына айналған мектепке соңғы 6 жыл бойы өзінің еңселі еңбегімен танылған Бағ­дат Есенов бас­шы­лық жа­сады.– Қа­зіргі таң­да спорт мек­тебінде қанша үйірме мен спортшы бар? Сонымен қатар ұжым­­дағы әкімшілік және бап­керлік құрамды таныстыра өтсеңіз.– Спорт мектепте қазіргі таңда, 15 спорт түрі бойынша бірнеше бөлімше жұмыс&nbsp;істейді. Оның 10-ы олим­пиа­далық спорт түрі болса, 5-еуі олимпиа­да­лық емес спорт түрімен қамтылып келеді.Ұжымда 85 қызметкер бар. Оның ішінде, 31 жаттықтырушы-оқытушы, 10 әкімшілік маманы, 4 медбике, 40 жұмысшы қызмет атқарады. Мектептің бапкерлік құрамы білікті мамандармен ұдайы қамтылып келеді. Олардың қатарына, спорттық мансабын жалғастыра отырып, жаттықтырушылық бағытқа ден қойған тоғызқұмалақтан Бексұлтан Бостандықовты, қазақ күресінен Шохан Уалихановты, Спандияр Алмахановты, көгалдағы хоккейден Нариман Тәжікбайды, Әйгерім Маханованы, волейболдан Гүлсім Кеңесбекованы, каратэ-додан Салтанат Мырзабекованы айтуға болады. Олар байрақты бәсекеде ауданымыздың абыройын қорғап келсе, бүгінгі күні шәкірт тәрбиелеумен айналысуда. Аталған жаттықтырушыларымыз ересектер арасындағы жарыстарда облыс, аудан құрамасы сапында өнер көрсетеді. Сонымен қатар жаттықтырушы-оқыту­шылардың біліктілігіне тоқталсам, тоғызқұмалақтан ҚР Еңбек сіңірген жаттықтырушысы Білімжан Елеу­сінов, ҚР халықаралық дәрежедегі спорт шебері атағы бар көгалдағы хоккейден Жалғас Хусайнов, ҚР спорт шебері атағына қол жеткізген таеквондодан Марат Алдабергенов жастарға бар білгенін үйретуде. Қазіргі таңда, барлық спорт түрі бойынша мектепте 1072 оқушы жаттығады.Сонымен қатар бөлім­­шелердің елді мекен­дердегі филиалдары жөнінде айта кеткенді жөн санаймын. Мә­селен, Ақжар­мада қазақ кү­ресі бөлімшесі, Нағи Ілия­совта панкратион, грэп­плинг, үстел теннисі, қазақ күресінің бөлім­шесі, Іңкәрдарияда бокс бөлім­шесі, Сәкен Сейфуллинде волейбол ұлдар бөлім­шесі, Асқар Тоқмағамбетовте дзюдо, ауыр атлетика бөлімшесі бар. Аталған филиалдарда бапкерлер тұрғылықты жерлердің жасөспірімдерін жоғары жетістікке жету жолында бұқаралық спортпен шұғылдандырып келеді.– Өткен жылы аудан спортшылары қанша­лық­ты жоғары деңгейдегі байрақты бәсекеде топ жарғаны жөнінде айтып бересіз бе?– 2023 жылы жас ерек­шелігі бо­йынша спортшыларымыз жекелеген спорт түрлері бойынша ҚР чемпионатында 39 медаль иеленді. Оның ішінде, 8 алтын, 13 күміс, 18 қола медаль бар. Сонымен қатар, 5 спортшы ҚР спорт шебері, 79 оқушы спорт шеберіне үміткер нормативін орындады. Грэпплингтен жасөспірімдер арасында өткен Әлем чемпионатында нағилық спортшыларымыз Ернат Алайдаров, Айсұлтан Батырбековтер күміс, Нұрислам Найманов қола медаль иеленіп өңіріміздің абыройын асқақтатып келеді.Үстіміздегі жылдың 5 айының қоры­тындысы бойынша мектеп оқушылары ел біріншілігінде 23 медаль иеленді. Анығын айтқанда, олар 7 алтын, 5 күміс, 11 қола медаль еншілеген.Сонымен қатар көгалдағы хоккей мен волейболдан спортшыларымыз түрлі деңгейдегі республикалық жарыстарда жеңімпаз атанып келеді. Алдағы уақытта түркі әлемі көз тіккен V Дүниежүзілік көшпенділер ойынына тоғызқұмалақтан жаттықтырушы-оқытушы Бексұлтан Бостандықов қатысады. Ал жас ерекшеліктері бойынша ел чемпионаттарына қаты­сатын тоғызқұмалақ, панкратион, грэпплингшілерімізді жоғары нәтиже көрсетеді деп сенім артып отырмыз. Қазіргі таңда спортшыларымыз арнайы және жалпы дене дайындығы бойынша оқу-жаттығу жиындарында жарысқа тыңғылықты машықтануда.– Спорт мектебіне қарасты елді мекендердегі бірнеше фи­лиалдың жұмысы қалай жүр­гізілуде?– Іргелі ұжымның құрамына кіретін Ақжарма және Нағи Ілиясов ауылындағы спорт кешенінде, Іңкәрдария, Сәкен Сейфуллин, Асқар Тоқмағамбетов елді мекеніндегі білім ошағындағы жалпы білім беру ұйымдары мен спорт мектебі арасында жасалған меморандумға сәйкес, Тереңөзек кентінде орналасқан «Мансұр» спорт клубы базасында жекелеген спорт түрінен балалар жаттығады. Жалпы, спорт мектебіне қарасты Ақжарма елді-мекенінде спорт кешені, Нағи Ілиясов ауылында спорт кешені мен стадион, Тереңөзек кентінде екі спорт кешені жұмыс жасайды. Ауылдардағы спорт ғимараттарын материалдық базасын назарда ұстауға ұдайы көңіл бөлінеді.– Сұхбатыңызға рақмет!Балтабай ОРДАБЕКОВ

Сырдарияда тұрақты түрде спортпен айналысатын 1072 оқушы бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Қазақ ұлтында «Мәдениет – мәңгілік, өнер – өміршең» деген қанатты сөз бар. Аудандық мәдениет үйі – өнерлі де талантты, шабытты да шығармашыл азаматтардың ордасы десек, іргелі ұжымды абыроймен басқарып келе жатқан Нұрхан Серікұлы Көшербаевтың саланы дамытуға сіңірген еңбегі ерен екені даусыз. Жастайынан өнер өлкесіне қадам басып, сахнаның киесін терең сезініп, басшылық қызметке де ерте араласқан азамат бүгінде білікті басшы, іскер ұйымдастырушы ғана емес, талантты жастардың жанашырына, бағыт-бағдар беретін ұстазына айналып үлгірген. Мереке қарсаңында айтары бар азаматпен сұхбаттасып, атқарылған жұмыстар мен алдағы жоспарларды таразылап, ой-пікірін білуді жөн көрдік.– Нұрхан Серікұлы, ең алдымен сізді және аудандық мәдениет үйінің ұжымын кәсіби мерекеңізбен құттықтаймын.– Рақмет, мереке қарсаңында ақпараттық қолдау көрсетіп, сұхбатқа шақырып, атқарылған жұмысты жергілікті сайт арқылы насихаттауға ұсыныс білдіргеніңізге алғыс айтамын.–&nbsp;Өнерге қалай келдіңіз? Кімдерді ұстаз тұтасыз?– Жырау Алмас Алматовтың «Біз өнерге бір күнде келген жоқпыз және бір күнге келген жоқпыз» деген сөзі бар. Сол секілді сахнаға бір күнде шыға салған жоқпыз. Әуелі талаптандық, оқыдық, тоқыдық. Өзім әкем Серік Көшербаевты ең алғашқы және ең ұлы ұстазым деп есептеймін. Әкем көлік жүргізушісі болса да өнерді ерекше қадір тұтатын азамат еді. Өзі өнер саласында оқи алмаған соң мені сахнаға алып шығып, талабымды байқап, «осы баламды оқытсам, өнер саласында жұмыс істесе» деп армандаған еді. Оның бәрі көңілімде сақтаулы. Сондықтан ең алғашқы алғысымды, өнерге келуімді әкеммен байланыстырамын. Одан кейін ағалық қолдауын көрсеткен аға буын өкілдері көп, солардың бірегейі – Ерғали Оразымбетов, Алмагүл Бақтиярова, Жантемір Айсин, Сансызбай Сәдуақасовтар. Осындай азаматтардан тәлім-тәрбие алдық, тәжірибе жинақтаған болатынбыз.– Сахналық қойылымдарды дайындаудың хас шебері екеніңізді аудан халқы жақсы біледі. Шығармашылық еркіндікті сүйетін білікті режиссерға кәсіпорын директоры болып, мекеме басқару қиын емес пе?– Әр жұмыстың қиыны да, қызығы да болатыны сөзсіз. Халқымызда «Жаманға басшы болғанша, жақсыға қосшы бол» деген даналық сөз бар екені даусыз. Өзім 2008 жылдан бері еңбек етіп келе жатқан ұжымымды жақсы ұжым, шығармашылықты түсінетін жандар топтасқан іргелі мекеме деп есептеймін. Сондықтан айтқызбай түсінетін, түсінген нәрсесін жауапкершілікпен орындайтын, ең бастысы сахнаның қадір-қасиетін бағалайтын мамандармен бірге еңбек етіп келе жатқанымды, оларға басшылық жасап жүргенімді абырой санаймын.– Қазір ауданның мәдениет саласында қанша мекеме бар?– Ауданда сала бойынша 16 мәдени ошақ халыққа рухани, мәдени, әдеби қызмет көрсетуде. Атап айтсақ, 1 аудандық мәдениет үйі, 1 кент мәдениет үйі, 1 кент клубы, ауылдық мәдениет үйі мен ауылдық клуб бар. Мәдениет үйлері мен клубтар типтік жобада салынып, материалдық-техникалық базасы нығайған. Жаңа үлгіде стендтер жасақталған. Компьютерлер интернет желісіне қосылып, лэд экран орнатылған. Мәдениет үйлері мен клубтар концерттік, ұлттық киімдермен, аспаптармен қамтамасыз етіліп, қызметкерлердің жұмыс істеуіне қолайлы жағдай жасалған. Сырдария аудандық мәдениет үйлері мен клуб кәсіпорындары бойынша 196 қызметкер еңбек етеді. Оның ішінде мамандар саны – 86. Өнер ұжымдары әдіскер, көркемдік жетекші, мәдени ұйымдастырушы, режиссер, оркестр, отбасылық ансамбльдер, ВАА жетекшілері, хореограф, суретші, сүйемелдеуші мамандармен толықтырылған болатын.– Үйірмелер жұмысы жөнінде айтсаңыз.– Ұлтымыздың дәстүрі мен өнерін дәріптеу, жас жеткіншектерді үйірмеге қызықтыру, халқымыздың бай мұрасы – әнін, биін, күйін, салт-дәстүрін кейінгі ұрпаққа насихаттауда үйірмелердің орны ерекше. Бүгінде мәдениет үйлері мен клуб кәсіпорындарында 103 үйірме жұмыс істейді. Үйірмелерге 1694 өнерпаз тартылған. Оның ішінде 14 үйірме «Халықтық» атағы бар ұжымдар. Халық театры, «Құрақтың Досжаны» атындағы ұлт аспаптар оркестрі, «Сәдуақасовтар» жанұялық ансамблі, «Ритм» халықтық вокалды аспапты ансамблі, «Балауса» халықтық би ансамблі, «Дала дидары» мәдени үгіт бригадасы, «Сарыбаевтар» халықтық отбасылық ансамблі­нің ауданның мәдениет саласында өзіндік орны бар. Ал «Сыр гүлі» халықтық би ансамблі, Айдарлы халық театры, «Жадыра» халықтық әжелер ансамблі облыстық деңгей­дегі түрлі іс-шараларда топ жарып жүр. Сәйкесінше «Жаншуақты» халықтық әжелер ансамблі, «Шат­тық» халықтық би ансамблі, «Көңілашар» халықтық ойын-сауық ота­уы, «Ақ дариға» халық­тық ансамблі, 1 мәдени демалыс кешені де көрермен көзайымына айналған болатын.– Аудан көркемөнер­паз­дарының респуб­ликалық, облыстық, аудандық деңгейдегі байқауларға қатысу көрсеткішіне тоқтал­саңыз. Ауданда ұйымдас­тырылып жатқан іс-шаралар жөнін­де айтып өтсеңіз…– 2024 жылдың бірінші жарты жылдығы бойын­ша 1 республикалық деңгейдегі іс-шара өтті. Нақ­ты­рақ айтқанда, аудандық мәдениет үйінің ұйымдастыруымен айтыс жанрының майталманы Замаддин Ибадуллаевтың туғанына 85 жыл толуына орай «Заманның заңғары – Замаддин» атты жас­тар арасындағы республикалық ақындар айтысы өткізілді. Одан бөлек «Ұлттық киім – ұлт ажары» атты облыстық байқау мен атақты күрішші Балдырған Мұстафаеваның туғанына 85 жыл толуына орай «Еңбекпен даңқы өрлеген» атты облыстық жазба ақындар мүшәйрасы ұйымдастырылды. Мұнан бөлек аудандық деңгейде 18 іс-шара ұйымдастырылып, ойдағыдай қорытындыланды. Оның ішінде, «Тіршілік тынысы» газетінің 85 жылдығына орай да іс-шаралар өткізілуде. 2024 жыл басынан жылдық жоспарға сәйкес және жоспардан тыс түрлі бағытта 397 мә­дени іс-шара ұйымдастырылып, 41940 көрермен тамашалады.– Қазір «Адал адам» мәдени-тәрбие орталы­ғы құрылып, жұмыс істеуде. Осы бағыттағы жұмыстарда қандай ілгерілеу бар?– Биыл ақпан айынан жаңадан «Адал адам» мәдени-тәрбие орталығы тұжырымдамасын жүзеге асыру мақсатында 7 жобаны нақты­ладық. Қазір «КИНО-ТІМЕ», «Әлем-BOOK», «АРТ уақыт», «Еріктілер тобы», «Сұхбат ТІМЕ», «Креативті НUВ», «Жанұя шуағы» жобалары негізін­де түрлі іс-шаралар ұйымдастырылуда. Бас­ты мақса­тымыз – ұлттық мәдениетті өркендету, сақ­тау, дамыту және тарату арқылы ауданның мәдени-рухани дамуын қалыптастыру. Танылмай жүрген жас таланттарды сахнаға шығару да басым бағытымыз­дың бірі саналады.– Мереке қарсаңында әріптестеріңізге айтар тілегіңіз болса…– Уақытпен санаспай еңбек етіп, халыққа қалт­қысыз қызмет көрсетіп жүрген әріптестерімді кәсіби мерекемен құттықтаймын. Өнеріміз өрде болып, мәдениетіміздің шоқтығы биік болғай!&nbsp;Ақтөре ИБРАГИМҰЛЫ

Сырдарияда 103 үйірмеге 1694 өнерпаз тартылған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> ХХІ ғасыр – ел дамуының негізі білім мен ғылым заманы. Бәсе­кеге қабілетті ел болудың негізгі түп тамыры сапалы білім беру­ден басталатыны белгілі. Білім айдынындағы үлкен кеме мектептің білім беру жүйесіндегі алар орны мен рөлі ерекше. Осы ретте, Сырдария ауданының орталығынан шалғайда орналасқан Коғалыкөл ауылының №44 орта мектебінің тыныс-тіршілігі, тарихы, жетістіктері, атқарылып жатқан жүйелі жұмыстар жөнінде мектеп директоры Ғалымбек Жаппаровпен сұхбаттасқан болатынбыз.– Ғалымбек Махмұтұлы, «Елді ояту үшін тарихты ояту керек» демекші, тарихсыз болашақ жоқ екенін жақсы білеміз. Осы тұста ауыл мектебінің тарихы туралы айтып берсеңіз.– Әр нәрсенің де түп тамыры, бастау алған негізі болатыны сияқты, 87 жыл бойы ұрпақ тәрбиелеп, оларға білім мен тәлім-тәрбие беріп келе жатқан іргелі білім ордасының негізі тым әріде жатыр. 1937 жылы құрылған мектепті ең алғаш 10 оқушы бітірген. 1938 жылы құрылған ауданда сауатсыздықты жою мақсатында 26 мектеп ұйымдастырылып, оларда барлығы 2734 бала білім алған. Ол кезде кітап оқуға жарайтын азаматтар ұстаз атанып, мектептерде сабақ берген. Сұрапыл соғыс жылдарында 11 мек­теп жетіжылдық деңгейінде жұмыс жүргізген, тек 1954 жылы ғана орта мектеп болып қайта құрылды. Мектептің алғашқы бітірушілері – 21 бала. Одан бері де №44 орта мектепті 4000-дай оқушы бітіріп шықты. Олардың елуге жуығы алтын және күміс медальдардың, үздік аттестаттардың иегерлері. 87 жыл тарихы бар мектептің шәкірттері осал емес. Мектеп түлектерінің ішінде 3 профессор – Шәркүл Күдебаева, Жеңіс Өтемісов, Қазыбай Құдайбергенов, 2 ғылым докторы Әпжаппар Әбілақов, Жорабек Сарбалақов, 25 ғылым кандидаттары бар. Жалпы айта берсек, бүгінде еліміздің дамуы мен өркендеуіне сүбелі үлес қосып, халыққа адал қызмет етіп жүрген түлектеріміз жетерлік және ол кісілермен мақтанамыз.– Мектептің бүгінгі жағдайы мен педагог маман­дардың құрамы жөнінде айтсаңыз?– Мектептің типтік жобадағы 624 орындық 2 қабатты жаңа ғимараты 1987 жылы пайдалануға берілген. Бүгінгі таңда мектеп қабырғасында барлығы 499 оқушы білім алуда. Оның ішінде І ауысымда оқитыны – 259, ал ІІ ауы­сымда – 240 оқушы бар. Ыстық тамақпен қамтылған бала саны – 230, сынып комплектісі – 25. Мектепте жалпы 90 мұғалім жұмыс істейді. Осы 90 мұғалімнің 22-сі педагог-зерттеуші, 26-сы педагог-сарапшы, 21-і педагог-модератор. Мұғалімдеріміздің 87-сі жоғары білімді, 3-еуі аяқталмаған жоғары білімді. Оқу кабинеттерінің саны – 20. Оның ішінде, арнайы жаңа үлгідегі жабдықталған мультимедия кабинеті, физика кабинеті, робототехника, химия және биология кабинеттері бар. Мектепте оқушылардың білім алуы мен шығармашылығын шыңдауға барлық жағдай жасалған деуге болады. Былтырғы оқу жылында ардагер ұстазымыз Шарбан Әсемова апайымыздың ұрпақтарының демеушілігімен биология кабинетін апайдың атына беріп, ішін толық жабдықтап берді. Мектеп ұжымы тәжірибелі педагогтармен қатар жас мамандармен толығып, бүгінде аға буын жастарға білмегенін үйретіп, бағыт-бағдар беруде. Әр маманның өзіндік орны мен ерекшелігі, қарым-қабілеті мен біліктілігі бар және оны бағалаймын. Алтын ұямыздың жақсы жағынан аты шығуына, дамуы мен жетістіктерге жетуіне біркісідей атсалысып, тынымсыз еңбек етіп жүрген ұстаздарымыздың еңбегі ерен.– Мектеп басшысы ретінде өзіңіз туралы қысқа­ша айтып берсеңіз…– 1979 жылы осы Қоғалыкөл ауылында дүниеге келгенмін. 1996 жылы 11 сыныпты аяқтап, сол жылы Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетіне «физика қосымша математика пәнінің мұғалімі» мамандығына оқуға түсіп, 2000 жылы ойдағыдай бітірдім. Алғашқы еңбек жолымды өзім туып өскен Қоғалыкөл ауылының №44 орта мектебінің физика-математика пәнінің мұғалімі болып бастадым. 2002-2005 жылдары №44 орта мектепте директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары, 2005-2007 жылдары №44 орта мектепте физика пәнінің мұғалімі, 2007-2008 жылдары Қызылорда қалалық №6 кәсіптік мектепте математика пәнінің оқытушысы болып еңбек еттім. 2009 жылы 5 қарашадан Жетікөл ауылындағы №174 орта мектепте физика пәнінің лаборанты, 2010 жылы №174 орта мектепте физика пәнінің мұғалімі, 2010-2011 жылдары №174 орта мектепте директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары, 2011-2013 жылдары №174 орта мектепте директордың бейінді оқыту ісі жөніндегі орынбасары, 2013-2018 жылдары №174 орта мектепте директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары қызметтерін атқардым. 2018-2024 жылдары Іңкәрдария ауылындағы №191 орта мектебінің директоры болсам, биылдан бастап №44 орта мектебінің директоры қызметін атқарып келемін. 2018 жылы облыс әкімінің орынбасары Р.Рүстемовтың Алғыс хатымен, 2019 жылы облыстық білім басқармасының Құрмет грамота­сымен марапатталдым. Одан бөлек 2019 жылы Сырдария аудан­дық білім бөлімінің Алғыс хаты, 2021 жылы «AMANAT» партиясының «Алғыс хатымен», 2022 жылы Қазақстандық салалық білім және ғылым қызметкерлерінің кәсіподағының «Құрмет грамотасымен» марапатталған болатынмын. Бүгінде аяулы жарыммен екі ұл, бір қыз тәрбиелеп отырған әкемін.– Түлектердің мектеп бітіруіне де аз уақыт қалыпты. Осы орайда биыл қанша түлек мектеп бітіреді және ҰБТ-ға дайындық қалай?– 2023-2024 оқу жылында 35 бала мектеп бітіргелі отыр. Олардың 23-і ҰБТ тапсыруға өтініш білдірген. Оқушыларға кәсіптік бағдар беру мақсатында түсінік жұмыстары жүргізіліп отырады. Қазіргі уақытта мектеп көрсеткіші Ұлттық Бірыңғай тестілеумен саралануда. Оқу жылының басынан ҰБТ-ға дайындық жұмыстары бір жүйеге қойылған. Әр ай сайын сынама тест қорытындысы бойынша ата-аналар мен пән мұғалімдерінің қатысуымен жиналыс өткізіліп келеді. Мектепте ҰБТ-ға дайындық кестесі жасалған. Дайындықты білікті, тәжірибелі мұғалімдер жүргізу жағы қатаң қадағаланады. Мектептегі дайындықпен қоса оқушыларымыз «140» оқу орталығымен де тығыз байланыста. Қазіргі уақытта «Алтын белгіге» үміткер 3 оқушы және «Үздік аттестатқа» үміткер 2 оқушымыз бар. «Алтын белгіге» үміткер Дариға Зиябілова 126 балл, Айым Исламбек 117 балл алып отыр. ҰБТ-ның 3-кезеңіне де оқушыларымыз толық тіркеліп болды.– Оқушылардың пән олимпиадаларына қатысу деңгейінің көрсеткіші және жеткен жетістіктеріне тоқталсаңыз.– Оқушыларымыз әр жыл сайын өтетін аудандық, облыстық, республикалық пәндік олимпиадаларға белсене қатысып, жоғары нәтижемен жүлделі орындардан көрініп келеді. Одан бөлек түрлі спорттық сайыстар мен білім бәсекелеріне қатысып, аудан намысын қорғап, атын шығарып жүр. Атап айтқанда, ауыл олимпиадасының облыстық кезеңінен жүлдегер атанған оқушылар қатарында Қазақстан тарихынан Сая Жамбыл ІІ орын, құқық негіздерінен Әділет Жұмабек ІІ орын, ағылшын тілінен Мөлдір Жалғас ІІ орын, биологиядан Жансая Оспанова ІІІ, географиядан Айғаным Қараман ІІІ орын, құқық негіздерінен Ұлжан Бауыржанқызы ІІІ орын, математикадан Гүлім Аймағанбетова ІІІ орын, химиядан Жанель Биболь «Алғыс хатпен», математикадан Ләйлә Бақытқызы «Алғыс хатпен» марапатталды. Одан бөлек Айғаным Баймағанбет пен Әсет Қуаныш «Есірткісіз өмір ғажап» граффити сайысының облыстық кезеңінен «Алғыс хатпен» марапатталды. Расул Азаматұлы мен Ахмадин Дауылбай «Алтын сақа» олимпиадасының аудандық кезеңінен І орын, облыстық кезеңінен ІІ орын иеленді. «Алтын белгіге» үміткер Айым Исламбек «Алтын түлек» олимпиадасының облыстық кезеңінен І орын, республикалық кезеңінен ІІІ орын иеленді. Айғаным Баймұғамбет «Шексіз өмір» ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға арналған республикалық фестивальдің облыстық кезеңінен І орын, ал республикалық кезеңінен бас жүлде иемденіп, мектебіміздің атын шығарған болатын. Осы ретте, оқушылардың жетістіктерге жетуіне бірден бір себепші болған жетекшілері Б.Көшекбаева, Н.Күдербаева, Г.Меңліхожаева, Ф.Дос­мағанбетова, Ғ.Ку­ли­ко­ва, У.Қожаназарова, Г.Әмзеева, Л.Медетова, Б.Аяпова, Ғ.Қырданов есімдерін атап өту орынды деп ойлаймын.– Сұхба­ты­ңызға рақмет!<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/c162900d_3e86_46a0_aa45_f178b0025bb3_7b3548c331.jpg" alt="c162900d-3e86-46a0-aa45-f178b0025bb3.jpg"><figcaption>Ғалымбек Жаппаров</figcaption></figure>Фото: stan.kz

Ауыл мектебі – өркениеттің ошағы 

Айдарлы ауылында  ауқымды жобалар жүзеге асуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 1992 жылдың &nbsp;7 мамырында Президенттің Жарлығымен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері құрылған болатын. Бүгінгі күні Ұлы даланың қайсар қорғаны – айбынды әскеріміз. Әскер сарбазсыз болмайтыны анық. Әскери қызметтің қай түрі болсын, оның әскерге деген алғашқы қадамы Қарулы Күштер мен қоғамды байланыстыратын алтын көпірі – әскери комиссариат, дәлірек айтсақ қазіргі қорғаныс істері жөніндегі бөлімінен басталатындығын жақсы білеміз. Кәсіби мерекеге орай Сырдария аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлімі басшысының уақытша міндетін атқарушы майор Бахытжан Сейтовпен сұхбаттасып қайтқан болатынбыз.&nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp;– Бахытжан Есенбекұлы, тарих – біздің өткеніміз бен бүгініміз демекші, сұхбатымыздың ал­ғашқы сұрағын мұқым ел­дің мығым қалқаны Қарулы күш­теріміздің тарихы, әлеуеті мен құрылымына арнасақ...&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Өздеріңізге белгілі 1992 жылы 7 мамырда Мемлекет басшысы «Қазақстан Қарулы Күштерін құру туралы» Жарлыққа қол қойған болатын. Жарлықта отандық қарулы күшті қалыптастырып, ол үшін тиісті жағдай жасау керектігі айтылған. Ал негізінде қарулы күштерді құру 1991 жылдың 25 қазанында жасақталған Қорғаныс Комитетінен бастау алды. Қарулы күштер құрамына ел аумағындағы барлық әскер кірді. Елдің қорғанысы мен қарулы күшін қалыптастыру – егемендік алар сәттегі түйіткілді мәселенің бірі еді. Тарихқа көз жүгіртсек кеңес үкіметі құлаған тұста Қазақстан әскеріндегі ұлттық кадрдың үлесі екі-ақ пайыз болатын. Дегенмен қиын кезеңде әскер құруда басшылық мықты болды. ҚР қарулы күштерін құру барысында тәжірибелі мамандар үлкен іс атқарып, абыройлы міндет атқарды. Кадр жетіспеушілігіне қарамастан, айбынды әскердің болашағына сену – басты мақсат әрі міндет еді. КСРО әскери күштерінің есебіндегі барлық мекемелер, бөлімдер, құрамалар, ұйымдар, полигондар, сақтау базалары, қоймалар, жылжитын және жылжымайтын әскери мүліктер Қазақстан Республикасының құзыретіне берілді.Сол тұста Қазақстан қарулы күштері «Құрлық әскерлері», «Әуе-қорғаныс күштері», «Әскери-теңіз күштері» болып үшке бөлінді. Тағы бір айта кететіні, дәл сол күні генерал-лейтенант Сағадат Нұрмағамбетовке генерал-полковник шені тапсырылып, еліміздің Қорғаныс министрі болып тағайындалды. Содан бері осы уақытқа дейінгі аралықта ел әскерін қалыптастыру жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде.&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Отан қорғау – еліміздің әрбір қайсар ұланының бас­ты азаматтық борышы, парызы. «Ерім дейтін ел болмаса, елім дейтін ер қайдан болсын» демекші, ел қамын ойлайтын жастардың қатарын көбейту және қолдау мақсатында қандай іс-шаралар немесе жұмыстар ұйымдастырылуда?&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Қазіргі уақытта халықпен жұмыс істеуге ерекше көңіл бөлінеді десек болады. Әр азамат әскери комиссариатқа келіп, әскери есепке алуға немесе әскери қызметке шақыруға қатысты анықтамалық материалдармен танысып, ақпарат алуға болады. Одан бөлек аудандық Қорғаныс істері жөніндегі бөлімі жоспарға сәйкес аудан мектептерін, білім орындарын және колледждерді аралап әскерге бару, Отан алдындағы борышты өтеу жөнінде түсіндірме жұмыстары жүргізіліп, жастарға айбынды әскер туралы ақпарат беруді назардан тыс қалдырмайды. Сонымен қоса мектеп бітіруші түлектерге ҚР аумағындағы барлық саладағы әскери мамандарды даярлайтын орта және жоғары арнаулы әскери білім беретін әскери оқу орындарының тізімі беріліп, сол бойынша ақпарат пен оқуға түсуге бағыт-бағдар беріледі. Қорғаныс ведомствосының жоспарына сәйкес осы іс-шараларды жаппай іске асыру азаматтардың әскери қызметке ынтасын оятып, әскер мен қоғам арасында сындарлы байланыс­ты бекемдей түседі.&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Әскерге шақыру науқаны жөнінде айтып өтсеңіз...&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Республика бойынша көктемгі шақыру науқаны 5 наурыздан бас­тау алған болатын. Сәйкесінше алдағы үш ай уақыт мерзімінде әскери қызметке 18-27 жас аралағындағы кейінге қалдырылмайтын, сондай-ақ оқу орындарынан шығарылған, 27 жасқа толмаған және белгіленген мерзімде шақырылым бойынша әскери қызметін өтемеген азаматтар шақырылатын болады. Қазіргі таңда қызу жұмыстар атқарылып, аудан әкімінің 2024 жылғы 22-ші ақпанындағы №34 қаулысына сәйкес, аудан бойынша 1997-2006 жылдары аралығында туған азаматтарды көктемгі мерзімді әскери қызметке шақыру жұмыстары қарқынды түрде жүргізілуде. Өңірдегі жастардың денсаулық әлеуеті тиісті медициналық тексеру жұмыстарынан өткізілуде. Арнайы тізім бойынша аудан жастарын әскер қатарына шақыру туралы және медициналық сараптама комиссиясынан өту қағаздарын аймақ бойынша тұрғылықты мекен-жайларына жіберілуде. Әскерге шақырудың көктемгі науқаны 2024 жылдың 30 маусымына дейін жалғасын таппақ. Келесі шақырылым күз айларында қайта басталатын болады. Аудан бойынша Отан алдындағы борышын өтеу үшін әскер қатарына наурыз айында соңғы рет жіберілген болатын. Қазіргі таңда Сырдария ауданы бойынша 37 азамат Қазақстанның түкпір-түкпірінде шекара қызметі, мемлекеттік күзет және қарулы күштер әскери бөлімдерінде Отан алдындағы борышын өтеуде.&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Әскерге барудан бас тартып немесе жалтарған жағдайда мемлекет тарапынан қандай жаза қолданылады?&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Ең алдымен тізім бойынша азаматтарға әскерге бару және медициналық тексеруден өтуге шақыру жолдамасы жіберіледі. Келмеген жағдайда ескертпе хат жолданады. Әкімшіліқ құқық бұзушылықтың 648 бабы бойынша, азаматтарды әскери есепке қою жөніндегі комиссияның немесе әскерге шақыру комиссиясының жолдамасы бойынша медициналық куәландырудан не тексеруден жалтару – әскерге шақырылушыға ескерту жасауға не үш айлық есептік көрсеткіш мөлшерде айыппұл салуға әкеп соғатын ескертеміз. Ал егерде әскери есеп қою жөніндегі міндетті орындамаған және әскери қызметтен жалтарған жағдайда мұндай құқық бұзушылықтар ҚР Қылмыстық Кодексінің 387 бабына сәйкес, «Әскери қызметтен жалтару» бойынша қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғады. Нақты айтқанда, әскери қызметтен босатуға заңды негіздер болмаған кезде әскери қызметке шақырудан жалтарғаны үшін 1000 АЕК-ке дейінгі мөлшерде айыппұл салу, не сол мөлшерде түзету жұмыстарына, не 400 сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тарту, не 1 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеу түрінде жаза қолданылады, немесе сол мерзімге бас бостандығын айыру қарастырылады. Тағы бір ескеретіні егер тергеу органы істі сотқа бергенге дейін әскерге шақырушы әскер шақыру учаскесіне өз еркімен келсе, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.&nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp;– Қазіргі таңда мемлекет тарапынан әскери борышын өтеген азаматтарға жеңілдік қызметтері ұсынылып, қолдау көрсетілуде. Осы жөнінде нақтырақ айтып берсеңіз?&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Елімізде әскерден келген жастарға жоғарғы оқу орнына түсуге мемлекет тарапынан үлкен мүмкіндік жасалып отыр. 2022 жылдан бас­тап Қорғаныс министрлігі әскери қызметтің беделін арттыру, оның ішінде ҚР Қарулы күштерінің, басқа да әскери құралымдар қатарында мерзімді әскери қызметтің белгіленген мерзімін өткерген азаматтар үшін білім беру жеңілдіктерін алу жұмысына бас­тамашы болды. Яғни жоғарғы оқу орнына түсуге ниетті әскерден келген азаматтарға тегін грант беріледі. Еліміздің барлық аймағы бойынша 65 оқу орнына жеңілдік қарастырылып және барлық жағдай қамтамасыз етілетін болады. Одан бөлек «Қарулы күштер қатарына шақырылған азаматтардың несиесі бойынша төлем жасау мерзімі өтіп кеткен болса, оны қалай шешеміз?» деген сұрақ туындайтыны анық. Бұл мәселені шешу бойынша, жастар әскерге шақыртылған кезде әскери комиссариат арқылы оларға тиісті анықтама ұсынылады. Егер олар шақырту кезінде тиісті анықтаманы алмаса, онда әскери бөлімдегі командирі тиісті құжатты береді. Бұл анықтаманы несиесі бар сарбаздар банктер мен қаржы ұйымдарына тапсырып, әскер қатарындағы сарбаздар тауыстарының атына сенімхат бере алады. Осы орайда сарбаздың жақындары банкке тиісті өтінімді тапсырады. Жақында мерзімді әскери қызметке шақырылған азаматтың несиесі болса, оны төлеу 13 айға кейінге ауысатыны белгілі болды. Тиісті іс-қимыл алгоритімі бекітілді және қазір бұл бағытта толыққанды жұмыс жүргізіліп жатыр. Енді әскери қызметке шақырылған немесе оны өткеруші азаматтарға әскери бөлім ұсынған анықтама арқылы екінші деңгейлі банктер алдындағы олардың несиесі кейінге қалдырылады. Бұл уақыт 13 ай деп көрсетілген. Өйткені, әскери міндетті өтеу мерзімі 12 ай. Ал қосымша 1 ай әскерден келгеннен кейін жұмысқа орналасуы үшін беріледі.&nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp;– Әскери борыш – абыройлы міндет. Осы тұста жастарға әскери борыш туралы ойыңыз бен ағалық ақылыңызды айтсаңыз...&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Еліміздің тыныштығы мен бейбіт өмірінің сақшысы – өскелең жас ұрпақ. Әрбір ер азамат үшін ең басты міндет – Отан алдындағы борыш өтеу екені сөзсіз. Отанды қорғау – мына сіз бен біздің ортақ міндетіміз. Тепсе темір үзетін кез келген азамат әскери борышын өтеуге асығады деген ойдамын. Осы тұста өскелең жас ұрпақты, еліміздің болашағы жастарымызды әскер қатарына Отан алдындағы борышын өтеуге шақырамын.&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Бахытжан Есенбекұлы, қойылған сұрақтарға мардымды әрі жүйелі жауап бергеніңізге алғысымды білдіремін. Еліміздің кемел келешегі мен жарқын болашағы үшін атқарып жатқан игі істеріңізге табыс тілеймін.– Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Айбынды әскер – ел тірегі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; «Ежелден ел тілегі, ер тілегі, адал ұл ер боп туса, ел тірегі», – дейді даңқты қолбасшы Бауыржан Момышұлы. Елге қызмет ету, Отанды қорғау – ұлы іс. Туған өлкенің түйір тасы мен бір уыс топырағын да, көздің қарашығындай қастерлеу – бәріміздің Отан алдындағы қасиетті парызымыз. Десе де, бұл ретте, айбынды ер-азаматтардың атқарар рөлі орасан. Ер мінезімен елге қорған болар Отан қорғаушылардың мерекесі қарсаңында Қазалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімінің бастығы, подполковник Нұрлан Көлбаевпен сұхбаттасқан едік.– Нұрлан Құрманғалиұлы, қорғаныс істері жөніндегі бөлім десе, көпшіліктің ойында тек «әскерге алып кететін орын» деген түсінік қалыптасқан. Жалпы, бөлімнің міндеті туралы тарқата айтсаңыз...– Негізі, қорғаныс бөлімі Қазақстан Республикасының жергілікті әскери басқару органдары қатарында бейбіт және соғыс уақытында жергілікті атқарушы органдармен бірлесе жұмыс атқарады. Сол арқылы адам және көлік ресурстарын жұмылдыруды жүргізу жоспарын, азаматтарды әскерге шақыру учаскелеріне тіркеуді, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, басқа да, әскерлері мен әскери құрылымдарына мерзімді әскери қызметке, запастағы офицерлерді әскери қызметке шақыруды және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне келісімшарт бойынша әскери қызметке қабылдауды, ауданның әскери-экономикалық әлеуетінің есебін жүргізуді қамтамасыз етеді.Қазіргі таңда біздің бөлімде жұмылдыру, жасақтау және материалдық-қамтамасыз ету бөлімшелері өздеріне қойылған міндеттерді жүзеге асырады.– Әскерге шақырылушылар қандайталаптарға сай келуі керек? Қандай жағдайда шақыртудан кейінге қалдырылады?– Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы №561-ІV «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» заңының талаптарына сәйкес, әскерге шақырылушы азаматтардың денсаулығы жарамды, соттылығының болмауы және Отан қорғауға деген ниетінің болуы қажет.Ал, мерзімді әскери қызметке шақыру науқаны кезінде кейінге қалдырылуы және әскерге шақырылудан босатылуы Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы №561-ІV «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» заңының 35 бабына сәйкес отбасы жағдайына (отбасында мүгедек, ата-анасы болмаған жағдайда, ата-анасының зейнеткерлік жасқа толуына, некеде тұруы және тағы басқа), білім алу жағдайы (күндізгі бөлім және жоғары білімін жалғастыру) үшін және басқа да себептері (ауыл мұғалімдері мен дәрігерлері) бойынша әскер қатарына жіберу кейінге қалдырылады.– Денсаулығы жарамды деп қалдыңыз. Қазіргі жеткіншектердің денсаулығы қалай?– Қазір денсаулығы сыр берген жастар көп. Медициналық комиссияның сараптамасынан өткенде көзі нашар көретін, асқазаны ауыратындар жиі кездеседі. Одан бөлек ерте жастан құрылыста жұмыс істеймін деп бел-омыртқасы қисайып, грыжамен ауыратындары да бар. Осы ретте жас жігіттерге айтпағым, мектептен кейін әскерге немесе әскери оқу орындарына барыңыздар. Қазір әскери қызметтегі жандарға жеңілдік көп.– Мысалы қандай жеңілдіктер?– Әскерге аттанған жанның кредиті болса, 13 ай каникул беріледі. Ай сайын айлық төленеді. Әскер қатарында өзін дұрыс көрсете білсе, Қазақстан Республикасы аймағындағы жетпіске жуық арнайы оқу орнына ешқандай емтихансыз грант негізінде оқуға түсуіне сертификат беріледі. Үш жыл келісімшарт арқылы жұмыс істеуіне болады. Осы салада еңбек ететін жандарға отбасындағы адам санына байланысты пәтерақы төленеді. Тегін қызметтік формамен қамтамасыз етіледі.– Мектеп бітіруші түлектерге құлаққағыс ретінде әскери оқу орындарын атай кетсеңіз...– Кеңес Одағының екі мәрте батыры Талғат Бигелдинов атындағы Әуе қорғаныс күштерінің әскери институты, Радиоэлектроника және байланыс әскери-инженерлік институты, Сағадат Нұрмағамбетов атындағы Құрлық әскерлерінің әскери институты 11-сыныптап бастап, ал, Ш.Уәлиханов атындағы Қорғаныс министрлігінің әскери колледжі 9 және 11-сынып бітірушілерді оқуға қабылдайды. Толық ақпаратты біздің бөлімнен алуға болады.– Өкінішке орай, жастар арасында «Әскерге барып, бір жылымды босқа жоғалтқым келмейді. Соғыс болса, барамыз ғой» деген кереғар пікірдің бары рас. Қалай ойлайсыз жеткіншектер әскерге баруға неге құлықсыз?– Отан – отбасынан басталады. Әр шаңырақта ата-ана балаларының бойына патриоттық сезімді жас күнінен сіңіре білу керек деп ойлаймын. Әсіресе, ер балаларға әскерге барудың маңыздылығы туралы жиі айтылуы тиіс. Бұдан кейін, мектепте алғашқы әскери дайындық пәнінің де әсері мол.– Әскерге барудан жалтарып жүргендерге жаза бар ма?– Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 387 бабына, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 647, 648, 649 және 650 баптарына сәйкес мерзімді әскери қызметке барудан жалтарып жүрген азаматтарға айыппұл негізінде жауапкершілікке тарту құқық қорғау органдарымен бірлесіп шешіледі.– Бөлімде жастарға әскери-патриоттық тәрбие беруге байланысты нендей шаралар ұйымдастырылуда?– Қазақстан Республикасы Конституциясының 36-бабында «Қазақстан Республикасын қорғау – оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті болып табылады» деп жазылған. Осыған сәйкес, Қазалы ауданындағы жастармен әскери-патриоттық жұмыстар жергілікті атқару органдарымен бірлесе жүйелі ұйымдастырылуда. Қазалы ауданы көлеміндегі білім беру мектептерінде жастарға үгіт насихат жұмыстарын жүргізу мақсатында «Жас сарбаз» әскери-патриоттық клубтар ашылды. Оқу орындарында оқитын жастарды патриоттыққа тәрбиелеу бағытында және алдағы уақытта әскер қатарында Отан алдындағы борышын өтеуге дағдыландыру үшін Қазалы ауданындағы ардагерлер кеңесінің төрағасы, Ауған соғысының ардагерлерімен және әскери қызметін атқарып келген жастармен кездесулер жиі өткізіліп тұрады.Сондай-ақ, мектеп жасындағы жастарды әскери оқу орындарына түсуі үшін мақсатты жұмыстар атқарылуда. Алматы қаласындағы құрлық әскерлерінің институты мен радиоэлектроника және байланыс әскери институты, Ақтөбе қаласындағы әскери әуе күштерінің институтына құжаттар қабылдау жыл сайын жүргізіледі.– Қазіргі таңда қандай жұмыстар атқарылып жатыр?– Қазалы ауданының қорғаныс істері жөніндегі бөлімінде күнделікті міндеттерінен бөлек, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, басқа да, әскерлері мен әскери құрылымдарына мерзімді әскери қызметке шақыру жұмыстары жоғары басшылықтан келген наряд негізінде басталды. Осыған сәйкес, Қазалы ауданында шақыру қатарына жататын азаматтарды көктемгі және күзгі мерзімді әскери қызметке жіберу жұмыстарын ұйымдастыру мақсатында жергілікті басқару органдарымен бірлесіп, жоспар жасалды. Соған сәйкес, Қазалы ауданы әкімінің қаулысы шығарылып, аудандық шақыру және шақырылушы азаматтардың мерзімді әскери қызметке жарамдылығын анықтау мақсатында медициналық комиссиялары құрылды.Осы уақытқа дейін Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің, Мемлекеттік күзет қызметі және Қарулы Күштердің әскери бөлімдері толығымен жасақталып, қойылған тапсырма орындалу үстінде. Алдағы уақытта Ішкі істер министрлігінің Ұлттық ұлан әскери бөлімдері әскерге шақырылушы азаматтармен жасақталады.Осы сұхбатты пайдалана отырып, қарулы күштер жауынгерлері мен ардагерлерін Отан қорғаушылар күнімен шын жүректен құттықтаймын. Бұл мереке күні Ұлы Отан соғысы ардагерлеріне, ерлік пен батылдықтың өлшеусіз үлгісін көрсеткен барлық жерлестерге, Ауғанстанның отты жолдарынан өткен ержүрек жауынгерлерге тағзым етеміз. Сіздерге шын жүректен бақыт пен татулық, әрбір отбасына ізгілік пен игілік тілеймін. Олардың денсаулығы мықты болып, ел үшін табысты қызмет ете берсін. Ержүрек және жігерлі адамдардың бұл мерекесі әрдайым қуаныш пен бақыт әкелсін.– Әңгімеңізге рахмет.Сұхбаттасқан,Ұлболсын ТАЛАПБАЕВА

Нұрлан Көлбаев: Отан қорғауға деген ниет болу қажет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мәдениеттің негізгі мәйегі – өнермен ұштасқан ұлт руханиятының құндылығы екені даусыз. Ұлтымызда мәдениет пен өнердің толықтай құрылымы – жанрлық ерекшелік пен салт-санаға негізделген шығармашылық тұжырымнан тұратыны сөзсіз. Бұл ретте, мәдениет саласындағы көптеген тың дүниені тізбектей бастағанда «Ел іші – өнер кеніші» екені еске түсетіні жасырын емес. Өрісте малы жайылып, егістікте Сыр салысы жайқалған Шаған ауылында қым-қуыт тіршілігімен айналысқан бір қауым ел бар екенін анық. Аудандағы көлемі үлкен елді мекенге атбасын бұрғанда мәдениет саласында атқарылып жатқан біршама ауқымды жобаны көзімізбен көрген еді. Ауылдық мәдениет үйінің директоры Ербол Медетпен емен-жарқын әңгімелесіп, руханият ордасында жүзеге асырылған межелі жұмыс жөнінде сұхбаттасудың сәті түсті.– Ербол Кәртайұлы, ізгіліктің ұясы саналатын ұлт мәдениетінің ауылдағы деңгейін қаншалықты бағалайсыз? Тәжірибесі толысқан басшы ретінде өзіңіз жетекшілік ететін руханият ошағының тарихына тоқталсаңыз.– Шаған ауылы негізінен басқа елді мекендерге қарағанда халқы мен көлемі жағынан көп саналады. Салт-дәстүрді, әдет-ғұрыпты берік ұстанған жергілікті тұрғындар өнерден құр алақан еместігін айта кетейін. Өнерімен елге танылған жандар арамызда жеткілікті. Жас өнерпаздармен қатар, аға буын өкілдері мәдениет саласында өзіндік қолтаңбасын қалдыруда. Әрбір кезеңде ауыл мәдениеті өздігінен түрленіп, талантты жандар қаулап шыққанын көпшілік жақсы біледі. Әрине, берекесі тасыған ауылда өнердің тамыры тереңге жайған. Мәдениет үшін туған ел азаматтары барда ұлт мәдениетін жергілікті аумақта жандандыра береміз.Негізінен, Шаған ауылдық мәдениет үйінің ғимараты осыдан 45 жыл бұрын типтік негізде пайдалануға берілген. 400 орынға лайықтандырылған мәдениет ошағын бұған дейін ауылдың ардақты азаматтары Нағыман Әйтенов, Өмірбек Сарыбаев, Нұрлан Жанәбілов, Әлібек Жансейітов, Кенжебек Сарыбаев басқарған. Білікті басшы, іскер ұйымдастырушы бола білген ел азаматтарының ізін басып, ауыл мәдениетінің көшін алға сүйреп келеміз. Соңғы 22 жылда ел артқан сенім үдесінен шығуға тырысып келеміз.– Мәдениет ошағында өнерпаз­дарды шыңдау жолында қанша үйірме жұмыс жасап келеді?– Шындығында, сан бағыттағы үйірменің ауыл балаларына берері мол. Мәдениет үйінде тұрақты жұмыс жасайтын 7 үйірме бар. Оның ішінде, 2 халықтық ұжым жергілікті жұртшылықтың игілігі үшін қалтқысыз қызмет етуде. Атап айтқанда, ән, ардагерлер, жас қалам үйірмесі, домбыра үйірмесі, драма үйірмесі, «Сыр гүлі» халықтық би ансамблі, және «Сарыбаевтар халықтық отбасылық ансамблі өнердің сан қырынан көпшілікке танылуда. Бүгінде үйірмелердің 100-ден аса мүшесі мәдениет үйімен тығыз байланыста. Балалардың шығырмашылық негізін қалыптастыруда білікті маман Жәнібек Тасбергеновтің, Гүлзира Райымбекованың, Қымбат Мырзабпарова секілді мамандардың еңбегі ерекше.– Ауыл өнерпаздарының қол жеткізген жетістіктерін айтып бересіз бе?– Біздің өнерпаздарымыз жыл көлемінде шығармашылық байқау­ларда топ жарып жүр. Осыдан 8 жыл бұрын халықтық атағын қорғаған «Сыр гүлі» ансамбілі тәжірибелі маман Гүлзира Раймбекованың жетек­шілігімен халықаралық «Қамажай» және «Талантты Жұлдыз» бай­қауында бас жүлде, Түркістан облысында өткізілген «Жарық жұлдыз» байқауында І орынды еншіледі. Жас әнші Әлия Медет халықаралық «Туған өлке», Ғұмырдария» байқауында бас жүлде иеленді. Ал Нұрислам Айбекұлы «Талантты жұлдыздар» балалар байқауында І орынды қанжығасына байлады. Облыстық С.Майқанованың 110 жылдығына арналған «Сәбира апа ізімен» атты аудандық байқауда Фарида Әбенова І орынды, республикалық «Кең дүние, төсіңді аш, мен келемін» атты көркем сөз байқауында үйірме мүшесі Зарина Жәнібекқызы бас жүлде, облыстық «Тарихынды таны, тұлғаңды құрметте» атты облыстық ақындар мүшайрасында Ақерке Балманова ІІ орын, «Біздің ауыл» атты өнерлі ауылдар байқауында Шаған ауылдық мәдениет үйінің ұжымы І орын, аудандық «Күй құдыреті» атты күйшілер байқауында Раушан Ерболатқызы ІІ орын, облыстық «Балдәурен» тақырыбындағы балалар арасында Мұзафар Әлімбаевтың 100 жылдығына арналған көркем сөз байқауында Нұрислам Бекет, ІІІ орын, аудандық «Тау мүсінді тұлға» атты аудандық жазба ақындар мүшайрасында Шегемай Башенов І орынды жеңіп алды.– «Адал адам» мәдени орта­лығы тұжырымдамасы негі­зінде ауылдық мәдениет үйінде қандай іс-шаралар ұйымдастырылуда?– Шаған ауылында «Адал адам» мәдени орталығы тұжырымдамасының «Креативті HUB» жобасы аясында қолөнер шеберлері бұйымдарының «Сырлы өнер» атты көрмесі жүзеге асты. Ауылға қарасты мекеме ұжымдары арасында «Өнерлі мекеме» атты сайыс өткізілді. «Сыр гүлі» халықтық би ансамбілінің 20 жылдық мерейтойына арналған «Бізге жиырма жыл» атты мерекелік концерт көпшілік көңілінен шықты. «Жанұя шуағы» жобасы аясында «Толағай» атты отбасылар сайысы, Қызылорда облысы бойынша әйелдер күші альянсы, саясаткер-әйелдер клубы, «Бойтұмар-ханым» қоғамдық қорының және ауылдық мәдениет үйінің ұйымдастыруымен жүзеге асқан «Әкем – тірегім, анам – жүрегім» тақырыбында көпбалалы батыр аналар және берекесімен сыйластығы бекем үлгілі отбасыларымен кездесу кеші ерекше мән-мағынасымен көпшілік талғамынан шыға білгені рас.– Сұхбаттасқан: Балтабай Ордабеков

Шаған ауылындағы мәдениет үйі 400 орынға лайықтандырылған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазіргідей алмағайып уақытта қоғамда орын алған келеңсіздіктерге көз жұмбай, «Әр қазақ менің жалғызым» деп жаны ауыратын Тілеужан Кішкенебаевпен тілдесудің сәті түсті. Ол – зейінді заңгер, атышулы адвокат. Солай бола тұра, қарапайымдылық пен қажырлықты, туралық пен тағылымдылықты өмірлік қағидасына айналдырған.– «Тау баласы тауға қарап өседі, Қыр баласы қол созады аспанға» дегендей, аядай ауданнан шыққан қара баланың танымалдыққа ие болуында қандай сыр бар?– Әйтеке би кентінің перзентімін. Ұстаздар отбасында тәрбиелендім. Қызылордадағы Қорқыт ата атындағы университетінің Заң факультетін бітірдім. Жастайымнан жауапкершілік жүгін арқалауға дағдыландық. Сабақ үлгерімім жаман болған жоқ. Мектептің барлық қоғамдық шараларына белсене араласатынмын. Жасөспірім бала әртүрлі арманға бой ұрады. Ес жиып, есеюге бағыт алғанда, бойыңдағы басты мұрат қылаң береді. «Елім үшін не істей аламын?» деген ой мені жұртқа жақсылығы мол құқық қорғау саласына қарай жетеледі. Қиындығы мол жұмыста түрлі жағдайлармен бетпе-бет келсем де, жүрген жолыма үңілсем, таңдауымның дұрыс екенін көз жеткізіп келемін. Әділеттің алдаспанын ту етіп, қоғамдағы қарама-қайшылықтармен күресу, өзіңнен көмек күткен жандардың сенімінен табылып, көңілін қуантудан асқан сезім бар ма? «Алғыс алған арымас» деген осы шығар бәлкім деген ойға берілемін арасында.– Құқықтық сауатсыздық – қоғамның басты мәселесінің бірі. Осы орайда, Сіз қолға алған шараларды тілге тиек етсек...– Қазіргі қазақ қоғамында Заңды білмей опық жеп, алданып, зардап шегіп жүргендер көп. Оларды тізбектесең, оған мысалдар жеткілікті. Осы бағытта түрлі істер арттырудамыз. Соған орай, адвокаттық компаниямды іске қостым. Ең басты көмегіміздің бірі – көп жылдан бері халыққа тегін кеңес беріп келеміз. Одан бөлек, «ZanLive» атты арнамыз жұмысын тұрақты жүргізіп тұр. Қоғамда орын алған келеңсіздікті әшкерелеу, халық көзін ашуды мақсат тұтқан бас¬тамамыз өз нәтижесін беруде. Орынсыздыққа жол бермей, тіпті, кейбір Заң тармақтарына өзгеріс енгізуге де, мұрындық болған жағдайымыз бар.– Құқықтық сауатсыздық дегенде ойға оралатын, әлем назарын тігіп отырған экс-шенеулік Қуандық Бишімбаев соты туралы көзқарасыңызды білсек...– Атышулы Бишімбаевқа тағылған айып өте орынды. Ол осы уақытқа дейін айыптан жалтарып, өзінің менменшілдігіне салынып, істі қасақана емес, абайсызда болды дегенді алға тартып отыр. Алынған ақпараттарға сүйенер болсақ, бұған дейін де, қасақана зорлық-зомбылық көрсеткені анықталды. Сот төрелігі сын көзбен қарап, өз бағасын беріп жатыр. Бірақ, азаматтық ұстанымым, әрекетін дұрыс деп танымайды. Егер, сот бұрмалаушылық танытып, заңсыз әрекет ететін болса, апелляциялық алқа, жоғарғы сотқа шығымдануға құқықтары бар. Мұнан біз, отбасындағы ұрыс-жанжалдың шегінің қайда апаратынын көріп отырмыз. Ері жұбайын сабырлыққа шақырып, кез келген істі ақылмен шешуге болатын еді. Нәзікжандыларымыз да, құрбан болуға жол бермей, мәселе ұлғайса, еліміздегі «Неке және отбасы туралы» Заң аясында шағымдануға, оның алдын алуға болатынын білуі керек.– Уақыттың қадірін білетін азаматсыз. Қашан көрсек тың, бабында тұратыныңызды байқаймыз. Қуатты қайдан аласыз?– Менің түсінігімде, өзін ер азаматтпын деп санаған әрбір жанда мінез болу керек. Қажет жерде қызуқанды, қажет жерде ұстамды, қажет жерде батылдық көрсетуі шарт деген ұстанымдамын. Себебі, бұл ерлердің табиғаты болуы тиіс. Осы қасиеттерді заңмен астастыра отырып, кез келген іс шешімін табуда байыптауға ұмтыламын.– Тұңғышыңыз – Жібек туралы хабарымыз бар. Сіздің қайы¬рымдылық іс-шара¬ларыңыздың басы-қасында жүр. Отба¬сыңыз бен бұған қоса өзге де, қызы¬ғушылығыңызбен бөліссеңіз...– Жұбайым екеуіміз отбасында сегіз бала тәрбиелеп өсіріп отырмыз. Жібек – тұңғышым. Темірбек Жүргенов академиясынан білім алған кәсіби өнер маманы. Менің мектеп жасындағы арманымның бірі – әнші болу еді. Ата-анам бойымдағы өнерді бағаласа да, оны мамандыққа санамады. Аллаға шүкір, мен жетпеген биікке қызым ұмтылуда. Әндері бар. Киноларда бой көрсетіп жүр. Жақында алғашқы өнер кешін өткізуді жоспарлап отырмыз. Концерт туған жері Қазалыдан бастау алмақ. Бабамыздың – 250 жылдық мерейтойы қарасаңында өтетін шараны қайырымдылыққа бағыттап отырмыз. Бұған дейін де қолдан келгенше баба рухына бағышталған істерге көмек қолымызды создық. Соның ауқымын арттырсақ деген мақсатымыз бар. Осы орайда, бізді қолдап-қуаттаған Қазалы ауданының әкімі Мейрамбек Шермағанбет бастаған азаматтарға үлкен алғысымды айтқым келеді.Қосымша «ТК» продюсерлік орталығының жұмысын жүргізудеміз. Концертте осы орталықтың қарамағындағы қыз-жігіттер өнер көрсетеді. Оларды таныту, таланттарын шыңдауға мүмкіндік жасаймыз. Бала арманым – мені қанаттандырады. Бұған дейін Алматыдағы қарттар мен жетім балалар үйінде тегін концерт қойған алғашқы бастамамызды қолға алған болатынбыз. Алматы жанындағы Ащыбұлақ ауылындағы концерттен түскен ақы сол жердегі спорт кешені жұмысының жандануына септесті.– Қазалы дегенде ойыңызға не оралады?– Төл перзенті ретінде туған жерді жақсы көремін. Қолым қалт етсе, ауылымнан, тамырымнан қол үзбеуге тырысамын. Жаңалықтарын жібермей оқимын. Мұнда өскен ортам, ағайын-туыс, дос-жаран бар. Балаларымды жиі алып барамын. Үнемі мақтанышпен айтып отырамын. Қазалы халқының кеңпейілділігі қанаттандырады. Туған өлкемнің өсіп-өркендегенін, қандай қиындықтан қасқайып шығып, бүгінгідей күйге жеткенін көріп, көңілім қуанады.– Уақыт бөлгеніңізге рақмет!– Сіздерге де, шығармашылық табыс тілеймін!СұхбаттасқанАлтын ҚОСБАРМАҚОВА

Тілеужан Кішкенбаев: Мақсатым – қоғамдағы келеңсіздіктерді әшкерелеп, құқықтық сауаттылықты арттыру 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жүректілік пен табандылықты талап ететін, өмір мен өлім арасында арпалысып жүретін, ауыртпалығынарқалап, талабына төзетін, уақытпен санаспайтын мамандықтың бірі – өрт сөндіруші қызметі. Тілсіз жаумен бетпе-бет келіп, аптап ыстық пен қытымыр аязда отқа да, суға да түсіп, елі үшін еңбек етіп жүрген нағыз қаһармандар осы мамандық иелері.&nbsp;Ербол Сәбитұлы Сәбитов – Қызылорда қаласы Тасбөгет кенті №4 өрт сөндіру бөлімінің аға өрт сөндіруші-құтқарушысы. Ол мұнда 2015 жылдан бері қызмет етіп келеді. Тек қана өрт сөндіру емес, авариялық-құтқару қызметімен де айналысады. Өзінің кәсіби шеберлігі мен өрт сөндіру тәжірибелігінің арқасында талай жанды тілсіз жаудан арашалап, өмірін аман алып қалған. Бұл ретте кейіпкеріміз өзінің басынан өткен мына оқиғасымен бөліскен еді.<blockquote>– Оқиға 2024 жылдың 2-ші қаңтар күні Тасбөгет кентіндегі 2 қабатты тұрғын үйлердің бірінде болған. Хабарлама түскеннен кейін кезекші қарауылы қызметі оқиға орнына барған кезде терезеден қою түтін шығып жатқанын көрген. «Тұрғын үйге тыныс алу аппаратымен кірдік. Қою түтін арасында екінші қабаттағы пәтердің жиһаздары мен ас бөлмесін өрт шалған. Өрт үдеп, көрші пәтерлерге де жеткен. Көрші үйде ана мен екі баланың қызыл жалын арасында қалғанын білгенде тұрғын үйді қап-қара түтін басқан еді. Отқа оранған пәтерден ана мен екі баланы аман алып шықтық, дәрігерлік көмек көрсету үшін медициналық қызметкеріне тапсырдық. Күндіз де, түнде де, тіпті үй өртке оранса&nbsp;да біздің басты міндетіміз – адам өмірін құтқару. Себебі, біздің әу бастан мамандығымыз өрт сөндіруші-құтқарушы, – дейді кейіпкеріміз.</blockquote>Ербол бала күнінен бұл мамандықты жаны қалап, өрт сөндіруші болуды армандаған. Ол 1993 жылы өзі қызмет етіп жүрген Тасбөгет кентінде өмірге келген. Ата-анасы басқа балалары секілді Ерболдың да мұғалім болғанын қалағанымен, өзі армандаған мамандық иесі болуды қалады. Анасы өрт болған сайын алаңдап, тақымын қысып отыратындығын айтады. Ал сол &nbsp;Ерболы &nbsp;бүгінде&nbsp;екі баланың әкесі. Болашақта сол балалары өз ізін жалғап, өрт сөндіруші болғанын қалайды. Бұл – тек қана қызмет емес, сонымен қатар адамзат алдындағы парыз деп біледі.&nbsp;Ербол Сәбитов – борышын адал орындап, адам өмірін құтқарып, «Ерлігі үшін» медаліне наградаға ұсынылды. Басын бәйгеге тігіп, ажалға араша болған Ербол 3 адамды өрт арасынан аман алып шыққан. Өрт сөндіруші тұрғындардың алғысын алып, балалардың қаһарманына айналған. Бұл ісін батырлық деп санамайтын құтқарушы жұмыста да, жұмыстан тыс уақытта да адам өмірін құтқаруға, өртті өшіруге сақадай сай екенін айтты. Ерлік пен батырлықты, ар мен ожданды, адамгершілік пен қайсарлықты, табандылық пен төзімділікті осылайша бір мамандыққа сіңдіріп қойғандай. Кез келген уақытта өз бойыңнан өзгенің өмірі үшін бәріне дайын тұратын ерік-жігер тек өрт сөндірушілерге тән дерсің.&nbsp; Иә, өрт сөндіруші жұмысы оңай емес! Тек нағыз ер мінезді азаматтарға ғана тән қызмет десе болады. &nbsp;«Отан үшін отқа түс, күймейсің!» деп дана қазақ айтқандай, халқы үшін де отқа түскен өз ісінің хас шебері Ерболды қандай наградаға ұсынса да аз. Бүгінгінің батырына айналған еңбек адамының мерейі үстем болуға тиіс.А.Әлім

Қызылорда: Үш адамды ажалдан арашалаған өрт сөндіруші

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Әрбір тұлға – жеке тарих. Саналы ғұмырын қандай етіп өткізуі адамның өз қолында. Адал еңбек пен білімге арнап, болашақтың қамын күйттеп, келешектің кемел болуын аңсайтын азаматтар аз емес. Туған мекеннің тыныс-тіршілігін бағамдап, келелі мәселелерді кең көлемде көтеріп жүрген Сыр перзентінің бірі – Парламент мәжілісінің депутаты Мархабат Жайымбетұлы. Көптеген түйткілдің тінін тарқатуда қызмет етіп жүрген ел ағасымен сұхбаттасудың сәті түскен еді.&nbsp;– Мархабат Жайымбетұлы, қазақтың қарашаңырағы ауыл баласының бүгінгі мүмкіндігі қандай? Жетістікке жету үшін не істеу керек?&nbsp;– Иә, қазекем «Алып анадан туады...» деген тәмсілді бекер айтпаған. Десе де бұрынғы ұлы ойшылдардың бірі «Құдай бермегенді Сорбонна бермейді» деген екен. «Сорбонна» деп отырғанымыз атақты Париж университетінің орталығы. Сондықтан, әр қазақтың бірін – ауылдікі, екіншісін – қаланікі деп бөлу жөн болмас. Бәріміз де сол қарапайым ауылдың перзентіміз. Кіндігіміз де, түндігіміз де – ауылда. Содан болар, қашанда ауылдың жетістігіне елеңдеп, ауыртпалығына алаңбыз. Қазіргі, ауыл балаларының жаңа заманға сай білім алуына, ой-санасын жетілдіруіне мүмкіндік көп. Елді мекендерде мектептер жаңадан салынып, кейбірі күрделі жөндеуден өткізіліп, заманауи құрал-жабдықтармен, оқу құралдарымен жабдықталған. Олардың қаладағыдан айырмашылығы шамалы. Қазір – жастардың дәуірі. Олар ойын еркін айтады, ашық жеткізеді. Дамуына, өзі қызыққан дүниелерді жүзеге асыруына қадам жасай алады. Білімін дамытуына, түрлі тіл меңгеруіне, тіпті шет елден грант ұтып оқуына, қалаған мамандығын тәмамдап, мықты маман болуына бар күшін жұмсайды. Олармен ашық әңгімелесіп, сырласып, сұқбаттасқан қызық, көкірек сарайың ашылады. Жаңа заманға, жаңа Қазақстанға лайық жастарымыз көп. Мектеп жасындағы дарынды балалар, жоғары оқу орнында білім алып жатқан озық ойлы жастар жеткілікті. Оларды көре білу керек. Қай уақытта болмасын үлкендердің жастарға үрке қарайтыны бар. Барлық адам бірдей емес екенін ескерсек, жас­тарды әлеуметтік инфантализмнің құлдығынан арашалауымыз керек.– Кіндік қан тамған қасиетті мекенге перзенттік парызды орындап жүрмін деп айта аласыз ба? Туған жерге тағзым турасында ой өрбітсеңіз.– Әрбір адамның табан тірер туған жері болады. Туған елге, жерге деген сүйіспеншілік адамды алға жетелеп отырады. «Әркімнің туған жері – Мысыр шаһары» деп бекер айтпаған ғой. Расында, сонау ел басына күн туған зар заманда ата-бабаларымыз туған жердің топырағын бір иіскеу үшін айшылық жерден ат арытып келген. Бейбарыс бабамыз шетте жүріп, туған елін сағынған шағында әрдайым туған елден алдырған жусанды иіскеп, туған жерге деген сағынышын басқан екен. Сондықтан, әрбір азамат қайда жүрсе де жүрегінің түбінде туған жерге деген құрметін сақтау керек. Қай жерде, қай елде жүрсең де туған жерің көкейіңнен кетпейді. Үлкен қалаларда қызмет қылып, еңбек еткеніңмен бүйірің елге бұрып тұрады. Сол елдің дамуына атсалысып, жағымды жаңалықтарына балаша қуанып отырасың. Туған жерге тағзымды әрбір перзент жүрек түкпірінде бір мақсат етіп алады ғой. Бірлесіп ел мүддесі жолында жасалатын игі шаралардан қалыс қалғаным жоқ. Туған жерге титімдей болса да көмек бергенге не жетсін?!– Мінберде жүріп, қандай мәселенің шешілуіне атсалыстыңыз? Халықтың биліктегі өкілі ретінде, дәнекер ретінде осы күні айналысып жүрген мәселеңіз қандай?– Депутаттардың барлығы бірдей елдік мәселені шешуге атсалысады. Жалпы, міндет те сол – елдің мәселесі. Бұл жерде тек бір адамның ғана жұмысы емес, ауылдағы мәселені ауданға, ауданнан облысқа, облыстан бізге жеткізіп, шешуін сұрайды. Осылай бірнеше адамның, яки органның араласуы нәтижесінде мәселе шешіліп жатады. Заң шығарарда елге хабарласып, нендей мәселелерің бар деп сұраймыз. Бастысы, қаузаған түйткілдер шешіліп, елдің алғысына бөлену. Түптеп келгенде біздің қызмет – жай ғана қызмет емес, жауапкершілік жүгін мойынға қамыт қылған үлкен міндет. Мінберде көтеріліп жүрген мәселелер көп. Құмар ойындардың жарнамасы жер жарып, заңдық тұрғыда оған ешқандай тосқауыл болмай тұр. Елдегі ересектер ғана емес, балалар да осыған&nbsp; тәуелді болуда. Өмірден адасып жүрген адамдар жарнамаға елітіп, ертеңіне балта шаппасына кім кепіл? Өйткені, елді аралағанда көз жасын төккен ата-аналарды көрдім. Осы букмекерлік кеңселерді жағалап, бәс тігетіндердің көбі жастар болып тұр. Ал, олардың әлеуметтік статусы да әртүрлі. Сондықтан, елдегі казино мен букмекерлік кеңселерді, ойын автоматтары мен жеңімпазы жоқ ойын түрлеріне жарнама жасауға тоқтау салып, спорттық жарыстарға демеушілік көрсетуге тыйым салған жөн деп санаймын. Мәжілісте «Жануарларға жауапкершілікпен қарау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы бойынша таныстырылымы өтті. Осы күні қаңғыбас иттердің жүрген жері тұрғындар үшін өте қауіпті орындарға айналып бара жатқаны жасырын емес. Олар алдымен неше түрлі жұқпалы ауруларды тасымалдаушылар және адамдарға шабуыл жасаулары жиі орын алып кетті. Ит қауып алса, өлімге әкеліп соқтыруы да ғажап емес. Әсіресе, жас жеткеншек балдар зардабын көп көруде. Қолданыстағы Заңдағы қарама-қайшылық бар. Бұралқы иттер мен қараусыз қалған жануарларды реттеудегі кемшіліктер көп. Жергілікті атқарушы орындар жануарларды реттеуге қатысты жұмыстарды өз деңгейінде ұйымдастыра алмауы өкінішті. Ал, делдал компанияларға (энергия жабдықтаушы ұйымдар) «әй дейтін әже, қой дейтін қожа» қашан табылады? Бұл біз қаузаған мәселелердің бірегейі ғана. Сонымен қатар Қызылорда облысы бойынша көтеріліп жүрген мәселелер көп. Арал теңізі мен Сырдария өзенінің қазіргі жағдайы туралы, төрт жолақты жол, елді мекендерге «көгілдір отын» тарту, әлеуметтік мәселелер мінберде көтеріліп жүр.– Елде болып жатқан су тасқыны көпшілікті алаңдатып отыр. Көктем сайын қайталанатын осы су тасқыны талай жұртты әбігерге түсіреді екен. Көктем келсе айналаны топан су басып, аяқ басар қара жер таппайсың. Ал жаз келсе қуаңшылық болып, су таппайсың. Мұның қандай да бір шешімі болуы керек шығар?..– Елдегі табиғи апат, су тасқыны барлығымызды алаңдатып отыр. Өкінішке орай, елімізге үлкен залал келтірілуде. Осы жағдайда біз елдік ауызбіршілікті, балталаса да бұзылмайтын бірліктін үлкен шыңын көрсетіп жатырмыз. Елдегі әрбір жағдай Президенттің тікелей бақылауында. Осыған орай, Мемлекет басшысы су басқан аймақтар Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарына жұмыс сапарымен барып, ауыл аймақтарға ат басын бұрып, елмен етене кездесіп, ешбір азамат назардан тыс қылмайтынын айтты. Сондай-ақ, халықпен кездесу барысында Президент шығындарды өтеу үшін мемлекет тарапынан барлық тиісті шаралар қабылдайтынын жеткізді. Өз кезегінде елдегі күрделі жағдайға бей-жай қарамай, сын сағатта азаматтық белсенділік танытқаны үшін азаматтарға алғысын білдіріп, су тасқыны салдарынан зардап шеккен шығындар өтеліп, басты міндет – әрбір азамат, әрбір отбасы мемлекеттің қамқорылығында болатынын атап өтті.&nbsp; Халықпен кездесуде еркін форматта сөйлесіп, өз тарапынан қысқаша мәлімдемелерін жасады. Солардың бірі – қазақ даласының символы саналатын ақбөкендердің көбеюіне тосқауыл қоятын шешімнің күшін жойып, оған тыйым салынатынын мәлімдеді. Сондай-ақ, әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған заңдарға қол қойғанын атап өтті. Апат айтып келмейтінің жақсы түсінеміз, бұл жағдайдан алдағы уақытта қорытынды шығарып, елдің бірлігін одан сайын нығайтады деп санаймын.&nbsp;– Депутат болу дегеніміз...– Ол жай нәрсе емес. Атүсті қарайтын, ауырдың үстімен, жеңілдің астымен жүретін қызмет емес. Адам бұл мінберге шын ықыласымен келу керек. Мемлекетшіл, халықшыл болғанда ғана ол сол орында абырой арқалай алады. Бұған дейін энергетика саласында маңдай тер төктім. Сөйтіп жүріп, мен депутат болам, Парламентте мәселенің шешілуіне атсалысып жүремін деген ой үш ұйықтасам түсіме кірмепті. Талай қиындықтан өттік. Еңбек жолында әділдікке бет бұрып, жамандықпен арпалыстық. Көптеген мәселе болды. Одан бөлек үнемі тура жолдан тайқымауға тәрбиелеген ата-анамыздың рөлі зор болды. Міне, мұның барлығы осы депутат болуға үлкен себеп болған шығар деп ойлаймын...– Уақыт тауып, әңгімелескеніңізге рақмет!Сұхбаттасқан,Айнұр ӘЛИ

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат