<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жалағаш кентіндегі Қ.Қазантаев атындағы Мәдениет үйінде Республика күні және "Алтын дән-2022" мерекесіне арналған шара республикалық ақындар айтысына ұласты. Аудан әкімі Асқарбек Есжанов ақындар айтысын тамашалауға жиналған халықты тағы да құттықтап, қазақ халқы өміріндегі айтыстың мән-маңызына тоқталды.&nbsp;<blockquote>“Әр халықтың болмысында ғұмыр кешу жағдайына қарай қалыптасқан дәстүрлердің тозығын уақыт өзі екшеп, озығын ел кәдесіне жаратып жатыр. Соның бірегейі сонау ықылым заманнан қалыптасып, дамып, жетіліп, бүгінгі күннің қажетіне жарап отырған халық ауыз әдебиеті болса, оның ең бір өміршең жанры - айтыс өнері. Бүгін елге аяқ басып, біздің қуанышымызға ортақтасып, дүбірлі тойдың көрігін қыздыруға келген ақындарымыздың қадамдары құтты болсын деймін! Айтысқа түсетін ақындарды Сәбит Мұқанов бәйгеге қосылатын тұлпарға теңеген екен. Иә, бұл жарыс, дода, сөз сайысы, алғырлар мен шеберлердің, тоқсан ауыз сөзден тобықтай ой түйетін сөз зергерлерінің сайысы. Ендеше біз де бүгінгі бәйгеге қосылатын тұлпарларымызға табыс тілейміз”, – деді Асқарбек Есжанов.</blockquote>Айтысқа елімізге танымал айтыс ақындары Айбек Қалиев, Рүстем Қайыртайұлы, Аспанбек Шұғатаев, Талғат Мыхи, Айым Асылбекқызы, Айдос Рақметов, Мұхтар Ниязов, Нұрмат Мансұров, Ержан Әміров, Серік Қуанхан қатысты. Айтысты ғалым, жыршы, Жалағаш ауданының Құрметті азаматы Берік Жүсіпов жүргізіп отырды.&nbsp;Айтысқа белгілі айтыскер ақын, мемлекеттік "Дарын" сыйлығының иегері Бекарыс Шойбеков, ақын, журналист, Қазақстан Жазушылар, Журналистер одағының мүшесі Бауыржан Халиолла, балалар ақыны, журналист, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі Қуат Адис төрелік етті.Айта кетейік, республикалық ақындар айтысының бас жүлдесін Мұхтар Ниязов, І орынды Рүстем Қайыртайұлы, ІІ орынды Айдос Рахметов, Талғат Мықи, ІІІ орынды Айбек Қалиев, Серік Қуанхан, ынталандыру сыйлығын Ержан Әміров, Нұрмат Мансұров, Аспанбек Шұғатаев, аудан әкімінің арнайы сыйлығын Айым Асылбекқызы иеленді. Айтыскерлер арнайы диплом, сертификаттарға, қаржылай сыйлықтарға ие болды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312955139_1567838553668217_8893366605670540047_n_7eeb96f704.jpg" alt="312955139_1567838553668217_8893366605670540047_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312851576_1567838970334842_4821395219453990543_n_e086441ffa.jpg" alt="312851576_1567838970334842_4821395219453990543_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/305580482_1566968227088583_3194281035385560145_n_700a4ccfe6.jpg" alt="305580482_1566968227088583_3194281035385560145_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312804336_1567067107078695_6141844586871605474_n_b8c7ef763d.jpg" alt="312804336_1567067107078695_6141844586871605474_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312802435_1567067227078683_445620694537578990_n_d17a6a5623.jpg" alt="312802435_1567067227078683_445620694537578990_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312563163_1566968180421921_6825656525053644657_n_688612c8d2.jpg" alt="312563163_1566968180421921_6825656525053644657_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312830053_1566968437088562_7238171227348685341_n_d32bbb7bf3.jpg" alt="312830053_1566968437088562_7238171227348685341_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/312824515_1566968253755247_1445698679493738854_n_34647a65e8.jpg" alt="312824515_1566968253755247_1445698679493738854_n.jpg">

Жалағашта республикалық ақындар айтысы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Мұстафа Шоқайдың өмірінің жеткіліксіз зерттелген бөлігі Грузиядағы 1919 –1921 жылдар екендігі белгілі. Осыны ескеріп, еліміздің Тбилисидегі елшілігінің кеңесшісі болып қызмет етіп жүрген кезімде Грузия Ұлттық мұрағатында жұмыс істеуге рұқсат алып, Алаштың ардақты арысының саяси және публицистикалық қызметіне қатысты мағлұматтарды жинастырдым.&nbsp;
Ал ақиқатына келсек, Қоқанда екі ай ғана өмір сүрген Түркістан Мұқтариаты күшпен жаншылған соң, Мұстафа Шоқай 1919 г. Бұл кезде Кавказ елдерінде тұңғыш демократиялық республикалар құрылып, саяси өмір қайнап жатқан кез еді. Мұнда Мұстафа Шоқай 1921 жылы 26 ақпанда Тбилисиге Кеңес әскері басып кірген соң, Батуми арқылы Түркияға өткенге дейін Түркістанның өкілі ретінде белсенді саяси қызмет атарды.&nbsp;
Саяси күрестің айнасы болған ол мерзімде Мұстафа Шоқай баспасөзде жалынды публицистикасын да қатар алып жүрді. Мұстафа Тбилисиде 1919 –1920 жылдары «Ерікті одақ» баспасынан «На рубеже» журналын шығарып әрі редакторы болды. Бұл жерде айта кетерлігі, Ұлттық архив қызметкерлерінің мәліметтеріне сәйкес, 1921 жылы мұрағат жәдігерлерін сақтап қалу мақсатында оларды жасырып, кейін түгелдей жинап алу мүмкін болмаған. Осы себептен Грузия ұлттық архивінде «На рубеже» журналының тек №6 саны ғана сақталған.
<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/6347a596b45df_d7f0d84d88.jpg" alt="6347a596b45df.jpg"></figure>
<img class="image_resized" style="width:1250px;" src="https://kazgazeta.kz/storage/photos/1/ULAN-DR/6347a596b45df.jpg" alt="">
Сонымен қатар М.Шоқай сол жылдары Грузияда басылып шыққан «Борьба» және «Вольный Горец» мерзімді басылымдарында Түркістаннан алынған деректер негізінде қазақ даласындағы қиын жағдай мен әділетсіздік туралы көптеген мақалалар жариялаған. Осылайша «На рубеже» журналының 1920 жылғы 15 қаңтардағы №6 санында М.Шоқайдың «Сәлде оранған коммунизм» (түркістандық боль­шевиктердің шығыс саясатының парақшасы) («Коммунизм в чалме» (страничка восточной политики туркестанских большевиков) атты мақаласы жарық көрген. Туындыда түркістандықтардың құқықсыз, қаналған жағдайы әшкереленеді. Автор мақаласын «Түркістандағы жергілікті жұрт қанша төзімді немесе енжар болғанымен, олар өздерінің құқықсыз жағдайына ұзақ көне алмады» деп бастайды.
<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/6347a5e7a8d8e_3be3bc77de.jpg" alt="6347a5e7a8d8e.jpg"><img class="image_resized" style="width:1250px;" src="https://kazgazeta.kz/storage/photos/1/ULAN-DR/6347a5e7a8d8e.jpg" alt="">
Сұңғыла саясаткерлігімен, жан-жақты білімділігімен, шешендігімен танылған Мұстафа Шоқайдың мақалаларынан бүгінде біз оның геосаяси түсінігін терең және жан-жақтылығын көре аламыз. Мақалада ол, Түркістанның Шығысқа «жол ашатын кілт», Ұлыбритания империализмінің осал жері болып табылатын Үндістанға апарар жол ретіндегі геосаяси маңыздылығын атап көрсетеді. Сонымен қатар ұлттық азаттық жолының түркістандық мұсылмандардың түсінігінде тең құқылы бауырластық, қатар өмір сүру, көршілес мемлекеттермен еркін одақта болу екендігіне баса назар аударылады. Бұл дегеніңіз озық демократияшыл көзқарас емес пе?!
Мақаланың басты желісі ­Түркі­стандағы мұсылман халқына азаттық керек екенін түсінген боль­шевиктердің «ұлт азаттық идеясын діни фанатизмнің қызыл сәлдесімен әшекейлеуге» тырысуын әшкерелеуге құрылған.
Сондай-ақ «На рубеже» журналы­ның №1-2 сандарында Мұстафа Шоқайдың «Түркістан және революция», ал №5 санында «Нағыз күн қашан келер екен?» атты мақалалары жарияланған. Алайда өкінішке қарай, басылымның бұл сандары мұрағатта сақталмаған.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Есесіне Мұстафа Шоқайдың арқасында қазақ даласының ғасырлар бойғы қасіретін Тбилиси архиві сақтап қалған. Осыдан 100 жыл бұрын шыққан, беттері әбден сарғайған «Вольный горец» газетінің 1920 жылғы 8 наурызындағы №33 санында басылған «Дала қасіреті» (қырғыздың хаты) атты мақалада революция «жетістіктері» нәтижесінде жыл санап хәлі мүшкілденіп, мүддесі жаншылған,&nbsp; күнкөріс қамы әбден қиындаған халқының қасіретіне жүрегі қан жылаған автор бұл жағдайдан шығу жолдарын іздеген.
Аталмыш мақалаға түсініктеме ретінде «тілшіміз Жанаев қазақ даласының зиялы өкілінен ана тілінде хат алғаны, онда кеңес үкіметі басқаруындағы Ресейдің шетінде орналасқан халықтардың көңіл-күйі сипатталған соң, хаттың толық басылғаны» айтылған. Хат жазушы «біздің еркін дала енді жолшыны қонақжай жылулықпен қарсы алмайды, бұрынғы кеңшілік жоқ. Барлық жерде қирау мен өлімнің ізі жатыр» деп әңгімелейді. «Ақыр соңында революцияның барлық мағынасы тек бір нәрсеге – тірі қалу, халықты аман сақтап қалу үшін күреске келіп тірелді» деген жолдар бар. Ал революция жолында «алым-салық тек жалғыз малмен төленбеді: дала қаңырап бос қалды... 1920 жылдың өзінде қазақ даласында адам шығыны жарты миллионнан асып түсті» деген сөздері жан түршіктіреді.
1920 жылы «Вольный Горец» газе­тінің бірнеше нөмірінде басылған «Шығыс проблемалары» (Кеңес өкіметі мен қырғыздар) атты мақалалар сериясының авторы өзін «Қыпшақ-оғлы» деп атайды. Бұл орайда Мұстафа Шоқайдың Қыпшақ тайпасы Бошай бөлімінен тарайтын Жанай руына жататынын ескеріп, Мұзаффар Жанаев және «Қыпшақұлы» деген бүркеншік аттарымен жазылған қазақтың жоғын жоқтаған мақалалар оған тікелей тиесілі деп санаймыз.&nbsp;
«Вольный горец» газетінің 1920 жылғы 16 ақпан №30 санындағы «Шеттегі коммунистердің саясаты» атты мақалаға да Түркістаннан келген адамдардың ақпараттары негіз болған. Мұнда мұсылман халқына жалпы дауыс беру құқығының берілмеуі қатал сынға алынады. Мәселен, Кеңес съездерінде «бұратана халық» пен «келімсектер» арасында тең өкілеттілік сақталмайтыны, Түркістан халқының 95 пайызын құрайтын «бұратана халық» барлық съездерде тек 20-25 делегат мандатына ие болатыны айтылады. Осы ретте автор Мәскеуден Ташкенге қызыл жалаумен көмкеріліп, жасыл жарты ай суреттері салынған поездармен насихатшылардың көптеп келетінін, панисламдық ұрандардың айтылатынын, мұсылмандық «байрамдардың» салтанатты тойланатынын, алайда мұсылмандардың өз елін басқаруға қатысуы мәселесі көтеріле қалса, түркістандық большевиктердің революция туының «тазалығын» қорғаушы бола қалатынын ашына жазады.&nbsp; <img class="image_resized" style="width:3024px;" src="https://kazgazeta.kz/storage/photos/1/ULAN-DR/6347a6caa81d7.jpg" alt="">«Вольный Горец» газетінде (№32, 1920 жылғы 1 наурыз) жарияланған «Орта Азиядағы «түрікшілдік пен исламшылдық» мақаласының&nbsp; авторы – Мұзаффар Жанаев. Мақалада «осы жолдардың авторы өз халқының және елінің ұлттық өзін-өзі таныту ісіне барынша қатыса отырып, ұлттық азаттыққа бар ықыласымен жаны ашып, тағдырдың тезіне сай империалистік есіркеушілердің тегеурінді уысына түсіп қалған барлық мұсылман халықтарымен бірге өзін, не панисламистерге де, не пантүрікшілерге де жатқызбайтынын» айтқан. Алайда «бұл жағдаят оған жалпыға аян бұлжымайтын факт – мұсылман халықтарымен ішкі рухани байланыс туралы атап айтуға ешбір кедергі бола алмайды» деп тұжырымдайды автор.
Осылайша Мұстафа Шоқайдың аталған мақалаларына ұлт тәуелсіздігі&nbsp; үшін күрес пен ұлт рухын қорғау арқау болғанын көреміз. Сол алмағайып заманда Алаш ардақтысы өзінің тамаша білімін елімізді азат және озық елдер қатарына қосу, халқымыздың ұлттық санасын қалыптастыру, өз елін өзі басқаруына демократиялық жолмен қол жеткізу мүддесіне жұмсаған. Ол ХХ ғасыр басындағы ұлт зиялыларымен бірлесе отырып, қазақ елінің жарқын болашағы үшін жан аямай күресті. Осы күресте М.Шоқай жауларының қыспағымен шетелге амалсыз кетсе де, сыртта жүріп өмірінің соңына дейін күрескерлік жолын жалғастырды.
Гүлмира &nbsp;СҰЛТАНӘЛИ
<a href="https://anatili.kazgazeta.kz/news/61064">Ана тілі&nbsp;</a>
&nbsp;

Ұлт ұлығы – Мұстафа

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Сырдың бойын жағалай қонған елдің әрқайсысының қатпарлы тарихы бар. Әрбір ауыл, ондағы елдің терең тарихын зерттеген адам мол қазынаға ие болар еді. Сондай ауылдардың бірі Қызылорда облысы, Жалағаш ауданындағы Таң ауылы. Сонау өткен ғасырдың басында құрылып, кеңестік дәуірде ауыл шаруашылығы бағытындағы совхоз болып, күріш егумен айналысқан бұл ауыл әлі де іргесі сөгілмей, егінін егіп, малын бағып, тіршілігін жасап, өсіп, өркендеп, аймағымыздың көркейіп, дамуына үлес қосып келеді.
 Баспадан жаңада ғана шыққан бұл кітапта осы Таң ауылының тарихы, ауыл азаматтары, туған жерді түлеткен еңбеккерлер, ауылдың бүгінгі тыныс-тіршілігі туралы баяндалған. Кітапта автордың зерттеулері, мұрағаттардан алған тың деректері, ауыл азаматтарының естелік әңгімелері, сондай-ақ ауыл өмірінің әр кезеңдерін бейнелейтін фотосуреттер жинақталған.
 Кітап жас ұрпақты туған жерді сүюге, ел үшін қызмет етуге баулитын құнды дүние болады деп сенеміз. Кітаптың авторы белгілі қаламгер, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, жазушы-журналист, өлкетанушы Тұрақ Адисұлы. Кітапқа тапсырыс беруші ауыл шаруашылығының көрнекті ұйымдастырушысы, Жалағаш ауданының, Қызылорда облысының Құрметті азаматы Имамзада Қуанышбайұлы Шағыртаев. &nbsp;
<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/30_b02ca48259.jpg" alt="30.jpg">
<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/31_612ae6f721.jpg" alt="31.jpg">
<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/35_7d129065f8.jpg" alt="35.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/36_0a5f2010ac.jpg" alt="36.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/33_233ded414c.jpg" alt="33.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/32_56ac91a54d.jpg" alt="32.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/34_7a45b70f4a.jpg" alt="34.jpg">

Жалағашта жаңа кітап жарыққа шықты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Биыл Арал қаласының іргетасы қаланып, қала болып құрылғанына 95 жыл. 1927 жылдың 1 қазан күні Арал қыстағы қала статусын алып, күні бүгінге дейін өсіп-өркендеп келеді. Осы орайда, ағымдағы жылдың қазан айында 95 жылдық мерейтойдың аясында ауқымды 95 іс-шара ұйымдастыру жоспарлануда.&nbsp;
Мерейтой аясында Арал қаласының 95 жылдығына орайластырылған облыстық жазба ақындар мүшәйрасы, Ә.Махановтың 100 жылдығына орай «Аралым айдын шалқарым атты» республикалық ақындар айтысы, Н. Кенжеғұлұлының 135 жылдығына орай «Мырзастан шыққан шайырлар» атты облыстық термешілер байқауы және барлық кітапханаларда кітап көрмелері өткізіледі. Облыстық ауылшаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесі ұйымдастырылады. &nbsp;
Мереке қарсаңында ат бәйгесін, оның ішінде тай жарысы, құнан бәйге, тоқ бәйге, аламан бәйгесін және қазақ күресінен (түйе палуан) республикалық жарыс өтеді.
Сондай-ақ, құрметті қонақтармен бірге қалаға кіре беріс аумаққа тал отырғызу шарасы ұйымдастырылады. «Арал антологиясы жинағы» әзірленіп беріледі.
Мереке күндері Қамыстыбас елді мекеніндегі дене шынықтыру сауықтыру кешенінің және Арал қаласында демеушілер есебінен салынып жатқан шағын футбол алаңының ашылуын ұйымдастырады.
Арал қаласындағы «Балықшылар аллеясы» мен «Жалаңтөс баһадүр» ескерткішінің ашылуы және Конту елді мекеніндегі тұрғын үйлерге ауыз судың іске қосылу рәсімі өтеді.&nbsp;
«Балықшылар аллеясының» ашылу салтанатымен қатар, аллея алыңында Арал өңірі балықшыларының VI слетін және Поволжье халқына 14 вагон балық жөнелткен қайырымды істің 100 жыл толуына мәдение іс-шара өткізу жоспарлануда.&nbsp;
Арал қаласындағы «Кәсіпкерлер үйінің», жеке кәсіпкерлер Б.Жандаулетовтің және А.Төремұратованың бизнес орталықтары мен Бөген елді мекенінде жеке балабақша ашылады.
&nbsp;

Арал қаласының 95 жылдығында  95 іс-шара өтеді

<a rel="noreferrer noopener" href="https://kyzylorda-news.kz/" target="_blank">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін танымал қазақ жазушылары Мұхтар Әузовтің, Шерхан Мұртаза мен Оралхан Бөкейдің туған күні деп хабарлайды <a href="https://www.inform.kz/kz">ҚазАқпарат</a>.
«Абай жолы» роман-эпопеясы арқылы қазақтың бас ақынына қара сөзбен мәңгілік ескерткіш орнатқан Мұхтар Әуезов 1897 жылы 28 қыркүйек күні бұрынғы Семей уезі, Шыңғыс болысындағы Қасқабұлақ деген жерде дүниеге келген.
Бала күнінде Семей қаласындағы медреседе, кейін бес кластық орыс мектебінде, 1915–1919 жылдары мұғалімдер семинариясында білім алған.
1917 жылы семинарияда оқып жүрген кезінде халық аңызы бойынша «Еңлік–Кебек» пьесасын жазады. Ал 1921 жылы жазылған «Қорғансыздың күні» атты алғашқы әңгімесімен әдебиетке түбегейлі бет бұрды.
Семейде, Орынборда әр түрлі қызмет істей жүріп, Алаш партиясының көсемдері Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов сияқты қазақ қайраткерлерімен жақын араласып, «Абай» журналын шығаруға атсалысады.
1923–1926 жылдары «Оқыған азамат», «Қыр суреттері», «Үйлену», «Ескілік көлеңкесінде», «Кінәмшіл бойжеткен», «Қаралы сұлу» әңгімелерін жазады.
1923–1928 жылдары Ленинград университетінде оқып, тіл мен әдебиет факультетін бітіреді. Одан кейін Ташкентте Орта Азия мемлекеттік университетінің аспирантурасында шығыс фольклоры бойынша білім алады. Ленинградта (қазіргі СанктПетербург) оқыған соңғы жылында қайраткер Тұрар Рысқұловтың әкесі Рысқұл туралы «Қараш-Қараш» атты тарихи повесть жазды. Қазақ киносының жауһарларының бірі саналатын «Көксерек» фильмінің сценариіне арқау болған әйгілі повесть те осы кезде жазылды.
Ауызша жеткен аңыздарға сүйенсек, Мұхтар Әузовтің саяси қызметтен бас тартып, ғылымға табанды түрде бет бұруына Ахмет Байтұрсынұлының «ел ертеңі үшін басыңды аман алып қал» деген кеңесі түрткі болған көрінеді. Соған қарамастан, аңдуда болып, 1930–1932 жылдары қамауға алынды, тұтқыннан құтылу үшін ашық хат жазуға мәжбүр болды.
Жазушы әйгілі «Абай жолы» роман-эпопеясын 15 жыл бойы жазған деген дерек бар. Төрт томдық туынды 1959 жылы сол кездегі ең үлкен марапат – Лениндік сыйлыққа ие болды. Қазіргі таңда «Абай жолы» 30-данастам тілге аударылған.
Ғалымдығын айтсақ, абайтану ғылымының негізін қалап, көп томды «Қазақ әдебиеті тарихының» қазақ фольклорына арналған томының (1960) негізгі авторы және редакторы болды. Қырғыздың «Манас» эпосы туралы монография жазды.
Мұхтар Әуезов бастап, кейін аяқсыз қалған Рысқұловтар әулетінің басындағы күрескерлік тарихты кейін тағы бір көрнекті жазушы Шерхан Мұртаза жазып жалғастырды.
«Міне, Сіз 60 деген асуға шықтыңыз, төменге қараңызшы, Аға, мен көрінем бе екен?». Бұл – Оралхан Бөкейдің осыдан 30 жыл бұрын Шерхан Мұртазаға жазған құттықтау хатының үзіндісі. Қазақ әдебиетінің Оралхан Бөкей, Фариза Оңғарсынова, Ақселеу Сейдімбек, Мұхтар Шаханов, Дидахмет Әшімхан, Темірхан Медетбек сияқты тың есімдермен толығуына, қазақ журналистикасының әдебиеттен ірге ажыратып, дербес сала ретінде дамуына жол ашқан Шерхан Мұртазаның туғанына биыл 90 жыл толып отыр.
Мемлекет қайраткері Тұрар Рысқұлов пен әкесі Рысқұлдың бейнесін көркем әдебиетке арқау еткен «Қызыл жебе», «Жұлдыз көпір», «Тамұқ» романдарының авторы қазақ драматургиясын «Сталинге хат», «Бесеудің хаты», «Бесінші бұрыш» пьесаларымен байытты.
Шерхан Мұртаза 1932 жылдың 28 қыркүйегінде, Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Талапты ауылында дүниеге келген. Өмірден 2018 жылдың 8 қазанында, Алматы қаласында өтті.
Болашақ жазушы 1955 жылы М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетін бітіреді.
1955 — 56 жылдары Қазақ мемлекет көркем әдебиет баспасында, 1956 — 60 жылдары қазіргі «Жас алаш» газетінде, 1960 — 63 жылы қазіргі «Егемен Қазақстан» газетінде тілші, әдеби қызметкер, редактор болып жұмыс істеді. 1970 — 72 жылдары «Жазушы» баспасы жанындағы Балалар мен жастар әдебиеті бас редакциясының және «Жалын» альманахының бас редакторы, 1972 — 75 жылдары «Жұлдыз» журналының бас редакторы, 1975 — 80 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының 2-хатшысы, 1980 — 89 жылы «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы, 1989 — 92 жылдары «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы, 1 «Қазақстан» мемлекеттік телерадиокомпаниясының төрағасы қызметтерін атқарды.
Сондай-ақ, Ұлттық саясат, мәдениет және тілді дамыту жөніндегі комитет мүшесі, Мәдениет, баспа, бұқаралық ақпарат құралдары, қоғамдық бірлестіктер жөніндегі комитет мүшесі, Мәдениет, баспа, бұқаралық ақпарат құралдары, қоғамдық бірлестіктер жөніндегі комитеттің мәдениет, әдебиет және өнер бөлімдік комитетінің төрағасы сияқты қоғамдық қызметтерді қатар алып жүрді.
1990-1993 жылдары ҚазКСР Халық депутаты, 1994-1995 жылдары ҚР Жоғарғы Кеңесінің, 1999-2004 жылдары ҚР Парламенті Мәжілісінің 2-ші шақырылым депутаты болды.
Шерхан Мұртаза «Лениншіл жас (қазіргі «Жас Алаш»), «Егемен Қазақстан, «Қазақ әдебиеті» газеттерін басқарып тұрған кезеңде қазақ журналистикасына талай танымал есім келіп, республикалық басылымдардың оқырман саны артты. Осының бәрін «Шерханның шекпенінен» шыққан шәкірттері жазушының есімімен байланыстырып жүр.
Сол «Шерханның шекпенінен» шыққан танымал есімдердің бірі – Оралхан Бөкей. Бүгін оның дүниеге келгеніне 79 жыл толып отыр.
Алтай жыршысының жазғы таңдай жарқ етіп өткен өмірі ұлы арман ауылда оқымай қалған адамды да шыңға шығарып, қол жетпестей көрген білім теңізіне жолдама алып беретінін көрсетіп тұр.
Қазақстан, Моңғолия, Қытай, Ресей шекарасының түйіскен тұсын кезінде түгелдей қазақ мекен еткенін, бұл мекен түркілердің түп қонысы екенін қара сөздің құдыретімен дәлелдеуге өмірін сарп еткен қаламгердің «Айпара ана», «Зымырайды пойыздар», «Атаукере», «Мұзтау» сияқты сүйекті шығармаларында көтерген проблемалар қазақ қоғамында әлі де өзектілігін жойған жоқ.
Оралхан Бөкей 1943 жылы 28 қыркүйекте Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы Шыңғыстай ауылында дүниеге келді.
Ол 1961 жылы Сұлтанмахмұт Торайғыров атындағы Шыңғыстай орта мектебін тәмамдап, аға пионер вожатый және Алтай совхозында тракторшы болып жұмыс істеген. 1963-1969 жылдары Оралхан Бөкей С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетінде сырттай оқыды.
1965-1968 жылдары ол сол кездегі Большенарым ауданының «Еңбек туы» газетінде корректор, аудармашы, редактордың орынбасары, Шығыс Қазақстан облысының «Коммунизм туы» (қазір «Дидар») газетінде әдеби қызметкер болды.
1968 жылы республикалық «Лениншіл жас» («Жас Алаш») газетіне Шерхан Мұртазаның шақыруы бойынша келеді. Оның қаламы қарымды журналист, шебер жазушы болып қалыптасуына Шерхан Мұртазаның ағалык қамқорлығы ерекше әсер еткенін замандастары да жиі айтады.
1974-1983 жылдары Оралхан Бөкей «Жұлдыз» журналының проза бөлімінің меңгерушісі, 1983-1991 жылдары «Қазақ әдебиеті» газетінде редактордың орынбасары, 1991-1993 жылдары бас редакторы болды.
Жазушы 1993 жылы 17 мамырда Үндістанда іссапарда жүріп қайтыс болды.

Бүгін – Мұхтар Әуезовтің туғанына 125, Шерхан Мұртазаның туғанына 90 жыл толды

<a rel="noreferrer noopener" href="https://kyzylorda-news.kz/" target="_blank">Kyzylorda-news.kz.</a> Елордадағы Тәуелсіздік сарайында Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің VII съезі жұмысын бастады. Халықаралық деңгейдегі іс-шараға Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қатысуда, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
Жалпы, «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің пандемиядан кейінгі кезеңдегі адамзаттың рухани және әлеуметтік дамуындағы рөлі» деген тақырыптағы жалпы отырыспен басталған 50 елден 100-ден астам делегация, оның ішінде ислам, христиан, буддизм, иудаизм, индуизм, даосизм, зороастризм, синтоизм діндерінің өкілдері, сондай-ақ саяси және қоғам қайраткерлері, халықаралық ұйымдар мүшелері келген.
Діни форумға Рим Папасы Франциск, Әл-Азхардың Жоғарғы имамы Ахмед Мохаммед Ахмед ат-Тайеб, Иерусалим Патриархы III Теофил, Ашкеназдың бас раввині Давид Лау, Израильдің Бас сефард раввині Ицхак Иосифтің және басқа да діни жетекшілер, сондай-ақ бірқатар халықаралық ұйымның өкілдері қатысып отыр.
Іс-шараның екінші күнінде 4 секция өтеді.&nbsp;Бірінші секция&nbsp;«Діндердің қазіргі әлемдегі рухани және моральдық құндылықтарды нығайтудағы рөлі»,&nbsp;екінші секция&nbsp;«Білім мен діни ағартудың діндер мен мәдениеттердің сыйластықта қатар өмір сүру және бейбітшілік пен келісімді нығайтудағы рөлі»,&nbsp;үшінші секция&nbsp;«Діни лидерлер мен мемлекет қайраткерлерінің жаһандық дінаралық диалог пен бейбітшілікті ілгерілетуге, экстремизмге, радикализмге және терроризмге қарсы іс-қимылға қосқан үлесі», ал&nbsp;төртінші секция&nbsp;«Әйелдердің қазіргі қоғамның әл-ауқаты мен тұрақты дамуына қосқан үлесі және әйелдердің әлеуметтік мәртебесін қолдаудағы діни қоуымдастықтардың рөлі» деп аталады.
Сонымен қатар осы күні VII Съездің қорытынды құжаты – Декларацияны жария ету жоспарланып отыр.
Съез жұмысы «ҚР Президентінің Телерадиокешені» КЕАҚ&nbsp;<a href="https://www.youtube.com/watch?v=WgcDt6HdXG8" target="_blank" rel="noreferrer noopener">YouTube-каналында</a>&nbsp;тікелей эфирден көрсетіліп жатыр.

Елордада Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі басталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін Нұр-Сұлтан қаласында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына қарасты Хусамуддин әс-Сығанақи атындағы ислам институты ашылды. Оқу орнының ашылу салтанатына Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы қатысып, институт жұмысына сәттілік тіледі.
ҚМДБ Төрағасы Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы биыл жеті бағыт бойынша айтаралықтай жұмыстар атқарып келе жатқанын, соның бірі Діни білім және ғылым бағыты екенін алға тартты.
<blockquote>
 «Діни басқарманың негізгі жұмыс бағыты саналатын бұл сала бойынша биыл бірқатар маңызды іс-шаралар атқаруды жоспарладық. Жыл басындағы бағдарлық баяндамамда елордадан арнайы терең діни білім беретін «Ислам орталығын» ашуды ұсынған болатынмын. Бұл орталықтың мақсаты – имамдарға терең білім беру, классикалық еңбектерді оқыту, араб тілін жетік меңгеруіне ықпал ету, діни мәселелерді түсіндіру қабілетін ашу. Сондай-ақ діни білім іздеп шетелге кететін жастардың өз елімізде білімін жетілдіруіне мүмкіндік береді. Міне, бүгін өздеріңіздің алдарыңызда осы институттың ашылу салтанатын өткізіп отырмыз. Сығанақ көшесінің бойында орналасқан Ислам институтына елімізден шыққан дін ғұламасы Хусамуддин ас-Сығанақи бабамыздың есімі беріліп отыр» деді Наурызбай қажы Тағанұлы.
</blockquote>
Сондай-ақ Бас мүфти институтта Нұр-Мүбарак университетін, ҚМДБ-ға қарасты медресе-колледжерді тәмамдаған түлектер мен имамдар білімін тереңдете алатынын айтты. Сонымен қатар жас қариларды жігерлендіру мақсатында институт жанынан Ижаза беру орталығы ашылғанын атап өтті. «Бірнеше бағыттан тұратын Ижаза беру орталығын тәмамдаған шәкірттер ижаза куәлігіне қол жеткізеді. Бұл –терең діни білім алам, Құранды толық жаттаймын деген жас мамандардың, болашақ ғалымдардың рухани әрі ғылыми орталығы болады деген сенімдемін» деді ҚМДБ Төрағасы.
Бас мүфти салтанатты шараға жиылған көпшілікке Хусамуддин әс-Сығанақи атындағы ислам институтының директоры қызметіне Бағдат Манабаевтың тағайындалғанын хабарлап, қызметіне табыс тіледі. Салтанатты шара барысында абайтанушы-ғалым, профессор Ғарифолла Есім, Нұр-Мүбарак университетінің проректоры Қайрат Құрманбаев, Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі Дін істері комитетінің төрағасы Ержан Нүкежанов құттықтау сөз сөйлеп, жылы лебізін білдірді.
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/de6e8534-29ba-44b3-89e1-ff3eafac3c9c.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/f4675a8b-c703-4c3b-86d9-b8d63c933de9.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/f2fcf43e-7605-4f2c-8a59-7098c0b08309.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/c42efcb1-4ca2-439a-89fa-1418916cb7cc.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/c051fcf4-c721-490b-8feb-7bfe276dc6a5.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/e29dd912-bcb6-4fe2-be0c-90a6c096ef3b.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/4ef446ea-db0e-4037-b140-a56b2c8f59dc.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/2b9753e5-b933-4afc-b71b-68339f26a06e.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/d7ad3a0c-fed3-4aca-948f-7901e3af4260.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/fa537ac3-6e95-4938-bcab-51bccd4ed734.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/94d4b6e5-f33f-41d6-a88a-d6f937a62f98.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/2d3456b5-9d8b-4eec-b2a5-cf6c7adad72e.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/689c6689-9b1c-44d7-a8a8-29b7a5c8b48f.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/4cc19bc5-bf3d-4e66-9b84-219f6e9b68a9.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/7e483fe3-f449-4d2e-a974-fe0e7bd1cc0e.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/83bf1899-0468-456b-9290-8d3cdc264a6e.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/6b46f1e3-e407-4b07-9efb-d2db70483523.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/8395d568-e1e8-4c45-8f42-b760b5d9266a.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/8bb2ee32-97d3-4a5c-b9e6-a23fbaf45b4e.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/4c1b9dc6-e798-4f92-992d-92dfbece014d.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/a7b28e1c-e4f6-4124-af3d-e5b67d114e14.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/432b9bac-f2cf-4255-a2c5-373f755b7e47.jpg" alt="" />
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/eba136ba-8188-4c53-a51a-2b14f4dde0e6.jpg" alt="" />

Хусамуддин Әс-Сығанақи атындағы ислам институты ашылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Қызылорда облысының орталығында жаңа өнер сарайы бой көтереді. Бүгін жаңа ғимараттың іргетасы қаланды.
Бүгін Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың қатысуымен Сыр елінде 1000 келушіге арналған жаңа өнер сарайының алғашқы іргетасы қаланды. Құны 3,7 млрд. теңгені құрайтын екі қабатты өнер сарайының құрылысы шамамен бір жарым жылда салынып бітеді. Ғимаратта симфониялық, эстрадалық және ұлттық өнер бағытындағы концерттік бағдарламалар мен түрлі форматтағы қоғамдық іс-шаралар өткізіледі.
Шарада аймақ басшысы Нұрлыбек Нәлібаев халық санының өсуіне байланысты үлкен сыйымдылықтағы көрермендерге арналған өнер ордаларының қажет екенін жеткізіп, құрылыс жұмыстарына сәттілік тіледі.
<blockquote>
 «Бүгін іргетасы қаланған жаңа өнер сарайы тек мәдениет саласының қызметкерлеріне ғана емес, Сыр руханиятына қызмет ететін, шығармашыл тұлғалардың киелі ордасына айналады деп сенеміз. Себебі руханиятқа жұмсалған әрбір қаржы жауһар туындылардың өмірге келуіне, ұлтты әлемдік аренада танытуға, талантты өрендердің шабытын шарықтатуға жол ашады»,- деді аймақ басшысы Нұрлыбек Нәлібаев.
</blockquote>
Айта кетейік, айтулы шараға өңірдегі өнер иелері мен зиялы қауым өкілдері қатысты.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2022/08/nalibaev-1.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2022/08/oner.jpg" alt="" />

Қызылорда облысында 1000 орындық жаңа өнер сарайының іргетасы қаланды (ВИДЕО)

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Арал ауданына жасаған жұмыс сапарын Әбдіжәміл Нұрпейісовтың әдебиет үйінен бастады. Музейдегі жәдігерлермен танысты.
Аймақ басшысы классик жазушының қазақ әдебиетіндегі орнын тілге тиек етіп, арнайы естелік кітапшаға игі тілегін жазды.
<blockquote>
 «Қазақ әдебиетінің абызы, классик жазушы Ә.Нұрпейісовтың қолтаңбасы қалған құнды мұралары мұнда сол күйі сақтаулы тұр. Бұл қара шаңырақ қалам ұстаған қауымға киелі әрі бағалы. Сыр жұртшылығы үшін әлем Әбдіжәмілінің болмысы биік, мәртебесі қашанда жоғары» – деді Нұрлыбек Нәлібаев.
</blockquote>
Айта кетейік, Ә.Нұрпейісовтың әдебиет үйі 2014 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Музейдің экспозициялық залында жазушының өмірі мен шығармашылығымен танысуға болады. Ал жұмыс кабинетінде фото экспонаттар мен кітаптары қойылса, жазушының демалыс бөлмесінде өзінің тұтынған заттарын тамашалауға болады.
Биыл Аралдағы тарихи-өлкетану музейінің құрылысын бастауға тиісті жобалық сметалық құжаттамасын әзірлеуге қаржы қарастырылды. 
Балықшылар аллеясы да қайта жаңғыртудан өтпек.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2022/06/287692621_328464999474751_1367106765579241224_n.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2022/06/288992538_328465046141413_5771145500474002746_n.jpg" alt="" />

Нұрлыбек Нәлібаев: Сыр жұртшылығы үшін әлем Әбдіжәмілінің болмысы биік, мәртебесі қашанда жоғары

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Өткен ғасырдың 70 жылдарының бас жағында Большевик колхозының партия ұйымының хатшысы Қошан Орынтаев С.Сейфуллин орталау мектебінің директоры болып жаңадан тағайындалған әкем ­Болатбекке кеп: – «Біздің колхозға ертең кешке Қазақстан мен КСРО-ның Халық артисі, «Қазақконцерттің» әнші-солисті, жетекші сахна шебері Роза Тәжібайқызы Бағланова келеді. Соған 4 ауылдан халық шақырылады. Концерт соңынан сіздің жаңа қызметіңіздің шашуы болсын, Алматыдан келген және колхоз басшыларын қарсы алып, күтсеңіз», – деген тілегін айтады.&nbsp;
Қазақ мейман күтуден қашпаған. Әкем қонақ күтуге қызу әзірлік бастап, концерт өтетін орын етіп мектеп артындағы ойын алаңқайын таңдайды. Бақалы (О кезде ауыл «Қызыл диқан» аталған) ауылының мәдениет үйі тар, халық сыймайды. Әкем мен партия ұйымының хатшысы сол таза ауада баяғының көшпелі қазақтары секілді өткізуді мақұл көреді. Бұл шешімге колхоз белсенділері де тоқтайды. Колхоздың жүк мәшинесінің артқы қорабы төмен түсіріліп, астына кілем төселіп, әншіге жоғары көтерілу үшін арнайы саты әзірленеді. Алаңқайға қадалар орнатылып, алаң жарықтандырылады. Мынандай күздің қоңыр салқын кешінде Көктөбе, Қосбөлтек, Теріс, Нұрлыкент ауылдарынан кәрісі бар жасы бар халық ағылсын-ай келіп. Бір-бірімен қауқылдасып-көрісіп, күліп-ойнаған жастар алаңға толды.
Белгіленген уақытта Роза Тәжібайқызы қасында өзімен Алматыдан «Қазақконцерттен» ілескен нөкерлерімен дала сахнасына қазақы киіммен халыққа тағзым етіп иіліп сәлем беріп, халық та қошеметпен дуылдата қол соққан думанды сәт мәңгі есте қалыпты.
Әлемнің 54 елінде өнер көрсеткен қазақтың таңдайына «бұлбұл ұя салған» қызы концертті қазақтың «Желсіз түнде жарық ай», «Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы», «Жарқ етпес қара көңлім не қылса да», «Қиыстырып мақтайсыз» т.б. ескі әндерін құйқылжыта орындаумен бастады. Бұдан өзге орыс, венгр, өзбек, қырғыз, тәжік, украин, грузин, әзербайжан және бірнеше тілдегі әндерді де нақышына келтіре орындады.
Әнші қай елге барса да, жергілікті халықтың әнін міндетті түрде орындап, үлкен ықыласқа ие болған. Біздің колхозда да аталған ұлт өкілдерімен қоса, неміс, шешен, татар ұлт өкілдері де қатысқан еді. Ел концертке дән риза. Тынымсыз, ұзақ шапалақпен кей әндерді қайталатып орындатып жатты. Апамызға қос бұрым мен үкі таққан жырға, қазақы киім керемет жарасым беріп тұрып еді. Концерт кемі екі сағатқа созылды. Ел-жұрт Роза апамыздың мәнді концертінен рухани ләззәт алып, күліп-ойнап, жарқылдап-жайнап дабырласып тарасып жатты.
Келісілген уәде бойынша&nbsp; колхоз партком хатшысы Роза апаны Болатбек әкеміздікіне бастап әкеледі. О кісінің шашбауын көтеріп, колхоздың басқарма төрағасы Л.В.Кисилев жұбайымен, бұрынғы партком хатшысы А.И.Попов әйелімен, әкім, соғыс ардагерлері Төрен Сейтаев, Райымбек Сатыбалдиев, Тұрмағамбет Мықтыбеков, бас экономист Шайділда Исмаилов, ферма меңгерушісі Әмірсейіт Шойбекұлы т.б. көп кісілер мектеп қожайынының үйіне қонаққа келеді. Жамырай қошеметпен қарсы алу сәтінде әкем есік ашып «Келіңіз, төрлетіңіз!» деп ізет көрсетіп тұрғанда, екі әйел баласы Роза апаны қолтығынан демеп, баспалдақпен көтерілуіне қолғабыс еткендердің бірі білімді апамыз Қаршыға (жұрт Нәлше дейтін): – Нешедесіз? – деп сауалдап үлгірді. – 50-демін, – деді Роза апа. Қаршыға Аңламасқызы апамыз: – Құрдасым, қызымдай екенсің ғой! – дегенде, Роза апа ризашылықпен жалт бұрылып, әдемі жымиғаны көз алдымызда, бүгінгідей еді…
Ішкі төр бөлмеге бағыт сілтеп, есіктерді ашып жүрген әкемнен Роза апа оң жақ бөлмеде қазақы зерленген кимешекпен, биік әдемі күндікпен аппақ шағаладай боп отырған Тындықыз (Сары деп атайтын жұрт) әжемізді көріп, кілт бұрылды.
Әжемнің көргенде ақ кимешегін,
Еркебұлан күй кешемін.
Жайылған мейірімдей ақжаулыққа,
Астасып ақ көңілмен үйлесемін.
Кимешек киесіндей салтымыздың,
Ақ жаулық пейіліндей халқымыздың.
Арындай қазағымның әжелері-ай,
Жанына ең жақыны жалпымыздың –деп, Роза апа әжеме әдемі де әсерлі жылы сөз айтып, қасында біраз аялдады.
Әжем де қарап тұрмады: – Бұлағың ағып тұрсын, шырағың жанып тұрсын! – деп, әрі қарай жақсы қыз баға жетпес бір гауһар тас, жәннаттың пісіп тұрған алмасындай. Иә, Алла, тура жолға өзің баста! – деп, ізгі ниет тілек айтқан еді. Ата салтың халықтық қалпың! – дегендей, Роза апа мен әжемнің қысқа сұхбатының өзі тағылым алатындай еді!
Халыққа, оның ішінде өзінің туған қазағына қалтқысыз қызмет еткен Роза Бағланова әкемнің төрінен кеп осылай орын алып, жайғасқан еді. Қазақтың «екі шәй, бір етінің» алғашқысына ден қойды қонақтар.
Роза апа ауыл ағаларымен түйдей құрдас та болып шықты.
– Мен Қызылорда облысының Қазалы шаһарының тумасымын, 1922 жылы 1 қаңтар да туғанмын. Әкем Тәжібай бақуатты, қос некелі &nbsp;кісі болған. Екі әйелі қатар босанып, татар қызы Мәриямнан Ыдырыс есімді ұл, екінші әйелі қазақ қызы Ақкүріштен мен туғанмын. Руым 12 атаның бір атасы жағалбайлы, «жылқысын көптігінен баға алмайды». Мектеп тәмамдаған соғыс алдындағы жылдарда Қызылорда пединститутына оқуға түскенмін. Әкем кенет дүние салып, о шаһардағы оқуды жалғастыра алмадым. Ташкент тоқыма институтына ауысып, оқу орнында даусым ерекше көзге түсті. Өзбек филармониясының директоры Кари Якупов есік алдын сыпырып ыңылдап ән салған мені әйелдер ән-би ансамбліне әншілікке қабылдады. 1941 жылы&nbsp; Мәскеу консерваториясына жолдама алдым, – деді Роза Бағланов.&nbsp;
Әкем Болатбектің кең дастарханындағы қадірлі қонақтарға басиелікті партком хатшысы Қошан Орынтаев жасап, қонақтарға кезекпен сөз беріп отырды. Әншімен бірге отырған ауыл ағаларының бірі майдангер Шайділда ата&nbsp; Роза апаға: – Сіз осы отырған ұрыс майданында болғандардың баршасымен құрдас екенсіз. Сіз де біз секілді ұрыс даласында жауынгерлер алдында ән айтып, жауынгерлерді рухтандырған деп естігенбіз, осы туралы айтсаңыз, –деді.
– Иә, «Тірлік басқа болса да – тілек бір, Бармақ басқа болса да, білек бір» деген қазақтың нақышына сай мен әлемді аралап жүріп, мың түспен әрленген декоративті сахнада ғана емес, ашық майдан алаңында да қайсарлықпен оқ пен от ортасында күн-түн қатып жаумен айқасып, қар төсеніп, мұз жастанып жүрген жауынгерлер алдында оларды рухтандыратын ән айттым. 1943 жылы соғыстың қызған шағы. Кезекті концерт кезінде фашистер минометпен атқылай бастады. Енді еңкейе бергенімде, көзімнің алдында қараңғылық орнады. Көзіме снаряд жарқыншағы тиген екен, – деді Роза Бағланов.&nbsp;
Роза Бағланова осы жарақатқа байланысты көзіне бірнеше мәрте ота жасатады. Кейде мүлде көрмей қалатын кездері де болған.
1945 жылы 9 мамырда Берлиндегі жеңіс концертіне қатысады. Өзбекстан атынан өнер көрсетіп жүрген қазақ әншісі туралы Мәскеуде жоғарғы партия мектебінде оқып жүрген «Мен қазақпын, мың өліп, мың тірілген» деп жырлайтын ақын Жұбан Молдағалив естіп, оның елге оралуына себепкер болған.
Анам Күлайнаның әзірлеген қызыл күрең шәйі мен қонаққа арнап сойылған қой еті балбырап пісіп, қонақ алдына тартылды. Сол дәуірдегі қазаққа жат «орыстың ақ ащы суы» да қойылып еді, Роза Тәжібайқызы шыны аяқты қолға алып, тілек сөз айтқанымен, әлгі «ащы су»-дан татып алмады.
1957 жылы Америкада Елизаветаның&nbsp;&nbsp; алдында ән салған Роза Бағланованы патшайымның өзі: «Қазақ әйелдерінің киген киіміне қарап-ақ, олардың қандай халық болғанын тануға болады. Бұл киім байлық пен талғамды аңғартады» деп бағалаған екен. «Әзербайжанның екі байлығы бар. Оның алғашқысы – мұнай, екіншісі – Мүсілім Магомаев», – деген екен Гейдар Алиев.
«Иә, әскери атақты қолбасшыларды майдан даласында көрдім. Маршалдар – Г.К.Жуков, Р.Я.Малиновский&nbsp; бәрі де әніме, үстімдегі қазақтың қынама бел жарасымды ұлттық киіміме қызықты, «дала қызғалдағына ғашық болдық деді», – дейді Бағланова.
Бақалы ауылында өткен «Дала қызғалдағы» Роза апаның ән кеші осылайша есте қаларлық, тағылымды, әсерлі өтіп еді. Біздің үйде тікесінен тік тұрып қошемет пен қызмет көрсеткен жандар мен күні кеше майданнан қан кешіп оралған өз құрдастарына, үй иелері Болатбек пен Күлайна, Рақыманбек пен Құрманкүл, Айдар, Беріктермен әсіресе Тындықыз әжеме Роза апа алғыс айтып, ризашылық сезімін білдірген еді.
«Отырыс есте қаларлық боп өтіп, бір-бірімізбен қимай қоштасқан едік. «Әйел – қоғамның қозғаушы күші» дегенге имандай сенген сәт еді бұл» деп еске алады әкем.
Ол халық алдына шыққанда әнді ­микрофонсыз айтып, өзінің шығармашылық еңбегімен халықтың көңілін көтерді, жан жүрегін жадыратты, елге қуаныш сыйлаған еді.
Роза Бағланова «Халық қаһарманы» атағына ие болған қазақтың жалғыз әншісі.&nbsp; Роза Бағланова ұзақ жылдық еңбегі үшін «Тарлан»&nbsp; қоғамдық&nbsp; және «Дәнекер» халықаралық сыйлығымен, «Еңбек Қызыл ту», «Халықтар достығы», «Құрмет белгісі» және «Отан» ордендерімен марапатталды, «Халық қаһарманы» атанды. Ұлы Тәжен мен келіні Марал өсіп-өніп, қаһарман қызға Ақерке, Тәжібай, Үрбибі есімді ­немерелер сыйлаған.
«Дүние – керуен, өмір – жол, жолмен жүрген керуеннің алды да, арты да біз емес!» дегендей, Роза Бағланова 90 жыл ғұмыр кешіп, 2012 жылы дүние салды. Тірі болғанда биыл 100 жылдығын тойлар едік. «Армансыз адам – қанатсыз құспен тең» дегендей, қазақтың таңдайында бұлбұл құс ұялаған Роза апа рухы пейіште шалқысын!
Найкен ҚАЙЫПБЕКОВА,
<a href="https://anatili.kazgazeta.kz/news/60619">«Ана тілі»</a>

Роза Бағланованың Бақалыдағы концерті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Қазақ тілі сұлулығымен бой балқытып, тамыр шымырлататын, жан дүниеңді жандырып, құлақ құрышын қандыратын, өткірлігімен қысылтаяң тұста ер мен елге бірдей межет беріп, адам түгілі жағдайдың өзінің аузына құм құятын ғажайып тіл». Бұл – ұлт ­батыры Бауыржан Момышұлының ұлағатты сөзі. Қазақтың тілі туралы мұндай қанатты сөзді жүздеп келтіре беруге болады. Рас, ұлттың тілінің құнарлылығына ешкім күмән келтіре ­алмайды. Бірақ құлақ құрышын қандыратын ұлы, бай тілді өскелең ұрпақтың б­ойына сіңіре алып отырмыз ба? Мәселе осында.
Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы «Қазақ» газетінің 1914 жылғы №61 санында жарық көрген мақаласында «…әр халыққа керегі – өз діні, тілі, жазуы сақталу. ­Солай болған соң ­бастауыш мектеп, әуелі миссионерлік пікірден, политикадан алыс боларға керек, яғни қазақтың діні, тілі, жазуы сұмдык пікір, суық қолдан тыныш боларға керек… Әуелгі үш жылда балалар кілең қазақша оқу керек… Бастауыш мектепте кілең қазақ тілінде үйретілетін нәрселер: оқу, жазу, дін, ұлт тілі, ұлт тарихы, есеп, жағрапия, шаруа-кәсіп, жаратылыс жайы… Әуелі біз елді түзеуді бала окыту ісін түзеуден бастауымыз керек. Неге десек, болыстық та, билік те, халыктық та оқумен түзеледі. Қазақ ісіндегі неше түрлі кемшіліктің көбі түзелгенде, оқумен түзеледі» деген екен.&nbsp; 
Міне, одан бері 100 жылдан аса уақыт өтсе де, тіл мәселесі маңызын жойған жоқ. Қайта мемлекеттік тілдің мәртебесі жыл өткен сайын маңызды бола түсті. Біз ондаған жылдар бойы үш тұғырлы тіл саясатын жүргіздік. Бірінші сыныптан бастап ағылшын тілін енгіздік. Әлі сауат ашпаған, әріп танымаған бала ана тілінің құдіретін санасына сіңіре алмай жатып, оларды ағылшын тілін үйретуге итермеледік. Ал жаңа Қазақстан саясатында мұның барлығы үлкен олқылыққа ұрындырғанын енді түсіне бастағандаймыз. Бірінші сыныпта бала бір тілді, ана тілін ғана меңгеруі қажеттігін біле тұра, мән бермедік. Осы олқылықтың орнын толтыру мақсатында Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов мектеп бағдар­ла­масында тілдік саясаттың қайта ­жасалып, жүзеге асатынын мәлім етті.&nbsp; 
– Ағылшын тілін білу ­қа­жеттілігіне күмәнданбау керек. Ғылыми мақалалардың 90 пайыздан астамы ағылшын тілінде жария­ланады, интернеттегі кон­тенттің 60 пайызы ағылшын тілінде. ­Бастауыш сыныпқа келер болсақ, осы тақырып бойынша зерттеу мен талдау жүргізгеннен кейін біз бірінші сынып оқушысы үшін бірден 3 тілді меңгеру қиынға соғатынына көз жеткіздік, бұл тиімсіз. Мәселе – дидактика мен физиологияда. Біз бұл мәселе бойынша шешім қабылдадық және бірінші сыныпта қазақ тілінде оқытатын мектептерде бала бір ғана тілді – қазақ тілін меңгеруі, яғни алдымен өз ана тілінде оқу мен жазуды меңгеруі үшін жұмыс істеп жатырмыз. Екінші сыныпта бағдарламаға орыс тілі, үшінші сыныпта ағылшын тілі қосылады. Орыс тілінде оқытатын ­мектепке келсек, 1-сыныпта орыс және мемлекеттік тіл, ­3-сыныптан бастап ағылшын тілі болады. Әдістемелік тұрғыдан алғанда бұл орынды, мұндай зерттеулер мен ұсыныстар жасалып қойған, сондықтан біз оны жүзеге асыруды жоспарлап отырмыз, – деді Білім және ғылым министрі. 
Бұл – дұрыс саясат. Тіл үйрену үшін қажеттілік не мәжбүрлік емес, шынайы қызығушылық болуы маңызды. Ал қызығушылықты, ұлттық мүдде мен саясатты ең алдымен өзіміз және мемлекеттік билік жасауы қажет. 
Швейцарияның атақты ­философы Жан Вильям Фринц Пиаженің былай дегені бар: бала 6-7 жасында өзінің қай ұлтқа жататынын сезіне бастайды. 8-9 жасында ана тілін, туған жерін, елін біледі, 10-11 жасында ол өзін сол ұлттың өкілі ретінде сезінеді. Ал ұлттық сана-сезім мен белгілі бір ұлттың өкілі екендігін 10-11 жасында толық ұғады және сол ұлттың өкілі болып қалыптасады.&nbsp; 
Ал жапондар ше? Жапонияда бесінші сыныпқа дейін балалар тек қана жапон тілінде оқиды. Одан кейін ғана барып, ағылшын немесе өзге тілді оқыту жүзеге аса бастайды. Демек, бесінші сыныпқа дейін өзінің ана тілінде оқыған бала өмір бойы өз тілін ұмытпайды. Бізге де жапондық осы дәстүрді енгізсе, еш артығы жоқ. 
Биыл мектеп табалдырығын ­аттайтын баланың қанша пайызы қазақ сыныбына барады? Ең алдымен ірілігімізді, тірілігімізді тіршілікте көрсетіп, ұрпағымызды ана тілінде оқытуға күш салғанымыз абзал. Ақиқаты, тілін білмеген, түбін білмейді. Ендеше, тәрбие басы – тіл.
Берік БЕЙСЕНҰЛЫ 
<a href="https://anatili.kazgazeta.kz/news/60626">«Ana tili»</a>

Тілін білмеген, түбін білмейді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссияның жұмыс нәтижелері туралы ҚР Мемлекеттік хатшысы Ерлан Қарин әңгімелеп берді, деп хабарлайды <a href="https://lenta.inform.kz/kz/sayasi-kugyn-surgin-kurbandaryn-tolyk-aktau-zhonindegi-memkomissiya-zhumysy-maresine-zhetip-kaldy-erlan-karin_a3938738">ҚазАқпарат.</a>
–&nbsp;Ерлан Тынымбайұлы, Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия өз жұмысын 2020 жылдың қараша айында бастаған еді. Президенттің тиісті Жарлығы шықты. Осы аралықта қандай жұмыстар атқарылды, жұмысқа нендей ресурстар тартылды?
– Мемлекеттік комиссия – ауқымды ғылыми жоба. Комиссия жұмысы ХХ ғасырдың 20-50-ші жылдарындағы тарихымызды зерттеудің, зұлмат оқиғалар хроникасын толық қалпына келтірудің және тоталитаризм жылдарында зардап шеккен қазақстандықтар туралы тарихи жадыны сақтаудың жаңа кезеңін бастап берді.
Сондықтан Мемлекеттік комиссияның базасында жүйелі әрі көп жоспарлы жұмыс ұйымдастырылды.
Біріншіден, қуғын-сүргін мәселелерін зерделеу төңірегіне үлкен академиялық және сарапшылық күш біріктірілді.
Бұрын аталмыш тақырыпты әр түрлі ғалымдар, тіпті жекелеген ұжымдар белсенді түрде зерттеп келген еді. Бірақ жүйелі жұмыс жоқ болатын.
Сол себепті Мемлекеттік комиссияға қуғын-сүргін тарихын зерттеумен айналысатын ғылыми-сараптамалық ортаның барлық негізгі өкілдерінің басын қосу туралы шешім қабылданды.
Бүгінде Мемлекеттік комиссияның жұмыс топтарында 316 сарапшы-ғалым жұмыс істейді, олардың ішінде 261 адамға жабық архивтерде жұмыс істеуге рұқсат берілген.
Бұдан бөлек, бірыңғай формат бойынша әр өңірде жергілікті комиссиялардың жұмысы ұйымдастырылды. Олардың қатарында 500-ден астам адам бар.
Екіншіден, іздестіру-зерттеу жұмыстарын ұйымдастырудың нақты әдіснамасы жасалды.
Қуғын-сүргін тарихын зерттеуге мұқият, жан-жақты қарау керек.
Әрбір материал, әрбір іс архивтен алынып, жұртшылыққа жариялай салатын деректер жиынтығы емес.
Бұл жекелеген адамның немесе бір топ адамның тарихы. Оларды объективті бағалау үшін тек қана фактілерге негізделген ғылыми зерттеу қажет.
Мемлекеттік комиссия жұмысын енді бастаған кезде қуғын-сүргін құрбандары жөніндегі құжаттар мен материалдардың көпшілігі еліміздегі әртүрлі архивтерде сақталды, оның жүйесі болмады.
Бұған қоса, көптеген құжаттарда құпия грифі болды және оларға қол жеткізу мүмкін емес еді.
Сондықтан Мемлекеттік комиссия әртүрлі архив қорларындағы тарихи құжаттарды жедел іздестіру және оларды сапалы түрде талдау бойынша бірегей әдіснама әзірледі.
Мемлекеттік комиссияның жұмыс топтарындағы ғалымдар орталықтағы да, жергілікті жерлердегі де жабық қорлармен жұмыс істеу үшін арнайы әдістеме бойынша дайындалды.
Осылайша, бір мезетте бүкіл еліміз бойынша ерекше қорлармен тиімді жұмыс істей алатын зерттеушілер корпусы қалыптасты.
Үшіншіден, Мемлекеттік комиссияның өзіне жүктелген міндеттерін орындауы үшін түрлі мемлекеттік органдар мен ведомстволардың күші біріктірілді.
Олар біздің ғалымдарымызға зерттеу және талдау жұмыстарында айтарлықтай көмек көрсетіп отыр.
Ғалымдарды бұрын қолжетімсіз және құпия болған материалдар мен қорларға кіргізуге мүмкіндік туды. Ведомстволық және мемлекеттік архивтерде арнайы кабинеттер жасақталды, архившілер Мемлекеттік комиссия өкілдеріне консультациялық қолдау көрсету үшін арнайы дайындықтан өтті.
Еліміздің барлық өңірлеріндегі архивтердегі материалдарды бір мезгілде зерделеу, іздеу және салыстыру үшін барлық ұйымдастырушылық және әкімшілік мәселелер шешілді.
– Мемлекеттік комиссия жұмысының арқасында қандай нәтижелерге қол жетті?
– Мемлекеттік комиссия қандай да бір нақты материал жинаумен ғана шектелмейді. Бастысы, зерттеу жұмыстары үшін жүйелі әдіснама құрып, соның негізінде заң жобасын әзірлеу процестерін бастау маңызды болатын.
Қазірдің өзінде Мемлекеттік комиссия жұмысының нәтижелері шынайы деректерде де, нақты бизнес-процестерде де көрініп жатыр.
Атап айтқанда, архив материалдарын іздеу мен талдаудың тиімді жүйесінің арқасында тарихи құжаттардың ауқымды бөлігі анықталып, хронологиялық тәртіппен жүйеленді.
Бұл жұмыс еліміздің барлық өңірлеріндегі 60-тан астам мемлекеттік және ведомстволық архивтерде атқарылды. Осы жұмысқа тартылған ғалым-сарапшылардың үлкен әлеуетін пайдалана отырып, Мемлекеттік комиссия жедел іздестіруді, құжаттардың жіктелуін және олардың бірыңғай білім базасына біріктірілуін қамтамасыз етеді.
Бұдан басқа, Мемлекеттік комиссияның шешімдері саяси қуғын-сүргін құрбандарына байланысты құжаттарды құпиясыздандыру жөніндегі ведомствоаралық жұмысты ұйымдастыруға және тиімді үйлестіруге ықпал етті.
Біз бұл процестерге Бас прокуратураның, Ішкі істер министрлігінің және Ұлттық қауіпсіздік комитетінің ресурстарын мақсатты түрде бағытталды.
Осыған дейін Бас прокуратура 2,4 миллионнан астам материалдарды, ҰҚК 1,5 мыңнан астам архив істері мен құжаттарды, ІІМ 5,3 мыңнан астам құжаттарды құпиясыздандырды.
Мемлекеттік комиссия қызметінің шеңберінде прокуратура органдары жаңа деректерді анықтады және прокурорлық қадағалау тәртібімен 250 мыңнан астам азамат ақталды. Ақталғандардың негізгі бөлігі жер аударылған және күштеп көшірілген азаматтар.
Бұған Мемлекет басшысының 2020 жылы қабылдаған Жарлығы негіз болды. Соның арқасында прокурорларға әлдебір азаматтардан шағым түскенін күтіп отырмай-ақ, қуғын-сүргін құрбандарын өздері ақтай алатын мүмкіндік берілді.
Нақты айтар болсақ, қолданыстағы «Жаппай қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы» заң бойынша жапа шеккен азамат немесе оның туысқандары өкілетті органға шағымдануы қажет.
Құпия грифі алынған материалдарды зерттеуге және оны одан әрі зерделеуге қолайлы мүмкіндік жасау мақсатында Архив материалдарын зерделеу орталығы құрылды.
Еліміздің барлық архивтеріндегі қуғын-сүргін тарихы туралы мұрағат материалдардың негізгі бөлігі орталықтың базасына біріктірілді және жүйеге түсірілді.
Орталық қызметкерлері ведомстволардан келген құпиясыздандырылған құжаттарды ғылыми тұрғыдан өңдейді, реставрациядан өткізеді және цифрлық форматқа көшіреді. Әрбір ведомстволық архив арнайы кесте бойынша өз материалдарын дайындайды және орталыққа тапсырады.
Қазірдің өзінде онда 50 мыңға жуық материал жиналды және бұл жұмыс жоспарлы түрде жалғаса береді.
Осылайша, ХХ ғасырдың 20-50 жылдарындағы қуғын-сүргін кезеңіне қатысты барлық тарихи материалдарды сақтаудың бірыңғай мемлекеттік қоры құрылады.
Бұл бағытта ізденіп жүрген ғалымдар мен зерттеушілердің жұмысын едәуір жеңілдетеді.
Сондай-ақ, Мемлекеттік комиссия публицистикалық қызметі де бір жолға қойылды.
Мемлекеттік комиссия аясындағы зерттеу жұмыстарының нәтижелерін ғылыми тұрғыдан бекіту мақсатында тарихи материалдарға негізделген ғылыми жинақтардың топтамасы жарық көрді.
Қазіргі уақытта қуғын-сүргін жасауға негіз болған ұйымдастырушылық және әкімшілік құжаттар туралы ақпаратты қамтитын осындай екі жинақ шығарылды. Бұл жұмыс жыл бойына жалғасады және Мемлекеттік комиссия қызметінің академиялық қорын құрайды.
Осы бағыттағы жұмыстың тағы бір бөлігі – Мемлекеттік комиссияның деректер базасы жинақталатын және толықтырылып отыратын арнайы портал құру.
Аталған порталда ақталған, бірақ көпшілікке белгісіз қазақстандықтар туралы бұған дейін бір ізге түспеген құпия емес материалдар мен деректер жарияланып, ғылыми тұрғыда жүйеленеді.
Осылайша, қуғын-сүргін құрбандары туралы жалпыға қолжетімді ақпарат көзі қалыптасады, ол үнемі толықтырылып отырады.
Мұның барлығы жазықсыз қуғын-сүргінге ұшыраған қазақстандықтарды ақтауға және ұрпақтары үшін ата-бабаларының халық жауы емес екенін дәлелдеуге негіз болады.
– Алдағы уақытта Мемлекеттік комиссия қандай бағыттарға басымдық береді? Қуғын-сүргін құрбандарын ақтау жөніндегі жұмыс қалай жалғасады?
– Мемлекеттік комиссияның негізгі міндеті ХХ ғасырдың 20-50-ші жылдарында қуғын-сүргінге ұшыраған барлық азаматтарды бір мезетте ақтау емес екенін атап айтқым келеді. Бұл соттар мен прокуратураның жұмысы.
Мемлекеттік комиссияның қызметі қуғын-сүргін құрбандарын ақтауға қажетті заңдық, ұйымдастырушылық, ғылыми-талдамалық негіз жасауға бағытталған.
Тиісті органдар мен мекемелер Мемлекеттік комиссияның қорытындылары мен әзірлемелеріне сүйене отырып өз жұмысын жалғастырады, бұрын тиісті заңдардың шеңберіне енбей қалған қазақстандықтардың жаңа санаттарын ақтайды.
Қазіргі таңда Мемлекеттік комиссияның жұмысы өз мәресіне жетіп қалды. Қорытынды дайындау және заңнаманы жетілдіруге қатысты деректер базасын іздеу мен қалыптастыру бағытындағы негізгі міндеттер толық аяқталуға жақын.
Осыдан соң Мемлекеттік комиссияның жұмысын аяқтау жоспарланып отыр. Кестеге сәйкес бұл жұмыстар осы жылдың соңына дейін тәмәмдалуы тиіс.
– Мемлекеттік комиссияның қызметі ресми түрде аяқталғаннан кейінгі жұмыстар қалай жалғасады?
– Мемлекеттік комиссия зерттеу жұмыстарын жүйелеуге және ақтау процестерін қайта жаңғыртуға қажетті шешімдер қабылдауға арналған алаң ретінде құрылған болатын.
Сонымен қатар, Мемлекеттік комиссия қабылдаған шешімдер негізінде құрылған барлық методологиялық инфрақұрылым белгілі бір дәрежеде сақталып, жұмысын жалғастыра береді.
Қазіргі таңда Мемлекеттік комиссияның негізгі әкімшілік және әдістемелік органы ретінде Жобалық офис жұмыс істеп жатыр.
Оның жұмысы қайта жасақталып, сараптамалық институттардың бірінде әдіснамалық және консультациялық қызметпен айналысатын болады.
Қуғын-сүргін құрбандары бойынша ашық цифрлық деректер базасын толықтыру, сондай-ақ ғылыми жинақтар сериясын шығару жұмыстары жалғасады.
Бұдан бөлек, 2023 жылға дейін бекітілген нысаналы қаржыландыру бағдарламасы шеңберінде ғалымдар мен зерттеушілерге олардың саяси қуғын-сүргін құрбандарын зерттеу бағытындағы жұмыстары үшін қолдау көрсетіле береді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Руханият