<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Кеңес одағының Батыры, Тәуелсіз Қазақстан армиясының тұңғыш қорғаныс министрі және тұңғыш генералы, Халық қаһарманы Сағадат Нұрмағамбетовтың туғанына 100 жыл толуына орай «Ерлікке толы ғибратты ғұмыр» тақырыбында тарихи-танымдық кеш ұйымдастырылды.Сағадат Нұрмағамбетов – Ұлы Отан соғысында ерлігімен көзге түскен даңқты батыр. Ол&nbsp;1942 жылдың шiлде айында 18 жаста кеңес әскер қатарына қабылданып, Түрікменстанда пулеметшiлер дайындайтын училищенi үздiк аяқтайды. Кейін взвод командирi ретiнде майдан шебiне аттанады. Кубань, Дон, Молдавия жерлерiнде, Одер, Шпрее өзендерiнiң бойында жан алысып, жан беріскен шайқастарға қатысады.&nbsp;Майданда Краснодар өлкесін, Украинаны, Молдованы, Беларусь пен Польшаны азат етуге қатысты.&nbsp;Бүгінде оның есімі Қазақстан қалаларының көшелеріне және әскери оқу орындарына берілген, батырдың құрметіне ескерткіштер, мемориалдық тақталар орнатылып, мұражайлар ашылды. Сағадат Қожахметұлының бюсті Мәскеудегі Ұлы Отан соғысының Орталық музейі Қасіретке тағзымға қойылған.Кешке доцент, т.ғ.д. Сәтбай Дастан Яхияұлы, педагогика ғылымдарының магистрі, тарих және қоғамдық ғылымдар академиясының академигі Ахметбек Бақытжан Мұқарамұлы, Қызылорда облысының қорғаныс істері жөніндегі департаменті бастығының орынбасары Жақыпов Алмат Алмасұлы, №1 мектеп-гимназияның тарих пәнінің мұғалімі Тұрымбетова Әлия Мұхамедханқызы қатысып С.Нұрмағамбетовтың халықаралық әскери ынтымақтастықты дамытуға сіңірген еңбегі, бейбіт кезеңдегі белсенді қоғамдық қызметі, БҰҰ-ның мінберінен айтқан бейбітшілікті сақтау жөніндегі ұсыныстарын кеңінен баяндады.&nbsp;«Тарих. Тағдыр. Тұлға» тақырыбында ұйымдастырылған кітап көрмесі оқырман назарына ұсынылды.&nbsp;Қорлан САРЫ

Сағадат Нұрмағамбетовтың туғанына 100 жыл

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Композитор, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, КСРО халық әртісі Сыдық Мұхамеджановтың туғанына 100 жыл толуына арналған М.Мәметова атындағы жоғары педагогикалық колледжінде «Сазгер мұрасы» атты әдеби-музыкалық кеш болып өтті.&nbsp;Сыдық Мұхамеджанов – талантты композиторлардың бірі, оның тамаша әуендері әр қырлы шығармашылығы, аға буын композиторлар мектебінің негізін қалаушылар мен 60-шы жылдары шыққан композиторлардың арасындағы байланыс дәнекері болып табылады.Әйгілі сазгер ерен еңбегі үшін 1967 жылы Қазақстанның халық әртісі, 1974 жылы Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, 1990 жылы КСРО халық әртісі атағын алды. «Октябрь революциясы», «Халықтар достығы», «Құрмет белгісі» ордендерімен марапатталды.Кешке М.Мәметова атындағы Қызылорда жоғары педагогикалық колледждің оқытушылары мен студенттері қатысты. Шараның негізгі мақсаты - аға буын композиторлардың негізін қалаушы, скрипка мен фортепианоға арналған көптеген шығармалардың авторы Сыдық Мұхамеджановтың талантына тағзым ету, өмірі мен асыл мұрасын жастарға жақын таныстыру.Оның скрипка мен фортепьяноға арналған сонаталары, халық аспаптар оркестріне жазылған пьесалары, күйлері, камералық оркестрге жазылған поэмалары қазақтың аспаптық, оркестрлік, камералық шығармаларының жан-жақты дамығандығын, оның биік көркемдік дәрежесін көрсетеді. Ол «Алдар көсе», «Ботагөз», «Рәбиға», «Беу,қыздар-ай!», «Сәуле»,тағы басқа спектакльдерге, «Ана мен бала», «Біз Жетісуденбіз», «Партизан қызы» кинофильмдеріне музыка жазған.30 жылдан астам шығармашылығы барлық негізгі жанрларды қамтыған тума дарын 4 опера, 4 симфония, симфониялық поэмалар, оратория, концерттер, спектакльдер мен кинофильмдерге музыка жазды.Кеш барысында жастарға композитор жайында толық мәлімет беріліп, бірнеше шығармаларының тарихы таныстырылып, орындалды.&nbsp;Тақырыпқа сай кітап көрмесі дайындалып, әдебиеттерге шолу жасалды.&nbsp;Қорлан САРЫ

"Сазгер мұрасы" атты әдеби-музыкалық кеш өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін аудан әкімі Жандос Еркінбек Мәдениет және өнер қызметкерлері мен сала ардагерлерін қабылдап, кәсіби мерекемен құттықтады.<blockquote>— Қармақшы ауданы - жүз шайыр шыққан, ақындық пен жыраулық өнердің туын тіккен, бүгінде жүз жырауы жыр көшін жалғаған дарынды тұлғалардың мекені. Сонау сыр сүлейі Тұрмағамбет, кешегі өткен күміс көмей Көшеней, жампоз жырау Қуандық, бүгінде жауhарлы жырдың тұлғасы Алмас Алматов бастаған саңлақтар көтерген өнердің тұғыры әрқашан биікте. Ауданнан шыққан талантты жас өнерпаздарымыз да халықаралық, республикалық, облыстық байқауларда топ жарып, аудан абыройын асқақтатып келеді. Күні кеше ғана облыс әкімі өнер иелеріне Қызылорда облысының «Құрмет грамотасы», «Тұран» сыйлығы, Қазақстан&nbsp;Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің марапаттарын табыстап, өнер ұжымдарына домбыра тарту етті. Бұл осы салада қажырлы еңбек етіп жүрген мәдениет саласы қызметкерлерінің ерен еңбегі деп білемін, — деді аудан әкімі.</blockquote>Одан соң аудан басшысы мәдениет және өнер саласында жемісті еңбек етіп жүрген сала қызметкерлерінеҚазақстан&nbsp;Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің алғыс хатын, «Еңбек даңқы» төсбелгісін және облыс әкімінің алғыс хаттарын табыстады.Сондай-ақ, шара барысында Қармақшы ауданының Құрметті азаматы, мәдениет саласының ардагері Махамбетова Үрзахия Болтайқызын 70 жас мерейтойымен құттықтап, сый-сияпат жасады.

Қармақшы аудан әкімі мәдениет және өнер қызметкерлерін құттықтады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қармақшы ауданы, Тұрмағамбет аулы, Қ.Бүрлібаев атындағы мәдениет үйінде №29 Т.Ізтілеуов атындағы орта мектеп және аталған мектепті 2004 жылы бітірген түлектердің 20 жылдығына орай «Тұрмағамбет оқулары» &nbsp; байқауы өткізілді.&nbsp;Мақсат – Сыр сүлейлерінің шоқтығы биік тұлғаларының бірі, назым сөздің шебері, атақты ақын, аудармашы Тұрмағамбет Ізтілеуұлының мол мұрасын өскелең ұрпаққа насихаттау, оқушыларды сөз өнеріне, шешендікке тәрбиелеу. Қазақ тілінің көркемдік ерекшелігін, бай сөздік қорын, Тұрмағамбет шығармашылығын насихаттау арқылы қазақтың тілі мен әдебиетіне, мәдениетіне деген жас ұрпақтың ықыласын арттыру, туған жеріміздің рухани бірлігін, ауыл жастарының танымдық - шығармашылық қабілетін нығайту. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында сөйлеген сөзінде: «...Аға буын жас ұрпаққа жол нұсқап, бағыт-бағдар беруі керек. Елімізде көзі ашық, көкірегі ояу, ойы ұшқыр, білімді жастар көп. Біз олардың бойына асыл қасиеттерді сіңіруіміз қажет. Өзара жанашыр болу, түптеп келгенде, елге жанашыр болу деген сөз.Біз болашаққа сеніммен қадам басу үшін төл тарихымыздың ауқымы кең екенін толық сезініп, мәдени мұрамызды сақтап, оны дәріптеуіміз қажет» – деген болатын.&nbsp; Байқаудың ашылу салтанаты &nbsp;Тұрмағамбет ақынның мұражайынан басталып, мектеп оқушыларынан құралған домбырашылардың жыр сәлемімен жалғасты.&nbsp;Байқау қатысушыларына ҚР Білім беру саласының көшбасшысы, ҚР Білім және ғылым министрлігі «Білім беру ісінің &nbsp;майталманы» медалінің &nbsp;иегері, ардагер-ұстаз &nbsp;Зарипа Тасымова сәттілік тілеп, ұйымдастырушылардың ақын шығармашылығына құрметін ерекше бағалады.&nbsp; «Тұрмағамбет оқуы» байқауына жырау Қуаңбаев Әділхан, &nbsp;Қармақшы аудандық кітапханалар жүйесінің Тұрмағамбет ауылдық кітапханасының меңгерушісі Құндызай Далдабаева, &nbsp;№ 29 Т.Ізтілеуов атындағы орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі &nbsp;Роза Алламұратовалар әділқазылық жасады.&nbsp;Байқауға қатысушы талапкерлер Тұрмағамбет ақынның шығармаларын (өлең, мысал, дастан) өз мүмкіндігіне қарай мәнерлеп жатқа оқыды. Талапкер өзі оқитын шығармалар тізімін ұсынып, ұсынған тізім бойынша қазылар алқасы шығарманың кез келген жерінен сұрап, дарынды қатысушыларды анықтады.«Тұрмағамбет оқуы» байқауын Дауылкөл ауылдық округінің әкімі Мұрат &nbsp;Алдамұратов &nbsp;қорытындылап, &nbsp;қазақ мәдениеті мен өнеріне жанашырлық танытып, өнегелі іс-шара ұйытқысы болып, &nbsp;ақын мұраларын &nbsp;насихаттауға ерекше қызығушылық білдірген &nbsp;2004 жылғы мектеп бітіруші түлектерге алғысын білдірді. Алдағы уақытта жүз шайырдың отаны атанған Тұрмағамбет ауылын, жыр өнерін &nbsp;өркендетуге &nbsp;бірге &nbsp;атсалысып, жұмыла &nbsp;іс атқаруға шақырды.Байқау нәтижесінде бас жүлде алған жеңімпаз Айгерім Сырлыбай ұйымдастырушылар тарапынан &nbsp;жазғы тынығу &nbsp;лагеріне жолдама берілді. І орынды Мархабатова Бақыт, ІІ орын Бұхарбаева Шахназ, ІІ орын Мархабатова Фатима, ІІІ орын Оңалбай Гүлжауһар, ІІІ орын Ұланбек Айдана, ІІІ орын Ерболқызы Әлияларға &nbsp;Диплом, ақшалай сыйлық &nbsp;берілсе, қалған қатысушыларға Алғыс хат &nbsp;пен ынталандыру сыйлығы ретінде ақынның кітаптары берілді.Өз кезегінде көрермендер мен қатысушылар алдағы уақытта &nbsp;да &nbsp;ауылда &nbsp;«Тұрмағамбет оқуы» байқауы республикалық, облыстық &nbsp;деңгейде өткізілсе деген ұсыныстарын білдірді.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/71a9946f_69c6_479e_91a5_a88ad6088ecb_53e50c66f9.jpg" alt="71a9946f-69c6-479e-91a5-a88ad6088ecb.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/0f59de2f_54f2_4f00_828a_ebe904b75410_5a457d5385.jpg" alt="0f59de2f-54f2-4f00-828a-ebe904b75410.jpg">

 Қармақшыда «Тұрмағамбет оқулары» байқауы өтті 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ресейлік музыкант Максим Фадеев Қуандық Бишімбаевтың қолынан мерт болған Салтанат Нүкеноваға арнап ән шығарды. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.Ол 23 мамырда Instagram желісінде Salta деп аталатын әннің үзіндісін бөлісті. Ән 31 мамырда жарық көреді екен.<blockquote>"Салта 31 мамыр. Оның ғұмыры жалғасын тапсын. Музыкада.", – деп жазды Максим Фадеев.</blockquote>Марқұмның ағасы мен әпкесі туынды үшін алғыс айтты.“Салта, Салта, үнсіздік айқайдан да қаттырақ” делінген әннің үзіндісінде.Қазақстандықтар бұл әнге өз пікірлерін білдірді.<blockquote>"Максим, мен барлық қазақ әйелдерінің атынан рахмет!”, &nbsp;"Бұл ән Бишімбаевқа тағы бір соққы жасады”, "Рахмет, Максим! Қазақстан әннің не туралы екенін бірден түсінді!", "Салтанат бүкіл әйелдер үшін еркіндіктің символына айналды" деді желідегілер.</blockquote>Еске салайық, бұрынғы ұлттық экономика министрі Қуандық Бишімбаев әйелі Салтанат Нүкенованы өлтірді деген күдікпен 2023 жылы 9 қарашада ұсталған еді. Кейіннен қылмысты жасырды деген айыппен Салтанат Нүкенова көз жұмған мейрамхананың директоры Бақытжан Байжанов та тұтқындалды. Олардың сот отырысы 2024 жылы 27 наурыздан басталып 10 мамырға дейін жалғасып, ашық түрде өтті.Сондай-ақ экс-министр Қуандық Бишімбаевқа Қылмыстық кодекстің 110-бабы 2-бөлігі ("Азаптау"), Қылмыстық кодекстің 99-бабы 2-бөлігі 5-тармағы ("Аса қатыгездікпен адам өлтіру") бойынша жаңа айыптар тағылған еді. Ал оның туысы Бақытжан Байжанов қылмысты жасырғаны үшін айыпталған.<div class="raw-html-embed"><blockquote class="instagram-media" data-instgrm-captioned="" data-instgrm-permalink="https://www.instagram.com/reel/C7UJCzmo2as/?utm_source=ig_embed&amp;utm_campaign=loading" data-instgrm-version="14" style=" background:#FFF; border:0; border-radius:3px; box-shadow:0 0 1px 0 rgba(0,0,0,0.5),0 1px 10px 0 rgba(0,0,0,0.15); margin: 1px; max-width:540px; min-width:326px; padding:0; width:99.375%; width:-webkit-calc(100% - 2px); width:calc(100% - 2px);"><div style="padding:16px;"> <a href="https://www.instagram.com/reel/C7UJCzmo2as/?utm_source=ig_embed&amp;utm_campaign=loading" style=" background:#FFFFFF; line-height:0; padding:0 0; text-align:center; text-decoration:none; width:100%;" target="_blank"> <div style=" display: flex; flex-direction: row; align-items: center;"> <div style="background-color: #F4F4F4; border-radius: 50%; flex-grow: 0; height: 40px; margin-right: 14px; width: 40px;"></div> <div style="display: flex; flex-direction: column; flex-grow: 1; justify-content: center;"> <div style=" background-color: #F4F4F4; border-radius: 4px; flex-grow: 0; height: 14px; margin-bottom: 6px; width: 100px;"></div> <div style=" background-color: #F4F4F4; border-radius: 4px; flex-grow: 0; height: 14px; width: 60px;"></div></div></div><div style="padding: 19% 0;"></div> <div style="display:block; height:50px; margin:0 auto 12px; width:50px;"><svg width="50px" height="50px" viewBox="0 0 60 60" version="1.1" xmlns="https://www.w3.org/2000/svg" xmlns:xlink="https://www.w3.org/1999/xlink"><g stroke="none" stroke-width="1" fill="none" fill-rule="evenodd"><g transform="translate(-511.000000, -20.000000)" fill="#000000"><g><path d="M556.869,30.41 C554.814,30.41 553.148,32.076 553.148,34.131 C553.148,36.186 554.814,37.852 556.869,37.852 C558.924,37.852 560.59,36.186 560.59,34.131 C560.59,32.076 558.924,30.41 556.869,30.41 M541,60.657 C535.114,60.657 530.342,55.887 530.342,50 C530.342,44.114 535.114,39.342 541,39.342 C546.887,39.342 551.658,44.114 551.658,50 C551.658,55.887 546.887,60.657 541,60.657 M541,33.886 C532.1,33.886 524.886,41.1 524.886,50 C524.886,58.899 532.1,66.113 541,66.113 C549.9,66.113 557.115,58.899 557.115,50 C557.115,41.1 549.9,33.886 541,33.886 M565.378,62.101 C565.244,65.022 564.756,66.606 564.346,67.663 C563.803,69.06 563.154,70.057 562.106,71.106 C561.058,72.155 560.06,72.803 558.662,73.347 C557.607,73.757 556.021,74.244 553.102,74.378 C549.944,74.521 548.997,74.552 541,74.552 C533.003,74.552 532.056,74.521 528.898,74.378 C525.979,74.244 524.393,73.757 523.338,73.347 C521.94,72.803 520.942,72.155 519.894,71.106 C518.846,70.057 518.197,69.06 517.654,67.663 C517.244,66.606 516.755,65.022 516.623,62.101 C516.479,58.943 516.448,57.996 516.448,50 C516.448,42.003 516.479,41.056 516.623,37.899 C516.755,34.978 517.244,33.391 517.654,32.338 C518.197,30.938 518.846,29.942 519.894,28.894 C520.942,27.846 521.94,27.196 523.338,26.654 C524.393,26.244 525.979,25.756 528.898,25.623 C532.057,25.479 533.004,25.448 541,25.448 C548.997,25.448 549.943,25.479 553.102,25.623 C556.021,25.756 557.607,26.244 558.662,26.654 C560.06,27.196 561.058,27.846 562.106,28.894 C563.154,29.942 563.803,30.938 564.346,32.338 C564.756,33.391 565.244,34.978 565.378,37.899 C565.522,41.056 565.552,42.003 565.552,50 C565.552,57.996 565.522,58.943 565.378,62.101 M570.82,37.631 C570.674,34.438 570.167,32.258 569.425,30.349 C568.659,28.377 567.633,26.702 565.965,25.035 C564.297,23.368 562.623,22.342 560.652,21.575 C558.743,20.834 556.562,20.326 553.369,20.18 C550.169,20.033 549.148,20 541,20 C532.853,20 531.831,20.033 528.631,20.18 C525.438,20.326 523.257,20.834 521.349,21.575 C519.376,22.342 517.703,23.368 516.035,25.035 C514.368,26.702 513.342,28.377 512.574,30.349 C511.834,32.258 511.326,34.438 511.181,37.631 C511.035,40.831 511,41.851 511,50 C511,58.147 511.035,59.17 511.181,62.369 C511.326,65.562 511.834,67.743 512.574,69.651 C513.342,71.625 514.368,73.296 516.035,74.965 C517.703,76.634 519.376,77.658 521.349,78.425 C523.257,79.167 525.438,79.673 528.631,79.82 C531.831,79.965 532.853,80.001 541,80.001 C549.148,80.001 550.169,79.965 553.369,79.82 C556.562,79.673 558.743,79.167 560.652,78.425 C562.623,77.658 564.297,76.634 565.965,74.965 C567.633,73.296 568.659,71.625 569.425,69.651 C570.167,67.743 570.674,65.562 570.82,62.369 C570.966,59.17 571,58.147 571,50 C571,41.851 570.966,40.831 570.82,37.631"></path></g></g></g></svg></div><div style="padding-top: 8px;"> <div style=" color:#3897f0; font-family:Arial,sans-serif; font-size:14px; font-style:normal; font-weight:550; line-height:18px;">Посмотреть эту публикацию в Instagram</div></div><div style="padding: 12.5% 0;"></div> <div style="display: flex; flex-direction: row; margin-bottom: 14px; align-items: center;"><div> <div style="background-color: #F4F4F4; border-radius: 50%; height: 12.5px; width: 12.5px; transform: translateX(0px) translateY(7px);"></div> <div style="background-color: #F4F4F4; height: 12.5px; transform: rotate(-45deg) translateX(3px) translateY(1px); width: 12.5px; flex-grow: 0; margin-right: 14px; margin-left: 2px;"></div> <div style="background-color: #F4F4F4; border-radius: 50%; height: 12.5px; width: 12.5px; transform: translateX(9px) translateY(-18px);"></div></div><div style="margin-left: 8px;"> <div style=" background-color: #F4F4F4; border-radius: 50%; flex-grow: 0; height: 20px; width: 20px;"></div> <div style=" width: 0; height: 0; border-top: 2px solid transparent; border-left: 6px solid #f4f4f4; border-bottom: 2px solid transparent; transform: translateX(16px) translateY(-4px) rotate(30deg)"></div></div><div style="margin-left: auto;"> <div style=" width: 0px; border-top: 8px solid #F4F4F4; border-right: 8px solid transparent; transform: translateY(16px);"></div> <div style=" background-color: #F4F4F4; flex-grow: 0; height: 12px; width: 16px; transform: translateY(-4px);"></div> <div style=" width: 0; height: 0; border-top: 8px solid #F4F4F4; border-left: 8px solid transparent; transform: translateY(-4px) translateX(8px);"></div></div></div> <div style="display: flex; flex-direction: column; flex-grow: 1; justify-content: center; margin-bottom: 24px;"> <div style=" background-color: #F4F4F4; border-radius: 4px; flex-grow: 0; height: 14px; margin-bottom: 6px; width: 224px;"></div> <div style=" background-color: #F4F4F4; border-radius: 4px; flex-grow: 0; height: 14px; width: 144px;"></div></div></a><p style=" color:#c9c8cd; font-family:Arial,sans-serif; font-size:14px; line-height:17px; margin-bottom:0; margin-top:8px; overflow:hidden; padding:8px 0 7px; text-align:center; text-overflow:ellipsis; white-space:nowrap;"><a href="https://www.instagram.com/reel/C7UJCzmo2as/?utm_source=ig_embed&amp;utm_campaign=loading" style=" color:#c9c8cd; font-family:Arial,sans-serif; font-size:14px; font-style:normal; font-weight:normal; line-height:17px; text-decoration:none;" target="_blank">Публикация от Максим Фадеев “MALFA” (@fadeevmaxim)</a></div></blockquote> <script async="" src="//www.instagram.com/embed.js"></script></div>

Ресейлік музыкант Салтанат Нүкеноваға ән арнады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мәдениет пен өнер – қоғамның айнасы, асыл қазынасы және рухани мұрасы. «Мәдениет – ұлт мәйегі» деп те текке айтылмаса керек. Олай дейтініміз, мәдениет пен өнердің еліміздің жан-жақты дамуы мен өсіп-өркендеуіне қосар үлесі зор. Ал бұл жолда мәдениет саласы мамандарының, оның ішінде мәдениет үйінің, ауылдық клуб және шығармашылық орталық қызқметкерлерінің орны әркез ерекше. Жүгі ауыр, жауапкершілігі мол салада аянбай еңбек етіп, ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу жолында игілікті іс атқарып жүрген білікті қызметкерлер қаншама? Ал Шиелі ауданының мәдениет саласы күннен-күнге қанатын кеңге жайып, өркендеп келеді деп айтуға толық негіз бар.Б.Қабылұлы атындағы Шиелі аудандық мәдениет үйінің бүгінгі ғимараты 1961 жылы типтік жобада салынып, сол кезден бастап халыққа қалтқысыз қызмет көрсетіп келеді. Десе де, әр кезең өзіндік ерекшелігімен, жаңашылдығымен тарихта қалуда. Былай қарасақ, мәдени іс-шаралары сырттан тамашалап, әдемі көрініске куә болып жүрген көрермендер сахнаның сыртында қаншама еңбек, қандай жұмыс жатқанын біле бермейді.Мәдениет саласының әрбір қызметкеріне қажырлы күш керек. Тіпті ауқымды іс-шараларды қатарынан абыроймен өткізіп, халық алдына әдемі қалпында шығып, еш шаршамай, күліп жүргенін көргенде бір жағынан тәнті болатынымыз рас. Бұл сала мамандарының өз ісіне деген асқан сүйіспеншілігі мен махаббатын көрсетсе керек.&nbsp;Айта кетейік, мекемені басқарып отырған басшы өз ісінің білгір маманы. Шиелі аудандық мәдениет және спорт бөлімінің Б.Қабылұлы атындағы аудандық мәдени-шығармашылық орталығының директоры Зульфия Шалабаева 2013 жылдан бастап басшылық қызметін атқарып келеді. Бірлігі бекем ұжымда 54 қызметкер оның ішінде 31 шығармашылық маман, 23 шаруашылық қызметкер жұмыс істейді.Айта кетейік, 2023 жылдың 29 маусымындағы №36 келісім шарты бойынша мәдениет үйінің ғимаратына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілген. Сондай-ақ қазан айында сахнаға арналған LED экраны толық жабдығымен 15 990 990 млн теңгеге алынды. Барлық жағдай қамтамасыз етілген Орталық жылу жүйесі жеке бу қазандығы арқылы газбен жылытылады. Қазіргі уақытта мәдениет үйінде 10 үйірме бар. Оған қатысушылар саны – 138. Атап айтсақ, «Жадыра» драма, «Ғажаби» ВИА, Халықтық ұлт аспаптар оркестрі, «Барабан», «Саксафон», «Жас дәурен» ән-би ансамблі, «Ноғайбаевтар» отбасылық ансамблі, «Балауса», «Айшуақ», «Сыр маржаны» мәдени үгіт бригадасы үйірмелері жұмыс істейді.

Шиелі ауданындағы мәдениет саласының дамуы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Асқар Тоқмағанбетов атындағы қалалық мәдениет үйінде композитор, ҚР еңбек сіңірген қайраткері, «Құрмет» орденінің иегері, Қазақстан Композиторлар одағының мүшесі, Қызылорда облысының Құрметті азаматы Рамазан Таймановтың шығармашылығын насихаттау мақсатында І республикалық «Сыр ана» әншілер конкурсының ашылу салтанаты және І кезеңі өтті.Конкурстың ашылуында Қызылорда облысының мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының басшысы Мира Қазбекова сөз сөйлеп, облыс әкімінің құттықтауын жеткізді.<blockquote>– Рамазан Сағындықұлы – мәдениет саласына кірпішін қалаған өнер адамы. Ол кісінің бағындырған биік шыңдары ізінен ерген шәкірттеріне және де өзі секілді өнер әлеміне өркен жаямын деген өнерпаз жастарға үлгі. Бүгінгі конкурс арқылы да біраз өнерлі, талантты жастардың бағы жанатынына сенімдімін. Барлығыңызға сәттілік тілеймін, – деді басқарма басшысы Мира Қазбекова.</blockquote>Сыр даласын әсем әнге бөлейтін конкурсқа республикамыздың түкпір-түкпірінен және Сыр өңірінен арнайы іріктелген 17 талапкер қатысты.Конкурс ережесіне сәйкес талапкер әншілер алғашқы кезеңде Рамазан Сағындықұлының әндерін орындаса, екінші кезеңде еркін тақырыпта конкурстық әндер орындайды.Екінші кезең ертең Нартай Бекежанов атындағы қазақ академиялық музыкалық драма театрында сағат 11.00-де, Рамазан Сағындықұлының 70 жас мерейтойына арналған шығармашылық кеш сағат 17.00-де өтеді.&nbsp;

«Сыр ана» республикалық әншілер конкурсы басталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қалалық кітапханалар жүйесіне қарасты №19 кітапханада Мемлекет және қоғам қайраткері, Ұлы Отан соғысының ардагері Ғафур Мұхамеджановтың 100 жылдығына орай «Ел жадында қалған ер» атты портрет кеші өткізілді.&nbsp;Шара барысында Ғ.Мұхамеджановтың өнегелі өмір жолы, ерлік, мен қызметтік жолдарынан маңызды мағұлыматтар берілді.Ғ.Мұхамеджанов ақыл-парасатын, білімін, білігін, қажыр-қайратын елдің ауызбіршілігін сақтауға, аудандар мен облыстың экономикасын, әлеуметтік жағдайын, мәдениетін көтеруге сарқа жұмсаған қайраткер, шоқтығы биік үлкен тұлға. Ғафекең текті, аузы дуалы азамат еді. «Адамда жақсы қасиет болмаса, оған бақ та, бақыт та қонбайды» деген екен Жүсіп Баласағұн. Сол айтпақшы, Ғафекеңе қонған бақыт сыры адами қасиет астарында жатқан секілді.Ғафур Мұхамеджанов үш мәрте «Еңбек Қызыл Ту» орденімен, «Ерен еңбегі үшін», «Георгий Жуков», «Тыңға 50 жыл», «Қазақстан Конституциясына 10 жыл» медальдарымен, Ұлы Отан соғысында ерлік көрсеткені үшін ІІІ «Даңқ», І дәрежелі «Отан соғысы» ордендерімен, «Ерлігі үшін» медальдарымен наградталып, еліне адал қызмет еткен жан. Соғыс және еңбек ардагері Ғафур ағамыз 1924 жылы 1 шілдеде Жаңақорған ауданында дүниеге келіп, 2007 жылы 3 наурызда өмірден озды. Шиелідегі жаңадан ашылған №270 қазақ орта мектебіне Қызылорда облысының құрметті азаматы Ғафур Мұхамеджанов есімі берілді. Сонымен бірге, Жаңақорған ауданы мен Қызылорда қаласының Сырдария өзенінің сол жағалауындағы көшеге Ғафур Мұхамеджановтың есімін берілді, «Жастар орталығы» жанында жарқын бейнесін жаңғыртқан тақтайша ілінді.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото: syrboyi.kz

"Ел жадында қалған ер" атты кеш өткізілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Қазақстан археология мектебінің негізін салушы, ғылымның көптеген салалары: этнография, тарих, шығыстану, әдебиеттану, өнертану бойынша көрнекті қайраткер, филология ғылымдарының докторы, Казақ ССР ғылымының еңбек сіңірген қызметкері, ұлы ғұлама Әлкей Марғұланның 120 жылдығына орай, Абылайхан атындағы №140 орта мектеп оқушылары мен кітапхана оқырмандарының қатысуымен «Ұлы даланың, ұлы есімі» атты портрет кеші өткізілді.Биыл қазақ археологиясының атасы атанған Әлкей Марғұланның туғанына 120 жыл. Ол тек ұлттық археология мектебінің негізін қалаумен шектелген жоқ. Сонымен қатар тарихшы, этнограф, әдебиеттанушы, шығыстанушы, өнертанушы болды. Тіпті сәулет өнерін де зерттеді. Ғылымның сан саласын меңгеріп, артына өшпес мұра қалдырды. Ғалым есімі халқының жадында. «Мен өзімді ең әуелі өнертанушы, одан кейін Шоқанды зерттеуші, сосын барып қана әдебиетшімін, этнографпын, археологпын деп санаймын», – деген Әлкей Марғұлан өз естелігінде. Осы өзі атаған салада 300-ден астам ғылыми-зерттеу жұмысы мен 100-ден астам энциклопедиялық мақала жазды. Жолдасбек Құрманқұлов археологтың қол астында жұмыс істеп, шәкірті болған жан.&nbsp;Академик қазақ халқының аңыздарын, ертегілерін, жырларын, ақындарын толыққанды зерттеді. 1958 жылы оның басшылығымен өзі үлгі тұтқан Шоқан Уәлиханов шығармаларының 5 томдық жинағы жарық көрді. Кейін Әлкей әлемі еңбектері 14 томға топтастырылып, жинақ болып басылып шықты. Айта кетейік, 1991 жылы Марғұлан атындағы Археология институты құрылды. Қазір ондағы мамандар ғалым еңбегін жалғастырып жатыр. 100 жылдық мерейтойы ЮНЕСКО көлемінде аталып өтілді. Ал 1989 жылдан «Марғұлан оқулары» ұйымдастырылып келеді. Биыл халықаралық конференция 120 жылдық мерейтойына орай Павлодарда өтеді.Шараға арнайы ұйымдастырылған кітап көрмесінде академик Ә.Марғұланның ғылыми және қоғамдық қызметтері туралы, сонымен қатар ғылымның әр саласының ерекшеліктері туралы қазақ басылымдарына, соның ішінде балаларға арналған журналдарға жарияланған мақалалары қойылып таныстырылды. Шара барысында қатысушылар ғалымның өздері оқыған еңбектері туралы айтып, қаламынан туған тарих, археология, этнография, әдебиет және өнер салаларына қатысты ондаған кітап, үш жүзден астам ғылыми зерттеу және жүзден астам энциклопедиялық мақалалардың жарық көргені туралы мәліметтерімен бөлісіп, өз ойларын ортаға салды. Тарих пәнінің мұғалімі Жаңабергенова Жанар Сейдуалиевна Ә.Марғұланның қазақ мәдениеті мен өнеріне қосқан өлшеусіз үлес туралы және де ұлы дала академигінің ісі мен қызметі жас ұрпаққа әрдайым өнеге болады деп шараны қорытындылады.&nbsp;Шараға барлығы-18 оқырман қатысты.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото: aqmeshit-zhastary.kz

«Ұлы даланың, ұлы есімі» атты портрет кеші өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қазақ өнерінде терең ойлы әндерімен танылған өнерлі өлкенің төл перзенті, композитор, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері, «Құрмет» орденінің иегері, Қазақстан Композиторлар Одағының мүшесі, Қызылорда облысының Құрметті Азаматы Рамазан Тайманов 70 жаста!Қыдыр дарып, бақ қонған Сыр елі қашаннан хас таланттарды тоғыстырған өнегелі өңір. «Жыр елі» атанған бұл өлкеде алаштан ән оздырып, салған әні қазақ елінің биік шоқтығына айналған әнші, күйлері сайын даланы тербеп, сан ұрпақты тебіренткен күйшілер көп. Сондай шығармашылық өкілінің бірі, қазақ саз өнерін насихаттап, оның дамуына өзіндік өрнек салып, сүбелі үлес қосып, шығармалары әлемдік деңгейдегі сахналарда орындалып жүрген жанның бірі композитор – Рамазан Таймановтың есімі дүйім жұртқа, өнерсүйер қауымға жақсы таныс. Белгілі композитор, республикалық «Жас қанат», халықаралық «Азия дауысы» байқауларының, түрлі конкурстардың жүлдегері, «Шапағат» медалінің иегері Рамазан Тайманов биыл жетпіс жасқа толып отыр.Рамазан Сағындықұлы қазақ музыка өнеріне өзіндік қолтаңбасымен, сазды әуенімен келген талант иесі. Оның есімі республика жұртшылығына ең алғашқы әндерінің бірі – 1986 жылы Желтоқсан оқиғасына байланысты шығарған «Қазақ қызы» әнімен танылды. Бұл ән әлем қазақтарының сүйікті әніне айналды.&nbsp;Композитордың шығармашылыққа, сыр елінің мәдениеті мен өнеріне қосқан сүбелі үлесі, сіңірген еңбегі лайықты бағаланып, 1998-2006-2010 жылдары облыс әкімінің стипендияты атанса, 2001 жылы ҚР мемлекеттік наградасы «Шапағат» медалімен марапатталды. 2010 жылы Қазақстанның еңбек ісіңірген қайраткері атағын иеленді, Қызылорда қаласының «Құрметті азаматы».Осыған орай 23-24 мамыр күндері мерейтой иесінің ән шығармашылығын насихаттау мақсатында өтетін І республикалық «Сыр Ана» әншілер конкурсына өтпек.&nbsp;Конкурсқа республикамыздың түкпір-түкпірінен арнайы іріктелген талапкерлер бақ сынайды. Атап айтар болсақ, Азамат Амангелдіұлы - Жанаөзен қаласы, «Жалын» дуэті - «Манғыстау облысы, Ақтоты Әбдрахман - Көкшетау қаласы, «Шабыт» квартеті - Қостанай облысы, Нұржан Балтабаев - Жамбыл облысы, Назым Мауленқызы - Алматы қаласы, Бақытжан Мақшат, Замира Көлімбетова - Байқоңыр қаласы, Ақмарал Кәдірбаева - Атырау облысы, Аяулым Матикова - Абай облысы, Шолпан Ақылбек - Павлодар облысы, Акимжан Шакиров - Ақтөбе облысы, Құндыз Несіпбаева - Алматы қаласы, Елжан Берістенбаев - Арал ауданы, Бекзат Молдабергенов Арайлым Маханбетжанова және Айсұлу Әбді - Қызылорда қаласы.Конкурстың ашылу салтанаты және І кезеңі 23 мамыр күні А.Тоқмағанбетов атындағы қалалық мәдениет үйінде, конкурстың ІІ кезеңі мен жүлдегерлерді марапаттау рәсімі 24 мамыр күні Н.Бекежанов атындағы қазақ академиялық музыкалық драма театрында өтеді.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото:aqmeshit-zhastary.kz

«Сыр Ана» атты әншілер конкурсы өтеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Сырдария ауданында «Адал адам» мәдени-тәрбие орталығы тұжырымдамасының «Әлем-Book» жобасы аясында бірқатар іс-шаралар ұйымдастырылуда. Жақында Сырдария аудандық орталық кітапхана мен Тереңөзек кенті мәдениет үйі қызметкерлері бірлесіп, лирик ақын Сағи Жиенбаевтың туғанына 90 жыл толуына орай «Сағи жыры санамызда тұр сайрап» атты поэзия кеші өтті.Биыл 90 жылдығы аталып өтілетін ақынның өмірі мен шығармашылығы насихатталған поэзия кешіне №36 Ә.Тәжібаев атындағы мектеп-лицейінің оқушылары қатысты. Алдымен кітапхана қызметкері Динара Жалғасбекқызы ақынның өміріне, шығармашалығына тоқталды.<blockquote>–&nbsp;Сағи Жиенбаев 1934 жылы 15 мамырда Ақтөбе облысы, Байғанин ауданындағы Оймауыт деген ауылда дүниеге келген. Балалық шағы Отан соғысына тап келіп, көп қиындық көрсе де, ол үнемі кітап оқыды, әдебиетті ерекше жақсы көрді. Соғыс тақырыбында жазылған «Жеңістің тұңғыш таңы», «Күткен күн», «Медаль» өлеңдері кеңес одағы тұсында жоғары бағаланды.</blockquote>Сағи Жиенбаев 1955 жылы Гоголь атындағы Қызылорда педагогикалық институтында білім алып, өмірлік жары Уәзипаны сонда кездестірді. Еңбек жолын ұстаздықтан бастаған Сағи Жиенбаев пен жары Уәзипа Жиенбаева екеуі сонау Жезқазған жерінде жүріп, асау арманның жетегімен бір-біріне сүйеніш болып, алдарына биік мақсат қояды. Сағи ақынның бар аңсары рухани астана болған Алматыға барып, әдебиеттің қайнаған ортасында жүру еді.Сөйтіп, ақын 1956 жылы отбасымен Алматыға көшіп келеді. Жылдар өтіп, кешегі Алматыны аңсап, үлкен ақын болуды арман тұтқан жас Сағи әдеби ортада тез танылды. Қазақ поэзиясына өзіндік қолтаңбасымен, суреткерлігімен айрықшаланып қосылған ақынның өлең өлкесіндегі сапары сәтті басталды. Ақынның таланты бір басқа, ал сол талант иесіне әсер ететін ортасы мен отбасындағы жайлылығы болмаса, ақынның сапары сәтті болмас еді.Сағи Жиенбаев Алматыға алғаш келгенде өзіне ақыл айтып, жол нұсқаған ағаларының алдын кеспеген жан.1956 жылдан бастап ақын «Қазақ әдебиеті», «Қазақстан пионері» және тағы басқа да бірнеше қазақ журналдарында жұмыс істеді.Оның поэзисы өзінше өзгеше болды. Қазақтың ұлы жазушысы Мұхтар Әуезовтың өзі ақынға ризашылықпен жоғары баға берген. Ол: «Сағи Жиенбаевтың бірқатар өлеңдерін оқыдым. Оларда толып жатқан образ, көп шындық, көпшілікке ортақ шындық бар. Бір түрлі еліктіретін, сүйсіндіретін, оқушыға бас игізетін соншалық шындық пен бетке ыстық демі сезіліп кеткендей көрінетін шыншылдық бар. Поэзия керек – осы шыншылдық», деп Сағи ақынның поэзиясына өз бағасын берді.40 жылдық шығармашылық қызметінде Сағи Жиенбаев айрықша ақындығымен танылды. Лирик ақынның «Қарлығаш» атты алғашқы жыр-жинағы 1959 жылы жарыққа шықты. Біртуар ақынның алтын қаламынан туған «Дала гүлі», «Сырлы теңіз», «Алтын қалам», «Оймауытым» секілді 30-дан туындысы жыр кітап болып шықты.Оның операға да қосқан үлесі аз емес. Сағи Жиенбаев Ғазиза Жұбанованың «Еңлік-Кебек», сондай-ақ Базарбай Жұманиязовтың «Махамбет» операларының либреттасын жазып берген. Тіпті, оның өлеңдері түркі тілдеріне аударылып, бірнеше шет ел тілдерінде басылып шықты. Ақын бірнеше әнге мәтін жазып, орыстың және басқа ақындардың өлеңдерін тәржімалап, кітап етіп шығарды. Ол: Пушкин, Лермонтов, Туманян, Брюсов, Смеляков, Ғамзатов, Кугультинов, Қаноатовтың өлеңдері болатын.Өлең-жырлары жұртшылық көңілінен шыққандықтан, Сағи ақын марапатсыз қалмады. Сыршыл да, шыншыл Сағи Жиенбаев Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің грамотасымен марапатталған.Өкінішке орай, халқына осындай жыр сыйлаған ақын дәл туған күнінде, 60 жасында дүниеден озды. Ақынның еңбегін бағалаған жерлестері Ақтөбе қаланының орталығына, Ақтөбе облыстық кітапханасына, өзі білім алған орта мектепке Сағи Жиенбаевтың есімін берді. Соңында қалған оқырманы барда Сағи ақынның сырлы өлеңдері мәңгі өмір сүреді, – деді кітапханашы.Иә, Сағи Жиенбаев – қазақтың дарынды ұлдарының бірі. Ол ешкімге ұқсамайтын, өзіндік қолтаңбасы бар ақын. Іс-шара барысында оқушылар «Періште емес, пендемін», «Туған дала», «Сырдария», «Ана», «Менің далам» атты өлеңдерін оқыды.Халық мұратына, елдің еншісіне айналған көрнекті ақынның парасатты поэзиясы оқырманның жүрегінен орын алған.

Сырдарияда "Сағи жыры санамызда тұр сайрап" атты поэзия кеші өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Сыр өңірі – көне ескерткіштерге бай өлке. Солардың ішінде өзіндік ерекшелігімен көзге түсетін, көпқабатты құрылыстары бар, археологтар тарапынан көп зерттелген Жетіасар ескерткіштерінің орны бөлек. Жетіасар ескерткіштері Қызылорда облысының Сыр- дария, Жалағаш, Қармақшы аудандарының аймағы мен Батыс Еуропа – Батыс Қытай халықаралық көлік дәлізінің жолында шоғырлана орналасқан. Осыған орай, Сыр бойында Жетіасар мәдениетіне жататын қалашықтар жиынтығы қалыптасқан. Жетіасар – әлемдік тарихта ойып орын алған бірегей мәдениет.Жетіасар қалаларын археологиялық тұрғыда кешенді зерттеу жұмыстары 1946-1991 жылдар аралығында Хорезм археологиялық этнографиялық экспедициясы тарапынан жүргізілді. «Жетіасар мәдениеті» деген атаумен белгілі қаңлы, ғұн дәуіріне жататын ескерткіштер жиынтығы Сырдарияның төменгі ағысы бойында орналасқан ескерткіштер ретінде ғылыми айналымға енді.1971-1991 жылдары Хорезм экспедциясы Л.М.Левинаның жетекшілігімен Жетіасар ескерткіштеріне зерттеулер жүргізіп, Алтынасар, Томпақ асар және Бидайық асар қалалары және обаларына кешенді қазба жұмыстарын ұйымдастырды.1973 жылы Л.М.Левинаның жүргізген археологиялық экспедициясы нәтижесінде Жетіасар мәдениетіне жататын Бидайық асар қалашығының төртінші бекіністі дәліз бен оның баспалдағынан, ІІ құрылыс кезеңінің 9 мәдени қабатынан сыртында ойылып салынған суреттері бар белгісіз ағаш бұйымдары табылған.Қызылорда облысының тарихи-мәдени мұраларды қорғау және пайдалану әдістемелік ғылыми кеңесінің шешімімен 2018 жылы «Хорезм экспедициясының Сыр өңіріндегі зерттеулер тарихы» атты кітап-альбом дайындау мақсатында арнайы жоба қолға алынды. Сыр өңірінен табылған жәдігерлерді жинақтау үшін РФ ғылыми мекемелеріне іс-сапарлар ұйымдастырылды. Phd доктор, археолог ғалым Әзілхан Тәжекеев РФ Шығыс музейінде сақтаулы Жетіасар ескерткіштерінен табылған ағаш бұйымдарға зерттеулер жүргізді. Нәтижесінде, Бидайық асар қалашығынан табылған ағаш бұйымдардың музыкалық аспап – «қоссаз» домбырасының бөлшектері екені анықталды. Осы күнге дейін «белгісіз ағаш бұйымдары» ретінде сақталып келген археологиялық артефактілер Әзілхан Тәжекеев тарапынан ғылыми зерттеліп, құрастырылып, әу бастағы тұрпаты анықталып, музыкалық аспап ретінде жаңадан тыныс алды.«Қос мойынды» немесе «қоссаз» домбыра біздің заманымыздағы IV ғасырмен мерзімделеді. Бұл – әлемдегі ең көне музыкалық аспаптардың бірі. «Қоссаз» домбыра төрт құлақты, төрт пернелі, қос мойынды келген. Ә.Тәжекеев музыкалық аспапты құрастыру барысында аспаптың шертер мен домбыраның қосындысы болуы мүмкін деген тұжырым жасап отыр.Шертер – қазақтың көне музыкалық аспабы. Шертіп ойнау тәсіліне байланысты шертер деп аталған. Ол екі немесе үш ішекті болып келеді. Ертедегі шертерлер ағаштан ойылып, шанағы көнмен (терімен) қапталып жасалған. Дыбыс күші қапталған терінің жұқа-қалыңдығына, ішегінің жуан-жіңішкелігіне байланысты өзгеріп отырады. Жалпы тұрқы – 650-750 мм. Ойнау тәсілі домбыраға жақын болғанымен, жасалу жағынан қылқобызға ұқсайды.Қазіргі таңда түпнұсқасы Ресейдің Шығыс музейінің қорында сақтаулы тұрған «қоссаз» домбыраның көшірмесі бүгінде Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің «Қасиетті Қазақстан және археология» залында орналасқан. Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің директоры Сапар Көзейбаевтың қолдауымен Сыр елінің ұста-шебері, ҚР Қолөнершілер одағының мүшесі Бекзат Жақыпов «қоссаз» домбыраның көшірмесін жасады.«Қоссаз» домбыраның жалпы ұзындығы – 65,5 см. Шанағы тегіс табанды, ұзындығы – 25,5 см, биіктігі – 3 см, қалыңдығы – 0,5 – 0,6 см. Шанақ қақпағы сақталмаған. Шанағының сыртында тазының, белгісіз аңның, қасқыр, ақбөкеннің, қара құйрықтың ойылып салынған суреттері бар. Ішегі байланатын түймесінде тесігі сақталған, түйменің көлемі – 1,5х1,3 см.Мойны басымен қоса есептегенде ұзындығы 40 см, шанағына қосылар тұсының ені – 4 см, басы жағында – 3 см т е ң . Биіктігі – 3 см. Мойнының да беткі қақпағы сақталмаған, іші қуыс болып келген.Басы жартылай дөңес, ұзындығы – 6 см, ені – 3 см. Ішегі мен құлағы байланып бекітілетін екі тесігі бар. Екінші мойны сақталмаған, бірақ өлшемдері бірдей екінші басы бар.Құлағы екі мойынын қосып, ішектерді тартып тұратындықтан құрылымы күрделі болып келеді. Ұзындығы – 13 см, екі басы болған, бірақ біреуі ғана сақталған. Басында бір тесігі және құлақтың дәл ортасында бір тесігі бар. Құлағының домбыра басына бекітілген тұсы 1 см-ге дейін ойылып жонылған, ал ортасының ұзындығы – 7 см, ені – 1,8 см. Орта тұсы бір жағы бір, ал екінші жағы екі қырлы болып келген.«Қоссаз» домбыраның сыртқы тұрпаты шертерге ұқсайтындығын көруге болады. Ішектерінің қыл, мойнының қысқа болуы қобызға көбірек жақындатса, ойнау әдісі мен мойнының түзу болуы домбыраға жуықтайды. Бұған қарап, шертер домбыраның да, қобыздың да арғы тегі емес пе екен деген ой туады. Шертерге бет қақпақ салу, перне тағу кейінгі жылдардың жемісі.Шертерде домбыра мен қобыздың элементтері астасып жатса, «қоссаз» домбырада шертер мен домбыраға тән белгілер кездеседі.Домбыраның тарихы әріде жатса да, ХІХ ғасырдан бастап қазақ аспаптарының патшасы танылды, яғни пайдалануда кең етек алды. Көп тараған аспап болғандықтан, пішінінде көптеген аймақтық ерекшеліктер бар. Мысалы Батыс Қазақстан домбырасының мойны ұзын, диапазоны 2 октава, ал Шығыс Қазақстан домбырасының мойны қысқа, диапазоны 1,5 октава.Музей қорында сақтаулы «қоссаз» домбыраның ықшамдылығы, мойнының қысқалығы шертерге келеді десек, беткі қақпағының бо- луы және оның ағаштан жабылуы домбыраға келетіндігін аңғартады.Ғалым мен шебердің бірлесіп жұмыс істеуінің нәтижесінде құнды жәдігер – «Қоссаз» домбыраның екінші ғұмыры басталды. Ғалым Ә.Тәжекеев ғылыми тұрғыда зерттеліп, нақтыланған деректер мен аспаптың өлшемдерін көрсетіп шеберге ұсынса, шебер Б.Жақыпов ғалым көрсеткен деректерді негізге ала отырып, қарағай ағашынан ою, жону, тегістеу, жапсыру, бекіту әдістері арқылы реконструкциясын жасады.Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінің «Археология және этнография» ғылыми-зерттеу бөлімі қызметкерлерінің ғылыми зерттеулері нәтижесінде музей қоры қазақ тарихында болған, тұрмыс-тіршілігінде пайдаланылған, қазіргі таңда ұмыт қалған, сәйкесінше халық қолында сақталмаған көне жәдігерлермен қайта жаңғыруда. Мысалы жастықағаш, аша домбыра, ортеке, неке кесесі, шашқап, Сыр өңіріндегі әулие-әмбиелердің, ахун-ишандардың, батырлар тұтынған мөр көшірмелері т.б. жәдігерлер реконструкцияланып, қайта жасалды. Аталмыш жәдігерлердің қатарында «қоссаз» домбыра да археологиялық мұра ретінде Ә.Тәжекеев мәліметтерінің негізінде қайта жасалып, өткен тарихтың көзі ретінде Сыр халқы назарына ұсынылып отыр. Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейі археолог-ғалымдар жұмысының жандануына, тарихи жәдігерлердің қайта жаңғыруына көмек көрсетіп келеді.Баба домбыра туралы Израиль және Англияның газет-журналдарында зерттеулер жарияланды. Шетел ғалымдарының Сыр өңірінен табылған музыкалық аспапқа қызығушылығы зор. Норвегиялық доктор, музыкалық аспаптарды зерттеуші-археолог Гьермунн Колльтвейт Ә.Тәжекеевпен өзара ғылыми байланыстар орнатып, ғалымның қазақ тіліндегі мақаласын ағылшын тіліне аударып, өз зерттеулерінде пайдалануға рұқсат алды. Норвегиялық археологтың зерттеулері бойынша қоссаз домбыра Еуропада кең тараған музыкалық аспап – лираға ұқсайтындығы анықталды. Нәтижесінде, Гьермунн Колльтвейттің «Scientific journal»-да: «Жібек жолы бойындағы технологиялардың трансфері: бұл ежелгі лира жаһандық болды» атты мақаласын жариялады.«Сыр елі – жыр елі» десек, Сыр өңірінде қалыптасқан сүлейлер мектебінің әріде жатқандығын «қоссаз» домбыра дәлелдеп отыр. РФ Шығыс музейінде сақтаулы 700-ге жуық ағаш бұйымның фрагменттері әлі де зерттеліп, бәлкім б.з. IV ғасырынан мәлімет беретін басқа да музыкалық аспаптар шығуы мүмкін. Ғылыми зерттеулер музыкалық аспаптар коллекциясын ұсынатынына сеніміміз мол.&nbsp;Ұ. Шаған Фото: вконтакте

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет