<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Кез келген науқастың қажетті ем алып, аяқтан тұруын басты назарда ұстайтын ақ желеңділердің еңбектері ерен. Аудандық емхананың бас педиатр маманы Ділбар Брикановамен тілдескен едік. Ол жауапты қызметті 42 жылдан бері адал атқарып келеді.– Ділбар Темірқызы, мереке құтты болсын! Әңгімемізді өзіңіз жайлы бастасақ.– 1973 жылы Ташкент &nbsp;қаласындағы САМПИ Орта Азия Медицина-педиатрия институтына &nbsp;педиатрия факультетіне оқуға түскенмін. 1979 жылы бітіріп интернатураны Наманган облысындағы балалар ауруханасы базасында &nbsp;откенмын. 1981 жылдан бері Шиелі аудандық ауруханасында жумыс істеймін. Қазіргі таңда жолдасым екеуміз 3 баланы дүниеге әкеліп, немере сүйіп отырмыз.– Қазір әлемдік медицина қатерлі ісікті түбегейлі емдеп жазуда көп еңбектеніп, іргелі зерттеулер жүргізіп жатыр. Онкологиялық науқастардың өмірі ұзартылды. Ауданда балалар мен олардың аналары арасындағы бұл дерттің деңгейі қандай?– &nbsp;Онкология грек тілінен аударғанда "oncos" – өскін, ісік және "logos" – ілім, яғни &nbsp;медицина ғылымының ісік ауруларының пайда болу себептерін, даму жолдарын, клиникалық белгілерін анықтап, емдеу, олардан сақтану жолдарын зерттейтін саласы.Алдымен онкологиялық аурудың алғашқы белгілеріне тоқталып өтейін. Олар – бүкіл ағзаның жалпы әлсіздігі, тәбеттіңболмауы, ұйқының жоғалуы, шаршағыштық, іштің қатуы, жүректің айнуы, ауыздың құрғақтануы, буындардағы, арқадағы, асқазандағы аурулар, бастың жиі айналуы, ұмытшақтық, есінен танып қалу, кенеттен салмақтың жоғалуы. Көптеген адамдар бұл белгілерді жай ғана әлсіздік пен шаршағыштық деп мән бермей жаады. Бірақ, әрдайым денсаулыққа салғырт қарауға болмайтынын есте сақтаған жөн. Мұндай белгілердің бірнешеуі анықталған кезде дереу дәрігерге бару қажет.Казіргі &nbsp;таңда &nbsp;онкологиялық ауру жас таңдамайды. Балалар арасында жиі кездесетіні – ақ қан аурулары (лейкоз). Осы лейкоз ауруымен &nbsp;аудан бойынша 3 бала Д &nbsp;есепте &nbsp;турады. Туу жасындағы әйелдер арасында &nbsp;118 әйел Д есепте турады. Ал жасөспірім қыздар арасында 3 жасөспірім онкологиялық аурумен Д есепте турады. Бул науқастар мамандар бақылауында тиесілі &nbsp;емін алып жатыр. &nbsp;– Жылдың қай мезгілі болмасын балалар арасында ОРВИ, тамақ қызаруы, көкіректегі сырыл секілді симптомдар көптеп кездеседі. &nbsp;Бұл қалыпты ма? Әлде қандай да бір алдын алу шараларын жасауға бола ма? &nbsp;– Балаларда жиі кездесетін аурулардың &nbsp;турі – тұмау. Бұл өткір респираторлы вирустық инфекциялардың тобына жатады, сонымен қатар парайнфлюзенді қамтиды, аденовирус инфекциясы, тыныс синтезі жұқпасы, риновирус инфекциясы. Жыл сайын тұмау маусымдық эпидемия тудырады. 3 жастан 14 жасқа дейінгі балалар тұмаумен көп ауырады. Яғни ересек адамнан гөрі балаға тұмаудың жұғу қаупі 4-5 есеге дейін жоғары. Сондай-ақ тұмау көбінесе бронхитке қосылу, пневмония, синусит секілді асқынулармен кездеседі. Сөйтіп созылмалы аурулардың өршуіне әкеледі. Сондықтан тұмау эпидемиясының алдын алу педиатрия үшін маңызды мәселе болып табылады.Балалар арасында тұмау вирусы көбінесе ауа арқылы таралады. Одан бөлек вируспен ластанған гигиеналық өнімдер, ойыншықтар арқылы тұмауға ұшырауы мүмкін. Ауа-райының өзгеруі де балалар тұмауының өршуіне себеп болады. Жасырын вирус жұқпалы кезеңі бірнеше сағаттан 2-4 күнге созылады. Нәрестелерде тұмаудың жоғары көрсеткіші жоғары температура болуы мүмкін. 5 жасқа дейінгі балаларда – жоғары температурасы 39-40 дейін°C, ринит және жөтел белгілерімен көрініс береді. Балалардағы тұмау диагнозын жасаған кезде педиатр аурудың эпидемиологиялық деректерін және клиникалық көрінісін ескереді. Көбіне балаларды емдеу үйде жасалады. Бірақ нәрестелер мен ауыр немесе күрделі инфекция болған жағдайда жұқпалы ауруханаға жатқызу көрсетіледі. Қызу кезеңінде төсек демалысы қажет, көп мөлшерде жылы су ішу маңызды.Балаңызға тұмауды болдырмаудың ең жақсы жолы - жыл сайын тұмауға қарсы вакцина алу, әсіресе егер ол тұмаудың асқынуымен ауыратын болса.&nbsp;Жүктілікке дайындықты кем дегенде 3 ай бұрын бастау керек — медициналық тексеруден өту және өмір салты мен тамақтануды дұрыс ұстану керек. Қандай да бір аурулар, мысалы, жыныстық инфекциялар анықталған жағдайда, осы мерзімге емдеу уақыты қосылуы керек. Мұндай тәсілде жүктіліктің қолайлы ағымына және дені сау баланың туылуына үлкен үміт артуға болады. Осы маңызды оқиғаға дайындық бірнеше кезеңнен тұрады және олардың әрқайсысы маңызды рөл атқарады.Біздің басты мақсатымыз, баланың өмірі мен денсаулығын қорғау, балаларға түрлі жаттығулар жасату арқылы, дене мүсінін қалыпты, сау өсіру.– Бала болашағымыз деп жатамыз. Денсаулығы мықты ұрпақ өсіру үшін не нәрселерді естен шығарамауымыз қажет, қалай ойлайсыз?– Сау ұрпақ өсуі үшін балаға дене жаттығулары аса маңызды дер едім. Себебі ол баланың жан-жақты жетілуіне ықпал етеді.«Балабақшада тәрбие беру бағдарламасында» да баланың дене бітімінің жетілуі мен жеке басының дамуына дене шынықтыру сабақтары, шынықтыру әрекеттері үлкен үлес қосып отыр. Бала дене шынықтыру сабағында жалпы дамыту жаттығулары арқылы күш-жігерін шындай түседі. Денсаулықтарын нығайтып, ептілікке, жылдамдыққа үйретеді, дене бітімдерін жан – жақты дамытып, келбеттері асқақтай түседі. Біздің басты мақсатымыз, баланың өмірі мен денсаулығын қорғау, балаларға түрлі жаттығулар жасату арқылы, дене мүсінін қалыпты, сау өсіру.Ал балада туабітті ақау барын ертерек &nbsp;анықтау үшін туғаннан бастап скринингтер жүргізіледі.Пренатальды скрининг,психо-физикалық скрининг, офтальмогологиялық скрининг,аудиологиялық скрининг түрлері бар. Олар 0-17 жасқа дейін жургізіледі. Ауруы табылған балаларды мамандарға тексерілуге жіберіледі.– Сұхбатыңызға рахмет.

Ділбар Бриканова: Дәрігер – мейірімділік пен ізгілік жаршысы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Гүлмира Елеуқызының медицина саласында еңбек етіп келе жатқанына отыз жылдан асты. Сегізжылдық мектепті үздік тәмамдаған бойжеткен арман қуып, Орынбор қаласына аттанған еді. Ондағы ойы бала күнінен алға қойған мақсатын жүзеге асыру. Айы оңынан туып, аталған қаладағы медициналық училищесінің студенті атанды.Таңдаған оқу орнынан фельдшер мамандығын меңгерген жас маман Орынбор қалалық ауруханасында алғаш еңбек жолын бастады. 1989 жылдың тамыз айында туған жерге оралып, Қазалы аудандық емханасына мейіркеш болып орналасты. Осында өмірлік серігін жолықтырып, отбасылық жолға қадам басты. Жұбайы Күншығар Әбілов те емханада дәрігер болып еңбек етеді. 1990 жылы жолдасының туған жері Бозкөл ауылына аттанды. Ауылдық ауруханада қызметтерін жалғастырып, бірі дәрігер, бірі аймақтық мейіркеш атанды.<blockquote>– Ата-енем кеңпейіл кісілер болды. Үнемі жақсылығымды асырып отыратын. Атам соғыс ардагері. Өнегелі әңгімелер мен ғибратты сөздерді жиі айтатын. Енем де білмегенімді үйретіп, тәлімді-тәрбиесін бере білді, – деп өткенді еске алды Гүлмира Елеуқызы.</blockquote>Отбасы мен қызметті қатар алып жүрген кейіпкеріміз өмірге бес ұл-қыз әкеліп, олардың білімді болып өсуіне күш салып келеді. Балаларының үлкені Дінислам Бозкөл ауылындағы №96 мектепте директордың бастауыш сыныптар жөніндегі орынбасары. Қыздары Гүлстан мен Ақерке ата-ана жолын қуып, медицина саласын таңдады. Екеуі де С.Аспендиряов атындағы Қазақ ұлттық медициналық университетін үздік тәмамдады. Гүлстан-хирург-офтальмолог, Ақерке – фармацевт. Ал кіші ұлдары Бейбарыс пен Жанарыс мектеп оқушылары. Биыл Бейбарыс Алматы облыстық академик Ш.Смағұлов атындағы мамандандырылған дарынды балаларға арналған мектеп-интернаттың 10 сыныбын, Жанарыс Әйтеке би кентіндегі Е.Бозғұлов атындағы №249 мектеп-лицейдің 5 сыныбын бітіреді.Қазір Қазалы ауданаралық ауруханасының жұқпалы аурулар бөлімінде аға мейіркеш Гүлмира Ибрагимова өз ісін жетік меңгерген, тәжірибелі маман. Ұйымдастырушылық қабілеті мен құжаттарға деген ыждағаттылығы тиянақты тірлігінен байқалады. Кәсібіне адал ақ халатты жан бірнеше Алғыс хат, Құрмет грамоталарын иеленді. Ол адам әрқашан білімін толықтырып, өзін-өзі жетілдіріп отыруы тиіс деген ұстанымда. Еңбектен қол үзбей жүріп, жоғары білімді педагог-психолог мамандығын меңгерді.Әркім өз ісін сүйіп, жүрек қалауымен орындаса, шаршап-шалдығуды білмейді деген мейіркеш елде орын алған қысылтаяң шақта жұқпалы аурулар бөлімі қызметкерлерінің күш біріктіріп, жұмысқа деген жауапкершіліктерін еселей түскендігін айтады.<blockquote>– Төтенше жағдай кезінде бір ай уақыт жұмыс орнынан үйге қайтпадық. Күн-түн демей, барлық қызметкер аянбай еңбек етті. Бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығара алған әріптестеріме ризамын. Жалпы медицина қызметкері болғандықтан науқас адаммен бірдей күй кешесің. Адам ауруынан айыққанда біздің де қуанышымызда шек болмайды. Дертіне дауа іздеп келген әрбір жанның айығып кеткенін көру ерекше әсерге бөлейді, – дейді аға мейіркеш Гүлмира Ибрагимова.</blockquote>

Гүлмира Ибрагимова: Науқас адаммен бірдей күй кешесің

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазалыда «Ақжүрек-С» медициналық орталығы жұмыс істейді. Онда білікті маман, тәжірибелі дәрігер Сәкен Өтегенов келушілерге қызмет көрсетеді. Дүйсенбі мен сенбі күндер аралығында түске дейінгі уақытта дәрігер көмегіне жүгіне аласыз.УЗИ дәрігері Сәкен Сәдібекұлы бірнеше жылдық тәжірибесі бар медицина қызметкері. Ол Қазалы қаласындағы Ғ.Мұратбаев атындағы №17 мектепті тәмамдаған соң осындағы автобазада мотор цехында автослесарь болып бір жыл еңбек етті. Бұдан соң Ақтөбе қаласындағы М.Оспанов атындағы медицина инстиутында жоғары білім алды. Оқи жүріп, қаладағы жедел жәрдем станциясында санитар-фельдшер болды. 2000 жылы Ақтөбе қаласындағы теміржол ауруханасында медицина саласындағы алғашқы еңбек жолы жалғасты. 2001 жылы Қазалыға келіп аудандық кеңес беру, диогностикалық емханасында дәрігер-нарколог болды. 2003 жылдан 2017 жылға дейін тері аурулар диспансерінде дерматовенеролог қызметін атқарды. 2017 жылдан бастап Қазалы ауданаралық ауруханасында УЗИ дәрігері. Дәрігер медициналық орталық ашуды біраз уақыт бұрын ойға алған. Халыққа қолжетімді бағада қызмет түрін ұсынып отырған Сәкен Сәдібекұлымен тілдестік.<blockquote>– Орталық қаңтар айыннан бастап жұмыс істейді. Қажетті құрал-жабдықтармен толық қамтамасыз етілген. Кореялық «SonoAce-R7» ультрадыбыстық аппараты бар. Тері аурулары туралы кеңес беріп, ем шараларын тағайындаймын. Инемен емдеу үшін арнайы төсек-жабдық бар. Әр науқас әртүрлі ем қабылдайды. 10 минуттан басталады. Бір курсы 7 немесе 10 күн, – дейді ол.</blockquote>Бағалары қалтаға қонымды. Инемен емдеу екі мың. Ал тері ауруларына қатысты кеңес беру балаларға мың, үлкендерге екі мың теңгеден. Сондай-ақ бұнда ішкі қуыс ағзалары, мойын қан тамырлары, қалқанша безі, сүт безі, көкірек қуысы, зәр жолдары, қуық асты безі, гинекологиялық аурулар, жұмсақ тіндер (мягких тканей) УЗИ аппаратына түсіру қызметі көрсетіледі. Кешенді тексеру құны үш мың теңге. Ол дегеніңіз бір ретте бауыр, өт, талақ, ұйқы безі, бүйрегіңізді тексерте аласыз.<blockquote>– Орталықтың жұмысын одан әрі жандандырып, қызмет түрлерін көбейту алдағы уақыттың еншісінде. Жоспарларымда жоқ емес. Денсаулығына шағымданып келген жандардың талап-тілегін барынша орындауға тырысамыз. Ауырып ем іздеп келген әрбір адамның дертіне дауа тауып, айығып кетуіне күш салу басты мақсат, – дейді Сәкен Өтегенов.</blockquote>

Қазалыдағы «Ақжүрек-С» медициналық орталығы тұрғындарға сапалы қызмет көрсетеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Мемлекет басшысының тапсырмаларын орындау бойынша Қызылорда облысы «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасын іске асыруға кіріскенін хабарлаймыз.Ұлттық жоба аясында 2023-2024 жылдары 300 мың аса ауыл тұрғындарына медициналық көмек көрсету деңгейін көтеру, нормативтерге сәйкес ауылдық елді мекендерді медициналық көмекпен &nbsp;қамтамасыз ету және инфаркт, инсульт, жарақат және басқа да жағдайлар кезінде ауыл тұрғындарына шұғыл медициналық көмекті уақтылы көрсету үшін «алтын уақыт» қағидатын сақтаумен басқа да бірқатар бағыттарды көздейді.Ұлттық жоба аясында өңіріміздегі ауылда инфрақұрылымды дамытуда 27 нысан (24 дәрігерлік амбулатория, 2 фельдшерлік-акушерлік бекет, 1 медициналық бекет) құрылысы салынбақ.Аймағымызда 2023 жылы жоспарланған 16 нысан бойынша қазіргі таңда 14 дәрігерлік амбулатория құрылысы басталса, 1 нысан құрылысының &nbsp;мердігерлік сметасы беріліп конкурс жүруде.Сондай-ақ, 2024 жылға жоспарланған 11 нысан құрылысының жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеуде келісім шарт жасалынды.&nbsp;2025 жылға қарай Арал, Қазалы, Шиелі, Жаңақорған ауданаралық ауруханаларын «Көп бейінді ауданаралық аурухана» деңгейіне жеткізу жұмыстары жүргізілуде. Осыған орай, Арал, Қазалы, Шиелі және Жаңақорған &nbsp;көп бейінді &nbsp;аудандық орталық ауруханаларының ғимаратына қосымша құрылысын салу үшін жобалық-сметалық құжаттамасы әзірленіп, жобалар мемлекеттік сараптамаға енгізілді.Жоспарланған 4 көпбейінді ауданаралық ауруханаларда инсульт және кардиологиялық орталықтар, медициналық оңалту, травматология, хирургия, реанимация және қарқынды терапия бөлімдері, триаж жүйесі бар жедел жәрдем бөлмесі ашылып, заманауи медициналық құрал-жабдықтармен (КТ МРТ, ангиограф, сараптамалық дәрежедегі ультрадыбыстық, эндоскопиялық, реанимациялық жабдықтар, медициналық оңалту және т.б.) жабдықталатын болады.

Қызылордада «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы бастау алды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облысы әкімінің орынбасары Нұрымбет Сақтағанов пен облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Ысқақов жұмыс сапарымен жаңа ғимаратта жұмысын бастаған облыстық онкология орталығына барды.Орталық бас дәрігерi Нұржамал Жұмағалиқызы облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Аманұлы мен аймақтың бас дәрігері Олжас Ермекұлына жаңа орындағы атқарылып жатқан жұмыстар, құрал жабдықтарымен таныстырды.&nbsp;Сондай-ақ, аралау барысында науқастармен кездесiп, ұсыныс-пiкiрлерiн тыңдады. Өз кезегiнде емделушілер қатары жаңа ғимараттың өте таза, заманауи жабдықтармен жабдықталғанын айтып алғыстарын бiлдiрдi.&nbsp;Нұрымбет Аманұлы тарапынан орталық қызметкерлеріне әрбір науқастың жағдайы ескерусіз қалдырмау керектігі айтылып, бірқатар нақты тапсырмалар берілді.Айта кетейік, облыстық онкология орталығы 2002 жылдан бастап онкологиялық аурумен ауыратын пациенттердің стационарлы ем қабылдауына бейімделмеген облыстық көпбейінді аурухананың «Әкімшілік-техникалық» бөлімінде орналасса, ағымдағы жылдың 19 шiлдесiнен бастап кең әрi науқастардың ем алуына толық жағдайы жасалынған 200 төсек орынға арналған жаңа ғимаратта жұмысын жалғастыруда.Сондай-ақ, орталықтың емхана бөлімі дәрігердiң кеңесін қажет ететін және жоспарлы ем алу мақсатында ауруханаға жатуға жолданған пациенттерді де қабылдауда.&nbsp;Жаңа ғимараттың әр палатасында 2-3 ем алушыға арналған және пациенттер үшін арнайы санитарлық тораптармен (әжетхана, жуыну бөлмесі), желдеткіштермен, орталықтандырылған оттегімен &nbsp;қамтамасыз етілген.&nbsp;Жансақтау бөлімі 6 төсек-орыннан 12-16 төсек-орынға дейін кеңейтілген, жабдықталған &nbsp;операциялық 2 залы бар.Ғимарат қосымша жаңа компьютерлік томограф, заманауи рентген аппаратымен, видеоэндоскопиялық аппаратпен жабдықталған.Жаңа ғимарат Берке хан 49 «А» мекен-жайында орналасқан (бұрынғы Модульді инфекциялық стационар).

Нұрымбет Сақтағанов облыстық онкология орталығының жаңа ғимаратына барды

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;&nbsp; Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры жыл сайын профилактикалық медициналық тексерулерді қаржыландыруға қаражат бөледі. Уақытында жүргізілген тексерулер аса ауыр ауруларды ерте кезеңде анықтауға және емдеуді бастауға көмектеседі. Скринингтік тексерулерді өткізіп алмау неліктен маңызды және оны қалай жасауға болады? Осы және басқа да сауалдарға «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетовке жауап берді.Скрининг дегеніміз не және ол не үшін қажет?Скрининг – бұл шағымдары жоқ белгілі бір жастағы адамдарды ауруларды ерте сатысында анықтау және алдын алу үшін профилактикалық медициналық тексеру.&nbsp; Яғни, емханаға бір рет бару арқылы сіз арнайы тексеру әдістерін қолдана отырып, қатерлі ісік немесе басқа аурулардың болуының (скрининг түріне байланысты) алдын аласыз немесе олардың пайда болу ықтималдығын уақытында анықтай аласыз.Сақтандыру қажет пе?Профилактикалық қарап-тексеру және скрининг бойынша медициналық көмек ТМККК және МӘМС бойынша көрсетіледі. Яғни учаскелік дәрігердің қабылдауы ТМККК шеңберінде жүргізіледі, сондықтан сақтандырылған тұлға мәртебесі қажет емес. Алайда пациентті консультациялық-диагностикалық қызметтерге (кардиолог, эндокринолог және офтальмологтың консультациясы, талдаулар алу, рентгеннен өту немесе қандай да бір басқа тексерулерден өту) жіберу үшін түлғаның сақтандырылған мәртебесі болу керек, өйткені бұл қызметтер МӘМС жүйесінде көрсетіледі.Кімге және қандай скринингтік тексеруден өту қажет?&nbsp;30-39 жас аралығындағы әйелдер мінез-құлық қауіп факторларын ерте анықтау мақсатында скринингтен өтеді. Темекі шегу, дұрыс тамақтанбау, дене белсенділігінің төмен болуына немесе алкогольді шамадан тыс тұтынуға байланысты пациентке салауатты өмір салты мен дұрыс тамақтану жөнінде ұсынымдар беріледі.&nbsp;40-тан 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер артериялық гипертонияны, жүректің ишемиялық ауруын, қант диабетін және глаукоманы ерте анықтау үшін скринингтен өтеді. Мужчины и женщины в возрасте от 40 до 70 лет проходят скрининг на раннее выявление артериальной гипертонии, ишемической болезни сердца, сахарного диабета и глаукомы. Қан қысымының, холестериннің, қан глюкозасының деңгейі және дене салмағының индексі анықталады.&nbsp;30-дан 70 жасқа дейінгі әйелдер жатыр мойны обырын ерте анықтауға тексеруден өтеді, оның ішінде ПАП-тест және тереңдетілген диагностика - (бейне) кольпоскопия, биопсия және гистологиялық зерттеу, бейінді мамандардың консультациясын алады.&nbsp;40 – тан 70 жасқа дейінгі әйелдер сүт безі обырын ерте анықтауға-екі проекцияда маммографияға тексеруден өтеді. Қажет болған жағдайда тереңдетілген диагностика - нысаналы маммография, сүт бездерінің УДЗ, трепанобиопсия, пункциялық немесе аспирациялық биопсия, гистология, бейінді мамандардың консультациясы жүргізіледі.&nbsp;50-ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер гемокульт-тесттің көмегімен колоректалдық обырды ерте анықтауға тексеруден өтеді немесе қажет болған жағдайда тереңдетілген диагностика - жаппай бейне колоноскопия, оның ішінде наркоз, эндоскопиялық шертпелі биопсия, гистологиялық зерттеу арқылы мамандардың консультациясын алады.Скринингтер өткізу «Скринингтік зерттеулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ осы зерттеулерді жүргізу қағидаларын, көлемі мен кезеңділігін бекіту туралы» ҚР ДСМ м.а. № 174 бұйрығымен регламенттеледі.Скринингтен қалай өту керек?Көңіл-күйіңізге, денсаулығыңызға ешқандай шағым болмаса да, скринингтен міндетті түрде өту қажет. Профилактика – сіздің денсаулығыңызды қорғаудың маңызды әдістерінің бірі. Бүкіл әлемдегі медицина қазір дәрігерлердің, мемлекеттің ғана емес, &nbsp;азаматтардың өздерінің де денсаулығы үшін ортақ жауапкершілікті көтеруге шақырады. Сондықтан жасына қарай жасалынатын тексерулерді өткізіп алуға болмайды.Әдетте, пациент тіркелген емхананың учаскелік медбикесі оны скринингтен өтуге шақырады. Алайда, сіз ол жерге жеке куәлігіңіз қолыңызда болса, өздігіңізден хабарласа аласыз.&nbsp;Әрбір емханада скринингтік кабинеттер құрылған, онда дәрігер өмір салты мен тамақтану рационы, зиянды әдеттердің, тұқым қуалайтын аурулардың болуы туралы сұрақтар қояды, бойын, салмағын, қан қысымын өлшейді, қандағы қант пен холестерин деңгейін тексереді. Содан кейін қажет болған жағдайда пациент қосымша тексеруге немесе бейінді маманның кеңесіне жіберіледі. Жүргізілетін іс-шаралар тізбесі скринингтік зерттеу түріне байланысты болады.Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы кодексте қызметкерлерге скринингтік зерттеулерден өту үшін жыл ішінде 3 жұмыс күніне дейін әлеуметтік демалыс берілетінін білу маңызды. Яғни, жұмыс беруші өз қызметкерін оның лауазымы мен орташа жалақысын сақтай отырып, скринингтен өтуге кедергісіз босатуы керек.Егер сұрақтарыңыз болса, сіз оларды емханаңыздан пациенттерге қолдау көрсету қызметіне хабарласып сұрай аласыз. Егер сізге сол жерде көмектесе алмаған жағдайда, онда сіз ыңғайлы байланыс арнасы арқылы Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына өтініш жібере аласыз: fms.kz ресми сайты, 1414 байланыс орталығы, Telegram-да SaqtandyryBot және Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы.&nbsp;

Кімге және қандай скринингтік тексеруден өту қажет?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Халық санының өсуі – кез келген мемлекет үшін маңызды мәселе. Қай елдің болса да өркендеуіне халық саны ықпал етеді. Осы орайда Мемлекет басшысы да жыл сайынғы Жолдауының бiр тармағын үнемі демографиялық ахуалға арнайды. Статистикалық деректерге сүйенсек, халық санының өсуі бірінші кезекте туу көрсеткішіне және ана мен бала денсаулығына тікелей тәуелді.&nbsp;Қазақстанда соңғы 10 жылда бала туу көрсеткіші 25 пайызға артқан. Сондай-ақ күн сайын елімізде 1000-нан астам сәби өмірге келеді екен. Бір жыл ішінде бұл көрсеткіш 400 мыңнан асып жығылады. Ана өлімі соңғы 25 жылда 4 есеге азайған. 1990 жылы 1 жасқа дейінгі 9696 бала қайтыс болған. Бұл сол жылы туған бала санының 26,4 пайызын құрайды. Дәл осы жылы тірі туған 100 мың балаға шаққандағы ана өлімі 55-ті көрсеткен. Ал 2016 жылы бала өлімі 8,6 пайызды құраса, ана өлімі туған 100 мың бала бойынша 12,7-ге сәйкес келген. Бірақ бұнымен көңіл көншіте алмаймыз. Себебі соңғы жылдары ТМД елдерінің ішінде сәби өлімінің тіркелуі бойынша Қазақстан алдыңғы қатарда. Дерек те әрқилы. Мысалы, елде сәбидің дүниеге келу дерегі артқанымен олардың шетінеп кету көрсеткіші көбейген. Демографиялық ахуалдың күрделенуі, халық санына да бұл фактордың әсері мол.&nbsp;Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының статистикасы бойынша, Қазақстан ана өлім-жітімі санынан әлемде 42-орында, ал бала өлімі бойынша 79-орында екен. Сенбеске амал жоқ. Себебі облыста жыл басынан бері 3 ана өлімі тіркелген. Өткен жылы 10 ана, 2020 жылы 12 ана дүние салған. Ал Шиеліде биыл ана өлімі тіркелмеген, ал былтыр 1 ана ажал құшқан. Есесіне сәбилердің шетінеуі азаймай тұр. Мәселен биылғы 6 айдың өзінде ауданда 7 бала өлімі тіркелген, ал былтыр олардың саны 4-еу болса, 2020 жылы 9 сәби мерзімінен бұрын өмірден озған. Көпшілігі 2 жасқа дейінгі сәбилер. Статистикаға сүйенсек, негізінен анасының құрсағынан шыға салып, дүниемен қош айтысып жататындардың көбі жүйке жүйесінде ақауы бар шақалақтар екен. Одан соң туа бітті жүрек аурулары мен тыныс жолдары зақымдалған сәбилер жиі ажал құшатын көрінеді.&nbsp;Ақпарат үшін айта кетейік, аудан бойынша – &nbsp;38775 &nbsp;әйел болса, оның 16435-і туу жасындағылар. &nbsp;Ал биылғы жылыдң алғашқы 6 айында &nbsp;998 ана босанып, 1009 сәби дүниеге келген. Былтыр тиісті мерзімде босанғандардың саны – 932. Дәл қазір аудан бойынша балалар саны – 27762-ні құрап отыр.&nbsp;Аудандық аурухана бас дәрігерінің орынбасары Гүлназира Сүлейменова: Жүктіліктің жүгі ауыр– Бала өлімінің ең басты себебі ерлі-зайыптылардың жүктілікті жоспарламауында. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған бағдарлама бойынша жүктілікті алдын ала жоспарлау керек. 3-6 ай бұрын фолий қышқылын ішу керек. Сол кезде балада ұрықтың даму ақаулары болмайды. Біздегі ең өзекті проблема – әйелдердің жүктілікті жоспарламауы. Мәселен әйел 2021 жылы алғашқы сәбиін босанса, келесі 2022 жылы қайтадан жүктілікпен келіп тұрады. Себебі бала зат емес, әйел босанған соң 3 жылға дейін демалу керек. Өйткені организмдегі физиологиялық құбылысты қайтадан қалыпына келтіру қажет. Жүктілік кезінде әйел бойындағы бүкіл қажетті витаминді бала өз бойына алады. Сондықтан өзі туған әйелдер 3 жыл, кесір тілігімен босанғандар 5 жыл &nbsp;күтіну қажет. Біз әйелдер қабылдауға келген кезде жатырішілік зембілдер, контрацепция әдісін ұсынып, келесі жүктілікті жоспарлауды ұсынып жатамыз. Өкініштісі оны көбісі дұрыс түсінбейді. Нақты айтқанда жүктілікке жауапкершілікпен қарамайды. Ал жоспарсыз жүктіліктің соңы – қайғылы жағдайға ұласуы әбден мүмкін.Жалпы біз қауіп тобындағы әйелдерді 9 топқа бөлеміз. Соның ең көп тараған тобы &nbsp;– артериалық гипертензия. Қазір 2 әйелдің бірі осы жоғары қан қысымымен босанады. Бұл біздің жеген асымыз, ішкен суымыз, экологиялық ахуалымызға байланысты деп ойлаймын. Ең өкініштісі артериалық гипертензия бола тұрып, жыл сайын бала босанатындар азаймай тұр. Мәселен биыл тілкелген 7 бала өлімінің 4-еуі осы әйелдердің артериалық гипертензиядан толық емделмей, жүктілікті жоспарламауы салдарынан орын алған. Егер ана артериалық гипертензиямен босанған болса, келесі жүктілікке дейін толық емделу керек. Бірақ бізде керісінше, еш емделместен, араға бір жыл салып, қайта жүкті болып жатады. Ондай аналарды амалсыздан 23-24 аптада босандыруға мәжбүр. Себебі мұндай жағдайда миға қан құйылу қаупі өте жоғары.&nbsp;Сосын ауданда нәрстелердің ірі болып туылуы жиі кездесетін жағдай. Медицинада сәбидің салмағы 4000 граммнан артық туылса ірі болып есептеледі. Ірі салмақ анаға да, балаға да травма. Себебі әйелдің жатыры жиырылмай, қан кету қаупі 2 есе жоғарылайды. Ал баланың жатырдан шығуы қиын болады. Мұндай жағдайда көбіне кесір тілігіне жіберіп жатамыз. Сондықтан, аналар жүктілік кезде дұрыс тамақтануды қолға алса деймін.Бала анасының құрсағында жатқанда пайда болған ауытқулардың кесірінен осындай жағдайға ұшырайды. Мәселен, жатырға инфекция түссе, тікелей баланың денсаулығына әсер етеді. Нәрестенің уақытынан бұрын туылуы немесе шетінеп кетуі осыған байланысты. Бұрын қыздар жастайы-нан тұрмысқа шығып, ерте жүктілікпен өміріне қауіп төндіретін болса, қазір жағдай керісінше өзгерген. 30-дан асқан ана алғашқы жүктілігімен келетін болса, дәрігерлер оларды арнайы бақылауда ұстайтын топқа жатқызады. Өйткені уақыт өте келе адам ағзасындағы гормондар азайып, элементтердің жетіспеуінен жүктілік кезінде қан қоюланады. Ананың қан қысымы қатты жоғарылап кеткенде, сонымен қатар қан қоюланып немесе қатты сұйылып кетсе, балаға оттегінің жетіспеушілігі пайда болады. Соның салдарынан ана да, бала да өлім құшады.Ана мен бала өлімінің алдын алу үшін не істеу керек?&nbsp;Алдымен, емдеу профилактикалық шараларды іске асырушы мекемелерді үздік медициналық техникамен, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету қажет. Одан бөлек, маманның клиникалық дағдыларын жетілдіру де артық етпейді. Ана мен бала өлімінің алдын алуда дәрігерден бұрын, адамның өзіне деген жауапкершілігі үлкен рөл атқарады. Өйт-кені &nbsp;жоғарыда аталған көп мәселенің бәрі уақытылы емдеу шарасын қолға алған кезде еш қиындықсыз шешімін табады. Тек уақытты ойын көріп, жүріп алмаған дұрыс. Ауылдық жерлерде уақыт тапшылығын алға тартып, дәрігерге көрінуді екінші орынға сырғыта салады. Жүктілікке бейқам қарау қайғылы жағдайларға ұшыратуы мүмкін.Өткен жолы облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев та денсаулық сақтау саласы сараланған алқада өңірде ана мен бала өлімінің көбейгені алаңдатып отырғанын жеткізді. Келеңсіз көрсеткішті төмендету мақсатында дер кезінде тиісті іс-шаралар атқармаған денсаулық сақтау басқармасының басшысын қатаң сынға алды. Сондай-ақ, басқармаға мәселені шешетін кешенді жоспар әзірлеуге 10 күн уақыт берді.<blockquote>– Тіркелген ана мен бала өлімі көрсеткішін тек табиғи факторларға, материалдық-техникалық базаға сілтеудің қажеті жоқ. Жауапкершіліктен құтылмайсыздар! Әрбір өлім-жітім – бір отбасының тағдыры, қасіреті. Бұл ретте, қысқа мерзімде көтерілген мәселе бойынша шұғыл және пәрменді шаралар қабылдауымыз қажет. Облыстық денсаулық сақтау басқармасы 10 күн ішінде ана мен бала өлімін төмендету мақсатында сала мамандарымен және ғылыми қауымдастық өкілдерімен мәселені жан-жақты зерделеп, кешенді жоспар әзірлеп, бекітуді тапсырамын. Сонымен қатар, жүкті әйелдерге қауіп факторларымен және ауыр экстрагенитальды патологиямен кеңес беру үшін республика деңгейіндегі білікті мамандарды тарта отырып, консилиумдар ұйымдастыру қажет. Жүкті әйелдерді уақытында есепке тұрғызу және балаларға патронаж жасау жұмыстарын күшейтіп, әйелдер арасында жүктілікті жоспарлау бойынша түсіндірме жұмыстарын кеңінен жүргізу қажет, – деді Нұрлыбек Нәлібаев.</blockquote>Бұл мәселе 17 шілдеде өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында да қызу талқыланғанын айту керек. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Өкінішке қарай, сәбилердің өлімі көбейді. Ана өлімі де өсуде. Мен перинаталдық қызметтің жай-күйін тексеруге тапсырма бердім. Оның қорытындысы бойынша тиісті шаралар қабылдануы керек еді. Бірақ барлық жұмыс аудит деңгейінде тоқтап қалды», – деді.Мемлекет басшысының айтуынша, қазіргі перзентхананың көбі халықаралық стандарттарға сай емес. Сондықтан шұғыл шаралар қабылдап, осы мәселені шешу күн тәртібінде. Себебі баланың шетiнеуi мен ананың бала үстiнен қаза табуының артуы – әлеуметтiк ахуалы төмен, экономикасы осал елдерге тән құбылыс. Бұл ретте Денсаулық сақтау министрі Ажар Ғиният жақында заманауи талаптарға сай перинаталдық орталықтар салынып, елдегі бүкіл перзентхана күрделі жөндеуден өтетінін хабарлады.Министрдің айтуынша, кейінгі 10 жылда бала өлімінің көрсеткіші құбылып тұр. 2014-2015 жылдары күрт өсу тіркелген. Одан кейінгі 2 жылда қайта бәсеңдеп, 2019 жылы қайта өсім пайда болды.&nbsp;Ата-бабамыз әр отбасыға «өсіп-өн» деген тәлімді тілек жеткізуді ұмыт қалдырмаған. Неге? Өйткені «Адамның бір қызығы – бала деген». Баласының табанына кірген тікенді өзінің маңдайына қадалуын жөн көретін адам баласының перзент дегенде шығарда жаны бөлек. "Баланы анамен, ананы баламен сынамасын" деп күнде Жаратқаннан тілейтін де қазақ. Сондықтан әр шаңырақтан ананың аялы алақаны мен сәбидің сыңғырлаған күлкісі кетпесін.

Шиелі: Ана мен бала саулығы басты назарда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2023 жылдың 18 шілдесіндегі жағдай бойынша Қызылорда облысында лабораториялық зерттеу нәтижесімен нақтыланған қызылша ауруының 37 жағдайы тіркелді, оның ішінде 81 пайызы 14 жасқа дейінгі балалар арасында анықталды, 19 пайызы ересек тұрғындар арасында тіркелген.Қызылша ауруына шалдыққандардың басым бөлігі қызылшаға қарсы вакцинацияланбаған, олардың саны жалпы сырқаттанушылықтың 51,3 пайызын құрады. Науқастар арасында қызылшаға қарсы вакцинацияның болмау себептері келесідей: медициналық қарсы көрсетілімдерге байланысты – 26,3 пайыз, егілетін жасқа жетпегендер – 42 пайыз және жоспарлы вакцинациядан бас тартқандар – 32 пайыз. 11 науқастың қызылшаға қарсы иммундық мәртебесі белгісіз.&nbsp;Қызылша – қызба, интоксикация, дақты-папулалы бөртпе, энантема, конъюнктива және жоғарғы тыныс жолдарының зақымдалуымен сипатталатын жедел вирустық инфекциялық ауру. Ол адамнан адамға ауа тамшыларымен жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлескенде жұғады. Қызылшамен ауыратын адаммен тіпті қысқа уақыт қарым-қатынаста болған жағдайда екпе алмаған адамдардың қызылшаны жұқтыру қаупі өте жоғары.Қызылша пневмония, бронхит, энцефалит сияқты асқынулармен қауіпті. Медициналық көмекке кеш жүгінгенде және қызылшамен қатар басқа аурулар болған жағдайда бұл асқынулар өлімге әкелуі мүмкін. Катаральды құбылыстармен (қызба, бас ауруы, әлсіздік) аурудың алғашқы белгілері және бөртпе пайда болған кезде дәрігермен кеңесіп, оның барлық ұсынымдарын орындау керек. Қызылша ауруы бастапқы кезеңде суық тию сияқты көрінуі мүмкін, сондықтан дәрігерге уақтылы барған жөн. Жіті респираторлық аурулардың белгілері бар балаларды мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепке жібермеу керек.Қызылшадан ең тиімді қорғану жолы – уақтылы вакцинация. Ол Ұлттық екпелер күнтізбесіне енгізілген, екпе тегін жіргізіледі. Балаларға қызылшаға қарсы алғашқы егу 1 жасында және қайта егу (ревакцинация) 6 жасында жасалынады.Індеттік көрсеткішке сәйкес вакцинация науқаспен байланыста болған 30 жасқа дейінгі егілмеген (егілмеген, толық егілмеген, егу сатусы белгісіз) азаматтарға қызылшамен ауырған науқаспен соңғы байланыста болған сәттен бастап 72 сағаттан кешіктірілмей жүргізіледі.Вакцинация үшін қызылшаға қарсы қауіпсіз және тиімді вакцина қызамық пен паротитке (ҚҚП) қарсы компонентпен қоса қолданылады. Қызылорда облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті қызылшаға қарсы егу мәртебесін тексеруді ұсынады. Егер балаңыз қызылшаға қарсы егілмеген болса, екпе алу үшін тұрғылықты жеріңіздегі емханаға хабарласыңыз.

Қызылордада қызылша ауруына шалдыққандардың басым бөлігі вакцина алмағандар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> «Ісім оңсын десеңіз, Сол істің маманы болыңыз. Даңқым шықсын десеңіз, Көпшіліктің адамы болыңыз», – деген нақылды өмірлік ұстаным еткен қазалылық жас Ақмарал Жауынбаева жан-жақты белсенді.Бала кезінен бишілікке бейім ол қазір Қорқыт Ата атындағы Қазалы аудандық балалар музыка мектебінде хореограф. Жұмыспен қатар жеке кәсіп ашып, қыз-келіншектердің тән сұлулығы мен жан сұлулығын тең алып жүруіне септігін тигізіп жүр. Яғни кент орталығынан «CRACIA fitnes» студиясын ашты. Бұнда келушілер қатары күн санап артуда. Бізде фитнес залда болып, жаттықтырушымен тілдесіп қайттық.<blockquote>– Фитнес – дене пішімін емдеу әдісі әрі дене салмағын өзгертуге мүмкіндік береді. Физикалық жаттығуды дұрыс тамақтанумен үйлестіреді. Жаттығу жасау әр адамның дене бітіміне байланысты жеке таңдалады. Газдалған су, майлы тамақ, ұйқы және артық салмақтан арылтатын дәрі немесе шайлардан адам денесі ісініп, артық салмақ пайда болады. Фитнес – тек артық салмақтан арылу ғана емес, денсаулыққа да өте пайдалы. Бұлшық еттің қатаюы, буындардың сырқырауы, бел омыртқа жұмысы мен қан айналымды жақсартады. Сергек әрі жеңіл жүріп, ұйқыдан ерте тұруға әсері мол, – дейді фитнес тренер Ақмарал.</blockquote>Оның айтуынша, фитнеске тек артық салмақтан арылушылар ғана емес, аяғы ауыр келіншектердің де қатысуына болады. Өйткені жүкті әйелдерге де арналған терең тыныс алу жолдары және артық ісіктен арылу жаттығулары бар. Фитнес жас талғамайды. Аптасына үш рет жұмыс істейтін фитнес залда қырыққа жуық қыз-келіншек күніне бір жарым сағат жаттығады. Бағасы да қалтаға қонымды.Жаттығу залындағы келіншектердің бірі Айман: «Аудан орталығында осындай жаттығу залының ашылғанына ризамын. Әйел заты болған соң тұрмысқа шығып, өмірге бала әкелгеніме бақыттымын. Дегенмен дене бітімімде өзгерістер болды. Денімнің саулығымен қатар сыртқы келбет жинақы болғанын да қаладым. Сол себепті осында келдім. Еңбегім нәтижесіз емес», – деп қуанышымен бөлісті.<blockquote>– Көз қорқақ, қол батыр. Кәсіп ашарда үлкен қорқыныш пайда болды. Арманыма қол жеткізуіме қолдау көрсеткен ата-анама, бауырларыма алғысым шексіз. Өмір өзен тәрізді тоқтаусыз, ешкімге білдірмей өтіп жатады. Әркім өз арнасымен ағады, яғни таңдаған жолы бар. Мен де алдыма мақсат қойып, арманыма жетуге жастық күш-жігерімді жұмсаудамын, – дейді Ақмарал Саветқызы.</blockquote>

«CRACIA fitnes» студиясы қазалылықтарға қызмет көрсетеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметінің хабарлауынша, облыстық онкология орталығы биылғы 19 шiлдеден бастап модульдік инфекция орталығында халыққа қызмет көрсететін болады.&nbsp;Онкология орталығы 2002 жылдан бері пациенттердің стационарлық ем қабылдауына бейімделмеген облыстық көпбейінді аурухананың әкімшілік-техникалық бөлімінде орналасқан болатын. Ендi орталық кең әрi науқастардың ем алуына толық жағдай жасалған 200 төсек-орынға арналған жаңа ғимаратта жұмысын жалғастырмақ.&nbsp;Сондай-ақ, орталықтың емхана бөлімі дәрігер кеңесін алуға және жоспарлы ем қабылдауға жолданған пациенттерді де қабылдайды.&nbsp; Жаңа ғимараттың әр палатасы 2-3 ем алушыға арналған. Пациенттер үшін арнайы санитарлық тораптармен (әжетхана, жуыну бөлмесі), желдеткіш, орталықтандырылған оттегімен қамтамасыз етілген.&nbsp;Жансақтау бөлімі 6 төсек-орыннан 12-16 төсек-орынға дейін кеңейтілген. Жабдықталған 2 операциялық залы бар. Ғимарат қосымша жаңа компьютерлік томограф, заманауи рентген аппараты, видеоэндоскопиялық аппаратпен жабдықталған.Айта кетейік, Көптен күткен Қызылорда облыстық онкология орталығы Қызылорда қаласы Берке хан 49 «А» мекен-жайында орналасқан. &nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/361905603_580645474256701_4771661718273674651_n_c0fa941ca4.jpg" alt="361905603_580645474256701_4771661718273674651_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/362211376_580645507590031_8881996659815489995_n_6acaac0962.jpg" alt="362211376_580645507590031_8881996659815489995_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/362256535_580645397590042_3951736899699927_n_b58bfdfa7d.jpg" alt="362256535_580645397590042_3951736899699927_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/361908746_580645420923373_5576627991496616061_n_7f5bee2140.jpg" alt="361908746_580645420923373_5576627991496616061_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/361898877_580645407590041_953802843966828802_n_84425de080.jpg" alt="361898877_580645407590041_953802843966828802_n.jpg"></figure>

Модульдік инфекция орталығының ғимараты облыстық онкология орталығының меншігіне берілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> АИТВ/ЖИТС &nbsp;– қауіпті індет. Бұл – бір қарағанда қарапайым ауру секілді көрінгенімен, оны жұқтырған адамның дерттен айығуы екіталай. Дүниежүзілік денсалық сақтау ұйымының өзі мұнымен күресудің оңай емес екенінін растап отыр. Хош. Әріге ұзамай-ақ қоялық. Сыр өңірінің өзінде спидпен ауыратын сырқаттардың саны көп. Мақтанатын жағдай емес, әрине. Дегенмен, бүгінде Шиелі ауданы облыс аудандары бойынша аталған аурумен көш басында тұр. Біз де бүгінгі тақырыпты тереңірек зерттеп біліп, көп сұрақтың жауабына қанық болу үшін ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі облыстық орталықтың Шиелі ауданындағы филиалының эпидемиолог-көмекшісі Балабек Қапанұлымен сұхбаттасуды жөн көрдік.– Балабек мырза, жалпы ЖИТС қайдан келген және қандай ауру түрі? Толығырақ тоқталып өтсеңіз.– Тілге тиек етіп отырғанымыз – АИТВ/ЖИТС індеті. Қарапайым тілмен айтқанда, АИТВ (адамның иммун тапшылығы вирусы) жұқпасы ЖИТС-тің (жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы) басты себебі болып саналады. Ол АИТВ жұқтырған адамның қаны, шәуеті, қынап сұйықтары, ана сүті, дені сау адамға басқа да биологиялық сұйықтықтар арқылы берілуі мүмкін. Нашақорлардың ине мен шприцті бірнеше рет пайдалануы да АИТВ-ның есірткі қолданушылар арасында таралуына әкеліп соғады.Сонымен қатар АИТВ – адамның иммундық жүйесінің тапшылығынан туындайды. Бұл – қазіргі таңда ғасыр дертіне айналып отыр. Аталған ауру түрі ең алғаш АҚШ-та табылды. Әлем ғалымдары АИТВ жұқпасына қарсы тиімді дәріні жасауға жұмыстар жүргізіп, көптеген жетістіктерге жеткенімен, өкінішке қарай әлі күнге дейін дертке қарсы екпе табылған жоқ. Жоғарыда АИТВ жұқпасының қауіптілігін айттық. Дегенмен, көптеген тұрғындар бұл дертке бей-жай қарайтынын жасыруға келмес. Иә, біз үнемі халықты ақпараттандыру мақсатында көптеген іс-шаралар жұргізіп отырамыз. Ел арасында «Бұл аурдың маған қатысы жоқ» деген түсінік қалыптасқан. Дегенмен, аталған ауру адамның жас мөлшеріне, әлеуметтік статусына қарамайды. Кез келген адамның жұқтыру қаупі өте жоғары. Сондықтан әр адам бұған салғырт қарамай, сақтандыру шараларын жүргізіп отыруы керек.– Әлгінде ғана бұл дерт иммундық жүйенің әлсіреуінен туындайды деп айтып қалдыңыз. Дей тұрғанмен, адамдар иммундық жүйесі әлсіресе, оны қарапайым тұмау немесе әлсіздік пен шаршаудың белгілері деп ойлайды. Қала берді маусымдық өзгеріс деп жылы жауып қоя салады. Айтыңызшы, АИТВ ауруының бұдан басқа қандай нақты белгілері бар?– Вирус жұқтырған кез келген адамды сырт келбетіне қарап АИТВ жұқтырған деп айту қиын. Себебі оны жұқтырған адам сіз бен біз сияқты дені сау болып жүре береді. Алайда, вирус тасымалдаушы адамның вирус жұқтырғаннан бастап басқа адамға жұқтыру қабілеті жоғары болады. Вирус адам ағзасындағы иммунитетті зақымдағаннан кейін бірінші кезекте өкпенің қабынуы, дене қызуының көтерілуі, көп мөлшерде салмақ жоғалту, іштің жиі өтуі сынды белгілері кездеседі.– Бұл дерт қандай жолдармен беріледі?– Ауру негізі үш жолмен беріледі. Бірінші кезекте – қан арқылы. Яғни, науқас қан құйдырғанда, ағзалар мен тіндерді ауыстырғанда, жасанды ұрық салдырғанда және залалсыздандырылмаған медициналық құрал-жабдықтар арқылы беріледі. Екінші кезекте – жыныстық жолмен жұғады. Мәселен, АИТВ тасымалдаушы адаммен қорғанышсыз жыныстық қатынаста болғанда. Үшінші – жүкті анадан балаға берілу жолы болып табылады. Яғни, жүктілік кезінде, босану кезінде және емізген кезде беріледі.– Кез келген ауруды анықтау үшін тексеру жүргізілетіні белгілі. Сіздерде АИТВ-ға тексеру қалай жүргізіледі?– Қазақстан Республикасының кез келген азаматы ел аумағындағы медициналық ұйымдарда СПИД орталықтарында ақысыз АИТВ-ға тексерілу мүмкіндігі бар. АИТВ-ға тестілеу СПИД орталықтары мен филиалдарының ИФА зертханаларында жүргізіледі. АИТВ-ға тестілеу ерікті, міндетті, құпия және клиникалық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. СПИД орталықтарында жасырын тексеру кабинеттері жұмыс істейді. Бұл кабинеттің мақсаты – АИТВ статусын білгісі келетін кез келген азаматтың құпия (анонимді) түрде тексерілуіне мүмкіндік береді.– Түсінікті. Сіздерде аталған дерттің қауіптілігін ұғындыру мақсатында арнайы профилактикалық жұмыстар қалай жүргізіледі?– АИТВ-нің алдын алу шаралары аудандық білім саласы бойынша білім бөлімімен бірлескен іс-шаралар жоспары негізінде мектептерде, колледждерде және тынығу лагерьлерінде жүргізіледі. Шиелі аудандық медицина ұйымдарымен бірлесе отырып АИТВ-нің алдын алу мақсатында профилактикалық әдістемелік көмектер көрсетіліп, медицина қызметкерлері арасында семинар-кеңестер жүргізіледі. Сондай-ақ жастар ресурстық орталығы және жастар денсаулығы орталығымен бірлесіп жастар арасында түрлі іс-шаралар жүргізіп отырамыз. Бұдан бөлек, бұқаралық ақпарат құралдары көздерінде түрлі тақырыптық мақалалар жариялап отырамыз.– Осы аурумен ауырған адамдарға нақты емнің жоқ екені мәлім. Десек те АИТВ жұқтырған адамдарды емдеу шаралары қай деңгейде жүргізіледі?– ҚР халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы кодекстің 160-бабында толық көрсетілгендей, АИТВ жұқтырған адамдарға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде олар медициналық көмек және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етіледі.– СПИД орталығының мәліметіне сүйенсек, еліміз бойынша АИТВ дертін жұқтырған науқастарың жалпы саны – 52 533 адамды құрап отыр. Бірақ біз әріге ұзамай-ақ облыстағы статистиканы сөйлетсек…– Жалпы республикада да, біздің облыста да АИТВ-ның індеттік жағдайы күрделеніп келеді. Атап айтқанда, облыс бойынша АИТВ жұқтырғандардың саны 316 адамға жетіп отыр. Оның ішінде шетел азаматтары – 35, баспанасыздар – 3, Қазақстан азаматтары – 278, облыс тұрғындары – 256, басқа облыстан келгендер – 22 адамға жетіп отыр. Ал Арал ауданында АИТВ жұқтырғандар – 16, Қазалы – 19, Қармақшы –13, Жалағаш – 4, Сырдария –5, Жаңақорған –21, Байқоңыр –25, Қызылорда қаласы – 141 адам болып тіркелген. Соның ішінде Шиелі ауданында СПИД жұқтырғандардың саны – 22 адамға жетіп отыр. Бұл – басқа аудандармен салыстырғанда айтарлықтай көп. Шиелідегі мұндай науқастарды әлеуметтік жағдайы мен жас мөлшеріне қарай талдайтын болсақ, 22 адамның 5-уі жұмысшы, 1-уі әскери қызметкер, 10-ы жұмыссыз, 1-уі зейнеткер, 4-уі жүкті әйел, 1-уі бір жасқа дейінгі бала. Соңғы бес жылда ауданда АИТВ дертін жұқтырғандардың саны – 11 адамды құрады. Биылдың өзіне соңғы алты айлықта аталған дертті жұқтырған бір адам анықталды. Оның барлығы расында алаңдатарлық жағдай.– Өзінің АИТВ мәртебесін білгісі келген адам қайда барып, кімнен кеңес ала алады?– Шиелі кенті, Досбол датқа көшесі №13 үйде орналасқан СПИД орталығында ИФА зертханасы жұмыс істейді. Көрсетілген мекен-жайға келіп, тегін ерікті немесе құпия түрде АИТВ-ға қан тапсырып, мамандардан толық кеңес ала алады.– Маңызды мәліметпен бөліскеніңіз үшін, рақмет!

Балабек Қапанұлы: Қауіпті дерттен қорғана біліңіз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бұл өмірде адамның бірінші байлығы денсаулық екені сөзсіз. Басымыз ауырып, балтырымыз сыздай қалса, денсаулық саласы мамандарының көмегіне жүгініп, жанымызға сая іздеп жатамыз. Себебі, аталған мамандық иесінің ең негізгі міндеті адам өмірін құтқару болып табылады. Ауырған адамдардан өз жүрегіне ұялаған дәрігердің ең жақсы қаиеттерін сұрағанда олар: жылы сөзін, адамдарды топқа бөлмей бәріне бірдей қарайтын қарапайымдылығын, жауапкершілігін айта бастайды.&nbsp;Осы қасиеттер бойынан табылатын білікті дәрігерлердің бірі – Жалағаш аудандық ауруханасының тәжірибелі травматолог-хирургтарының бірі Жарқынбек Сыздықов. Гипократ антына адалдық танытып жүрген азамат бүгінгі күнге дейін көптеген адамдардың өмірін ажалдан арашалап, үлкен алғысқа бөленіп жүр. Қолы жеңіл хирургтің біліктілігін жоғары бағалайтын көпшілік дертіне дауа іздеген сәтте маманның көмегіне жүгінеді.Қай заманда болсын өзіне міндеттелген талаптардың маңыздылығына сай, дәрігер мамандығы – басқа мамандықтарға қарағанда ең қиын және ең ізгілікті мамандық болып саналады. Денсаулық сақтау саласына келген әрбір маман тек күнкөріс қамы деп емес, адам өмірінің арашасы екенін жете түсініп келуі керек. Аудандық аурухананың травматолог-хирургі Жарқынбек Сыдықов «Бір науқасты емдеп, аман-есен үйіне оралуына көмегім тисе, мен үшін соның өзі – үлкен бақыт» дейді. Кейіпкеріміздің күнделікті қауырт жұмыс арасындағы азын-аулақ әңгімесінен көп ой түйдік. Жарқынбек Алтынбекұлы Қарағанды мемлекеттік медицина университетінде жоғары білім алып, алғашқы еңбек жолын Қарағанды қаласы, Х.Ж.Мақажанов атындағы травматология және ортопедия ауруханасында резидент ординатор болып бастаған. Одан кейін Теміртау қалалық ауруханасында травматолог-хирург, 2019 жылдан бастап аудандық ауруханада травматолог-хирург қызметін атқарып келеді. Жұмыс барысында бас, дене жарақаттарынан бастап күйік, үсік, іріңді жарақаттарға дейін ем-дом жасайтынын айтқан ақ халатты абзал жан сынық жарақаттарын және балаларға да дәрігерлік көмек көрсетеді екен. Жарқынбектің жауапкершілігінің ең қиын тұсы әсіресе адам денесінің барлық бөлігінің сынығын қарау екен. Дегенмен қанша ауыр ота түрлері болса да адам өміріне араша болудың өзі мамандығыңа деген сүйіспеншілігіңді одан ары шыңдай түседі дейді. – Жұмыстың қиындығы да, қызығы да қатар жүреді. Медицина саласына қалауыммен келдім, бала кезгі арманым болатын. Мамандық таңдаудан қателеспедім деп айта аламын. Өйткені қызметім қаншалықты жауапкершілікті талап етсе, менде соншалықты ынта-жігер бар. Сондықтан ерінбеймін, әрқашан табандылық танытуды, ізденуді, білім жетілдіруді назарда ұстаймын. Көптеген ауыр жарақаттарға ота жасаймыз. Кейде ауыр жағдайлар да болып жатады. Бірақ сол отадан аман шығып, өмірге қайта келгендей қуанған әрбір науқастың жанарындағы ризашылықты көргенде, алғысын естігенде марқайып қаласың. Міне, біздің еңбегіміздің еленуі осы жерде деп білемін, – дейді кейіпкеріміз.&nbsp;Жас та болса травматолог-хирург, өз ісінің маманы атанып үлгерген Жарқынбек алдыңғы буын ағаларының біліктіліктері, ота кезіндегі, емдеу уақытындағы ақыл-кеңестері үнемі еңбек жолында үлкен тәжірибе болып келе жатқанын да жасырмады. Осындай қиын да ауыр оталарды өткеретін, дененің түрлі жарақаттарын, сынған бөліктерін қайта қалпына келтіруде дәрігерлік көмек бере алатын медицинаның күрделі саласында еңбек етіп келе жатқан ақ халатты абзал жан үшін адам өмірі ең қымбат, денсаулық ең үлкен байлық. Біз де өз кезегімізде адамзатты аялы алақанымен жылыта алатын маман иелеріне тек қана абырой тілейміз.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Денсаулық