<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Жыл сайын әлемде қатерлі ісіктен 9 млн адам көз жұмады екен. Онкологиялық науқас саны бойынша Қазақстан алғашқы 50 елдің қатарында. Елімізде қатерлі ісікті ерте анықтау мақсатында скринингтің 3 түрі жүргізіледі. Яғни жатыр мойны обыры (әйелдер арасында 30-70 жас), сүт безі обыры (әйелдер арасында 40-70 жас) және тоқішек обыры (ерлер мен әйелдер арасында 50-70 жас). Жыл сайын 2,5 млннан астам азамат скринингтік зерттеуден өтеді. Осы орайда облыстық онкологиялық орталықтың директоры Нұржамал Мырзағалиевамен өңірдегі ахуал жайында тілдескен едік.– Қазір онкологиялық аурудың түр-түрі бар. Ол қалай пайда болады? Алғашқы белгілері қандай?– Өкінішке қарай, елімізде ғана емес, бүкіл әлемде онкологиялық аурудың түрі де, оларға шалдыққан науқастардың саны да көбеюде. Көптеген адам бұл диагнозды үкім ретінде қабылдайтыны рас. Бірақ қазіргі заманғы медицина мен ғылым онкологиялық аурулардың басым бөлігін емдеуге мүмкіндік береді.Қатерлі ісіктің қайдан пайда болатынын дөп басып айту қиын. Әрі оның пайда болуы адамға бірден білінбейді. Тек ісік өскен кезде, жан-жағындағы үлкен жүйке талшықтарын, тамырларын немесе асқазан, тікішек секілді ағза мүшелерінің саңылауын жапқан кезде ғана байқалады. Қатерлі ісіктің пайда болу ошақтарының бірі – созылмалы аурулар. Сондықтан оны уақытылы емдеткен дұрыс.Обыр жасушасы тез өсіп, белгілі бір уақытта қан және лимфа тамырлары арқылы ағзаның мүшелеріне тарайды немесе балалайды. Сөйтіп, жыл сайын жер бетіндегі миллиондаған адамның өмірін жалмайды. Онкологиялық аурулардың деңгейі әр ағзада орналасқан ісік көлемі мен зақымдану деңгейіне байланысты ҚР емдеу протоколына сәйкес қойылады.Ал қай ағзада пайда болатынын ісік түріне байланысты бірнеше белгілері арқылы білуге болады. Мәселен, асқазанның бұзылуы ішек, ұйқы безі, бауыр обырымен ауыратын науқастар үшін онкологияның алғашқы көріністерінің бірі саналады. Ұзақ уақыт бойы емделуші және оның емдеуші дәрігері дұрыс диагноз қоя алмай, гастрит және эрозия деп ойлауы мүмкін.Тағы да белгілеріне тоқталып өтсек. Аз мөлшерде тамақ ішкеннен кейін де асқазанның толып кету симптомы асқазан мен ұлтабардың обырына тән. Ешқандай себепсіз салмақ жоғалту да обырдың басталғанын білдіруі мүмкін. Егер пациент ешқандай күш салмай, мақсатсыз килограмдап салмақ жоғалтса, бұған сақтықпен қарау керек.Онкологияға тән тағы бір белгі – жөтел немесе ентігу. Бұлар өкпе обырының алғашқы симптомдарының бірі саналады. Кеудедегі тұрақты ауырсыну және күйдіру сезімі гастро-эзофагальды рефлюкс симптомынан туындайды, яғни, асқазан қышқылы өңешке көтеріледі. Бұл жағдай асқазан, өңештің қатерлі ісігіне тән. Лимфа түйіндерінің ұлғаюы оған жақын орналасқан органның қатерлі ісігінің әлеуетті белгісі десек болады. Себепсіз көгеру және қан кету қан обырының көрінісі болуы мүмкін. Әлсіздік пен шаршау онкологиялық аурулардың барлық түрі үшін ортақ симптом ретінде қаралуда.Нәжістегі қан, дефекациядан кейінгі қан – геморрой кезінде ғана емес, тік ішек обырында да кездеседі. Зәр шығарудың қиындауы простата обырының симптомы болуы мүмкін. Кеуде немесе емізік ауруы сүт безі обырының симптомы ретінде ерлерде де пайда болып жатады. Бірақ бұл өте сирек кездеседі. Терідегі өзгерістер, нақтырақ айтсақ, сүйелдердің, гипер немесе гипопигментация учаскелерінің пайда болуы дәрігерге баруға себеп болуы тиіс. Әйелдерде етеккір арасындағы қан кету, климактериялық кезеңде қан жоғалту эндометрий обырының белгілері болуы мүмкін.– Қазақстанда әр екінші әйел жатыр мойнының обырына ұшырайтынын естідім. Себеп неде?– Жатыр мойнының обыры әйелдерде ең жиі кездесетін түрі екені рас. Жатыр мойнының обыры 16, 18, 31, 33, 35 немесе 39 түрге жататын адам папилломасының вирусынан туындаған цервикалды интраэпителиалды неоплазияя (CIN) нәтижесі болып саналады. Көбіне жатыр мойнының обырына 45-50 жастағы әйелдер шалдығады. Алайда соңғы уақытта бұл ауру жас әйелдерден де анықталып жатыр.Себептеріне тоқталып кетсек: бей-берекет төсек қатынасы; иммундық жүйенің әлсіреуі; бұрын болған немесе ағымдағы хламидий және жыныс жолымен берілетін басқа да инфекциялар; онкологиялық ауруларға, соның ішінде жатыр мойнының обырына тұқымдық бейімділік; жүктілікке қарсы дәрі-дәрмекті ұзақ уақыт қабылдау; ерте басталған жыныстық қатынас.– Өңірде онкологиямен ауырғандардың статистикасы қандай? Ең жиі кездесетін түрін айтып өтсеңіз…– Өңірде онкологиялық сырқат есебінде 4947 адам тұрады. Оның ішінде 40-70 жас аралығындағы тұрғындарда онкологиялық аурулар көп кездесіп отыр. Өңір бойынша өткен жылдың қорытындысына сәйкес, қатерлі ісік ауруына ұшырағандардың ішінде өкпенің қатерлі ісігі көп кездескен. Одан кейінгі орында сүт безі обыры, асқазан ісігі, жатыр мойны ісігімен науқастанғандар тұр.Өкінішке қарай қатерлі ісікке шалдыққандардың басым бөлігі аурудың III-IV кезеңінен асқан кезде ғана дәрігерге жүгінеді. Емдеудің небір тиімді әрі заманауи жолдары болуына қарамастан, науқасқа диагноз қойылған соң оның өлу қаупі 50 пайызға дейін артады. Бұл дәлелденген. Қазақстан бойынша өкпе ісігіне шалдыққандардың саны көбейіп жатыр. Себебі көбі әдеттегі жөтелді пневмония ғана деп ойлап, дәрігерге қаралмайды. Шылым шегетіндер ғана өкпе обырына шалдықпайды. Мысалы, бронх қабынуы, пневмония, туберкулез сияқты созылмалы аурулар өкпе обырына тікелей себепші болады.– Бізде кәсіби білікті мамандар жеткілікті ме? Өңірдегі орталыққа жаңа аппараттар келді ме?– Қазіргі таңда облыс бойынша 18 онколог кабинеті жұмыс істеуде. Мамандарға келетін болсақ, облыста 17 маман бар. Жыл сайын Алматы, Астана қалаларына тәжірибе алмасуға барып тұрады. Тіпті, Ресейге, Кореяға барып білімін жетілдіруде. Орталыққа 2021 жылы РЧА (Радио толқынды абляция) аппараты алынып, оның көмегімен пациенттерге оталық ем жасалуда. Міндетіміз – адам жанын аман сақтап қалу. Түрлі дәрежедегі оталар сәтті аяқталып жүр.– Онкология тұқым қуалай ма?– Ғалымдар қатерлі ісік ауруының пайда болу қаупі көбінесе тұқым қуалаушылықтан емес, өмір сүру жағдайынан болатынын дәлелдеуде. Зерттеушілердің жалпы қорытындысы бойынша, тұқым қуалау жағдайы қатерлі ісік ауруы кезінде онкологиялық аурулардан болатын өлімнің 15 пайызын ғана құрайды. Яғни, қатерлі ісікке бейімділік гендерінің тасымалдаушыларын салауатты тамақтану және салауатты өмір салтын ұстану арқылы қорғауға болады.Монреаль университетінде әйелдердің сүт безінің ісігін тексеріп көрді (BRCA-1 және BRCA-2 гендерінің қалыпты өзгеруі). Олар әр апта сайын тамақ рационына 27 түрлі көкөніс пен жемісті енгізіп, нәтижесінде қатерлі ісік ауруларының даму қаупін 73 пайызға азайтқан. Бұл қауіпті гендерді қорғауда ұстау керегін айтқан алғашқы зерттеу емес. Егер ген белсенділік танытса, құрылымы өзгеру мүмкін. Рак гені бар адамдар гені белсенділік танытқан жағдайда ғана ауруы дами бастайды. Геннің белсенділігіне көптеген факторлар әсер етеді, оның ішінде дұрыс тамақтану және дене белсенділігі ең маңыздысы саналады. Салауатты тамақтану және тиісті физикалық күш салу – онкологиялық аурудың дамуын тудыратын ген белсенділігін «ұйықтау» жағдайында ұстап тұратын маңызды және тиімді құрал.– Қатерлік ісікке ұшырағанын естіген адам әрі қарай не істеу керек? Бұл ауруды жеңу адамның ішкі күшіне байланысты ма? Психологиялық жағынан жеңуге, күресіп қайта өмір сүруге қаншалықты мүмкіндік бар?– Қатерлі ісік диагнозы қойылғаннан кейін пациентке дәрігер-отбасы тізбегі бойынша қолдап, психологиялық көмек корсеткен абзал. Себебі пациенттер бұл ауыр диагнозға шалдыққанан кейін жауабы жоқ сұрақтары көбейіп, толыққанды жазылудың жолын іздестіре бастайды. Біздің орталықта дәл осы сұраққа байланысты психологиялық кабинет жұмыс атқаруда. Білікті психолог дәрігерлеріміз пациенттерден бөлек олардың отбасыларымен біріге белсенді жұмыс істейді. Кез келген ауруды жеңу ең бірінші кезекте пациенттің осы сырқатты қабылдап, күресуінен басталады. Психологиялық тұрғыдан күресіп, сырқатты жеңу арқылы қайта өмір бастауы да осы диагнозды қабылдай білуінде.– Сұқбат үшін рақмет!

Аймақтың бас онкологі скринингке салғырт қарамауға шақырды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Біле білсек, әлемді құтқару, адамзатқа ізгілік көрсету үлкен ерлікті қажет етпейді. Жаныңдағы жақыныңа қамқор болу, мұқтажға жәрдемдесу, қысылғанға қол ұшын беру батырлыққа тән қадам болуы ықтимал. Науқастың өмірін арашалауға ықпал етіп, қан тапсырған адам да қоғам тарапынан ерекше ықыласқа бөленетіні айтпаса да түсінікті. Сондықтан халықаралық донор күні аясында аймақтағы қан тапсыру үрдісінің жай-күйі мен игі істің пайдасы төңірегінде ой бөлісуді жөн көрдік.Елімізде тұрақты түрде қан тапсыратын 2 мыңнан астам адам бар. Оның ішінде 100-ге жуық азамат «Қазақстанның құрметті доноры» атағын иеленген. Ал өткен жылы облыста қан тапсырған азаматтардың саны 8 мыңнан асқан екен.<blockquote>– Соңғы жылдары ерікті түрде қан тапсыратындардың саны артып келеді. Оған жастар арасында донорлықты дамыту туралы ақпараттық жұмыс, мектеп оқушыларымен байланыс, әлеуметтік желі мен өзге де заманауи ақпараттық технологияны қолдану әсер етіп отыр. Донор болудың медициналық көмегімен қатар, рухани құндылығы мол екенін жете түсінген әрбір азамат белсенділік танытары анық. Жалпы донорлық қан көптеген адамның өмірін аман алып қала алады. Босану кезінде туындаған қан кету жағдайында, қан аздықтың ауыр түріне шалдыққан балаларға, жазатайым оқиға кезінде зардап шеккендерге және онкология мен хирургия бөлімдерінің емделушілеріне қан құйылады. Сондықтан аталған қадамға немқұрайлы қарамаған жөн, – дейді облыстық қан орталығының донор жинақтау бөлімінің дәрігері Фаризат Ермағамбетова.</blockquote>Сонымен қатар маман қан тапсырудың зияны жоғын және процедура кезінде барлық сақтық шарасы сақталатынын жеткізді. Мысалы, қан тапсырмас бұрын тексеру жүргізіліп, дәрігерлербірнеше сауал қояды. Оның ішінде қан тапсыруға ниетті азаматтың денсаулығында ақау бар-жоғы, дәрі-дәрмек қабылдауы, өмір сүру салты секілді маңызды мағлұмат бар. Мұндай сұрақтарды қоюдағы басты мақсат – донормен қан құйылатын адамның қауіпсіздігін қамтамасыз ету.Келесі кезең – тамырдан қан алу. Бұл шамамен 15 минут уақыт алады. Кейін дәрігерлер міндетті түрде азаматтардың денсаулық жағдайын тексереді. Күні бойы сұйықтық ішу, құнарлы тамақ жеу секілді кеңес беріп, қайтуға рұқсат береді. Міне, қан тапсыру барысының қысқаша баяны осыған саяды.<blockquote>– Қан тапсыру – донорлар үшін қауіпсіз. Өйткені барлық донорлық орталықтар бір рет қолданылатын әрі залалсыздандырылған жабдықтармен қамтылған. Бір рет қана қолданылатын шприцтер мен инелерді тек донор көзінше ашады, кейін оны бірден қоқысқа лақтырады. Сол себепті адамзат игілігі үшін донор болу зиянсыз ғана емес, пайдалы әрекет екенін ұмытпаақ екен, – дейді Ф.Асылбекқызы.</blockquote>P.S. Расында, «Әлемді мейірім құтқарады» деген тәмсілдің жаны бар. Байқасақ, жан-жағына жақсылық жасап, өзгенің өмір сүруіне үміт сыйлау ғаламды құтқарумен тең емес пе? Өз кезегінде аяққа тұрып, оңалған әрбір азамат әлемге сеніммен қарап, жақсылықтың қайырымын қайтаруға, қоғамды ізгілендіруге бір қадам жасары анық.

Қызылордада қан тапсыратындардың саны артып келеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Көктем мен жаз ғана емес, бүгінгі таңда жыл он екі ай бойы адамдардың әлсіздікке ұшырап, ұйқышылдыққа бой алдырып, энергиясы құрып жүрулеріне де таңданбайтын болдық. Сондықтан да болар, екінің бірі қазір әлсіз энергияның орнын толтыруға әбден машықтанып алған. Оның орнын көкөніс, жеміс-жидек немесе түрлі дәрумен алмастырады деп ойласаңыз, қателесесіз. Шаршағанын басқысы, ұйқысын ашқысы, шөлін қандырғысы келетіндер тіпті ұлттық сусындарымызды да ішпейді. Иә, бүгінгілер дүкендерде самсап тұратын, сан алуан газды, зиянды сусындарды сатып алуға құмар. Құмар емес, тәуелді десек те артық емес шығар. Дегенмен, сұранысқа ие мұндай тауар түрінің адам өміріне аса қауіпті екенін көбісі біле бермейтіні өкінішті…Қазіргі таңда сұранысқа ие «Gorilla» сусынының өзінен әлем бойынша жыл сайын мыңға жуық адам ажал құшады екен. Ал еліміздегі статистика бойынша жүзге жуық адам оның зиянын тартып, түрлі қатерлі ісік аурларына шалдығатын көрінеді. Бұдан бөлек, оның салдарынан соңғы жарты жылдың өзінде жиырмаға жуық науқас көз жұмған. Алысқа ұзамай-ақ қойғанда Шиелі ауданында тұратын бірнеше тұрғын дәл осы сусынның залалын тартқан. Бір қарағанда кәдімгі сусын сияқты көрінгенімен, дәл осының бір ғана құтысы адам баласының өміріне орасан зор қауіп алып келеді. Өйткені оның құрамында «натрий цитраты», «мальтодекстрин», -«таурин», «карнитин», «кофеин», «аскорбин» сынды түрлі қоспалар бар. Ал дәл осы қоспалар тек жүрек, қатерлі ісік ауруларына ғана емес, сонымен қатар, қант диабеті, өкпенің созылмалы демікпесі, бауыр, өт жолы ауруларына да шалдықтырады. Бұл ғана емес, тіпті энергетикалық сусындар ұрпақсыз қалдырады-мыс. Мәселен, 2013 жылдан бері тұтынушылардың сүйікті сусынына айналған «Диззи» өнімінің өзінде адам бойындағы гармондарды әлсірететін қоспалар бар болып шықты. Бұл туралы талай бұқаралық ақпарат құралдарының да кезінде жарыса жазғандығы есте. Ал «Red Bull» қанаттандырғыш сусыны ше? Оның жөні бір бөлек әңгіме. Себебі «Red Bull»-дың тигізетін зияны жоғарыда айтқан сусындарға қарағанда екі есе зиян. Қауіптілігі аса жоғары бұл өнім түрі көпшілікке ұнайтын сусындардың бірі, әрине. Бір сөзбен айтқанда, шөліңді басады, сарайыңды ашады. Әлгі шөлмектің бағасы да арзан емес. Аты айтып тұрғандай, қанаттандырады. Тек уақытша ғана. Екі сағаттан соң, адам бәз-баяғы қалпына оралып, қайтадан шаршайды. Соның салдарынан ұйқысы келіп, әлсірейді. Ал энергетикалық сусын ішкен адам мінедетті түрде оны қайта ішкісі келіп, дүкеннен қайта сатып алады. Міне осылайша «шаршағанымды басамын» дегендер демде оған қалай тәуелді болып қалғанын білмей қалады. Өйткені кез келген энергетиктердің құрамында еліктіргіш болатыны айдан анық. Керек десеңіз, құтының қаптамасында құдды темекінің сыртындағы жазулар секілді оның зияндығы мен құрамы тайға таңба басқандай жазылып тұрады.Қалам ұшына іліккен бұл тақырып бұған дейін де талай рет айтылды. Мұндай зиянды сусындардың қауіптілігі жайлы бізге дейін де мың рет жазылған болатын. Алайда, оны елеп-ескеріп жатқан ешкім жоқ сыңайлы. Әрине, әлем елдерінен экспортталатын энергетикалық сусындарға бір тоқтам мен тосқауыл болмағандықтан оның саудасы жүретіні белгілі. Экспорт демекші, дүкендерде самсап тұрған мұндай сусындар көршілес Ресей, Беларусь, Ұлыбритания сынды елдерден көптеп келеді. Әр мемлекеттен келетін болғандықтан олардың сапасы да құрамы да әртүрлі болатындығы белгілі. Зияндығы болмаса, пайда бермейтіні анық. Мамандар жуырда ғана Ресейден алынатын энергетиктердің жүректің тоқтауына алып келетінін дәлелдеді. Алайда арнайы шара қолданған жоқ. Жасырып қайтеміз? Осы уақытқа дейін бұл өнімдердің залалын біле тұра қаншама адамдар оны пайдаланды. Сусынды сатуға, сатып алуға ешқандай шектеу болмағандықтан, дүкендерде де емін-еркін саудаға шықты. Яғни, «ішуге болмайды» деген бір ғана сөзбен шектелді. Оған құлақ асатын кім бар дейсіз? Мектеп жасындағы баладан бастап алпысты алқымдаған қарияларға дейін энергетикке тәуелді қазір. Тек осыдан жарты жыл бұрын ғана Денсаулық сақтау министрлігі &nbsp;дәл осы өнім түрлерін тек ересек адамдарға сатылу керектігін, жабық сатылымда болу қажеттігін ескертіп дабыл қақты. Бұған жауапты сала мамандары арнай заң қабылдаса да, әлі күнге дейін оған құлақ асатындар табылмай тұрғандығы өкінішті-ақ…Министрліктің сөзіне құлақ асатындар табылып қалар деген ниетпен, біз де аудан айналасындағы бірнеше дүкендерді бақылап, зерттеу жүргізіп көрдік. Осылайша, бірнеше мектеп оқушыларына әлгі сусындарды сатып алғыздық. Нәтижесі көңіл қуантпады. Біз барған барлық дүкен сатушылары балалардың қолына энергетиктерді емін-еркін ұстата салды. Осыдан кейін біз сатушыларға адам денсаулығы емес, сауданың басты орында тұрғандығын анық байқадық. Демек, дүкен иелеріне де ешкімнің тексеріс жұмыстарын жүргізбейтіндігін анық аңғаруға болады.<blockquote>«Сұхбат бермес бұрын, есімімді жасыруларыңызды өтініп сұраймын! Иә, өтірік айтып қайтеміз. Қазіргі таңда сұранысқа ие сусын түрі – энергетиктер. Бұлар болмаса ешқандай дүкеннің саудасы жүрмейді. Зияндығын біле тұра барлығының сатып алатынын да жасырмаймыз. Өздеріңіз білесіздер, қазір күн райы қолайсыз әрі өте ыстық. Адамдар тез әлсіреп шаршайды. Сондықтан да көбісі осындай сусындар сатып алып өздерін алдаусыратады. Керек десеңіз, бағасына қарамай сатып алады. Әсіресе такси жүргізушілері. Оларды да түсінемін. Таңнан кешке дейін көлік айдап отбасын асырау оңай емес. Ұйқы көрмейді. Сол үшін энергетиктерді ішіп ұйқыларын ашады. Оның зиянды тұсы жоқ емес. Көптеген жол апаты осы сусындардың салдарынан болады. Бірақ мен мектеп оқушыларына оны сатпауға тырысамын. Бірақ олар «Әкем дүкенге жұмсап жіберді» деп бәрібір сатып алады», – дейді А есімді сатушы.</blockquote>

Журналистік зерттеу: Шиеліліктер денсаулыққа зиян энергетикалық сусынға әуес пе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін «1 маусым — Халықаралық балаларды қорғау күніне» орай, облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Искаков Олжас Ермекұлы «Қамқорлық» оңалту орталығының жұмысымен танысып, орталықтағы және көпбейінді облыстық балалар ауруханасындағы емделуші балаларды мерекемен құттықтап, оңалту орталығындағы гидрокинезо терапиясының, шунгиттерапия, сенсорлық және интерактивті педагогикалық түзету жұмыстарының мүмкіндігі шектеулі балаларды оңалтудағы маңыздылығын айтумен қатар, бүлдіршіндердің сауығып шығуына тілектестігін білдірді.Одан соң аурухананың мәжіліс залында педиатрлар және ардагер педиатр дәрігерлер арасында дөңгелек үстел ұйымдастырды. Аймақтың бас дәрігері Олжас Ермекұлы педиатрия саласына ғұмырын арнаған ардагер дәрігерлермен жүздесу барысында балаларға арналған медициналық көмекке тоқталып өтіп, педиатр-ардагерлер арасында пікір алмасу жүргізіп, жас мамандарға өз кеңестері мен жылы лебіздерін білдірді.Сондай-ақ, көп бейінді облыстық балалар ауруханасының бас дәрігері Кушенова Зоя Рахатқызы мәртебелі меймандарды аурухана тынысымен таныстырды.Кездесу соңында ардагер дәрігерлер қатары педиатр дәрігерлер арасында алғашқы басқосу ұйымдастырған сала басшысына алғыстарын білдіріп тарқасты.

Аймақтың бас дәрігері емделуші балаларды құттықтап, педиатрлармен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгінде Қазақстан этникалық біртектілікті сақтай отырып, көпэтносты елдің үлгісін әлемге паш етуде. Қазақтың байтақ даласы 130-дан артық ұлт өкілдеріне ортақ отан саналады.&nbsp;Қазір ауданда 296 өзге ұлт өкілі бір-бірімен жарастықта тату-тәтті өмір сүруде. Оның ішінде, кәріс, неміс, украин, орыс, өзбек, татар, түрікмен, башқұрт, беларусь, грек және қырғыз ұлтының өкілдері бар. Осындай Қазалының тумасы, интернационал отбасынан шыққан өзбек ұлтының өкілі Линда Рустамқызымен жүздесу сәті түсті. Еңбекқор жас Қазалы теміржол емханасында қызмет еткеніне биыл алты жыл толмақ. Әуелгіде ол білімін Шымкенттегі медициналық колледжінде емдеу ісі бойынша тәмамдап, фельдшер мамандығын иемденді. Дегенмен, жас қыздың зеректігіне тәнті болған басшылық тарапынан ол скринингке жауапты маман ретінде бекітілді. Жас қыз емханаға қаралатын теміржолшыларды профилактикалық тексеруден өткізіп, жинақталған мәліметтерді арнайы базаға тіркеп отырумен айналысады. Күніге 30-40 адамды қабылдайды.<blockquote>«Тіл білудің пайдасы зор деген түсінікпен ата-анам орыс сыныбына берген. Мектептегі жақын құрбыларым мен көршілерімнің барлығы дерлік қазақтар болғандықтан мемлекеттік тілді меңгеру қиынға соқпады. Соның арқасында қазақ тілінен олимпиадаларға қатысып жүлделі орындарға ие болдым. Басшылық тарапынан қолдау да көрсетіліп, біліктілікті арттыру курсынан медбикелік сертификатқа қол жеткіздім. Әркез ұжымдастарым демеу жасап, маған жұмыс барысында зор мотивация береді», – дейді Линда Әділбай.</blockquote><blockquote>«Қазір Линда өзінің жүктемесінен бөлек, еңбек демалысындағы медбикенің қызметін қоса атқарып жүр. Басшы ретінде оның адамгершілік қасиетіне ризамын. Тапсырған жұмысты екі айтқызбай өте ұқыпты әрі тиянақты орындайды. Мінезі жайдарлы әрі биязы. Қарсы келіп, сөз сөйлеген емес. Ісіне жауапты болғандықтан сенбі күндері кезекшілікке қоямыз. Кез келген істі қорықпай тапсыруға болады. Компьютерді жақсы меңгерген. Жанындағыларға әрдайым көмектесуге жаны құмар. Сонысымен әріптестері арасында өте сыйлы», – деп сөзін түйіндеді теміржол емханасының меңгерушісі Нұргүл Муса.</blockquote>Линда отбасында екі ағайынды. Оның ізіне ерген інісі Анвар бұл күні Оралдағы оқу орнында білімін жетілдіріп жүрген студент. Ауылға демалысқа келгенінде ата-әжесі мен ата-анасына үй шаруасында қолғабыс болады. Атасы Құдырет пен әжесі Анна жас кездерінде би кешінде танысып, көңіл жарастырған. Он бес одақ дүрілдеп шекараға шек қойылмаған кезде Анна Әділбай Украинаның Хмелницкая облысындағы Деразня ауданына қарасты Волоское селосынан өзіміздің сол шақтары ГПТУ атауындағы кәсіптік оқуға бір топ қызбен бірге білім қуалап келген. Қандай тағдыр десеңізші?! Дегенмен, кәсіптік училещені Анна әжей белгілі себептермен бітіре алмайды. Оған аса қайғыра қоймаған апамыз теміржол мекемесінде, почтада телефонист қызметінде болды. Құдырет ата екеуі 3 ұлдан 5 немере мен 1 шөбере сүйіп отыр.<blockquote>«Аннамен бірге отасқаныма 55 жыл болды. Шүкір бұл аралықта бір-бірімізге демеу болып, өзара ыммен түсінісіп келеміз. Оны ата-анасынан құда түсіп аларда бірге Украинаға 21 жасымда жол тарттым. Әуелі Мәскеуге туыстарына аялдап, сонан соң еліне бардық. Ол жақтағылардың қазақ ағайындардай бауырмашылдығы мен қонақжайлылығы ұнады. Табиғаты да керемет. Далада қалсаң да аш жүрмейсің, жан-жағың жеміс ағаштарына толы. Сосын ол жақта сені таны таныма барлығы сәлемдеседі. Сонысы тәнті етті. Осы кезіме дейін бірнеше рет Аннаның төркініне бардық. Сонда байқағаным, хабарды естіген көршілерінің барлығы жиналып ата-анасының үйінде кішігірім отырыс ұйымдастыратын. Кімнің қандай азығы бар: қаз-үйрек, шұжық сынды дәмділерді дастарқанға әкеп қоятын. Жерлері өте құнарлы. Әрине ол кездер естен кетпейді», – дейді өткенді еске алған Құдырет ата.</blockquote>Құдырет атаның ұлы Рустам татар қызы Альмираны келін етіп түсіргеніне де отыз жылға жуықтапты. Альмира да теміржолшы, аудандағы “ШЧ-40” мекемесінде электромеханик қызметінде.Құдырет Әділбай бір жерде тапжылмастан теміржол зауытында 45 жыл слесарьлік қызметті атқарған. Оның жолын қуған ұлы Рустам да зауытта токарьлік жұмысты еңсеруде.Құдырет атаның айтуынша, оның ата-бабалары сонау Николай заманынан Қазалыға келіп, қоныстанып қалған. Негізгі себебі – Қазалы қаласында сауда-саттықпен айналысуы. Бұхарадан 3-4 түйеден құралған керуенмен зат тасыған. Бірнеше өзбек осылайша бірігіп сауда жасаған екен.<blockquote>«Бүгінде Қазалы дамып, көркейіп келеді. Алғаш поселкеге бала кезімде көшіп келгенімізде. Көршілердің басым бөлігі орыстар, немістер, кәрістер мен өзбектер еді. Кейіннен олар көшіп, қазақ ағайындардың саны көбейді. Кезінде орталықта екі-үш көшеде ғана үйлер бар еді. Қазір қандай? Алпыс-жетпіс жыл аралығында қарқынды дамыды. Халық саны өсті. Еңбектенгенге жұмыс табылады. Қазалылықтардай бауырмал, ашық көңілді жерлестерімді өте құрметтеймін. Сондықтан туған жерімнен жыраққа кетпедім. «Халықтың күші – бірлікте». Осы ауызбіршілігіміз бен татулығымыз арта берсін. Бейбіт заман болсын!» – деді Құдырет Әділбай.</blockquote>

Ұқыптылығымен елге сыйлы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2019 жылдан бастап жыл сайын 7 маусымда Дүниежүзілік азық-түлік қауіпсіздігі күні атап өтіледі.&nbsp;Мақсаты – әлемдегі кейбір жерлердегі аштық мәселесі ғана емес сонымен қатар салауатты өмір салты қағидаттарына қол жеткізу, оның ішінде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету.Тамақтан тарайтын аурулар ғаламдық сипатқа ие, олардан барлық жастағы адамдар, әсіресе 5 жасқа дейінгі балалар және табысы төмен елдерде тұратын адамдар зардап шегеді.<blockquote>«Қызылорда облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті және оның аумақтық бөлімшелері өз кезегінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы шеңберінде облыс аумағында өткізілетін тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін бақылауды және қадағалауды жүзеге асырады. 1-10 маусым аралығында республика көлемінде дүниежүзілік азық-түлік қауіпсіздігі күніне орай онкүндік өткізіледі. Біздің облыста алғашқы іс-шара қаладағы «Сыбаға» базарында ұйымдастырылды. Тамақтан уланудың алдын алу, қауіпсіз тағам таңдау бойынша түсіндірме жұмыстары жүргізіліп, үнпарақтар таратылды.Бұдан бөлек, кез-келген тұрғын акция аясында өзі сатып алған көкөніс пен жеміс-жидектерді нитратқа тегін түрде тексерте алады. Дәл осындай іс-шара алдағы 01-08 маусым аралығында қаладағы бірқатар сауда орындарында жүргізілетін болады», − дейді Қызылорда облыстық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Динара Жанабергенова.</blockquote>Халықтың тамақтану жағдайы, азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі халық денсаулығын сақтау және нығайту үшін аса маңызды факторлар болып табылады.Қазіргі қоғам дұрыс тамақтануға ерекше назар аудара бастады, оның құрамдас бөлігі азық-түлік қауіпсіздігі – биологиялық, химиялық және радиациялық. Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі – бұл адамға және болашақ ұрпаққа зиянды әсер етумен байланысты жол берілмейтін қатердің жоқ екендігін куәландыратын тамақ өнімдерінің жай-күйі.Тамақ өнімдерінде ластаушы заттардың болу факторларына байланысты адамға зиянды әсер етеді, олар: радионуклидтер, токсиндер, адам өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін патогендік микроорганизмдер болуы мүмкін.Департамент басшысының айтуынша, қазіргі уақытта тамақ контаминанттарына химиялық (уытты элементтер, пестицидтер, нитрозоаминдер, полихлорланған бифенилдер және т. б.), биологиялық (зеңді микроскопиялық саңырауқұлақтар мен микотоксиндер, бактериялар мен бактериялық уыттар, ашытқы, теңіз өнімдерінің уыттары және т. б.) және физикалық сипаттағы заттардың жеткілікті үлкен спектрі жатады, бұл ретте микробиологиялық тәуекелдер бірінші орындардың біріне шығады екен.Сонымен қатар тамақ өнеркәсібінде жаңа технологияларды әзірлеу және енгізу тамақтанумен байланысты жаңа қауіптерді тудыруы мүмкін екенін есте ұстаған жөн.Осылайша, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі оның өмірлік циклінің бүкіл тізбегі бойынша қамтамасыз етілуі керек. Яғни азық-түлік шикізатын өсіру, өндіру, тасымалдау, сақтау және сату.<blockquote>«Қазіргі уақытта тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігіне түпкілікті өнімнің ластануының ықтимал қатерлерін айқындай отырып, тамақ өнімдерін өндіруші жүзеге асыратын қатаң өндірістік бақылау да, сондай-ақ оның қауіпсіздігін мемлекеттік қадағалау да жүзеге асырылуы тиіс. Алайда халықтан да тамақ өнімдерін таңдау, өңдеу, сақтау және пайдалану кезінде жауапты болуды сұраймыз», − дейді аймақтың бас санитары.</blockquote>

Қызылордалық эпидемиологтар тұрғындарға қауіпсіз тағам таңдауда түсіндірме жүргізді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған азаматтардың қатарында Қазалы ауданының ұйымдары мен мекемелерінің қызметкерлері бар. Бұл туралы аудан тұрғындарымен кездесу барысында Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов мәлімдеді.МӘМС жүйесінде болу үшін үздіксіз төлемдер қажет. Алайда, сақтандырылмаған азаматтардың көпшілігі медициналық сақтандыруға тұрақты түрде жарна төлемейді. Тиісінше, медициналық қызметтерге толық қолжетімділік жоқ, деп атап өтті Бақыт Тұрғанбайұлы және аудан тұрғындарын МӘМС жүйесімен қамту жағдайы туралы хабарлады.Баяндамашының айтуынша, Қазалы ауданында 77 мыңнан астам адам тұрады, оның 11,5 мыңы медициналық сақтандыру жүйесінде сақтандырылмаған. Олардың жартысынан астамы 12 ай бойы МӘМС-ке тұрақты түрде төлем жүргізбеген. Сақтандырылмағандардың ішінде ауданның ұйымдары мен мекемелерінің 3 мыңнан астам қызметкері бар. Сондай-ақ МӘМС-тен тыс бірқатар жеке кәсіпкерлер, жеке практикамен айналысатын тұлғалар және АҚС шарттары бойынша табыс алатын жеке тұлғалар бар. Бұдан әрі кездесуде аудан әкімінің орынбасары Жалғас Сүйеубаевтың төрағалығымен Қордың облыстық филиалының директоры МӘМС жүйесінің қағидаттарын, аударымдар мен жарналарды қалай төлеу керектігін, БЖТ артықшылықтары туралы және т. б. түсіндірді. Кездесу барысында ауыл тұрғындары сұрақтарымен жүгінді. Әйтеке би кентінің емдеуге жатқызу бюросы порталында Алматыда көзіне ота жасату үшін кезегін күтіп, кезекті жылдамдатуды сұрап отыр.Облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Жангелді Шаймбетовтың айтуынша, 2022 жылғы 24 наурыздағы № ҚР-ДСМ-27 «ҚР-да стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету стандартын бекіту туралы» бұйрығына сәйкес (https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V2200027218), жоспарлы емдеуге жатқызудың жоспарланған күнін порталда жауапты маманмен жіберген кезде автоматты түрде айқындалады. Егер пациент порталда автоматты түрде белгіленген емдеуге жатқызудың жоспарланған күнінен бас тартса, МСАК-тың немесе басқа денсаулық сақтау ұйымының емдеуші дәрігері оған емдеуге жатқызудың неғұрлым кеш күнін немесе неғұрлым ертерек емдеуге жатқызу мүмкіндігі көзделетін басқа денсаулық сақтау ұйымын таңдауды ұсынады. Бұл мәселе облыстық денсаулық сақтау басқармасының бақылауына алынды.Жиынды қорытындылаған ӘМСҚ-ның облыстық филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов МӘМС жүйесі мәселелері бойынша облыс тұрғындарымен кездесулер жалғасын табатынын атап өтті. Барлық сұрақтар бойынша 1414 бірыңғай Call-орталығы, 8 /7242/ 40 00 01 Қызылорда облыстық бірыңғай медициналық Call-орталығы, 8 /7242/ 55 10 16, 55 10 17 ӘМСҚ-ның байланыс номерлер бойынша хабарласуға болады.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/2_97d347bb2c.jpeg" alt="2.jpeg"></figure>

Қазалы ауданының 11 мыңнан астам тұрғыны МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазалы жерінде аудандық орталық ауруханадан бөлек теміржол ауруханасы да күн-түн халыққа аянбай қызмет көрсетеді. Ғасырдан астам тарихы бар емдеу мекемесінің өңірдегі алар орны айрықша. Ақхалаттылар ордасының бүгінгі тыныс-тіршілігі туралы мекеме басшысы Құбыл Ршымбетовпен сұхбат жүргізуді жөн көрдік.– Құбыл Ршымбетұлы, аурухананың 120 жылдығына да аз қалыпты. Сондықтан алдымен өткенге көз жіберсек...– 1904 жылы Қазалы уезінде халыққа медициналық қызмет көрсету мақсатында амбулатория ашылды. Онда ең әуелі фельдшер және акушер жұмыс істеген. 1905 жылы Орынбор теміржол бөлімінің құрылуына байланысты теміржол ауруханасы ашылды. Осы жылы амбулатория 5 орындық болып қайта құрылады. Басында ауруларды фельдшер маманы ат арбамен аралап, медициналық қызмет көрсеткен. 1917 жылы теміржол ауруханасы 40 төсектік орынға көбейтіледі. Бұл сол кездің өзінде теміржол жұмысшыларының денсаулығына көп көңіл бөлінгенін көрсетеді.Ұлы Отан соғысы жылдарында теміржол ауруханасы госпитальға айналған. Түрлі жарақатпен түскен солдаттарды қабылдап, ем жасаған. Төсек саны 1970 жылы 220-ға дейін көбейтілді. 2000 жылдан бастап «Көліктік медицина қызметі» АҚ Қазалы филиалы теміржол ауруханасы, 2005 жылы қайта тіркеуден өтуіне байланысты «Көліктік медицина қызметі» АҚ Қазалы филиалы теміржол ауруханасы болды. 2017 жылдың 20 қыркүйегінде «Апаттар медицинасының теміржол госпитальдары» ЖШС филиалы «Қазалы теміржол ауруханасы» болып қайта құрылды. Қазіргі таңда «Қазалы теміржол ауруханасы» ЖШС болып аталады.– Сіздерде қызмет көрсету аясы шектеулі ме, әлде сырттан келгендерді де қабылдай бересіздер ме?– Біздің ұжым Қазалы, Арал, Қармақшы аудандарында тұратын теміржолшыларға, олардың отбасыларына, теміржол зейнеткерлерін көпсалалы мамандандырылған, алғашқы медико-санитарлық, консультациялық-диагностикалық медициналық көмек көрсетеді. Профилактикалық шаралар жүргізеді. Емделушілердің қолжетімді медициналық көмек алу құқығы қамтамасыз етілген. Жоспарлы емдеу кезінде ауруханаға жатқызбай, бас тарту жағдайлары жоқ. Науқастарды жатқызу «Портал бюросы» арқылы қабылданады, қалғаны күндізгі ауруханада емделеді.Аурухананың жаңа үлгiдегi ғимараты 1994 жылдан бастап жұмыс істеп келеді. Ондағы жер телiмiнiң ауданы – 5137,3 шаршы метрді құрайды. Үш қосалқы корпустағы дәрiхана, ас бөлiмі, кiр жуатын үй және басқалары санитарлық талаптарға сәйкес жабдықталған. Жоспарлы түрде 140 кереуетке есептелген. Филиал құрылымында консультациялық-диагностикалық қызмет көрсету үшін бір ауысымда 350 адамды қабылдауға арналған теміржол емханасы жұмыс істейді. Консультациялық-диагностикалық бөлімде 3 терапиялық, 4 педиатриялық, 6 жалпы тәжірибелік және 2 өндірістік дәрігер қызмет етеді. Емханаға қарасты жеті медициналық бекетте – 7 фельдшер және Сексеуіл, Төретам денсаулық пункттерінде – 2 линиялық дәрігер қызмет етеді.Мұнда ересектер мен балаларға амбулаториялық-емханалық, шұғыл алғашқы, ересектер мен балаларға көрсетілетін стационарды алмастыратын, мамандықтар бойынша консультациялық-диагностикалық және стационарлық медициналық көмектер көрсетіледі. Сондай-ақ, анестезиология және реаниматология, нефрология, жалпы терапия, хирургия, акушерлік және гинекология, невропатология, оториноларингология, эндокринология, педиатрия, жалпы дәрігерлік тәжірибе, кардиология, гастроэнтерология, дерматовенерология, стоматология, офтальмология, травматология және ортопедия, аллергология, пульмонология, онкология, рентгенология, гирудотерапия, нейрохирургия, медициналық реабилитология, дәстүрлі медицина, урология, трансфузиология, психиатрия, наркология, физиотерапия, емдік дене шынықтыру, массаж, эксперттік медициналық көмек жасалады.&nbsp;Сонымен бірге, ауруханада балалар мен ересек арасында нысаналы мақсаттағы топта «В», «С» гепатитке, әйелдер арасында жатыр обырына, колоноскоптық әдісімен ересектер арасында тік ішек, тоқ ішек обырына, ерлер арасында қуық безі, асқазан, өңеш және бауыр обырына, қан айналым жүйесі ауруларына, су қараңғылыққа, қант диабетіне тексеру жүргізіледі.– Тағы қандай қызметтерді жүзеге асырасыздар?– Аурухана құрамында бейінді бөлімшелер қызмет атқарады: хирургия бөлімінде 12, оның ішінде травматологиялық төсек, жоғары технологиялы медициналық көмек төсегі, гинекология бөлімінде 12 терапия бөлімінде 20, неврология бөлімінде 12, балалар бөлімінде 12, нейроинсульт бөлімінде 20, реанимация бөлімінде 8, ақылы қызмет бөлімінің керует саны 12, күндізгі стационарда 40, оның ішінде емханалық 15 төсек қойылған. Сонымен қатар, параклиникалық бөлімдер – клиника-диагностикалық, бактериологилық, биохимиялық, иммун-ферменттік зертхана, функционалдық диагностика жүргізу (рентгенологилық, рентгеноскопиялық зерттеулер, маммография, рентген, компьютерлік томография, «С-дуга» рентгенодиагностикалық аппарат, доплерография, барокамера, УДТ-диагностика, эхо-энцефалоскопиялық, фиброгастроскопиялық, эхоэнцефаллографиялық, доплерографиялық зерттеулер), физиотерапиялық бөлім емдік денешынықтыру, соққылы толқын терапиясы, үгу столы, мойын массажын жасау аппараты, парафин, емдік массаж, емдік тұзды және 10 түрлі дәрілік ванналар, кедр саунасы, су асты массажы, джакузи, мануалдық емдеу, Су-Джок емдеу, барокамера жұмыс істейді. Компьютерлік томография аппаратымен Арал, Қазалы және Қармақшы аудандарының халқына қызмет көрсетіледі. Айта кетсек, ауруханаға бекітілген стационарлық науқастар, мүгедектер, зейнеткерлер, жасөспірімдер, «Батыр ана» орденімен, «Алтын алқа», «Күміс алқа» белгілерімен марапатталған әйелдер және медициналық ұйымдардың жолдамасы бойынша пациенттер тегін өткізіледі.– Қазалы теміржол ауруханасының дамуына өзіндік қолтаңбасын қалдырған білікті мамандар жеткілікті. Соларды атап өтсеңіз…– Аурухананың даму тарихында көптеген бас дәрігерлер алмасты. Атап айтқанда, А.Заколодкин, Глушко, Е.Степанова, Б.Есмагамбетова, Ж.Қазмағамбетов, В.Лим, Қ.Сансызбаев аурухана ісінің ілгерілеуіне тер төгіп, халықтың ықыласына бөленді. Көп жылдар бойы медицина саласында еңбек етіп, зейнет демалысына шыққан дәрігерлер – А.Сейсенов, Г.Канатова, А.Жұбатов, А.Тлекешова, Қ.Сәрсенбаев, Қ.Каликов та өз ісінің мамандары болды. Ауруханада еңбек ететін тәжірибесі мол дәрігерлер – С.Артықбаев, Ж.Елеуов, М.Төребай, Е.Дәрібаев, С.Ахмет, Ш.Байбазарова, С.Төлегенов, Ш.Медетбаева, Б.Айжарықова, А.Кулбаева, Ж.Досбергенованың есімі теміржолшылар арасында ғана емес, бүкіл ауданға белгілі. Мекеменің есеп бөлімін жүргізетін бас есепші – К.Жақсылықова қаражаттың кіріс-шығысын орнымен реттейді. Ауруханада жалпы саны 410 маман, оның ішінде 66 дәрігер (6 жоғары санатты, 10 бірінші санатты, 2 екінші санатты, 202 (2 жоғары санатты, 38 бірінші санатты, 31 екінші санатты) орта медициналық қызметкер, 78 кіші медициналық қызметкер, 72 өзге қызметкерлер еңбек етеді.– Білуімізше, 2016 жылы нейроинсульттік бөлім ашылды. Бұның қазіргі аяқ алысы қалай?–2016 жылдың 15 ақпанынан Қызылорда облыстық денсаулық сақтау басқармасының бұйрығына сәйкес, аурухананың төсек қоры шеңберінде 24 төсектік нейроинсульттік орталық ашылды. Науқастарды дер кезінде қабылдап, жедел медициналық көмек көрсету үшін тиісті құрал-жабдықтар, құрылғылармен, дәрі-дәрмектермен, тасымалдауға арналған арбалар және лифтімен жарақталды. Үлкен және кіші операциялық залдар тәулік бойы нейрохирургиялық операциялар жасау үшін дайындалып, арнайы құралмен қамтамасыз етілген. Реанимациялық-анестезиологиялық бөлімше 9 төсекке кеңейтіліп, осы заманғы қондырғылармен қамтылып, нейрохирургиялық операциялардан кейінгі қосымша реанимациялық 4 төсектік палата ашылды.Сонымен қатар, аурухананың травматологиялық қызметі жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсетуге дайын және көрсетілген медициналық қызметті ақылы негізде жасауға толық мүмкіндігі бар. Бүгінгі таңда аурухананың материалдық-техникалық базасы жақсартылған, барлық бөлімдерге пластикалық терезелер орнатылып, жергілікті бу қазандығынан ыстық су келуі қамтамасыз етілді. Газбен жылытылады, ішкі су жүйесі пластикалық құбырларға ауыстырылды. Сондай-ақ, стационар ғимаратының сыртқы қабырғасы плиталармен көмкерілді.Тұрғындар денсаулығын жақсартуда мақсат еткен әріптестердің халыққа қызмет жолында мерейлі міндеттер үдесінен табыла береріне сенім мол.– Сұхбатыңызға рахмет!

Құбыл Ршымбетов: Халыққа жан-жақты консультациялық-диагностикалық медициналық көмек көрсетеміз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облыстық перинаталдық орталығы базасында пренатальды диагностиканың инвазивті әдістері жүргізіледі. Мамандар Қызылорда облысында тәжірибеге бірегей әдісті енгізіп қана қоймай, оны өңір тұрғындары үшін қолжетімді ете алды.Пренатальды диагностика – ұрықтың хромосомалық патологиясына күдік болған кезде пренатальды кариотиптеуді жүргізу үшін ұрық материалын (хорионбиопсия, амниоцентез, кордоцентез) алу мақсатында ультрадыбыстық бақылаумен жүргізілетін жатырішілік операция. Инвазивті зерттеу әдістері хромосомалық ауруларды, хромосомалық ауытқуларды, сондай-ақ моногендік ауруларды анықтау үшін ұрық материалын алу мақсатында генетик дәрігердің нұсқауы бойынша жүргізіледі.<blockquote>«ДДҰ мақұлдаған инвазивті диагностикаға жіберудің стандартты көрсеткіштері келесі талаптарды қамтиды — жүкті әйелдің жасы 37 жастан асқан болуы керек, жүктіліктің алғашқы апталарында кем дегенде 2 өздігінен түсік болуы, отбасында баланың Даун синдромы болуы, бірнеше туа біткен ақаулар, хромосомалық патологияның жоғары қаупі анықталған инвазивті емес сынақтардың нәтижелері және биохимиялық немесе ультрадыбыстық маркерлер. Мұндай диагностиканың мерзімі тоғызыншы апта мен жиырма бірінші апта аралығында жасалады», — дейді акушер-гинеколог Майра Әжібайқызы.</blockquote>Айта кетейік, инвазивті әдістер ұрықтың жасушалары мен тіндерін және провизорлық мүшелерді (хорион, плацента) алуға мүмкіндік береді. Материалды алу ультрадыбыстық бақылаумен трансабдоминальды түрде (іш қабырғасы арқылы) жүзеге асырылады

Қызылордадағы перинаталдық орталықта пренатальды диагностиканың инвазивті әдістері жүргізілуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жер бетінде ең көп тараған ауру түрлерінің қатарына буын аурулары да жатады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметіне жүгінсек, әлемдегі адамзаттың әрбір үшіншісі буыннан зардап шегуде. Алдын алмаса, соңы мүгедектікке соқтыратын қауіптің қарқындауына себеп не?Буын ауруларының түрлері қандай? Аурудың алдын алу үшін не істемек керек? Осы және тақырып турасындағы өзге де сұрақтарды Қазалы аудандық емханасының ревматолог дәрігері Жанар Қожағұловадан сұрап, білдік.– Жанар Жаңабергенқызы, буын аурулары біртіндеп дендейтін ауру түріне жатады. Көзге көрінбейтін өзгерісті алғаш қалай байқауға болады? Жалпы, буынның ағзадағы қызметі туралы айтып өтсеңіз…– Буын сүйектердің ағзадағы бір-бірімен байланысатын басты жері. Буынның бұзылысы әдетте қалыпты қозғалысқа кедергісін келтіріп, қиындық тудырады. Буын ауруының белгілеріне қозғалыс қиындауынан өзге қызу қимылдаған уақытта аурудың қозуы, ісініп қызаруы, температура көтеріліп, асқа тәбет жоғалуы, таңертең тұрғанда, буындардың қақсауы, әлсіздік, дене салмағы азаюы, бұлшық еттер ісініп, буындар қара, қызыл түске енуін жатқызуға болады.Қазір бұл сала зерттелген. Жағдайы мен салдарына орай түрліше жіктеледі, топтастырылады. Оларға нақты мына нәрсе себеп болады деп дөп басып айту қиын. Мәселен, буындардағы шеміршекаралық майдың таусылуы, сүйектердің қисық бітуі, жарақат салдарынан сынған сүйектердің дұрыс бітпеуі, ревмотологиялық аурулар негіз болуы мүмкін. Артық салмақ және шамадан тыс желінген ас, тұтынатын су сапасыздығы да ауруға соқтыруға себеп бола алады.Аяқтың ауруы, қолдың қақсауын салқын тигенге балап, дер кезенде мән бермей жүретіндер қатары қалың. Немқұрайлық салдары неге ұшырататынын көбі біле бермейді. Сондықтан уақытылы тесеруден өту кез-келген адамның ертеңгі күніне септесетінін айтудан жалықпаймыз.– Статистикаға жүгінсек, бұл аурумен ересек адамдардың 50 проценті ауыратын көрінеді. Сіз айтып отырған тексеруден өткен тексерілушілердің үштен бір бөлігі буындардың қатты ауырғанынан және олардың ісінуінен, қисаюынан зардап шеккенін айтып шағымданады екен. Бұрын бұндай белгілер үлкендерге тән болатын. Қазіргі жағдай қандай?– Оныңыз рас. Буын аурулары бейжайлықты көтермейді. Қазір ауру түрлері жасарып келеді. Осыдан бірнеше жыл бұрын үлкендер шағымданса, соңғы кезде жасы жиырмадан асқан жандардың арасында да белең ала бастады.Мәселен, остеоартроз, коксартроз, остеохондроз секілді аурулар кезінде адамның жүруі қиындайды. Жамбас, тізе буындағы буынаралық шеміршек майы азайып, қос сүйек бір-біріне қажалады. Алғашқыда аздаған ауырсыну еленбегенімен, кейде ауыр жұмыс істегенде, көп жүргенде, бір жерде ұзақ отырғанда, баспалдақпен жоғары көтерілгенде, сырқырап, бел мен жамбас сүйектерде ауырсынулар болады. Бірақ демалғаннан кейін, ауырғаны басылады. Сүйектер қажалған сайын ауырсыну күшейіп, адам тізесін бүге алмайды, ақсаңдайды. Бірте-бірте ауру үдеп, тіпті қарыс қадам жүрудің өзі мұңға айналады. Өкініштісі, аурудың соңғы сатысында дәрі-дәрмек те, жақпа май да көмектеспей, буын ауыстыру, яғни эндопротез салдыруға апарады.– Сандарды сөйлетсек…– 2019 жылы бізге 608 науқас тіркелсе, 2020 жылы – 654, 2021 жылы 681 адам есепке алынған.Остеоартроз ауры көп таралған. Ол жастар арасында да жиі кездеседі. Ревмотойдты артрит екінші орында. Сондай-ақ жүйелі қызыл жегі (СКВ), жүйелі склеродермия (ССД), дерматомиозит, анкилоздаушы спондилоартрит (Бехтерев ауруы) бар.Жыл басынан бері 88 адам жалпы ем алса, 48 науқас күндізгі бөлім қызметін тұтынды. 40 емделуші ауруханаға жатты. Жыл санап еліміздегі басты орталықтарға тексерілу, емделу аясы ауқымын кеңітіп келеді. Бұл бізге белгілісі. Ал өздігінен ем қабылдап жүргендері қаншама.– Буын ауырмас үшін оның алдын алу және бастапқы сатысында қандай қарапайым ережелерді қолданған дұрыс?– Буын ауруынан құлан-таза айығып кету қиын. Бірақ сырқатқа шалдыққан адамдар барынша ауыр салмақты зат көтермей, биік өкшелі аяқ киімнен бас тартып, тым ұзақ жаяу жүрмеуге мейлінше көңіл бөлгені дұрыс. Басты ескеретін нәрсе, дұрыс тамақтану. Мәселен, тәтті бұрыш, сарымсақ пен пияз, шпинат пен ақжелек секілді көкөністер буынға өте пайдалы. Буынға ыстық басу да зиян. Егер қабынған болса, кері әсерін тигізуі мүмкін. Салауатты өмір салтын ұстану буын ауруларының алдын алуға көмектеседі. Әрдайым жаттығулар жасап, рационыңызға табиғи нәрлі тағамдарды қосу маңызды. Дене жаттығуларын жасап, құрамында дәрумендері мол табиғи тағамдарды пайдаланған дұрыс.– Сөзіңізде «құлан-таза айығып кету мүмкін емес» деп қалдыңыз. Бүгінде «Буын ауруынан бір аптада арылтамын», «Үш күнде буын қиындығынан құтыласыз» деген сынды жарнамадан көз сүрінеді. Осы туралы тереңірек түсіндіріп өтсеңіз…– Аурудың алғашқы сатысында жағдайды біршама қалыпты күйге жақындатуға мүмкіндік бар. Ал созылмалы сипат алғанында, біз барынша сол қалпында ұстап қалуға күш жұмылдырамыз. Соңғы сатысында ағза ауыстырылуға жіберіледі. Бірақ науқасының созылмалығын естіп: «Менің буыным ауырады. Бәрібір кейіннен мүгедек болып қаламын» , – деп жерінуге болмайды. Қазір түрлі жаңалықтар, жаңа дәрі-дәрмектер шығуда. Олардың денсаулықтағы кінәратты түбегейлі жоймаса да, жақсартуға атсалыса алатынын тәжірибе көрсетіп келеді.– Уақыт бөлгеніңізге рахмет!

Жанар Қожағұлова, Қазалы аудандық емханасының ревматолог дәрігері: Буын аурулары бейжайлықты көтермейді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облыстық жастар денсаулығы орталығы қалаға қарасты Қарауылтөбе ауылында N179 орта мектебінің жоғары сынып оқушылары арасында «Темекі, есірткі сынды зиянды әдеттердің, жұқпалы аурулардың алдын алу» тақырыбында семинар-тренинг өткізді.Салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін зиянды әдеттерден бас тарту қажет. Зиянды әдеттерге темекі, алкоголь (ішімдік) ішу, есірткі және уытты заттарды тұтыну жатады. Бұл заттарды ұзақ уақыт, ал кейде тіпті, аз ғана уақыт пайдаланғанда ағзамызда психикалық және тәндік тәуелділік дамиды. Зиянды заттарға әуестенудің барлық түрі ақырында ауыр науқасқа шалдықтырады. Мұндай аурулар ұзақ әрі арнайы емдеуді қажет етеді. Адам зиянды заттарды пайдаланудан сақтану үшін олардың кейінгі зардаптарын білу керек.&nbsp;Зиянды әдеттермен күресу – осы құбылыстың себептері белгілі болған жағдайда ғана табысты болады. Темекі тарту, яғни, никотинизм – зиянды әдет және нашақорлықтың бір түрі. Бүгінгі күні осы зиянды әдет медициналық қана емес, сонымен қатар әлеуметтік проблемаға да айналды.Ғасыр дерті болып, қазіргі таңда ең зиянды әдеттің бірі – ішімдік ішу. Ішімдік – бұл орталық жүйке жүйесіне әсер ететін есірткілік. Ішімді жүрек –қантамырлар, жүйке жүйесі, ас қорыту мүшелерінің созылмалы аурулардың және жарақаттанудың, иммундық жетіспеушіліктің, сүйек ұлпалары өзгеруінің және тағы басқа да аурулардың пайда болу себебі болып табылады. Алкогольді өнімді тұтынатын адамдардың балаларында туа біткен кемістіктермен кемтарлық, дене және ақыл-ой дамуы байқалады. Ішімдік барлық өмірлік маңызы бар мүшелер мен жүйелерге зиянды әсерін тигізеді. Ішімдікті ұзақ пайдаланғанда бауыр ұлпаларының өзгеруі, асқазанның қабынуы, асқазан жарасына айналатын гастрит және басқа да аурулар пайда болады.Зиянды әдеттерге әуестік кезеңі мектеп қабырғасынан басталады. Айналадағы достары, қоршаған ортасы салауатты өмір салтын ұстанбайтын болса, жаман әдетке бой алдыру оңай. Семинар-тренингтің мақсаты өрендерге мұның салдарын жіті түсіндіру.

Қызылордалық оқушыларға салауатты өмір салтын ұстануда семинар өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалы халықпен есептік кездесулерін жалғастыруда. Жұмыс тобы облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшылығымен бірлесіп, Арал ауданының тұрғындарымен кездесті.Облыстың ең солтүстік ауданында 73 мыңға жуық адам тұрады, олардың 10,5 мыңы МӘМС жүйесінде сақтандырылмаған. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетовтың айтуынша, сақтандырылмаған азаматтардың ең көп саны белсенді емес халыққа тиесілі.&nbsp;<blockquote>«Арал ауданның 6 мыңнан астам тұрғынының соңғы 12 айда төлемдері жоқ. Сондай-ақ МӘМС жүйесінен тыс 2,5 мыңнан астам жумысшы, 529 жеке кәсіпкер, жеке практикамен айналысатын адамдар және жеке тұлғалар, АҚС шарттары бойынша табыс алатын 573 адам бар. Яғни, бұл азаматтардың барлығы МӘМС жүйесінде медициналық қызметтерге толық қол жеткізе алмай отыр», - деді Бақыт Исмаханбетов.</blockquote>Бұдан әрі филиал директоры МӘМС-ке төлем жасау тәсілдері, бір жыл бұрын төлеу мүмкіндігі, бірыңғай жиынтық төлемнің ерекшеліктері туралы хабардар етті.Аудан әкімінің орынбасары Кете-Төлеби Бержановтың төрағалығымен өткен кездесу барысында бірқатар сұрақтар мен ұсыныстар айтылды.Мәселен, «Арал тұз» компаниясында МӘМС-те сақтандырылмаған қызметкерлер бар. Осыған байланысты кәсіпорындар мен ұйымдарда ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын күшейту ұсынылды.Сонымен қатар, жеке кәсіпкерлер келесі сұрақпен жүгінді: бір мезгілде жалдамалы қызметкер болып табылатын жеке кәсіпкер медициналық сақтандыруға жарна төлей ме? ӘМСҚ облыстық филиалы директорының айтуынша, «МӘМС туралы» Заңның 28-бабының 3 және 5-тармақтарына сәйкес төлеуші өзінің жалақысының 2%-ын жалдамалы қызметкер ретінде және ЕТЖ-нің 1,4 еселенген мөлшерінің 5% - ын жеке кәсіпкер ретінде 4 900 теңге төлейді. Жеке кәсіпкер қызметі тоқтатылған жағдайда, ҚР Салық заңнамасына сәйкес, МӘМС жарналарын кәсіпкер ретінде төлемеуі тиіс. &nbsp;Қосаман ауылының тұрғыны шағымданған. Анасы артериялық гипертензиямен ауырады, диспансерлік есепте. 74 жастағы әйел инсультпен түсті, бірақ ол ауруханаға жатқызылмаған. Өтінішті облыстық денсаулық сақтау басқармасы бақылауға алды. Басшының орынбасары Жангелді Шаймбетовтың айтуынша, шұғыл жағдайда науқасты ауруханаға жатқызу қажет, тиісті тексеру жүргізіледі.Кездесуді қорытындылай келе, Бақыт Исмаханбетов Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры ең алдымен пациенттердің құқықтарын қорғауға бағытталғанын атап өтті. Бұзушылықтар анықталған жағдайда келесі байланыс арналары арқылы хабарласу қажет: 1414 бірыңғай байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы және Telegramдағы SaqtandyryBot. Осы құралдар сақтандыру мәртебесін тексеруге мүмкіндік береді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/2_ac49958e34.jpeg" alt="2.jpeg"></figure>

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Денсаулық