<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Ұлт болашағы үшін ең нәзік, ең жауапты сала – білім мен ғылым. Ахметше айтсақ, «Осы замандағы жан таңырқарлық нәрсенің бәрі де ғылыммен табылған. Адам баласын көкте құстай ұшқызған, суда балықтай жүздірген – ғылым.Дүниенің бір шеті мен екінші шетіне шапшаң хабар алғызып тұрған – ғылым, от арба, от кемелерді жүргізген – ғылым». Қазақ даласы талантқа кенде емес. Туған жерден түлеп ұшқан білім жолын қуған азаматтар қаншама. Самал Дәрібайұлы – әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің доценті, филология ғылымдарының кандидаты. Қазалының ғана емес, қазақтың дарынды перзентімен сұқббаттасудың сәті түскен еді.– Балалық шағыңыз туралы айтып өтсеңіз... Өнерге баулыған кім?– Осы қасиетті топырақта, нақтырақ айтар болсам, Жанқожа батыр атындағы ауылда дүниеге келдім. Бал дәурен балалық шағым да осында өтті. 1988 жылы ауылдағы №94 орта мектепті тәмамдадым. Кім-кімге де өзінің туған жері, өскен ортасы ерекше ыстық қой. Мен де сол күндерді сағынышпен еске аламын. Дүниеге әкеліп, тәрбиелеп өсірген ата-анамның да мәңгілік мекені осы топырақта. Менің өмірімдегі ең аяулы жанның бірі – алғаш қолыма қалам ұстатып, әріп танытқан Күләнда ұстазым біраз уақыт бұрын дүниеден озды. Жалпы, адамның қалыптасуына, дүниетанымына өскен ортасы, білім алған мектебі үлкен ықпал етіп, бағыт-бағдар береді. Қай жерде жүрсем де Әзілхан, Жаңабай, Шүйіншәлі, Нұрбай және Ұлмекен, Гүлшат, Айзада есімді ұстаздардың, әдебиет әлемінің есігін ашып берген Несібелі, Жолдас сынды мұғалімдердің жарқын бейнелері жүрегімде. Өкініштісі, бұл ұстаздарымыз қазір жарық дүниеде жоқ. Өмірде кездейсоқ ешнәрсе болмайды, қазіргі азды-көпті жеткен жетістігіміз алдымен Алланың, ата-анамның және осы ұстаздарымның еңбегі екенін ешқашан естен шығарған емеспін. Ауыл тәрбиенің тал бесігі ғой. Халықтық педагогиканың небір ғажап үлгісін кешегі ауылдағы қазыналы қарттардың сөзінен, апа-әжелеріміздің өнегесінен де алдық. Бұл – ауылда күні бүгінге дейін жалғасын тауып келе жатқан дала академиясының асыл арнасы.Мектеп бітіргеннен кейін қазіргі әл-Фараби (бұрынғы С.Киров) атындағы Қазақ ұлттық университетінің филология факультетіне оқуға түстім. Сөз өнеріне, әдебиет әлеміне деген қызығушылығымды оятқан ұстаздарымды жоғарыда атадым. 10-сынып оқып жүргенде қазақ тілі мен әдебиетінен ең алғаш рет өткізілген Республикалық олимпиадаға қатысып, жүлдегер болуым да болашақ осы мамандықтың қыр-сырына терең үңілсем деген арманға жетелеген болуы керек.– «Ұлттық мектепті» қайта жаңғырту мүмкін бе? Ұлттық мектептің қазіргі білім ошақтарынан ерекшелігі неде?– Бұл сұрағыңызға бір-екі ауыз пікірмен жауап беру қиын. Кезінде Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев сынды алаш арыстары қазақ баласы елін сүйетін, мемлекетшіл тұлға ретінде қалыптасуы үшін оқу-ағарту жүйесі үдерісінің дұрыс жолға қойылуына ерекше мән берді. Себебі кез-келген елдің болашағы тек оқыған, білімді ұрпақпен ғана баянды. Қазақ зиялылары осы ретте өзінің ұлттық құндылықтарын, тілін, дәстүрін сақтап, білім мен техниканы дамытып отырған елдердің іс-тәжірибесін зерттегені, үлгі қылып алар тұстарын ой елегінен өткізгені белгілі. Яғни ұлттық мектеп деген ұғым тек тілдік фактормен ғана өлшенбейді. Болашақ мектеп бітіруші түлектің кәсіби маман ғана емес, жақсы адам болып қалыптасуы аса маңызды. Білім мен біліктің парқы бар. Ұлы ұстаз әл-Фараби «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деп бекер айтпаса керек. Қазіргі қоғамда болып жатқан кейбір келеңсіз жайттар адамдардың білімсіздігінен болып жатқан жоқ. Сондықтан, ұлттық мектепте ғасырлардан жалғасып келе ата-бабаларымыздың аманатына, өмірлік ұстанымдарына ерекше мән беріледі. Мысалы, 1993 жылы көрнекті ұстаз-ғалым Алма Қыраубаевның «Сенім» бағдарламасы негізінде ашылған мектептегі іс-тәжірибелер осы сөзімізге толық дәлел болады. Бұл мектепте мемлекеттік стандарт бойынша бекітілген пәндерден бөлек «Ислам мәдениеті», «Ежелгі дәуір әдебиеті», «Қыз әдебі» сияқты сабақтар өтетін. Оқушылар үзіліске күйдің немесе әннің сазымен шығатын. Әннің (күйдің) тарихы, авторы туралы деректер қабырғаларға ілініп, оқушылардың танысуына мүмкіндік жасалынатын. Яғни, үзілістің өзі ұлттық құндылықтарды білуге бағытталды. Бұдан басқа «Лездеме тақта», «Хат» т.б. көптеген тәжірибелер болды. Бұл мектеп өкінішке қарай қазір жоқ, бірақ іс-тәжірибесін дамытып отырған білім ошақтары бар.– Тәуелсіздік жылдары елде қиындық көп болды. Мемлекет боп қалыптасу барысында түрлі салада дағдарыстар жүріп жатты. Ағартушылық, педагогика саласында қандай қиыншылықтар болды?– Иә, тәуелсіздікті алған алғашқы жылдары еліміздегі қай салаға да оңай болған жоқ. Қиындықтар болды. Бұл оқу-ағарту саласын да айналып өтпегені белгілі. Сол қиын-қыстау шақта отбасын асырау үшін адамдардың көпшілігі мамандықтарын тастап кетуге де мәжбүр болды. Бірақ, өз ісіне жан-дүниесімен берілгендер қиындыққа шыдап, тіпті айлап, жылдап жалақы алмай да қызметтерін адал атқарды. Бұл ұстаздар қауымына да қатысты. Әрине, айтуға ғана оңай. Тақтаға жазатын бордың өзін оңайлықпен таба алмай қиналған мұғалім, мектепке баратын баласына кітап-дәптер таппай қиналған ата-ана – осыдан жиырма бес-отыз жыл бұрын көз алдымыздан өткен көріністер. Сондықтан, дәл осындай күрделі, сыналар шақта жасымай еліміздің нығайып, тәуелсіздігіміздің тұғырлы болуына аянбай еңбек еткен жандарды бүгінгі күннің қаһармандары дер едім. – Тәуелсіз ел атанғанымызға отыз жылдан асып барады. Ұлт ретінде неден ұттық, неден ұтылдық?– Жеткен жетістігіміз де, игере алмай жатқан тұстарымыз да жетерлік. Ұтқанымыз бен ұтылғанымыз бар. Мұның бәрі көз алдымызда өтіп жатыр. Мемлекеттің мықты болуына әр адам мүдделі. Қазіргі жастар – тәуелсіздік алған жылдары дүниеге келген азаматтар. Олардың білімге деген ынтасы қуантады. Соңғы жылдары жастардың техникалық ғылымдарға деген қызығушылығы артып келеді. Бұл – құптарлық дүние. Бізге болашақ жаңа заман технологияларын меңгерген мамандар керек. Яғни, өзіміз бір дүниені ойлап тауып, өндіріске кіргізсек және оны тұтынсақ қана толыққанды дамуға жол ашылады. Мен гуманитарлық саланың маманы болсам да, осы мәселеге назар аударамын. Себебі, біздің бай тарихымызды, әдебиетіміз бен мәдениетемізді әлем танып, санасу үшін экономикамыз қуатты, технократтық бағытымыз айқын болуы керек. Әлемдік нарықта жетекші орынға ие болып отырған корей, жапон техникасын қазір бәріміз күнделікті тұтынатынымыз жасырын емес. Олар өздерінің ұлттық руханиятына сызат түсірген жоқ, қайта жандандырып, жаңа сапаға көтеріп отыр. Бұл мысал, бірақ ол бізге арман болып қалмауы керек.– Қазір отбасы институтының қадірі кетіп, құндылық ауысуда. Ажырасу, балалардағы суицид, отбасыда жасалатын қылмыс та көп. Сарапшылар болашақта адамдар балалы болудан бас тартып, тек өздері үшін өмір сүретін болады дейді. Отбасы құндылығын қалай сақтаймыз?– Рас, саяси-қоғамдық, отбасылық институттардың қазақ тарихында қандай маңызды рөлге ие болғандығын білеміз. Билер, батырлар, жыраулар институтын айтпағанда, әжелер, жеңгелер институтының өзі тәрбиенің өзегі, құт берекені сақтаған қасиеттің бұлағы еді. Қазір олар түрлі факторлардың әсерімен өз қызметін тоқтатты немесе әлсіреді. Осы бірнеше іргелі институттың берген тәрбиесін, дәстүрін, өнегесін беру, оның функцияларды жүзеге асыру өкінішке қарай бүгінде ата-ананың, тіпті көп жағдайда тек мұғалімнің ғана жауапкершілігінде қалып қойды.Қойып отырған сұрағыңыздағы жағдайлар қайталанбас үшін тұтас қоғамның жауапкершілігі керек. Өз-өзіне қол жұмсау, ажырасу – бүгінгі қоғамдағы жанды ауыртып, өзекті өртейтін дүние. Бұрын анда-санда ел ішінде бұндай жағдайларды естігенімізбен, қазақ қоғамы бұған дейін мұндай мәселелермен бетпе-бет келмеген. Әсіресе, соңғы жылдары шаңырақ құрған жастардың ажырасуы жиілеп кетті. Тәрбиенің темірқазығы болып отырған ауылдарда да байқала бастады. Бұл жағдайлар неге белең алып бара жатыр? Тек қана материалдық қиындықтардан, жетіспеушіліктен бе, әлде басқа да себептері бар ма? «Отан отбасынан басталады» дегендей, егер отбасының шаңырағы шайқалса, бұл тек тәрбие институтының ғана емес, тұтас мемлекеттік деңгейдегі күрделі мәселенің біріне айналмақ. Ол үшін осы бағыттағы құзырлы мекемелердің сараптамалық зерттеулері, ұсыныстары керек-ақ…– Әдемі әңгімеңіз үшін рақмет!&nbsp;

Самал Дәрібаев: Ұстаздың ұлты жоқ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Айшылық алыс жерлерді айтпаған күннің өзінде осыдан он жыл уақыт бұрын аудан халқына қоңырау арқылы қызмет көрсететін таксидің көмегіне жүгіну қиын болмаса да, діттеген жеріңе жету оңайға соқпайтын. Ол кезде тұрғындардың дені бос жүргізушіні де, операторды да ұзын сонар кезекпен күтуге мәжбүр болатын еді. Шақырған жеріңізге жылдам жетеді деген «Такси-Макси», «Нұр», «Сұңқар» таксилерінің өзін талай рет телміре күткеніміз есте. Ал қазір ше? Қазір бәрі қолжетімді. Бүгінде сарылып, сарғайып бір сағаттап көлік күту деген атымен жоқ. Арнайы қосымша арқылы көліктің түрін де, түсін де, бағасын да өзіңіз таңдай аласыз. Бар-жоғы екі минуттың ішінде көлігіңіз де келе қалады. Әзірге «Яндекс» қосымшасы қолданысқа енбесе де, «Индрайвер» жүйесі жергілікті халықтың жүріп-тұруына жарап тұр. Аталған қосымшалардың тиімділігі көп болғанымен, теріс тұсы да жоқ емес. Жасыруға келмес, қазір көптеген көлік жүргізушілері тапсырыс беруші клиенттердің көңілінен шықпайды. Неліктен деген сұраққа әр түрлі жауап бар. Бұны біз де өздігімізше саралап көрдік.«Жол мұраты – жету». Иә, Бүгінде темір тұлпар тізгіндеген жүргізуші де, көлік іздеген жолаушы да көп. Тұтынушылардың саны көбеймесе, азайған емес. Мойындауымыз керек, такси жүргізушілеріне деген сұраныс көбейген сайын, олардың табатын табыстары да күн санап артып келеді. Әйтеуір не керек, аудан ішінде қазір жеке жүргізушілер де, арнайы қосымша арқылы жұмыс істеп жүргендер де көп. Тіпті, такси алаңы (питак) да бар. Қызмет түрін өзіңіз таңдайсыз. Алаңға барып көлікке мінем десеңіз де, «индрайвер» шақырсаңыз да болады. Алыстан қол бұлғап көлік тоқтата да аласыз. Ақшасын төлесеңіз, таксисттер табыла кетеді. Бірақ барлық көліктің көңілге қонымды әрі жайлы екендіктеріне кепілдік жоқ. Әсіресе, қолыңызды бұлғап, көлік тоқтатсаңыз, кейбірі қалаған жеріңізге жақсы жеткізіп тастаса, енді кейбірі клиенттің мазасын алғанды ұят санамайды-мыс. Олардың арасында шектен шығып, бейәдеп қылық көрсететіндері де көп. «Айтпасақ сөздің атасы өледі» демекші, осы тұста көлік жүргізушілерінің мәдениеті мен қауіпсіздігі жайында аз-кем айтпасақ, әбестік болар.Мәдениет – әуелі адамның өзінен басталады. Қарапайым адаммен сөйлесу, дұрыс мәміле жасай білу, сыпайылық таныту деген сияқты терминдердің өзі кісінің қандай дәрежеде екендігін айқын көрсетеді емес пе? Үйде, жұмыста, қоғамдық ортада тіпті кез келген жерде адамға ең бірінші мәдениеттілік керек-ақ. Сол секілді такси ішінде де бұл маңызды рөл атқарады. Мәселен, клиенттің көлік жүргізушісіне дұрыс жауап беруі, келісілген қызмет ақысын беруі сынды ұсақ-түйектердің өзі мәдениетке жатады. Ал такси жүргізушілері ше? Иә, олардың да өзіндік этика мен эстетиканы сақтауы шарт. Бұл – біріншіден адамдыққа жатады. Екіншіден – заң жүзінде міндетті. Әрине, ол – арнайы қосымша арқылы табыс табатын көлік жүргізушілеріне ғана. Ал заң жүзінде такси қызметкері болып табылмайтын, оны қосымша жұмыс ретінде алып жүретін адамдарға мұндай заң жүрмейтін секілді. Содан да болар, аудан тұрғындары тарапынан мұндай жүргізушілерге келіп түсетін арыз шағымдар да жоқ емес.Былай қарап тұрсаңыз, ақысын берген әрбір клиент кез келген жерге ыңғайлы (комфортно) барғысы келеді. Ыңғайлылық дегеніміз – сіздің түсінігіңізде желдеткіші бар, жаңа үлгідегі көлік болғанымен, біздің түсінігімізде айналып келгенде тағы да мәдениетке келіп тіреледі. Көпке топырақ шашпаймыз, әрине. Бірақ «Көрген көзде жазық жоқ» демекші, өкінішке қарай кейбір көлік жүргізушілерінің өз клиенттеріне құрметсіздік көрсетіп жататынын көзіміз талай көрді. Мәселен, тапсырыс беруші жолда ауырып келе жатыр делік. Ал әлгі таксисттің оны көре тұра дауысын барынша шығарып ән тыңдауы – құрметсіздік емес пе? Ол ғана болса жақсы ғой. Кейбірі клиенттің мазасын алып, бәз-біреулермен жол бойы телефонмен сөйлесуді ұят санамайды. Қала берді, қисынсыз сұрақтар қойып, берекеңді қашыратындар да бар. Керек десеңіз, қыз-қырқынға қырғидай тиісіп, танысқысы келетін «сұлтандар» да табылады. Онда тұрған не бар дейтін шығарсыз? Иә, қазақшылыққа салғанда онда тұрған дәнеңе де жоқ. Бірақ әлем елдерінде мұның барлығы әдепсіздік әрі өрескел қателік болып есептеледі. Керек десеңіз осындай болмашы дүниелер үшін арнайы айыппұл төлейді екенсіз. Өйткені тәртіп қатал. Хош. «Жайымды айтсам жасырмай, жағдайым менің осындай» деп жеке көлік жүргізушілерінің де жайын айттық. Ендігі кезек қолыңыздағы құрылғы арқылы қызмет көрсететін түрлі қосымшаларда һәм такси қызметінде. Жоғарыда айтқанымыздай, қазіргі кезде шиелілік ағайынның қызметіне жарап тұрған – жалғыз «Индрайвер» қосымшасы бар. Аталған қосымшаны өзіңізге тіркеп, көлік жүргізу де ауыр жұмыс емес. Қиынға да соқпайды. Ал дәл сол Индарайверде қызмет көрсететін көлік жүргізушілерінің бүгінгі жайы қандай? Көңілге қона ма?Жалпы халықаралық талапқа сай такси қызметіне қойылатын бірнеше міндеттер мен талаптар бар. Атап айтар болсақ, жүргізушінің қырағылығы мен сыпайылығы, көліктің қауіпсіздігі, таза болуы, техникалық байқаудан өтуі, сондай-ақ такси жүргізушісінің кем дегенде 5 жыл көлік жүргізген тәжірибесінің, диспетчер, таксометрдің болуы. Өкінішке қарай мұндай талаптарды сақтап жатқандар аз. Өйткені, қазір екінің бірі – таксист. Алайда олардың құжатын да, тәжірибесін де сұрап жатқан ешкім жоқ. Ал оны жылы жауып үнсіз қалдық дегеннің өзінде кейбір қызметкерлер қосымшаның талабына да, тәртібіне де бағынбайтын сыңайлы. Жұрттың мазасын алып, жөнсіз сұрақтар қою былай тұрсын, арамызда адам өміріне қауіп келтіретіндей әрекетке барып жатқандары қаншама.Былтыр Қызылорда қаласында қыз зорлау дерегі бойынша құқық бұзушылықтың орын алғаны баршаға мәлім. Дәл сол оқиғаның қылмыскері «Индрайвер» жүргізушісі болып шыққанын білесіздер ме? Қысқасы былай. 17 жастағы мектеп оқушысы аталған қосымша арқылы такси қызметіне жүгінген. Бұқаралық ақпарат құралдары көздеріне сенсек, кейіннен отыздан асқан белгісіз ер адам көлігіне отырған әлгі қызды белгісіз жерге апарып зорлаған көрінеді. Иә, бұл оқиға ұзақ уақыт бойы әлеуметтік желіде де біраз талқыға түскен болатын. Осыдан соң көптеген тұрғындардың таксиге мінуге жүрексініп, зәре-құты қашқан. Осындай келеңсіз жағдайлардан кейін жуырда Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі «көлік жүргізушілері мен такси қызметіне жаңа өзгерістер енгізу туралы» Заң жобасын әзірлеген болатын. Хош. Не десек те, сақтық әуелі өзімізден болғаны дұрыс. Арғысы ар мен заңның еншісінде.

Шиеліде такси қызметі талапқа сай ма?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Айтыс өнері – ғасырлармен қанаттасып, дәуірлермен үндесіп, заманамен тілдесіп келе жатқан кемел дүние. Ауыз әдебиетінің жарқын мұрасы. Түркі жұртының, оның ішінде қазақ пен қырғыздың төл өнері болып табылатын сөз сайысының, әсіресе, ұлтымыздың біртұтастығы мен саяси өміріне де зор ықпал еткені анық.Түрлі республикалық айтыстардың бас жүлде иегері, жас айтыскер Нұрзат Қарумен әңгімелескен едік.– Нұрзат, Қазалы ауданы Өркендеу ауылында туып өстіңіз. Ақындыққа, айтыскерлікке келуіңізге не түрткі болды?– Айтыстағы қай жеңісім болсын менің ғана емес, туған жердің ортақ жеңісі деп білемін. «Сыр елі жыр елі» деп бекер айтпаған ғой. Қасиет пен кие қонған мекенде дүниеге келіп, өнерді сезініп өстік. Оның үстіне өзімнің туған анам Ғалия Орынбасар ақын, нағашыларымның ішінде сазгерлер бар. Анамның ақындығы мен өскен ортам қалам ұстауыма әсер етті. Яғни, ақындық қаннан да, қасиетті топырақтан да дарыса керек. Бірақ мұны кәсіби түрде дамытпай жүріппін.Ал айтыскер боп үлкен сахнаға шығуыма себепкер – қарашаңырақ ҚазҰУ-дағы ұстазым Күләш Ахметова. Университет қабырғасында жүргенде бір сабақтың кезінде ұстазыммен сөз қағыстырып, артынан :"сен ақынсың ғой, айтысқа да шамаң келеді", – деп сенім білдірді. Содан бастап айтысқа қатыса бастадым.– Айтыс қалай ұйымдастырылады? Алдын ала жұптап,тақырыптар беріле ме?– Мен қазір Алматы қаласындағы Алатау дәстүрлі өнер театрында ұйымдастыру (импровизация) бөлімінде жұмыс жасаймын. Яғни, айтыс, жыр-терме ұйымдастырамыз. Ал жалпы өзім қатысатын республикалық айтыстарда тақырып алдын ала беріледі. Сол тақырыпты жан-жақты ашу үшін ақындар ізденіп, оқиды. Ал сөз бәйгесіне қатысатындарды жұптау әр кезде әрқалай ұйымдастырылады. Бұрын көбіне айтысқа бір күн қалғанда қазылардың жеребесі арқылы жұпталса, соңғы кездері халықтың таңдауымен сахнада жұпталып жүр. Кеше ғана Оралда өткен "Асылтас" айтысында да, оның алдында өткен Қасқелеңдегі айтыста да ақындар халықтың жеребесі арқылы жұпталды.– Үлкен сахнада ең алғаш кіммен айтыстыңыз?– Өнер адамы үшін халықтың көңілі мен сахнадан үлкен табалдырық жоқ. Айтысты студент кезімнен бастағанымды айтып өттім. ҚазҰҚПУ-да Балғынбек Имашпен бәйгеге түстім. Ал үлкен сахнада ең алғаш Талғат Мықимен Семей қаласында айтыстым. Далада ашық алаңда он мыңдай халық көрермен болды. Әр айтыс өзінше ерекше әсер сыйлайды. Дегенмен, алғашқының орны бөлек. Қай салада болмасын өзін өзгемен емес, кешегі өзімен салыстыратын адам жеңіске жетеді.Сондықтан әр айтыс сайын өзімді салыстырып, дайындығымды көбейтуге тырысамын.– Көтеріліп жатқан мәселелер көп. Бір айтыстың өзінде Қазақстанмен танысып шығуға болады. Айтыста айтқан бір ауыз сөзіңіз өзгеріске әкелген кезін айтып өтсеңіз…– Қай кезде де ақындар халықтың сөзін сөйлеп, елдің жағдайын көтеріп жүр. Бекарыс Шойбеков ағамыз Елбасының алдына барып та қарапайым халықтың жағдайын сөз етті. Әр айтыстан кейін біраз өзгерістер де орын алады. Мысалы, ақындардың мәселені көтеруі арқасында басында баспанасы жоқ, жері жоқ адамдарға аз да болса жағдай жасалды, күнделікті халық қарайтын теледидардағы кәріс, үнді сериалдары тоқтатылып, орнына қазақша контент ұсыныла бастады. Одан да басқа біраз нәрсеге ақындар мұрындық болған.Кеше соңғы айтыста Арал, Қазалы өңіріндегі қуаңшылық мәселесін Қызылорда облысы әкімдігіне жеткіздім. Қазақтың жаны малмен бірге ғой. Айтыс соңынан марапаттау кезінде әкім сол күні Арал жақтан келгенін, елдің жағдайы қиындап жатқанын, жағдайды оңалтудың жолдары қаралып жатқанын айтты. Яғни, облыс әкімінің бұл мәселеге бей-жай қарамай, өз көзімен көріп, дұрыс шешім қабылдайтынына сенімдімін.– ИК, Ninety one сияқты топтарды тыңдайсыз ба?– Ирина Кайратовна, Ninety one топтарын тыңдамаймын. Талғамына қарай әр адам түрлі музыканы тыңдайды ғой. Өзім дәстүрлі әндерді жақсы көремін. Қазақтың баласына дәстүрлі әнді насихаттап, тәрбиені бесіктен бастап беру керек деп ойлаймын. Бұл топтарды тыңдайтын жастар көп. Әрине, оларды тыңдамау керек демеймін. Өнерге еркіндік керек. Олар өз жанрымен Қазақстанды шетелге танытып, өз ойларын қоғамға тыңдатып жүр. Тыңдарманы бар жастарды қолдау керек.– Айтыскердің сөзі билікке, қоғамға қаншалықты өтімді?– Билікке де, қоғамға да айтыс өтімді. Себебі, жоғарыдағылар айтыста айтылған сөздерден кейін нәтиже шығаруға тырысып, әрекет жасайды. Түрлі жобалар да айтыста көтерілген мәселеден кейін талқыланып, жүзеге асып жүр.Көбінесе нақты билікке айтылғандардың біраз сөзі эфирлерде қиылып берілуі немесе сол бөлігі шықпауы мүмкін. Сондықтан қазір ютуб желісіне салынып жүр. Әрі халық өзі қалаған уақытында, өзі қолдайтын ақындарының шығарылымын қарай алады. Әлеуметтік желілердің жаңалығы десек болатын шығар бұрынғыдай қиып тастау, шығармай қою деген нәрсе атымен жоқ.– Қазақстандағы діни фанатизм, тұлғалардың культқа айналуына кім кінәлі?– Діни фанатизм деген – үлкен мәселе. Фанатизм деген жанкештілік, сауатсыздық қой. Дін үшін өмірін қиып жатқандар қаншама. Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан – 2050» стратегиясында діни фанатизмді тоқтату керектігін атап өткен болатын. Енді ғана барымыз бен жоғымызды түгендеп жатқандықтан біздің елімізде діни ағымдардың насихатталу оқиғасы орын алып жүр. Мынау дұрыс, мынау бұрыс деп тағы айта алмаймыз. Соңғы онжылдықта үлкен мәселе болған ұлы жиһадты тоқтатуға биліктегілер барынша жұмыс істеп, ақпараттық тұрғыдан, әрекет тұрғысынан атсалысуда. Діни фанатизмге нақты біреуді немесе бір нәрсені кінәлі деу қате шығар. Себеп көп, шешім аз.– Бізде ұлтжандылықтан гөрі ұлтшылдық басым сияқты. "Қазақтар өзінің кім екенін білсе, әлемді басқарады", "Шыңғысхан қазақ болған" деп кеудені соғу жалған мақтан емес пе?– Біз өзіміз 19 миллион ғана халықпыз. Неліктен дінімізді, дәстүрімізді, тілімізді насихаттамасқа?! Оның үстіне көпұлтты мемлекет болғандықтан, қазақтың құндылығын неге дәріптемеске? «Тілі жоқ мемлекет мемлекет емес» деп Ахмет Байтұрсынов айтқандай жеке мемлекет, ұлт ретіндегі ерекшелігімізді, болмысымызды сақтап қалу үшін еңбек етуіміз керек. Ахмет, Міржақыптар халықты ұлтшылдыққа шақырған жоқ. Тек ұлтшылдық пен ұлтты шынайы сүйе білудің айырмасын сезіну керек шығар.– Әңгімеңізге рақмет!

Нұрзат Қару: Айтысқа келуіме ұстазым себепкер болды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Алтайдан Атырауға дейінгі ұлан-ғайыр аумақты алып жатқан атырабымыз жайлы кезінде этнограф ғалым Григорий Потанин «Маған бүкіл қазақ даласы ән салып тұрғандай көрінеді» деген еді. Тал бесіктен жер бесікке дейін бар ғұмырын әнге сыйғызған қазақтың әу демейтіні жоқ екені жасырын емес. Ұлтымыздың жаны да, жүрегі де – ән.Ән өнерінің салалық дамуы жылдан жылға биіктеп, көркем өнердің шыңы саналар классикалық бағыт та өзінше бөлек қарқын алып келеді. Ерекше бағытта ел мәдениетін дамытып жүрген жастар да жоқ емес.Сондай талантты жерлесіміздің бірі, 2017 жылы Түркия мемлекетінде өткен халықаралық өнер фестивальінің жүлдегері, халықаралық вокалистер байқауының екінші орын иегері, «Жыр жазамын жүрегімнен» Ғ.Жұбановаға арналған классикалық әншілер байқауының жүлдегері, «EXPO» жастары атты халықаралық әншілер фестивалінің лауреаты, халықаралық М.Магомаев әндерін орындау және жаңғырту мақсатындағы «Синяя вечность» әншілер байқауының жеңімпазы, қазалылық талантты жас Сәкен Кермешпен әңгімелесудің реті түсті.— Сәкен Қуантқанұлы, балалық шағыңызға бойласақ... Өнерге алғашқы қадам қашан басталды?– Әйтеке би кентінде туып өстім. Баланың бойынан тамшыдай талантты байқайтын әуелі ата-ана. Өз жұртымда, нағашыларымда әншілікке жақын болғандар баршылық. Сондықтан қандай өнер болса да, қанмен келген қасиет дегенім артық емес.2002 жылы №216 мектеп-гимназияның табалдырығын аттадым. Сол сәттен бастап менің өнерімді, бойымдағы дарынымды қолдап, алға сүйреген алғашқы ұстазым – Гүлнәр Аяпова. Ол жалғыз менің ғана емес, ауданда өнерге аяқ басқан өрендердің ортақ ұстазы.2011 жылы Қазанғап атындағы Қызылорда музыкалық колледжіне тапсырып, оқуға түстім. Колледж қабырғасында жүргенде Қуаныш Құттымұратов есімді кәсіби маман, классикалық әншінің тобына қабылдандым. Осы орайда өнерге баулыған ұстаздарыма алғысым шексіз. Колледжде білім ала жүріп Қызылорда облыстық Тұрмағанбет атындағы ұлт аспаптар оркестрінде қызмет жасадым. Сонымен бірге филармонияда жеке солист те болдым. Сол кезеңде аспаптармен кәсіби түрде танысып, композиторлық қырымды аштым. Әлі күнге дейін ән, өлең жазу өнерін дамытып келемін. Балалық арманым маған шетелдерді көріп, түрлі әлемдік фестивальге қатысу мүмкіндігін сыйлады. Қай бағытта жүрсек те, ән өнерінің жанашыры болдым. Қазіргі таңда аудандық өнер мектебінің вокал сыныбының оқытушысымын. Алдағы мақсат – шәкірт даярлап, туған елдің мәдениет саласына қызмет ету.— «Мәңгі аяқталмайтын істерде адамның ұлылығы жатады» депті Гёте. Академиялық классика да өнер ретінде мәңгілік десек болады. Неге классикалық бағытты таңдадыңыз?— Әнші болам деген балалық арман алға жетелеп, 2015 жылы Алматы қаласындағы Құрманғазы атындағы ұлттық консерваторияның вокал кафедрасына қабылдандым. Үлкен шаһарда жүріп өнерге, алға қойған мақсаттарға деген көзқарас түбегейлі өзгерді. Яғни, өзімнен классикалық әнші болуды талап еттім. Опералық жанрда білім алып, өзімді дамытуға ұстазымыз Ұлан Кенжебеков тікелей әсер етіп, түрлі конкурсқа да дайындады. Классикалық бағытты таңдағаныма өкінбеймін.– Өңірде музыканың ерекше жанрына қаншалықты сұраныс бар?– Ауданда классикалық бағытты ұстанған 3-4 әнші бар. Жалпы мәдени шара немесе жиын-тойда классикалық әнге деген ерекше көзқарас сезіледі. Тыңдармандар өздерінің жоғары бағасын беріп жатады. «Ән айтсаң, жаныңды жеп айт» демекші, жанды қозғай шырқалған ән тыңдаушыны бейжай қалдырмасы анық.– Шәкірт тәрбиелеудесіз. Болашақ таланттарды дайындауда аудан тарапынан қолдау бар ма?– Қазіргі таңда Қорқыт ата атындағы Қазалы аудандық өнер мектебінде оқытушымын. Эстрадалық, классикалық бағытта да әнге баулып жүрген шәкірттерім бар. Аудан төңірегінде жас таланттарға қолдау жеткілікті. Осы бағытта жергілікті өнерпаздар Мәдина Ералиева, Роза Бағланова атындағы ән сайысы жиі ұйымдастырылады. Мұндай шараларға балаларды қалдырмай қатыстырамыз.– Өнер деңгейі көрермен санымен өлшенбейді. Дегенмен классикалық ән жанкүйерлерінің қарасы аз. Сіздің ойыңызша, себеп неде?– Біздің елде классикаға деген сұраныс Италия, Германия, Франция сынды мемлекеттерге қарағанда әлдеқайда аз. Себебі XVI ғасырдың 30-жылдарында Италияда опера пайда болды. Сол кезден бастап опера жанры ұлғайып, күрделеніп, бүгінгі күні ұрпаққа мұра, аманат болып отыр. Бізде неге сұраныс аз десеңіз, әр ұлттың өзіне тән ата-бабадан қалған рухани мұрасы бар, классикадан гөрі қазаққа қара өлең, дәстүрлі ән құнды.Дегенмен опера бізге жат өнер емес. Е.Брусиловскийдің «Қыз Жібек», Л.Хамидидің «Абай», М.Төлебаевтың «Біржан-Сара» операсы театрларда әлі күнге дейін қойылып, халықтың ықыласына бөленуде. Қазақ елінде бұл бағыт енді қанат жайып, дамудың жаңа арнасына түскендей. Сондықтан болашақта классикаға деген сұраныстың көбейері анық.– Әнге комерсанттық көзқараспен қарайтын бір топ бар. «Тапсырыспен» ән, өлең жазатындарға қалай қарайсыз?– Өнердің қай-қайсысы да қасиет, киеге ие. Колледж қабырғасында, ата-анадан жырақ жүргенде жазған алғашқы «Сағынышым» деген ән туған жерге деген сағыныштан туған еді. Қазіргі таңда 15 авторлық әнім бар. Ал комерсанттық көзқарасқа қатысты «өнер сатылмайды, тек бағаланады» деген ұстанымдамын. Жазылған әр ән – жан рахаты үшін, іште сайрап жатқан, маза бермейтін ноталардан туар дүние. Сондықтан ақша табу мақсатында шығатын ән жүрекпен жазылмайтын сияқты.– Қазалы топырағы таланттарға кенде емес. Дегенмен тасада қалып кететіндер баршылық…– Әрине, қазір ауылдық жерлерде күміс көмей, музыкалық аспаптың құлағында ойнайтын бауырлар, іні-қарындастар жеткілікті. Таланттың тасада қалуына негізгі себеп – білімнің жоқтығы. Кәсіби музыкалық білімді жалғастырмайтын дарынды жандар көп. Білім алмаған адамда өзіне сенімсіздік болады. Бірақ шын ниеттенген адамның арманы алдамайды, мақсатына жетеді.Өткен жылы ғана әріптесім Гүлдана Мұратбайдың республикалық «Қазақстан дауысы» жобасына қатысып, іріктеуден өту арқылы көрерменнің көзайымына айналғаны – соның айғағы. Ол өзінің өнеріне деген адалдықтың туын желбірете білді. Берілетін мүмкіндік баршаға ортақ. Тек әрекеттену, тоқтамау керек деген пікірдемін.– Әңгімеңізге рақмет!

Аудандық өнер мектебінен түлеп ұшқан талант көп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;&nbsp; Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан әскерлерінің жауынгерлік қабілетін түбегейлі арттыру, күш құрылымдары арасындағы тиімді үйлестіруді қамтамасыз ету, олардың жедел және әскери-техникалық үйлесімділігін жолға қою жөніндегі тапсырмаларын орындау мақсатында осы жылдың 28 мамыры мен 6 маусымы аралығында «Тойтарыс-2023» аумақтық қорғаныс бригадасы арнайы-тактикалық оқу-жаттығуын өткізуде.Оқу-жаттығуға Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдары, арнаулы мемлекеттік органдары тартылуда. Оның аясында әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен соғыс уақытында маңызды нысандарды қорғау, диверсияға қарсы операцияларды жүргізу, сондай-ақ соғыс жағдайына дайындық шараларына бақылау-тексеру жүргізілуде.Әскерлерді бақылаудың бұл түрі аумақтық қорғаныс әскерлерінің жауынгерлік даярлығын, олардың маңызды нысандарды қорғаудағы мүмкіндіктерін пысықтауға, техника мен қару-жарақтың, жеке құрамның дайындығын, сондай-ақ командирлердің әскери ұрыс кезінде бөлімшелерді басқару қабілетін жан-жақты зерттеуге мүмкіндік береді.Оқу-жаттығу нәтижесімен қатысушыларға кезекті әскери атақтар беріледі.

«Тойтарыс – 2023» арнайы-тактикалық оқу жаттығуы өтуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;&nbsp; Елімізде әрбір алтыншы отбасы бір перзентке зар болып отыр. 14 мыңнан аса ерлі-зайыптының табиғи жолмен балалы болуға мүмкіндігі жоқ. Бүгінде бала аңсап бармаған жері, баспаған тауы жоқ осындай отбасылардың көбі ЭКҰ көмегіне сүйенетіні жасырын емес. Бүгінде бедеуліктен зардап шегіп, соның салдарынан айрандай ұйыған берекесінен айрылған отбасылар көптеп кездеседі.Отбасында сыңғырлаған сәби күлкісін естуге зар болған ерлі-зайыпты кикілжіңге келіп, нәтижесінде елімізде ажырасу деңгейі де күрт көбейді. Бұл мәселе тек қана біздің мемлекетті емес, жалпы дүниежүзін алаңдатып отыр. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, мемлекетімізде жаңадан отау құрған жұптардың 15 пайызы бедеулікке шалдыққан. Нақты цифрлық көрсеткіштерге жүгінсек, республика бойынша 14 мыңға жуық әйел бедеу, мыңдаған еркек белсіздіктен зардап шегуде.Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен еліміздегі демографиялық ахуалды жақсарту мақсатында «Аңсаған сәби» арнаулы бағдарламасы іске қосылған болатын. Бағдарламаның мақсаты – қосалқы репродуктивті технологиялардың көмегімен отбасылық-демографиялық мәселелерді шешуге жәрдемдесу. Осы орайда «Экстракорпоральды ұрықтандыру» бағдарламасымен квота саны 7 мыңға дейін көбейтілді. Ел Президенті 2020 жылдың 1 қыркүйегінде «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты халыққа ұсынған Жолдауында мемлекетімізде орын алып жатқан бала туу көрсеткішінің төмендігі жөнінде тілге тиек етіп, бұл мәселемен жұмыс жасау керектігін алға тартты. Мәселенің алдын алу мақсатында «Аңсаған сәби» бағдарламасы Президенттің басшылығымен өз жұмысын бастады. &nbsp;Жобаның негізгі мақсаты – экстракорпоральды ұрықтандыруға бөлінетін квота санын 7 есеге дейін арттыру &nbsp;және ерлі-зайыптылар арасындағы бедеулікті азайту.«Аңсаған сәби» бағдарламасына кез келген азамат өтінім бере алады. Өтініш иесінің жасы 18 бен 49 жас арасында болуы басты талаптардың бірі ретінде ескеріледі. Жобаның бастау алған уақыты мен биылғы жылға дейін шамамен жобаға қатысқан 3300 отбасында 4000 бала дүниеге келген. Ал, 2000-ға жуық әйел жүктілігі бойынша қаралуда.<blockquote>&nbsp;Бала сүйе алмау – бүгінде медициналық қана емес, әлеуметтік мәселелердің бірі. «Экстракорпоральды ұрықтандыру» бағдарламасымен Қызылорда облысына да квоталар бөлініп, осы күнге дейін бірнеше жүздеген отбасы порталға салынып, ЭКҰ орталықтарына жолданды. Бұл емшара терапиялық жолмен емдеу нәтиже бермейтін бедеулік диагнозы қойылған пациенттерге арналған. Денсаулық сақтау министрлігі белгілеген медициналық параметрлерге сай қалыпты соматикалық және эндокриндік мәртебелері, жеткілікті овариалды резерві сәйкес келуі қажет. Жатырдың туа біткен немесе жүре біткен ауытқулары, соматикалық және психикалық бұзылулар, аналық без ісіктері, жедел қабыну және кез келген локализация онкологиясы болған жағдайларда ғана мамандар науқасты экстракорпоральды ұрықтандырудан бас тартуы мүмкін, – дейді Сырдария аудандық емханасының арнайы мамандары.</blockquote>Мүмкіндігі жоқ жанға жасанды жолмен балалы болудың құны да едәуір. Табиғи жолы тағдырына жазылмаса,құнын төлеп құшағына сабиін алса болады. Бірақ, жасанды ұрықтандыру балалы болуға жүз пайыз кепілдік бермейді.Дүниежүзі ғалымдары ЭКҰ арқылы туылған балалардың денсаулығын жан-жақты зерттей отырып, бұл әдістің адам денсаулығына еш зиян тигізбейтінін анықтаған. Медицинада осы әдісті тапқан биолог ғалым Роберт Эдвардсқа 2010 жылы «Нобель сыйлығы» берілгенін айта кеткеніміз жөн. Яғни, жасанды жолмен туылған баланың табиғи жолмен дүниеге келген сәбиден еш айырмашылығы жоқ. Дегенмен, мамандар жүре пайда болған бедеулік пен белсіздік дертіне бағыттап «ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздеуді» ұсынады. Айта кетейік, елімізде экстракорпоральды ұрықтандыру мүмкіндігі 2010 жылдан бастап қолжетімді. Бірақ квота санының аздығы көп отбасының үкілі үмітін өшіргендей болды. Мемлекет басшысының тапсырмасымен жүргізілген жұмыстар бүгінгі таңда өз нәтижесін беріп келеді. Қазіргі таңда елімізде 26 ЭКҰ орталық жұмыс жасайды. Ал «Аңсаған сәби» бағдарламасы 2025 жылға дейін жалғасын таппақ. Қаншама отбасының қуанышына себеп болған жоба алдағы уақытта да бірқатар отбасына бала сүйгізіп, еліміздегі бедеулік дертін кемітеді деген үміттеміз. &nbsp;

«Аңсаған сәби»: Квота саны 7 мыңға дейін көбейтілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қазақ киімі халықтың сан ғасырлық тарихын, мәдениеті мен мұрасын бейнелейді. Бүгінгі таңда заманауи сән мен ұлттық киімдер сәтті үйлеседі. Қазіргі таңда мұндай түрдегі киімдер жастарды көбірек қызықтыруда және мерейтойлар мен туған күндерге жақын адамдарға ұлттық нақыштағы киімдерді сыйға беру сәнге айналды.Ұлттық киім тігу өте күрделі мәселе. Кәсіби тігіншілер қазақ костюмінің көптеген қыр-сырын білуі, ою-өрнектер мен ұлттық кестелерді меңгеруі тиіс. Облыста ұлттық киім тігумен айналысатын кәсіпкерлердің бірі – ЖК "Aiman abdi атауымен Суюнтаева Айман Галымбекқызы" Кәсіпкер жоғары сапалы эксклюзивті ұлттық киім, шығармашылық ұжымдардың өнер көрсетуіне арналған костюмдер, түрлі ассортименттегі заманауи үлгідегі ерлер, әйелдер және балалар киімдерін, сондай-ақ этно турдегі қазақ бояуы бар бомберлерді шығарады. Тапсырыс бойынша киім тігуді заманауи технологиялық жабдықта кәсіби тігіншілер орындайды.Кәсіпкер "Aiman abdi"– 2022 жылы кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба шеңберінде субсидиялау және кепілдік беру құралдары бойынша кәсібіне жылжымайтын мүлік сатып алу мақсатында "Банк ЦентрКредит"АҚ арқылы несие алып, "Даму" Қорының қолдауына ие болып, несие бойынша жылдық сыйақы мөлшерлемесі 6%-ға түсірілді.&nbsp;<blockquote>​- Ұлттық ою-өрнектері бар киімдер жасай отырып, халқымыздың рухани-мәдени мұрасын насихаттауға өз үлесімді қосып жатқанымды сезінемін және барша халықты да шақырамын, - дейді Айман Ғалымбекқызы.</blockquote>

Ұлттық киімді дәріптеп жүрген кәсіпкер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; &nbsp;«Қамбаш» олимпиадалар және қосымша білім беру орталығындағы балаларға арналған жазғы тынығу лагерінің &nbsp;салтанатты ашылуы өтті.&nbsp;Шарада орталық тәрбиеленушілері өз өнерлерін ортаға салып, мыңбұрылған бишілер мен жезтаңдай әншілер көрермендер көзайымына айналды.&nbsp;<blockquote>Балғындардың дәстүрлі қуаныш мерекесіне аудан әкімі Серік Сермағамбетов қатысып: «Тәуелсіз Қазақстанның жарқын болашағы да, келешектегі келбеті де – Өздеріңіз! Сондықтан да Сіздердің Тәуелсіз еліміздің бейбіт аспанында бақытты өмір сүруі үшін жағдай жасауға барынша еңбек ететін боламыз. Отбасынан басталған бақытты балалық шақтарыңыз Отанның адал азаматы болуға жетелесін. Болашақтарың жарқын, аспандарың ашық елімізді өркендетер келешектің кемеңгері болыңыздар! Әрдайым мерейлеріңіз үстем болып, барлық арман-мақсаттарыңыз орындалсын», - деп жылы лебізін жеткізді.</blockquote>Сонымен бірге, Қызылорда облыстық білім және ғылым қызметкерлері кәсіподағы комитетінің төрайымы Гүлнар Есқалиева қатысып, балалардың қызықты демалыс өткізуіне тілектестік білдірді.Мерекелік шара барысында Серік Сағитжанұлы орталық қызметін көріп, жас қолөнершілердің дайындаған туындыларын тамашалады. Сондай-ақ тынығу лагеріндегі балаларды жан-жақты дамыту бағытындағы атқарылып жатқан бастамалармен танысты.&nbsp;Мұнан соң аудан басшысы және құрметті қонақтар тынығушылармен бірге кешкілік алау отын тұтандырып, естеліктерімен бөлісіп, жасөспірімдермен бірге ән шырқады. Мерекенің соңы әсерлі от шашумен аяқталды.Атап өтейік, «Қамбаш» жазғы тынығу лагері биылғы жылы 7 ауысым бойынша 1000-нан астам баланы жазғы демалыспен қамтиды. Ал бүгінгі тынығу лагерінің алғашқы легінде 130 бала қабылданды.Демалыс орнында балалардың қызығушылығы мен психологиялық жас ерекшеліктеріне сәйкес робототехника, ағылшын, орыс тілдерінің үйірмелері, спорттық-әскери клубтар, суда жүзу және ән, би, сурет үйірмелері жұмыс жүргізеді. Әрбір тынығушы өздерінің қалаған үйірмелеріне барып, өз уақыттарын тиімді, әрі қызықты өткізуіне жағдай жасалынған.

Арал ауданында жазғы тынығу лагері ашылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Бүгін Қармақшы ауданы әкімі Жандос Еркінбек Ақай ауылдық округінің тұрғындарымен кездесіп, өзекті мәселелері мен ұсыныстарын тыңдады.Аудан басшысы бірінші кезекте аудан көлемінде атқарылып жатқан ауқымды жұмыстарға тоқталып, одан соң алдағы жоспарларымен бөлісті.Сондай-ақ, ағымдағы жылы Ақай ауылдық округі бойынша 11 жоба республикалық, облыстық, аудандық бюджет көздері арқылы қаржылай қолдау тапқанын айтты.Атап айтқанда, дене шынықтыру-сауықтыру кешені мен газ құбыры желілерінің құрылысына, Астана көшесінен №1-ТВ техникалық су ұңғымасын бұрғылау жұмыстарына, Құдайбердиев, Қазыбек би, Баймаханов көшелеріне орташа жөндеу жұмыстарына және балалар ойын және спорттық тренажер ойын алаңын орнатуға қаржылары бөлініп, тиісті жұмыстар жүргізіліп жатандығын жеткізді.Сонымен қатар, ауылдық округтегі 5 көшеге орташа жөндеу жұмыстарын жүргізуге және Майлин, Әуезов көшелерін жарықтандыру жұмыстарына жоба-сметалық құжаттарын әзірлеуге, ведомстволық сараптамадан өткізуге қажетті қаржысы қаралғандығын хабарлады.Жиын соңында аудан экономикасы мен халықтың тұрмыс-тіршілігін арттыруға бағытталған жұмыстар жалғасын таба беретінін жеткізіп, әрі қарай тұрғындардың қойған сұрақтары мен ұсыныс-пікірлеріне жауап берді.Кездесуден кейін, аудан әкімі жаңадан салынып жатқан дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылыс барысымен танысты.

Қармақшы ауданы әкімінің халықпен кездесуі басталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> “Әрбір бала бір жұлдыз, жарқырауға көмектес” деген еді бабамыз Жүсіп Баласағұн. Баланың бойындағы табиғат берген ерекше қабілетті, дарындылықты тани білу, оның әрі қарай дамуына бағыт-бағдар беру – әр ұстаздың, әрбір білім жолында қызмет еткен жандар үшін маңызды міндет болып саналады. Міне, осындай талап үдесінен табыла білген "Дарын" балалар шығармашылық орталығының "Біз дарынды баламыз, жұлдыз болып жанамыз" тақырыбындағы жылдық есептік концерті ұстаз Света Игенбайқызының ұйымдастыруымен аудандық мәдениет үйінде берілді. Қазақ өнері арқылы балаларға ұлттық тәрбие беру, өз елін өркендетуге үлесін қосатын білімді, өнерлі ұрпақ тәрбиелеу бағытында ұйымдастырылған бұл концерт жоғарғы деңгейде өтті.&nbsp;Аталған концерттік бағдарламада осы орталықтың шәкірттерінен құралған "Айсәуле","Ай-Жұлдыз" би тобы мың бұрала билеп, домбырашылар күмбірлете күй ойнап, вокал класында білім алып жүрген қабілеті ерек келешек иелері әсем дауыстарымен ән шырқап, фортепиано аспабының құлағында ойнаған шәкірттер өз өнерлерімен &nbsp;көрермендерді тәнті етті. Сонымен қатар орталық мұғалімдері мен түрлі республикалық өнер сайыстарында жүлделі орындар еншілеп жүрген талантты өрендер жиылған қауымға өнерлерін паш етті. Концертті тамашалауға келген ата-аналар балалардың шығармаларын жоғары бағалап, керемет әсер алып, ризашылығын білдіріп жатты. Сол ата-аналардың бірі:<blockquote>Шығармашылық орталықтың концертіне арнайы бардым. Жаңашылдыққа бет бұрған ұстаздардың барлығы білімді де білікті жандар. Менің де балам домбыра бөлімінде дәріс алады.Светаның рәтті еңбегінің арқасында балам республикалық, халықаралық байқаулардың жүлдегері атанып келеді. Өз баламның ғана емес, барлық талантты балалардың өнерлерін тамашаладым. Мен келсем, мәдениет үйінің көрермендер залы адамға толы екен. Бұл жергілікті тұрғындардың өнерді бағалағаны деп білемін. Бүгінгі концерттен керемет әсер алып, рухани демалып қалдым. Орталық ұстаздарына алғысым шексіз. Олар ылғи ата-аналармен тығыз байланыста жұмыс істейді. Өнер ұжымына шығармашылық табыс тілеймін, – дейді Индира Тәуекелқызы.&nbsp;</blockquote>Баланы заман талабына сай көрегендікпен икемдеп, оларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамытуды мақсат еткен орталықтың талантты жеткіншектері аз ғана уақыт ішінде кәсіби мамандардан дәріс алып, біраз жетістіктерге қол жеткізгені аңғарылып тұрды. Қуаныштан жүздері бал-бұл жайнаған оқушылардың әлі де талай асулардан асып, белестерді бағындырарына сеніміміз мол.

Аралдық бүлдіршіндер өнерімен танылды                    

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Егін науқаны басталған тұстан оған қауіп төндіретін зиянкестер көп екені мәлім. Оның қатарында шегірткелер қаптап кететіні тағы бар. Олар ауыл ша-руашылығы саласына зор шығын да келтіреді деп есептеледі. Сол себерті шегірткемен күреске байланысты Сырдария аудандық аумақтық инспекциясының басшысы Ербол Асқарбекұлымен сұқбат құрған едік.– Ербол Асқарбекұлы, өзіңізге белгілі қазіргі таңда ауыл шаруашылығының зиянкесі – шегірткемен күрес мәселесі өткір қойылып отыр. Бұл бойынша ауданда қандай іс-шаралар жүргізілуде?– Біздің өңірімізде ерекше қауіпті шегіртке зиянкестерінің екі түрі кездесетіні жасырын емес. Олардың қатарында азиялық шегіртке және италиялық прус. Азиялық шегіртке аймағымыздың ну қамысты жерлерінде, күріш егістіктерінде көп тарайды. Ал италиялық прус құмды, далалық шөлейт жерлерде көп кездеседі. Бұлар Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі бекіткен ерекше қауіпті зиянды организмдер тізіміне енгізілген болатын. Сондықтан ауыл шаруашылығы жерлері мен мал жайылымдықтарын осы зиянкестерден қорғау шаралары (химиялық өңдеу жұмыстары, улы химикаттар, зерттеу) республикалық бюджет есебінен қарастырылғандығын айта кетейін.– Оларға қарсы қандай шаралар атқарылады?– Зиянкестерге қарсы зерттеу жұмыстарын «Республикалық фитосанита¬риялық диагностика және болжамдар әдістемелік орталығы» РММ Сырдария аудандық филиалы атқаратындығын еске салайын. Осы &nbsp;жылы ерекше қауіпті зиянкестерге шегіртке зиянкестеріне қарсы жүргізілетін межелеу үшін 2022 жылдың жаз, күз айларында шегірткелердің шағылысу мен жұмыртқа салу кезеңіне зерделеу жұмыстары жүргізілді. Зерттеу жұмыстары барысында италиялық прусқа қарсы 99,7 мың гектар жер, азиялық шегірткеге қарсы 118,6 мың гектар жер тексерілді. Осы жүргізілген зерттеу жұмыстарының қорытындысы бойынша биыл италиялық прусқа қарсы 150 гектар жер және азиялық шегірткеге қарсы 3200 гектар жер химиялық өңдеуден өткізіледі деп жоспарланып отыр. Бүгінде 2023 жылдың көктем, жаз айларында азиялық шегірткенің және италиялық прустың дернәсілдер кезеңіне қарсы зерделеу жүргізілуде. Атап айтар болсам, азиялық шегірткеге қарсы 70000 гектар, италиялық прусқа қарсы 89500 гектар жер зерттеуден өткізіледі.– Зиянкестерге қарсы химиялық өңдеу жұмыстарын кімдер жүргізеді?– Оны «Pest Mosq treatment» жер үсті желдеткіш бүркішпен «Дельта-ЮГ» ЖШС ұшақпен жүргізеді. Қазіргі таңда республикалық бюджет есебінен ерекше қауіпті шегіртке зиянкестеріне қарсы қолданылатын пестицидтер (улы химикаттар) толығымен алынды. Осыған байланыс¬ты аудан көлемінде ерекше қауіпті зиянды организмдер мен карантиндік нысандарға қарсы фитосанитариялық іс-шараларды уақытылы, тиімді жүргізу шараларын орындау мақсатында аудандық штаб құрылған.– Өзіміздегі зиянкестердің екі түрі¬мен күрес қандай бағытта жүргізіліп жатыр?– Бұларды қатардағы жай шегірткелер қатарына жатқызуға болмайды, егін үшін ерекше қауіпті зиянкестер. Осыған байланысты қазіргі таңда италиялық прус және азиялық шегіртке дернәсілдері жаппай жер бетіне шығуда. Бұл жүйелі, қатаң бақылауға алынған. Соның нәтижесімен зиянкестерді улау өз нәтижесін беретін болады. Аудан көлеміндегі барлық бал ара және ауыл шаруашылық малдарын ұстайтын жеке және заңды тұлғаларға ескерте кететін жайт, ерекше қауіпті шегіртке зиянкестеріне қарсы химиялық өңдеу жұмыстары кезінде бал аралары мен ауыл шаруашылық малдарын қауіпсіз жерлерге көшіруді қамтамасыз етсе деген тілек бар. Ал, кент пен ауылдық округтерде химиялық өңдеу шаралары жүргізілетін кезеңде қосымша хабарламалар берілетін болады.&nbsp;

Сырдария ауданының аумағында шегіртке зиянкестерінің екі түрі кездеседі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Ерлік жасау мамандық пен сала таңдамайды. Десе де, халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін ол – тәртіп сақшылары. Қауіптің бел ортасында жүретін полицейлердің жұмысы оңай емес. Олар қоғам тыныштығын күзетіп қана қоймай, қиындыққа тап болған қаншама жанды ажалдан арашалап, өмірлерін құтқарып қалады.Оның бір дәлелі ретінде бүгін Қызылорда өңірінің полицейі жергілікті тұрғынды ажалдан құтқарды.&nbsp;Жергілікті сағат 11:30 шамасында Жалағаш ауданы полиция бөлімінің жергілікті полиция қызметі бөлімшесінің бастығы полиция майоры Абдраманов Ержан Асылханұлы және патрульдік полиция тобының аға инспекторы полиция лейтенанты Өтеш Ернұр Өміртайұлы аймақты аралаған. Кенеттен көліктің алдынан жергілікті тұрғын жүгіріп шығып, көліктерін тоқтатуын сұрайды. Ентіккен азамат Бұқарбай батыр елді-мекеніне қарасты «Северный» каналында бір азаматтың суға батып бара жатқандығын айтып, көмектесулерін өтінді.&nbsp;Осы сәтте полиция қызметкерлері жедел әрі үйлесімді әрекет жасады, себебі абайламай жасалған бір әрекеттің өзі орны толмас қасіретке апаруы мүмкін еді.&nbsp;Полицей Ержан тұңғиыққа бойлаған жігітті аман алып қаламын деп ойланбастан суға секірді. Суға секіріп, жігітті жағаға шығарып, оған дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсетті.&nbsp;Мән – жайды анықтау барысында жергілікті тұрғын канал жиегіне барып, күріштіктің суын тексеремін деп абайсызда құлап кеткендігі анықталды. Ол Қызылорда қаласындағы жоғарғы оқу орындарының бірінің студенті.&nbsp;Полицейдің өзі атап өткендей, ол бұл әрекетті ерлік деп санамайды, бұл оның күнделікті жұмысының бір бөлігі ғана. Десек те, ердің ері сыналар оқиға болған тұста қызылордалық полицейлер ерлік көрсетіп, азаматтық танытты.&nbsp;Елге қызмет ететін осындай адал құқық қорғаушылар полиция абыройын көтеріп келеді. Алдағы уақытта сын сағатта ерлік көрсеткен полицейлер марапатқа ұсынылмақ.

Архив