<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Білімді ұрпақ – іргелі елдің кепілі. Ел болашағына,&nbsp;өскелең жас ұрпаққа сапалы білім мен саналы тәрбие беруде білім ұяларына жүктелер міндет зор. Сырдария ауданында мақтанышпен айтар тау тұлғалардың бірі және бірегейі ақиық ақын Асқар Тоқмағамбетовтің атымен аталатын білім ошағы. Бұл мектептен талай мықты, білімді тұлғалар түлеп ұшты. Асқар Тоқмағамбетов ауылындағы ақынның аты берілген №135 орта мектебі бүгінде оқушылардың білім сапасын арттыру, шығармашылық қабілетін дамыту мақсатында нәтижелі еңбек етуде. Іргелі білім ошағының тыныс-тіршілігі, атқарылып жатқан жүйелі жұмысы, жөнінде мектеп директоры Нұрлан Құрманалиевпен сұхбаттасқан болатынбыз.– Нұрлан Маханбетжанұлы, іргелі білім ұясының құрылуы, бастау алған тарихы туралы айтып берсеңіз…– Талайларды білім нәрімен сусындатып, тәлім-тәрбие берген мектептің тарихы сонау тереңде жатыр. Алғаш 1935 жылы қамыстан үлкен қақыра жасап, оны мектеп үйіне айналдырған оқу ордасының ең алғашқы мұғалімі Тәжмағанбет Сағындықов еді. 1937 жылы бала санының көбеюіне байланысты екі бөлмелі жаңа мектеп салынды. Бұл уақыттарда көбінесе ер мұғалімдер ұстаздық еткен. Сол жылдары ер адамдардың әскер қатарына шақырылуына байланысты ұстаздар бірінен соң бірі ауыса берген. Сұрапыл соғыс кезінде Күләш Жарылқасынова, Зейнепал Есіркесінова, Насиха Уалиевалар ұстаздық еткен. Бұл кісілердің барлығы да сол кезде үш айлық курстан өткен жетінші сыныпты бітірген жастар еді. 1950 жылы қосымша класс бөлмелері салынып, көрші үш мектеп бірігіп, «Молотов» жеті жылдық мектебіне айналды. Майлықұм колхозындағы «Молотов» атындағы жеті жылдық, XVIII партсъезд колхозындағы «Н.К.Крупская» атындағы жеті жылдық және Бидайкөл колхозындағы бастауыш мектептер бірігіп, 1950-1951 оқу жылында «Молотов» атындағы жеті жылдық мектеп болып аталды. Ол кезде мектеп шағын болатын. Мектеп тарихында небір мықты, ерекше дарынды ұстаздар қызмет етіп, ауыл балаларының сауатын ашып, білім берді. Талай сындарлы сәттерде, сұрапыл соғыс кездерінде қызмет етіп, қаншама қиындыққа қарамастан ауыл балаларын білім нәрімен сусындатқан ұстаздарымыздың еңбегі әрқашан да ел есінде, ұмытылмасы хақ. Мектепке 1984 жылдан бастап Қазақ ССР-і Министрлер кабинетінің шешімімен ақын, сатирик Асқар Тоқмағамбетов есімі берілген болатын.Білімнің қайнар көзі ауыл мектебінен талай дарынды жас түлеп ұшып, елге абыройлы қызмет етіп, еселі еңбектерімен елге танылды. Атап айтқанда, республикаға еңбегі сіңген қызметкер, режиссер Хұсейін Әмір-Темір, Қазақстан суретшілер одағының мүшесі Шәкен Сәменов, Төлеген Досымов, Рүстембек Алданазаров, Абдулла Омаров, Жолшыбек Бисенбаев, қазіргі «Гүлдер» ансамблінің жетекшісі, продюссер Сәрсен Ибрашева, педагогика ғылымының кандидаты Шаһарбек Төлегенов, I-санатты дәрігер-терапевт Тәжігүл Раманқұлова. Бұдан бөлек ерен еңбектері арқылы талай шәкірттің шырағын жаққан ардагер ұстаз-дарымыз Болат Қайранбаев, Жәнібек Маханбетов, Құндызай Байзақова, Бисенкүл Қыстаубаева, Қалдаш Тойшыбекова, Назнуш Әбибуллаева, Айжамал Дәрменова, Кенжегүл Басқынбаева, математика пәнінің үздігі Қалдыгүл Алтынбекова, ағылшын тілі пәні мұғалімі Роза Тілеубаева апай-ларымыздың елеулі еңбегін атап өтпеске болмас.– Мектептің педагогикалық құрамы, сапалы білім алуға оқушыларға жасалған жағдай, жалпы білім ошағының бүгінгі жай-күйі мен тыныс-тіршілігі жөнінде не айтасыз?– Мектеп ғимараты 1982 жылы іске қосылған. Типтік жоба бойынша 624 орындық, екі қабатты. Мектеп ауыз сумен толықтай орталықтандырылған, дербес жылу орталығынан жылытылады. Мектеп ауласы талапқа сай қоршалған. Мектепте медициналық қызметке байланысты медициналық жабдықтармен қамтамасыз етілген арнайы бөлме бар. Сонымен қатар мектеп тамақтану орнымен қамсыздандырылған және 50 орындық асхана жұмыс істейді. Жалпы оқушылардың сапалы әрі жайлы білім алуына мектепте толықтай жағдай жасалған.Білім ошақтары біліктілігі жоғары маманмен ерекшелетіні белгілі. Бүгінде мектепте жалпы 56 мұғалім қызмет етуде. Оның ішінде 51 жоғары білімді, 5 арнаулы білімді, 5 педагог-зерттеуші, 15 педагог-сарапшы, 17 педагог-модератор бар. Мектеп екі ауысымда жұмыс істейді. Бүгінгі таңда мектепте жұмыс жасап жатқан мұғалімдер де тынымсыз еңбектерінің арқасында біршама марапатқа ие болған. Ауызбіршілігі мол іргелі ұжымдағы ұстаз-дар қауымының еңбегін ерекше бағалаймын. Ұстаз – үлкен жауап-кершілікті талап ететін маман иесі. Әр маманның өзінің ерекшелігі, білік-тілігі, жұмыс істеу әдісі, өзіндік орны бар. Бүгінде ұстаздарымыз білімдерін жетілдіру мақсатында түрлі курстарға қатысып, тәжірибе жинақтауда. Тәжірибелі ұстаздарымыз үнемі өзі¬нен кейінгі ізін жалғастырушы жас маман¬дарға білгенін үйретіп, жол көрсетіп келеді. Ал жастарымыз «үлкенге – құрмет, кішіге – ізет» деген тәмсілмен әркез кішілігін білдіріп, үлкендерімізді құрметтеп жүреді.– Мектептің шәкірттері жеткен жетістіктері мен үздіктері өткен оқу жылын қалай қорытындылады?– Қай уақытта да ұстаздың еңбегі шәкіртінің жетістігімен бағаланатыны анық. Жалпы мектебіміздің оқушылары үнемі ізденіс үстінде жүреді. Оқушыларымыз талай республикалық, облыстық, аудандық байқаулар мен сайыстарға қатысып, топ жарып келеді. Одан бөлек жыл сайын өтетін пән олимпиадаларына қатысып, ұстаздардың еткен еселі еңбегін ақтап, жүлделі орындарды иеленіп, жақсы нәтиже көрсетуде деп ауыз толтырып айта аламын. Мәселен, Ерлік Өтеген «Ұстаз деген жарық күні ғаламның» тақырыбындағы аудандық жас ақын¬дар мүшәйрасының бас жүлде иегері атанса, Еркежан Кеңесбайқызы «Балалар әлемі» жобасы аясында өткен «Балалар оқулары» байқауының аудандық кезеңінен ІІ орынды иеленген болатын. Бекнұр Әубәкіров жаратылыстану-математика бағытындағы пәндер бойынша 7-8 сынып оқушыларына арналған жасөспірімдер олимпиадасының аудандық кезеңінің І орын иегері атанса, Айзада Бодықова жалпы білім беретін пәндер бойынша 5-6 сынып оқушыларына арналған республикалық олимпиаданың аудандық кезеңінде І орынды қанжығасына байлады. Одан бөлек 2-7 сынып оқушыларының зерттеу жұмыстары мен шығармашылық жобаларының республикалық «Зерде» конкурсының аудандық кезеңінде бірқатар оқушы жүлделі орын иеленіп, үздіктер қатарынан көрінді.Ғасырға жуық тарихы бар, талай жарқын тұлғаларды тәрбиелеп шығарған білім ордасы бүгінде білім беру саласында өз қызметін жоғары дәрежеде атқарып жатыр. Күнде өзгерген заман талабына сай жаңа инновациялық технологияларды өз жұмысына енгізіп, бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбиелеуде өз үлесін қосуда. Бұл мектептен әлі де талай-талай дарынды ғалым, талантты ақын, ержүрек батыр шығатынына кәміл сенімдіміз.&nbsp;– Сұхбатыңызға рақмет!Алтынай ЖҮНІСОВА

Таланттар түлеген мектеп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Тәуелсіз еліміздің кемел келешегі мен жарқын болашағы өскелең ұрпақтың, бүгінгі жалынды жастардың қолында. Ал жарқын болашақтың кепілі – білімді ұрпақ. Білектің күшімен емес, біліммен бағындыратын заманда сапалы білім берудің маңызы жоғары болары анық. Білімнің қайнар көзі мен іргетасы мектеп табалдырығынан басталатыны белгілі. Осы ретте Сырдария ауданы, Қалжан ахун ауылының №126 орта мектебінің тарихы, тыныс-тіршілігі, жетістіктері, атқарылып жатқан жұмыстары туралы мектеп директорымен құрған сұхбатты назарларыңызға ұсынамыз.– Бақытжан Жамалқызы, талай талантты түлектер ұшқан білім ордасының тарихы жөнінде айтып берсеңіз...– Мектебіміздің тарихы сонау ХХ ғасырдың 34-жылдарынан бастау алады. Ол кейін «Шолақарық», «Бостандық жол», В.И.Чапаев және А.Иманов атындағы бастауыш мектептердің негізінде ірілендіріліп, 1950 жылы В.И.Чапаев атындағы жетіжылдық мектеп болды. 1962 жылы сегізжылдық, 1987 жылдан бастап орта мектеп болып жұмыс істеп келеді. Мектептің іргетасын қалап, жас ұрпаққа тәрбие беруде еңбек еткен Ш.Жансымақов, М.Аюпов, Б.Оразаева, Н.Әбдібахитова, Қ.Ділдебаев, Ә.Сүйінішбаев, Ә.Ыбыраев, Қ.Нақыпов, С.Досымбетов, Қалыбай мен Нақыш Ермахановтар, М.Күндәулетов, Т.Бәшенов, Н.Әкбаров, Қ.Нұрыбаев, С.Қарамырзаев, Қ.Маханбетовалардың ұстаздық қызметі мен елеулі еңбегі әрқашан ел есінде, ұмытылмақ емес. Мектептің қазіргі ғимараты Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 10 жылдығына орай жаңадан салынып, 2002 жылы пайдалануға берілді. Кеңес үкіметінің соңғы жылдарынан бастайтын болсақ, мектеп директоры қызметін Е.Әбілов, Қ.Нұрыбаев, Б.Зинабдинов, Л.Палымбетова, Б.Сағындық, М.Төлегенов сынды білікті басшылар басқарып, мектептің өсіп-өркендеуіне, дамуына сүбелі үлестерін қосты. Ғимараттың жалпы көлемі – 1781,3 шаршы метрді құрайды.Мектеп тарихындағы жетістіктерге келетін болсақ, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Рыскүл Құлмағанбетова 1997 жылы «ҚР Білім беру ісінің үздігі» төсбелгісімен марапатталған. Одан бөлек 2007 жылы мектеп мұғалімдері арасында өткен «Көңілді тапқыштар клубы» сайысында ауданнан бас жүлде алып, №126 орта мектебінің «Сырдария серілері» командасы облыстық сайыста бірінші орынға ие болды. Сондай-ақ 2016-2023 жылдар аралығында алғашқы әскери және технологиялық дайындық пәнінің мұғалімі Мұрат Бөдеев Президенттік көпсайыстан Қазақстан Республикасы чемпионатының 7 мәрте чемпионы атанып, аудан мерейін асырып, абыройын асқақтатқан болатын.– Білімді ұрпақ – білікті ұстаздан демекші, мектептегі ұстаздар құрамына тоқталсаңыз...– 2023-2024 оқу жылында мектепте жалпы 50 мұғалім жұмыс жасады. Оның 7-і зерттеуші, 13-і сарапшы, 17-і модератор біліктілік санаттары бар. Оқушыларға сапалы білім беруде аянбай еңбек етіп, өскелең ұрпақтың білімді әрі тәрбиелі болуына сүбелі үлес қосып жүрген білікті ұстаздарымыздың еңбегі зор, әркез бағалы. Ұстаздарымыз өткен тәжірибесін жаңамен ұштастыра алатын кәсіби қызығушылығы жоғары, танымы биік, бастаған ісінің нәтижесін көре алатын, ғылыми зерттеу жұмыстарын таңдай білетін, педагогикалық үрдісің заңдылықтарымен етене таныс, оқытудың әдістемелік жаңалықтарынан хабардар, оқыту үрдісін ізденімпаздықпен арттыратын өз ісінің шеберлері. Әр ұстазымыз шәкірт жүрегіне жол табуда, өз пәніне қызығушылық оятуда ең тиімді әдістерді іздей біледі. Бүгінгі заман талабына сай мектебіміздің тәжірибелі мұғалімдеріміз де жас мамандарымыз да қазіргі қоғамдық-әлеуметтік талаптарға жауап беретін, заманауи, білімді, жаңашыл ойлау дағдысын меңгерген, оқушының жан-жақты дамуын ұйымдастыра алатын және ата-аналармен ынтымақтастық орнатуға икемді. Бұл өз кезегінде білімді жоғары жетілдіруге септігін тигізеді. Мектебіміздің ұстаздары өз салаларының білікті мамандары қатарында АӘД жетекшісі М.Бөдеев, денешынықтыру пәнінің мұғалімі Г.Сүлеймен, бастауыш сынып мұғалімі Л.Жұмаділова, орыс тілі пәнінің мұғалімі Г.Әбдіғаппарова, математика пәнінің мұғалімі Э.Жорабекқызы, педагог-ұйымдастырушы А.Есназарова және тарих пәнінің мұғалімі Л.Сәрсенбаеваны ерекше атап өтуге болады.– Оқушылардың жеткен жетістіктері мен ҰБТ көрсеткіштеріне тоқталсақ...– 2023-2024 оқу жылы бойынша 61 оқушы «үздік», 72 оқушы «жақсы» үлгеріммен оқу жылын аяқтады. 2023-2024 оқу жылында 9 оқушы Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды МУ, Қорқыт ата атындағы Қызылорда универсиеті, Шәкәрім атындағы Семей МУ, М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан МУ жоғары білім орындарының білім гранттарын иеленсе, 1 оқушымыз «Алтын белгіге» аяқтап, Алматы қаласындағы Сүлеймен Демирел атындағы университет түлегі атанды. Жыл көлемінде аудандық пәндік олимпиададан 6 оқушы жүлделі орындармен марапатталды. Физика пәнінен 11 сынып оқушысы Б.Сейтасанов облыстық ауыл балаларының олимпиадасынан жүлделі 3-орын алды. Химия пәнінен 8 сынып оқушысы Т.Төребекова облыстық кезеңде жүлделі 3 орынмен марапатталды. Жаратылыстану пәнінен 5-сынып оқушысы Ж.Сәрсенғали облыстық кезеңнің алғыс хатымен марапатталған болатын. Ғылыми жобалар сайысының аудандық кезеңінде бірнеше оқушы жүлделі 2-3 орындармен марапатталды.– Бала тәрбиесі қай уақытта да маңызды. Осы орайда мектепте оқушыларымен қандай тәрбие жұмыстары жүргізіледі?– Иә, шынында қазіргі таңда бала мәселесі өте маңызды болып табылады. Тәртіп бар жерде ғана білім болады. Оқушылармен әркез жоспарға байланысты арнайы тәрбие сағаттары өткізіліп отырады. Өткен оқу жылында балаларды құндылықтарға баулу мақсатында 200-ден астам тәрбиелік іс-шаралар ұйымдастырылды. Сырдария ауданы мектептеріндегі тәрбие және бағдарлы оқыту саласы мамандарының қатысуымен ақпан айында «Өнеге көзі – тәрбие, ошағы – театр», наурыз айында «Мамандық таңдау және тұлғаның өз бағдарын айқындау» тақырыптарында семинарлар және наурыз айында «Ризашылық – мейірім бұлағы» тақырыбында аудандық ардагер ұстаздардың семинар жұмыстары өткізілді. Жыл көлемінде құқық бұзушылықтың алдын алу шараларына басымдықтар берілді, түнгі рейд жұмыстарына ата-аналарды тарту жобасы оң нәтижесін көрсетті. Бұдан бөлек Оқу-ағарту министрлігінің 2022 жылғы 25 тамыздағы «Орта білім беру ұйымдарындағы психологиялық қызметтің жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы» №377-бұйрығы бойынша психологиялық қызмет жұмыстары тәрбие мамандарымен, ата-аналармен, пән мұғалімдерімен бірлесе атқарылды. Бұл жұмыстар мектепішілік бақылауға алынған оқушылармен жүргізілетін шараларды жүйелендіріп, сынып жетекшілердің жұмысына қолдау берді. Мектебімізде «Ата-аналар академиясы» аясында «Даналық мектебі» құрылып, аталар мектебі, әжелер мектебі, әкелер мектебі, аналар мектебі жұмыстары ұйымдастырылды. Балалар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алу мақсатында мектеп педагогтарының ата-аналармен тығыз қарым қатынаста болуы маңызды. Осы орайда ата-аналар комитеті жұмысымен қатар «Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталығы» жұмыс жасады. «Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталығында» бастауыш, негізгі және орта буын сыныптарына лайықталған сабақ жоспарлары бойынша ата-аналармен бірлескен тренингтер, оқу сабақтары, дөңгелек үстелдер, кездесулер, т.б. іс-шаралар ұйымдастырылды. Қазіргі таңда әлеуметтік желілерде балалар арасындағы қатыгездік, зорлық-зомбылық және буллингке қатысты көп жағдайлардың куәсі болып жүрміз. Осыған байланысты «Қатыгездіксіз және зорлық-зомбылықсыз балалық шақ», республикалық ақпараттық науқаны аясында «Бақытты балалық шақ» тақырыбында бала құқығын қорғау мазмұнында сынып сағаттары өтті. Сонымен қоса «Зорлық-зомбылықсыз өмір!» тақырыбында 8-9-10 сыныптармен дөңгелек үстел өткізілді. «Буллинг және кибербуллингтен қалай сақтанамыз?» тақырыбында құқықтық сабақ, «Өз құқығыңды білесің бе?» тақырыбында дебат ойыны өткізілді. Қаңтар айында «Құқықбұзушылықтың алдын алу» тақырыбында ер балалармен жиналыс, «Әке-тәрбие тірегі» тақырыбында әкелер жиналысы, Сырдария АПБ-нің учаскелік полиция инспекторы, полиция майоры Мамыт Нұрлан, Сырдария АПБ-нің ЖПҚб ЮПт учаскелік полиция инспекторы, полиция капитаны Жұмабек Гүлстан жоғары сынып оқушыларына құқықтық түсіндірме жұмыстарын жүргізді. 2024 жылдың 30 сәуірі күні мектеп бітіруші сыныптардың ата-аналар жиналысы өтті. Негізгі мәселе – мектеп бітіру кештерін қауіпсіз өткізу. Балалар арасындағы әлімжеттікті болдырмау, шаралар ұйымдастыруда ата-аналардан, балалардан ақша жинамау мәселесі қаралды.– Мектеп тарапынан көпбалалы немесе әлеуметтік аз қамтылған отбасыларға қолдау ретінде көмек көрсетіле ме?– Балаларды әлеуметтік қолдау аясында аз қамтамасыз етілген отбасынан шыққан 49 бала оқу жылы көлемінде киім-кешекпен, ыстық тамақпен қамтамасыз етілді. 20 оқушыға демеушілер есебінен бір жолғы көмек көрсетілді. Жалпыға міндетті оқу қоры есебіне 20 бала, кәсіподақ есебінен 3 бала «Жалын» тынығу лагерінде демалды. «Нұрбек» және «БАҚ» шаруа қожалықтары демеушілігімен негізгі мектеп курсын үздік аттестатпен аяқтаған 4 оқушыға құны 520 мың теңгенің Түркістан облысындағы «Машат» лагеріне жолдама табысталды. «Қазақстан халқына» қоры есебінен 2 оқушы Түркістан облысындағы «Қуаныш» лагерінде демалды. Мектеп жанынан «Жас өркен» күндізгі тынығу лагерінде 80 оқушыға түске дейінгі демалыс ұйымдастырылды. Осы лагерь жұмысына «БАҚ» шаруа қожалығы 100 мың теңге қаржылай қолдау көрсетті. Жалпы мектепке демеушілік қолдауды «Нұрбек» ШҚ төрағасы Алдаберген Құлбаев, «БАҚ» ШҚ төрағасы Серік Әбжалиев мырзалар жасап келеді. Демеушілер қаражаты мектеп акт залының пердесін жаңарту, стенділер жасату, жазғы лагерь жолдамалары мен жұмыстарын ұйымдастыру, т.б. шығындарға жұмсалды. Демеушілік қаражатының жалпы сомасы – 1 млн 620 мың теңге.&nbsp;– Сұхбатыңызға рақмет.Сұхбаттасқан А.Қайратқызы

Білімді ұрпақ –  жарқын болашақ кепілі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаев ел халыққа жолдаған Жолауында еңбек адамдарының мәртебесін өсіріп, дәрежесін көтеру жөнінде баса айтып, әркез басымдық беріп келеді. Еңбек адамдарына құрмет көрсету керек деген мемлекет басшысының бұл бастамасы тәуелсіз еліміз үшін жасалған маңызды әрі игі істің бірі болары сөзсіз. Иа, расында адал еңбекті жанына серік еткен еңбек адамдарының еңбегі қашан да өлшеусіз. Бүгінде несібесі мен нәпақасын адал еңбек, маңдай термен тауып жүрген жандар аз емес.Қай саланың болсын өз қиындығы мен қызығы болады. Қолайсыз жағдайлардың бел ортасында жүретін еңбек адамының қызметі қай кезде де бағалы. Дәл осындай еңбегімен қалтқысыз қызмет етіп жүрген жанның бірі – Абилова Қалдыгүл. Еңбекқор жан Қалдыгүл Айдарқызы аудандағы Оспан Әбілпаттаев атындағы №210 орта мектептің тазалығына жауап беретін маман. Өз ісіне тиянақты әрі жауапкершілікпен қарайтын тазалық сақшысының абыроймен қызмет етіп келе жатқанына 19 жылға таяған. Ол алғашқы еңбек жолын аспаз болып бастаған. Қалдыгүл – негізінен Шиелі ауданы, Сұлутөбе ауылының тумасы. Жастайынан еңбекке төселген кейіпкеріміз мектептегі оқушылардың таза ауамен тыныстап, қолайлы әрі таза ортада білім алуына жағдай жасайды. Әріптестерінің сөзінше ол өзіне жүктелген міндет пен тапсырылған жұмысты уақытылы әрі тиянақты орындайды және осы қасиетін ұжымдастары ерекше бағалайды.<blockquote>– Мектептегі санитарлық тазалықты сақтау менің жауапкершілігімде. Күнделікті мектепте тазалық жұмыстарын уақытылы жасап отырамыз. Оқушылар таза, гигиеналық талаптарға сай ортада білім алулары қажет. Тазалық әр адамның өзінен басталады деп ойлаймын. Мектепте ұстаздарымыз оқушыларға әркез тазалық сақтау, айналаны таза ұстау, ұқыптылық жөнінде түсіндіріп, ескертіп отырады. «Тазалық – денсауық кепілі» деп бекер айтпаса керек-ті. Деніміздің саулығы ең алдымен тазалыққа тікелей байланысты. «Еңбектің наны тәтті» демекші, еңбектенген адам далада қалмайды. Жұмыстың оңайы жоқ. Барлық жерде қиындық болады. «Балам, қандай жұмыс істесең де шын ынтаңмен істе, ешқашан жалқауланба, себебі ол сенің жейтін наның» деп үнемі өз балаларыма айтып отырамын, – дейді кейіпкеріміз.</blockquote>Негізінде тазалық сақшысының жұмысы жеңіл емес. Ол үшін үлкен сабырлық, тиянақтылық, денсаулық керек. Еңбекке әбден ысылған жан 2000 жылы отау құрып, бүгінде жұбайымен 4 баланың ата-анасы атанып, балдай тәтті немерелерінің қызығын көріп отыр. Кейіпкеріміздің жұбайы Айбек Айдаров – ауданымызға белгілі спортшы әрі ұстаз. Балаларының барлығы спорт саласында түрлі республикалық, облыстық ареналарда жеңімпаз атанып келеді.Әр адам өз несібесін еңбектен ғана табады. Қолынан келгенін аянбайтын еңбек адамына әркез сый-құрмет көрсетілуі тиіс. Президенттің «Қарапайым еңбек адамына деген құрметті арттырып, ел сүйсініп қарайтындай жағдай жасау қажет» деп атап өтуі өте орынды. Нәпақасын маңдай тер, адал еңбектен тауып жүрген кейіпкеріміздің ісі көпке үлгі. Ауыр жұмыстың ыстығы мен суығына қатар төзетін еңбек адамы қашанда маңдай тердің жемісін көре бермек. Тазалық үшін тер төгіп жүрген жандардың еңбегі әркез бағалы.Алтынай Қайратқызы

Нәпақасын адал еңбектен тапқан тазалық сақшысы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Астанада Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен Ауыл шаруашылығы еңбеккерлерінің бірінші форумы өтті.Форумға аймақ басшысы Нұрлыбек Нәлібаев бастаған облыс делегациясы қатысуда. Делегация құрамында Қазақстанның Еңбек Ерлері Абзал Ералиев, Имамзада Шағыртаев, облыс әкімінің орынбасары Бахыт Жаханов, саланың және 50-ден астам шаруа қожалығының басшылары бар.Президент Жарлығымен Ауыл шаруашылығы, тамақ және өңдеу өнеркәсібі қызметкерлері күні қарсаңында елдің агроөнеркәсіп кешеніндегі жемісті еңбегі, отандық ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын дамытуға қосқан үлесі үшін Сыр өңірінің еңбеккерлері де «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды. Адал ісімен көпке үлгі болған, ерте көктемнен егіс даласында тер төгіп, жоғары жетістіктерге жеткен еңбек адамдары марапат төрінен көрінді. Олардың қатарында Қазалы ауданындағы «РЗА Агро» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің егіс бригадирі Балғазы Томай бар.Сонымен қатар, Жалағаш ауданындағы «Агрохимсервис-С» ЖШС директоры Сергей Ким «Құрмет» орденіне, Қармақшы ауданындағы «Ақжар» шаруа қожалығының егіс бригадирі Қанат Төралиев, Арал ауданындағы «Қуаныш» шаруа қожалығының жұмысшысы Төрехан Бердімағамбетов, Шиелі ауданындағы «Халықберді» жеке шаруа қожалығының күрішшісі Жұмабек Бүрісов «Ерен еңбегі үшін» медаліне лайық деп танылды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/467158698_864900712497841_3950169809449924719_n_29230801f6.jpg" alt="467158698_864900712497841_3950169809449924719_n.jpg">Фото: Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметі

Сыр елінің еңбеккерлері марапат төрінен көрінді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сырдария ауданындағы Бесарық ауылдық округінде бүгінде Мемлекет басшысының тапсырмасымен,Үкімет және облыс әкімінің қолдауымен нақты жұмыстар атқарылуда. Бұл жайында ауыл әкімі Дәулет Сәрсенбаев айтып берді.Бүгінде ауыл 2437 адам тұрады. Оның&nbsp;1011-і экономикалық белсенді халық. Ауылдық округте&nbsp;2024 жылдың 1 қарашасына тіркелген кәсіпкерлер саны –&nbsp;299, оның ішінде жұмыс жасап тұрған кәсіпкерлер саны&nbsp;294 болып, тіркелгендер үлесі 98,3 пайызды құрайды.Жыл басынан бері Бесарық ауылында мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында құны 1,1 млрд теңгені құрайтын 46 жобаға қаржылай қолдау көрсетілді. Оның ішінде, құны 1 млрд 78 млн теңгенің 30 жобасы несие болса, 23,6 млн теңгенің 16 жобасы &nbsp;қайтарымсыз грант қаражаты.Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың бастамасымен жүзеге асып жатқан «Ауыл аманаты» жобасы аясында елді мекенде «Сыр құсы» ауылшаруашылық өндірістік кооперативі құрылып, құны 27,6 млн теңгенің «Құс етін өндіру» жобасы іске қосылды. Нәтижесінде, 5 тұрақты жұмыс орны ашылды.Бүгінгі таңда құс етін өндіру үшін 3 бройлер тауық фермасы және 4500 дана бройлер балапандары сатып алынды.Бройлер тауықтары 35-40 күн ішінде 3 келіге дейін өседі. Мұнда бүгінге дейін 80 тонна құс еті өндірілді. Келісім-шартқа сәйкес құс еті Қызылорда, Шымкент, Тараз, Алматы қалаларының сауда нүктелеріне сатылуда.«Ауыл аманаты» жобасына ауыл халқының қызығушылығы жоғары және қатысу белсенділігі де артып келеді. Мәселен, биыл Бесарық ауылында «Ауыл аманаты» жобасы бойынша 62,7 млн теңгенің 6 жобасы қаржыландырылды.Аймақ басшысы елді мекендерге жергілікті кәсіпкерлерді тарта отырып, ауылдық округтерді дамыту, әлеуетін жақсарту жөнінде тапсырма берген болатын. Осы мақсатта биыл «Абай-Даулет» серіктестігінің демеушілігімен елді мекен орталығында көлемі 3600 шаршы метрді құрайтын шағын өндірістік аймақ салынды. Өндірістік аймақта 12 кәсіпорын орналасқан. Қазір жеке кәсіпкерлер нысанды ақысыз, тегін пайдалануда. Жоғарыда аталған «Ауыл аманаты» жобасы арқылы қаржыландырылған 6 жобаның 3-і өндірістік аймақта орналасқан. Атап айтқанда, жеке кәсіпкер Гүлмира Смағұлова7 млн теңгеге «Наубайхана ашу» жобасын жүзеге асырды. Наубайханада нан өнімдері, тәттілер өндірілуде. Екіншісі, жеке кәсіпкер Гүлнара Дүкенбаева 6 млн теңгеқаржыға «Кондитерлік цех» жобасын іске қосты. Үшіншісі, шұлық өндіретін цех. Құны 5 млн теңгенің жобасын жеке кәсіпкер Сәрсенкүл Аралбаева бастады. «Ауыл аманаты» жобасынан бөлек 4 кәсіпкер «Өңірлік инвестиция» орталығы арқылы кәсібін бастап, өндірістік аймаққа орналастырылды.Оның қатарында құны 15 млн теңгеге тігін цехы, ағаш бұйымдары, ою-өрнектер өндіретін цех, 12 млн теңгеге сабын өндіретін цех, 12 млн теңгеге пластикалық бөтелке өндіретін цех және 6,0 млн теңгеге жұмыс қолғабын өндіретін цех жұмысы бар. Осы ретте жоғары аталған өндірістік аймақта жеке қаражат есебінен 5 кәсіпорын халыққа қызмет көрсетіп жатқанын айтқым келеді.Біріншісі – «Қызылорда» шағын маркеті, екіншісі – «POMIDOR» асханасы, үшіншісі – «Морганн» фаст-фуд өнімдері, төртіншісі – «Фри» шығаратын зауыт және бесіншісі – тұшпара цехы. «Қызылорда» шағын маркеті елді мекен тұрғындарына азық-түлікті төмен бағамен ұсынуда.Өндірістік аймақтан бөлек, Бесарық ауылында «Ауыл аманаты» жобасымен құны 44,7 млн теңгені құрайтын 3 жоба қаржыландырылды. Атап айтқанда, «Зейнеп» ауылшаруашылық өндірістік кооперативіне «Егін шаруашылығы» жобасына 29,5 млн теңге берілді. Бүгінгі күнге кооператив қажетті техникасын алды. Екінші – «Бөдене еті мен жұмыртқасын сату» жобасын жеке кәсіпкер Айгерім Абай іске асыруда. Жеке кәсіпкер 9,2 млн теңгеге қажетті құрал-жабдықтар сатып алды. Үшіншісі – «Фото-видео студиясын ашу» жобасы 6 млн теңгеге қаржыландырылып, жеке кәсіпкер Ғабит Бектасов жұмыс жүргізуде.Елді мекенде Ел Президентінің, Үкіметтің және аймақ басшысының қолдауымен «Ауыл аманаты» жобасы бойынша нәтижелі жұмыстар алдағы уақытта да атқарылатын болады.Ауылымызда «AMANAT» партиясының жобалары да тұрақты жүзеге асуда. Мәселен, «Ардагерлерді ардақтайық», «Бақытты отбасы», «Кедергісіз келешек» жобалары бойынша аға буын өкілдері мен зейнеткерлерге, тыл және еңбек ардагерлеріне құрмет көрсету, әлеуметтік аз қамтылған отбасыларды қолдау іс-шаралары тұрақты түрде ұйымдастырылуда.Мемлекеттік әріптестік аясында «Абай-Даулет» серіктестігінің демеушілігімен ауылдық округте бірқатар жұмыстар жүргізілуде.2024 жылы Бесарық ауылдық округінде «Абай-Даулет» серіктестігінің&nbsp;демеушілігімен 697 млн теңге инвестиция тартылды. Атап айтар болсам, серіктестік шағын өндірістік аймақ құрылысын 520 млн теңгеге жүргізді.«Абай-Дәулет» серіктестігі тарапынан 70 млн теңгеге ауылдық мәдениет үйі күрделі жөндеуден өткізілді. Үлкен залға жаңа орындықтар орнатылып, мәдени нысанның іші және сырты заманауи талаптарға сай жаңарды. Серіктестік көлемі 3800 шаршы метр болатын Орталық алаңды брусчаткалау, субұрқақ орнату, ауыл паспортын жөндеуге 40 млн теңгеге демеушілік көрсетті.Сонымен қатар, 35 мл .теңгеге 2000 шаршы метр болатын «Рәміздер алаңын» брусчаткалап, газон егу, жарықтандыру және қоршау жұмыстарын жүргізді. Бұдан бөлек, ауылды абаттандырып, көркейтуге 32 млн теңгеге қаржылай көмек көрсетті. Серіктестік тарапынан ауыл тұрғындарына әлеуметтік қолдаулар тұрақты жасалып келеді.Жыл сайын ауыл тұрғындарына, оның ішінде шаруашылық қызметкерлеріне көмірмен, азық-түлікпен қолдау көрсетіп, ардагерлерді шипажайларға, оқушыларды демалыс лагерьлеріне жіберуге үлес қосып келеді. Одан бөлек, серіктстік соңғы 5 жылдың көлемінде үздік шаруашылық қызметкерлеріне 9 автокөлік сыйға тартты.Осындай мемлекеттік жекеменшік әріптестік аясында ауылда өзекті деген мәселелер өз шешімін табуда. Өндіріс өркендеп, кәсіпкерлік саласы дамуда және әлеуметтік мәселелер шешімін тауып келеді.Алдағы уақытта да Бесарық ауылында мемлекеттік қолдаулар және демеушілік арқылы кәсіпкерлікті, оның ішінде өндірісті дамыту жұмыстары жалғасатын болады.&nbsp;Бибісара ЖАНӘЛІ

 «Ауыл аманаты» жобасымен 62,7 млн теңгенің 6 жобасы қаржыландырылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сырдария ауданының орталығы Тереңөзек кентіндегі көпқабатты тұрғын үйлерге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Бұл күні бірнеше көпқабатты тұрғын жайды жөндеу аяқталып, оның игілігін қарапайым халық көруде. Қайта жаңғыртудан өткен тұрғын үйлер тұрғындардың жайлы, жақсы жерде өмір сүруіне жасалған қолайлы жағдай. Мұнан басқа көпқабатты тұрғын үйлердің аулалары да абаттанып, ойын алаңдары салынуда.«Елу жылда – ел жаңа» дегендей, кенттегі көпқабатты тұрғын үйдің құрылысының алды осыдан жарты ғасырдан астам уақыт бұрын жүргізілген. Осы уақыт аралығында бұл үйлерге күрделі жөндеу жүргізілді десек, шындыққа жанаспауы мүмкін. Дегенмен соңғы жылдары қолға алынған нәтижелі жұмыстың арқасында бірнеше көпқабатты тұрғын үйлердің қасбеті жаңарды.&nbsp;Биылғы жылы кенттегі А.Иманов көшесіндегі №25, №37 және Жеңістің 50 жылдығы көшесіндегі №19, №32, №36, №38 үйлерге жалпы сомасы 44 246,0 мың теңге қаржыға күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланған. Бұл жайында «Сырдария-Нұрдаулет» ЖШС директоры Б.Ильясов айтып берді.<blockquote>– Өткен жылы серіктестік пен «ПСК Qabylet» ЖШС арасында 11 759,0 мың теңгеге келісімшарт жасалып, тиісті жоба-сметалық құжаты дайындалды. Аталған көпқабатты тұрғын үй тұрғындарымен жиналыс өткізілді. Бас мердігер ретінде «Жәрдем-1» және «Мұрат Құрылыс және К» ЖШС, техникалық қадағалау жұмыстарын атқаруға «Достар Строй Груп» ЖШС-ын таңдады. Авторлық қадағалаушы – «ПСК Qabylet» ЖШС. Келісімшартта көр¬сетілгендей, тұрғындар күрделі жөндеу жұмысы үшін әр шаршы метр тұрғын алаңына 102-110 теңге көлемінде 15 жыл мерзімде төлейтін болып бекітілді, – дейді серіктестік басшысы.</blockquote>Осы күні бірінші кезекте 1968 жылы салынған кенттегі Жеңістің 50 жылдығы көшесіндегі №19, №32, №36 және №38 мекен-жайдағы тұрғын үйлерге жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Мердігер тарапынан тұрғын үйлердің сыртқы күрделі жөндеу жұмысы, атап айтқанда, шатыр жабындылары, үйдің қасбеті және есіктері ауыстырылады.<blockquote>– Кенттің орталық көшелеріндегі көпқабатты тұрғын үй¬лер¬ге жөндеу жүргізілгенін көріп қуанғанбыз. Біздің де үйімізге осындай жөндеу жүргізілсе деген тілегіміз де болды. Қазір үйдің шатыры ауысып, сырты жөнделген соң еңсеміз де көтеріліп қалды. Қандай керемет, көз сүйсінеді. Енді тұрғындар осы жасалған жұмысты бағалап, осылай таза етіп ұстауға дағдылануы керек, – дейді кент тұрғыны Мардан Ықыласұлы.</blockquote>Қайта жаңғырту жұмыстары жүргізіліп жатқан көпқабат¬ты тұрғын үй иелері жасалып жатқан оң тірлікке қолдау білдіріп, бір мезгіл айналасын тазартуды қолға алса, таза¬лықтың, жасалған жұмыстың нәтижесі болады. Сонымен қатар үйден шыққан тұрмыстық қалдықтарды, қоқысты кез келген жерге тастамай, арнайы орынға апарып салуға дағдылану қажет. Себебі кент тазалығы – ортақ міндет.Б.ТАҢАТАРҚЫЗЫ

Тереңөзек кентінде көпқабатты тұрғын үйлер қайта жаңғыруда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Бар ғұмырын шәкірт тәрбелеу, үлкен өмірге жол сілтеп, оны биікке жетелу, қанаттандыру, жаны мен тәнін, болмысы мен барын беру тек ұстаздың ғана қолынан келеді. Қазақтың аса көрнекті ағартушы-педагогы Ыбырай Алтынсарин «Мен үшін жақсы мұғалім бәрінен де артық, өйткені мұғалім – мектептің жүрегі» деп бекер айтпаса керек-ті. Әрқашан еліміздің келешегі кемел, болашағы жарқын болып, дамыған мемлекетке айналуы үшін ұлағатты ұстаздар қауымы аянбай еңбек етіп келеді.«Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға» демекші, ұлағатты ұлы есімді ұлық¬тап жүрген ұстаз Салтанат Кенебаева Сырдария ауданына қарасты үлгілі Н.Ілиясов ауылындағы Т.Айтбаев атындағы №132 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі. Бүгінде бала жанының бағбаны өскелең ұрпаққа тәрбие мен білім беруде білімімен қоса біліктілігінің арқасында жан-жақты қырымен оза шап-қан үлгі тұтар ұстаздың бірі. Салтанат Арыстанбекқызы – Қызылорда облысына қарасты Абай ауылының тумасы. Мектеп кезінен білімді, талантты оқушы оқу бітірген соң М.Мәметова атындағы педагогикалық училищенің қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша оқуға түседі. Оқуын тәмамдаған соң өзінің ауылындағы мектепте ең алғашқы еңбек жолын тәлімгер болып бастайды. Екі жыл көлемінде жұмыс істеген тәлімгер Н.Ілиясов ауылына қоныс аударып, осындағы білім ордасында тәлімгерлік қызметін жалғастырады. Жаңа орта, жаңа мектепте қызметін бастаған жас ұстаз ұжымдастарымен жақсы қарым-қатынас орнатып, оқушылармен көптеген қызықты іс-шаралар өткізіп, саналы ұрпақ дайындауда өз үлесін қоса біледі. Тәлімгерліктен бастап, мектеп директорының хатшысы, кадр бөлімінде, шағын орталық тәрбиешісі болып түрлі қызметте өзін сан қырынан көрсете білді. Осындай жауапты қызметті атқара жүріп, мектептің қоғамдық жұмыстарына да белсене араласты. Сондай-ақ білімін жетілдіру мақсатында «Болашақ» университетіне қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша оқуға түседі. Ең бастысы, «өз пәніммен және сыныппен жұмыс жасау мен үшін үлкен бақыт» дейді саналы ғұмырын ұлы қызмет жолына арнап, қызмет етіп келе жатқан білікті ұстаз.<blockquote>– Өзімді дамытудан, ізденуден ешқашан жалыққан емеспін. Себебі біздің қолымызда келер ұрпақтың болашағы тұр. «Ұстазы жақсының ұстамы жақсы» дегендей, жан-жақты, білімді ұстазды көрген жас ұрпақ өздерінің бойына ұстаздағы жақсы қасиетті алып, ұстазына ұқсауға тырысатыны айтпаса да түсінікті. Бала – біздің болашағымыз. Олардың жұлдызын жағып, мемлекетіміздің саналы, білімді, тәрбиелі ұрпағы болып қалыптасуына біздің қосатын үлесіміз өте көп екенін сезінемін. Балалармен жұмыс жасаудың қиындығы мен қызықшылығын түсіне білдім. Ұстаздық жолымды жетістіктер мен жақсы, сәтті күндерге толтыруға тырысамын. Өсіп келе жатқан ұрпақтың жүрегінде еліне, жеріне деген сүйіспеншілік пен патриоттық сезімін дамыту үшін әлі де күш-жігерімді саламын. Барша ұстаздарды төл мерекемен құттықтаймын! Қиындығы мен қызығы қатар жүретін қызметтік жолдарына толағай табыс тілеймін, – дейді шәкірт тәрбиелеу мен адал қызмет етуді өмірлік ұстанымына айналдыра білген Салтанат Кенебаева.</blockquote>Өзінің 20 жылдық тәжірибесі арқылы жан-жақты дами білген ізденімпаз ұстаздың жеткен жетістігі бір төбе. Әрқашан оқушыларын өз пәніне қызықтырып қана қоймай, әр сабағын жаңа әдіс-тәсілмен өткізетін жаңашыл ұстаз Қызылорда облысы білім басқармасының дипломы, Білім және ғылым қызметкерлері кәсіподағы облыстық комитетінің Құрмет грамотасы, аудандық білім бөлімінің Алғыс хатымен марапатталды. Мұнан бөлек, спорт пен өнерді қатар алып жүр¬ген ұстаз Қазақстан Республикасының білім саласындағы кәсіподақ ұйымының 100 жылдығына орай мұғалімдер арасында ұйымдастырылған 6 шақырым қашықтыққа жүгіруден жүлделі 1-орын иеленді.Шәкіртінің жетістігі – ұстаздың еңбегінің жемісі екені сөзсіз. Бүгінде республикалық, облыстық, аудандық байқауларда, пәндік олимпиада, мектеп театрында да өнер көрсететін шәкірттері жетістікке жетіп келеді. Атап айтар болсақ, «Театрдың ғажайып әлемі» республикалық фестивалінде ІІІ орын, «Темірбек Жүргенов – тарихи тұлға, ұлт жанашыры» тақырыбында театрланған көрінісінде ІІІ орыннан көрінді. Сондай-ақ биыл «Театрдың ғажайып әлемі» республикалық фестивалінде ІІ орын және де «Үздік жас актер» номинациясын шәкірті Айтөре Жалғасбай жеңіп алды. Бұл ұстаздың жеткен жетістігінің бір бөлігі ғана.Қазіргі таңда қызметімен қатар отбасын да қатар алып жүрген асыл жар, аяулы ана. Жолдасы нағилық Нұржан Телеуовпен 4 бала тәрбиелеп отыр. Үлкен қызы анасының жолын қуып, Абай атындағы педагогикалық университетінің 3-курс студенті. «Отбасында көрген-білгенін әрі қарай дамыту, шыңдау мақсатында балаларымның ұстаздық жолды таңдауына қарсы емеспін» дейді ұстаздық сара жолды өнеге етіп көрсете білген ұстаз-ана.Саналы ғұмырын шәкіртінің өмірде тұлға болып қалыптасуына өз үлесін қосып жүрген ұстаздың еңбегі қашан да бағалы.Таңшолпан Шанжарханова

Бала жанының бағбаны

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Білім мен тәрбиенің қайнар көзі – мектеп. Мағжан Жұмабаев «Қазақтың тағдыры, келешекте ел болуы да мектебінің қандай негізде құрылуына барып тіреледі. Мектебімізді таза, берік һәм өз жанымызға, қазақ жанына үйлесетін негізде құра білсек, келешегіміз үшін тайынбай-ақ серттесуге болады» деген екен мектеп жайында. Сырдария ауданына қарасты әсемдігімен, әдемілігімен, тазалығымен аты шыққан Нағи Ілиясов атындағы ауылды облыс, аудан жұртшылығы ғана емес, республика халқы жақсы біледі. Осы орайда, ауыл балаларына тәлім мен тәрбие беріп келе жатқан білім ордасы Т.Айтбаев атындағы №132 орта мектеп тарихы жайлы қалам тербедік.Ғасырдан астам тарихы бар ауыл мектебінде небір тұлғалар, азаматтар тәлім мен тәрбие алған. Бүгін­де ауылды көркейтіп, атын асқақтатып жүрген азаматтар осы қара­шаңырақтың табалдырығын аттаған. Бұл – ауыз толтырып айтарлық мақтаныш.Өркениетке бет алған еліміздің болашағы білім беру саласымен тығыз байланысты. Жауапты міндеттерді жан-жүрегімен ұғынып, жұмы­ла көтерген ізгілік ұясының тарихы тым тереңнен бастау алады. Өткен ғасырдан сыр тартсақ.1903 жылдың тамыз айында Түркістан өлкесі, Сырдария облысы, Перовск уезі, Кеңтүп болысына қарасты 4 ауылда Хан мектебі ашылады. Олай аталуының себебі, қазіргі Сырдария ауданы, Қоғалыкөл ауылының бергі жағында «хан» деген қасиетті ағаш болыпты дейді. Соған сай хан деп аталған мектеп атауының терең астарлы мәні бар. Шын мәнінде, сол жерде бұрын егілген қызыл ағаш болған. Жазды күндері кескен жерінен қызыл сөл ағады екен. Діни адамдар бұл ағаштың жай ағаш емес екенін айтып, нәрімен, сөлімен халықты сусындандырып отырған, тамыры терең ағаштың құрметіне мектепті осылай атау­ды жөн деп тапқан.1909 жылы Құлке қорғаны жанынан 10 бөлмелі Хан мектебі мен интернат салынып, 1911 жылы іске қосылған. Сол мектептің орны қазіргі Шіркейлі өзенінің сол жағасындағы Құлке төбесінің жанында. Осы жылдан бас­тап 4 жылдық орысша-қазақша мектеп болып қайта құрылады. 1935 жылы халық комиссарлар советі жалпыға бірдей міндетті жетіжылдық оқу заңын енгізуіне байланыс­ты Қызылорда ауданына қарасты №6,7,8 ауылдардың ортасынан жетіжылдық болып қайта құрылып, «Құлымбетов» атындағы мектеп болып аталған. 1937-1938 оқу жылында мектеп «Шіркейлі» мектебі деп аталса, 1939-1940 оқу жылында мектептің аты өзгеріп, Э.Тельман атындағы жетіжылдық мектеп деп аталған. Сол жылдары 50 балалық қоғамдық интернат ашылып, онда 5-6 сынып оқитын оқушылар орналастырылған.Тарихқа көз жүгіртсек, біздің мақаламызға арқау болып отырған білім ордасы ауданда алғаш құрылған мектептердің бірі. Бүгінгі ғимарат 1971-1972 оқу жылында пайдалануға берілген.<blockquote>– Қазіргі таңда аудандағы озық оқу орда­сының бірі №132 мектебіміз Ұлы Отан соғысының ардагері, Қазақ ССР Білім беру ісінің үздігі, «Ғасыр адамы» Түймебай Айтбаевтың есімімен аталады. Бұл мектепте «Ұлы Отан соғысы» ардагерлері Меңлібай Қаймолдаев, Алмат Наурызбаев, Сәдуақас Әлиев, Түймебай Айтбаев секілді азаматтардың ізі қалған. Өз кезегінде ұстаздық еткен аға буын мектебіміздің бүгінгі келбетін қалыптастыру жолында аянбай еңбек еткен. Қазіргі таңда 640 орындық мектебімізде 91 қызметкер жұмыспен қамтылуда. Оның ішіндегі 86 педагог маманның «Педагог-зерттеуші», «Педагог-сарапшы», «Педагог-модератор» санаттары бар. Мектепте ауқымды іс-шаралар тұрақты түрде өткізіліп келеді. Аудан мектептері арасында да жоғарғы көрсеткішке ие, – дейді мектеп директоры.</blockquote>Жыл өткен сайын білім ордасының мате­риал­дық базасы нығайтылып келеді. Биыл мектепке күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Күрделі жөндеу жұмыстары мен оқушы, ұстаздарға демеуші­лер тарапынан әркез қолдау көрсетіліп отырады.<blockquote>– Тарихы терең мекте­біміздің қабырғасынан ел­ге, қоғамға белгілі талай шәкірт түлеп ұшып, білік­ті ұстаздар шыңдалды. Олардың есімдерін бүгінгі ұрпақ мақтанышпен айта алады. Кеңес Одағының батыры Нағи Ілиясов, Социалистік Еңбек ардагері Күләнда Абдраманова, облыс­тық мәжіліс депутаты болған қайраткер Алмагүл Божанова, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор Досқали Найманов, жазушы Танаш Дәуренбеков, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Ибадулла Таутенов, ОІІБ-нің ардагері Серікбол Тұңғышбаев, «Абзал және К» толық серіктестігінің президенті Қазақстанның Еңбек Ері Абзал Ералиев, ірі басшылық қызметтерде ауданның дамуына өзіндік үлесін қосқан Балшекер Өтегенова, облыстық жедел жәрдем бөлімінің абыройлы ардагері Сағындық Шамшиев, тарих ғылымдарының кандидаты Роза Айтбаева, журналист Несібелі Рахметова, Индира Ибраева, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Мыңбай Үмітжанов және тағы да басқа түлектерді мақтанышпен атап өтуге болады, – дейді мектеп директоры.</blockquote>«Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» деген. Осы мектептің түлегі Абзал Жұмашұлы өзі білім алған мектепке әркез қолдау көрсетіп, қаржылық демеушілік көрсетіп отырады. Атап айтар болсақ, «Жылдың үздік мұғалімі», «Жылдың үздік оқушысы» аталымы бойынша анықтап және «Үздік аттестат» пен «Алтын белгі» иегерлеріне қаржылай сыйақы ұсынады. Бұл да болса жас өркенге алға талпыну үшін қолдау, қамқорлық деуге негіз бар.ХХІ ғасыр – ғылым ғасыры. Ал мектептің жүрегі – мұғалім. Аталған білім ордасы ұстаздары да іскер әрі ізденімпаз. Үнемі ізденіс үстінде жүретін, жаңашылдықты тез қабылдай білетін жас мамандар дөңгелек үстел, шеберлік сағаттарын жүйелі түрде өткізіп отырады. Қазыналы білім ордасына айналған орта мектептің әрбір шәкірті білім көкжиегіне сеніммен ұмтылып, мақтанышына айналуды мақсат етеді. Білгенін балаға үйретуден жалықпайтын ұстаздар да елдің кемел келешегі үшін елеулі еңбек етуде. Қандай жетістік болса да, ұжымның қажырлы еңбегінің жемісі. Ұстаздардың ұлағатты істеріне ата-аналар да дəн риза. Ел болашағын тәрбиелеуде, білім беру ісіне жаңашылдықты енгізуде, ұстаз­дардың білігін арттыруда, қоғамдық жұмыс­тарды белсене атқаруда білім ордасы алда талай белестерді бағындырарына сенім мол.А.МҰХАНБЕТҚАЛИ

Ғасырдан астам тарихы бар ауыл мектебі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде еңбек адамы – ел мақтанышы екені даусыз.&nbsp; «Ауыр жол ерді сынайды» демекші, темір тұлпарымен адал еңбегінің арқасында өз нәпақасын тауып жүрген ер азаматтарымыз баршылық. Бірі екі ортада зат тасымалдаса, енді бірі жолаушыны діттеген жеріне дер кезінде жеткізеді. Сондай жанның бірі Мейрамбек Мұратов. Сырдариялық жүргізуші ең бірінші жолаушының қауіпсіздігін басты назарда ұстайтын еңбек адамы.42 жыл көлік тізгіндеген тереңөзектік Мейрамбек Тұрлыбайұлы есімі кент тұрғындарына етене таныс. Бүгінде ол – кентішілік қоғамдық көліктің жүргізушісі. Сонымен бірге жұмыстан бос уақытында аудан тұрғындары той-томалаққа, өзге аудан немесе қалаға түрлі жарыс, байқаулар өтсе, осы кісінің көлігін жалдайды. Тереңөзектіктердің дені «газелист Мако» деп атап кеткен. Бұл есімді Мейрамбек Тұрлыбайұлы да жатсынбай қабылдаған. Жеке кәсіпкер Алмасбек Арысбаймен келісім шарт негізінде кентішілік жолаушылар тасымалы қызметімен айналысады.<blockquote>– Газель жүргізушісі Мейрамбекпен 15 жылдан бері жұмыс жасап келе жатырмыз. Сондай-ақ келісім шарт негізінде тағы да бес газель бар. Оның үшеуі кентішілік, үшеуі елдімекендерге қатынайды. Кент тұрғындары Мейрамбекке алғысын айтып, ризашылығын білдіріп жатады. Тазалыққа қатты мән береді. Жұмысына адал, жауапкершілігі мол. Қыстың көзі қырауда да «машинам жүрмей қалды, майы қатып қалды» демейді. Жұмысына жауапкершілікпен қарайтын азамат, тәжірибесі мол жүргізуші, – дейді жеке кәсіпкер.</blockquote>Мейрамбек Мұратов – Тереңөзектің тумасы. Қай кезде де қолынан келген көмегін аямайтын азамат – №35 мектептің түлегі. Ең алғашқы еңбек жолын сол кездегі санитариялық-эпидемиологиялық станцияда бастаған. 10 жыл сол мекемеде жүргізуші болып жұмыс істеген. Одан әрі қызметтік жолын 8 жыл бойы орман шаруашылығында жалғастырады.<blockquote>– Жастайымнан көлік айдап, ұзақ жолға шыққанды ұнататынмын. Міне, бүгінде 15 жылдан бері кентішілік маршруттың жүргізушісімін. Жұмыстан бос уақытымда аудан тұрғындары той-томалаққа, мектеп мұғалімдері оқушыларды жарысқа немесе түлектерді ҰБТ сынағына апару үшін жалдайды. «Сақтансаң, сақтаймын!» демекші, қай кезде де алыс жер болсын, жақын жер болсын жолда барынша мұқият әрі сақ болуға тырысамын. Өйткені қанша жанның қауіпсіздігіне жауапты болатынымды білемін. Әрқашан жолға шықпас бұрын, көлігімді тексеріп, тазалық жұмысын жүргізіп, қауіпсіздік шараларын басты назарға аламын. Әр жолаушы тасымалдайтын жүргізуші қашанда ережеге бағынғаны дұрыс.</blockquote>«Жол қадірін жүрген білер» демекші, техника тізгіндеген адам тек жүргізіп қана қоймай, жөндеуді де білуі тиіс деп ойлаймын. Себебі, көлікке сенім жоқ. Шүкір, бірақ әлі ондай жағдай орын алмапты. Жолға шыққан кезде үйге жеткенше уайым¬дап отырамын, – дейді жолаушының алғысына ие болған жүргізуші.Әрқашан жолаушының көңілін таба білетін жүргізушінің тұрақты жолаушылары да бар.<blockquote>– Мәкеңді бұрыннан білеміз. «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» деп жатады ғой. Өзі ақкөңіл, әрбір жолаушының тілін таба біледі. Қай кезде болмасын, сол кісінің газелін жалдауға тырысамыз. Жаупкершілігі мол азамат баратын жерімізге уақытында жеткізеді. Әрі қанша жыл жүргізуші болған соң жолдың сырын біледі, – дейді кент тұрғыны Ә.Ыдырысова.</blockquote>Еңбек етуден шаршамайтын жан қашан да кез келген жұмыстың ебін таба біледі. Қандай шаруа жасаса да аяғына жеткізбей тынбайды. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлының «Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас» деген қанатты сөзін өмірлік ұстанымына айналдырған. Нәпақасын маңдай тер, адал еңбекпен тауып келе жатқан Мейрамбек Тұрлыбайұлының бір бойынан еңбек-қорлық, іскерлік, қарапайымдылық, жауапкершілікті байқауға болады. Адал еңбегінің арқасында кәсіби мерекесінде аудан әкімінің Алғыс хатымен марапатталса, тұрғындардың риясыз алғысына әркез ие болуда.Бүгінде Мейрамбек Мұратов – берекелі шаңырақтың отағасы, балаларының асқар тауы. Жұбайы Жанат Көшербаевамен 4 қыз тәрбиелеп өсірді. Екі қызын құтты орнына қондырып, жиендерінің нағашы ата-әжесі болып отыр. Кейінгі бір қызы студент болса, кенжесі оқушы. Отағасына барынша қолдау білдіріп отыратын Жанат медбике болып жұмыс істейді.&nbsp;Таңшолпан ШАНЖАРХАНОВА

Ұзақ жылғы еңбектің жемісі – алғыс

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Деректерге сүйенсек елдегі әр алтыншы отбасы бедеуліктің зардабын шегуде. Оған экологияның нашарлауы, жастардың денсаулығының әлсіздігі себеп. Бұрын тек кинодан көріп, шетелдік ақпарат көздерінен еститін «жасанды ұрықтандыру» деген термин қазір біздің де қоғамға еніп кетті. &nbsp;Иә, бүгінде экстракорпораль - ды ұрықтандыру, біздіңше экоға ж ү г і н е т і н д е р көп.Бағасы да қарапайым отбасы үшін әжептәуір қымбат. Сәби аңсап, бірақ қаражаттан қысылып жүрген жандарға үміт сыйлау үшін Президенттің тапсырмасымен 2021 жылы «Аңсаған сәби» бағдарламасы іске қосылған еді. Жоба 2030 жылға дейін жалғасады. Жасанды ұрықтандыру қашан басталды? Қазір денеден тыс ұрықтандыру әдісі медицина саласында қалыпты құбылысқа айналды. Әлемде жасанды жолмен дүниеге келген сәбилердің саны бүгінде 6 миллионнан асады. Жалпы, бедеулік пен белсіздік – тек бір отбасының ғана емес, күллі қоғамның қасіреті. Қай кезеңде де өзекті болған бұл мәселені оңтайлы шешу үшін медицина саласының мамандары аз тер төккен жоқ. Табиғи жолмен бала көтеруге қауқарсыз жандарға көмектесу үшін ғалымдар өткен ғасырдың қырқыншы жылдарынан бастап жатырдан тыс ұрықтандыру әдісін сынап көре бастады. Алғашқы сынақтар әуелі кеміргіштерге жүргізілді. Ғалымдар аналық жасушаның ұрықтану уақытын, оның жатырға дейінгі өмір сүру ұзақтығын, сақталу әдісін ұзақ зерттеді. Одан кейін британдық ғалымдар адам ұрығын зертханалық жағдайда өсіру мәселесін зерттеуді қолға алды. Аналық және аталық жасушаны жатырдан тыс ұрықтандырып, пайда болған эмбрионды жатырға әкеліп салу әдістерін игеру үшін ғалымдарға 10 жылдай еңбектенуге тура келген. Әрине, басында қоғам бұл әдісті онша қабылдай қойған жоқ. Діни көзқарас тұрғысынан да талай сынға іліккеніне қарамастан зерттеушілер 1975 жылы денеден тыс ұрықтандыру әдісін адамға қолданып көрді. Алайда алғашқы талпыныс сәтсіз аяқталды: ұрық жатыр түтікшесінде біткендіктен оны алып тастауға тура келді. Араға екі жыл салып жатырдан тыс ұрықтандыру әдісіне тағы бір қадам жасап көрді. Осылайша 1978 жылдың жазында әлемдегі ең алғашқы «құтыдағы сәби» Луиза Браун дүниеге келіп, оған дейін тоғыз жыл бойы бала сүйе алмаған британдық отбасыға үлкен қуаныш сыйлады. Ал жасанды ұрықтандыруды сәтті жүзеге асырған профессор Р.Эдвардс болса, адамзатқа пайдалы істің негізін қалағаны үшін Нобель сыйлығымен марапатталды. Қазақстанда денеден тыс ұрықтандыру әдісі алғаш рет 1995 жылы енгізілгенін, оны елімізге алып келген белгілі ғалым, репродуктолог-эмбриолог Салтанат Байқошқарова екенін жұртшылық жақсы біледі. Дәл осы жылы Салтанат Берденқызының бастамасымен Алматыдағы «Экомед» адам ұрпағын өрбіту орталығында тұңғыш рет ЭКҰ жасалып, бір жылдан кейін еліміздегі алғашқы құтыдағы сәби дүниеге келеді. 1996 жылдың шілдесінде туған қыз бала бүгінде – 28 жаста. Жасанды ұрықтандыруға 2010 жылдан бері мемлекет қаржы бөле бастады. Бірақ бұрын жылына 400-500 квота ғана бөлінетін. Ал қазір «Аңсаған сәби» мемлекеттік бағдарламасымен жыл сайын 7 мың әйел жасанды жүктілік жасатуға мүмкіндік алды. Соның арқасында 3 жылда 6 мыңдай отбасы сәбидің күлкісіне толды. Ал көмекке мұқтаждар әлі де көп.ЭКО-ны ТЕГІН ЖАСАТУДЫҢ ТЕТІГІЖасанды ұрықтандыруды тегін жасату үшін, яғни квотаға ілігу үшін алдымен жергілікті емханаға есепке тұру қажет және медициналық көрсеткіштері болуы керек. Айталық, әйелдің жатыр түтікшелерінің екеуі де бітелген жағдайда немесе ер адамда белсіздік 2-3 дәрежелі болған кезде жасанды ұрықтандыру көмегіне иек артуға тура келеді. Жатырдан тыс ұрықтандыруға квота бойынша жіберілетін пациенттерді арнайы комиссия іріктейді. Олардың оң шешімінен кейін әйелдің сырқаттану себептері мен тарихы жазылған құжат және барлық медициналық тексерудің нәтижелерімен бірге ЭКҰ жасалатын арнайы клиникаға жіберіледі. Бұл емдеу мекемесі де құжаттарды тексеріп, дұрыс деп тапқан жағдайда ЭКҰ жасайтын уақытты белгілейді. Бүгінде 15 мыңға жуық ерлі-зайыпты бедеулік есебінде тұр. Қазір жастар отбасын құрғасын 1 жылда бала сүйе алмаса, бірден квотаға өтініш берсе болады. Бұрын 3-4 жылдан кейін еді. Яғни, талап жеңілдеген. Дегенмен, әйел денсаулығына қатысты 3 критерий бар. Олар қандай критерийлер? Бұл сұраққа аудандық емхананың гинеколог дәрігері Бақтыгүл Әлсерікова жауап берген еді. – АМГ дейміз. Антимюллерлік гармон 1-ден төмен болмау керек. ФСГ 12-ден жоғары болмау керек. Және аналық безінде оң жақ, сол жағында үш үштен 6 фолекул болу керек. Әйелдердің жасанды жүктілікке дайын екенін репродуктолог маман шешеді. Сол кісілер келісім берсе, әрі қарай біз дайындап, жолдама береміз, – дейді.«АҢСАҒАН СӘБИМЕН» АЛТЫ МЫҢ БАЛА ДҮНИЕГЕ КЕЛДІӘрбір адамға шаңырақ құрып, артына ұрпақ қалдыру – парыз. Бақыттың төресі де – бала сүю. Өкінішке қарай, нәрестенің іңгәлаған үнін есту бақыты некеге тұрған барлық отбасына бірдей бұйырмаған. «Аңсаған сәби» бағдарламасы қабылданғаннан кейінгі үш жылда Қазақстан бойынша 20 мыңнан астам экстракорпоральды ұрықтандыру жасалған. Бағдарлама аясында жыл сайын міндетті медициналық сақтандыру қорынан шамамен 7 млрд теңге жұмсалады. Бұл көмекті әр отбасы жылына бір рет қолдана алады. Бағдарлама 2030 жылға дейін жалғасса, жеті жылда 49000 отбасының ата-ана атану мүмкіндігі бар.&nbsp;<blockquote>– « А ң с а ғ а н с ә б и » б а ғ д а р л а м а с ы қабылданғалы шиелілік 39 әйел жасанды ұрықтандыру жасатуға мүмкіндік алды. Оның 27-сі мемлекет берген мүмкіндік арқылы айкүні жетіп, аман-есен сәбиін құшағына алса, 6 ана мерзімінен бұрын босанды. Ал биыл жыл басынан бері 19 әйелге квота берілді. «Аңсаған сәби» арқылы 8 әйел ана атанды, – дейді Бақтыгүл Әлсерікова. Жалпы Шиелі ауданында 217 әйел бедеулік бойынша есепте тұрады. Олардың диагнозы әртүрлі, бірақ армандары біреу ғана – тар құрсағын кеңітіп, жүкті болу, сәбиін құшағына алып, армансыз иіскеу. «Аңсаған сәби» бағдарламасы басталғалы квота алу барынша жеңілдеп келеді. Мәселен, қазір көмекті бір рет пайдаланған отбасы келесі жылы тағы да қатыса алады. Қазір мемлекеттік квота 42 жасқа дейін әйелдерге ғана беріледі. Өйткені 40 жастан кейін әйелдің денсаулығы нашарлап, сәбилі болу мүмкіндігі азая береді. Не десек те, ЭКҰ – басқа емдеу жолдары тиімсіз болғанда ғана қолданылатын тәсіл. Ең дұрысы бедеулік пен белсіздіктің алдын алу қажет. Әр ата-ана баласының бойындағы өзгерістерді қалт жібермей, дер кезінде дәрігерге қаратуы керек. Әсіресе жұқпалы инфекциялардың алдын алып, қандай да бір эндокринологиялық бұзылыстарды уақыт оздырмай емдеген жөн. Сондай-ақ саламатты өмір салтын сақтап, әйелдер түсік жасатудан аулақ болып, еркектер аталық бездің, қуық асты безінің қабынулары мен жыныс-несеп мүшелерінің дамуындағы ауытқуларды дер кезінде емдеу керек, дейді мамандар.</blockquote>Гүлхан ЯХИЯФото: egemen.kz

"Аңсаған сәби" биыл Шиелілік 19 отбасыға үміт сыйлады

Шиелідегі Мансап орталығы 2 мыңнан аса жасқа жұмыс ұсынды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Экология тақырыбы қай кезде де өзектілігін жойған емес. Жыл санап оның маңызы да артқан. Экологиялық тұрғыда өңірде өзекті мәселелер жетерлік. Бұл ретте аймақтың экология саласында арнайы «Жол картасы» әзірленіп, жолға қойылған жүйелі жұмыс істелуде.&nbsp;Осы бағытта Қызылорда облысы бойынша экология департаменті басшысы орынбасарының міндетін атқарушы Алмас Ысқақовпен сұхбаттасқан едік.– Алмас Илиясұлы, облыстың эколо­гиялық ахуалын шешу мақсатында әзірленген «Жол картасы» аясында қандай жұмыстар атқарылуда?– Аймақтың&nbsp;экологиялық мәселелерін кешенді шешу жөніндегі 2020-2025 жылдарға арналған Жол картасының орындалуы көңіл қуантады. Мемлекет басшы­сының тапсырмасына сәйкес, Экология тақырыбының әрқайсымыздың күнделікті тыныс-тіршілігімізде ерекше орын алатын бұл саланың айрықша маңыздылығын ескере отырып, 2020 жылы экологиялық мәселелерді кешенді шешу және экологиялық жағдайды одан әрі жақсарту мақсатында Қызылорда облысының әкімдігі және Экология және табиғи ресурстар министрлігі бірлесіп, 2020-2025 жылдарға арналған «Қызылорда облысының экологиялық мәселелерін кешенді шешу жөніндегі Жол картасы» бекітілді.&nbsp;Жол картасында көрсетілген іс-шаралардың іске асырылу мерзімдері «тұрақты» және 2020-2025 жылдар аралығы болып белгіленген. Маңызды іс-шаралар легі белгіленген Жол картасы 7 бөлімнен, 52 тармақтан тұрады. Әр бөлімде өзекті мәселелер қарастырылып, орындалу мерзімдері де белгіленген. Қазіргі таңда 52 іс-шараның бүгінгі күні 16 іс-шарасы орындалды. Ал қалған бағыт өз ерекшеліктеріне сәйкес кезең-кезеңімен жүзеге асуда. Аталған құжатта тұрақты көздерден атмосфераға ластау­шы заттар эмиссиясын қысқарту, жылжымалы көздерден атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындыларын азайту, қалдықтарды басқару, жасыл белдеуді дамыту, көгалдандыру және көркейту, коршаған ортаның жай-күйіне мониторинг және өзге де мәселелер қамтылған.– Тұрғындар тазалық мәселесіне қалай қарайды? Заңбұзушылықтармен қалай күресесіздер?– Экологиялық талаптарды сақтау – адамзат баласының ортақ міндеті.&nbsp;Табиғат-Ананы аялау, экологиялық ахуалды сақтау күн тәртібінде тұр. Қызылорда облысы бойынша экология департаментімен есепті кезеңде табиғат қорғау іс-шараларының орындалуына, қоршаған ортаға эмиссияларды төмендетуге, табиғат пайдаланушылардың қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауын қалыптастыру және Қазақстан Республикасының Экологиялық заңнамасын бұзу деректерінің алдын-алуға ерекше ден қойылды. Жыл басынан бері қоршаған ортаны қорғау саласында 23 нысанға бақылау шаралары &nbsp;ұйымдастырылды. Оның ішінде 12 бару арқылы профилактикалық бақылау және қадағалау, 10 жос­пардан тыс және 1 талаптарға сәйкестік тұрғысынан тексеру бар. Нәтижесінде, экологиялық заңнама талаптарын бұзған 47 факт анықталып, әкімшілік құқық бұзушылық жөнінде іс қозғалды. Заңдылықты бұзушылыққа жол берген жеке және заңды тұлғаларға 539,7 миллион теңге көлемінде 22 айыппұл салынды. Оның 8,6 миллион теңгеге жететін 18 әкімшілік айып­пұлы өндірілсе, сот шешімімен екі нысанның қызметі уақытша тоқтатылды. Сондай-ақ, облыс көлемінде заңсыз карьерлерді анықтау, зерттеп-қарау, мониторинг жұмыстарын жүргізу, олар бойын­ша тиісті шараларды қабылдау үшін құқық қорғау және мүдделі мемлекеттік органдардың қатысуымен бірнеше мәрте бірлескен рейд жүргіздік.&nbsp;Жоғарыда айтып өткендей, қалдықтар мәселесі өзекті болып отыр. Өкінішке орай, тұрғындар арасында белгілен­беген орындарға қоқыстарды бей-ерекет тастап кету, төгу секілді әрекеттерге жол беруде. Бұл бағытта «Қазақстан Ғарыш сапары» АҚ жүзеге асырған ғарыштық мониторинг нәтижесінде Қызылорда облысында 98 рұқсатсыз қалдық орны анықталып, оның 56-сы тазартылып, қалған 42заңсыз қалдықтар орнын тазарту, бүлінген жерлерді қайта қалпына келтіру бойынша тиісті шаралар атқарылуда. Сонымен қатар, департамент «Байқоңыр» кешенінде мем­лекеттік экологиялық бақылау жүргізіп келеді. Бақылау Ресей Федерациясының Үкіметімен «Байқоңыр» кешенінің аумағындағы қоршаған ортаны қорғау мәселелері туралы келісім құжаттары, олардан туындайтын хаттамалар мен ережелер негізінде жүзеге асырылады.– Бүгінде кәріз суын кез-келген орынға төгіп, қоршаған ортаны ластау дерегі азаймай отыр. Мұрын жаратын жағымсыз иіс алдымен адамға, содан соң тамылжыған табиғатқа зардабын тигізетіні анық қой.– Қоқыс тастау мәдениеті бізде әлі де болса кенжелеп тұр. Осыдан он жыл бұрынғы мәдениет сол деңгейде тәрізді. Баяғы жартас, сол жартас. Тіпті заң бұзушылықтың жаңа түрі – кәріз суын жеке сектордан алып, орталық кәріз жүйесіне төгіп жүрген ассенизаторлар туралы әлеуметтік желіде әңгіме желдей есіп жүр. Кейде тұрғындардың жаға ұстасқан төбелесі де мәселенің ушыққанын көрсететін сияқты… Осы бағытта мүдделі және құқық қорғау органдарымен бірлескен Қызылорда қаласы аумағында заңсыз кәріз суларды төгуге жол бермеу бойынша 2024 жылға арналған іс-шара жоспары бекітілді.&nbsp;Аталған іс-шара аясында тұрақты түрде қала аумағында ассенизатор автокөліктері­нің заңсыз кәріз суларын төгу деректерін тоқтату мақсатын­да рейд жүргізіп келеміз. Осындай кәріз суын белгіленбе­ген орындарға төгіп, ластаған 8 тұлғаға полиция органдары­мен айыппұл салынды.– Заң бұзушылықты азайтып, халықты тәрбиелеуге әкімшілік хаттама қауқарлы деп ойлайсыз ба?– Әрине, хаттама толтырып, қалтасын жұқартқанмен, оның арғы жағында жауапкершілік деген үлкен ұғым оның бойында болу керек.&nbsp;Айналаны ластап жүретін адамдардың өзінің жан дүниесі көркем деп айта алмас едім. Екі көршінің оқиғасы есіңізде болар. Бір адам үнемі көршісінің ауласына қоқыс тастай береді екен. Көршісі ол қоқысты үнсіз алып, айналаны жинап, таза ұстайды. Бір күні оған көкөніс толы себет апарып беріпті де түк түсінбеген көршісіне: «Әркім өзінде барын береді» деген екен. Иә, жан дүниеңіз қандай болса, әрекетіңіз де сондай болмақ…– Жоғарыда зерттеліп, тексерілгеннен кейін айыппұл салынған нысандарды айтып өттіңіз. Департаменттің зертханасының деңгейі қаншалықты? Талапқа сай тексеріс жүргізе алатын шамасы бар ма?– Әрине, құрал-сайман мен керек-жарақ көп маңызға ие.&nbsp;Экологиялық заң талаптарын бақылау жұмыстары сынақ зертханасымен қамтамасыз етілген. Департамент 2024 жыл­дың І жартыжылдығында барлығы 12 субъектіге бару ар­қылы профилактикалық бақылау, 4 жоспардан тыс тексеру және Байқоңыр кешені бойынша 6 нысанға зертханалық-талдамалы бақылау жұмыстары жүргізілді. Сонымен қатар, Департаментпен қосымша 44 объектіге мониторингтік бақылау жүзеге асырылды. Егер өзімізде осындай мүмкіндіктер болмаса, біз мұндай тексерістерді жүргізе де алмас едік.Осы зертханамыздың арқасында біз «Қызылорда облысы бойынша қоршаған ортаны сауықтыру жөніндегі кешенді &nbsp;іс-шаралар жоспарына» сәйкес «Таза ауа» іс-шарасы аясында 109 автокөлікке зертханалық бақылау жүргіздік. Осы іс-шараның нәтижесінде ластағыш заттардың белгіленген нор­мативтерден асып кеткен 6 автокөліктің иелеріне полиция департаментімен шаралар көрілді. Департаменттің зертханалық-талдамалы бақылау жұмыс­тары барысында І және ІІ санаттағы объект операторлары тарапынан тапсырылған өндірістік экологиялық бақылау есептеріне талдау жұмыстары тоқсан сайын жүргізіліп отырады. Сонымен қатар биыл есеп тапсырмаған және уақытынан кеш тапсырған субъектілер бойынша прокуратура органдарымен бірлесе 11 субъектіге ҚР ӘҚБтК-нің 325-бабымен әкімшілік іс қозғалып барлығы 1,4 млн теңге айыппұл салынды. Экологиялық кодекстің талаптарына сәйкес, I са­наттағы объектілерге қатысты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қоршаған ортаға эмиссиялардың авто­маттандырылған мониторингін жүргізу тәртібіне сәй­­кес, эмиссиялар­­дың негізгі стационарлық көздерін­де қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін орнатуға міндетті.&nbsp;Облыста қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингтің автоматтандырылған жүйесін орнатуға міндетті 3 кәсіпорын бар. Олар «СКЗ-U» ЖШС, «Гежуба Шиелі Цемент Компаниясы» ЖШС және «Orda Glass LTD» ЖШС.Қазіргі таңда, «Гежуба Шиелі Цемент Компаниясы» ЖШС-гі «Ұлттық Деректер Банкі» ақпараттық жүйесіне деректерді негізгі режимде беруде. Ал, «СКЗ-U» ЖШС мен «Orda Glass LTD» ЖШС ақпараттық жүйеге негізгі деректерді беру бойынша «Ұлттық Ақпараттық Технологиялар» АҚ-мен жұмыстар атқаруда.– Өңірде тазалық іс-шарасы күнделікті жүргізілуде.&nbsp;Тіпті, сенбі сөзін аптаның барлық күніне де телитін болдық. Тақырыптың бір ұшы экологиялық ахуалға келіп тұр. Әрине, сенбілікті экологиялық жағдайды қалыптандырудың бір бағыты десек, жарасады.– Сөзіңізбен толықтай келісемін. Мемлекет Басшысы Қ.Тоқаев былғы халыққа Жолдауында «Экологиялық ахуалды жақсарту – алдымызда тұрған негізгі міндеттің бірі. Біз қоғамда қоршаған ортаны қорғаудың мән-маңызын кеңінен дәріптеуіміз керек» деген еді. Сонымен қатар, «Таза Қазақстан» жалпыұлттық экологиялық акциясы жүріп жатыр. Бұл – тұтас халықты ұйыстырған берекелі бастама екенін де атап өтті. Биыл қоршаған ортаны қорғау және экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында облыс көлемінде үкіметтік емес ұйымдардың, мемлекеттік органдардың, қоғамның өкілдерінің, жергілікті тұрғындардың, сондай-ақ экобелсенділер мен волонтерлердің қатысуымен «Таза Қазақстан»және электр энергиясын үнемдеу мақсатында халықаралық «Жер сағаты» республикалық экологиялық акциялары өткізілді.&nbsp;«Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында ұйымдастырылатын облыстық іс-шаралар жоспары облыс әкімімен бекітілді. Іс-шара жоспарына сәйкес «Таза өлке», «Киелі мекен», «Жасыл аймақ», «Өнегелі ұрпақ» және «Мөлдір бұлақ» тақырыптарында апталық шаралар ұйымдастырылуда.Облыс бойынша ұйымдастырылған сенбілік­тер мен акцияларға барлығы 400 мыңнан аса адам қатысып, іс-шараларға 500-ден аса техника жұмылдырылды, 16 мың тоннадан астам қоқыс қалдықтары шығарылды.&nbsp;Қалада &nbsp;129&nbsp;мыңнана астам ағаш көшеті егілді.&nbsp;Апта сайынғы негізде Қызылорда қаласы және аудан әкімдіктерімен бірлесіп мемлекеттік мекемелер ұжымдары, еріктілер мен волон­терлардың қатысуымен сенбілік жұмыстары атқарылуда.–&nbsp;Әңгімеңізге рахмет.Аян Спандияр

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары