<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Жинақтаушы сақтандыру қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге, сондай-ақ өзіңізді және отбасыңызды қорғауға көмектесетін құралдардың бірі болып табылады. Әрине, сақтандырушыны, бағдарламаны таңдауға жауапкершілікпен қарау, өз мүмкіндіктерін байсалды бағалау және соларға сүйене отырып мақсат қою қажет. Бұл туралы Fingramota.kz егжей-тегжейлі айтып береді.Қазақстанда жинақтаушы сақтандыру танымалдылыққа ие болуда, себебі ол қаржылық жастықшаны қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар балаларға білім беру, автокөлік немесе жылжымайтын мүлік сатып алу, зейнетке шығу сияқты ұзақ мерзімді мақсаттарды жоспарлауға мүмкіндік береді. Қарапайым тілмен айтқанда, жинақтаушы сақтандыру депозит пен өмірді сақтандыру функцияларын біріктіреді, себебі сіз:белгілі бір мерзім ішінде тұрақты төлемдер жасайсыз (мысалы, ай сайын аз мөлшерде немесе жылына бір рет ірі сомада. Тоқсанына бір рет ақша салудың нұсқалары бар – бәрі сақтандыру компаниясының шарттарына және сіздің қалауыңызға байланысты);тәуекелдерді (өлім немесе мүгедектік) жабатын сақтандыру қорғауын алыңыз;мерзімнің соңында пайыздармен және басқа бонустармен жинақталған соманы аласыз.Жинақтаушы сақтандырудың қандай артықшылықтары бар екенін жақсы түсіну үшін мысал келтірейік. Айнұр қызының біліміне ақша жинап жатыр деп елестетіп көрейік. Қарапайым депозит оған сәйкес келмейді, себебі ол сыйақы алады, айдың соңында ақшаны үнемі сол жерден аударады. Сондықтан Айнұр өмірді жинақтаушы сақтандыру шартын 10 миллион теңге сақтандыру өтем сомасымен және жылдық 5% кірістілікпен 10 жылға жасауға шешім қабылдады. Енді Айнұр ай сайын шотқа 83 333 теңгеден төлейді.Сіз жақсы, бұл стандартты депозитпен бірдей деп айтуыңыз мүмкін. Бірақ жоқ, бәрі басқаша. Егер Айнұр – мүгедектік алса немесе одан да қайғылы жағдай орын алып – қайтыс болса, онда оның қызы шарт бойынша барлық 10 миллион теңгені алады. Айнұр толық соманы жинай алмаса да, жинақтаушы сақтандыру мұндай мүмкіндікті көздейді. Егер біздің кейіпкеріміз шарт аяқталғанға дейін барлық соманы жинақтай алса, онда ол жинақталған 10 миллион теңгені, сондай-ақ айдасын – 1,5 миллион теңгеден астам алады.Кез келген адам жинақтаушы сақтандыру шартын жасай алады, бірақ 16-18-ден 60-65 жасқа дейінгі жас шеңберін сақтау қажет. Бұл ретте сақтандырылушының жасы сақтандыру шартының қолданылуы аяқталғаннан кейін 70 жастан аспауға тиіс. Алайда, әр түрлі банктер мен компанияларда жас шеңбері бір-бірінен сәл өзгеше болуы мүмкін.Құжаттар топтамасына келетін болсақ, ол жеке болып табылады және сіз қандай жинақтаушы сақтандыруды таңдағаныңызға (балалардың білімі, саяхат, үй сатып алу) және қандай сомаға байланысты. Дегенмен, сізге жеке басын куәландыратын құжат (куәлік, төлқұжат, тұруға ықтиярхат, балалар үшін — туу туралы куәлік) және сақтанушының, сақтандырылушының (егер сіз баланы сақтандырсаңыз) және пайда алушының ЖСН қажет болады. Сақтанушы – ақша салатын адам, яғни сіз; сақтандырылған адам – жинақтаушы сақтандыру қолданылатын адам; пайда алушы – сақтандыру жағдайы басталған кезде төлем алатын адам.Сіз жинақтаушы сақтандыру шартын сақтандыру агенті арқылы ресімдей аласыз, ол сізге шартқа қол қою кезінде де, одан кейін де кеңес береді. Ол құжаттарды жинап, полисті қашықтан рәсімдейді – сізге ешқайда барудың қажеті жоқ. Сіз сондай-ақ жинақтаушы сақтандыруды өз бетіңізше ресімдей аласыз, себебі процесс бұрыннан автоматтандырылған.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Zhina_tau_a_arnal_an_sa_tandyru_ony_alaj_pajdalanu_a_bolady_fingramota_kz_ac878a9fb9.png" alt="Жинақтауға арналған сақтандыру – оны қалай пайдалануға болады fingramota.kz.png">Жинақтаушы сақтандырудың артықшылықтарыЖинақтаушы сақтандыру – бұл сақтандыру мен жинақтау элементтерін біріктіретін қаржы құралы. Сақтандырудың осы түрінің бірнеше негізгі артықшылықтары:Қаржылық&nbsp;қорғау: Жинақтаушы сақтандыру сіздің қаражатыңызды қорғауды қамтамасыз етеді. Ауру немесе жазатайым оқиға сияқты төтенше жағдайлар кезінде сіз сақтандыру төлемін аласыз.Капиталды&nbsp;жинақтау: Кәдімгі сақтандырудан айырмашылығы, жинақтаушы сақтандыру полистің қолданылу мерзімі ішінде қаражат жинауға мүмкіндік береді. Бұл үй сатып алу немесе балаларға білім беру сияқты қаржылық мақсаттарға жету үшін пайдалы болуы мүмкін.Кепілдік&nbsp;берілген&nbsp;кіріс: Жинақтаушы сақтандырудың көптеген бағдарламалары полистің мерзімі аяқталғаннан кейін кепілдік берілген кірісті ұсынады. Бұл сіздің қаржыңызды жоспарлауға және болашақта сенімді болуға мүмкіндік береді.Икемділік: Жинақтаушы сақтандыру қолайлы мерзімді, жарналар мөлшерін және төлем шарттарын таңдауға мүмкіндік беретін әрт үрлі нұсқаларды ұсынады. Бұл полисті жеке қажеттіліктерге бейімдеуге мүмкіндік береді.Мұра: Сақтанушы қайтыс болған жағдайда жинақталған қаражат мұрагерлерге берілуі мүмкін, бұл отбасына қаржылық қолдау көрсетеді.Қосымша&nbsp;қызметтер: Көптеген компаниялар медициналық тексерулер немесе кеңестер сияқты қосымша қызметтерді ұсынады, бұл жинақтаушы сақтандыруды барынша тартымды етеді.Сақтандыру шартын жасамас бұрын неге назар аудару қажетСақтандыру жинақтау шартын жасамас бұрын төмендегідей ұсынымдарды орындаңыз:мақсатты нақты анықтаңыз – зейнетақы жинақтары, балалардың білім алуына ақы төлеу, резервтік қор, жылжымайтын мүлік сатып алу және т. б;төлемдер сомасын есептеңіз, оны қалай жасау ыңғайлы екенін шешіңіз – ай сайын, тоқсан сайын, жыл сайын. Және міндетті түрде мына жағдайларға көз жеткізіңіз:тұрақты жарналардың мөлшері сіздің бюджетіңізді ауырлатпайды;банкті немесе сақтандыру компаниясын таңдағанда: рейтингін, олардың қаржылық операцияларды жүзеге асыруға ҚНРДА тізімінде болуын, нарықтағы тәжірибені, клиенттердің пікірлерін ескеріңіз;шарттың талаптарын мұқият зерттеңіз: тәуекелдер, күтілетін кірістілік, мерзімінен бұрын алу;бағдарламаларды салыстырыңыз, қажет болған жағдайда қаржы сарапшыларымен және заңгерлермен кеңесіңіз. Осылайша сіз ең тиімді нұсқаны таңдай аласыз. <a href="https://fingramota.kz/kk/post/zhinataua-arnalan-satandyru-ony-alaj-pajdalanua-bolady">Fingramota.kz</a>-пен бірге қаржылық тұрғыдан сауатты болыңыз!

Жинақтауға арналған сақтандыру – оны қалай пайдалануға болады?  

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Биыл жыл басынан бастап банктік қарыздар мен микрокредиттерді алудан ерікті түрде бас тартуды – «Стоп-кредит» сервисін Қазақстанда 855,6 мың азамат орнатты.Fingramota.kz осы қызметтің артықшылықтарын еске түсіріп, сондай-ақ кибергигиена қағидаларымен бөліседі.«Стоп-кредит»&nbsp;сервисі не үшін қажетАзаматтарды алаяқтық кредиттерден қорғау үшін Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (Агенттік) 2024 жылғы ақпаннан бастап банктік қарыздар мен микрокредиттер алудан ерікті түрде бас тартуды не оны алуды белгілеу жөнінде заңнамалық түзетулер қабылдады. Мұны электрондық цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ) пайдалана отырып, «электрондық&nbsp;үкіметтің»&nbsp;веб-порталы&nbsp;немесе eGov mobile қосымшасы арқылы жасауға болады.«Стоп-кредит» клиенттік қосымшаны бұзған жағдайда да қаржылық қызметтерді тұтынушыларды қорғауға мүмкіндік береді. Егер сіз осы қызметті белсенді етсеңіз және сіздің атыңызға алаяқтар банктік қарызды немесе микрокредитті заңсыз ресімдеген болса, онда банк немесе МҚҰ оны есептен шығаруға міндетті болады. Мұндай норма Агенттіктің бастамасы бойынша 2024 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілді.Кредит беруге тыйым салуды кез келген мерзімге шексіз рет орнатуға және алуға болады. Банктер мен микроқаржы ұйымдары (МҚҰ) қызметті белсендіру туралы ақпаратты бірден алады, бұл қарыз алушының кредиттік тарихында көрсетіледі. Егер бас тарту белгісі болса, кредиттік ұйым клиентке жаңа кредит бермеу туралы автоматты түрде шешім қабылдайды.Бұл қызметті басқа адамға қосу мүмкін емес екенін ескеру маңызды – әрбір адам мұны өз бетінше жасауы керек. Сондықтан шамалы ақыға «Стоп-кредит» сервисін орнатуды ұсынатын әр түрлі «делдалдарға» сенбеген жөн.«Стоп-кредит»&nbsp;сервисінің артықшылықтары:сервис сіздің дербес деректеріңізді сенімді түрде қорғайды;алаяқтар сізге кредитті ресімдей алмайды, себебі сізде дербес кредиттік есебіңізде көрсетілген тыйым бар;егер сіз ұзақ уақытқа елден кететін болсаңыз, онда «Стоп-кредит" – өзіңізді зиянкестерден қорғаудың жақсы мүмкіндігі, себебі шетелде болған кезде форс-мажорлық жағдайларға дереу түрде ден қою өте қиын болады;барлығын сізге ыңғайлы кез келген уақытта онлайн режимінде жасауға болады;банктер немесе МҚҰ сізді кредиттер мен қарыздар қызықтырмайтындығы туралы ақпаратты бірден алады.Сервисті&nbsp;смартфон&nbsp;және компьютер арқылы қалай пайдалануға болады«Стоп-кредитті» ресімдеу өте оңай, ол бірнеше рет басу арқылы жүзеге асырылады: eGov mobile мобильдік қосымшасында қызмет басты бетте, «Танымал қызметтер» бөлімінде ұсынылған. Әрі қарай, сіз барлық сұратылған деректерді енгізіп, ЭЦҚ көмегімен өтінімге қол қоюыңыз керек. Жеке кабинетте қызмет көрсету мәртебесін қадағалауға болады.Егер сіз компьютер арқылы ресімдесеңіз, онда egov.kz сайтына ЭЦҚ, QR-код немесе логин мен пароль арқылы кіруге болады. Сол жақта «Сервистер» бөлімінде «Ббанктік қарыздар, микрокредиттер алудан ерікті түрде бас тарту» қызметін таңдап, «Қызметке онлайн тапсырыс беру» бастырмасын басыңыз. Мобильдік қосымшадағыдай, қызмет көрсету нәтижесін жеке кабинеттен көруге болады.Егер сіз кредиттер беруді шектеуді алып тастағыңыз келсе, онда сіз eGov mobile қосымшасында немесе электрондық үкіметтің сайтында сондай әрекет алгоритмін орындайсыз, бірақ «Жазылудан бас тартқыңыз келе ме?» деген сұраққа «Иә» бастырмасын басып, электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдаланып қызметке қол қою керек.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/03_12_infographics_kaz_f89957368d.png" alt="03.12 infographics каз.png">Желіде қауіпсіздік қағидаларын сақтаңыз!«Стоп-кредитә» сияқты алаяқтық шабуылдардан қорғайтын бірегей құралдың болуына қарамастан, киберқауіпсіздік қағидаларын елемеуге болмайды.Fingramota.kz сайтынан бірнеше ұсыным:Әрбір&nbsp;аккаунт&nbsp;үшін&nbsp;күрделі&nbsp;және&nbsp;бірегей&nbsp;құпия&nbsp;сөздерді&nbsp;қолданыңыз. Әр түрлі сайттар мен сервистер үшін бірдей құпия сөзді пайдаланбаңыз.Екі&nbsp;факторлы&nbsp;аутентификаттауды&nbsp;қосыңыз. Бұл құпия сөзбен ғана емес, сонымен қатар SMS немесе қосымшаның кодымен де кіруді растауды қажет ететін қосымша қорғау деңгейі.Бағдарламалық&nbsp;қамтылымды&nbsp;үнемі&nbsp;жаңартып&nbsp;отырыңыз. Бұл алаяқтар қолдана алатын жүйенің осалдығын жояды.Күдікті&nbsp;сілтемелер&nbsp;мен&nbsp;хабарламаларды&nbsp;ашпаңыз. Белгісіз дереккөздерден алынған сілтемелерге өтпеңіз және күдікті файлдарды ашпаңыз.Вирусқа қарсы&nbsp;бағдарламаларды&nbsp;қолданыңыз. Олар сіздің құрылғыларыңызды зиянды бағдарламалардан қорғауға көмектеседі.Күмәнді&nbsp;сайттар&nbsp;мен&nbsp;қосымшаларға&nbsp;жеке&nbsp;деректерді&nbsp;енгізбеңіз. Дербес деректерді енгізбес бұрын сайттардың сенімділігін тексеріп, абай болыңыз.Әлеуметтік&nbsp;желілердегі&nbsp;құпиялылық&nbsp;өлшемдерін&nbsp;тексеріңіз. Бөгде адамдардың ақпаратқа қол жеткізуін шектеңіз.Кодтары бар хабарламаларды, оның ішінде 1414 нөмірінен жіберілген хабарламаларды үшінші тұлғаларға бермеңіз.&nbsp;Бұл әдетте кіруді немесе басқа операцияларды растайтын кодтар.Банк&nbsp;деректемелері&nbsp;туралы&nbsp;деректерді&nbsp;үшінші&nbsp;тұлғаларға&nbsp;хабарламаңыз. &nbsp;Егер сіз дереккөздің сенімділігіне сенімді болмасаңыз, бұл ақпаратты ешқашан телефон арқылы немесе интернет арқылы бөліспеңіз.Қаржылық сауаттылығыңызды&nbsp;Fingramota.kz-бен бірге арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

«Стоп-кредит»: ол қалай жұмыс істейді және алаяқтардан қорғай алады ма?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (бұдан әрі – Агенттік) жанындағы Қаржылық сауаттылық жөніндегі сараптамалық кеңестің бірінші отырысы өтті.Сараптамалық кеңестің басты міндеті – халықтың білімі мен дағдыларын жақсартуға бағытталған елдегі қаржылық сауаттылықты дамытудың стратегиялық бағыттарын әзірлеу және қаржылық сауаттылықты арттыру жөніндегі іс-шаралар мен материалдарға сараптамалық бағалауды қалыптастыру.Сараптамалық кеңеске қаржы ұйымдарының, қоғамдық бірлестіктердің өкілдері, кәсіби экономистер мен қаржыгерлер, бұқаралық ақпарат құралдарының басшылары мен өкілдері, блогерлер мен пікір көшбасшылары кірді.&nbsp;Отырыс барысында Fingramota.kz жобасының өкілдері қаржылық сауаттылық деңгейін әлеуметтанушылық зерттеу нәтижелері, негізгі үрдістер мен проблемалық мәселелер туралы айтып берді.Сараптамалық кеңеске қатысушылар ақпараттық және білім беру жұмысын күшейту бойынша ұсыныстар, сондай-ақ жаңа құжат – Қаржылық сауаттылықты арттыру жөніндегі 2025-2028 жылдарға арналған жол картасына түзетулер енгізді.Мәселен, сарапшылар ең қолайлы бейімделген білім беру және ақпараттық өнімдерді дайындау үшін ел халқын нақты аудиторияға бөлу қажеттілігін атап өтті.&nbsp;Сондай-ақ, кросс-платформалық коммуникациялар және халықты ақпараттық материалдармен, әсіресе Қазақстан өңірлерінде қамтуды арттыру үшін барлық қатысушылардың жұмысын үйлестіру мәселесі шешуші мәселелердің бірі болып қала береді.Fingramota.kz жобасының өкілдері барлық ұсыныстар қабылданып, іс-шаралар жоспарына енгізілетінін атап өтті.&nbsp;Отырыс қорытындысы бойынша 2025 жылға арналған іс-шаралар жоспары, сарапшылармен кездесулер өткізу кезеңділігі және есептілікті қалыптастыру әзірленетін болады.Жаңартуларды Fingramota.kz сайтынан қадағалаңыз.Фото: fingramota.kz

Қаржылық сауаттылықты арттыру жөніндегі сараптамалық кеңес құрылды  

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 2025 жылы «Ұлттық қор –&nbsp;балаларға» жобасы бойынша қазақстандық балалардың&nbsp;арнайы шоттарына биылғыдан көбірек қаражат аударылады.&nbsp;Бұл туралы&nbsp;<a href="https://stan.kz/">Stan.kz</a>&nbsp;ақпарат агенттігі хабарлайды.Ұлттық банк төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова биыл аударылатын қаражат көбірек екенін айтты.Қаржы институтының мәліметінше, 10 айда ұлттық банк ұлттық қорды басқарудан 5,3 миллиард доллар табыс тапқан.«Ақша қаңтарда аударылады. Өткен жылы біз әрбір бала үшін 100 доллардан есептедік. 2023 және 2024 жылдар инвестициялық кіріс тұрғысынан өте табыс жылдар болды. Сондықтан жылжымалы орташа деңгей өсіп жатыр. Келесі жылдың қаңтарындағы сома жоғары болады», –&nbsp;деді Молдабекова брифингте.Алайда ұлттық банк нақты соманы атай алмады. Төрағаның орынбасары Ақылжан Баймағамбетовтың айтуынша, төлемдер 2025 жылдың қаңтарындағы бала санына байланысты болады.Бағдарламада ұлттық қордың инвестициялық кірісінің 50%-ы жыл сайын 18 жасқа дейінгі қазақстандық балалар арасында бөлінетіні көзделген. Биыл 18 жасқа толған азаматтар 100,05 доллар алды. Жыл басында елде 6,9 миллион кәмелетке толмағандар болған.Фото: Stan.kz

Қазақстанда келер жылы балаларға көбірек қаржы аударылады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті базалық мөлшерлемені +/- 1 п.т. дәлізімен жылдық 15,25% деңгейінде белгілеу туралы шешім қабылдады.Шешім жаңартылған болжамдар мен инфляция тәуекелдері балансының бағалауын ескере отырып қабылданды, деп хабарлайды Ұлттық банктің баспасөз <a href="https://kaz.inform.kz/news/ulttik-bank-bazalik-molsherlemen-1525-ga-deyn-koterd-55335f/">қызметі.</a>Қазақстанда жылдық инфляция қазан айында 8,5%-ға дейін өсті.Бұл «Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасын іске асыру аясында реттелетін қызметтердің айтарлықтай қымбаттауы мен теңгенің әлсіреуі салдарынан орын алуда. Оған қоса инфляцияның орнықты бөлігі де өсуде. Жоғары ішкі сұраныс жағдайында азық-түлікке жатпайтын тауарлар мен нарықтық қызметтер бағасының өсуі инфляцияның жеделдеуіне ықпал етті. Бюджеттің кіріс бөлігін орындамауға байланысты жалғасып жатқан фискалдық ынталандыру есебінен экономика ішіндегі проинфляциялық қысым сақталуда. Қазан айында халықтың инфляциялық күтулері төмендегенмен, құбылмалы болып қалуда.Жаһандық инфляция жалпы баяулауда. Бұл дамыған экономикалардағы еңбек нарығындағы жағдайдың тұрақтануы және неғұрлым баяу іскерлік белсенділікті қоса алғанда, сыртқы монетарлық талаптардың біртіндеп жеңілдеуіне әкелуде. Алайда сыртқы инфляциялық қысым соңғы айларда артуда. Оған азық-түліктің әлемдік бағасының өсуі, Ресейдегі неғұрлым жоғары инфляция және айтарлықтай бағамдық ауытқулар себеп болуда. Қаржы нарықтарында едәуір өскен құбылмалылық байқалуда, бұл белгісіздік пен инфляциялық күтулердің өсуіне әсер етуі мүмкін.Базалық сценарийде Brent маркалы мұнайдың бағасы болжамды кезеңнің соңына дейін орташа есеппен бір баррель үшін 70 АҚШ долларына дейін төмендету жағына қарай қайта қаралды. Сценарий шарттары бағаның нақты динамикасын, Қытай тарапынан сұраныстың төмендеуін, әлемдік экономиканың баяулауын және Солтүстік және Оңтүстік Америкада өндірудің өсуін ескере отырып қалыптастырылған.2024 жылға болжанған инфляция 8-9%-ға дейін нақтыланды. 2025 жылға арналған болжам – 6,5-8,5%-ға дейін, 2026 жылға арналған болжам 5,5-7,5%-ға дейін өсу жағына қарай қайта қаралды. Инфляцияның орнықты бөлігі 2026 жылы 5%-ға жақын қалыптасады. Жалпы инфляция 2027 жылы нысанаға жақын қалыптасады деп күтіледі. Алдағы жылдарға инфляция бойынша неғұрлым жоғары болжам фискалдық ынталандырудың кеңеюіне, тұрғын-үй коммуналдық қызметтер (ТКҚ) реформаларының жалғасуына, айырбастау бағамының әлсіреуіне және сыртқы инфляциялық қысымның күшеюіне байланысты. Инфляция болжамының тәуекелдері ішкі сұраныс тарапынан қысымның өсуіне, сыртқы инфляцияның жеделдеуіне және инфляциялық күтулердің артуына байланысты. Сонымен қатар мемлекеттік қаржыны тұрақтандыру құралдарына қатысты белгісіздік сақталуда. Реттелетін бағалар мен тарифтерді одан әрі өсуі, оның қарқыны мен мерзімі де болжамның маңызды тәуекелі болып қалып отыр.2024 жылға болжанған Қазақстан экономикасының өсуі 4-4,5% деңгейінде нақтыланды. 2025 және 2026 жылдарға арналған болжам тиісінше 4,5-5,5% және 4,6-5,6%-ға дейін қайта қаралды. Неғұрлым төмен болжамдар мұнайдың сценарийлік бағасының төмендеуіне және бірқалыпты сыртқы сұранысқа байланысты. Ұлттық Банктің бағалауы бойынша болжамды кезең ішінде экономика ішкі ұсыныс мүмкіндіктерінен асып түсетін сұраныстың кеңеюі жағдайында өседі. Бұл орнықты түрде проинфляциялық қысым көрсететін болады.Айырбастау бағамының әлсіреуі, инфляцияның өсуіне байланысты нақты мәндегі пайыздық мөлшерлемелердің төмендеуі, сондай-ақ оның алдағы жылдарға болжамдарының артуы аясында жиынтық ақша-кредит шарттары жұмсарды. Қаржы нарықтарында өскен құбылмалылықпен бірге бұл базалық мөлшерлемені көтеруді қажет етті. Қаржы және энергетика нарықтарындағы құбылмалылықты ескере отырып, Комитет инфляцияны орнықты баяулау траекториясына тезірек қайтару және 5%-дық таргетке жету үшін жақын арада шешім қабылдау кезінде ақша-кредит саясатын қосымша қатаңдату қажеттілігін мұқият бақылайтын болады.Қабылданған шешім факторлары мен болжам туралы барынша толық ақпарат 2024 жылғы 9 желтоқсанда Ұлттық Банктің ресми интернет-ресурсында[1] Ақша-кредит саясаты туралы баяндамада ұсынылады.Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің базалық мөлшерлеме бойынша кезекті жоспарлы шешімі 2025 жылғы 17 қаңтарда Астана қаласының уақытымен сағат 12:00-де жарияланады.Фото: Әділет Беремқұлов/ Kazinform

Ұлттық банк базалық мөлшерлемені 15,25%-ға дейін көтерді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жастарға тән&nbsp;максимализм,&nbsp;барлығына бірден қол жеткізуге деген ұмтылыс көп жағдайда&nbsp;қаржылық қателіктерге әкеледі.&nbsp;Fingramota.kz&nbsp;қандай әрекеттерден аулақ болуға кеңес береді.&nbsp;№ 1&nbsp;қателік.&nbsp;Дербес деректеріңізді, банктік картаңызды алаяқтарға беруге, сондай-ақ бейтаныс адамдарға сенуге болмайдыЗаманауи жастар технологиялық прогрестен қалыспай, ІТ-саланың «майын шақса» да оларға тән аңғалдық мен алғырттықтың салдарынан алаяқтардың құрығына түсіп жатады. Олар дропперлер (дроптар), яғни азаматтардан заңсыз алынған ақшаны аударуға байланысты сұр схемаларда делдалдар болулары мүмкін. Мысалы, кәмелетке толған студенттер мардымсыз сыйақы үшін өздерінің банктік карталарын бейтаныс адамдарға сатып жатады. Қылмыскерлер сондай-ақ жастарға бірлесіп бизнес ашуға немесе оларды қаржы пирамидаларына тарту арқылы жоғары кірісті инвестициялық жобаға қатысуға шақырулары мүмкін.Кеңес: &nbsp;Делдал болу арқылы жоғары табысқа кенелтетін ұсыныстарға, жоғары кірісті онлайн-жобалар немесе адамдардың&nbsp;барынша көп&nbsp;санын тарту арқылы ақша&nbsp;табуға&nbsp;уәде&nbsp;беретін&nbsp;немесе инвестицияның қайтарылуына кепілдік беретін компанияларға&nbsp;сенбеңіз. Мұндай уәделерді тек алаяқтар бере алады.Есіңізде болсын, сіз бөгде адамдарға берген немесе сатқан&nbsp;картаңыз заңсыз жолмен алынған ақшаны аудару үшін транзиттік картаға айналуы мүмкін.&nbsp;Дроппер&nbsp;болғаннан кейін сіз заңға сәйкес жауапты боласыз.&nbsp;&nbsp;№ 2&nbsp;қателік.&nbsp;Бюджетті ұтымсыз жоспарлауға болмайдыАдам неғұрлым жас болса, соғұрлым ақшаны үнемдеу немесе кейінге қалдыру туралы аз ойлайды. Жастар шәкіртақыны немесе жалақысын бірнеше күнде жұмсап тастап, айдың соңына дейін өлместің күнін көруі мүмкін. Бұл көбінесе бюджетті тиімсіз жоспарлаудың салдары. Сондықтан, жас буын өкілдеріне, әсіресе студенттерге ең алдымен өз шығыстарын бақылауды үйрену керек.Кеңес:&nbsp;Өз кірісіңізді (шәкіртақы, ата-ана бөлетін қаражат, жалақы және т.б.) міндетті және қосымша шығындарға бөліңіз. Міндетті шығындардан кейін өзіңізде қанша ақша қалатынын есептеңіз, оларға азық-түлік, коммуналдық қызметтер, интернет және мобильдік байланыс, көлік шығыстары жатады. Қалған қаражатты&nbsp;күнделікті&nbsp;шығыстарға&nbsp;бөліңіз.&nbsp;Жеке қаражатыңызды бақылау – тиімді жинақтауға, ұтымды жұмсауға және жақсы өмір сүруге жасалған алғашқы қадам.№ 3. Кредиттерді ойланбай алуға болмайдыЗаманауи жастар&nbsp;тауарлар мен қызметтерді белсенді тұтынушылар болып табылады. Өктем жарнама, әр түрлі маркетингтік амалдар, әлеуметтік желілердегі әдемі өмір насихаты – осының бәрі жастарды «трендте болуға» және соңғы үлгідегі гаджеттер, бренд заттар сатып алуға, танымал мекемелерде уақыт өткізуге итермелейді. Ақша жетіспегендіктен жастар көбінесе тұтынушылық кредиттер ресімдеу арқылы «қарызға өмір сүреді».&nbsp;Алайда, табысты болу немесе табысты болып көріну бір нәрсе емес. Табыс елесі соңында кез келген адамды «кредит шырмауына» түсіреді.Кеңес:&nbsp;Қарапайым бір шындықты естен шығармаған жөн: кредит – болашақ есебінен өмір сүру! Қарыз ресімдемес бұрын сізге бұл шынымен қажет пе, өзіңізге жауапты қаржылық міндеттеме жүктеуге дайынсыз ба, соны ойланыңыз. Жеке бюджетке қосымша ауыртпалық түсірмеуге тырысыңыз. Еліктіретін жарнамаға ермеңіз. Ешбір жағдайда «ескіні» өтеу үшін жаңа кредит алудың қажеті жоқ, оның үстіне талаптары айтарлықтай жақсы болмаса.&nbsp;№ 4. Тек бүгінгі күнмен өмір сүруге болмайдыЖастар бүкіл өмірлері алда деп санайды және қаржылық қауіпсіздік жастықшасы туралы ойлағылары да келмейді. Алайда жеке резервтік қорды қалыптастыруды жастайынан бастаса, онда болашақта өзін күтпеген қаржылық қиындықтардан қорғауға болады. Жеке резервтік қор – бұл ұзақ уақыт бойы мүмкін болатын қаржылық қиындықтарды шешуге көмектесетін белгілі бір ақша қаражатының сомасы.Кеңес:&nbsp;Жинақтаудың ең тиімді әдістерінің бірі – бұл банктік салым ашу. Егер сіз 20 жасыңызда, мысалы, ай сайынғы жалпы кірісіңіздің кемінде 10%-ын&nbsp;жинай бастасаңыз, онда белгілі бір кезеңге дейін қауіпсіздік жастықшасын қалыптастыра аласыз.&nbsp;Резервтік қордан түскен ақшаны күнделікті қажеттіліктерге жұмсауға болмайды.№ 5. Қаржылық мақсаттардың болмауы&nbsp;Жастар көп жағдайда саяхаттауды немесе өз бизнесін ашуды армандайды. Алайда, армандар жүзеге асуы үшін қаржылық жоспар құрып, нақты сол жоспарды орындау керек. Қағазға немесе гаджеттегі қосымшаға өз мақсатыңызды әрі оған қол жеткізу тәсілдерін жазыңыз да, нақты мерзімдерін көрсетуді ұмытпаңыз. Бәлкім, бастапқы кезеңдерде өзіңізді межеленген жолмен жүргізу қиынға соғуы мүмкін. Алайда тәртіптік тәсіл қолдансаңыз, сіз өз арманыңызға бір қадам жақын боласыз.Кеңес:&nbsp;Өз мақсатыңызды іске асыруға қатысты егжей-тегжейлі жоспар құрып, оған қол жеткізу үшін ай сайын жинайтын соманы көрсетіңіз. Өз қаржылық мүмкіндіктеріңізді ескеруді ұмытпаңыз. Қаражат жинау барысында жаппай үнемдеу режимінен аулақ болыңыз. «Көрпеңе қарай көсілу» қағидатын естен шығармағаныңыз дұрыс. Алайда, кейде өзіңізді қуантып, марапаттап отыруды да ұмытпаған жөн. Ойын-сауыққа, мысалы, киноға немесе кафеге жұмсайтын қаражатыңызды бюджетіңіздің шеңберінен асырмай, алдын ала жоспарлап қойыңыз.Жас кезіңізде жасаған таңдауыңыз болашақта сіздің қаржылық әл-ауқатыңызға үлкен әсер етуі мүмкін.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fingramota_kaz_55f20dfb68.png" alt="финграмота каз.png"></figure>Қаржылық сауаттылығыңызды Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз.&nbsp;

Жастарға қаржылық мәселелерде көмектесетін бес «болмайды»

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қаржылық мониторинг агенттігінің Қызылорда облысы бойынша департаменті Қызылорда қаласының тұрғынына қатысты заңсыз іс-әрекетке тосқауыл қойылды. Ол ірі көлемде мұнай өнімдерін заңдылығын растайтын құжаттарсыз сатып алып, сақтап және сатумен айналысқан.Қызылордалық азаматша 2018 жылы мұнай өнімдерін көтерме бағада сату үшін серіктестіктің директоры әрі құрылтайшысы ретінде тағайындалды. Компанияның негізгі қызметі мұнай өнімдерін көтерме сату.Күдікті 2019 жылдан 2023 жылға дейін 16 түрлі компаниядан жалпы сомасы 574 728 811 теңгеге 2 422 тонна дизель отынын сатып алған. Осылайша, 2019 жылдан 2023 жылға дейін ол растайтын құжаттарсыз сатып алған 334 тонна дизель отынын 18 мемлекеттік мекемеге және 3 заңды тұлғаға жалпы сомасы 262 151 055 теңгеге өткізген. Сондай-ақ, қылмыстық жолмен тапқан 262 151 055 теңгені заңдастырған.Заңсыз қылмысы үшін сот сотталушыны Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 197-бабы 4-бөлігі 2-тармағымен, 218-бабы 3-бөлігі 3-тармағымен кінәлі деп танып, соңғысына шартты түрде 5 жыл бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалған.Фото: nege kz&nbsp;

Қызылордада мұнай өнімдерін заңсыз сатып, қаржы тапқан азаматша сотталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек 2028-2029 оқу жылына дейін стипендия 100 пайыз өсетінін айтты, - деп хабарлайды <a href="https://massaget.kz/">Massaget.kz</a> тілшісі.Бұл туралы министр Мәжіліс кулуарында айтты.<blockquote>&nbsp;- Магистратура, докторантура студенттері үшін шәкіртақы жыл сайын 20 пайызға өсіп отырады. 2028-2029 оқу жылына дейін 100 пайызға өседі. Мәселен, докторантураның шәкіртақысын осы уақытқа дейін 500 мың теңгеге жеткіземіз. Бұл - алдағы бесжылдыққа арналған жоспар", - деді министр.</blockquote>Еске салайық, бұған дейін әртүрлі елдердің университеттері мен үкіметтері ұсынатын <a href="https://massaget.kz/news/shetelde-tegn-oku-otbasyilyi-studentterge-arnalgan-6-114401/">стипендиялық бағдарламалар</a> жинағы жарияланған еді.&nbsp;Фото: Tengrinews.kz/ Тұрар Қазанғапов

Докторантура шәкіртақысы 500 мың теңгеге жетеді - Саясат Нұрбек

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінгі күні мобильді&nbsp;құрылғының жоғалуы&nbsp;кәдімгі&nbsp;проблема&nbsp;болуы және жағымсыз салдарға&nbsp;–&nbsp;сіздің&nbsp;дербес&nbsp;ақпаратыңыздың&nbsp;жария болуына әкелуі мүмкін.Бұл&nbsp;жағдайда қалай әрекет ету керек,&nbsp;ол туралы&nbsp;Fingramota.kz&nbsp;айтып береді.Бірінші&nbsp;қадам: SIM-картаны бұғаттаңызБұл өте маңызды, себебі алаяқтар сіздің SIM-картаңызды басқа адамдарға қоңырау шалу және SMS немесе мессенджерлер арқылы зиянды хабарламалар жіберу арқылы пайдалана алады.Мысалы, алаяқтар сіздің телефон кітапшаңыздағы байланыс иесіне &nbsp;WhatsApp-қа «Фотодағы сен бе?» немесе «Қарашы, бұл қызық» &nbsp;деген мәтіні бар файл жібере алады. Бұл файлды ашқаннан кейін пайдаланушы өз құрылғысына вирус жүктейді.Немесе алаяқтар ықтимал құрбандарға қоңырау шалып, дипфейкті пайдаланып, ақшаны шұғыл аударуды сұрап, дауысыңызды бұрмалай алады.Егер қоңырау немесе хабарламалар телефоннан болса, сіздің қатыспағаныңызды дәлелдеу оңай болмайды. Сондықтан құрылғының жоғалуы анықталғаннан кейін ұялы байланыс операторының қолдау қызметіне хабарласу маңызды.Бұғаттаудан кейін SIM-карта қоңыраулар мен басқа операциялар үшін қолжетімді болмайды. Бөгде адамдар сіздің нөміріңізді пайдалана алмайды, сонымен қатар алаяқтық үшін төлемдерді растай алмайды.WhatsApp-ты қалпына келтіру үшін сол телефон нөмірі бар жаңа SIM-картаны іске қосып, SMS-хабарламада немесе телефон арқылы алатын алты таңбалы кодты енгізу арқылы WhatsApp-қа қайта тіркелу керек.WhatsApp-қа қайта тіркелгеннен кейін жаңа смартфон жоғалған немесе ұрланған құрылғыдағы WhatsApp есептік жазбаңыздан автоматты түрде шығады, себебі бұл мессенджердің ерекшелігі – оны бір уақытта тек бір телефон нөміріне тіркеуге болады.Аккаунтқа кіруді қалпына келтіргеннен кейін құрылғыны қорғауды екі факторлы аутентификация, кіру коды, саусақ ізі бойынша бұғаттауды ашу немесе телефон үлгісі үшін қолжетімді басқа әдістермен орнату ұсынылады.Екінші&nbsp;қадам: құрылғыны қашықтан&nbsp;бұғаттаңызТелефонды қашықтан бұғаттау алаяқтардың сіздің деректеріңізге кіруіне жол бермейді. Сіз сондай-ақ маңызды ақпаратты жоя аласыз немесе жасыра аласыз – бәрі іске қосуға байланысты.Егер сізде Android телефоны болса, https://www.google.com/android/find/ сілтемесі бойынша «Құрылғыны табу» қызметін пайдалану және Google-аккаунтына кіру қажет. &nbsp;Бұдан әрі «Құрылғыны бұғаттауды» таңдаңыз. Егер телефон ұрланбай, жоғалып кетсе, сіз бұғаттау экранында байланыс нөмірімен хабарлама орната аласыз (мысалы, «Телефон жоғалды, ... нөмірге қоңырау шалыңыз»).IPhone үшін алгоритм мынадай болады: iCloud-қа басқа құрылғыға кіріңіз, «Iphone табу» бөлімінен құрылғыны таңдаңыз, «Жоғалған режимді» қосыңыз. Егер сіздің телефоныңыз ұрланбаса және сіз оны жоғалтсаңыз, құпиясөзді орнатыңыз және табылған адамға хабарлама қалдырыңыз.Үшінші&nbsp;қадам: маңызды аккаунттардан құпиясөздерді өзгертіңізЕгер сіздің телефоныңыз құпиясөзбен қорғалмаса немесе алаяқтар оны бұзса, ұрланған телефон арқылы сіздің аккаунттарыңызға (төлем карточкасы байланған банктердің немесе басқа ұйымдардың қосымшаларына, поштаға, әлеуметтік желілерге, мемлекеттік қызметтер сервисіне және т.б.) кіруді зиянкестер ақшаны ұрлау немесе бопсалау үшін пайдалана алады. Сондықтан жаңа құрылғыдағы барлық құпиясөздерді міндетті түрде өзгерту керек).Төртінші қадам: полицияға хабарласыңызСонымен, сіз SIM-картаны бұғаттадыңыз, деректеріңізді қорғадыңыз, енді полицияға арыз жазу керек. Ол үшін құжаттарды (чек, кепілдік, телефон сатып алуға арналған шарт) және IMEI (бірегей құрылғы нөмірі) бар телефонды орауды жинаңыз. Өтінішті жазу кезінде міндетті түрде: жоғалту немесе ұрлау жағдайларын; телефон моделін және оның IMEI көрсетіңіз. Сондай-ақ, өтініштің көшірмесін құқық қорғау органдарына ресми түрде жүгінгеніңіздің дәлелі ретінде сақтаңыз.Бесінші&nbsp;қадам: сізге&nbsp;қызмет&nbsp;көрсететін қаржы ұйымдарына ескерту жасаңызБұл артық болып көрінуі мүмкін, себебі сіз алаяқтар сіздің деректеріңізге жетпейтініне көз жеткіздіңіз. Бірақ сізге қызмет көрсететін қаржы ұйымдарына қоңырау шалу ешқашан артық болмайды, себебі &nbsp;мәселе &nbsp;сіздің қаржылық қауіпсіздігіңізге қатысты. Телефон жоғалғанын хабарлаңыз және кейінгі қадамдар туралы кеңес алыңыз.Картаңызды бұғаттау керек – ол қайта шығарылады және жақында күдікті операциялардың жүргізілу-жүргізілмеуін тексеріңіз.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/whatsapp_image_2024_11_25_at_191340_1_d6a01e2efc.jpeg" alt="whatsapp-image-2024-11-25-at-191340-1.jpeg">Болашаққа&nbsp;арналған&nbsp;пайдалы&nbsp;ұсынымдарЕгер сіз телефонды жоғалтпайтындығыңызға және оның ұрланбайтынына сенімді болсаңыз да, қауіпсіздіктің негізгі қағидаларын сақтау қажет:Телефоныңызға биометриялық бұғаттауды орнатыңыз: құпиясөздер, саусақ іздері, Face ID. Бұғаттауу неғұрлым ерекше және күрделі болса, соғұрлым жақсы.Вирусқа қарсы қосымшаны орнатыңыз және үнемі жаңартып отырыңыз. Ол бұзу әрекеттерінен және телефонмен күдікті амалдардан қорғай алады.Құпиясөздерді жазбаларда немесе хабарламаларда сақтамаңыз. Сондай-ақ, барлық аккаунттарда бірдей құпиясөзді пайдаланбаңыз. Құпиясөзді бұзуды қиындату үшін құпиясөз менеджерлерін пайдалануға болады.Қауіпсіздік өлшемдерінін үнемі жаңартып отырыңыз: құпиясөздерді өзгертіңіз, екі факторлы аутентификацияны қосыңыз Қаржылық&nbsp;сауаттылығыңызды Fingramota.kz-пен&nbsp;бірге&nbsp;арттырыңыз!

Телефонды жоғалтқанда немесе ұрлатқанда не істеу керек?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Әр адам жеке қаржысын дұрыс пайдалана &nbsp;білуге тиіс. Бірақ біз есептелетін дүниені ғана басқара аламыз, сондықтан барлық кіріс пен шығысты есепке алған маңызды. Мұны қарапайым дәптерге немесе кітапшаға жазуға да болады. Сонымен қатар өзі кесте немесе диаграмма түрінде мәндерді белгілеп беретін арнайы мобильдік қосмышаны&nbsp;пайдалана аласыз. Ол өте қолайлы — мұнда қазіргі қаржы жағдайыңыз қандай екені айқын көрініп тұрады.Қаржы шығынының негізі ретінде төрт конверт тәсілін пайдалануға болады. Мұндайда әр ай сайын түсетін ақшаның 10–20%-ын кейінге сақтайсыз, ал қалғанының бәрін төрт аптаға бөлесіз. Мысалы, қараша айында ата-анаңыздан 10 мың теңге алдыңыз делік, ендеше оның 1–2 мыңын жинақ қобдишасына жіберу керек, ал қалғанын төрт конвертке 2 мыңнан бөліп саласыз. Бір аптада тек осы ақшаны ғана жұмсау керек. Ал егер одан аз жұмсасаңыз, қалған ақшаны жинақ қобдишасына қосуға болады.&nbsp;‍Осының бәрін шығыс пен кірісті есепке алатын мобильдік қосымшада қалай көрсетуге болады? Әрі оның қандай түрлері бар? &nbsp;Сонымен, Сізге қаржыны жүргізу үшін 7 пайдалы&nbsp;қосымшаны ұсынамыз✅&nbsp;Money LoverБұл қосымша шығынды қадағалап, бюджетті жасап, кез келген уақытта қанша ақшаңыз қалғанын бақылап отыруға мүмкіндік береді. Ол қарыздарыңыз бен тұрақты төлемдеріңізді белгілеп, тіпті алдағы төлемді есіңізге салып тұрады. Мысалы, көлік картасын уақтылы толықтыруға немесе ұялы байланыс ақысын төлеуге, үйірмеге, спорт секциясына, репетитордың қызметіне және тағы басқаға дер кезінде төлем жасауға көмектеседі.&nbsp;✅&nbsp;Fast BudgetБұл қосымша жеке немесе отбасылық қаржыны бақылауды жеңілдетеді. Қосымшада әртүрлі құралдар бар, оның ішінде шоттарды басқару. Сондай-ақ, күнтізбе, транзакциялар туралы еске салулар бар, мысалы, оқу ақысы, ақша аудару және т.б. Теңгені қоса алғанда, валюталардың көп таңдауы бар.&nbsp;✅&nbsp;CashewБұл қосымша бюджетті өз өмір салтыңызға сәйкес, мысалы айына, аптасына немесе өзге уақыт аралығына жасауға мүмкіндік береді. Дөңгелек және сызықты диаграммалар сандарды көзге тез көрінетін қолайлы әрі көрнекі оқиғаларға айналдырады. Ақшаны осы қосымша арқылы жұмсасаңыз, алдағы шығынды түсіну, жазылымдар мен жиі қайталанатын транзакцияларды қадағалау және барлығын бақылауда ұстау үшін еске салу қызметін қабылдау оңайға түседі.&nbsp;&nbsp;✅&nbsp;Expense ManagerБұл қосымша сіздің шығысыңыз бен кірісіңізді қадағалап, сонымен қатар шоттарды басқарып, төлемдерді ретке келтіруге көмектеседі. Мұнда барлық қаржы операциясын күнтізбе және диаграмма арқылы бақылауға болады. Сонымен қатар онда валюталар, салымдар, кредиттер және шайпұлдардың калькулятор бөлімі бар.✅&nbsp;Money TrackerӨте жеңіл қолданылатын жеке қаржы менеджері. Ол кірістер мен шығыстарды бақылауда ұстап, оларды санаттарға бөлуге және талдауға мүмкіндік береді. Қосымшаның көмегімен қанша ақша барын, қанша жұмсау керек екенін және бір айда қанша табыс тапқаныңызды көре аласыз. Қосымша сонымен қатар кірістер мен шығыстарды демалыс, тамақ, киім және т.б. секілді әртүрлі санаттарға бөлуге мүмкіндік береді. Жаңа шығыстар мен санаттар қосып, жаңа беттер жасап, оларды және тағы басқаларын тарихыңызға қоса аласыз.✅Moneon &nbsp;Қосымша жеке және отбасылық бюджетті жүргізуге қолайлы. Ол шығындар шегін көрсетіп тұрады және тым көп ақша жұмсаған жағдайда ескертеді. Оның ай сайынғы қаржы талдауымен бірге жүргізілетін есебін PDF форматта сақтап алуға болады.✅&nbsp;КүрделіБұл қосымша тұрақты шығындармен қатар жоспарланбаған, кенеттен орын алған шығынды да жазып отыруға көмектеседі. Ол ай сайынғы кірісті негізге алып, бір күндік шығын шегін өзі бекітеді. Егер осы шектен көп немесе аз жұмсасаңыз, қосымша бюджетті сіздің жағдайыңызға қарай икемдеп береді.Әрине интернетте бюджетті басқаруға қатысты мобильдік қосымшалар толып жатыр. Біз сіздер сәл де болса түсінік қалыптастырып, қаржыны басқару әлеміне алғашқы қадам жасасын деген ниетпен солардың ішіндегі бірнешеуіне ғана тоқталдық. Осы саланы зерделеп, ыңғайлы өнімдерді қарастырып, оларды пайдалана бастасаңыздар, көп ұзамай жоспарсыз шығындардың азайғанын, сәйкесінше «Жинақ» бағанындағы ақшаның көз алдыңызда өсе бастағанын аңғарасыз. Бұл - қаржы сізді емес, сіз оны басқарасыз деген сөз.&nbsp;<a href="https://fingramota.kz/kk/kids-app/publication/kndelikti-arazhatymyzdy-onlajn-trde-alaj-basaramyz">fingramota.kz</a>

Күнделікті қаражатымызды онлайн түрде қалай басқарамыз?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Цифрлық төлем карталарын қолмен ұстап көруге болмайды, себебі олар пластик тасымалдағышта&nbsp;емес, алайда оларды&nbsp;смартфонға&nbsp;оңай байланыстырып,&nbsp;офлайн&nbsp;есеп айырысуға болады. Сондай-ақ,&nbsp;оларды толтыруға, басқа карталар мен шоттарға қаражат аударуға,&nbsp;олар арқылы&nbsp;интернет-сатып алулар жүргізуге болады.&nbsp;Көптеген ата-аналар балаларына виртуалды карталарды пайдалануға рұқсат беріп жатады, алайда олардың&nbsp;көпшілігі онлайн-сатып алулар кезінде мұндай карталарды пайдалану қағидалары мен қауіпсіздік шаралары жөнінде айта бермейді.Виртуалды картаны қалай дұрыс ресімдеу қажеттілігі және оның артықшылықтары жөнінде, сіздер «OYLA» ғылыми-танымдық журналының келесі санынан білесіздер. Танымдық ақпарат, глоссарий, түрлі-түсті иллюстрациялар, коллаждар – осылардың барлығы жас оқырмандарға материалды тез игеруге көмектеседі.Балаларға арналған қосымшалар Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің қолдауымен мемлекеттік және орыс тілдерінде шығарылады.Fingramota.kz&nbsp;балаларға арналған&nbsp;банк картасын&nbsp;қауіпсіз&nbsp;пайдалану&nbsp;қағидалары жөнінде&nbsp;ескертеді&nbsp;–&nbsp;ата-аналар&nbsp;төмендегілер&nbsp;жөнінде&nbsp;баласына үнемі еске салып отырулары қажет:1. Сізде банк картасының бар екендігі туралы барлығына айтпаңыз. Бұл қауіпті болуы мүмкін: картаны ұрлау, күштеп алып қою және т. б.2. Картаны ешкімнің қолына беруге, сондай-ақ фотоға түсіруге болмайды.3. Сіздің картаңызға жазылған деректерді басқа біреуге беруге, айтуға, жариялауға болмайды.4. Әрбір банк картасының құпия коды— ПИН-код болады. Оны онлайн немесе банкоматта енгізген кезде карта бойынша барлық операцияларды жүргізуге болады. ПИН-кодты банктің мобильдік қосымшасы арқылы ауыстыруға болады. Сіз оны жаттап алуға немесе өзіңізге кішкентай парақшаға жазып алуға тиіссіз және белгілі бір жерде, шифрланған түрде сақтасаңыз тіпті жақсы. Оны қалай шифрлау өз еркіңізде. Бастысы, ешкім сіздің кодыңызды шеше алмауы қажет. Ешбір жағдайда ПИН-кодты картаның өзіне жазбаңыз және онымен бірге сақтамаңыз.5. Дүкенде немесе банкоматта ПИН-кодты енгізген кезде пернетақтаны қолыңызбен жауып тұрыңыз, сандарды дауыстап айтуға болмайды.6. Егер сіз банктік картаңызды жоғалтып алсаңыз, бұл туралы ата-анаңызға дереу хабарлау қажет. Ата-анаңыз дереу банкке хабарласып, картаны ешкім пайдалана алмайтындай етіп бұғаттауды сұрауға тиіс. Карта бойынша операцияларды сондай-ақ мобильдік қосымша арқылы онлайн режимде бұғаттай аласыз.7. Телефоныңызда оны кез келген уақытта пайдалана алатындай карточкасын пайдаланатын банктің жедел желісінің нөмірін сақтап қойыңыз. Қандай да бір жағдай туындаса, сіз немесе сіздің ата-анаңыз сол нөмір бойынша телефон соғып, карта бойынша ақпарат алу үшін шынында да банк қызметкері хабарласқанын, немесе шындығында олардың банкі ұтыс өткізгені және карта иелері-қатысушылар үшін SMS жіберіп жатқаны жөнінде нақтылай алады. Қоңырау шалу үшін себептер көп болуы мүмкін. Сізге картаны бұғаттау, «қауіпсіздік қызметінің тексеруі», «қате ақша аударымдары» немесе кез келген басқа «қорқынышты» SMS немесе электрондық пошта арқылы хабарламалар келуі мүмкін. Олардың түпнұсқалығын тексеру үшін банктің ресми нөміріне хабарласқан дұрыс.Қаржылай сауатты адамдар цифрлық төлем карталарын белсенді түрде пайдаланады. Сіз оларды қолыңызбен ұстай алмайсыз, өйткені олар пластик тасымалдауышта емес. Бірақ оларды смартфонмен оңай байланыстырып, офлайн режимде төлеуге, қаражатты толықтыруға, басқа карталарға немесе шоттарға ақша аударуға және онлайн сатып алу жасауға болады.Виртуалды немесе цифрлық картаны алу үшін осы опцияны ұсынатын банктің қосымшасы арқылы өтініш бере аласыз. Егер кәмелетке толмасаңыз, онда сіз үшін виртуалды картаны тек ата-анаңыз немесе заңды өкілдеріңіз жасай алады. Енді жаңа технологиялар цифрлық картаны бір рет басу арқылы жасауға мүмкіндік береді.Негізінен мұндай карталар шығып қана қоймай, оларға тегін қызмет көрсетіледі. Оларды пайдаланып сауда жасағанда кешбэк түсуі мүмкін. Сатып алған заттарды цифрлық картамен жай дүкендерде, сондай-ақ интернет-дүкендерде де төлей аласыз.Дүкеннің веб-сайтында төлем деректемелерін енгізсеңіз, кәдімгі пластик карта сияқты, төлем бетінде виртуалды карта нөмірін, оның жарамдылық мерзімін және үш таңбалы кодты көрсетуіңіз керек. Көп сайттарда сатып алу телефонға келетін тексеру SMS-коды арқылы немесе push-хабарламалар, яғни банктік қосымшаға келетін қысқа хабарламалар арқылы расталады.Виртуалды картаның төлем деректемелерін банктік қосымшаның жеке кабинетінде «Деректемелер» деген бөлімде көруге болады. Кейбір қосымшаларда деректемелерді автоматты түрде көшіру функциясы бар.Виртуалды карталардың ең маңызды артықшылығы – олар интернетте сатып алу кезінде қауіпсіздіктің қосымша деңгейін қамтамасыз етеді. Мұндай карталар негізгі банктік шотпен байланыстырылмайды, тіпті виртуалды карта туралы ақпарат сыртқа таралып кетсе де, негізгі шоттағы қаражат қорғалған күйінде қалады.Картадағы ақшаны алаяқтардан қорғауға көмектесетін банк карталарын қауіпсіз пайдалану қағидалары туралы еске түсірейік.Қағидалар қарапайым және әмбебап:Бейтаныс адамдарға есептік жазбаға кіруге арналған құпиясөзді немесе SMS-пен келген тексеру кодтарын хабарламаңыз.Әрқашан банктен келген хабарламаларды оқып шығыңыз және ата-анаңызбен бірге банктік қосымшадағы операциялардың тарихын кезең-кезеңімен тексеріп отырыңыз. Осылайша сіз алаяқтық шабуылдарды дер кезінде байқай аласыз.Ересек адамдардан онлайн төлемдерді жасау үшін пайдаланылатын құрылғыға вирусқа қарсы бағдарламалық қамтылымды орнатуды сұраңыз.Күмәнді сайттарда картамен төлем жасамаңыз. Әдетте, тиісті сертификаты жоқ сайттардыңа браузері сенімсіз деп белгіленіп тұрадыйді. СӘдетте сайтқа кіргеу кезінде браузердің жолында «қорғалмаған» немесе «not secure» деген жазба пайда болады.Еліктіретін жарнамалық ұсыныстарға сенбеңіз және пошта немесе мессенджерлер арқылы келіп түсетін күмәнді сілтемелерді баспаңыз.Ұялы телефоныңыз ұрланған болса, бұл туралы ата-анаңызға хабарлаңыз. БСізге банктік қосымшаны (бар болса), сондай-ақ телефон нөміріңізді бұғаттап, электронды пошта мен әлеуметтік желілердің барлық құпиясөздерін жаңасына өзгертуіңіз керек.Егер сізге банктен немесе мемлекеттік органдардан маңызды ақпарат берілген қоңырау түссе, телефон тұтқасын дереу қою керек. Интернеттегі немесе телефондағы бейтаныс адамдарға сенбеңіз,ды бұл оқиға туралы ересек адамдарға туралыайтып беріңізхабардар етпеңі;Цифрлық картада сізге жақын болашақта қазіргі немесе алдағы шығыстарға қажет соманы ғана сақтауға болады. Қосымшада сізнегізгі картаңызды пайдаланып онлайн сатып алуға тыйым салуды және виртуалды карта үшін жұмсалатын шығыстарға лимиттерді, мысалы айынан 20 мың теңгеден аспайтындай белгілеуді таңдайй аласыз., дыБірақ мұны тек ересек адамдар өздерінің банктік қосымшасынан жасай алады. Егер қызмет немесе тауар үшін төлем сіздің лимитіңізден асып кетсе, операция жасалмайды.Фото: Fingramota.kz

Сатып алу үшін виртуалды картаны қалайша дұрыс пайдалану қажет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a> Онлайн-алаяқтар күн сайын алдау әдістерін жетілдіріп жатыр, егер бұрын,&nbsp;цифрландыруға&nbsp;дейінгі кезеңде, олардың әдістері қарапайым болса, қазір олар соңғы технологияларды – нейрондық желілерді, виртуалды нөмірлерді, танымал банктердің сайттары мен қызметтерінің имитациясын қолдануда. Жаңа технология пайда болғаннан кейін көп ұзамай қаскүнемдер оны өз мақсатында пайдаланатыны сөзсіз.Киберқылмысқа&nbsp;қарсы күрес орталығының аса маңызды істер жөніндегі аға жедел уәкілі Ерлан Асанов Fingramota.kz-ке&nbsp;алаяқтық шабуылдардан қалай қорғануға болатынын айтып берді.Ішкі істер министрлігінің деректеріне сәйкес, 2024 жылдың тоғыз айында Қазақстанда интернет-алаяқтықтың 15,9 мыңнан&nbsp;астам оқиғасы тіркелген, бұл барлық алаяқтық түрлерінің (33 832) шамамен 47%-ын құрайды. Жалпы шығын шамамен 26 миллиард теңгені құрады. Қаскүнемдерден зардап шеккендердің қатарында болмас үшін, сергектікті жоғалтпау және алаяқтықты тани білу маңызды.Алаяқтар қандай әдістерді қолданады?Интернет-алаяқтықтың ең кең тараған түрі фишинг деп аталады. Жыл сайын фишинг әдістері одан әрі жетілдіріліп келеді, бірақ оның басты мақсаты өзгеріссіз қалады – азаматтардың жеке және банк деректерін алу.«Фишерлер белгілі бір компанияның сайтын жасап, оның атынан хабарламалар, сілтемелер жіберіп, қандай да бір жобаға қаржы салуды немесе мұқтаж жандарға көмек көрсетуді сұрай алады. Азаматтар осыған сеніп, өздерінің жеке деректерін, оның ішінде банк картасы&nbsp;және шот туралы ақпараттарын береді.Телефонияның дамуымен вишинг пайда болды, мұнда алаяқтар телефон арқылы байланысқа шығады. Схемалардың бірі – SIP-телефонияны қолдану, ол компаниялар немесе қарапайым азаматтардың нөмірлерін қайталауға және солардың атынан құпия төлем ақпаратын беруді сұрауға мүмкіндік береді», – деп түсіндірді Ерлан Асанов.Кейде қаскүнемдер банк қызметкері ретінде көрініп, несие рәсімдеуді немесе банктік шотқа шабуыл жасалып жатқанын айтады. Олар қашықтан қол жеткізу&nbsp;бағдарламаларын пайдалана отырып, азаматтарды оларды телефонына орнатуға итермелейді, бұл күдіктіні анықтау үшін қажет деп сендіреді. Аталған нұсқауларды орындағаннан кейін азаматтар автоматты түрде алаяқтарға қол жеткізуге мүмкіндік береді, олар телефонды бақылауға алып, жәбірленушінің атынан әрекет етеді.Соңғы уақытта алаяқтар салық және коммуналдық қызметтердің, ювеналды полицияның, курьерлік жеткізу қызметінің, дүкендердің қызметкері ретінде де көрінеді.Банктік жүйе дами бастаған кезде QR-код арқылы төлем жасауға арналған қосымшалар пайда болды, алаяқтар бұл технологияны тез игерді. Мысалы, маркетплейстерде қаскүнемдер сатушыларды да, сатып алушыларды да алдайды. Кейбір жеке кәсіпкерлер өз аккаунттарына немқұрайлы қарайды, оларды адал емес адамдарға береді. Нәтижесінде олар тауарсыз және сатып алушылар алданып қалады, олар тауарды төлегенімен, қолына алмаған. Кейде алаяқтыққа назар аудармаған сатушыны сотқа беріп жатады және ол өзінің кінәсіздігін дәлелдеу қиынға соғады, себебі операциялар оның аккаунты арқылы жүргізілген.Тағы бір «сұр» схема – алаяқтардың сәлемдемені төлеу туралы өтінішпен хаттары. Адам ештеңе тапсырыс бермегенін айтады, және одан бас тартуды автоматты түрде рәсімдеу үшін QR-кодты сканерлеуді сұрайды. Сканерлеуді өткізгеннен кейін жәбірленуші автоматты түрде қаскүнемдерге деректерін береді, олар әрі қарай қалағанын істей алады.Дипфейк деп аталатын жаңа технологияны қылмыскерлер ақша немесе банктік деректерді алдау мақсатында пайдалануда. Олар белгілі тұлғалардың немесе шынайы өмірде жоқ адамдардың бейнелерін жасайды. Әдетте, дипфейк фишингтік сайтқа сілтемемен бірге жүреді, оны алаяқтар жеке деректерді ұрлау үшін алдын ала жасайды.Мессенджерлер де интернет-алаяқтар арасында танымал, әсіресе WhatsApp. Мессенджердегі аккаунт – адамның телефонына кірудің ең оңай жолы. Бұл үшін алаяқтар кездейсоқ құрбанның нөміріне қауіпсіздікті жақсарту үшін авторизация кодымен SMS жіберіп, осы кодты айтуды сұрайды. Адам мұны жасаса, алаяқтар оның аккаунтына автоматты түрде қосылады және барлық контактілерден қарызға ақша сұрайды немесе құпия ақпаратты алдап алады.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fingramota_kaz_98b98d7138.jpeg" alt="финграмота каз.jpeg"></figure>Интернет-алаяқтардың құрбаны болмау үшін не істеу керек?Алаяқтықтан ешкім сақтандырылмаған. Сондықтан, егер сіз алаяқтардың құрбаны болғаныңызды түсінсеңіз, ең алдымен, шоттар мен карталарды бұғаттау үшін банкке хабарласыңыз. Тек содан кейін полицияға шағым беріңіз. Кез келген қаржылық операцияларды мүмкіндігінше тезірек тоқтату маңызды, бұл шығынды азайтуға мүмкіндік береді. Енді қауіпсіздік бойынша негізгі ережелерді қарастырайық.«Ең алдымен, ешқашан жеке деректеріңізді, соның ішінде банк реквизиттерін интернет немесе телефон арқылы бермеңіз. Тіпті сізге таныс нөмірден қоңырау шалса да, басқа жақта кімнің шын мәнінде отырғанын әрдайым тексеріңіз. Банк және басқа қаржы ұйымдарының қызметкерлері, сондай-ақ салық органдары, ҰҚК сізден SMS-тен&nbsp;кодтарды немесе басқа құпия деректерді сұрамайды және сізден күмәнді мобильді қосымшаны жүктеуді өтінбейді.Сондай-ақ телефонға екі факторлы аутентификация бағдарламаларын орнату және мессенджерлерде, әсіресе WhatsApp-та қосылған құрылғыларды үнемі тексеріп тұру ұсынылады», – деп атап өтті Ерлан Асанов.Ол күмәнді хабарламалардан немесе хаттардан сілтемелерге ешқашан өтпеу керек екенін еске салды, тіпті олар ресми көрінсе де. Алаяқтар жиі ірі компаниялардың сайттары мен қосымшаларын қолдан жасайды. Егер күмәндансаңыз, әрдайым ұйымның ресми сайтында көрсетілген нөмір бойынша өзіңіз қоңырау шалыңыз.Тағы бір маңызды ереже – жеке деректеріңізге мұқият қарау. Құжаттарыңыздың немесе банктік карталарыңыздың фотосуреттерін мессенджерлер арқылы ешқашан жібермеңіз. Туыстар мен жақын достар арасында да деректердің таралу қаупі болуы мүмкін.Ақпарат көздерін тексеріңіз, әсіресе ол қаржылық операцияларыңызға қатысты болса. Егер сізден құпия деректерді беру сұралса, әңгімені тоқтатып, ақшамен байланысты бейтаныс адамдарға сенбеңіз. Антивирустық бағдарламаларды ұмытпаңыз. Осы шаралардың барлығы қарапайым, бірақ деректеріңізді қорғауда өте тиімді.&nbsp;Өзіңізді және жақындарыңызды қорғаңыз, Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!Фото: Fingramota.kz

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қаржы