Абайдың тұлғалық айналасы және дәуір сабақтастығы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Карантин кезінде жасөспірімдердің суицидке бару жағдайы жиіледі.
«Қазақстанда карантин уақытында жасөспірімдердің суицидке бару әрекеті екі есеге көбейді» – билік өкілдерінің ресми мәлімдемесі осындай. Жан түршіктірерлік шындық. Әсіресе, 18 жасқа толмаған ұл-қызы бар ата-анаға ауыр. Алдын алмаса, бұл қақпанға өз перзенті түсіп қалуы мүмкін екенін әркімнің есте ұстағаны жөн. Коронавирус карантині мен суицидтің артуы арасында қандай байланыс бар? Логикаға салып көрейік.
Біріншіден, жан-жақтан келіп жатқан жағымсыз жаңалықтар. Ересек адамның өзінің есін шығаруда. Ал әлі бұғанасы бекіп, психикасы пісе қоймаған жасөспірімнің санасын тіптен шайқап жібереді.
Екіншіден, қалыпты тіршілік ағысының арнадан ауытқуы. «Енді не болады?», «Болашағымыз жоқ-ау», «Осымен жер бетіндегі адамзат түгел жойылады» – осы сынды ел арасында желдей жүйткіген жорамалдар жеткіншектің де құлағына жетеді. Келер күнге сенімсіздік, ертеңінен қорқу, белгісіздік – мұның бәрі үмітті үзуге, өмірдің мәнін жоғалтуға итермелейді.
Үшіншіден, араласатын ортаның азайып, сырлас доспен сұхбаттың болмауы. Жас жеткіншек үшін негізгі орта – достары мен сыныптастары. Ой бөлісетін де, көңіл сергітетін де солар. Осындай ортамен тығыз қарым-қатынастың үзілуі де стресске түсуге бір себеп. Алдағы жаңа оқу жылы тағы да онлайн оқумен басталғалы тұр. Мұны ойлау да бала психикасына үлкен салмақ.
Төртіншіден, карантин кезінде ата-ана мен бала күні бойы бірге. Мұндайда баланың бәріне бірдей тиісінше қарым-қатынас жасала бермейді. Көңіл бөлудің шектен шығатыны тағы бар. Үлкендер тарапынан ұрсу, ескерту, ақыл айту, бақылау сияқты жасөспірімге жақпайтын әрекеттер қатары жиілейді. Бауырлар арасында да бір-бірін түртпектеу, төбелесу, араздасу басталмай тұрмайды. Өкінішке орай, отбасы мүшелері де осындай елеусіз әрекеттерімен жеткіншектің психикасына кері әсер етіп жатады.
Бесіншіден, карантин кезінде баланың бос уақыты өте көп. Оны ғаламтор мен әлеуметтік желіге, компьютерлік ойындар мен бейнежазбалар көруге сарп етуде. Ал, мұндай уақыт өткізудің зияны жайлы айтпаса да түсінікті. Әр отбасы мен әр жасөспірімнің өмір салтына сай бұл айтылғандардан да бөлек себептер болуы мүмкін.
&nbsp;Бұл себептердің бала санасына кері әсер тигізуіне ата-ана тосқауыл бола алады. «Қалай?» деген сұрақ туса, келесі қадамдармен танысыңыз.
1. Жиі әңгімелесу
Бұл күндері балалар қатарластарымен, өзін түсінетін адамдармен құрған әңгіме-дүкенге зәру. Әлеуметтік желіде хат-хабар алмасу күнделікті бетпе-бет отырып айтылған сырлардың орнын баса алмайды. Осының орнын толтыру үшін балаңызды жиі сөзге тартыңыз. Түрлі тақырыпта сұхбат бастаңыз. Өзі туралы, достары туралы сұраңыз. Сондай-ақ, өзіңіз жайлы да айтуды ұмытпаңыз. Блаңыздан көмек сұраңыз. Мәселен, жаңа гаджеттерге байланысты бір нәрсені жасауды көрсетуін, үйретуін өтінуге болады. Осылайша досы, сыыптасы рөліне еніп тұрыңыз.
2. Уақытты дұрыс жоспарлау
Карантин кезінде баланың бос уақыты көп. Бірге отырып, тиімді пайдалану жолында жоспар жасаңыздар. Жоспарға тек өзіңіз қажет деп тапқан істерді ғана енгізбеңіз. Баланың қызығушылығын, қалауын назарға алу міндетті. Мәселен, компьютерлік ойын ойнағысы келді дейік. Үзілді-кесілді тыйым салмай, оны да бір пункт етіп алыңыздар. Тек уақытты азырақ бөлсеңіз болғаны.
3. Пайдалы әдеттер қалыптастырыңыз
Бұл қадам жоспарлаумен тығыз байланысты. Жоспарлау барысында баланың қалауын қаперге іле отырып, пайдалы дағды қалыптастыратын істерді де шеберлікпен енгізе біліңіз. Айталық, бір мезгіл үй шаруасын жасау немесе жаңа өнер түрін игеру сияқты пункт те болсын. Тек, аса көп уақыт бөліп, бала қызығушылығын жойып алмау жағын да ойлау керек. Бұл жерде жасөспіріммен ересек адамдар секілді келісімшартқа отыра білу шеберлігі керек. қандай да бір пайдалы іспен айналысқаны үшін сыйлық болатынын айтыңыз. Егер оған келіскісі келмесе, сыйлық орнына қандай да бір жаза ұсынасыз. Әрине, сый да, жаза да әркімнің шама-шарқына қарай ойластырылуға тиіс.
4. Сабақты мәжбүрлі түрде оқытпаңыз
Жоғары сынып оқушысы бастауыштағы бала сияқты жетекке жүре қоймайды. Оны өзіңіз де білерсіз. Оларға бір нәрсені мәжбүрлеп жасату қиын. Сондықтан, сабақ оқуда да қысым жасамай-ақ қойған абзал. Қызығушылығы бар бала өзі-ақ оқиды. Ал, арманы, мақсаты басқа болса, босқа мәжбүрлемеген абзал. Кей балалар баға не абырой, болашағы үшін өзі талпынады. Енді біреулері ертеңім үшін керек деп кей пәндерді ғана теріп оқуы мүмкін. Сондай-ақ, келешегін ешбір пәнмен байланыстыра алмайтын, мүлдем басқа жолды таңдайтындар да табылады. Сіздің балаңыз осылардың қайсысына жатады, білесіз бе? Қай топқа жатса да, өз қауқарынан асып түсуді талап етіп қинамаңыз.
&nbsp;5. Теріс қылықтарына түсіністікпен қараңыз
&nbsp;Карантин басталғалы отбасы мүшелері бір-бірін жақын танып жатыр. Әзіл түрінде айтылса да, астарында шындық жоқ емес. «Қызым – үйде, қылығы – түзде» деген сөз бекер айтылмаған. Түзге шыға алмай, үйге тығылған балаңыздың бұрын білмеген кей әдеттері мен әрекеттерін енді байқауыңыз қалыпты жағдай. Оның ішінде жаныңызға жақпайтыны болса, бірден дүрсе қоя жөнелмеңіз. Түсіністік танытуға, өзіне де, өзгеге де зияны тимейтін болса, қабылдауға тырысыңыз. Ал, зиянды, тым ерсі, әдеп пен мәдениет ауылынан алыс әдеттері болса, олармен сақтықпен күресіңіз. Балаға жай сөзбен, үлгімен ұғындырыңыз.
Әр қадамыңыз осындай түсіністік пен мейірімге, дұрыс қарым-қатынасқа сай болсын. Сонда ғана балаңыздың санасының сау, психикасын мықты күйінде сақтай аласыз. Бүкіл адамзат үшін қиын кезең болған карантиннен бірге болу арқылы аман өтейік.
** 
<a href="http://ernur.kz/tarbiye/koronakrizis-zhoghary-synyp-okityn-balagha-komeginiz-kerek">ERNUR.KZ</a>**

&#8220;Коронакризис&#8221;: Жоғары сынып оқитын балаға көмегіңіз керек

Қымыз – қырық ауруға ем

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> “Отбасы күні” мерекесінің маңызы зор. Себебі, адамзат баласы үшін ең қастерлі, ең аяулы құндылық-өзінің отбасы.
Осы айтулы мерекеге орай, облыстық “Рухани жаңғыру” орталығының ұжымы қаламыздағы Сейітбаевтар отбасына құттықтап барды.
Бұл шаңырақ өздерінің мұқалмас жігер, қажымас қуатымен көпке үлгі. Тағдырдың қатал сынына мойымай күресіп келеді. Отағасы Бақытбек аға такси болса, отанасы Күләш апай тігін тігеді. Шебер қолдарынан шыққан бұйымдары сұранысқа ие болғасын қарап отыра алмайтынын тілге тиек етті.
Масылдық пен мүсіркеуге жандары қас. Еңбекпен тапқан нанның қадірін біледі. Қыздарын да үлгілі тәрбиемен жоғарғы оқу орынында оқытып отыр.
Орталық директоры Уәлихан Серікұлы мерекемен құттықтап, ұжым атынан мерекелік тарту ұсынды.
Шаңырақтағы жып-жылы қарым-қатынас, көздеріндегі сүйіспеншілік пен мейірім бізді тәнті етті. Қанағаты қаптың түбінде жүрер талай дені сауға үлгі екен деп тарастық.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/09/whatsapp-image-2020-09-12-at-12.51.10.jpeg" alt="" />

Ұлағатты отбасы – ұлт құндылығы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Таңқаларлық жайт, бұл пайдалы көкөністің де өз мерекесі бар екен. Оны қыркүйектің басында атап өтеді.
Әрине, пияздың түрлері де, пайдалы қасиеттері де көп.&nbsp;&nbsp;
– Пиязшықтардың құрамында органикалық қышқылдар, суық тиюден қорғайтын фитонцидтермен эфир майлары, кемпферол, амин қышқылдары, глюкоза, микроэлементтер, B1, B2, B6, PP, E дәрумендері, С дәрумені көп, микро және макроэлементтер бар: бор, кобальт, марганец, молибден, мыс, никель, рубидий, фтор, хром, фосфор, кремний, натрий, калий, кальций, магний, темір, хлор, күкірт (ол өткір иіске жауап береді), флавоноидтар және өсімдік гормоны глюкинин (қандағы қант деңгейін төмендетуге арналған табиғи өнім), – деп сарапшы осы хош иісті өнімнің пайдалы заттарын тізімдейді. – Пияз хош иісті шөптесін өсімдіктерге жатады.&nbsp;
Пияз тұқымдастарының сыртқы түрі ғана емес, дәмімен де ерекшеленетін бірнеше түрлері бар:
Ақ пияздың&nbsp;ақ қабығы, жұмсақ, сәл тәтті дәмі бар.
Тәтті пияз әдеттегіден сәл үлкенірек және жұқа қабығы бар, мұндай пияз көктемде жиналып, маусымдық өнім болып табылады.
Қызыл пияз&nbsp;хош иістендіргіш және қарапайым пияз сияқты өткір емес.
Шалот пиязы&nbsp;– пияздың барлық түрлерінің ішіндегі ең дәмдісі, бірақ термоөңдеуден кейін дәмі өте нәзік, сәл тәтті болады.
Порей пиязының&nbsp;өзгелерінен айырмашылығы пиязшығы жоқ, ақ түсті қалың сабақ болып табылады және жасыл жалпақ жапырақтарымен ерекшеленеді. Пияздың өзіндік жағымды дәмі болады.
Ағзаны сауықтыратын қоректік заттардың жеткілікті мөлшерін алу үшін пияздың әр түрін қолдану керек, өйткені олардың әрқайсысының өзіндік ерекшелігі бар.
Пияз шырыны – бұл суық тиюден қорғайтын табиғи антибиотик. Фитонцидтер ангина вирусымен күресіп, жоғарғы тыныс жолдарын нығайта түседі. Олар стрептококктар, дизентерия, дифтерия және туберкулез таяқшаларын қосқанда көптеген микробтарды өлтіреді. Суық тию мен тұмаудың алдын алу үшін күніне бірнеше рет кесілген пияз кесектерін жеген дұрыс. Витамин жетіспеушілігінде пияз өте пайдалы, ол адам ағзасының С дәруменіне деген қажеттілігін қанағаттандыра алады, сонымен қатар бұл дәрумен иммунитетті арттыруға көмектеседі.
Жаңа сығылған пияз шырыны сперматозоидтардың дамып, жетілуіне ықпалын тигізеді және жыныстық қабілетті жоғарылатады.&nbsp;
Сонымен қатар, пияз метаболизмді белсендіреді, қан түзілуі мен тазартылуына ықпал етеді, ас қорыту процестерін ынталандырады, ағзадан артық сұйықтықты кетіреді. Пияздың құрамындағы кверцитин қатерлі ісікпен күресетіні анықталды, сол себепті онкологияда кеңінен қолданылады. Егер сіздің басыңыз ауырса, дәрілерді қабылдағанның орнына шикі пиязды иіскеп көріңіз.
&nbsp;Пияздың жасыл жапырақтары каротинге бай, ол біздің терімізге пайдалы. Пияз халықтық медицинада және косметикалық мақсаттарда – бетті безеулерден тазарту үшін қолданылады. Секпілден арылу үшін күнде пияздың жарты бөлігімен бетіңізді сүрткен дұрыс.
Порей пиязының өткір иісі мен дәмі жоқ, бірақ бұл оның емдік қасиеттеріне мүлдем әсер етпейді. Ол кальций, фосфор, темір, натрий және магнийге бай, бұл пиязды өте қоректік және пайдалы етеді. Сіз оны тамаққа пайдаланатын қалыңдатылған ақ аяғы және кең жалпақ жапырақтарынан тани аласыз. Бұл пияз қанды тазартумен ерекшеленеді, сондықтан оны атеросклероздың алдын-алу үшін қолданған жөн.&nbsp;1:1 қатынасында пияз шырыны мен балдың қоспасын тамақтанар алдында бір сағат бұрын бір ас қасықтан күніне 3 рет бір ай бойы қабылдаңыз.
Шалот пиязы бірнеше ұсақ пиязшықтардан тұрады. Шалот пиязы ақ пиязға қарағанда шырынды, жұмсақ әрі хош иісті. Ол өзіне тән, ерекше, хош иіспен сипатталады. Шалот пиязын қабынуға қарсы өнім ретінде медицинада қолданады. Ғалымдар шалот пиязында қатерлі ісік ауруының алдын алатын флавонолдардың көп болатынын және бұл ауыр аурудың алдын-алу үшін тағам ретінде тұтыну пайдалы екенін анықтады.
Батун пиязының&nbsp;садақталған жапырақтары бар. Ол нақты пиязшықты қалыптастырмайды, сондықтан тек жапырақтарын тұтынуға болады. Батун пиязы ақ пияздың барлық қасиеттеріне ие. Оның құрамында ақ пиязға қарағанда С дәрумені көп. Батун жақсы дезинфекциялық қасиеттерімен танымал.
Ғалымдардың айтуы бойынша күніне 150 грамм пияз (шамамен бір үлкен пияз немесе батун байламын) жеп отырсақ, біз А және С дәрумендерінің күнделікті мөлшерінің жартысын және жүрек жұмысын жақсартып, ағзаның қаңқа жүйесі үшін құрылыс материалы болып табылатын калий мен кальций мөлшерінің бестен бір бөлігін алады екенбіз.
Тағы бірнеше фактілер:
Пияздың құрамында алма мен алмұртқа қарағанда қант көбірек. Бірақ сіз жиі диета ұстасаңыз да, бұл көкөністі рационыңыздан алып тастауға асықпағаныңыз жөн. Пияз сонымен қатар артық майды керемет кетіргіш болып табылады. Тіпті пияз қолданылатын арнайы диета да бар, оның барысында күн сайын пияз сорпасын жеуге кеңес беріледі.
Ара шақса, пиязды пайдаланыңыз. Себебі пияз ара уының уытын басады. Ол үшін сіз ара шаққан жерге пияз шырынын тез арада басыңыз. Құлақ қабынуы кезінде де ауырсынуды жеңілдету үшін пиязды қолдануға болады екен: майдалап туралған, буға қыздырылған, дәкеге оралған пияздан күніне 3 рет жарты сағатқа құлаққа компресс қою керек. Мұндай компресс абсцесске, қабынуға және ұзақ емделетін жараларға да қолданылады. Жаңа сығылған пияз шырыны – бұл ревматикалық ауырсыну, ісіну, шаштың түсуі, теміреткі, қайызғаққа қарсы тамаша ем. Ол үшін қажет аймақты пияз шырынымен ысқылау керек.
Дәрігерлер пиязды жақсы адаптоген деп санайды, себебі сағат белдеуінің ауысуына бейімделуге көмектеседі. Бұл туралы, ең алдымен, ұшқыштар мен бортсеріктер үшін білген пайдалы. Әрине, талғампаз, жымиған бортсеріктен пияздың иісі шығып тұратындығын елестету мүмкін емес. Бірақ рейс аяқталып, демалуға уақыт бар болса, неге мұндай қарапайым және тиімді әдісті қолданбасқа?
БІРАҚ!
Қарсы көрсеткіштер де бар: панкреатит, асқазан және ішек жарасы, жүйке жүйесінің қозғыштығы бар адамдарға пиязды көп мөлшерде жеуге болмайды. Бүйрек және бауыр, жүрек аурулары бар адамдар ауруын ушықтырып алмас үшін пиязды абайлап жеу керек.
Пияз туралы бірнеше қызықты деректер:
Пияз 6 мың жылдан астам уақыттан бері белгілі. Оның отаны – Оңтүстік-Батыс Азия деп саналады. Пияз ол жақтан Египетке, Грецияға, Римге тараған.
Бүгінгі таңда пияздың 400-ге жуық түрі белгілі, олардың жартысынан көбі біздің елімізде өседі.
Ежелгі шумерлер мен мысырлықтар пиязды құдайлардың өсімдігі деп атап, бүкіл жер беті көп қабатты пияз үлгісіне сәйкес құрылған деп сеніпті. Ежелгі Египетте пияз қуат көзі мен ұзақ өмір сүруінің кепілі болған, сондықтан оны көп мөлшерде жеген екен. Тұзды суда пісірілген пияз Орта және Кіші Азия, Жерорта теңізі елдерінің ең кедей топтарының, сондай-ақ жаңа дәуірден үш мың жыл бұрын өмір сүрген Египет пирамидаларын салушылар үшін тамақтанудың негізін құрады. Хеопс пирамидаларын тұрғызған құлдар өздерінің төзімділігін, денсаулығын, күш-қуатын және жұмыс қабілеттерін сақтап қалу үшін күн сайын пиязбен тамақтанған.
Ежелгі гректер пиязды дәрі ретінде бағалайтын, бірақ өткір иісі үшін қарапайым халықтың тамағы деп санап, оны тамаққа сирек қосатын. Рим легионерлері жауынгерді батыл етеді деп сеніп, пиязды көптеп қолданған. Гладиаторлар бұлшықеттерін нығайту үшін пияз майымен уқалайтын. Олимпиадалық спортшылар жаттығу кезінде пияз жеген екен.
Атақты дәрігер Ибн Сина (Авиценна) өзінің «Дәрігерлік медицина каноны» трактатының алғашқы бөлімін пиязға арнағаны кездейсоқ емес. Пияз Киев пен Мәскеу Русінің барлық жерінде өсірілген. Нан мен кваспен қоса пияз шаруалар мен қолөнершілер үшін негізгі тағам түрі болған. Ежелден бері Русь жерінде (және басқа да көптеген халықтар арасында) пияз бен сарымсақ «жабысқақ аурулар мен індеттерге» («ауа арқылы» таралатын ауруларға) қарсы ең жақсы өнім болып саналып келген.
Гиннестің рекордтар кітабына сәйкес бұрын-соңды өсірілмеген ірі пияздың салмағы 6 келі болған және ол Англияда өсіріліпті.
<a href="https://stan.kz/piyazdin-7-paydali-kasietteri-336934/">Stan.kz</a>

Пияздың 7 пайдалы қасиеті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Нұр-Сұлтан қалалық білім басқармасының басшысы Шолпан Қадырова Zoom-мен сабақ өткізу кезінде жұмыс сілтемесін бөтен адамдарға таратпау керектігін ескертті.
<blockquote>
 «Өкінішке қарай, 3 қыркүйекте Zoom платформасында өткізілген сабақ кезінде бөтен адамдар араласып, әдепсіз слайдтар көрсетіп, оқыту процесіне кедергі жасаған. Мұғалім сабаққа бөтен адамдардың араласқанын байқап, жедел түрде онлайн сабақты аяқтады. Осыдан кейін мектеп әкімшілігі балалармен және ата-аналармен онлайн кеңес өткізді. Оқушыларға чаттар мен платформаларда жұмыс істеу кезінде этиканы сақтау, жұмыс сілтемесін бөтен адамдарға таратпау қажеттігі туралы тәрбие жұмысын жүргізді. Өз кезегінде біз күн сайын мұғалімдермен жұмыс істеп, ІТ-құзыреттіліктерін дамытудамыз», – деді ол елорда әкімдігінде өткен баспасөз мәслихатында.
</blockquote>
Сонымен қатар басқарма басшысы барлық мектептердің штаттық режимге көшуі туралы шешімді ҚР Денсаулық сақтау министрлігі, Бас мемлекеттік санитария дәрігері шығарғандығын жеткізді.
<blockquote>
 «Әрине, шешім, ең алдымен, елдегі эпидемиологиялық жағдайға байланысты болады. Біз өз кезегінде балалардың үздіксіз білім алуына барлық жағдайды жасаймыз», – деді ол.
</blockquote>
Шолпан Қадырова Білім басқармасының call-орталығы 1445, 55-68-73, 55-68-83 нөмірі бойынша жұмыс істейтігін айтты.
<blockquote>
 «1 қыркүйектен бастап колл орталығына 1000-ға жуық, ал күніне 100-ге жуық қоңырау келіп түсті. Мұнда ата-аналар оқу процесінің барлық мәселелері бойынша толық ақпарат ала алады», – деді басқарма басшысы.
</blockquote>
<a href="https://www.inform.kz/kz/zoom-men-sabak-otkizu-kezinde-zhumys-siltemesin-botenderge-taratpau-kerek-sholpan-kadyrova_a3693510">KazInform</a>

Zoom-мен сабақ өткізу кезінде жұмыс сілтемесін бөтендерге таратпау керек

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Диетаны бастамай жатып, нәтижені мүмкіндігінше тезірек көргіміз келеді. Қырсыққанда салмақ жоғалту біртіндеп жүреді, ал бір ғана жүгіру дереу өз нәтижесін көрсете қоймайды. Бақытымызға орай, біз бірнеше апта ішінде арманыңыздағы дене бітіміне жақындауға көмектесетін бірнеше әдіс білеміз.
<ol>
<li>Дұрыс тамақтану режимін жоспарлаңыз 
Күніне (немесе бір аптаға) мәзіріңізді қаншалықты мұқият жоспарласаңыз, кенеттен жұмыс маңындағы фастфудқа барып тамақтану ықтималдығы аз болады. Алдағы аптаға азық-түлік сатып алуға және пайдалы тамақ дайындауға жексенбі күнін арнап көріңіз. Олардың кейбіреулерін бөліктерге бөліп, қораптарға салып, мұздатып сақтауға болады. Осы пайдалы өнімдерді кешке мұздатқыштан алып, таңертең жұмысқа сіз өзіңізбен бірге дайын түскі асты алып бара аласыз.</li>
<li>Таңғы ас ішіңіз 
Таңғы ас – бұл күннің ең маңызды тағам қабылдау уақыты. Адамның күні бойғы көңіл-күйі, қуат пен тәбет дәл осы таңғы асқа байланысты болады. Ұйқыдан тұрғаннан кейін дәнді-дақылдар, ақуыздар мен пайдалы майларды тұтыну сізді күндізгі уақытта көп мөлшерде тамақтанудан сақтайды. Таңертең кішкене тәтті тағамды жесеңіз, сіз кешкі уақытта одан оңай бас тарта аласыз.</li>
<li>Пайдалы тағамдарды жақын ұстаңыз 
Диеталық тағамдар тамақтану арасындағы аштықты бақылауға көмектеседі. Егер сіз бүгін маңызды кездесуге байланысты түскі асты өткізіп жіберуге мәжбүр екеніңізді білсеңіз, жұмысқа пайдалы әрі жеңл тағамдарды өзіңізбен бірге алыңыз. Мысалы, бұл үйде алдын ала дайындалған көкөністер мен жемістердің бөліктері болуы мүмкін. Дүкеннен шоколадты сатып алмас үшін, өзіңізбен бірге сөмкеңізде кептірілген жеміс-жидектерден жасалған батончик алып жүріңіз. Егер сіз көлік кептелісіне жиі тап болсаңыз, көлікке кептірілген жеміс-жидектер қапшығы немесе қуырылмаған жаңғақтарды алдын-ала алып қойған ыңғайлы болады.</li>
<li>Суды көп ішіңіз 
Су ішудің маңыздылығын ұмытпау керек. Судың қажетті мөлшері ағзаның жұмысын жоғары деңгейде қолдайды, әсіресе егер сіз оны ақылмен ішсеңіз: тамақтанудан жарты сағат бұрын бір стақан су тағамды аз жеуге көмектеседі, тамақтан кейін 45 минут өткен соң бір стақан су метаболизмді жақсартады. Бірақ тамақтану кезінде су ішу асқазан сөлін ерітіп, ас қорытуды тек баяулата түседі.</li>
<li>Түскі ас ішердің алдында серуендеуге тырысыңыз 
Жұмыс орнындағы түскі ас бірнеше себептерге байланысты зиянды болады. Біріншіден, түскі ас жеп отырып, басқа шаруалармен айналыссаңыз, сізге қажет мөлшерден көп тағам тұтынасыз. Екіншіден, сіз бір сағаттық үзіліс кезінде тиісті демала алмайсыз. Түскі ас ішуге асханаға немесе кафеге барыңыз немесе түскі асқа дейін көшеде серуендеңіз. Бұл сізге ойларыңызды ретке келтіруге, демалуға, белсенді болуға және, әрине, азырақ тамақтануға мүмкіндік береді.</li>
<li>Тұзды тұтынуды азайтқан жөн 
Тұз – бұл қант емес және тұздан артық салмақ пайда болмайды. Алайда, оның құрамындағы натрий ағзада сұйықтықтың жинақталуына және іштің кебуіне әкеледі. Пайда болған артық салмақ «су салмағы» деп аталады. Одан құтылу үшін тұзды тұтынуды азайтыңыз. Мысалы, салаттарға тұздың орнына лимон шырынын қосуға болады. Сонымен қатар, консервілер, тұздықтар, ірімшіктер құрамына тұз кіретінін ұмытпаңыз және тамақ өнімдерінің құрамындағы майдың пайызы аз болған сайын, тұзы көп болады екен. Мейрамханаларда даяшыдан тағамдарды тұздамауды сұраңыз: тағамға өзіңіз үстел үстінде тұз қоса аласыз немесе мүлдем қоспасаңыз да болады. Егер тағамға тұз қосып тұтынғанды ұнатсаңыз, онда құрамында натрий төмен деңгейде болатын тұз түрін таңдаңыз.</li>
<li>Түскі және кешкі асты көкөністерден бастаңыз 
Негізгі тағамды жеуді бастамас бұрын көкөніс салаты немесе қызылшадан жасалған жеңіл сорпаны жеңіз (кейбір сорпа түрлері кілегейге негізделген және тек бір қарағанда жеңіл көрінуі мүмкін). Осылайша, асқазан пайдалы талшықпен толтырылады, бұл карбонараны аз мөлшерде жеуге немесе бургердың кем дегенде бір тоқашын жемеуге көмектеседі. Сонымен қатар, егер сіз салатты басында жейтін болсаңыз, соңында ол туралы «ұмытып кету» ықтималдығы аз болады.</li>
<li>Көбірек қозғалыңыз 
Көлік / метро, компьютер, кинотеатр, кафе, қайтадан көлік, теледидар алдындағы немесе кітаппен бірге түскі ас, содан кейін жақсы ұйқы. Қарапайым есептеулер жүргізсек, күннің көп бөлігінде біз жалқау сияқты аз қозғалатынымыз белгілі болды. Тренажер залы, серуендеу, бір жарым сағат сайын кеңседегі кішігірім жаттығулар, лифттер мен эскалаторлардан бас тарту – қозғалу үшін барлық мүмкіндікті пайдаланыңыз. Смартфондарға арналған қосымша немесе білек қадам өлшеуіші жағдайды бақылауға көмектеседі. Ол күніне белгіленген 10 мың қадамды жүрген, жүрмегеніңізді бірден көрсетеді. Нақты сандарды көргеннен кейін нәтижені жақсартуға талпынатын шығарсыз.</li>
<li>Кофе ішіңіз 
Біртүрлі естіледі, иә? Бірақ кофе, дәлірек айтсақ, майлылығы аз сүті бар декаф – бұл тәтті тағамды толықтай алмастырады және денсаулық пен дене пішіміне зиян тигізбейтін ләззат көзі. Алайда, сіз шаншуды теріс пайдаланбауыңыз керек.</li>
<li>Үйден тамақтаныңыз 
Үйдің тамағы тағамдардың құрамын толық бақылауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мейрамхана тағамдарында болатын жасырын калориялар туралы алаңдаушылықты жояды.</li>
<li>Тағамға баса назар аударыңыз 
Кітап, теледидар, компьютер немесе смартфон қолдана отырып тамақтану әдетін қойыңыз. Мұның барлығы ең бастысы – дәм сезімдері, қанығу белгісін асқазаннан миға жеткізуге кедергі. Сондықтан, сіз қажет мөлшерден көп тағам тұтынасыз. Нәтижесі – асқазандағы ауырлық сезімі, кінә сезімі және артық салмақ.</li>
<li>Ақ өнімдерден бас тартыңыз 
Тұз бен қанттан басқа, бұл ақ нан, картоп, майлы сүт өнімдері – салмақ жоғалтқысы келетіндердің барлығының негізі (ақуыздар бұл тізімге кірмейді). Олардан бір аптаға бас тарту қиын емес. Болашақта ақ өнімдерді аз мөлшерде тұтынуға тырысыңыз, оларды түрлі-түсті жемістер мен көкөністермен, дәнді дақылдармен, ақуыздармен және пайдалы майлармен алмастырған дұрыс.</li>
<li>Құрамында суы көп көкөністер мен жемістер тұтыныңыз 
Көкөністер мен жемістерде су көп болған сайын, калория аз болады екен. Банан (89 ккал) мен жасыл алма (52 ккал) немесе қияр (14 ккал) мен тәтті қызылшаны (40 ккал) салыстырып көріңіз. Пайдалы шырындардың жоғары мөлшері дене пішіміне зиян келтірместен тез қаныққандық сезімін тудырады. Сонымен қатар, олар тері және тұтастай алғанда ағза үшін қосымша ылғал көзі болып табылады. Жетекшілері – барлық жасыл және жапырақты көкөністер, қызанақ, қарбыз, қауын, цитрус жемістері.</li>
<li>Терлеңіз 
Қандай жолмен терлейтініңіз маңызды емес, бастысы терлесеңіз болды. Күніне он бес минуттық жаттығулар, жүгіру, секіру, велосипед немесе сүйікті әуеніңізге айнаның алдында еркін билеу – бұл еш нәрсе жасамағаннан гөрі жақсы. Бірте-бірте бұл жақсы әдетке айналады.</li>
<li>Арқа қалпын байқаңыз 
Түзу арқа, иықтар мен тартылған іш визуалды түрде дене пішімін дұрыс көрсетеді. Сонымен қатар, қалыпты дұрыс ұстау ас қорытуды жақсартады, ал ол өз кезегінде калорияны тиімдірек жағуды білдіреді.</li>
<li>Медитация жасаңыз 
Медитация мен йога ақыл-ой мен дене арасында байланыс орнатуға көмектеседі. Бұл ойыңызды жинақтауға көмектеседі және тыныштандырады. Мысалы, келесідей ойлар: «Бүгін, ұйықтамас бұрын тоңазытқышты ашпаймын» немесе «ертең дүкенде мен кондитерлік бөлімнен өтіп кетемін».</li>
<li>Нақты мақсаттарды алға қойыңыз 
Егер сіз кешке дейін жұмыс жасасаңыз, фитнес-орталықта кешкі сағат 10-да боламын деп өзіңізге уәде бермеген жөн. Спортпен шұғылдануды таңертең жұмыс алдында немесе демалыс күндері жоспарлаңыз. Уәде қаншалықты нақты болса, оны орындау да оңайырақ болады. Диета да солай. Бір аптаның ішінде 7 кг-ды жоғалтамын деп аш жүрудің қажеті жоқ. Нәтижесінде талып қалуыңыз немесе түн ортасында шамадан тыс тамақтануды бастауыңыз мүмкін: екі нұсқа да зиянды. Нақты мақсат қою арқылы нақты нәтижелерге қол жеткізетініңіз сөзсіз.</li>
</ol>
<a href="https://stan.kz/bir-aptada-artik-salmak-zhogaltudin-17-adisi-336933/">Stan.kz</a>

Бір аптада артық салмақ жоғалтудың 17 әдісі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда қаласындағы «Сол жағалау» мөлтек ауданында ағымдағы жылдың 15 қыркүйек күні газ беру уақытша тоқтатылады. Бұл туралы біздің ақпарат агенттігіне «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Қызылорда өндірістік филиалы хабарлады.
<blockquote>
 «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Қызылорда өндірістік филиалы Қызылорда қаласындағы «Сол жағалау» мөлтек ауданындағы газ тарату желілерінде жөндеу-профилактикалық жұмыстар жүргізілуіне байланысты 2020 жылдың 15 қыркүйегінде сағат 08:00-ден 15:00-ге дейін «Сол жағалау» мөлтек ауданына газ беру уақытша тоқталатынын хабарлайды.
 Уақытша тоқтату кезінде газ қондырғыларының алдындағы крандарды жабуларыңызды және қайта газ беру жұмыстарын жүргізу кезінде 2020 жылдың 15 қыркүйегінде сағат 15:00-ден бастап «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Қызылорда өндірістік филиалы қызметкерлерін үйлеріңізге кіру мүмкіндігін қамтамасыз етулеріңізді сұраймыз», – делінген аталған хабарламада.
</blockquote>
Сондай-ақ, «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ Қызылорда өндірістік филиалы аталған мөлтек аудандағы тұрғын үйлерден газдың шығуы анықталған жағдайда 104 телефон нөмеріне қоңырау шалу керектігін ескертеді.

Қызылорда: «Сол жағалауда» 15 қыркүйекте газ беру уақытша тоқтатылады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/09/11/">Kyzylorda-news.kz</a>. Бүгін Сыр өңіріне келген «Nur Otan» партиясының Хатшысы Арман Қырықбаев өңірлік партия филиалының партияішілік іріктеуге дайындығын пысықтап, арнайы есеп комиссиясы мүшелері және кандидаттармен кездесті.
Әуелі Жаңақорған ауданында болып, жария пікір-сайыс орындарының үміткерлерге қолайлылығы, дауыс беретін орындардың сақадай сай екендігіне көз жеткізді. Одан әрі облыстық перинаталдық орталығында орналасқан Қызылорда қалалық&nbsp;партия филиалына қарасты «Ана мен бала» бастауыш партия ұйымында болды. Партияның ядросы болып табылатын ұйымның мүшелерімен пікірлесіп, олардың партияішілік бәсекелестікке көзқарастарын білді. Ана мен баланың денсаулығына араша түсіп жүрген ақ халаттылардың еңбегіне партия басшылығы атынан ризашылығын білдірді.
<blockquote>
 “Өздеріңізге белгілі әлемді шарпыған коронавирус инфекциясы ешкімді бейжай қалдырмады. Осындай сын сағатта бірінші кезекте ақ халатты абзал жандар өзгелердің өмірі үшін аянбай күресті. Әлі де күресіп келесіздер. Сіздердің еңбектеріңіз адал. Сіздер арқылы өңірдің барша дәрігерлер қауымына партия басшылығы атынан ризашылығымды білдіремін”,- деді Арман Қырықбаев.
</blockquote>
Партияішілік іріктеуге тіркелген кандидаттар 7 қыркүйектен бастап үгіт насихат жұмыстарын бастап кетті. Үгіт жұмыстарының ең бір маңызды әрі барлық кандидаттар үшін міндетті болып табылатын қадамының бірі жария пікір-сайыс.
Облыстық партия филиалы бұл бағытта барлық үміткердердің қатысуымен онлайн режимде, онлайн генератор көмегімен пікірсайысқа түсетін азаматтарды топтарға бөлу жұмыстары жүргізілген. Өңірде пікір сайыс 14-28 қыркүйек аралығында өтпек. Осы орайда партия хатшысы қаладағы үміткерлер жария дебаты өтетін орынды көріп, партияішілік додаға түсіп жатқан азаматтармен бас қосып, оларды толғандырған сауалдарға жауап берді.
Партия хатшысы жалпы праймеризді шын мықтының бағы сыналатын айтыс өнеріне келтірді. Сондай-ақ, елдің мұңын астарлап билікке жеткізіп жүрген ақын, айтыстың ақтаңгері атанған жерлесіміз екі мәрте «Алтын домбыра» иегері Мұхтар Ниязовқа ҚР Конституциясының 25 жылдығы мерекелік медалін табыстады.
Үміткерлермен болған бас қосуға өңірге арнайы келген «Nur Otan» партияcы жақтастары лигасының мүшесі, журналист Бибігүл Дәулетбекқызы да қатысты. Праймериздің тиімдігілі мол деп санайтын ол, сайлаудың әділ өтуін барынша қадағалайтынын жеткізді.
Қызылорда облысы бойынша партияішілік іріктеуге 502 үміткер тіркелді. Олардың 32 пайызы әйелдер, 22 –сі көп балалы аналар. 28 пайызы 35 жасқа дейінгі жастар. Сондай-ақ, 1 – қандас, 7 – ерекше қажеттіліктері бар азаматтар бар. 153 үміткер партияның бастауыш ұйымдарынан ұсынылса, 349 – ы өзін-өзі ұсынушылар.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/09/119131398_987751361637374_2777417416253512209_o.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/09/119127448_987751311637379_3701916472623628932_o.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/09/119170291_987751344970709_4959725543917213588_o.jpg" alt="" />

Қызылордаға «Nur Otan» партиясының хатшысы Арман Қырықбаев келіп, кандидаттармен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/09/11/">Kyzylorda-news.kz.</a> ҚР заңнамаларына сәйкес пайдаланбаған немесе заңнаманы бұза отырып пайдаланған жер учаскелері бойынша жер салығы он есе ұлғайтылады.
Қызылорда қаласында жыл басынан бері жер учаскелерін пайдалануда заң талаптарын бұзған 50 заңды тұлға мен жеке кәсіпкерлерге 10 еселенген мөлшермен 38,8 млн.теңге қосымша жер салығы салынды.
Қызылорда облысы бойынша мемлекеттік кірістер департаментінің дерегінше заң талаптарын бұзған 195 жеке тұлғаға 19,5 млн.теңге қосымша жер салығы есептелген.

Қызылордада жер пайдалануда заң талаптарын бұзған 50 тұлға анықталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/09/11/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ұлттық денсаулық сақтау орталығының қоғамдық денсаулықты нығайту орталығының жетекшісі Жазира Ембердиева тұмауға қарсы екпе жасау тәртібін түсіндірді, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
<blockquote>
 «Жіті респираторлық-вирустық инфекциясына тоқталсақ, бұл тұрғыда ауруға шалдығу қаупі жоғары топ бар. Бірінші кезекте халықтың әлсіз тобына вакцина салынады. Олардың қатарына созылмалы дерті бар жиі ауыратын 18 жасқа дейінгі балалар, жүкті әйелдер, 60-тан асқан қарт адамдар, сондай-ақ жабық типтегі мекемелердегі адамдар (балалар үйлеріндегі тәрбиеленушілер, медициналық қызметкерлер) кіреді. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек ұйымы мен өңірлік тиісті департаменттер жыл сайын вакциналау алдында дайындық жұмыстарын жүргізеді. Олар адамдарды емханаға шақыртады», – деп түсіндірді Жазира Ембердиева.
</blockquote>
Оның сөзіне қарағанда, емханаға барған кезде пациентті учаскелік дәрігер қарап шығады. Осы орайда денсаулық жағдайына тұрғынның шағымдары сұралып, дене қызуы өлшенеді. Егер де дансаулығы қалыпты деңгейде болса, онда пациент тұмауға қарсы екпе салдыруға жіберіледі. Вакцина қойылғаннан кейін, пациент жарты сағат бойы емханада бақылауда болады. Сонымен қатар, учаскелік қызмет екі күннің барысында бейне байланыс бойынша адамның жағдайын бақылап отырады.
<blockquote>
 «Алдағы эпидемиологиялық кезеңге медициналық ұйымдарға ЖРВИ мен тұмаумен ауырған адамдарды жатқызу үшін қосымша телефондар, автокөлік берілді», – деді Жазира Ембердиева.
</blockquote>

Тұмауға қарсы вакцина кімдерге бірінші кезекте салынады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/date/2020/09/11/">Kyzylorda-news.kz</a>. Бүгін «Qosyl» жастар орталығында «Келіні жақсының – керегесі алтын» – атты жас келіндер арасында онлайн өткізілген байқаудың марапаттау рәсімі өтті.
Байқау отбасы күніне орай ұйымдастырылды. 
Қазақтың әдет-ғұрпын құрметтеп, салт-дәстүрін берік ұстанған инабатты, ибалы қазақ келіндерін дәріптеу мақсатында ұйымдастырылған сайысқа облыс көлемінде 20 келін қатысты.
Дәстүрге айналған бұл байқау биыл ерекше форматта өткізілді. Қатысушылар байқау шарттары бойынша «онлайн» түрде алдымен өздерін таныстырып өтіп, өз өнерлерін, өздері әзірлеген ұлттық тағам түрлерімен таныстырып, қазақтың салт-дәстүрі, әдет-ғұрып жайында қойылған сауалдарға жауап берді.
Әділқазылардың шешімімен үздік деп танылған келіндер марапатталды. 1 орын Сымбат Қуатбайға бұйырды. 2 орынды Ақгүл Қуандық иемденсе, Салтанат Мұсақұл 3 орын алды. Өзге қатысушыларға арнайы ынталандыру сыйлықтары, дипломдар мен алғыс хат берілді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Абайдың тұлғалық айналасы және дәуір сабақтастығы

“Коронакризис”: Жоғары сынып оқитын балаға көмегіңіз керек

Қымыз – қырық ауруға ем

Ұлағатты отбасы – ұлт құндылығы

Пияздың 7 пайдалы қасиеті

Zoom-мен сабақ өткізу кезінде жұмыс сілтемесін бөтендерге таратпау керек

Бір аптада артық салмақ жоғалтудың 17 әдісі

Қызылорда: «Сол жағалауда» 15 қыркүйекте газ беру уақытша тоқтатылады

Қызылордаға «Nur Otan» партиясының хатшысы Арман Қырықбаев келіп, кандидаттармен кездесті

Қызылордада жер пайдалануда заң талаптарын бұзған 50 тұлға анықталды

Тұмауға қарсы вакцина кімдерге бірінші кезекте салынады?

Қызылордада отбасы күніне орай келіндер сайысы өтті

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары

Абайдың тұлғалық айналасы және дәуір сабақтастығы

&#8220;Коронакризис&#8221;: Жоғары сынып оқитын балаға көмегіңіз керек

Қымыз – қырық ауруға ем

Ұлағатты отбасы – ұлт құндылығы

Пияздың 7 пайдалы қасиеті

Zoom-мен сабақ өткізу кезінде жұмыс сілтемесін бөтендерге таратпау керек

Бір аптада артық салмақ жоғалтудың 17 әдісі

Қызылорда: «Сол жағалауда» 15 қыркүйекте газ беру уақытша тоқтатылады

Қызылордаға «Nur Otan» партиясының хатшысы Арман Қырықбаев келіп, кандидаттармен кездесті

Қызылордада жер пайдалануда заң талаптарын бұзған 50 тұлға анықталды

Тұмауға қарсы вакцина кімдерге бірінші кезекте салынады?

Қызылордада отбасы күніне орай келіндер сайысы өтті

“Коронакризис”: Жоғары сынып оқитын балаға көмегіңіз керек