<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазақстанда онлайн-кредиттер оларды рәсімдеудің ыңғайлылығы мен тездігінің арқасында үйреншікті іске айналды – ақшаны бірнеше минут ішінде алуға болады. Дегенмен, кез-келген қаржы құралы сияқты, цифрлық кредиттердің де артықшылықтары мен тәуекелдері бар.Қарыз алушылар қандай кедергілерге кезігуі мүмкін және мұндай несиелерді рәсімдеу кезінде қаржылық қиындықтардың туындауына қалай жол бермеуге болады - Fingramota.kz-тың жаңа материалында осыны қарастырамыз.Қазақстанда кез-келген еңбекке қабілетті азамат құжаттардың ең аз пакетін ұсына отырып, онлайн-кредит ресімдей алады. Бұл формат өз уақытын бағалайтын және банк бөлімшесіне барып кезекте тұрғысы келмейтін адамдар үшін қолайлы.Онлайн-кредитті рәсімдеу клиент үшін оңай, клиент банкті таңдайды, оның сайтында өтінім толтырып, өзінің байланыс деректерін қалдырады. Бірақ одан да оңай нұсқа бар – банктің ресми ұялы қосымшасы арқылы несие алу. Ол үшін сауалнаманы толтырып, төлқұжат мәліметтерін енгізу керек, қажет болған жағдайда банктен үзінді көшірмені тіркеу қажет. Мақұлданғаннан кейін ақша бірден немесе бірнеше минуттан кейін, кейбір жағдайларда - келесі күні түседі. Мерзімімен сомасы қаржы ұйымының жеке шарттарына байланысты болады.Онлайн-кредит түрлеріОнлайн-кредиттер - бір үлкен несие тобы сияқты болып көрінгенімен, әлдеқайда көп. Әдетте, олар төрт түрге бөлінеді:банктердегі онлайн-кредиттер. Оларды банктің ресми сайты немесе мобильді қолданба арқылы рәсімдеуге болады. Барлық ұялы қосымшаларды тек AppStore және PlayMarket арқылы жүктеу керек екеніне назарыңызды аударамыз – онда олар алдын-ала қатаң тексеруден өтеді. Ұялы қосымшаларды бөгде сайттар арқылы жүктейтін &nbsp;болсаңыз, алаяқтарға алдану &nbsp;қаупі бар; микрокредиттер де онлайн-кредиттерге жатады, өйткені бүгінгі таңда МҚҰ клиенттерге толығымен онлайн рәсімдеуге мүмкіндік береді; интернет-дүкендердегі несиелер - тауарды бөліп төлеумен немесе несиеге сатып алу да, әсіресе сіздің банкіңіздің ұялы қосымшасы арқылы рәсімделетін болса, онлайн-кредиттер санатына жатады. Банкте сіз туралы барлық қажетті ақпарат бар болғандықтан, ол &nbsp;бір минут ішінде шешім қабылдай алады, бұл сатып алушылар үшін осы процесті өте тартымды етеді; кредиттік карта - оның механизмі сәл өзгеше болғанымен, ол да онлайн-кредиттерге жатады. Сіз қызметтер немесе тауарлар үшін төлемді кредиттік карта рәсімдеу үшін мақұлданған сомадан жасайсыз да, картаны ай сайын жұмсалған сомаға толтырып отырасыз. Кредиттік карталарды пайдаланудың нюанстары туралы сіздерге бұрынғы материалда толығырақ айтып берген болатынбыз (материалға сілтеме). Онлайн-кредиттердің артықшылықтары мен кемшіліктеріАртықшылықтары:Тез және ыңғайлы&nbsp;– несиені банкке бармай-ақ 10-30 минутта рәсімдеуге болады. Банк бөлімшесіне барудың және кезекте тұрудың қажеті жоқ, барлық процедуралардан жұмыстағы &nbsp;үзіліс кезінде немесе үйге қайтар жолда өтуге болады. Құжаттар саны минималды&nbsp;– ЖСН ғана жеткілікті, өйткені оның көмегімен банк жүйесі сіз туралы барлық қажетті ақпаратты, соның ішінде жұмыс орны, зейнетақы аударымдары және несие тарихы туралы ақпаратты таба алады. Оңай – банктер мен МҚҰ онлайн-кредиттер рәсімдеу процесін қолданбалар орналастырылған сайттарда өтінімнің қарапайым нысандары ұсынылатындай етіп ұйымдастырған, ал берер алдында барлық шарттар: мерзімі, артық төлемі, ай сайынғы төлемі және т.б. көрнекі түрде көрсетіледі.&nbsp; Қолжетімділік&nbsp;- банктерден кредит беруден бас тартқандар да, мысалы, несие тарихы нашар өтінім берушілер де онлайн-кредит ала алады. Бірақ сақ болыңыз: бұл жағдайда "қара кредиторлардың" қармағына ілігу қаупі бар – одан да кредит тарихын түзетуге уақыт бөліп, қауіпсіздігіңіз үшін қызбалықпен сатып алудан бас тартқаныңыз жөн. Ресімделуі 24/7&nbsp;- сіз ақшаны тәуліктің кез-келген мезгілінде, тіпті демалыс және мереке күндері де ала аласыз. Тіпті банк кеңесшілері қазір демалыс күндері жұмыс істейді және өтінім қалдырған клиенттерге кері қоңырау шалады. Ұсыныстардың алуан түрлілігі&nbsp;- банктер мен МҚҰ арасындағы жоғары бәсекелестік ең оңтайлы және тиімді шарттарды таңдауға мүмкіндік береді. Әмбебаптық&nbsp;- банкте немесе МҚҰ-да ақшаның не &nbsp;үшін жұмсалатыны туралы сізге кезекші сұрақ қойылуы мүмкін болғанымен, онлайн-кредит кез-келген мақсатқа беріледі. Кемшіліктері:Жоғары пайыздық мөлшерлеме&nbsp;- қаржы ұйымдары жылдам онлайн-кредит беру арқылы үлкен тәуекелге баратынын түсінеді, сондықтан өздерін осылай сақтандырады. Импульсивтілік&nbsp;- өкінішке қарай, онлайн-кредиттерді адамдар көбінесе барлық тәуекелдер мен өз мүмкіндіктерін есептемей ресімдейді. Қысқа мерзім – көбінесе онлайн-кредиттер аз уақытқа беріледі, бұл мерзімінен кешіктірілу қаупін арттырады. Мұндай жағдайда ай сайынғы төлемдер көбірек болады, бұл сіздің несиелік жүктемеңізге әсер етеді және өмір сүруіңіздің сапасын төмендетуі мүмкін. Шағын сомалар&nbsp;- қомақты сомаларды онлайн беруге барлық банктер мен МҚҰ дайын емес, сондықтан мақұлданған сома сіздің қаржылық жағдайыңызды айтарлықтай жақсартпайды деген тәуекел бар. Алаяқтық тәуекелдері&nbsp;- егер сіз кредиторды мұқият тексермесеңіз, әсіресе егер ол банк болмаса, лицензиясы жоқ болса, онда сіз алаяқтардың қармағына түсіп қалуыңыз мүмкін. Ал тексеру өте аз уақыт алады - ҚР ҚНРДА веб-сайтында заң аясында жұмыс жасайтын барлық қаржы ұйымдарының тізімі берілген. Сонымен қатар, сіздің жеке деректеріңізді теріс пайдалануы, мысалы, оларды ұрлауы немесе үшінші тұлғаларға ақылы түрде беруі мүмкін заңсыз жұмыс жасайтын кредиторлар бар екенін естен шығаруға болмайды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/02_04_infographics_kaz_4_a41a905077.png" alt="02.04 infographics каз-4.png"> Онлайн-кредиттер рәсімдеу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары:Өтінім беруге асықпаңызШешіміңізді ақылға салып көріңіз: кредит алу өте оңай, бірақ оны қайтару - әлдеқайда қиын. Сондықтан, қарыз шұңқырына түсіп қалмауыңыз үшін, алдымен төлем мүмкіндігіңізді жан-жақты бағалаңыз.Қаржылық жүктемені барабар бағалаңызАй сайынғы төлем тіпті сіздің табысыңыздың 50% -ін құраса да, бұл сіздің бюджетіңізге үлкен соққы болуы және сізді онлайн-кредит алу арқылы шешкіңіз келген мәселелерге әкелуі мүмкін.Лепірме уәделерге сенбеңізТөмен пайыздар мен үлкен сомалар туралы сендірген жарнама тек маркетингтік қадам болып табылады. Барлығын өзіңіз тексеріп, ақпаратты банкте нақтылаңыз. &nbsp;Кредит - әрқашан да артығымен төленетін қарыз екенін ұмытпаңыз.Қаржылық қауіпсіздік жастығын жасаңызЖұмыссыз қалған немесе күтпеген шығындар болған жағдайда борышты уақытында төлеп, кредит тарихыңызды бүлдірмес үшін әрқашан қаражат қорыңыз болсын. Әдетте, бұл сіздің алты айлық шығындарыңызға, соның ішінде азық-түлік шығындарына, коммуналдық төлемдерге, ипотекаға және т.б. тең сома болуы керек.Кредитті уақытында төлеңізТөлемдерді алдын-ала жасаңыз, мысалы, есептен шығару күнінен 5-7 жұмыс күні бұрын төлеп қойыңыз. Осылайша сіз кідірістерден, ықтимал комиссиялардан және кредит тарихына қатысты мәселелерден аулақ боласыз. Банк те сізге сенімді клиент ретінде қарайтын болады, бұл сізге болашақта көмектесуі әбден мүмкін.Мерзімінен кешіктірілуді ескерусіз қалдырмаңызЕгер сіз төлем жасап үлгермей қалсаңыз, дереу кредитормен хабарласып, жағдайды түсіндіріңіз. Мерзімінен кешіктірілуді ескерусіз қалдыру&nbsp;сотқа, кредит тарихының нашарлауына және банктік шоттың бұғатталуына әкелуі мүмкін.Шартты мұқият оқып шығыңызБарлық шарттарды зерделеп алмайынша, құжаттарға қол қоймаңыз. Пайыздық мөлшерлемені, мерзімдерді, комиссияларды және жеке деректерді тексеріңіз. Мүмкін болса, келісімшартты тексеру үшін заңгердің көмегіне жүгініңіз.Күтпеген жағдайларға дайын болыңызТіпті ең мінсіз деген автоматтандырылған жүйеде де қателер болуы мүмкін. Болашақта күтпеген жерден жағымсыз жағдайлар орын алмас үшін, барлық шарттардың сізге айтылғандармен сәйкес келетініне көз жеткізіңіз.Онлайн-кредиттердің өте ыңғайлы екені сөзсіз, бірақ оларды сақтықпен пайдалану керек. Шарттарды мұқият зерделеп, ұсыныстарды салыстырып, өзіңіздің қайтаруға &nbsp;қатысты мүмкіндіктеріңізді есептегеніңіз дұрыс. Сонда несиені игілігіңізге жаратасыз және ол жаңа шығындар мен қаржылық және психологиялық жағдайдың нашарлауына әкелмейтін болады.Қаржылық сауаттылығыңыз бен кредиттік жауапкершілігіңізді Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

Цифрлық кредиттер (онлайн-қарыздар): артық және кем тұстары  

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазіргі әлемде банк карталары төлем құралы ғана болудан қалды - енді оларда карта иесінің маңызды қаржылық ақпараты сақталады. Бұл ыңғайлы әрі уақытты үнемдейді, сонымен бірге карта деректерінің алаяқтардың қолына түсуін оңайлатады.Егер сіздің картаңыздың деректері ұрланса және алдағы уақытта бұған жол бермес үшін не істеу керек, Fingramota.kz-пен бірге қарастыралық.Егер банктік картаңыздың деректері алаяқтардың қолына түскеніне сенімді болсаңыз, тез арада әрекеттену керек. Кешеуілдеу өте қымбатқа түспек: карта арқылы алаяқтар сіздің жеке деректеріңізді ала алады, өйткені бүгінгі таңда көптеген банктер eGov mobile-мен интеграцияланған - жеке куәлікті, жылжымайтын мүлік және көлік туралы деректерді және т. б. сақтайды. Осыны ескерсек, деректерді жоғалту ақша жоғалтудан әлдеқайда қауіптірек.Банктік карта деректерін жоғалтқан кезде ұстанылуы тиіс қадамдық алгоритмБірінші қадам: мобильді қолданба арқылы картаны бұғаттаңыз.&nbsp;Осылайша сіз ақшаңыздың ұрлануына және алаяқтық операцияларға жол бермейтін боласыз.Екінші қадам: деректеріңіздің ұрланғаны туралы полицияға хабарлаңыз.&nbsp;Арыз жазыңыз: неғұрлым көп ақпарат берсеңіз (смс-хабарламалар, транзакциялардың скриншоттары), алаяқтарды ұстау ықтималдылығы соғұрлым жоғары болады.Үшінші қадам:&nbsp;санкцияланбаған есептен шығаруларды анықтау үшін, соңғы транзакцияларды қарап шығыңыз. Шағын тестілік есептен шығаруларға ерекше назар аударыңыз - алаяқтар картаның белсенді-белсенді еместігін осылай &nbsp;тексереді.Төртінші қадам: егер алаяқтар картадан ақша алып үлгерсе, онлайн немесе бөлімшеде ақшаны қайтару туралы банкке өтінім беріңіз.Бесінші қадам: банк қолданбасындағы құпиясөздерді жаңартыңыз - оңай комбинацияларды (туған күн, "123456" және т. б.) пайдаланбаңыз.Алтыншы қадам: қосымша қорғаныс шараларын қосыңыз –&nbsp;онлайн-төлемдерге лимиттер, операцияларды SMS немесе push-хабарламалар арқылы растау орнатып қойыңыз.Алаяқтар карта деректерін қалай ұрлайдыСізге алдағы уақытқа қауіпсіздік бойынша ұсыныстар бермес бұрын, қаскүнемдер карта деректерін қалай ұрлайтынын ұғынып алуды ұсынамыз.Фишингтік сайттар мен хаттарАлаяқтар банктердің, төлем жүйелерінің және дүкендердің жалған сайттарын жасайды. Сондай-ақ, олар ақпаратты жаңарту, бонустар алу немесе транзакцияны растау сылтауымен карта деректерін енгізу сұралған хат немесе хабарлама жібереді. Жалған сайтқа деректер енгізіле салысымен немесе хатқа жауап беріле салысымен, алаяқтар картаға қолжетімділік алады.Вишинг (телефон арқылы жасалатын алаяқтық)Алаяқтар қоңырау шалып, өздерін банк қызметкерлері ретінде таныстырады &nbsp;және әртүрлі сылтаулармен (күдікті операция, картаны бұғаттау) карта деректері мен CVV-код сұрайды. Кейде олар операциядан бас тарту үшін SMS-пен келген кодты айтып беруді ұсынады, бірақ іс жүзінде бұл ақша аударымын &nbsp;алаяқтарға растау болып табылады.Скимминг (деректерді терминалдар мен банкоматтар арқылы ұрлау)Бұндай тәсілді қолданған жағдайда алаяқтар банкоматтарға картаның магнит жолағынан деректерді оқитын арнайы жапсырмалар (скиммерлер) орнатады. Сондай-ақ, олар PIN-код ұрлау үшін жапсырма пернетақталарды қолдана алады. Осы операциялардың арқасында алаяқтар дубликат карта жасап, ақша шығарып алады. Өкінішке қарай, алаяқтардың банкомат құрылғысына мұндай араласуларын &nbsp;дайындығы жоқ адамдардың көруі іс жүзінде мүмкін емес, сондықтан ақшаны сенімді жерлерде – ірі сауда орталықтары мен дүкендерде алған жөн. Ол жерлерде өтімділік жоғары, сәйкесінше банкоматтар жақсы бақыланады.Фейктік мобильді қолданбаларАлаяқтар карта деректерін оларды теру кезінде ұрлау үшін банктік қолданбаларды қолдан &nbsp;жасайды. Кейде мұндай қолданбалар банктен растау кодтарын алу үшін SMS-ке кіруге &nbsp;қолжетімділік сұрайды.Зиянкес бағдарламаларКомпьютерлер мен смартфондардағы алаяқтар жасаған вирустар пернелердің басылуын бақылап, теру кезінде карта деректерінің көшірмелерін жасай алады.Көбінесе мұндай бағдарламалар күдікті сайттар мен бұзылған қолданбалар арқылы таратылады.Интернетте төлем жасау кезінде деректерді ұстауАлаяқтар карта деректемелері сақталатын интернет-дүкендердің дерекқорларын бұзулары мүмкін. Сондықтан сарапшылар төлем үшін жеке карта арнап, сатып алуға қажетті соманы сонда сақтауға кеңес береді. Сондай-ақ, алаяқтар сіздің деректеріңізді қоғамдық орындардағы ашық Wi-Fi желілері арқылы, арнайы бағдарламалар арқылы трафик ұстап ала алады.Әлеуметтік инженерияАлаяқтарды жете бағаламау қате, өйткені олар тамаша психологтар және адамдардың осал жерлеріне қалай қысым жасау керектігін жақсы біледі. Мессенджерлерде, хабарландыру сайттарында немесе көзбе-көз қарым-қатынаста олар адамның сеніміне кіріп, олардан маңызды деректерді суыртпақтайды. Көбінесе олар психологиялық қысымдарды пайдаланады: асығыстық, ақша жоғалту қорқынышы немесе "тегін бонустарды" уәде етеді.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fing_dee0ba7add.png" alt="финг.png">Карта деректерін ұрлатудан алдағы уақытта қалай қорғануға боладыБейтаныс сайттарға карта деректерін енгізбеңіз. CVV-кодты үшінші тұлғаларға бермеңіз. Төлем жасамас бұрын сайттардың мекенжайларын тексеріп алыңыз (жалған емес банк карта деректерін хаттарға немесе мессенджерлерге енгізуді сұрамайды). Барлық төлем операциялары туралы SMS-хабарламалар жіберілуін қосыңыз. Төлем лимиттерін орнатыңыз және виртуалды карталарды пайдаланыңыз. Хаттар мен хабарламалардағы күдікті сілтемелерге өтпеңіз. Антивирус қолданыңыз және бағдарламалық жасақтаманы үнемі жаңартып отырыңыз. Күдікті операциялар болған жағдайда картаны дереу бұғаттаңыз. Карта деректерін ұрлау - жағымсыз жағдай, бірақ лажсыз деуге болмайды. Неғұрлым тез әрекеттенсеңіз, ақшаңызды сақтап қалу және қайталама шабуылдардың алдын-алу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады.Сақ болыңыз, киберқауіпсіздікті сақтаңыз және Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

Банктік деректеріңіз ұрланған жағдайда не істеу керек?  

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Интернет-сауданың дамуымен алаяқтар сенгіш сатып алушыларды алдаудың жаңа жолдарын табуда. Олар пайдаланушылардың ақшасы мен жеке деректерін алдау үшін психологиялық трюктерді, жалған сайттарды және тіпті жасанды интеллектті пайдаланады.Интернет-дүкендердегі ең көп таралған алаяқтық схемалар туралы, сондай-ақ өзіңізді және жақындарыңызды алаяқтардың айла-амалдарынан қалай қорғауға болады Fingramota.kz Datastar басқарушы директоры, QAZTECH Альянсының ақпараттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Евгений Питолин айтты.Интернет-дүкендердегі алаяқтықтың ең көп таралған түрлеріКеремет жеңілдіктерМысалы, жаңа iPhone шыққаннан кейін бірден 50% жеңілдікпен ұсыныстар пайда болады, бірақ «тек бүгін және қазір» хабары бар. Алаяқтар мерекелерді де белсенді пайдаланады: 8 наурызда олар Dyson-ды жарты бағамен, ал ерлер мерекелерінде - үлкен жеңілдіктері бар гаджеттер ұсынады. Сенімді азаматтар жалған хаттың сілтемесі бойынша, мыс базардан келіп, карта деректерін енгізеді, ал ақша есептен шығарылады, бірақ сатып алушылар күткен жерге емес. Оның үстіне, бұл бірден бола бермеуі мүмкін, өйткені алаяқтар 3DSecure арқылы растаусыз есептен шығаруға болатын сомаларды сынап жатыр. Кейде бұл күдік тудырмайтын шағын сомалар, бірақ сіз бәрібір ақша жоғалтасыз.Платформаның ішіндегі алдауБұған жалған курьерлер мен жеткізу қызметтері кіреді. Мысалы, сізге жеткізу реттеліп қойғанын айтып, SMS-тен кодты жіберуді сұрайды. Бұл код платформадағы шотыңыздан немесе банкіңізден болуы мүмкін. Кодты бергеннен кейін сіз деректеріңізге қол жеткізе алмайсыз және сіздің атыңызға несие алу қаупі бар. Тағы бір жолы: мессенджерлерге арналған интернет-дүкен платформасын қалдыру. Алаяқтар платформаның комиссиясын айналып өтіп, «ақшаны үнемдеуді» және тікелей келіссөздер жүргізуді ұсынады. Жеңілдік беруге уәде беріп, картаға ақша аударуды сұрайды, содан кейін жоғалады.Жалған техникалық қолдауАлаяқтар: «Тыңдаңыз, сіз қате жібердіңіз, біз кездейсоқ ақшаны есептен шығардық, қазір бәрін қайтарамыз, маған кодты жіберіңіз» деп жазады. Немесе: «Олар сіздің парольдеріңізді ұрлады, міне хат, құпия сөзіңізді тез өзгертіңіз, әйтпесе барлығын ұрлайды, мына сілтеме, маған кодты жіберіңіз». Мұндай хабарламаларды алған кезде ешқандай қолдау қызметі сізбен әлеуметтік желілерде немесе мессенджерлерде хабарласпайды, ешқандай жағдайда әңгімені жалғастырмаңыз, өйткені сіз алаяқтармен айналысасыз.Шоттарды бұзуПайдаланушылар нарықтан жалған электрондық хаттарды алады және мәселе адамдар әрқашан мекенжайларға мұқият қарай бермейді. Евгений Питолиннің айтуынша, соңғы екі айда жаңа схема пайда болды: қазақстандықтар Ozon.kz сияқты банктермен ынтымақтасатын базарлардан жалған хаттар алуда. Алаяқтар мұны пайдаланып, былай деп жазады: «Сіздің нарықта шотыңыз бар, біздің банктен карта алуға өтініш жасағыңыз келе ме? «Тамаша жеңілдіктер, ең жақсы баға, жылдам төлем».Маркетплейстердегі жалған жұмыс орындарыАлаяқтар адамдарға білімсіз оңай ақшаны уәде ететін жұмыс ұсыныстарын жібереді. Алаяқтардың болашақ құрбандары тек тіркеліп, SMS жіберуі керек, содан кейін кірісті бастау үшін шағын салымды жасаңыз. Әрине, жәбірленушілер жұмысты да, ақшаны да көрмейді.«Алаяқтықтың техникалық схемалары да бар. Мысалы, Apple өнімдерінің қайталама нарығында сұраныс жоғары. Менің досымның Apple құрылғыларын сатумен тарихы болды. Схема әрқашан қарапайым: қылмыскер аңғал адамды қосады және құрылғының жұмыс істейтінін түсінбейтінін айтады және тексеру үшін өз құрылғысына Apple идентификаторын енгізуді сұрайды. Көптеген адамдар мәселенің не екенін түсінбейді және деректерді енгізеді. Apple ID идентификаторын енгізгеннен кейін, сіздің құрылғыңыз енді сізге тиесілі емес. Бір секундтан кейін&nbsp;«телефоныңыз құлыптаулы, құлпын ашу үшін осында жазыңыз»&nbsp;деген хабарлама пайда болады және бопсалау басталады»,&nbsp;- деп түсіндірді Евгений Питолин. &nbsp;Сарапшы: сіз мүмкіндігінше қырағы болуыңыз керек, өйткені алаяқтық сценарийлерінің саны артып келеді. Киберқылмыскерлер жасанды интеллектті игерді және оны алаяқтық схемалар жасау үшін пайдаланады. Барлық қызықты сценарийлердің 50% - дан астамы жасанды интеллект арқылы алаяқтарға арналған.Интернет-дүкеннің шынайы екенін қалай түсінуге боладыӨкінішке орай, алаяқтарды танудың 100% кепілдендірілген әдісі жоқ және тек параметрлер жиынтығы көмектеседі. Назар аударатын бірінші нәрсе-ассортименттің бағасы. Егер барлық сатушылар үшін жаңа iPhone миллион теңге, ал "сұр" сатушылар үшін — 850 мың болса, мұны негізінен түсінуге болады. Бірақ егер барлық дүкендерде жаңа iPhone 850 мың теңге, ал нақты сатушыда — 500 теңге болса, онда смартфон бұзылған немесе сіз алаяқтарға тап болдыңыз.Екіншісі-пікірлерді қадағалаңыз. Егер сіз бір күнде тауарға немесе сатушыға бірдей тілде жазылған 50 шолуды көрсеңіз,бұл боттар. Егер сатушы кері байланыс үшін боттарды қолданса, онда ол алаяқ немесе қабілетсіз. Сондай — ақ, әртүрлі пікірлер айтатын адамдар бар, бірақ олардың барлығы оң-содан кейін түсіну керек: егер бірде-бір жаман пікір болмаса, бұл жалған, ал алаяқтар жаман пікірлерді алып тастауы мүмкін. Ең жақсы нұсқа-50-ден 50-ге дейінгі комбинация, мұнда 40% жаман пікірлер бар, мысалы, кеш жеткізу немесе дөрекілік. Бұл кем дегенде түсінікті нәрсе, егер дүкен жауап берсе және қателерді түзетсе, бұл барабар процесс.Үшіншісі - заңды тұлға туралы мәліметтерді тексеру. Жалқау болмаңыз, сатушының атын іздеу жүйесіне енгізіп, не жазғанын көріңіз. Әдетте алғашқы сілтемелерде мемлекеттік көздерден алынған мәліметтер болады. Егер сіз арнайы қызметтерде тексеру үшін ақы төлегіңіз келмесе де, ақысыз нұсқада сатушыға қатысты сот иск немесе қылмыстық істер бар-жоғын көруге болады. Сондай-ақ, әлеуметтік желілерге назар аударған жөн. Егер сатушының әлеуметтік желілерде тиісті өкілі болмаса, онда ол кез-келген уақытта жоғалып кетуі мүмкін.Өзіңізді және жақындарыңызды алаяқтардан қалай қорғауға боладыӨзіңізді қорғаудың жалғыз жолы-сыни тұрғыдан ойлау, бәріне сенімсіздік қалыптастыру. Мұның бәрі тек өзімізге байланысты. Осылайша, қауіпсіздіктің негізгі компоненттері сыни тұрғыдан ойлау, максималды күдік және барлық келіп түскен ақпаратты тексеру болып табылады. Сонымен қатар, сіз оқып, ойыңызды кеңейтіп, біліміңізбен бөлісуіңіз керек: көбінесе адамдар алданып қалғаны туралы айтуға ұялады және бұл басқалардың да алаяқтардың құрбаны болуына әкеледі.Евгений Питолин ешқандай қаржылық және құқықтық мәселелер телефон арқылы немесе мессенджерлерде шешілмейтінін атап өтті — банктер мен мемлекеттік органдардың өздерінің ресми алгоритмдері бар. Егер сізге көмектесу үшін полиция қызметкері қоңырау шалса, бұл тек күмән тудыруы керек, өйткені құқық қорғау органдарының нақты өкілдері сізге қоңырау шалудың орнына келеді. Мемлекет сіздің қайда екеніңізді біледі, егер сізге қажет болса, ол сізді табады.Сонымен қатар, алаяқтардан тамаша қорғаныс сандық іздің қысқаруы болады. Мысалы, форумдарда, адалдық қызметтерінде және т.б. тіркелу үшін бөлек e-mail орнатыңыз. Сондай-ақ, сіз осы платформаларда бүркеншік атты пайдалана аласыз және оның арқасында сіз алаяқтардың сізге қоңырау шалып жатқанын түсінесіз. Егер сізге қоңырау келіп түссе және сымның сол жағындағы адам: «Сәлеметсіз бе, Гүлсум» десе, сіз олардың алаяқтар екенін бірден түсінесіз, өйткені қарапайым адамдар сіздің Әлия екеніңізді біледі. Бұл деректердің қай жерде бұзылғанын және құпия сөзді қай жерде өзгерту керектігін түсінуге көмектеседі.Әрі қарай, интернет-дүкендер, курьерлер, жеткізу және Форумдар үшін бөлек SIM картасын алыңыз. Егер сіз курьер күтпесеңіз, онда сіз бейтаныс нөмірден телефонды көтермейсіз, алаяқтар сізге жетіп, алдай алмайды.Қорғаудың тағы бір жақсы тәсілі-виртуалды карта, оны құлыптау және өзгерту оңай. Ол сіздің негізгі банкіңізде болмауы керек және сіз жоғалтқаныңызға өкінбейтіндей көп ақша салуыңыз керек. Оны онлайн сатып алу үшін пайдаланыңыз және жинақтарыңыз үшін алаңдамаңыз.«Стоп кредит» қызметін қосыңыз eGov.kz. ол сізді бұзылған жағдайда да алаяқтардан қорғайды. Егер сіз осы қызметті белсендірсеңіз және алаяқтар сіздің атыңызға банктік қарызды немесе микрокредитті заңсыз ресімдеген болса, онда банк немесе МҚҰ оны есептен шығаруға міндетті болады. &nbsp;<blockquote>«Соңғы кеңес: дауыстық хабарламаларды жазбауға тырысыңыз. Сіз көлік жүргізетін және жазуға ыңғайсыз жағдайлар бар, бірақ бұл сирек кездеседі. Кез келген нейрондық желі Сіздің атыңыздан сапалы аудио терең фейк жасау үшін он хабарлама жеткілікті. Содан кейін сіздің шотыңызды бұзғаннан кейін алаяқтар достарыңызға қоңырау шалып, ақша сұрай алады», - деп түйіндеді Евгений Питолин.</blockquote>Фото: fingramota.kz

Интернет-дүкендердегі алаяқтық: Өзіңізді және жақындарыңызды қалай қорғауға болады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> QR төлемдері - қолма-қол ақшасыз төлем әдісі, онда ақша аудару үшін QR коды немесе Quick Response code қолданылады, бұл "жылдам жауап беру коды"дегенді білдіреді. Қазақстанда бұл технология кеңінен қолданылады-адамдар ыңғайлылық пен жылдамдыққа байланысты QR арқылы тауарлар мен қызметтерге ақы төлеуді жөн көреді. Алайда, мұндай алаяқтардан қорғалған төлем әдісі де 100% қауіпсіздік кепілдігін бермейді. Fingramоta.kz бұл технологияның не екенін және оны пайдалану кезінде зиянкестердің өздерін алдауына жол бермеуді түсінеді.QR төлемдері қалай өтедіБірінші қадам: сатушы төлем туралы ақпаратты-сатып алушының сомасы мен деректемелерін қамтитын бірегей QR кодын жасайды. Айта кету керек, QR-статикалық болуы мүмкін (барлық төлемдер үшін бірдей, оларды үйдегі дүкендер жиі пайдаланады) және динамикалық (әр транзакцияға ғана тән, олар кафелерде, бутиктерде, ірі дүкендерде және т.б. қолданылады).Екінші қадам: Сатып алушы QR кодын смартфон камерасы мен банктік қосымшаның көмегімен сканерлейді.Үшінші қадам: сканерлеуден кейін Сатып алушы төлемді тиісті қосымшада растайды және қаражат сатушының шотына аударылады.QR төлемдерінің оң және теріс жақтарыКөріп отырғаныңыздай, бұл технология өте жылдам және ыңғайлы, бірақ, өкінішке орай, оның оң және теріс жақтары бар. QR төлемдерінің артықшылықтары кемшіліктерге қарағанда әлдеқайда көп екенін ескеріңіз.Артықшылықтары:ақша бірден сатушының шотына түседі-картамен Төлегенге қарағанда әлдеқайда жылдам; қауіпсіз, өйткені қолма-қол ақшаны немесе карталарды алып жүрудің қажеті жоқ және Қолданба оңай бұзылмайтын пин-кодпен қорғалған;&nbsp; төлем Басқа төлем әдістерімен салыстырғанда төмен; асығыс және тауарды бірден сатып алғысы келетін немесе қызмет алғысы келетін сатып алушылар үшін ыңғайлы;&nbsp; төлемдер рұқсатсыз кіруден сенімді қорғалған; қателерді болдырмайды-қолмен жасалатын әдіске қарағанда, QR төлемдері кезінде барлық деректер автоматты түрде толтырылады Кемшіліктері:интернет немесе байланыс болмаған жағдайда тауар мен қызметке ақы төлеу мүмкін болмайды, ал банктердің қосымшасында техникалық ақаулар орын алады, бұл төлемдердің сапасына да әсер етеді;&nbsp; кэшбек есептелмейді;&nbsp; алаяқтар сіздің сенімділігіңізді пайдаланып, кодты ауыстыра алады. Қазақстанда QR-төлемдердің қауіпсіздігін қалай қамтамасыз етеді Ол үшін елімізде өзінің тиімділігін дәлелдеген бірқатар шаралар қабылдануда – бұл төлемдердің халық арасында танымалдығы өзі үшін айтылады.Қауіпсіздік шаралары:деректерді шифрлау-QR кодындағы ақпарат шифрланған, бұл деректерге рұқсатсыз кіруге жол бермейді.;пайдаланушының аутентификациясы-банктік қосымшалар төлем жасамас бұрын пайдаланушының жеке басын растауды талап етеді, бұл алаяқтық қаупін азайтады;транзакцияны қадағалау-барлық QR төлем операциялары жазылады және қадағаланады, бұл төлемдердің ашықтығы мен бақылауын қамтамасыз етеді. Ал алаяқтық жағдайында оны оңай дәлелдеуге болады. QR төлемдері бойынша алаяқтықтың жалпы схемаларыҚазір QR-төлемдер әрбір қазақстандықтың күнделікті өмірінің ажырамас бөлігі болып табылады, алайда олардың танымалдығы алаяқтықтың түрлі схемаларының пайда болуына әкелді. Олардың ішіндегі ең танымалын қарастырайық.Қоғамдық орындардағы жалған QR кодтары: алаяқтар өздерінің кодтарын кафелерде, дүкендерде немесе паркоматтарда түпнұсқалардың үстіне қояды. Мұндай кодты сканерлеу кезінде пайдаланушы фишингтік сайтқа бағытталады, онда ол жеке деректерді енгізеді немесе шабуылдаушыларға түсетін төлемді жасайды.Электрондық пошта және әлеуметтік медиа арқылы Фишинг: шабуылдаушылар деректерді растау немесе акциялар мен сатылымдарға қатысу үшін ресми сайттарға апаратын QR кодтары бар хабарламалар жібереді. Мұндай кодтарды сканерлеу зиянды бағдарламаны орнатуға, жеке ақпарат пен ақшаны ұрлауға, сондай – ақ Сізге үлкен несие, кейде бірнеше несие алуға әкелуі мүмкін.Cryptocurrency инвестициялық алаяқтық: мүмкін, біздің әрқайсымыз ерік-жігерімізбен сауатты инвестициялаудың болашағы туралы естіген шығармыз. Мұны жарнама, әлеуметтік желілер және тіпті тікелей әңгіме арқылы пайдалы инвестицияларды ұсынатын алаяқтар бірден пайдаланды. Әрі қарай, алаяқтар қаражат аудару үшін QR кодын жібереді, ал төлем жасалғаннан кейін "компаниямен" немесе "инвестормен" байланыс жоғалады және ақша жоғалады деп күтілуде.Жоқ сәлемдемелерді қайтару арқылы алдау: маркетплейстер мен жеткізу дәуірінде алаяқтар алаяқтықтың стандартты емес түрін игерді. Олар жәбірленушіге тапсырыс бермеген затты жеткізеді және оны қайтару үшін QR коды бар нұсқаулықты қоса береді. Кодты сканерлеу құпия деректерді жинайтын және ақша ұрлайтын фишингтік сайтқа әкеледі.&nbsp;QR төлемдеріндегі алаяқтықтан қалай қорғануға боладыӘдеттегідей, ұсыныстар мүмкіндігінше қарапайым, бірақ күнделікті өмірде біз, өкінішке орай, кейде қырағылықты жоғалтамыз. Сондықтан біз сізге негізгі ережелерді еске саламыз.Сканерлеуден бұрын QR кодтарын мұқият тексеріңіз - кодтың екіншісінің үстіне жабыстырылмағанына және қауіпсіз жерге қойылғанына көз жеткізіңіз.Антивирустық бағдарламаларды қолданыңыз, себебі олар зиянды сілтемелерді анықтауға және банктік қосымшасы бар құрылғыны инфекциядан қорғауға көмектеседі.Белгісіз жіберушілерден сақ болыңыз және күмәнді электрондық пошталардан немесе хабарламалардан QR кодтарын сканерлемеңіз, әсіресе олар жеке деректерді енгізуді қажет етсе.Күдікті есептен шығаруға дереу жауап беріңіз - Егер рұқсат етілмеген транзакциялар анықталса, шотты бұғаттау үшін Банкке дереу хабарласыңыз және оқиға туралы полицияға хабарлаңыз.Төлемді растамас бұрын телефон экранындағы сандарды нақты сатып алу бағасымен тексеріңіз.Қоғамдық Wi-Fi желісіне қосылмаңыз, өйткені зиянкестер олар сізді сол жерде "күзетіп", деректеріңізді ұстап алады.Пин-кодты немесе банк картасының нөмірін енгізбеңіз - QR-төлемдер кезінде олар қажет емес, тек алаяқтар сізден сұрай алады.Банк қолданбасын үнемі жаңартып отырыңыз, құпия сөздерді өзгертіңіз және смартфонды қараусыз қалдырмаңыз. Қаржылық сауаттылығыңызды бірге арттырыңыз Fingramota.kz!Фото: fingramota.kz

QR төлемдері: ол қалай жұмыс істейді және қауіпсіз бе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мемлекет басшысының халықтың қарыз жүктемесінің өсуіне жол бермеу жөніндегі тапсырмасын орындау мақсатында Қаржылық мониторинг агенттігі заңсыз несие беру схемаларын анықтау бойынша жұмыс жүргізуде.Алматы қаласы бойынша ҚМА департаменті алты микрофинанстық ұйымның заңсыз әрекеттерін әшкереледі.“Creditum” МҚҰ, “Sofi Finance” МҚҰ, “Hava Finance” МҚҰ, “SF Offline” МҚҰ, “POS Credit” МҚҰ, “Сәлем Кредит” МҚҰ басшылығына қатысты алаяқтық және заңсыз кәсіпкерлік қызмет бойынша тергеу амалдары жүргізілуде.Төлемдері кешіктірілген қарыз алушыларды «KOKE.KZ», «TENGO.KZ», «HAVA.KZ» платформалары арқылы серіктес компаниялармен кепілдік шарттарын жасауға мәжбүрлеген.Бұл ретте кепіл берушінің жауапкершілігі тек қарыз алушы қайтыс болған жағдайда ғана күшіне енген.Аталған қызмет үшін бастапқы несие сомасынан бірнеше есе асып түсетін төлемдер алынған, бұл азаматтарды қарызға батырады.Нәтижесінде қарыз алушылар несиенің бастапқы сомасынан 3-5 есе көп төлем жасауға мәжбүр болған. Мысалы, қарыз алушы Ш. 120 мың теңге несие алып, тек кепілдік үшін 446 мың теңге төлеген, бұл сома негізгі қарыз бен есептелген, пайыздарды қоспағандағы көрсеткіш.Осылайша, микроқаржы ұйымдарының негізгі табысы жалған кепілдік шарттары бойынша төлемдерден жасалған.Аталған заңсыз әрекеттерденжалпы сомасы 30 миллиард теңге көлемінде шығын келген.Тергеу жалғасуда.ҚР ҚМА Баспасөз қызметі

Алматыда 30 млрд шығын келтірген микроқаржы ұйымдарының алаяқтық схемасы әшкереленді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> «AMANAT» партиясының қаржылық сауаттылықты арттыруға бағытталған «Қарызсыз қоғам» жобасы аясында оқу курстары осыған дейін өңірде Қызылорда қаласы және Шиелі аудандарында жүргізілсе, оған ағымдағы аптада Жаңақорған ауданы қосылды.Оқу курстарына банктер мен микроқаржы ұйымдары алдында 90 күнен астам берешегі бар азаматтар оқытылады. Оларға қарызды реттеуге, қаржылық қиындықтан шығуға жан – жақты көмек көрсетіледі. Сонымен қатар, қаржылық сауаттылық негіздерін, үнемдеу мен табысыңызды арттыруды, алаяқтық әдістерін анықтау жолдары тегін үйретіледі. Заңгерлер көмегі көрсетіледі.Фото: Аманат партиясы

«Қарызсыз қоғам» жобасы аясында оқу курсы жалғасуда

Қызылордада банкроттыққа 14 202 арыз түскен

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Наурыз – жаңару мен жасампаздықтың символы. Мерекелік демалыс күндері жақындарымызға көңіл бөліп, сыйлықтар тартқымыз келеді, бұл қаржылық шығындарды талап етеді. Барлық осы шығындарды бюджетке салмақ түсірмей қалай реттеуге болады?Fingramota.kz сіздер үшін әр айға арналған пайдалы ұсыныстар дайындады, осылайша белсенді мерекелер кезінде қаржыларыңыз бақылауда болады.Наурыз: Әмиян бос қалмауы үшін не істеу керекНаурыз – дәстүрлермен, отбасылық кездесулермен және, әрине, сыйлықтармен байланысты басты мерекелердің бірі. Сондықтан шығындардың кірістен асып кетпеуіне ерекше назар аудару қажет.Пайдалы кеңестер:мерекелік сатып алуларды алдын ала жоспарлаңыз, баға шарықтауын болдырмау үшін;сыйлықтар мен дастарханға арналған бюджетті анықтап, артық шығынға ұшырамау;наурыздағы арнайы жеңілдіктер мен акцияларды қадағалаңыз.Сәуір: шығындарды оңтайландыруНаурыз мерекелерінен кейін ірі шығындардан үзіліс алып, қаржылық тұрақтануға назар аудару жақсы. Өткен айларда қанша табыс тапқаныңызды және қанша жұмсағаныңызды есептеңіз. Шығындарыңызды қайта қарап, қаржылық жоспарыңызды жаңартыңыз.Пайдалы кеңестер:бюджетті қайта қараңыз: наурыз айында қанша жұмсағаныңызды анықтап, қай жерден үнемдеуге болатынын қарастырыңыз;импульсивті сатып алуларды шектеңіз;коммуналдық төлемдерді тексеріңіз: жылыту маусымы аяқталып келеді, тұрғын үй-коммуналдық қызметтерге жұмсалатын шығындар азаяды.Мамыр: мерекелер мен табиғат аясындағы демалысМамыр мерекелерінде қосымша шығындар болуы мүмкін: біз табиғатқа жиі шығамыз, мерекелермен байланысты сыйлықтар жасаймыз. Сонымен қатар, жазғы демалыс маусымы жақындап келеді, сондықтан осы шығындарды да ескерген жөн.Пайдалы кеңестер:пикниктер, сапарлар мен басқа да іс-шараларға арналған бюджетті жоспарлаңыз;мерекелік жеңілдіктер мен акцияларды қадағалаңыз, бұл үнемдеуге көмектеседі;жазғы демалысты алдын ала жоспарлап, оған қатысты шығындарды есептеңіз.Маусым–тамыз: жазғы демалыс пен тынығуЖаз – демалыс пен саяхат кезеңі. Сонымен қатар, көшедегі дәмханалар мен мейрамханаларда кешкі ас ішу де тартымды көрінеді. Алайда, қаржылық қорыңызды пайдаланбай, демалысты ақылмен жоспарлау маңызды.Пайдалы кеңестер:демалысқа арналған бюджетті алдын ала анықтап, соған сүйеніңіз;турлар, әуе және пойыз билеттері, ойын-сауық іс-шараларына жеңілдіктер мен акцияларды іздеңіз;ойын-сауық пен сапарларға жұмсалатын шығындарды бақылаңыз;мектепке дайындық үшін ақша жинай бастаңыз.Қыркүйек: жаңа оқу жылына дайындықЕгер сізде балалар болса, мектепке дайындық айтарлықтай шығын талап етеді. Керемет шешім – қажетті заттарды жазда сатып алу, өйткені баға әлі өспеген, ал сіз кезекте тұрмайсыз. Егер жазда сатып алмасаңыз да, қаражатты ақылмен жұмсауға болады.Пайдалы кеңестер:қажет тауарлар мен киімдердің тізімін жасап, қажетсіз шығындардан аулақ болыңыз;сатып алуды кейінге қалдырмаңыз, өйткені уақыт жақындаған сайын бағалар өседі;дүкендердің жеңілдіктерін бақылаңыз.Қазан: қаржылық үзілісБұл айда қысқы мерекелерге дайындалу үшін шағын үзіліс алуға болады.Пайдалы кеңестер:шығындарыңызды оңтайландырып, желтоқсан мерекелеріне дайындалыңыз;қысқы киім мен аяқ киімді тексеріңіз: қажет болса, баға шарықтамай тұрып сатып алыңыз;жаңа жыл мен басқа да қысқы мерекелерге қаражат жинауды бастаңыз.Қараша: қысқа дайындықҚыста шығындар дәстүрлі түрде артады: коммуналдық төлемдер, киім-кешек, азық-түлік қымбаттайды. Сонымен қатар, жаңа жылдық мерекелер жақындап келеді, сондықтан дүкендердің ерте жеңілдіктерін пайдалану тиімді.Пайдалы кеңестер:жаңа жыл мен қысқы мерекелерге қаражат жинаңыз;жаңа жылды қайда және қалай қарсы алатыныңызды алдын ала ойластырыңыз;егер корпоративтік кешке қатысуды жоспарласаңыз, мерекелік киімді ертерек алыңыз;желтоқсандағы баға өсімінен аулақ болу үшін жаңа жылдық сыйлықтарды алдын ала сатып алыңыз.Желтоқсан: жаңа жылдық үлкен шығындарЖыл соңына қарай мерекелік дайындықтар қыза түседі: сыйлықтар, дастархан мәзірі, безендіру. Сонымен қатар, корпоративтік кештер, "Құпия Аяз ата", балалар таңертеңгіліктері бар – шығындар тізімі ұлғаяды.Пайдалы кеңестер:мерекелік шығындарға шектеу қойып, оны асырмаңыз;үнемдеу үшін жеңілдіктер мен акцияларды пайдаланыңыз;қаңтар айына қаржы бөліңіз, мерекеден кейінгі қиындықтарды болдырмау үшін.Қаңтар: мерекеден кейінгі қалпына келуЖаңа жылдық шығындар бюджетке ауыртпалық түсіруі мүмкін, сондықтан шығындарды қайта қарау маңызды.Пайдалы кеңестер:желтоқсандағы шығындарды талдап, қай жерде үнемдеуге болатынын анықтаңыз;бюджетіңізді толтыру үшін шағын қосымша табыс көздерін іздеңіз;ірі сатып алулар үшін несие алудан бас тартыңыз, алдымен қаржылық жағдайыңызды жақсартыңыз.Ақпан: ақшаны үнемдеу және жинақтауБұл айда ауқымды мерекелер жоқ, тек Әулие Валентин күні ғана бар. Сондықтан ақпан – қаражат жинауға және үнемдеуге ең қолайлы уақыт.Пайдалы кеңестер:көктемгі мерекелерге қаражат жинауды бастаңыз;жазылымдар мен тұрақты төлемдерді қайта қарап, оңтайландырыңыз;қаржылық қауіпсіздік жастығын ұмытпаңыз – әр табыс көзінен аздап ақша жинаңыз.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/20_03_infographics_kaz_567a5d42c3.png" alt="20.03 infographics каз.png"> Құрметті Fingramota.kz оқырмандары!Наурыз – көктемнің жаңаруы мен табиғаттың оянуының тамаша мерекесі. Біз сіздерге мықты денсаулық, барлық бастамаларыңызға сәттілік, отбасыңызға амандық, сондай-ақ қаржылық тұрақтылық пен табысты тілейміз. Бізбен бірге болыңыздар, қаржылық сауаттылықты бірге жетілдірейік!

Қаржылық күнтізбе: жыл бойы шығындарды ақылмен жоспарлау және шектен шықпау?

Өмір ертегіде ғана әдемі болмауға тиіс

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Экономист Бауыржан Ысқақ еліміздегі ең төменгі жалақыны көтеру керек деп есептейді, деп хабарлайды&nbsp;<a href="http://skifnews.kz/">Skifnews.kz</a>&nbsp;ақпарат порталы.Тілшіміз сарапшыдан “Елімізде ең төменгі жалақыны көбейту керек пе?” деп сұрады.<blockquote>«Көбейту керек. Оны үнемі айтып жүрмін. Қазір еліміздегі ең төменгі жалақы халықтың төлем қабілетіне жауап бере алмайды. Ең төменгі жалақы – 85 000 теңге. Ал орташа жалақы – 400 000 теңге. Әлемдік тәжірибеде орташа жалақының үштен бір бөлігі ең төменгі жалақы болуы керек. Сонда жаңағы 400 000 теңгенің үштен бір бөлігі 130 000-140 000 теңге болады. Ал біздегі 85 мың тіпті әлемдік стандарттың өзіне сәйкес келмей отыр», – деп айтты Бауыржан Ысқақ.</blockquote>Сарапшының пікірінше, еліміз ең төменгі жалақыны 85 000 теңгеден кем дегенде 130 000-140 000 теңгеге дейін көтерсе, ол 3,5-4 млн азаматтың жалақысының қазіргіден жоғары болуына әсер етеді. Ол азаматтардың төлем қабілетіне әсер етіп, айлық шығындарының жартысын жалақымен жаба алатындай жағдайға жеткізеді.<blockquote>«Ал бізде жалақының 85-90%-ы біздің бір айлық шығындарымыздан асып кетіп жатыр. Яғни коммуналдық шығын, несие, киім-кешек, тамақ, азық-түлікке жұмсалады. Тіпті кей жағдайда тапқанымыз шайлығымыздан да асып кетеді. Сол себепті орташа жалақыны есептей отырып, төменгі жалақыны көтерсек, кем дегенде 3 млн-ға жуық азаматтың төлем қабілетін арттыруға мүмкіндік алар едік. Ал ол үлкен әлеуметтік сұрақ. Ал оған Қазақстандағы кәсіпорындардың санын көбейту, салық салынатын базаны арттыру, отандық тауар өндірушілерді көбейту арқылы ғана қол жеткізе аламыз», – деп санайды экономист Бауыржан Ысқақ.</blockquote>Фото: pixabay.com

Экономист ең төменгі жалақыны 140 мың теңгеге дейін өсіруді ұсынды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Кейбір адамдар кредиттің қолжетімді екеніне қуанса, енді біреулер артық төлем мен жоғары пайыздар үшін оны мүлдем ұнатпайды, алайда сіз кредит жайлы қалай ойласаңыз да – ол жай ғана қаржы құралы.&nbsp;Және осы құралды сауатты пайдалануды үйренген жөн.Fingramota.kz өзіңіздің нақты мүмкіндіктеріңізді қалай дұрыс бағалауға және қалтаңызға салмақ тудырмайтын етіп ресімдеу керектігі туралы айтып береді.&nbsp;Мақсат және нақты мүмкіндіктерКредит – сіздің өміріңізді тез арада жақсартуға, мысалы, қандай да бір қажетті техника, автокөлік немесе тіпті пәтер сатып алуға мүмкіндік беретін өнім. Және ең бастысы, сіз алдағы уақытта кредитті өтеу үшін төлейтін ақша сіздің өміріңізді қиындатып жібермеуі керек.Кредит ресімдейтін уақытта оның мақсатын түсіну өте маңызды. Яғни, біз қарыз қаражатын не үшін алып жатқанымызды және оны қайда жұмсайтынымызды түсінуіміз қажет. Сіздің нақты не сатып алатыныңызға қарай мақсаттар қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді болады. Сондай-ақ, мақсаттар орынды, демек қаржылық тұрғыдан сауатты және асығыс шешім қабылданған, яғни орынсыз болады. Бірақ ең бастысы, мақсатсыз кредит – бұл қиын салдарларға әкеп соқтыратын қарыз.Мысалы, ақша қажет болып, сіз бір миллион теңге сұрадыңыз делік, ал банк сізге екі миллион бере алатыны хабарлайды! Әрине, сіз қосымша бір миллионды қайда жұмсауға болатынын табасыз. Алайда, егер сіз асығыс шешім қабылдап, осы ақшаны бірден алып алатын болсаңыз, бұл әрекетіңіз мүлдем тиімсіз болады.Ал егер сізге қосымша қаражаты расымен де қажет болып қалса, қаржы ұйымына қайтадан жүгінгеніңіз жөн болады. Әдетте, сізге белгілі бір соманы алдын ала мақұлдаған болса, оны кейінірек пайдалана аласыз. Оған дейін барлығын мұқият жоспарлап алуға уақытыңыз болады!Әсіресе жастар арасында ең көп тараған мақсат – соңғы үлгідегі смартфон сатып алу. Трендтен қалмау жиі жағдайда &nbsp;қаржылық жағдайға теріс әсер етеді. Бұл жерде мәселе тіпті кредит сатып алу фактісінде де емес, мәселе адамдардың басым көпшілігінің соңғы модельдегі смартфондар мүмкіндігінің тек 30%-ын ғана пайдалануында. Бұл кез келген техникаға да қатысты: компьютерлер мен ноутбуктер, камералар және тіпті тұрмыстық техника. Егер сіз оны қолдансаңыз және ол сізге көмектесіп, өміріңізді жеңілдететін, жақсырақ, тиімдірек ететін болса ғана мұндай затты кредитке алу ақылға сыйымды. Егер сіз мәртебе үшін, бренд қуып, айналаңызды мойындату үшін болса – бұл, әрине, біреулер үшін өте маңызды. Бірақ мұндай заттарды кредитке алмаған абзал.Келесі талданатын нәрсе – өз мүмкіндіктеріңіз. Біріншіден, заң бойынша сіз барлық кредит бойынша ай сайынғы табысыңыздың 50%-дан аспайтын бөлігін ғана беруге құқылысыз. Егер сіздің кредит жүктемеңіз өте жоғары және кірісіңіздің жартысына жақын болса, кредиторлар, қаржы ұйымдары сізге жаңа кредит бермеуі керек.Екіншіден, сіз қандай да бір қажеттілікті кредитпен өтеген кезде, біраз уақытқа дейін басқа бір нәрседен бас тартуға тура келетінін есте ұстаған жөн. Бұл сіздің әл-ауқатыңызға әсер етпеуі үшін, сіз отырып, жеке немесе отбасылық бюджетті есепке алуыңыз қажет, әрине онда ай сайынғы кредит төлемі міндетті түрде ескерілуі керек. Ең бастысы –кредиттің не үшін төленетінін, яғни неден бас тартатыныңызды түсіну. Бұл жерде қосымша, әсіресе тұрақты келіп түспейтін кірісті кредитті өтейтін ақша ретінде қарастырудың қажеті жоқ. Ол кенеттен жоғалып кететін жағдайды елестетіп, жоспарды ең жағымсыз сценарийге сүйене отырып жасаңыз. Содан кейін, егер бәрі жақсы болса, кенеттен жоспарланбаған қиындықтар туындайтын жағдайға қарағанда, сізге әлдеқайда оңай болады.Кредиттің мақсаты туралы тағы бір ереже бар. Ешбір жағдайда қарыз қаражатын тысқары жобаларға, бағалы қағаздарға, криптовалюталарға инвестициялауға болмайды. Ондай құралдар жоғары кіріс түсіреді деп уәде еткенмен, оған кепілдік бермейді. Қарыз қаражаты тәуекелге ұшырамауы керек. Яғни, «қазір кредит алып, инвестицияға саламын, 2 есе пайда табамын» деген жағдай жұмыс істемейді. Егер кредит бизнесті дамыту үшін алынса, ол сіздің бизнесіңіз болуы керек және алған ақшаның сізге одан да көп ақша әкелетінін және оның қалай болатынын нақты түсінуіңіз керек.Кредитті қалай таңдауға болады?Fingramota.kz әрқашан зерттеу жүргізуді және бірінші кездескен кредитті ала салмауды ұсынады. Әр түрлі нұсқаларды зерттеп, қайсысы сізге сәйкес келетінін біліп алыңыз. Мұны істеу оп-оңай. Егер сіз кәсіпкер болсаңыз, онда сізге арналған жалақы жобасы немесе дара кәсіпкерге арналған жобасы бар өз Банкіңізге барыңыз. Менеджерден сізге мысал ретінде 1 миллион теңгені есептеп беруді сұраңыз. Алдымен 12, 15 және 18 айға есептеу жасаңыз. Нәтижесінде, бұл мерзімдердің әрқайсысының шарттары мүлдем басқа болып шығады. Айтпақшы, сіз аннуитет кестесін жасауды өтіне аласыз – бұл ай сайын тең төлемдер мен сараланған төлемдер жасау дегенді білдіреді, бұл ретте сіз алдымен сәл көп, содан кейін аз төлейсіз. Біріншісі қысқа мерзімге, екіншісі – ұзақ мерзімге алғанда тиімді болады. Қалай болғанда да, екі тәсілді де зерттеп алғаныңыз жөн.Дәл осыны тағы басқа екі банкте жасап көріңіз. Сонымен сізде 1 млн теңге мөлшеріндегі бірдей сомаға кредит алудың жиырмаға жуық түрлі нұсқалары болады. Және олардың ішінен ең тиімдісін таңдауға болады. Кейбір нұсқа сізге тиімсіз, себебі артық төлемі көп, оны алып тастаймыз. Екіншісінде ай сайынғы төлем өте үлкен, ол да сәйкес келмейді.Нәтижесінде алып тастау әдісімен сіз бірнеше қолайлы нұсқаларды таңдай аласыз. Кредиттің төлеуге ыңғайлы, қауіпсіз және тиімді болуы маңызды – ақша алу немесе ақша салу не банктер арасында аударымдар жасау, комиссияларды төлеу үшін кассаға барудың қажеті болмағаны жақсы. Қысқасы, талдау жасаңыз және бірінші нұсқаны емес, ең жақсысын таңдаңыз.Бұл ретте ең шешуші фактор – жалпы артық төлем. Бұл көп жағдайда кредиттің мерзіміне байланысты, өйткені сіз кредит берушіге ақшаны пайдалану уақыты үшін төлейсіз. Ақшаны неғұрлым ұзақ пайдалансаңыз, соғұрлым артық төлейсіз. Әрине, мөлшерлеме де әсер етеді, кредит мерзімі ұзақ болған сайын, артық төлемді көбірек төлеуге тура келеді. Дәл сол миллион теңгені номиналды мөлшерлеме бойынша &nbsp;30 немесе 32 пайызбен алсаңыз, айырмасы шамалы болады. Бірақ бір жылға емес, екі жылға алсаңыз, артық төлем әлдеқайда көбірек болады. Екінші жағынан, мерзім неғұрлым қысқа болса, ай сайынғы төлем соғұрлым көп болады. Сондықтан зерттеу жүргізіп, бір жағынан көп төлегіңіз келмейтінін, ал екінші жағынан ай сайын көп төлегіңіз келмейтінін түсінуіңіз керек. Қай жағынан да қолайлы шарттарды табу маңызды.Айтпақшы, мынадай лайфхак бар. Бірден кредит алудың қажеті жоқ. Көптеген елдерде қағидалар бойынша кредит өтінім берілген күні берілмейді. Қарыз алушы осы уақыт аралығында өз ойына талдау жүргізіп, барлық жағдайды әбден зерделеп, кредит алу қажеттілігінің қаншалықты маңызды екенін саралайды. Өз ойының дұрыс екеніне әбден көзі жеткен соң ғана шартқа қол қояды.Маңызды! Бөліп төлеу – бұл да кредит!&nbsp;Бөліп төлеу, кредиттік карталар, ипотека, автокредит те, тіпті 3-4 айға өнімдерден бастап билеттерге дейін кез келген нәрсені бөліп алуға мүмкіндік беретін банктік өнімдер де - бәрі кредит ретінде есептеледі. Айтпақшы, олар да кредиттік тарихына әсер етеді. Ал, олар міндетті түрде БЖК есептеу кезінде, яғни борыш жүктемесі кезінде ескеріледі.&nbsp;Егер Сіздің атыңызда бірнеше бөліп төлеу болса, мысалы, сізге ипотека немесе ақшалай кредит берілмеуі мүмкін. Айтпақшы, мұндай жағдайлар жиі кездеседі. Әсіресе жастардың кіріс көзі болғанымен, ипотека бағдарламаларына қатыса &nbsp;алмау жағдайлары жиі кездесіп отырады, себебі олар әртүрлі техникаларға (әдетте смартфондар мен компьютерлерге) бөліп төлеуді өз аттарына ресімдеген болып шығады, осыдан оларда кредиттік жүктеме орын алады. Бөліп төлеуді жауып, келесі кезекті күтуге тура келді. Бұл факторларды да ескеру қажет.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Infog_1203_ee1c0a159f.png" alt="Infog_1203.png">Кредиттік шартқа қол қоймас бұрын нені тексеру керек?Қосымша факторлар - әр түрлі комиссиялар, тараптардың құқықтары мен міндеттері, мерзімінен бұрын өтеу мүмкіндігі және бұл ретте комиссияның болуы.Төлем күні. Оны жалақы алғаннан кейін екі-үш күннен кейін қоюға тырысыңыз. Сіз осы уақыт аралығында ақша табуға мүмкіндігіңіз &nbsp;болатындай және техникалық іркілістер болған жағдайда төлем жасап үлгеретіндей болуыңыз керек. Айтпақшы, төлем күнін өзіңіз белгілей аласы, бірақ, әдетте, бұл шартқа қол қойылғанға дейін жасалуы керек, себебі келешекте банктер мен МҚҰ төлем күнін өзгертуге байланысты өтініміңізді бірден орындай қоймайды. &nbsp;Тараптардың құқықтары мен міндеттері. Олар шартқа қол қойылғанға дейін оны оқып, танысып алғаны жөн. Шартқа қол қою, оның барлық шарттарымен келісетініңізді білдіреді.Fingramota.kz-пен&nbsp;бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

Несиеге өтініш беру кезіндегі қателіктер мен лайфхактар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;ҚР &nbsp;ҚМА-ның хабарлауынша ол тұтынушылық кооператив ретінде жасырынып жұмыс істеген. Тергеу барысында Н. Туғанбаев бастаған пирамида ұйымдастырушылары, 86 мыңнан астам азаматтан 12,4 млрд теңге тартқан,&nbsp;есесіне ай сайын 30%-ға дейін табыс уәде еткен. Шын мәнінде, нақты бизнес болмаған, төлемдер жаңа қатысушылардың салымдары есебінен жүзеге асырылған. &nbsp;Нәтижесінде Туғанбаев пен оның серіктестері 3,8 млрд теңге қаражатты заңсыз иеленген.Күдіктілер салымшыларды адастырып, Алматы қаласында құрылыс материалдарын өндіру, тігін цехы мен тұрмыстық және медициналық техника зауыты жұмыс істеп жатқандығын мәлімдеген. Шындығында, өнімдер үшінші тарап жеткізушілерінен сатып алынып«Asar Baspana» логотипімен таңбаланған.2024 жылы желтоқсан айынан бастап, пирамидаға деген сенім азая бастаған кезде, ұйымдастырушылар автосалон ашып, ресми дилерлермен әріптестік орнаттық деген жалған ақпарат таратқан. Шын мәнінде, автокөліктер салымшылардың ақшасына сатып алынып Туғанбаевтың туыстарына рәсімделген.&nbsp;Пирамиданы әшкере қылатын жағдайлар туындаған тұста, Туғанбаев Н.М. 8 ақпан күні «Asar Baspana» сайтын техникалық режимге ауыстырған. Бұл қылмыстық әрекетті жасыру мақсатында жасалды. Алайда, тергеу барысында серверлік деректер қалпына келтірілді. Сайт деректеріне сәйкес, «Gold» деңгейіне жеткен 15,5 мың салымшының тек біреуіне ғана пәтер берілген. «Platina» бағдарламасы бойынша 15 мың үміткердің арасынан тек бір салымшыға ғана&nbsp;көлік берілген. &nbsp;Еске салайық, 2025 жылғы 9 ақпанда 49 кеңседе және 81 күдіктінің тұрғылықты жерінде тінту жүргізілді. Оның нәтижесінде 1,1 млрд теңге, Toyota Land Cruiser 300 және Lexus 570 сияқты 10 премиум-класстағы автокөліктер тәркіленді, олар Туғанбаев пен оның жақындарына рәсімделген.Сонымен қатар, Ақтау қаласында Н. Туғанбаевтың бауырының үйінен кооперативтің есепшоттарында болуы тиіс 945 млн теңге қолма-қол ақша табылды. &nbsp;1,2 млрд теңгеден астам сомаға шоттар бұғатталып, тыйым салынған. &nbsp;2025 жылғы 11 ақпанда Туғанбаев Н.М. мен Байтасов Н-ға қатысты 2 айға қамауға алу түріндегі бұлтартпау шарасы қабылданды.Сотқа дейінгі тергеу жалғасуда.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қаржы