Kyzylorda-news.kz. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Тіл саясаты комитетінің ұйымдастыруымен 2020 жылғы 20 қарашада тіл саясатымен айналысатын басқарма, бөлімдердегі ономастика жұмыстарын күшейту, сала мамандарының атау беру, қайта атау жұмыстарын жетілдіру және дамытуға ынталандыру мақсатында жергілікті атқарушы органдарда қызмет істейтін мамандар арасында командалық «Ұлттық ономастика – Ел айнасы» республикалық онлайн конкурсы өтті.
Республикалық конкурсқа еліміздің 10 облысынан – Ақмола, Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан облысы, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстары қатысты.
Қызылорда облысының атынан облыстық ішкі саясат басқармасы, Жалағаш, Қазалы аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдерінің тіл мамандарынан құралған «Яксарт»командасы қатысты.
Конкурсқа қатысушылар «Таныстыру», «Атаулар – сыр шертеді», «Жер-судың аты-тарихтың хаты», «Ономастика» кезеңдері бойынша сынға түсті.
Конкурс қорытындысының нәтижесімен облысымыздың «Яксарт» командасы Бас жүлдені жеңіп алып, 600 мың ақшалай сыйлыққа ие болды.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/11/fb_img_1606033091947.jpg" alt="" />

Қызылорда облысының мамандары үздіктер қатарында

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Орталық коммуникациялар қызметінде өткен «КВИ кезінде асқынудың алдын алу» атты онлайн брифингте халық емінің коронавирусты емдеуге қалай әсер ететіні туралы айтылды.
<blockquote>
 «Халық емінде борсық майы мен аю майы жиі қолданылады. Оның емдік қасиеті бар екеніне ешқандай дәлел жоқ, сол себепті мұндай май ішкен жағдайда коронавирустан емделіп кететініне кепілдік жоқ. Сондықтан халық емі коронавирусты емдейді деп кесіп айтудың қажеті жоқ», – дейді ҚР ДСМ Ұлттық фтизиопульмонология орталығы директорының орынбасары Ләззат Ералиева.
</blockquote>
Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің Көпсалалы медициналық орталығына қарасты қалалық инфекциялық орталығының басшысы Татьяна Цечоева коронавирус ауруының асқынып кетуіне әсер ететін бірнеше себеп бар екенін айтты.
<blockquote>
 «Аурудың асқынбауы дәрігерлердің ұсыныс-кеңесін орындауға байланысты. Халықтың дәрігерлер кеңесіне құлақ асқысы келмейді. Екіншіден, аурудың асқыну-асқынбауы адамның ағзасына да байланысты. Созылмалы ауруы бар, иммундық жүйесінде ақауы бар адамдарда бұл ауру өте ауыр өтеді және өліммен аяқталуы мүмкін», – дейді ол.
</blockquote>
<a href="https://www.inform.kz/kz/halyk-emi-koronovirustan-zhazyluga-komektese-me-maman-zhauaby_a3721133">ҚазАқпарат</a>

Халық емі короновирустан жазылуға көмектесе ме – маман жауабы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Тұңғыш бағдаршам 1868 жылы Лондондағы&nbsp;Британия парламенті ғимаратының алдында&nbsp;түнгі уақытта жүретін арба-көліктердің қозғалысын бақылауға арнап орнатылған екен.&nbsp;Оны ойлап тапқан&nbsp;Джон Найт теміржолда қолданылған семафорларды құрастырумен айналысқан маман еді.
Алғашқы бағдаршамның екі ғана семафорлық қанаты болған. Көлденеңінен орналасқан қанат “тоқта” дегенді білдірсе, 45 градус бұрышқа еңкейтілген белгі “абайлап өтіңіз” дегенді білдірді.
Бағдаршамның түстерін таңдауда&nbsp;Джон Найт теміржол семафорасына басымдық берген. Ол қызыл, жасыл және ақ түстерді таңдап алды. Алайда ақ түс кейін қажет болмай, тек қызыл мен жасыл түс қалған. Арада бір ай өткенде бағдаршам шамында газ шығып, жарылады. Салдарынан бағдаршамның жұмысын реттеп отырған сақшы қызметкерді өрт шалады.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/11/1605789984_l.png" alt="" />
Осы оқиғадан соң Еуропада бағдаршамды қолдануға тыйым салынады. Тек жарты ғасырға жуық уақыт өткенде америкалық инженер Эрнст Сиррин автоматты түрде жұмыс істейтін бағдаршамды ойлап тапқан.&nbsp;
Көз үйренген үш түсті бағдаршамның алғашқы нұсқасы 1920 жылы Нью-Йорк пен Детройтта қойылды. Қызыл мен жасыл түстің ортасына сары түсті қосқан. Бұл үш түстің жарық толқыны ұзын болғандықтан жүргізушілер бағдаршамды алыстан көре алады. Оның ішінде қызыл түстің жарық толқыны ең ұзыны саналады. Бұған қоса дихроматия ауруына шалдыққан адамдар түстерді тек олардың жарықтығына, яғни спектрі бойынша ғана ажырата алады. Жылы тондар спектріне қызыл, сарғылт және сары түстер кіреді. Ал суық спектрдің тізімінде жасыл, көк, күлгін түстер бар. Сондықтан да, бағдаршамды құрастырғанда түстерге осындай айрықша мән берген.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/11/1605790086_l.jpeg" alt="" />
1914 жылы 5 тамызда АҚШ-тың&nbsp;Кливленд&nbsp;қаласында&nbsp;заманауи бағдарамшның тұпнұсқасы жасалған. Алайда оның тек қызыл және жасыл түсі болған. Дәл осы күнді ескере отырып, жыл сайын 5 тамызда “Халықаралық&nbsp; бағдаршам күні” атап өтіледі.
<a href="https://massaget.kz/layfstayl/tehno/63796/">Massaget.kz.</a>

Бағдаршамның түсі қалай таңдалған?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қайызғақ&nbsp;Паркинсон ауруының белгісі болуы мүмкін дейді&nbsp;ғалымдар. Бұл туралы Express басылымы хабарлады.
Мамандардың айтуынша, қайызғақ бір қарағанда бас терісінің тітіркенуі салдарынан&nbsp;болғанымен, тері ауруының қатерлі түрі болуы мүмкін. Мәселен, себорейлі дерматиттің жеңіл белгісі – қайызғақ, ал үлкен белгісі – бастың қышып, қызаруы. Кейде бас терісі суланғыш бөртпеге айналуы мүмкін.
Себорейлі дерматит – майбезі жұмысының бұзылуына байланысты бас не дене терісінің майланып, қабынуы. Дерматит көбіне, гормонның бей-берекет бөлінуі мен тепе-теңдігінің бұзылуынан пайда болады. Тағы бір себебі – ұзақ уақыт тестостерон мен анаболиктерді, глюкокортикостероидті ішу, егу.
Бірақ мамандар қайызғақ пен дерматиттің арасында байланыс барын анықтағанымен, Паркинсон ауруы арасында байланысты әлі нақты анықтаған жоқ. Бұған дейін Америка ғалымдары Паркинсон ауруының жасырын белгілерінің бірі көп терлеу екенін анықтаған. Мұндайда адам өзімен-өзі терлей береді.
Паркинсон ауруы – орталық ми жүйесінің ақырын кемуінен пайда болған ауру. Оның негізгі белгісі – қалшыл мен діріл, бұлшық еттің епке келмеуі.
<a href="https://massaget.kz/layfstayl/Zdorove/63804/">Massaget.kz</a>

Қайызғақ қатерлі аурудың жасырын белгісі болуы мүмкін

<a href="https://kyzylorda-news.kz/?doing_wp_cron=1605585327.3996119499206542968750">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;АҚШ-тың Жаңа Орлеан қаласындағы Тулейн университетінің ғалымдары ұйқының ұзақтығы жүрек ауруынан қорғану үшін өте маңызды екенін анықтады. Бұл туралы Express басылымы жазды.
Дұрыс режиммен ұйықтайтын адамдардың жүрек ауруына шалдығу қаупі едәуір төмен болады, ал ғалымдар ұзақ өмір сүру үшін түнде жеті-сегіз сағат ұйықтау қажет деген қорытындыға келді.
Зерттеу барысында ғалымдар 37-ден 73 жасқа дейінгі 408 802 адамды бақылады, олардың 5 221-і жүрек жеткіліксіздігіне шалдыққан.
Науқастардың ұйқысы дұрыс болмай шықты: кейбіреулері ұйқысыздықтан зардап шексе, енді бірі түнде өз қорылынан оянып кететінін айтқан, араларында тым аз ұйықтайтындар да бар. &nbsp;&nbsp;&nbsp;
<a href="https://sputnik.kz/world/20201118/15502003/qansha-uaqyt-uyyqtau-qazhet.html">Sputnik</a>

Ғалымдар ұзақ өмір сүру үшін қанша уақыт ұйықтау қажет екенін анықтады

Kyzylorda-news.kz. Қазақстанда өткен тәулікте 756 адамда коронавирус індеті ПТР арқылы расталды, деп хабарлайды coronavirus2020.kz.
Аймақтар бойынша:
Нұр-Сұлтан қаласы – 59
Алматы қаласы – 52
Шымкент қаласы – 5
Ақмола облысы – 56
Ақтөбе облысы – 6
Алматы облысы – 26
Атырау облысы – 13
Шығыс Қазақстан облысы – 198
Жамбыл облысы – 10
Батыс Қазақстан облысы – 43
Қарағанды облысы – 18
Қостанай облысы – 75
Қызылорда облысы – 4
Маңғыстау облысы – 2
Павлодар облысы – 93
Солтүстік Қазақстан облысы – 91
Түркістан облысы – 5
Жалпы ел бойынша ауырғандар саны 125466.

Қызылордада өткен тәулікте 4 адамнан коронавирус анықталды

Kyzylorda-news.kz. «Қазгидромет» РМК-сы қарашаның 22-сі күнгі ауа райы болжамын жариялады.
Кәсіпорын таратқан мәліметтерге қарағанда, ҚР басым бөлігі әлі де антициклонның ықпалында. Сол себепті солтүстікте және батыста күн жауын-шашынсыз болады.
Оңтүстікте және шығыста атмосфералық фронталды бөліктердің әсерінен кей жерлерде қар оңтүстік-батыста жауын-шашын (қар, жаңбыр) болады. Республиканың кей жерлерінде тұман түсіп, жел күшейіп, оңтүстігінде – жаяу бұрқасын, көктайғақ болады.

Жексенбіге арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Cұрғылт қоңыр күз. Қазанның алтысы. Момышұлы көшесі мен Аманат көшелерінің қиылысында Мадинаны күтіп тұрмын. Бұрындары қазан айында Елордада ауа райы бұндай жып-жылы бола қоймайтын еді. Бүгін күн жоғары көтеріле қоймаса да шақырайып төбемнен өтіп бара жатқанын қарашы. Күн жарықтықтың жылуы жақсы-ау, бірақ бір жерде тапжылмай тұрған адамның бүкіл күш-қуатын тартып алып, бейжай етіп әлсіретіп тастайтыны да бар. Айналамнан уақытша көлеңкелей тұратын жер іздедім. Жан-жағыма қайта-қайта қарап қоям. Көшеде бірен-саран болмаса, сапырылысып жүріп жатқан адам жоқ. Бүгін күн жексенбі, қаланың халқы түске дейін ұйқысын қандырып дем алып жатқан болар. Мынау бір кейуана ғана болмаса. Көп қабатты үйдің алдында оңды-солды, ерсілі-қарсылы жүруін бір тоқтатар емес. Жасы сексеннен асқан-ау, шамасы. Cонда да жүрісі жеңіл. Тап бір жарысқа дайындалып жүрген спортшылар сияқты.
Көз алмай қарап тұрғанымды сезді, білем, маған қарай бет алды. Мен тұрған жерге он қадамдай қалған кезде даусын шығарып, «Сенімен амандасайын деп едім» дегені. Үстіндегі қазақы ұзын камзолы өзіне шап-шақ, басындағы жаулығы тап-таза, бірақ жуыла-­жуыла өңі кетіңкірепті, аяғындағы етігі мәсіден аумайды екен. Тосыннан «сенімен амандасайын деп едім» ­деген сөзді күтпеген басым сасқалақтап қалдым. Іле-шала танитын адамның ыңғайын танытуға тырысып, кейуанаға қарай адымдадым. Таяғанда «Амансың ба? Сенімен амандасайын деген едім» деп қайталап екі қолын созды. Амандасып болды да бата бере бастады. Қол­дары тарамыс тартып, мүлдем ет қалмаған. Жа­нарының нұры кетіп, қарашығы әбден сұр тартыпты. Әдемі қазақи кәрілік. 
Сөйтіп тұрғанда Мадинаның қарасы да көрінді-ау. Іле-шала бізді апаратын көлік те келіп тоқтады. Әлгі кейуана қайда екен? Міне, қызық. Кейуана темір шарбаққа шоқиып отырып алыпты. Тура түздің кәдімгі қоңыр үкісінен ау­майды. Үкіні әжем киелі құс деп айтып отыратын. Кейуана бізден көзін алмай ұзатып салды. Кейіннен бекер сурет­ке түсіріп алмаппын деп іштей өкіндім. 
Астана мен Қарағандының арасы екі сағаттан асатын жол. Мадинаға шет жағасын білдірген болатынмын, ондағы ойым – қайтар жолда Аршалыдағы ауруханаға соғу. Қарағандыдан такси жалдап Аршалы арқылы Астанаға қайтпақшымын. Лажы болса ешкімге салмағымды түсіргім жоқ. Мадина айтты-ау деймін, жігіттер мені алып баратын болды. Аршалы кенті ықшам ғана екен, лезде аурухананы тауып алдық. Ішім алай-дүлей. Аққұсым-баққұсым Ақеркем елестеді. 
Ақерке туғанда басқа нәрестелердей қызылшақа емес, шашы қап-қара құлағын жауып тұратын, қасы қиылған, бет-аузы жып-жинақы болатын. Әлі есімде, Ақерке перделі болып туылған еді, шалалық жасап акушеркадан сол пердені сұрап та алмаппын. Палатаға нәрестелерді емізуге алып келгенде медбикелер «Мамаша, мамаша двенадцатая красавица идет» деп айтушы еді. Аңғал басым перзентхана перзетхана болғалы он екінші рет қана әдемі нәресте дүниеге келген екен деп ойлаппын. Сөйтсем, он екінші дегені кереуетімнің нөмірі екен. Медбикелер әр үш сағат сайын шақалақтарды ұзын дәліз арқылы палаталарға әкеліп, нәрестенің білегіне тағылған нөмірлері бойынша аналарына емізуге береді. Нәрестелердің біреуі шыр етіп дауыс шығарса болғаны, қалғандары қосы­лып іліп алып кетеді. Перзентханадағы нә­рес­телер хоры дерсің. Қандай тәтті дауыс, өн бойың шымырлап қоя береді. Тура бір маңыраған лақтар сияқты. Медбикелер ерекше әдемі құн­дақтайды, тура қасықтай етіп қолыңа ұста­тады, ана сүтіне сылқиып ­тойып алған шақалақтар балбырап тәтті ұйқыға басады. 
Енді міне, сол Ақеркемнің ақыр­ғы демі шыққан жерін көруге келдім. Ақырғы рет аузына кім су тамыз­ды екен? Сол дәрігерлерді қазір кездес­тірсем ғой деп іштей ойлап келемін. Ау­руханаға да жеттік-ау. Екін­ші қа­баттағы дәрігерлер бөлмесіне кірсек, екі дәрігер отыр екен. Біреуі көзәйнекті орыс кісі, екіншісі қазаққа ұқсайды. «2016 жылғы 13 қарашада жол апатынан қайтыс болған студент қыздың анасы едім» деген кезімде әлгі екі дәрігер орындарынан ұшып-ұшып тұрды. Түрлері сұп-сұр болып, зә­релері қалмады. Арызданып келді деп ойлады, білем. Баласынан айрылған ана ешкімді аямайтыны түсінікті ғой. Орындық беріп қалбалақтап әлек. Кіп-кішкене аудандық аурухана. Мұнда қандай жағдай болсын. «Орталықта болғанда тірі қалар ма еді?» деген ой келді. Өкініштен өзегім өртеніп, көз жасыма ерік бердім. 
Алла Тағалам қандай шебер, сол күні осы екі дәрігер де кезекшілікте ­болыпты. Құдайдың құдіреті, бүгін екеуі де осында кезекшілікте екен. Қазақ дәрігер жағасын ұстап ­жатыр. Стаканмен су беріп болған соң, төрде отырғаны хирургия бөлімінің меңгерушісі ­Зеленов Геннадии ­Владимирович: «Қы­зыңыздың құлағында сырғасы бар ма еді?» деп сұрады. «Иә, ромбик сияқ­ты кішкентай бриллиант сырғасы болатын» дегенім сол еді, «Мынау ма?» деп, үстелдің тартпасынан қызымның сырғасының бір сыңарын шығарып бергені. Көзіме оттай ­басылды. Мынау Ақеркемнің сырғасы. Қолым дір-дір етіп сыңар сырғаны әрең ұстадым. Сыңар сыр­ғаны бір сүйдім, бір иіскедім, соңғы демінің куәсі болған сыңар сырғаны си­палап біраз отырдым. Екінші сыңары қайда түсіп қалды екен? Сұрауға шама жоқ. Көз алдыма 2012 жылдың шілдесі елестеді. 
Калифорнияда қызым мектепті бітірді де, қызымды алып кетуге өзім барған болатынмын. Бір айға жуық Ақерке екеуміз Американың біраз жерін араладық қой. Осы сырғаны Голли­вудтың қасындағы Онтарио қаласынан бірге барып алған едік. Жалпы қызым жылтыраққа құмар емес еді. Бижутерия тағып жүре беретін. Анда-санда ғана алтын тағатын. 
Ауруханада отырғаным есіме енді түсті. Ой шіркін қандай жүйрік еді. Жансақтау бөліміне қарай бет алдық. Аяғым тәлтіректеп әрең басып келемін. Жансақтау бөлімі көп болса, ені 5 шаршы метр, ұзындығы 6 шаршы метр-ау, шамасы. Көзіме заманауи жабдықтар ілінбеді, ондай жабдықтар қайдан болсын кішкентай аудан орталығында. Орталықта болса тірі қалар ма еді деген ой тағы келді. 
Бұл жерде екі науқас жатыр екен. Дә­рігер: «Мынау Сіздің қызыңыздың жатқан кереуеті» деп, есіктің аузындағы кереуетті көрсетті. Кереуеттегі бір науқас су сұрап жатыр. Медбике басын сүйемелдеп, су ішкізді. Менің қызым да су ішкісі келген шығар, ана болып су да бере алмадым-ау деп егіліп қоя бердім. Даусымды шығармай Құран оқыдым да орнымнан тұрып кереуеттің бас жағын, аяқ жағын сипалап өттім. Қолдарым дірілдеп қоя берді. Дауыс шығарып жылауға мүлдем болмайды, науқастар жатыр. Қызымды сағындым, кереуетті құшақтағым келді. Өзімді әрең ұстадым. Мені жансақтау бөліміне алып келген Айтбақ Қожамсейтұлы тесіліп қарап тұр екен. Ұзақ аялдауға болмайды, аурулардың мазасын алармын деп орнымнан әрең тұрдым. Құр сүлдерім. Уысымда сыңар сырға. Қатты қысқанымды енді байқадым. Алақаныма ізі батыпты. 
Ақеркеден айрылғалы үш жылға тақау уақыт болыпты. Қарағанды туралы шатты-пұтты түстерді көп көретінмін. Осы ауруханаға барғым келетін де тұратын. Бірнеше рет баруға оқталсам да бір нәрсе жібермей тұратын, дәтім шыдамайтын. Сөйтсем уақытысы енді келіпті. Әлгі екі дәрігердің қызымның сырғасын әлі күнге дейін сақтап отырғанына, адамгершіліктеріне, Гиппократ антына нағыз адалдығына риза болдым. Неге біз, адамдар, осындай жандарды бағаламаймыз, қит етсе болды айғайға басып, кінәліні іздеуге дайын тұрамыз? Соңғы минуттарында қызымның жанында адал жандар болыпты. Рақмет Сіздерге, ақ халатты абзал жандар. Халаттарыңыз қандай аппақ болса, жүректеріңіз де сондай кіршіксіз таза екен. 
Мені осы жерге екі жарым жыл бойы сыңар сырға шақырыпты. Көр­ген түстерімнің шешуін енді таптым. Сыңар сырғаға тағы да үңіліп қарадым. сыңар сырғаның алақаныма батқан іздері әлі кетпепті. Қызым-ау, ­мынау Сыңар сырғаңды сағынышыңды маған жеткізу үшін тастап кеттің бе? Сыңар сырға? Мені мауқын бассын дедің бе? Сыңар сырғаны көріп суысын дедің бе? Не істесем екен? Сыңар сырғаны таға алмайсың. Жоқ, осыдан бара салып әжемнен қалған күміс білезіктің дәл ортасына сенің сыңар сырғаңды шегендетемін де тастамай тағып жүремін. Сыңар сырғаң сенің маған қалдырған сағынышың.
Anatili.kz

Сыңар сырға

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Әлсіздік, мазаның болмауы, ұйқысыздық, бүйрек, жүрек, өкпе жұмысының бұзылуы – барлығы коронавирус салдары.
Дәрігер адам ағзасында өзге де өзгерістер болуы мүмкін екенін жоққа шығармайды. Тіпті кейбір дертті қоздырады. Мәселен, қант диабетіне шалдығу. Қауіпті вирустың қатерлі екенін содан да аңғару қиын емес. Әлемдік мамандар не дейді? Біздің елдің дәрігерлері ше?
Коронавирус жұқтырғандар қатары артқан сайын оның салдарымен күресушілер де көбейіп барады. Мәселен, елордадағы Ұлттық кардиохирургия орталығына қыркүйектен бері 70-тен асам адам осы мәселемен келген. Бәрінің шағымын жіті тексерген дәрігер Махаббат Бекбосынова оларға ортақ белгілерді атады. Оның айтуынша, көбінің күш-қуаты кеміп, әлсіздік пайда болған. Ал енді бірінің ұйқысы қашқан.&nbsp;
“Бізге бір жас жігіт келді. Коронавирус жұқтырғанға дейін спортпен шұғылданып, белсенді өмір сүрген. Бірақ сол жігітіміз бүгінде сәл ғана дене жаттығуын жасаса болды, тез шаршап, ентігін қалады. Өзінің айтуы солай. Тексеріс жүргізген едік, жүрек бұлшық еттері зақымданғанын көрдік. Яғни миокардитке шалдыққан. Денсаулығын қалпына келтіру үшін оған ұзақ уақыт кешенді ем қажет”, – «Ұлттық ғылыми кардиохирургия орталығы» АҚ басқарма төрағасының міндетін атқарушы Махаббат Бекбосынова.
<blockquote>
 “Әр науқастың жағдайын жеке-жеке талдап, соған сай ем тағайындау қажет. Ең маңыздысы – коронавирус жұқтырғанға дейін азамат қалай өмір сүргенін білу. Содан кейін, әрине, тыныс алу жаттығуларын жасап тұру керек”, – кардиолог дәрігер Александр Арутюнов.
</blockquote>
Сондай-ақ коронавируспен ауырған азаматтардың 10%-інде сол күйі иіс пен дәм сезу қабілеті қалпына келмеген. Негізінен бұл ауруды ауыр өткендерде байқалады. Дәрігерлердің есебінше, қалыпты өмірге оралу үшін оларға әлі жарты жылдай уақыт қажет. Қауіпті дерттің сондай-ақ адам психикасына да жағымсыз әсері бар көрінеді.
<blockquote>
 “Сондықтан науқас психологиялық көмек алады. B, D топтарындағы дәрумендерді қабылдауы тиіс. Өйткені олар жүйке жүйесіне қажет. Көңіл-күй түссе, жақындарымызбен бірге бөлісіп, дәрумендер қабылдап, өзімізге өзіміз көмектесе аламыз. Нақты нәтиже байқалмаса, арнайы маманға барған дұрыс. Ең бастысы, дұрыс тамақтану, ұйқы уақытын сақтау, режимді сақтау. Сол кезде иммунитет көтеріледі”, – қоғамдық денсаулық сақтау маманы Маржан Мырзалы.
</blockquote>
Мамандардың айтуынша, коронавирустың адам денсаулығына әсері орасан. Сондықтан әсіресе созылмалы ауруы бар жандар аса абай болғаны жөн. Ал коронавируспен ауырған адамнан қант диабеті белгілерінің табылуы медицина қызметкерлерінің төбе шашын тік тұрғызды.
“Бұл біз үшін ғана емес, әлем медицинасы үшін жаңалық болды. Бұрын ауырмаған, тіпті тұқымында бұл аурумен ауырған адам болмаған жандар қант диабетіне шалдығып жатыр. Сондықтан коронавирус біз ойлағаннан да қауіпті болып шықты. Қазақстанда қазір дәл осындай үш пациент бар. Оның екеуі дәрімен емделіп жатса, біреуіне, өкінішке қарай, инсулин тағайындауға тура келді“, – «Ұлттық ғылыми кардиохирургия орталығы» АҚ басқарма төрағасының міндетін атқарушы Махаббат Бекбосынова..
Осылайша ақ халаттылар алдында бүгінде аурудан туған ауруды азайту міндеті тұр. Жалпы постковидтік синдроммен қазір бүкіл әлем күресіп жатыр
<blockquote>
 «Себебі коронавирус – адамзатқа төнген үлкен қауіп», – дейді шетелдік сарапшылар.
 “Коронавирус бүйрек пен репродуктивті жүйені зақымдайды. Вирус AC2 рецепторы арқылы жасушаға енеді. Ал бұл рецептор бүйрек пен ер адамның жыныс мүшесінде көп. Коронавирус қан арқылы ағзаға түгелдей тарайды. Егер вирус үлкен көлемде енсе, сәйкесінше ағза көп зақымдалады. Ұрпақ жалғастыруға қабілетті жүйеге вирустың қаншалықты әсері ететінін қазір нақты айта алмаймыз. Бұл бағытта зерттеу жұмыстары жүріп жатыр”, – Бейжің университеті жанындағы госпитальдің инфекциялық бөлім меңгерушісі Ван Гуйцян.
</blockquote>
Отандық дәрігерлер де коронавируспен күрес нәтижелі болу үшін кешенді ғылыми жұмыс атқарылуы керек дегенді айтады. Қазір бұл бағытта елімізде арнайы жоба іске асып жатыр. Оған сәйкес коронавирустан кейін де өзін жайсыз сезінген жандар квота арқылы тиісті ем-дом ала алады. Бастапқыда мұндай орталықтар амбулаторлық мекемелерде, кейін барлық емханада ашу жоспарланған.
<blockquote>
 «Дегенмен өзінің де, өзгенің де өмірін сақтап қалудың ең оңай жолы – қарапайым сақтық шараларын мұқият ұстану», – дейді мамандар.
</blockquote>
<a href="https://24.kz/kz/zha-aly-tar/basty-zha-aly-tar/item/437305-koronavirus-saldary-alypty-mirge-oralu-shin-zharty-zhyl-azhet">24 kz</a>

Коронавирус: Қалыпты өмірге оралу үшін жарты жыл қажет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Құпиясөздерді басқарушы NordPass компаниясының сарапшылары биыл кең тараған құпиясөзді атады.
2020 жылғы ең танымал 200 құпиясөздің рейтингіне сәйкес биыл «123456» паролі ең көп тараған. Сондай-ақ хакерлер осы құпиясөз арқылы осы жылдың ішінде 23 миллионнан астам рет бұзып кірген. Мұндай құпиясөзді бұзу бір секундтан аз уақытты алатыны айтылған.
Ең сенімсіз парольдердің бестігіне «123456789», «picture1», «password» және «12345678» жатады.
Сарапшылардың айтуынша, адамдардың көпшілігі есте сақтау оңай болғандықтан қарапайым құпиясөздерді пайдаланады. Бірақ мамандар олардың қауіпсіз екендігін баса айтты.
<a href="https://24.kz/kz/zha-aly-tar/bylu-manyzdy/item/437449-2020-zhyly-e-k-p-oldanyl-an-piyas-z-belgili-boldy">Хабар 24</a>

2020 жылы ең көп қолданылған құпиясөзді білесіз бе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 13 қарашада кіші өлшемді астероид Жерден рекордтық жақын қашықтықта, Халықаралық ғарыш станциясының орбитасынан да төмен ұшып өтті.
Қашықтық небәрі 373 шақырым болған. Ал халықаралық ғарыш станциясы қозғалатын орбиталық биіктік – 410 шақырым.
“2020 VT4” атты астероид 14 қарашада Гавайдағы ATLAS жүйелік телескоптарының көмегімен тіркелген.
Астероидтың алғашқы суреттері Жерге жақындағаннан кейін, яғни 15 сағаттан соң алынған. Астроид планетадан ең аз қашықтықта 13 қарашада Нұр-Сұлтан уақытымен 23:20-да ұшқан. Бұл кезде аспан денесі Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінен өтіп, Жерден +3 жұлдыз өлшеміндегі кішкентай нүкте сияқты көрінген.
Жерден минимал қашықтықта ұшатын аспан денелерінің алдыңғы рекорды 2020 жылы тамызда болған. Сол кезде диаметрі 3-6 метр болатын “2020 QG” астероиды планетадан 3000 шақырым алыстан ұшып өткен еді. Мамандар мұндай астероидтар Жерге бағытталғанымен де ешқандай қауіп болмайтынын айтады. Өйткені көлемі кішкентай аспан денелері Жерге түсіп үлгермей, атмосферада жанып кетеді.
Астрономдар “2020 VT4-тің” Жерге жақындауы оның орбитаға әсер еткенін айтады. Бұл астероид келесі жолы 2052 жылы қарашада Жерден 3 миллион шақырым алыс ұшып өтеді.
<a href="https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/63803/">Massaget.kz</a>

Шағын астероид Жерден рекордтық жақын қашықтықта ұшып өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Коронавируспен ауырған кейбір науқастар тістерінің түсе бастағанына шағымданған, деп хабарлайды <a href="https://24.kz/kz/zha-aly-tar/lemde/item/437337-koronavirusty-ta-y-bir-saldary-any-taldy">“Хабар 24”.</a>
Биолог Уильям Лидің айтуынша, вирусты жұқтырған адамдардың тістерінің нашарлауы қан айналымымен байланысты болуы мүмкін, өйткені инфекция қан тамырларына әсер етеді. Коронавирустың қан тамырларын зақымдауы уақыт өте келе тіске қатысты проблемаларды тудыруы мүмкін екендігін айтып өтті.
Сондай-ақ COVID-19 ауыз қуысында болатын ACE2 рецепторларына әсер етеді.
Сарапшылар коронавирустық инфекция мен тістердің арасындағы байланыс туралы қорытынды жасамас бұрын зерттеу жүргізу қажет деп санайды.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары