<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Театр – өмірлік мәселелерді шешудің жоғары сатысы. Мәдениет пен руханият әлемін театрсыз елестету мүмкін емес. Қазіргі таңда театр көрермендерінің де саны артуда. Бұл салада біздің аудан да жұтаң емес. Соның бір дәлелі Қ.Қазантаев атындағы Жалағаш аудандық мәдениет үйі жанындағы «Халық» театры көрерменнің ыстық ықыласына бөленуде.Бұл өнер ордасының тарихы тереңде жатыр. 1971 жылы драма үйірмесі ретінде ашылып, қазіргі таңда тұрақты көрермені бар көптеген қойылымдардың авторына айналды. Театр десе, ойға ең әуелі мағынасы терең сұлу сөздер мен әдемі әсер орнай қалатыны рас. Алайда сіз бен біз ойлағандай, театрдың іші-сырты түгел осындай таңғажайып сырға толы тамаша, ал әртістердің бәрінде кәсіби білім бар ма? Әрине жоқ!&nbsp;– Қойылым арқылы адамның жүрегінде сақтаулы мұңды, қуанышты көрсете аламыз. Театр, ондағы әртістер өз шеберлігі арқылы қоғамдағы болып жатқан мәселені жүрекке жеткізеді. Әрине көрерменге жеткізу кез келгеннің қолынан келмейді, әр адамның қабілетіне байланысты. Бірақ біздің театрда кәсіби актерлік білімі бар әртістер жоқ, әртүрлі саланың адамдары. Сол үшін кейде жұмыста жүргенде режиссер ретінде қойылымды көз алдымызға елестетіп, кейіпкерлердің мінездеріне, табиғатына сәйкес келеді деген қызметкерлерге сахнаға шығуға ұсыныс жасаймыз. Мәселен, біздің құрамда еден жуушыдан бастап, тоқ жөндеуші кісілер де, әртүрлі үйірмеден сабақ беретін ұстаздар мен музыкалық аспаптарда ойнайтындар да басты рөлді сомдай береді, – дейді театрдың қоюшы режиссері Әсет Шілдебаев.Расында кәсіби білім болмай-ақ көрерменнің жүрегіне жол табу үшін ең алдымен қандай да бір қабілет керегі анық. Мәселен, «Ғашықсыз ғасыр» драмасында ең жағымсыз рөлді ойнаған Айгерім Садықова актерлік білім алмаған, сахнадағы образы да табиғатына мүлдем сәйкес келмейді. Алайда рөлін барынша жоғары деңгейде алып шыққаны сонша, қойылым біткеннен кейін көрермендердің бәріне ұнамсыз кейіпте қалып кетіпті. Ал актер үшін – бұл үлкен мәртебе, өзінің рөлін ойдағыдай алып шықты деген сөз.6 желтоқсанда осы қойылыммен Ерғали Оразымбетовтың 80 жылдығына орай ұйымдастырылған облыстық байқауда театр ұжымы бас жүлде иеленіп, 100 мың теңге қаржылай сыйақыға ие болды. Жалпы қойылым барысында актерлар өмірде кей отбасыларда болып жүрген оқиғаны бейнелеп, әйел адамның қоғамдағы рөлін көрсетті. Көрерменнің көзіне жас ұялатып, ыстық ықыласына бөленді.– Бұл байқауға қатыспас бұрын «Ғашықсыз ғасыр» қойылымына ұзақ уақыт дайындалдық. Тіпті байқау алдында екі ауылға іс-сапармен барып, өзімізді шыңдау үшін осы қойылымды қойдық. Кей жеріндегі кеткен қателіктерімізді де түзетіп, содан кейін жарысқа ұсындық. Нәтижесінде көрерменге ұнады. Қойылым барысында актерлардан бөлек сахна сыртындағы адамдардың да еңбегі зор. Бәрінің бірігіп, бірін бірі қолдауының арқасында осындай нәтиже көрсетті. Жалпы театрда ойнау – ұжыммен бір толқында болу. Мұнда түрлі рөлдерді сомдауға тура келеді. Түрлі образға еніп, өзіңді ғана емес, басқалардың өмірін іштей сезінгендей күй кешесің. Сахнадағы кейіпкерлеріңнің бірінен жеріп, бірінен үлгі аласың. Ең қызығы, осы сезімдерді өзің ғана бастан кешіп қоймай, көрерменге тұшындыра алуың керек. Рөлге кіру, кейіпкеріңді дәл бере алу оңай шаруа емес. Үлкен дайындықты, маңдай тер мен уақытты талап етеді, – дейді басты рөлдегі кейіпкер Айгерім Садықова.Театр одан бөлек драма, комедия, мелодрама, трагедия жанрларында да түрлі қойылымдар қойып, халыққа ұсынып, тіпті түрлі жүлделерге де ие болып жүр. Мәселен, Қ.Мұхамеджановтың «Бөлтірік бөрік астында» комедиясын облыстық байқауда сахналап, «Ең үздік режиссер-қоюшы» және «Ең үздік суретші-декоратор» номинацияларына, «Абай әлемі» атты халық театр-ларының облыстық онлайн байқауында Иран Ғайыптың «Мен ішпеген у бар ма?» спектаклін сахналап, І орынды жеңіп алды. Айта берсек, мұнан бөлек актерлардың да жетістіктері көп.Күнделікті күйбең тіршіліктен бір сәт бой жазып, рухани байлыққа кенелу үшін аудан тұрғындарына арнап қойылымдардың тұрақты түрде өтуіне де ұсыныс білдірдік. Себебі ұзақ жылдан бері көрермен көзайымына айналған халықтық театрдың, енді ғана етек жиып, бой түзеп келе жатқан жастарға берер тәлім-тәрбиесі мол.&nbsp;

Жалағаш ауданындағы «Халық» театры көрерменнің ыстық ықыласына бөленді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 2024 жылдың басынан бері елде жіті А вирустық гепатитінің 850 жағдайы тіркелді, бұл өткен жылмен салыстырғанда 1,9 есе жоғары. Бұл туралы ДСМ баспасөз қызметіне сілтеме жасай отырып El.kzақпарат агенттігі хабарлайды. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;А ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТІНІҢ БЕРІЛУ ЖОЛДАРЫ:А вирустық гепатиті лас сумен, ластанған тағаммен және науқаспен байланыста болғаннан кейін кір қолдар арқылы беріледі.&nbsp;А ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТІ АУРУЫНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ:Аурудың белгілері - дене температурасының жоғарылауы, бастың ауруы, тәбеттің төмендеуі, енжарлық, жүректің айнуы, құсу.Инкубациялық кезең - 14-тен 35 күнге дейін.А гепатитімен ауыратын науқас симптомдар пайда болғанға дейін 2 аптада және бір аптадан кейін басқаларға жұқпалы боладыВАКЦИНАЦИЯЛАУ А ВИРУСТЫҚ&nbsp; ГЕПАТИТІНЕН ҚОРҒАЙДЫВакцинациялауға жататындар:- екі жастағы балалар;- инфекция ошақтарындағы байланыстағы адамдар.ГЕПАТИТ ИНФЕКЦИЯСЫНАН ҚАЛАЙ САҚТАНУҒА БОЛАДЫ:- тамақтанар алдында, дәретханаға барғаннан кейін, жұмыстан оралғанда, серуендегенде қолыңызды жуыңыз;-ашық су қоймаларынан қайнатылмаған су ішпеңіз және онымен жемістер мен көкөністерді жууға болмайды;-ластанған су айдындарында шомылуға болмайды.

Қазақстанда А гепатитімен сырқаттанушылар саны артқан

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Наурыз айының басында Нигерияда ұрланған 300-ге жуық оқушы босатылды, деп хабарлайды El.kzақпарат агенттігі.<blockquote>Курига мектебінің оқушылары аман-есен босатылды, - деп мәлімдеді Кадуна штатының губернаторы Уба Сани.</blockquote>Сани балалардың қауіпсіз оралуын қамтамасыз ету үшін тәулік бойы жұмыс істеген Нигерия президентіне алғыс айтты.Естеріңізде болса, 7 наурызда мотоцикл мінген қарулы қарақшылар 300-ден астам оқушыны мектептен ұрлап кеткен.

Ұрланған 300-ден астам оқушы құтқарылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Тарихқа көз жүгіртсек, Жалағаш аудандық тарихи-өлкетану музейінің жылнамасы &nbsp;ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастау алған. Өскелең ұрпақтың бойына отансүйгіштік қасиетті сіңіруде музейдің алар орны ерекше. Себебі ол адамзатты өткен уақытпен жүздестіріп, тарихтан сыр шертеді. Ұзақ жылдар бойы зерттеп-зерделенген асыл жәдігерлерді де қалың жұртқа ұсынатын мәдени орталықтың бірі де, бірегейі.&nbsp;1980 жылдардың орта шенінде ауданда алғаш рет музей ашу жұмыстары қолға алынып, сол &nbsp;жылдары біршама жұмыс атқарылғанымен кейін түрлі себептермен мекеме жұмысы аяқсыз қалған. Соғыс және еңбек ардагері Орынбай Сарманов пен сол кездегі аудандық «Жаңадария», қазіргі «Жалағаш жаршысы» газетінің әдеби қызметкері Ахмет Тілеулиев ауданның елді мекендері, Қарақұм мен Қызылқұм бағыттарына экспедицияларға шығып, түрлі жәдігерлерді жинақтаған. Өкінішке орай 90 жылдары сол жиналған &nbsp;құнды заттар, орден-медальдар, құжаттар мен суреттердің бірсыпырасы &nbsp;жоғалып кеткен.1998 жылдың аяғында, яғни ауданның 60 жылдық мерейтойына орай аудандық музейді ұйымдастыру жұмыстары қайта жанданып, музей экспозициясында сонау ХХ ғасырдың 20-30 жылдары құрылған ауылдың Кеңес үкіметі &nbsp;мен нәубет жылдарынан бастап қазіргі заманға дейінгі тарихы жайлы сыр шертетін құнды мәліметтер қамтылған. Қазіргі таңда 25 жылдық тарихы бар музей – аудан көлемінде өмір сүрген ата-бабаларымыздың тарихы туралы сыр шертетін асыл мұралар мекені. &nbsp;&nbsp;&nbsp;– Мұнда аудандағы 70-67 млн жылдан бергі (археозой эрасынан мезозой дәуірінің бор кезеңінен) геологиялық тарихынан бастап, ауданымыздың қазіргі заманғы тарихы, мәдениеті мен өнерінен сыр шертетін 2 зал мен көркемсурет галереясы жұмыс істеуде. Экспозицияға қойылған экспонаттар хронологиялық ретпен орналастырылып, ауданымыздың құрылуы, тарихы, ауыл шаруашылығы мен мәдениеті жайлы сыр шертіп, көрермендердің үлкен қызығушылығын тудырып келеді. Ұлы Отан соғысына ауданнан 3 мыңға жуық азамат аттанып, олардың үштен екісі майдан даласынан оралмады. Музейде осы зұлмат соғысқа арналған стендте құнды суреттер мен материалдар ілулі тұр. Сондай-ақ батырлардың қару-жарақтары, халқымыздың ежелде қолданған көне тұрмыстық заттары, киім-кешектер, мен өлкенің табиғатын бейнелейтін өсімдіктер мен жануарлар, түрлі аспаптар да, кезінде Қарақұмда су тартылған кезде астындағы жәндіктер, ағаштар тасқа айналған деседі. Сол жәдігерлер де қазір біздің музейдің төрінен орын алып тұр. Қазіргі таңда жалпы музей қорында 7 мыңнан астам экспонат сақталуда. Алдағы уақытта да музей ұжымы ауданның сан ғасырлық тарихын зерттеп-зерделеп, аудан көлеміндегі тарихи-мәдени мұраларды жинақтап, қорды құнды экспонаттармен толықтыра бермек, &nbsp;– дейді мекеме қызметкері Қанат Жапақов.Мұражайдың көрме залдарында түрлі тақырыптарға көрмелер, т.б. түрлі мәдени іс-шаралар ұйымдастырылып тұрады. Мәселен, бірнеше жылдан бері аудандық музейде «Туған жерге саяхат» атты кіші музейлік туризм жобасы іске асырылуда. Бұл бағытта аудан көлемінде &nbsp;орналасқан желгі және ортағасырлық тарих және мәдениет нысандарының экскурсиялық жол картасы мен маршруттық карта-схемалары әзірленіп, өскелең ұрпақты туған өлкеміздің көрікті жерлері мен бірқатар тарих және мәдениет &nbsp;ескерткіштерімен таныстыру, әр ғасырларда аудан өңірінде өмір сүрген тарихи тұлғалардың өмірі мен ерлік жолдарын насихаттауда тарихи-танымдық экскурсиялар ұйымдастырылып тұрады. Сондай-ақ мектеп және колледж оқушылары үшін &nbsp;«Мирас» үйірмесі толыққанды жұмыс жасауда.Музей экспонаттары халық тарихы мен өнерін қамтитын талай заманның тірі куәгерлері десек, қателеспейміз. Оқушылардың музейге экскурсия жасауы арқылы олардың туған жеріне, тілі мен дініне, салт-дәстүріне деген құрметі артып, тарихи кезеңдерді толық зерттеп, әр экспонаттың тарихымен танысу арқылы білім мен тәрбиені қатар беруге болады. Халқымыздың рухани, асыл қазыналарын жинақтап, өлкеміздің өткені мен бүгінін жалғап отырған тарихы терең музейден түрлі жәдігерлер туралы құнды мағлұмат алған әріптесім екеуміз түйір-түйір тастың өзі тарихтан мол сыр шертетінін аңғардық.Мөрәлі Шәменовтың жұмыс үстеліЖалағаш аудандық өлкетану музейі елдің еңсе тіктеуіне елеулі еңбек еткен тұлғалар тұтынған тарихи жәдігерлерге толы. Соның бірі – Ұлы Отан соғысының ардагері Мөрәлі Шәменовтің қолданған заттары. Қанша уақыт өтсе де атамыздың сол күйі сақталған жұмыс үстелін көріп, кез келген адам таң қалары анық. Музей қызметкерінің айтуынша, 2006 жылы соғыс ардагерінің кіші баласы Өмірбек Шәменов жұмыс үстелімен қоса көзілдірігін, телефонын және саптама етігін де әкеліп музейге өткізген. Сонымен қатар қызмет еткен уақытында М.Шәменовтің қолтаңбасы қалған дәптерлері де сақталған. Оларға қарап қоғам қайраткерінің жұмыста қандай тиянақты болғанын білуге болады. Себебі қасындағы жұмысшыларға берген тапсырмасын осы дәптеріне тізіп жазып қана қоймай, оны тапсырған уақыты мен орындап өткізген уақытына дейін нақтылап жазып, қол қойдырып алған.&nbsp;Бұйда пышақБұйда пышақ – қазақ халқындағы соғыста және аңшылықта қолданатын суық қарудың бір түрі. Бір ғасырлық тарихы бар қару болат темірден соғылған, шаншуға, түйреуге лайықталған өткіржүзді болып келеді.&nbsp;Жалпы ұзындығы 49 см болатын пышақтың сабы сүйектен жасалған және олар бір-біріне үш жерден тойтарып шегеленген. Сонымен қатар сабының бойында сәндік үшін көлденең жүргізілген сызықтар да бар. Бұйда пышақ аталуын оның кендір мен жүннен жасалған бұйда жіпті байлауға, түйе немесе өгіздің мұрнын тесіп, жез орнатуға ыңғайлы пышақ болғанымен байланыстырады. Оны Қазақстанның кей жерлерінде «сарымойнақ» деп те атайды. Себебі бұйда пышақтың сабы жез, мыс тәрізді сары металдармен әшекейленген. Музей қызметкерінің айтуынша, бұйда пышақты Ақсу ауылының тұрғыны жылқышы Төлеу Мәншарипов өткізген. Ол әкесінен мирас ретінде қалған. Болат темір мен сүйектен жасалған №583 санымен белгіленген.&nbsp;Шоқ өтекШамамен ХХ ғасырдың басында қолданыста болған шоқ өтек бір-біріне арнайы ілгек арқылы жалғанған ашылмалы қақпақтан және ішіне шоқ салатын корпустан тұрады. Жалпы шойыннан жасалған шоқ өтектің пішіні тік бұрышты, биік әрі алдыңғы жағы үшкір болып келген. Қақпақтың жоғары жағына цилиндр пішінді ағаш сабы бар биік тұтқа мен жұмыр басты ілгек бекітілген. Қақпақтың астына іштегі түтін сыртқа шығуы үшін ирек пішінді саңылаулар қалдырылған. Музей қызметкерінің айтуынша, корпустың төменгі бөлігінде орналасқан арнайы тесіктер өтектің түтін тартқыш қасиетін жақсарту мақсатында тесілген. Бұл жәдігерді музейге 2000 жылы Аққұм ауылының тұрғындары сыйға тартыпты.Аштықтан құтқарған мылтықМузей қызметкері Қанат Жапақовтың сөзінше, 1931-1933 жылдары жаппай ашаршылық уақытында ауылды аштықтан құтқарған Қанат деген кісі өмір сүрген. Ол құралайды көзге атқан мерген деседі, аңшылыққа шыққанда олжасыз оралмапты.&nbsp;Қанат мерген келген уақытта ауыл тұрғындарының бәрі күтіп алатын болған. Ол тек ауыл халқын ғана емес, басқа көршілес ауылдарға да дәл осы мылтықпен аң аулап, ашаршылық халықтың аман қалуына көмектескен. Мылтық – «Тула» деген қару-жарақ зауытында жасалған. «Бердан – 2» деп аталатын мылтықты мергеннің немересі Әдебай Әлиұлы 1999-2000 жылдары музейге өткізген.&nbsp;

ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастау алған Жалағаштағы музей

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Төтеншеліктердің жұмысы қауырт әрі қарбалас. Көктем келгенде тасқын қаупіне алаңдаса, күн жадырап сала бергенде тілсіз жаумен бетпе-бет келеді. «2023 жылы 41 өрт оқиғасы тіркелді. Бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 9,7 пайызға көбейіп тұр. Салдарынан қаза тапқандар болмады. Ал 2022 жылы 1 адам көз жұмған», – дейді Шиелі ауданы Төтенше жағдайлар бөлімінің бас маманы, азаматтық қорғау аға лейтенанты Әділет Нұрмантаев.Жоғарыда аталған 41 өрттің 27-сі жеке үйдегі, 11-і автокөліктегі өрт болса, ал үшеуі орман және дала өрті. Бұдан басқа өткен жылы аудан аумағында табиғи газбен уланудың 1 оқиғасы тіркеліп, салдарынан 2 адам ажал құшқан. Улы газбен уланудың негізі себептері – мұржаның тартпауы, жылыту пешінің ақауы, жылыту пештегі жарықтар, басқа да себептер. Барыс жылы да дәл осы оқиғамен есте қалды. Қазақтың құйқалы жерлерінің біразын өрт шалып, кейбір өңір халқын әбігерге салды. Тілсіз жау тіршілік қамытымен жатқан ауыл тұрғындарын үйсіз, бұлбұлы сайраған орманды күйсіз етті. Орманы отқа оранған Қостанаймен қоса, Шығыс орманын да шығынға ұшыратты. Алаштың рухани көсемі Ахаңның тойы дүбір қағар тұста, қостанайлық ағайынды қос бүйірден өрт қысқанын әлі де болсын ұмыта қоймадық. Тілсіз жаудың айтып келмейтіні де – осы. Қызыл жалын алапаты Қазақ елін әп сәттеақ әлекке салып, абдыратып тастады. Мәліметті сөйлетсек, өрт аумағы 43 мың гектардан асқан. Ал жалпы орман алқабының аумағы – 107 257 гектарды құрайды. Жалын жартысын шарпыған. Мұнымен қоса ауылдағы ағайынды да айналып өтпеді. Бірнеше үй отқа оранды. Осындай сәтте көңілге демеу болатыны Қостанай халқына еліміз жұмыла кірісіп, қолдау көрсеткені. Сонымен қатар Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қостанай облысына барып, өрт жалмаған Әулиекөл ауданындағы аумақты тікұшақпен аралап, халін білгені тағы бар.ОЛАР САУЫСҚАНДАЙ САҚ, ҚЫРАНДАЙ ҚЫРАҒЫБіз айтып отырған төтенше жағдайлардың дені мерекеге, демалыс күндеріне дөп келіп жататыны бар. Сондықтан былайғы жұрт той тойлауға кіріскенде, төтеншеліктер керісінше қырағылықтарын арттырып, белбеулерін тарта түседі. Қыстың ақтүтек борандарында қар құрсауында қалатын көліктер қаншама. Олардың арасында емшектегі сәбиден бастап, еңкейген кәріге дейін болады.&nbsp;– Көктемгі су тасқындарының жыры бір бөлек әңгіме, – дейді ауданның қыр-сырын бала күнінен көріп өскен азаматтық қорғау аға лейтенанты Әділет. – Қазіргі таңда жаз маусымы да біздің қызметкерлер үшін мазасыз уақыттардың бірі саналады. Күре жолдың бойында күнделікті орын алып жататын жол-көлік апаттары мен даладағы өрттерді айтпағанда, суға түсу маусымының да тұрғындар үшін аса қауіпті екенін айта кетуіміз керек. Қайсыбір адамдар қызық, қарапайым ғана қауіпсіздік ережелерін сақтамай, өз өмірлерін қауіп-қатерге тігіп жатады. Ішімдікке тойып алып, тұншығып жататындар да бар. Кез келген суға түсетін жағажайда «Қауіпті аймақ!» деген белгілер қойылады. Ол белгілер қойылған жерлерден әрі асуға болмайтындығын біліп тұрса да, соған баратындар болады. Сондай-ақ су жағасына барған атаана балалардан бір сәтке де көз жазбағаны абзал. Баланың аты – бала. Қазір көз алдыңда жүгіріп ойнап жүрген сәби қас пен көздің арасында суға кетіп қалуы әбден мүмкін. Бүгінге дейінгі мәлімет бойынша 2023 жылы суға түсу маусымында 3 оқиға тіркеліп, салдарынан бір адам ажал құшты. Су басу қаупі бар аймақтар қыс басталған уақыттан бастап, қар ерігенше төтеншеліктердің қатаң бақылауында. Су тасқынының алдын алу бойынша әзірлік те қызу. Оны сала маманының өз аузынан естідік.&nbsp;– Сырдария өзенінің ұзындығы аудан аумағында 260 шақырымды құрайды. Қорғаныс бөгетінің жалпы ұзындығы 71,6 шақырым. Су алуы мүмкін аймаққа өзен жағасында орналасқан 5 елді мекен (Жөлек, Ортақшыл, Қоғалы, Тартоғай, Қарғалы) кіреді. Онда 7540 тұрғын тіршілік етеді. Сырдария өзені бойындағы қорғаныс бөгеттерінің 5 қауіпті учаскесі бекітілді. Атап айтқанда, Шиелі каналының бас сағасы «Бақтысай» қорғаныс бөгеті, «Ақ қала», «Ақтам-Мешеулі», «Жөлек», «Жіңішке көл» қорғаныс бөгеті. Қазіргі таңда аталған аймақтарға жауапты 13 мекеме бекітілген. Су тасқынына қауіпті кезеңде 52 техника, 169 адам жұмылдырылатын болады. Мұнымен қоса, Сырдария өзенінде 1 қалқымалы өткел, 3 қалқымалы көпір бар. Ал аудан көлемінде 15 шаруашылық канал, 32 гидротехникалық құрылыс, 6 қашыртқы, 9 қорғаныс бөгеті бар. Уақытылы қабылданған алдын алу шаралары су тасқыны кезеңінде елді мекендер мен нысандарды су басуына жол бермеуге мүмкіндік берді. Шиелі ауданы бойынша кез келген төтенше жағдайларға байланысты эвакуациялау үшін 16 жинақтау, 23 қабылдау эвакуациялық пункт орналасқан, – дейді Әділет Нұрмантаев.Білгеніміздей, материалдық-техникалық қорда 4 тонна дизель, 5 тонна бензин жанармайы, 20 тонна қой тас, 2000 қамыс бауы мен 5000 қап жиналған. Қоса кеткен жөн, өткен жылға жергілікті бюджет қорынан Төтенше жағдайлар резервінде 2 миллион теңге, шұғыл шығындарға арналған резервтік қорда 7,1 миллион теңге қаржы қаралыпты.ҮГІТ-НАСИХАТ ЖҰМЫСЫКөктемде халық аулаларын тазалап, жиналған қоқысты, қураған шөпті үйінің маңайында жаға салады. Оның арты кейде өртке ұласып жатады. Осындай келеңсіздікті болдырмау үшін төтеншеліктер халық арасына шығып, түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Мысалы, өткен жылы 9184 жеке тұрғын үйді аралап, 41 921 жеке тұрғын үй иелерімен өрт қауіпсіздігі турасында әңгіменұсқау, үгіт-насихат жұмыстары жүргізілген. Жадынамалар таратылған.&nbsp;– 2023 жылдың қаңтар айынан бүгінгі күнге дейін Шиелі ауданының аумағындағы су айдындарында қыс мезгіліндегі мұздағы қауіпсіздік және суға шомылу маусымындағы төтенше жағдайлардың алдын алу бағытында Полиция және Қоғамдық даму бөлімі қызметкерлерімен бірлесіп, 155 рейд жүргізілді. «Суға шомылуға тиым салынады» белгісімен 36 тақтайша, 1 облыстық телеарнада сөз сөйлеу, 80 радиода сөз сөйлеу және 10 көрнекі стенд пен 24 билборд орналастырылды. Кент және ауылдық округтер, мекеме басшыларына 3 ұсыным хат жолданды. Білім беру, басқа да мекемелермен 5 онлайн сабақ пен 15 рет ата-аналар жиналысы өткізілді. Су айдындарында үгіт-насихат жұмыстарын жүргізуге Шиелі ауданы Төтенше жағдайлар бөлімі және №13 Өрт сөндіру бөлімінің барлық жеке құрамы, аудандық жастар ресурстық орталығынан 32 ерікті жұмылдырылу арқылы 5150 дана үгітнасихат парақтары таратылып, жергілікті «Өскен Өңір», «Шарайна-Сейхун» басылымдарында да 4 мақала жарияланды. Кент, ауылдық округ әкімдерінің мәліметіне сәйкес, аудан бойынша 36 суға түсуге қауіпті учаскенің саны анықталды. Сонымен қатар Шиелі кентінде орналасқан «лэд» экрандар арқылы 3 бейнеролик үздіксіз көрсетілді, – дейді төтеншеліктер.Бізбен осы материалдарды әзірлеуде етене байланыста болған Әділет Нұрмантаевқа «Өрт болған жағдайда адамдар бірінші нені ескеруі керек?» деген сауал жолдадық.&nbsp;– Егер сіз орманда немесе далалықта өрттің куәсі болсаңыз, мына талаптарды сақтаңыз, абыржымаңыз және үрейленбеңіз. Жағдайды талдаңыз. Өрт ошағының шекарасын, оның таралу бағыты мен жылдамдығын анықтаңыз. Өз күшіңізбен өртті сөндіруге мүмкіндігіңіз болмаса, қауіпсіз жерге шегініңіз, төңіректегі биік жерге немесе биік ағашқа шығып, жан-жағыңызды мұқият қараңыз және эвакуациялану жолын белгілеп алыңыз. Өрттің орны, көлемі және сипаты туралы өртке қарсы қызметке «101», «112» телефондарына хабарласып, жақын маңдағы барлық адамдарға қауіпті аймақтан шығу қажеттілігі туралы ескертіңіз. Өрттің оты шарпымайтын жел жағына қарай қозғалыңыз немесе от ошағын тыл жанынан айналып өтуге тырысыңыз, – деп ақыл-кеңесін ұсынды.&nbsp;Сосын қызық үшін Әділеттен «Неге бұл мамандықты таңдадыңыз?» деп сұрадық. Сонда ол іркілместен: «Қоғамға қорған, адамдарға араша болғым келеді» деді мақтанышпен. Мұндай патриоттық пафосқа толы жауапты алғаш естігенде, қалжыңдап тұрған болар деп ойлаған едік. Сөйтсек, еш қалжыңсыз, шынайы жауабы екен. Байыптап қараған адамға осы жауаптың негізінде елге, жерге деген, жалпы адамзат баласына деген шынайы қамқорлық жатқан секілді. Иә, олар солай. Өз мамандығының шеберлері. Олар тәуліктің қай мезгілінде, қандай төтенше жағдай орын алса да, сауысқандай сақ, қырандай қырағы.

Өткен жылы Шиеліде 41 өрт оқиғасы болған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ауыл шаруашылығын механикаландыру мамандығының егін саласындағы орны ерекше.&nbsp;Аталған салада мамандар даярлау біздің экономикамыз үшін де өзекті. Сондай-ақ техник мамандар бүгінгі таңда сұранысқа ие. Олай дейтініміз білікті түлектерді диплом алғанша жұмыс өзі-ақ тауып алады. Мәселен, кейіпкеріміз Ерсұлтан Кеңесбек бірінші курсында-ақ шаруашылыққа шақырту алып, егіс басындағы қызу еңбекке араласқан.–&nbsp;Негізі бұл мамандыққа бұрыннан қызығатынмын. Себебі әкем Аққұм ауылындағы «ЛТД» шаруа қожалығында жұмыс жасайды. Балалық шағымда әкеммен еріп, жасалатын жұмыстармен таныс болғанмын. Сол кішкентай кезімдегі техникаға деген қызығушылығымнан болар, колледжге келіп, комбайн айдауды бір сағатта игеріп алдым. Алайда «үйрендім» деп босаңсуға болмайды, мені «Шаңдыкөл» деген алқапта егін оруға көмекке шақырған. Қайтар жолда мән бермегеннен болар, бір шұңқырға түсіп кетіп, шыға алмай қалғанмын. Қатты қорықсам да тез есімді жиып, дөңгелектің астына сабан толтырып әрең шықтым. Алқап үлкен болғасын кейде осындай қиындық болып тұратынына көзім жетті. Бірақ әрине оның бәрін игеруде тәжірибе керек, – дейді жас маман.Ауыл шаруашылығын механикаландыру мамандығын бітіргендерді әмбебап маман десек те болады. Себебі бітірушілер техник-механик, трактор бригадасының механигі, бригадирі, автогараж, шеберхана меңгерушісі, басқа да техникалық қызметтерді атқаруға құқылы. Қазіргі таңда колледжде теориялық білімнен бөлек мамандарды дайындауда тәжірибеге басымдық берілуде. Мәселен, білім алушылар арнайы егіс алқабына шықпай, мамандықтың қыр-сырын ғимараттың жанында-ақ іс жүзінде меңгереді.–&nbsp;Біздің топта 19 студент бар. Бірақ солардың ішінде Ерсұлтан – өте алғыр бала. Себебі түсіндірген сабақты, құрылғыларды басқаруды тез-ақ үйреніп алады, топтағы көш бастап тұрған студент. Содан болар, аудандағы көптеген шаруа қожалықтан ұсыныс түсіп, бітірген бойда өздеріне жұмысқа шақырып жатыр. Мамандыққа деген қызығушылығы ерекше, жауапкершілігі жоғары. Алдағы уақытта «WorldSkills» деген облыстық байқауға дайындалып жатырмыз. Ерсұлтан – болашағынан көп үміт күттіретін жас маман, – дейді жетекшісі Нұржан Серікұлы.9 сыныптан колледжге түскен студенттер тек 2-ші курсында іс жүзінде тәжірибе жинақтауға көшеді екен. Ал бірінші курста толығымен теория жүзінде танысады. Бүгінгі олардың басым бөлігі механика айдауды әжептеуір үйреніп алған. Біз де Ерсұлтанға қолқа салып, техника тізгіндеуге ұсыныс жасадық. Расында жетекшісі айтқандай, техниканың құлағында ойнайды екен.Бұған дейін де шаруа қожалықтар жұмысын көзбен көргесін бе, ауыл шаруашылығы мамандарының әлеуметтік-тұрмыстық жағдайына көңіл бөлу керек деген ой түйдім. Сондай-ақ көтерме ақы беруді де қарастыру қажет. Әйтпесе ауылда қаланы да, даланы да азық-түлікпен қамтамасыз етіп отырған кадрлардың жетіспеушілігі арта түсетін секілді. Ал бұл өз кезегінде шетелге шығатындай сапалы азық-түлік өндіруге кедергі болып қана қоймайды, өзімізді өзіміз қамтамасыз етуді де қиындата түсері сөзсіз.

Ерсұлтан Кеңесбек: Комбайн айдауды бір сағатта игеріп алдым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, жыл сайын әлемде 20 миллионға жуық адам жүрек-қан тамырлары ауруларынан ажал құшады екен. Ал, Қазақстанның 1,5 миллион тұрғыны осы дертпен диспансерлік есепте тұр. Шиелі аудан бойынша да жағдай мәз емес. Жалпы диспансерлік есепте 10 299 науқас тұр. Биыл 268 адам дәрігерлердің тұрақты бақылауына енген. Сонымен бірге елде тіркелетін өлімжітімнің басты себебі де жүрек-қан тамырлары аурулары. Мамандардың жүрекке ерекше күтім мен айрықша назар қажет деп дабыл қағуы сондықтан.&nbsp;Күнделікті күйбең тіршілікте адамдардың емдеу мекемелерінде тексеріліп, өз денсаулығына аса мән бермейтіні ақиқат. Қарбаласта үнемі терең ойда жүріп, күйзеліске душар болады. Ашушаңдыққа бой алдырып, уақытылы тынығу мен дұрыс тамақтану да қалыс қалады. Ақ желеңділердің айтуынша, мұндай жағдай жүрек-қан тамырлары ауруларына душар етеді.&nbsp;– Бұрын ата-бабаларымыз шұбат пен қымыз ішіп, үнемі қозғалыста жүрді. Ал, қазір құнарлы тамақтан гөрі сапасыз ас өнімдеріне бет алдық. Шөлімізді табиғи емес, газдалған, энергетикалық сусын мен какао, кофеге қандырамыз. Оңай әрі тез дайындалатын фаст-фудты тұтынамыз. Сондай-ақ дене қозғалысы азайып, қимылсыз қызмет атқару әдетке айналды. Тізе берсек мұндай себептер көп. Алайда қарапайым өмір салтын жиі бұзғандықтан жүрек ауруларының көбейіп тұрғаны шындық. Бүгінде Шиелі жұртының 10 299-ы аталған ауру бойынша диспансерлік есепте тұр. Оның 5530-ы нәзік жандар, – дейді аудандық аурухананың кардиолог дәрігері Нұргүл Абдирова.Оның айтуынша, жүрек-қан тамыр аурулары Қазақстанда ғана емес, әлем бойынша көбейіп келеді. – Жүрек жеткіліксіздігі жүректің барлық паталогиясында кездеседі. Жүрек ишемиясы аурулары бар тіпті, қан қысымы жоғары науқастар да осы ауруға шалдығуы мүмкін. Онкология, қант диабеті сияқты дерт түрлері бір қарағанда кардиологиялық ауруларға жатпаса да олар түптің түбінде жүрек жеткіліксіздігіне алып келіп жатады. Сондықтан ондай науқастарға ерекше бақылау қажет. Ол үшін әуелі терапевт, кардиологтар науқасқа дұрыс көмек беруі шарт, – дейді маман. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі диагнозымен де қазір ұзақ әрі сапалы өмір сүруге болады. Жүректің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін дәрілер, дәрігердің тұрақты бақылауы оған сеп болады. Сонымен қатар салауатты өмір салтын ұстану да дерттің дендеп кетуінен сақтайды. Дүниежүзілік жүрек федерациясының мәліметінше, салауатты өмір салтын ұстану, темекі шегуден тыйылу, дұрыс тамақтану мен физикалық белсенділік арқылы инфаркт пен инсульттан болатын ерте өлімнің 80%-ының алдын алуға болады. Бұрын жүрек-қан тамырлары аурулары ересек адамдарға тән құбылыс болса, қазір онымен жастар, тіптен балалар да ауыратын болған. Мәселен, жас бойынша талдайтын болсақ, 50-60 жас аралығы 30 пайызды құраса, 50 жасқа дейінгілер 10 пайызға жеткен. Сондықтан мамандар осы аурулардың алдын алу бойынша скринингтік шаралар өтетінін, одан 40 жастан асқан азаматтар міндетті түрде өтуі қажеттігін айтады. Еліміздің әр 33-інші тұрғынында қан айналымы дертінің белгісі бар. Әр 12-інші адам артериялық гипертонияға шалдыққан. Сол үшін қайғылы жағдайға душар ететін дерттердің «үздік» бестігіне еніп үлгерген бұл ауруға бейжай қарауға болмайды. Егде жастағылар өз алдына, жастар да, жүкті әйелдер де бұған бейқамдық танытпағаны жөн.&nbsp;

Шиелі: 10 299-ы диспансерлік есепте

Астың дәмін келтіретін тұз дейміз, алайда кез келген тағамның дәмі білікті аспазға байланысты. Әрине өнердің түрі көп, дегенмен астың қадірін біліп, дәмін келтіру, адамға тағам арқылы қуаныш сыйлау тек білікті аспаздың қолынан келетін өнер.&nbsp;Тамақты жақсы дайындайтын маманның кез келген жерде өз орны бар. Міне, аспаз – сонысымен өте жоғары мамандық. Аспаздықты тек оқу арқылы игеріп кете алмайсыз, кейіпкеріміз айтқандай, оған адамның бойында осы керемет мамандыққа деген бейімділігі мен қызығушылығы және дарыны болуы керек.&nbsp;<blockquote>–&nbsp;Қыз бала жалпы жаратылысынан ас үйге, аспаздыққа жақын ғой. Мен де сол түрлі тәттілер пісіретін анамның жанында жүріп, кішкентайымнан аспаздыққа қатты қызығатынмын. Бірақ ізденіс барысында «аспаздық – ең оңай жұмыс, ас үйде жүріп қарның ашпаса болды» дейтін қате пікір екенін түсіндім. Бүгінгі нарық заманында әлемде дәрежесі президенттермен тең аспаздар бар екенін көзіміз көріп жүр, жалақысы да жоғары. Мамандыққа қызығушылық, одан бөлек дарының, икемің болғаны жөн. Бірақ аспаздықты күнделікті көже пісірумен шатастырмаған жөн. Ас әзірлеу – адамзатпен бірге дамып келе жатқан нағыз ғылым, сондықтан әр халықтың өзіндік рецепті, ұлттық тағамдары бар. Ас әзірлеу – шығармашылықты, қиялды, тапқырлықты қажет ететін нағыз өнер. Қазіргі таңда осы өнерден үйренгенімді шәкірттеріммен бөлісіп, оларды кәсіби аспаздыққа дайындап жатырмын, – дейді, Ақкенже Зәкірқызы.&nbsp;</blockquote>Иә, тағамды жақсы дайындайтын маман барлық жерге қажет. Перзентханада, балалар үйінде, зауытта, қазіргі заманғы кәсіпорындар мен сәулетті мейрамханаларда да аспаз – таптырмайтын мамандық. Кейіпкеріміз де өзінің колледж бітірген шәкірттерінің ауданнан, облыс, республика көлемінде шақыртулар алып, жұмысқа орналасқанын айтады. Студенттердің сұраныстағы маман ретінде қалыптасқанын осының өзі қуаттай түседі.&nbsp;Расында кабинет жаңа техникалық құралдармен қамтамасыз етілген. Мұнда көкөніс ұсақтағыш, құймақ пісіруге арналған «Roller&nbsp;grill&nbsp;CDE&nbsp;350», ет турағыш «Enterprice», қамыр илейтін және жаятын арнайы құралдар бар. Бұлар оқу барысында пайдаланылып, студенттердің білікті маман болып даярлануына септігін тигізуде.&nbsp;<blockquote>–&nbsp;Аспаздық жолымды алғаш 2002 жылы бастаған кезде ешқандай техникалық құралдар болмады. Тіпті бір ғана тәжірибе жасау бөлмесі болды. Ол жерде бізге керек газ да болмады. Пешке от жағып, қазанға пісіретінбіз. Отын жарып, суды да қолмен тасыдық. Қазір осы техникалардың арқасында жұмысымыз жеңілдеді. Алайда студенттерді келген бойда бірден асханаға кіргізіп, тамақ дайындатпаймыз. Ең алдымен барлығын теория жүзінде түсіндіріп, тамақтандыру кәсіпорындарындағы вертуалды әлемді көрсететін арнайы 3D&nbsp;көзілдірігінің көмегімен қажетті құрал-жабдықтарды таныстырамыз. Содан кейін іс жүзінде жұмыс жасайды. Негізінде бұл мамандықты меңгеруде, өзін әрі қарай жетілдіруде ең басты рөл атқаратын мамандыққа деген шынайы қызығушылық және оны меңгеру барысында шыдамдылық қажет. Сонда ғана білікті маман болып, жетістікке жетеді, – дейді ол.</blockquote>Иә кейбір адамдар «аспаз өнерінде ешқандай қиындық жоқ, шолпыны былғай берсең, пеш өзі пісіріп шығарады» деген жансақ пікірде. Онысымен қоймай «қазіргі заманда кім тамақ дайындау білмейді, тіпті кез келген адам аспаз бола алады» дейді. Асылы олай емес. Бұл істе ең алдымен кейіпкеріміз айтқандай, талғам керек, дәм мен иісті сезіп, халықты тойдырып қана қоймай, көңілінен де шыға білген жөн. Қазір Ақкенже апайдың соңғы екі жылда тәрбиелеген шәкірттерінің ішінде 15-ке жуық студент облыстық байқауларда жүлделі орындарға ие болған. Кейіпкеріміздің өзі де еліміздің білім беру жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін арнайы министрдің алғыс хатымен марапатталған.Аспаздықты жанына серік еткен Ақкенже Шідербаева қазіргі таңда шәкірттерге сабақ беріп қана қоймайды, бос уақытында тәттілер пісіру арқылы да қосымша табыс тауып отыр. 2 баланың анасы болашақта түрлі тағамдар пісірумен айналысатын жеке кәсіп ашу ойында бар екенін жасырмады.Иә, кейбіреулерге тағам жасау оңай шығар, алайда саусағынан бал тамған аспаз, сұраныстағы маман болу кез келгеннің қолынан келмейтіні анық. Тек төзімділік танытып, мамандығын шынайы жақсы көрген адам ғана жетістікке жетері сөзсіз. Бүгін кейіпкерімізбен сұхбат барысында осыған көзіміз жетті.

Ақкенже Зәкірқызы: Ас әзірлеу – адамзатпен бірге дамып келе жатқан нағыз ғылым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазақстанда мал терісі құнын әлдеқашан жоғалтқан. Бұдан біршама жыл бұрын ерекше сұранысқа ие сиыр мен жылқы, қой мен ешкі терілерінің қазір көк тиындық құны қалмады. Сойылған күздік пен соғымның терісін ел көктемге дейін саудаламаққа сақтаса да, көктем шыға, еріксіз қоқысқа тастауға мәжбүр. Себебі, сары майдай сақтаған тері иістеніп, құн орнына мұң әкелуде. Малдың қадірін бір білсе, қазақ білер. Өйткені көшпелі қауымның өмірлік сенімді серігі. Той қылса тойын, кісісі өлсе, қонақасын атқарар ауылдағы азын-аулақ жиған малы. Десек те, терісіне дейін бағалап, мал кәсібімен айналысқан ағайынның бүгінгі базынасы құйқа шымырлатардай ащы. «Неге?» десеңіз шиелілік шаруалармен тілдесіңіз. Бұрындары азын-аулақ тиын болса да мал терісін алатын 2-3 пункт бар еді. Алайда мал терісін экспорттауға тыйым салынған соң, кәсіпкерлер бұл істі тоқтатып қойды. Төрт түлігінің терісі пұл болмаған соң, күлге айналдырған малшылар қауымының базынасы билікке жетер емес.Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Жолдауында «Қазақстанның алдында тұрған аса маңызды міндет – өнеркәсіптік әлеуетімізді толық пайдалануымыз керек» деген болатын. Бұл мәселеге мал терісі мен қой жүні де кіруі керек. Себебі жылдар бойы жыр болған жүн жыры бір арнаға келер емес. Бұл әрине таптаурын болған тақырып. Алайда төрт түлігін төскейге өргізген ауылдағы ағайын үшін әлі де күн тәртібінен түскен жоқ.Шиелі аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің мәліметіне сүйенсек, Шиеліде қорадағы малын барым деп отырған 700-ге тарта ірілі-ұсақты қожалық бар. Ал өткен жылы ауданда мүйізді ірі қара саны – 89 509 бас, уақ мал саны – 136 320 бас, жылқы – 23 778 бас, түйе – 1 656 басты құраса, биылғы жарты жылдық көрсеткіш бойынша, мүйізді ірі қара – 93161 бас, қой мен ешкі – 145967 бас, түйе – 1705, жылқы – 25465 басты көрсетіп отыр. Яғни жыл сайын ауданда төрт түліктің саны артып келеді. Демек, алынатын мал терісі мен жүні де жыл өткен сайын көбейе бермек. Шикізат қоры молая түседі.Иә, осыншама малы бар ауданға шағын болса да тері өңдеп, жүн түтетін өндіріс орны қажет-ақ. Дәл қазір киім тігіп, базарға шығармай-ақ қояйық. Бірақ босқа ысырап болып жатқан төрт түлік терісін тым болмаса былғары күйінде, жүнін жіп пен матаға айналдырып, нарыққа шығарсақ, ауданның әлеуеті мен экономикасының да артуына едәуір септігі тиер еді. Бұл үшін жергілікті кәсіпкерлерді қолдап, шетелден заманауи техникалар әкелуге жәрдем берілуі қажет. Ал шикізат көзінен уайымдамасақ та болады. Өзіміздегіні игеріп алсақ, көрші аудандар да жүн-терісін қоқысқа лақтырғанша, азын-аулақ ақшаға өткізуге асық болары анық. Осы орайда іргелес жатқан аудандардағы мал санын саралап көрдік. Мәселен, Жаңақорған ауданындағы ірі қара саны бізбен шамалас болса, қой мен ешкісі 200 мыңның үстінде екен. Сол секілді Сырдария ауданы да азды-көпті 80 мыңнан аса төрт түлігін түлетіп отыр. Сондықтан ата кәсіптен аяқ тартуға еш себеп жоқ. Тек тер төгіп, еңбек ету қажет.Алайда аудандық кәсіпкерлік, өнеркәсіп және туризм бөліміне хабарласқанымызда, тері өңдеп, жүн қабылдауға ниетті кәсіпкерлердің жоқтығын айтты. Естеріңізде болса, өткен жылы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен, әкімдіктермен, «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, жеңіл өнеркәсіпті дамытудың жүйелі шараларын пысықтаған еді. Сөйтіп олар Қазақстан Республикасының жеңіл өнеркәсібін дамытудың 2022-2025 жылдарға арналған Жол картасына енгізілді. Бұл жол картасы аталған холдинг арқылы ауыл шаруашылығы жануарларының жүні мен терісін жинау жөніндегі дайындаушы ұйымдарды қаржыландыруды көздейді. Ал жүн мен тері дайындаумен айналысатын кәсіпорындарға қой қырқуға арналған электр құралдарды сатып алғаны үшін субсидия төленеді. Бұл ретте инвестициялық субсидиялау шеңберінде жүн мен тері дайындау жөніндегі ұйымдарға мемлекеттік қолдау ретінде жүн қырқу және жылжымалы қырқу пункттерін, қой қырқуға арналған электромеханикалық құралдарды субсидиялау көзделгенін атап өткен жөн. Демек кәсіп қылам деушілерге мемлекеттен қолдау болады деген сөз.Әлем елдеріне қарап қашанғы тамсанамыз?Әлем елдері ішінде қой шаруашылығы, оның ішінде қой жүнін өңдеу саласы дамыған ел – Аустралия. Он сегізінші ғасырдан бері солай болып келеді. Кезінде дүниежүзі бойынша өндірілетін жүннің 10 проценті осы елге тиесілі болған. Соның ішінде ең сапалы мутонның 50 процентін өндірген. Одан тігілген тондар әлі күнге дейін сәннен түскен жоқ.Қазір Аустралия кәсіпкерлері қой басын 50 миллионға жеткізіп, әлемге танылып отыр. Ал британдықтар 10 миллион қой бағып, қойдың етін ғана емес, жүнін де пайдаланудың арқасында қыруар пайда тауып, халықтың қазынасын молайтуда. Түріктер тоқыма өндірісін өркендету арқылы миллиардтаған қаржыны қазына қамбасына құйып, мемлекеттің экономикалық әлеуетін көтеріп, сапалы әрі сәнді тоқыма киім, бұйымдар шығаратын әлемдегі алдыңғы қатарлы елдердің біріне айналды. Бұның бәрі – малдың жүні нарық заманында құнын жоғалтпағанының дәлелі.Бізде де Кеңес одағы дәуірлеп тұрған кезде қалдықсыз өнім саналатын қой жүнінің шайырына дейін игерген заман болған. Сонау Ұлы Отан соғысы жылдары кеңес әскерлерін қатал қыстан аман алып шыққан жүн байпақтар екенімен ешкім таласа қоймас. Сондықтан қолда бар алтынды өзгеге бермей, біреудің өніміне телміргенді қоятын күн жеткен сыңайлы.ТОБЫҚТАЙ ТҮЙІНРасымен, қазақ еліне экспортқа бағдарланған емес, импортты алмастыратын бағдарламалар кешені қажет. Неге десеңіз, бізде тері көп. Ауылды жерлердегі әрбір үйде талай тері құр тулақ боп жатыр. Сатып алар ешкім жоқ. Қалаға өткізу еңбекті ақтамайды. Тым арзан. Өйткені, отандық өнімге сұраныс болмай отыр.Әсілі, тері өте құнды зат. Бірақ, біз соны бағалай алмай жүрміз. Оның қызығын бізден арзан бағада шикізат күйінде сатып алып жатқан Қырғызстан мен Қытай көріп жатыр. Өзіміздің арзан теріміз бізге дайын қымбат аяқ киім, сөмке күйінде қайта келуде. Ал, терінің қаншасы өз елімізде қор болып, қоқысқа кетіп жатқанын айтпауға тағы болмайды. Жоғарыда жазғандарымыздың басым бөлігі сол тері шикізаты мен өніміне экспорттық тыйым тоқтатылмаса деген ниеттен туындап еді. Яғни, экспортқа да, импортқа да тыйым салынса, барлығы өз елімізде өндірілер ме еді деген қиял ғой. Бірақ, мұның бәрі айтуға ғана оңай. Бұл үкіметтік деңгейде шешілетін күрделі мәселе екені даусыз. Десек те, «еститін үкіметке» үніміз жетіп қалар...

Шиеліде мал терісі пұлдана ма?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде әлеуметтік-экономикасы ілгері жылжыған ауданда өндіріс, өнеркәсіп орындарынан бөлек кәсіп ашып, қомақты табыс тауып отырған жандар қатары көп. Оның ішінде мал санын көбейтуден басқа, бал өндірумен айналысатын кәсіпкерлердің де үлесі бар. Енді ара балының адам денсаулығына пайдалы, мың бір ауруға ем болатын қасиеті де барын білеміз. Ал осы кәсіп арқылы жан бағып, омарташы кәсібін жанына серік еткен Шиелі ауданы, Бәйгеқұм ауылының тұрғыны Мархаббат Адамбекұлының өніміне сұраныс та жоғары.Еңбекке жақын адамның тұрмысы да берекелі болатыны хақ. Бүгінде өз мүмкіндігіне қарай кәсіп ашып, ісін дөңгелетіп отырған азаматтардың саны артып келеді. Әрине, шағын және орта кәсіп көп болған сайын халықтың да тұрмыс жағдайы жақсарары сөзсіз. Бәйгеқұм ауылының тұрғыны Мархаббат Адамбекұлының мемлекеттің қолдауынсыз омарташылық кәсіппен айналысып келе жатқанына 20 жылға жуықтаған. Қазір «Қайтарымсыз грант», «Ауыл Аманаты» жобасы сияқты көптеген бағдарламалар бар. Мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан қолдаудан, тасада қалып жатқан жандар қатарын да ескерген жөн. Ол үшін аудан, ауыл әкімдері халықпен тығыз жұмыс істеп, қолдау көрсетіп отыруы керек. Кейіпкеріміздің әттең-айы әлі күнге дейін ешқандай бағдарламаға іліге алмай келеді. Мәселен, Жамбыл, Түркістан облыстары «Ауыл Аманаты» жобасы аясында 20-25 млрд теңге көлемінде халыққа несие берген. Ал біздің аймақта небәрі 3 млрд қана несие үлестірілген. Міне, тасада қалған кәсіпкерлерді қолдайтын болсақ, аймақта шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны артып, жұмыссыздар қатары айтарлықтай азаятын еді.<blockquote>– Басында бұл кәсіпті бастап, жолға қою оңай болмады. Сырт көзге ара бағу, бал өндіру жеңіл жұмыс болып көрінгенімен, оның да қиындығы мен машақаты көп. Қазір бізде 100 ара ұясы бар. Балдың бір келісі 1500-2000 теңгеге саудаланып жатыр. Аралар бал жинау кезінде әлсіреп, кейбіреулері өледі. Сондықтан араға үнемі күтім жасап, баптау қажет. Ол үшін арнайы дәрумендер беріліп, дәрілер себіледі. Жылдың әр маусымында бұйырған балды аламыз. Өзімізден шыққан табиғи, құрамы таза балды жергілікті халыққа және сырт облыстардан келген тапсырыстарға арнайы өткізіп отырамын. Сонымен бірге мамыр айынан бастап, қазанға дейінгі аралықта бал жинау үрдісі жақсы жүреді. Тек аралар жаңбырлы күндері бал жинамайды. Бал араның тағы бір ерекшелігі, олар темекі мен ішімдіктің, әтірдің иісін жақтырмайды. Жанына жақындаған адамда осы аталған иіс болса ашуланып, тарпа бас салады. Содан да болар ұясының ішінде қысы-жазы 30-35 градус температура сақталады, – дейді омарташы.</blockquote>Дүниежүзі бойынша бал өндіру жұмыстары жолға қойылған. Статистикаға сүйенсек, жалпы дүниежүзі бойынша бал өндіруден бірінші орынды Қытай елі алады. Яғни, 1 млн 400 мың тонна балдың 300 мыңы Қытайдың еншісінде. Еуропалық елдерде Аргентина мен Украинаның үлесі жоғары. Ал біздің мемлекет бал өндірісі жағынан ең төменгі орында тұр. Статистикалық есеп бойынша елімізде небәрі 8 мың тонна бал жиналады. Енді біздің мемлекет әлемдік картада жер жағынан 9-орында тұратындығын ескерсек, бұл көрсеткіш көңіл көншітпейді. Дала мен тау тасқа, гүл мен шөптерге бай болсақ та, балдың жайы жайсыз болып тұр. Оған омарташылар саны аздығы себеп. Яғни, өсімдіктер гүлдейді де босқа қурайды. Осы кәсіппен айналысатын адамдардың қатары көбейсе, гүлдеген жерге көшіп барып, рентабельді шаруашылық жасап, жұмыс істеудің мүмкіндігі мол болар еді. Ара болмаса қоршаған ортаның, топырақтың құнары жойылады. Әлемді мойындатқан ғалым Эйнштейн: «Жер бетінен ара жоғалса, бес жылдан соң адамзат та жоғалады», – деген сөзі осындайда ойға оралады.Иә, басталған істің нәтижесін көру үшін көптеп тер төгу қажет. Әр істің өзіне тән қиындығы мен машақаты болады. Осындай қиындыққа мойымай, тек алға жылжыған сәтте қолға алынған тірліктің жемісін көреді. Сол үшін де қазақ «қолы қимылдағанның аузы да қимылдайды» деген.

Мархаббат Адамбекұлы: Араны үнемі күтіп-баптау қажет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жалағаш ауданындағы индустриалды-аграрлық колледжі заман талабына сай жұмыс жасап, балалардан кәсіби маман шығаруда қажырлы еңбек етіп келеді. Бүгінгі білім беру жүйесінің басты мақсаты – бәсекеге қабілетті маман даярлау. 60 жылдан астам тарихы бар оқу орнынан бүгінге дейін 25 мыңнан астам адам түрлі мамандықты игеріп шыққан. Олар қазіргі таңда&nbsp;еліміздің ауыл шаруашылығы және басқа да салаларында серпін қалыптастыруға өз үлесін қосуда.&nbsp;Қазіргі таңда колледждің материалдық базасы нығайып, елдің экономикасын нығайтуға қажетті жаңадан мамандықтар ашылған. 450 орынға арнап салынған оқу орнында 189 студент ауыл шаруашылығын механикаландыру, дәнекерлеу, ғимараттар мен құрылыстарды салу және пайдалану, электр жабдықтары мен тамақтандыру ісін ұйымдастыру мамандықтары бойынша білім алуда. Биыл 129 талапкер бұл оқу орнының студенті атанса, келер жылы 60 студент оқуды тәмамдайды.&nbsp;Елімізде 2019 жыл «Жастар жылы» болып жариялануына байланысты колледж мемлекеттік «Жас маман» &nbsp;бағдарламасына қатысып, 2020 жылы &nbsp;облыс бойынша 9 колледждің ішінен мемлекеттік грантты жеңіп алған. Бұл жоба аясында колледж еңбек нарығында сұранысқа ие болған екі мамандық бойынша 439 млн теңге қаржыға ауыл шаруашылығын механикаландыру мамандығы бойынша және тамақтандыруды ұйымдастыру мамандығы бойынша қажетті құрал-жабдықтар сатып алған. Мәселен, ауыл шаруашалығын механикаландыруға қажетті мұнда енді «John Deere» тракторы бар.– Студенттер трактор тізгіндемес бұрын сабақ барысында осы техникаларды іс жүзінде айдап үйренеді. Бұл трактор 60 операцияны орындай алады. Яғни дән себу, жер жырту, тракторға өнім тиеу, соқаны тіркеу секілді қызметтер атқарады.Сонымен қатар экскаватор құрылғысы да бар. Ол жер қазып, тегістейді. Студенттерге тракторды қалай айдау керектігі, толық жұмыс жасау барысы үйретіледі. Осы жерден толық трактор айдауды меңгерген бала гаражда тұрған техниканы емін-еркін меңгереді, – дейді мұғалім Нұржан Серікұлы.&nbsp;Мұнда бұдан бөлек айналмалы соқа, тыңайтқыш сепкіш, «Claas» комбайн, экскаватор, «Landini» тракторы сынды қажетті басқа да құрал-жабдықтар бар. Бұл техникалар колледждің материалдық-техникалық базасы нығайтуда. Қазіргі таңда бұл техникалар жаңартылған білім бағдарламасына енгізіліп, күнделікті оқу-үйрену процесіне пайдаланылуда. &nbsp;Соның арқасында түлектердің жыл сайын 82 пайыздан &nbsp;астамы жұмыспен қамтылуда.&nbsp;Айта кетейік, оқу орны білім алушылардың ауданның ірі шаруа қожалықтарында тәжірибеден өтуіне барлық жағдай жасаған. Мұндағы жастар 2 ай іс жүзінде тәжірибе алмасу арқылы өздерін шыңдап, мамандығына машықтанады. Ал тамақтандыруды ұйымдастыру мамандығы бойынша көкөніс ұсақтағыш, ет турағыш, қамыр илеп, оны жайып кесетін арнайы құрылғылар оқу процесі кезінде қолданылып, студенттердің сапалы білім алып, білікті маман болып даярлануына пайдаланылады. Балалар виртуалды әлемді көру арқылы теория түрінде техника қауіпсіздігін үйренеді. Мұнан кейін арнайы тест арқылы сынақтан өтеді. Колледжде 23 пән кабинеті мен шеберхана қарастырылған.– Студенттердің сұранысына сай 50 орындық жатақханада 18 студент бар. Сондай-ақ барлық білім алушыға шәкірт ақы тағайындалған. Бізде студенттерге ыстық тамақ қарастырылмаған, бірақ толық емес отбасылар мен көпбалалы отбасылардан шыққан 72 студентке 14 508 теңге беріледі. Кітапхана қорында арнайы 10 234 кітап бар. «Оқуға құштар колледж» жобасы аясында студенттердің қатысуымен түрлі шаралар, әдеби танымдық кештер өткізіліп тұрады. Жақында&nbsp;Coworkinq&nbsp;орталығы керекті құрал-жабдықтармен қамтылды. Мұнда білім алушыларға сабақтан тыс уақытта кітап оқып, &nbsp;дойбы, шахмат сынды ойын ойнауға мүмкіндік қарастырылған, – дейді колледж басшысы Нұрхан Боранбайұлы.&nbsp;Біліктілік пен жаңашылдықты басты назарда ұстайтын оқу орнында 37 инженер-педагог сапалы білім беруде. Келешегі кемел білім ордасының алдағы уақытта да кәсіби білім иелерін шыңдайтыны анық.

Индустриалды-аграрлық колледж заман талабына сай жұмыс істеуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.k</a> Жақында Қызылжар төрінде республикалық айтыс болып өтті. Осы &nbsp;додада жерлесіміз айтыскер ақын Мейірбек Сұлтанхан бас жүлдені қанжығасына байлады.Айта кетейік, Қызылжар халқының қара өлеңге ықыласы ерекше. Жыл сайын бұл өңірде аламан айтыстар болып өтеді. Ал залға жиналған сөзұғар көрермен оның – дәлелі. Наурыз мейрамына орай ұйымдастырылған «Ұлы күні Ұлыстың, Басы болсын ырыстың» атты айтысқа елге белгілі 14 ақын қатысты.Айтыстың ерекшелігі – әр жұпқа жеке-жеке тақырып беріліп, мерейтойы келіп жеткен тұлғалар жырланды.Жыр жүйріктері кезек-кезегімен Біржан сал Қожағұлұлы, Сәкен Сейфуллин, Ілияс Жансүгіров, Бейімбет Майлин, Әлкей Марғұлан, Қаныш Сәтбаев, Шәкен Айманов, Сағадат Нұрмағамбетов, Рақымжан Қошқарбаев, Сәкен Жүнісов, Ерік Асқаров сынды мерейтой иелерімен қатар, салт-дәстүр, мейірімділік, көші-қон, тәрбие, бірлік, ұлттық киім және спорт тақырыптарына жыр өрді.Нәтижесінде барша қатысқан ақындарға 300 мың теңгелік ынталандыру сыйлығы берілді. Үшінші орынның 400 мың теңге жүлдесі Иранғайып Күзембаев, Жарқын Жұпархан, Айым Асылбекқызы, Хазірет Бердіханға бұйырды. Ал екінші орынды Нұрбол Жауынбаев пен Мақсат Ақанов тұрақтап 600 мың теңгеден жеңіп алды. Бірінші орынның 1 млн. теңгесін Төлеген Жаманов еншіледі. Бас жүлденің 2 млн. теңгесі екі айналымда да көпшіліктің ыстық ықыласына бөленген Мейірбек Сұлтанханға лайықты деп саналды.

Қазақстан және Қызылорда облысының басты жаңалықтары