<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Перизат Сламбекова қатардағы қызметкерден жауапты орынға ие болды. Бар болғаны бес жыл ішінде білікті маман екенін байқатып, жас болса да көш бастап жүр. Аймақтағы айшықты орны бар «Далатекс» фабрикасын түрлендіреміз деген тілегі де бар.&nbsp;– Тігіншіні инесі асырайды. Цехтағы табанды еңбек қалай басталды?&nbsp;<blockquote>– Қай жаста да жетістікке жету адамның өзіне байланысты. Меніңше, ынта мен құлшыныс несібені маңдай термен табуға себеп. Далатекс фабрикасына 17 жасымда практикаға келдім. Өндірістік тәжірибе барысында істі өнімді аяқтап, тігін саласының қыр-сырын меңгердім десем артық емес. Сөйтіп оқуымды бітіре салысымен жұмысқа орналастым. Бес жыл ішінде тігінші, цех мастері қызметін абыроймен атқардым. Толымды еңбек еткенде ғана нәтижеге жетуге болады. Жас буынға жасықтық тән емес. Айтарым, тігінмен де тиісті табысты табуға мүмкіндік зор. Шын шеберлі бір шеңберде шектеліп қалмайды.&nbsp;</blockquote>–Жоғары деңгей дәрежені көтеретіні белгілі. Бүгінде Далатекс компаниясында жоғары қызметке тағайындалдыңыз. Әсер қандай?<blockquote>–Бүгінде тігін фабрикасындағы тіршілік қызу жүріп жатыр. Кәсіптің кеңейіп, мекеменің ұлғаюына байланысты өндіріске жауапты орынбасармын. Сенім білдірген компания директоры Ділмұхамед Абызовқа алғыс. 23 жасымда күрделі саланың басында тұрып, мардымды жұмыстар атқару мен үшін қуаныш. Енді білікті маман ретінде жұмысты жүйелі жүргізіп, тігін ісін жандандыруды жүзеге асырамын.&nbsp;</blockquote>–Далатекс компаниясы отандық өнімдерді шығаруда өңірде көш бастап келеді. Қазір қандай іргелі өзгерістер бар. Жетістіктермен бөліссеңіз...<blockquote>–Алғашында ерлер жейдесін шығардық. Атауы нарыққа жайылған фабрика жұмысы қарқынды. Отандық өнімді шетелге экспорттап жүргенінен де бәрі хабардар. Тіпті мектеп формасына дейін тігіп, қолжетімді бағада сатылымға шығарып келдік. Мұның бәріне тынымсыз еңбек пен табандылық тиесілі. Сондай-ақ, короновирус кезінде де халыққа қажетті медициналық маска тігіп, бірнеше данасын көпке ұсынғанымыз ұмыт болмайтыны анық.&nbsp;Ұлттық көрмелерде фабрика өнімі қойылып, жан-жақтан тапсырыстар түсуде. Бұл да цех жетістігін толықтырмақ. Сонымен қатар "Қазгермұнай", "Қаражанбас", "Қазақтелеком" және Ішкі істер органдарының қызметтік жейдесі мен басқа да мекеменің арнайы киімдерін тігеміз. Өнімдер өңірімізде ғана емес, аймақтарда да сұранысқа ие.</blockquote>– Тапжылмай отырып тігін тігу оңай емес. &nbsp;Жалпы тәулігіне қанша тапсырыс орындайсыздар?<blockquote>–Иә, тігіншінің әр ісі бейнетке толы. Киім тігісінің қалпында шығуы үшін көз майын тауысады. Кейде киім жібі сетінеп кететін жағдайлар жоқ емес. Сондықтан әрбір өнім, түскен тапсырысты тыңғылықты орындауға мән береміз. Ұжымның ұйымшылдығы да осында.Фабрикадағы тігін машинасының сартылдаған дыбысы үздіксіз жұмыс істейтінімізді аңғартады. Содан болар жылдамдыққа иек артып, тапсырысты сол мезетте аяқтауға тырысамыз. Тәулігіне 400-500 дана киім өндіріп шығарамыз.&nbsp;</blockquote>– Компанияның кәсібі кеңейіп келеді. Кадр мәселесі қалай? Сіздіңше, жастар тігінші болуға ынталы ма?<blockquote>–Тігіннен де табыс табуға болатынын айтып өттім. Қазіргі таңда құрақ-көрпе, киім-кешекке сұраныс әлдеқайда жоғары. Демек, тігінші еңбегі де елеулі деген сөз. Далатекс фабрикасына практикадан өтуге бірнеше студент келеді. Жұмыстың қауырт, уақыттың тығыздығына қарамай шеберлер тігінге бейімдейді. Әрі қарай икемі барлар жұмыс істеуге қалса болады. Бізде жастарға мүмкіндік көп. Қазір қыздар ғана емес ер-жігіттер де тігін саласына келуде. Бұл нарықта өзіндік орын қалыптастыруға үлес деп білемін.</blockquote>&nbsp;

«Далатекс» тігінші: Тәулігіне 400-500 дана киім өндіріп шығарамыз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Орта Азиядағы драма театрлар арасынан ойып орын алған, халық мақтанышына айналған Мұхтар Әуезов атындағы қазақ ұлттық драма театры – сахна саңлақтарының бағын ашқан қасиетті мекен. Майталмандармен бірге сахна сәнін келтіріп, қазақ мәдениетіне үлес қосып жүргендер қатарында Әлсейіт Жалғасұлы да бар. Жас талантпен жақында тілдескен едік.&nbsp;– Образдан ұзақ уақыт шыға алмай қалатын кез бола ма?– Өнер күшінің құдіреті пәрменді. Образбен өмір сүру туралы өнер жолындағы аға-әпкелерден естіп жүреміз. Образдан шыға алмай, бірер сәт кейіпкердің мінезін жібермей, өмірді сол бейненің болмысымен сүретін шақтар болды дегеннен де хабардармыз. Кейбір актерлар психологтың да көмегіне жүгініп, қатты күйзеліс үстінде болатынын білемін. Бұл – күрделі процесс. Алайда ондай сәтті басымнан кешпедім. Әйтсе де бұл өнер, жолында түрлі жайтты бастан кешуге болады. Кейде рөлді жақсы сомдағаның сонша ақиқат пен шындықтың аражігін ажырата алмайтын сәт бар. Бұл – әрбір өнер өкілі бастан кешуге тиіс тәжірибе. Өз басым театрға жұмыс ретінде қараймын. Қиялға ерік беріп, кейіпкеріме еніп кететін сәт сирек. Актер болған соң көбісі кейіпкерді жан тәнімен сезінетін шығар деп ойлайды. Шынайы өмір мен рөлдің арасындағы шекарадан асып кетпеуге тырысамын. Ол менің кәсіби актерлық шеберлігімді шыңдайды.&nbsp;– Ұлттық театрда жұмыс істеу нендей артықшылық береді?&nbsp;<blockquote>– Жауапкершілік зор. Әуезов театрында Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткерлері жұмыс істейді. Көркем көріністерді бірге сахналаймыз. Олар – өз ісінің шебері. Олардың жолын, әсте қайталай алмаспыз, алайда абыройын әрқашан асқақтатып, аға-әпкелерден қалған асыл мұраны дәріптеуге міндеттіміз. Тарихта аты қалған тұлғалардың жолын қуып, айтқан әрбір салмақты ойын санаға құюға тырысамыз. Сонымен қатар өткен жылы Мұхтар Әуезовтың 125 жылдық мерейтойы қарсаңында қасиетті мекенге «ұллтық театр» мәртебесі берілді. Бұл – ұжымға артылған жауапкершілік.&nbsp;</blockquote>– Станистлавскийдің «Театр киім ілгіштен басталады» деген қанатты сөзін білеміз. Ол көрерменнің әуелгі әдебі мен көзқарасын меңзеген ұғым екені даусыз. Осы орайда қазақ қоғамындағы театр мәдениеті қаншалықты қалыптасты деп санайсыз?<blockquote>– Театр – нағыз өнерді ардақтайтын мәдени орда. Сахна төрінде тұрған актердің еңбегінің жемісі қошемет арқылы бағаланады. Қойылымға кедергі келтіріп, мәдени этиканы сақтамау өрескел қате екенін білеміз. Олқылық орын алмас үшін алдын-ала ескерту де айтылады. Қазір киелі сахнаны сыйламайтындар саны жоқтың қасы. Барынша баппен спектакльге алдын-ала дайындалатын жандар көбейді. Байқағаным, қазір бұрынғыға қарағанда адамдар мәдениетке аса көңіл аударады. Баяғыдай спорттық емес, сәнді киіммен зал көркін ашады. Сыртқы киімді залға емес, гардеробқа іліп кетеді. Театр этикасын сақтап,&nbsp;спектальге кешікпейді. Артық эмоция көрсетіп,&nbsp; кедергі келтіргісі жоқ. Мұның бәрі мәдени тұрғыдан өскенімізді білдіреді. Әрбір көрермен біз үшін құнды. Біздің&nbsp; өнерді де дәл солай бағаласа деген ниетіміз бар.&nbsp;</blockquote>– «Театрға баланы мәжбүрлеп әкелмеу керек» деген пікір бар. Осыған алып-қосарыңыз бар ма?<blockquote>– Баланың мәдениетке ерте кезден қызығушылығын ояту керек деп есептеймін. Театр – рухани құндылыққа толы тәрбие ошағы. Адами жақсы қасиеттерді дәріптейтін орданы аттаған баладан жаман адам шықпайды. Балалардың таным-түйсігін кеңейту, патриоттық сезімді ояту, сүйіспеншілік пен мейірімділікке дағдылайтын қойылымдар тәрбиеде керек терапия. Оларға арнайы әр қалада қуыршақ театры жұмыс істеп тұр. Құр телефоннан мультфильм көре бергеннен, мәдени азыққа толы театрға келіп бірер сәт миды тынықтырған жақсы ғой. Бір өкініштісі, қарбаласқа толы күндері балаға назар аударудың өзі де қиын болып кетті. Алайда барлық тірлікті ысырып қойып, қойылым көріп қайтқанға не жетсін?!</blockquote>– Театр өзін-өзі асырай ала ма?<blockquote>– Бұрынғыны еске алатын болсақ, өнерге бөлінетін қаржы мардымсыз еді. Қазіргі күннің өзінде жалақы ауыз толтырып айтарлықтай көп емес. Десек те, билік биыл мәдениет саласына жақсы назар аударып, гастрольдік іс-сапарлар санын көбейтті. Негізі танымал актердың&nbsp; еңбекақысы да жоғары болады. Қаншалықты бағың жанып, өзіңнің кәсіби шеберлігіңді дәлелдей алсаң, соншалықы абырой саған жұмыс істейтіні рас. «Ұлттық» статусы бар театрларда жалақы жоғары.</blockquote>– Еліміздегі қай театр ұжымын ерекше атап өтер едіңіз?<blockquote>– Жалпы, Қазақстанда 60-тан астам театр болса, оның елу шақтысы мемлекеттік. Біздің театр ұжымы барығымен дерлік жақсы қарым-қатынаста. Ерекше атап өтетін шығармашылық ұжымдар – Ғабит Мүсірепов атындағы балалар және жасөспірімдер театры, елордадағы Жастар театры, Ақтаудағы Нұрмұхан Жантөрин атындағы ең жас театр, сондай-ақ Нартай Бекежанов атындағы драма театры. Оған ұлттық театрдың гастрольдік іс-сапармен ат басын Сыр елінің киелі сахнасына бұруы дәлел. Нартай Бекежанов атындағы драма театрда бірқатар танымал қойылымдарды сахналап, көрермен қошеметіне бөлендік. Бұл осындағы жас актерларға жақсы тәжірибе жинап, өнердегі алпауыт тұлғалардан сабақ алуға мүмкіндік болды деп ойлаймын. Қызылордалық әріптестерімізбен әріптестік байланыс алда да узілмейді.</blockquote>

Әлсейіт Жалғасұлы: Қызылордалық әріптестермен байланыс узілмейді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Сырбойылық жастардың даму қарқыны қуантады.&nbsp;Дана бабалардың жолын жалғайтын, бәсекеге қабілетті және түрлі саланың алға басуына зор үлес қосуға дайын қызылордалық жастар көбейген. Жастар саясаты мен ақпарат саласында тәжірибесі бар, бүгінде республикалық телеарнада қызметте жүрген жастың бірі – Шернияз Жалғасбекұлы. Түрікменстаннан жақында оралған тілшімен әңгімелескен болатынбыз.– Ашхабадта халықаралық форум өтті. Жиын туралы толық тарқатсаңыз…<blockquote>– Иә, түркі халықтарының медиа менеджерлері Түрікменстан астанасында бас қосты. Өзге де шетелдік мамандар қатысты. Онда түбірі бір түркі елдерінің тереңнен тін тартқан тарихы мен мәдениетін, бағзыдан жалғасқан ата кәсібін, сенім мен нанымын, салт-дәстүрін жаһан жұртының жадында жаңғыртудың һәм насихаттаудың нақты тетіктері талқыланды. Айта кету керек, алда бауырлас мемлекеттер бірігіп ақпараттық агенттік ашуды қолға алуы мүмкін. Жиында осындай ұсыныс айтылды. Яғни, түбірлес тараптар телеарна, газет, интернет-сайттар ашуға ниетті.Сондай-ақ ақпарат құралдарына ортақ тіл бекіту де айтылды. Бірақ, БАҚ қай ұлттың тілінде ақпарат тарататыны белгісіз. Мүмкін, түрік, мүмкін, қазақ, мүмкін, қырғыз. Болашақта бұл мәселелер осы секілді келелі кеңестерде қаралады. Әзірге бір белгілі дүние – көне түркі тілін жаңғыртып, қолданыс аясын кеңейту жұмыстары қарқын алады.</blockquote>– Тікелей ақпарат тарату оңай жұмыс емес. Отандық және шетелдік медиадан қандай айырмашылық байқадыңыз?<blockquote>– Қиын деуге аса себеп жоқ, қызық болды дер едім. Мен үшін жаңа тәжірибе деуге болады. Ең басты ерекшелік – тіл мәселесі. Түркі халықтары дегенмен тілдеріміз әртүрлі. Тіпті кейбір бауырлас ұлттардың сөзін түсіну қиын. Сол себепті аударма жасау жағы кішкене уақытты талап етті, ал ақпарат таратудан қиындық болмады. Енді екі елдің медиа кеңістігін салыстыратын болсақ, ондағы БАҚ көбірек мемлекеттік идеологияны жүргізуге басымдық беретін секілді. Шектеу жоқ деп те айта алмаймыз. Ал бізде еркіндік бар.</blockquote>– Түрікменстанның ақпараттық қорғанысы қандай? Сапар барысында қиындықтар болды ма?<blockquote>– Түрікменстандық әріптестердің арқасында қиындық болмады. Керек спикер, керек ақпаратымызды алуға көмек көрсетті. Сұрағыңыздың төркінін түсіндім, алайда бір дүниеге ерекше тоқталғым келеді. Интернет-сайттарға жазылғандардың бәріне сене беруге болмайды. Біздің түрікмен халқы туралы оқып жүрген ақпарат бөлек, көрген Түрікменстан бөлек дер едім. Барынша ашықтық танытты.</blockquote>– Елордаға жұмыс бабы бойынша ауысқаныңыздан хабардармыз. Жұмыс бойынша ұсыныс қай тараптан түсті?<blockquote>– Жұмыс жұмысшыны іздемейді ғой. Ұсыныс та, ниет те өзімнен болды. Алғаш Астанаға арман қуып, тамызда барып келген болатынмын. Сәті тек желтоқсан айында түсті. Сол уақыттан бері бас қаладамыз.</blockquote>– Сіз үшін баспа ісі мен тележурналистиканың айырмашылығы қандай? Баспасөздегі тәжірибеңіз тележурналистикаға бейімделуге әсерін тигізді ме?<blockquote>– Журналистиканың әліппесін баспасөзде, әдебиетін тележурналистикада таныдым дегім келеді. Әлі де үйренетін тұстарымыз бар. Сондықтан көсіле сөйлеп, шешіле айта қоятындай ештеңе жоқ. Ұстаздарымыздан алған теорияны тәжірибе барысында қолданып жүрміз. Екі бағыттың өзіне тән ерекшелігі бар. Телеарна жеделдікті, қысқа сөйлегенді тәуір көреді. Ал баспасөзде кеңінен ақпарат таратуға мүмкіндік бар. Бас-аяғы осы. Ал, бейімделуге келсек, газетте жазған, сызғандарымыз әліге дейін азық болып келеді. Бір кеңес журналистикаға ниетті жан еңбек жолын басылымнан бастаса екен деймін.</blockquote>– Республикалық телеарна тіршілігінде жүргеніңізге 4 ай болды. Қызықты немесе есте қалған оқиғамен бөліссеңіз.<blockquote>– Сұхбат алуға барамыз ғой. Спикерің кәдуілгі Мақсат, Арман, Берік, Оспан деген кісілер. Атына қарап, «қазақ екен» деп барасың. Алайда алдыңнан шыққан адам, «Мен кишкене казакша билмейди дурыс» деп тұрады. Күлесің, қынжыласың…</blockquote>– Тілшілік өмірге енді қадам басқан жас мамандарға қандай кеңес бересіз?<blockquote>– Кейінгі буынға бірдеңе дей қоятындай тәжірибе жинай қойған жоқпыз. Сондықтан замандас, үзеңгілестерге деген жөн болар. Ең бастысы еңбек. Қаламының сиясы маңдай терімен бірге тамбаған журналистен жақсы маман шығады деу қиын. Екінші, ақпаратты саралай алу керек. Шындықтың бәрі осы екен деп, бұрқыратып жаза беруге, хайп қууға тағы болмайды. Сенің аузыңнан шыққан әр сөз тұтас қоғамның пікірін өзгертуі мүмкін. Сондықтан беретін ақпаратыңның дәл қазіргі уақыт үшін маңыздылығын ескеру керек. Бұқпантайлап қал демеймін, бірақ ұлттық құндылығыңа, мемлекеттік бағытыңа, халықтың бірлігіне кері әсер ететін ақпараттар шындық болса да журналистің ішінде өлгені дұрыс дер едім. Ақиқат пен шындықтың ара-жігін ажырата білу керек. Мәселен, тауар қымбат деп айқайлай бергенге қарағанда, оның не үшін қымбаттағанын түсіндіру абзалырақ. Арзандатудың шешімін қоса айта алсаң, тіпті жақсы.</blockquote>– Сырбойылық медианың бүгінгі жағдайы туралы не айтасыз?<blockquote>– Өңірдегі медианың бүгінін бағамдау үшін кешегісін көру керек. Біз бергі буын өкіліміз. Сондықтан ештеңе дей алмаймын. Салыстырмалы түрде айтуға болады. Қазіргі республика деңгейінде ақпарат алаңында нәтижелі жұмыс істеп жүрген мамандардың дені – қызылордалықтар. Оның ішінде жастардың қарқыны қатты. Сол себепті сырбойылық медианың өзіндік мектебі қалыптасқан деген болар едім. Басқа өңірден шыққан әріптестермен көп тілдесеміз. Олар өз облыстарында маман тапшылығы бар екенін айтады. Нарықта өзге аймақтың адамдары еңбек етіп жүр. Ал бізде ондай мәселе жоқ. Кадрдың барлығы өзімізден шығады. Ол – өңірдегі медиа саласының жолға қойылғандығы.</blockquote>– Жұмыс бабындағы Шернияз бен кәдімгі Шернияздың айырмасы қандай?<blockquote>– Айырмасы жоқ. Кең ауқымды сауалыңызға осылай қысқа жауап бергім келді.</blockquote>– Бүгінде медиа әлемде подкаст бағыты қарқынды дамуда.&nbsp;Осы жанрда жоба жасау ойда бар ма?<blockquote>– Әзірше тілшілік тіршілікте шыңдалғым келеді. Кейін ұсыныс, уақыт болып жатса неге көрмеске. Кішкене болсын халыққа айтар ойымыз бар болса, тек қонақ ретінде баруға болады.</blockquote>– Оқырманға ұсынатын топ 3 кітап.<blockquote>– Жалпы оқырманға Мұхтар Мағауиннің «Шаһан Шері», Төлен Әбдіковтің «Оң қол», Сәуле Досжанның «Үлкен үйдегі үрей» туындысын оқуға кеңес беремін. Оқу керек кітаптар көп. «Ұсын» дегеніңізде ойыма түскендер осы болды. Ал журналистер үшін Бейімбет Майлин, Міржақып Дулатов секілді өткен буын өкілдерінің журналистік жазбаларын оқыңыз дер едім. Қазіргі біздегі жетіспейтін дүние елжандылық. Ол тек азаматтық көзқарасымызда ғана емес, журналистік қолтаңбамызда да көріну керек.</blockquote>– Болашақ туралы сөз қозғасақ, биылғы жоспарыңыз қандай? Ал 5 жылдан кейін өзіңізді қалай елестетесіз?<blockquote>– Сыртта жүргеннен кейін бе, әлде шынында уақыты келді ма, әйтеуір отбасылы болу туралы көп ойланып жүрмін. Сондықтан бес жылдан кейін бірнеше балалы әке болғым келеді. Бұл адам ретінде арманым. Маман ретіндегі мақсаттарымды уақыт көрсетер, бірдеңе дей қою қиын.</blockquote>– Әңгімеңізге рақмет!

Түрікменстаннан оралған тілші іс-сапар туралы айтты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Гуманитарлық саланың дамуы – басты назарда. «500 ғалым» жобасы аясында Ұлыбританияда тағылымдамадан өткен жас ғалым, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің оқытушысы, гуманитарлық ғылымдар магистрі Жанна Ізтілеуова шетел тәжірибесін зерттеп, оқу процесіне жаңа әдіс-тәсілдерді енгізуде.– «500 ғалым» жобасы аясындағы тәжірибе алмасу қандай нәтиже әкелді? Қай тақырыпта зерттеу жүргіздіңіз?<blockquote>– Ұлыбританияның Уорик университетінде 3 айлық тағылымдамадан өту барысында ғылыми бағытта зерттеумен айналысып қана қоймай, академиялық білім беру процесіндегі ерекшеліктерімен таныстым. Бұл сапар ғылыми және академиялық бағытта тәжірибе жинақтауға мүмкіндік берді.Жоғары оқу орнында ағылшын тілін оқыту, білім алушыларға шетел тілін EMI, STEM және CLIL әдістері бойынша үйрету технологиясын игердік.Университетте болашақ аудармашыларды оқытатын болғандықтан, олардың сабақ кезінде мәтінді аударатын электронды құралдар мен ChatGPT секілді жасанды интеллект қосымшаларын жиі пайдаланатынын байқаймын. Сондықтан шетелдегі алғашқы зерттеуім практика барысында аударма құрылғыларын дұрыс пайдалануға байланысты болды. Аударма жасау кезінде жасанды интеллектке «сену» студенттің сыни ойлау қабілетін төмендетіп, пікірін толық жеткізе алмауына, әдеби тілде көркем аударма жасай білмеуіне әкеледі. Бұл жоба барысында сөздердің баламасын табу, дәлме дәл аудармадан бөлек мәтіннің мағынасына сай ойды орайлы жеткізу жолдарын қарастырдық.Ал екінші зерттеуім көптілділікке арналды. Яғни осы бағытта оқытушы ұстанатын ұстанымдар мен әдіс тәсілдерді зерттедім. Тағылымдама аясында ғылыми жұмысым профессорлар тарапынан жоғары бағаланып, жақсы деген көрсеткішке ие болдым.Бұл сапар шетелдік оқу орнындағы ғылыми базамен жеткілікті түрде танысуға, кітапхана қорындағы әдебиеттерді пайдалануға жол ашты. Профессорлар, ең бастысы, «еуропалық стандарт бойынша зерттеу жүргізу керек» деген талап қойды. Өйткені жоғары рейтингілі журналдарға мақала жариялау үшін жазған материалың еуропалық стандартқа сәйкес болуы қажет. Біздің ел де Болон үдерісіне енгізілгенімен әлі де кеңестік жүйенің ықпалы бары рас. Сондықтан профессорлардың тақырып таңдау, жазу бойынша берген кеңестері көп пайдасын тигізді. Байқағаным, біз инновациялық әдіс, модернизация деген тақырыптарға басымдық береміз. Ал шетелде керісінше қарапайым тақырыптарға мән береді, зерттеу жұмыстарын да өздері сабақ беретін шағын сыныпта жүргізеді. Ғылыми жобалары сонысымен өзекті, қарапайым әрі шынайы. Өзің де сабақ беру барысында сондай жағдайларға кезігетін болғандықтан, ғылыми зерттеулерін айтқан кезде «менде де сондай оқиға болған» деп талқылай аласың. Бейтаныс тақырыптарды зерттеу жауапкершілігін алғаннан гөрі, күнделікті оқу процесінде кезігетін жағдайды сараптап, тиімді оқыту технологиясын қарастырған дұрыс секілді. Маған ұлыбританиялықтардың күрделендірмейтіні, қарапайым әрі шынайы ғылыми зерттеулері ұнады.</blockquote>– Неліктен таңдауыңыз Ұлыбританияға түсті? Бұл елдегі ғылым жүйесінің ерекшелігі неде?<blockquote>– Осыдан 2-3 жыл бұрын Шотландияның Глазго университетіне баруды армандап, оқытушыларымен байланыс орнатқан болатынмын. Дегенмен бағдарлама бойынша уақыты сәйкес келмей, Англияға жол түсті. Мұндағы Уорик университеті әлем бойынша жоғары рейтингке ие. Оның ішінде мен оқыған «Қолданбалы лингвистика» бөлімі мықты профессорларымен, озық зерттеу жұмыстарымен танымал.</blockquote>– Кейбір ғалымдар жоба аясында тағылымдама уақыты тым аз, бұл жұмыстың нәтижелі болуына кері әсер етеді дейді. Сіз қалай ойлайсыз?<blockquote>– Уақыттың жеткілікті болуы таңдаған салаға да байланысты. Себебі 1 жыл бойы тағылымдамадан өткен ғалымдар бар. Біз гуманитарлық сала болғандықтан 3 ай ішінде тәжірибе алмастық. Ал зертханада эксперимент жасайтын, нәтижесін айлар бойы күтетін жаратылыстану бағытындағы ғалымдар үшін бірнеше жыл қажет болуы мүмкін.</blockquote>– 2022 жылы университет ректорының жас ғалымдарға арналған грантын жеңіп алдыңыз. Осы байқауда ұсынған «Бастауыш, орта және жоғары мектеп мұғалімдеріне арналған психологиялық-педагогикалық терминдердің үш тілде глоссарийін әзірлеу» жобасы туралы айтып беріңізші…<blockquote>– Иә, конкурста бұл жоба үздіктер қатарынан көрінді. Елімізде осы кезге дейін оқу процесінде пайдалануға арналған психологиялық-педагогикалық терминдер сөздігі болмағаны рас. Алғашқы болып үш тілдегі жинақты әзірледім. Бұл еңбек шетел тілінде сабақ беретін оқытушыларға да көп көмегін тигізетіні сөзсіз. Диссертациялық жұмысым, зерттеу бағытым да көптілділікк байланысты. Еуропа елдеріне мигранттар, шетелдік студенттер өте жиі келетіндіктен олар көптілді жүйеге бейімделген. Сондықтан біздің де студенттер сабақ процесінде оқу тілі бойынша таңдау жасайтындай деңгейге жетсе, бірнеше тілді меңгерсе деген мақсатым бар.</blockquote>– Қазір балалардың тілі кеш шығуда. «Интернеттен үш тілдегі мультфильмдерді көру балалардың кеш сөйлеуіне, ой жүйесінің шатасуына ықпал етуде» дейді мамандар. Кәсіби маман ретінде айтыңызшы, балалар ағылшын тілін қай кезден бастап үйренген дұрыс?<blockquote>– Баланы ерте жастан шетел тіліне үйрету «дүбәралыққа» әкеледі дейтіндер аз емес. Дегенмен бала кезден бірнеше тілде сөйлеу интеллектінің дамуына, есте сақтау қабілетінің жақсаруына әкеледі. Бүлдіршін шағында ата-ана баламен мықты байланыс орнатып, телефоннан мағынасыз дүниелер көруіне, белгісіз сайттардан ақпарат алуына жол бермеуі керек. Қадағалаусыз интернетті көп пайдалану баланың санасына кері әсер ететіні де рас.Бұрын балабақша, 1 сыныптан бастап ағылшын тілін үйрету керек десе, қазір оқушылар тек 3 сыныптан бастап шет тілін меңгереді. 1-2 сыныптарда «Әліппе», «Ана тілін» оқытып, 3 сыныптан кейін өзге тілдерді үйрету – өте орынды шешім.</blockquote>– Сұхбатыңызға рақмет!

Қызылордалық ғалым Ұлыбританияда тағылымдамадан қалай өткенін айтты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Жастар саясатын жүргізу тұрақты бақылау мен жүйелі сараптауды қажет етеді. Әсіресе жас буын арасындағы діни ахуал мемлекеттің жіті қадағалауына мұқтаж. Осы орайда білімді теологтар мен тәжірибелі әлеуметтанушылардың маңызы жоғары екенін айқын сезінеміз. Аймақ жастарының діни ахуалын зерттеуде жемісті еңбек етіп жүрген Бақберген Сарсенбайұлы да облыстағы білікті маманның қатарында.– Бүгінде діни білімді сенімді орта, қауіпсіз мекеннен алу маңызға айналды. Алғашқы сауалды шетелде діни білім алып жатқан Сыр жастарынан бастасақ. Тәуелсіздік жылдарынан бері қанша азамат шетелде діни білім алды? Бүгінде мемлекет тарапынан арнайы белгіленген шетелдік ЖОО тізімі бар ма?<blockquote>– Шетелде діни білім алуға барлық жағдай жасалғаны белгілі. Мемлекет тарапынан түрлі білім гранты, «Болашақ» халықаралық бағдарламасы және демеушілердің қаражат есебінен шетелде діни білім алып жатқан азамат жетерлік. Оның ішінде өзіміздің Сыр өңірінің жастары да бар. Шетелде діни білім алудың жақсы жақтарымен қатар, жағымсыз тұстарын да көз көріп, құлақ естіп жүр. Осы орайда, олар шетелдің діни білімімен қоса, ол жақтың мәдениетін, тұрмыс-салтын меңгеріп келетінін айта кетуіміз керек. Тәуелсіздік алғаннан бері шетелде теріс діни білім алған кейбір ұлан ел аумағына түрлі жат ағым мен көптеген діни топтың енуіне себеп болды. Соның сал­дарымен дін мамандары мен имамдар әлі күнге дейін күресуде. Сол үшін бүгінгі таңда ҚМДБ шетелде діни білім алсам деп ниеттенген жастарға бірнеше елдің ЖОО-дарымен келісімшартқа отырған. Ол елдердің қатарында Түркия («Хасики»), Мысыр («Әл-Азһар»), Иордания сынды мемлекеттер бар.</blockquote>–&nbsp;Жастарды радикалды діни ағымнан алыс ұстау бағытында қандай жұмыс жүргізілуде?<blockquote>– Жастарды радикалды діни ағымдардан аулақ ұстау үшін ата-бабаларымыз ұстанған сара жолды, яғни, имам ағзам Абу Ханифа мазһабын насихаттайтын медреселер мен мектептер көптеп бой көтеруде. Иә, жастардың арасында басқа елдермен салыстырғанда дінге қызығушылық өте жоғары. Сондықтан да мұндай оқу орындарының көбеюі біз үшін өте маңызды болып тұр. Оған қоса теолог мамандардың жер-жерде профилактикалық түсіндірме жұмыстарын жүргізуі халықтың көзі ашып, деструктивті діни ағым ұстанушыға қарсы иммунитет қалыптастыруда.</blockquote>– Дін мен дәстүр сабақтастығын қалай түсінесіз?<blockquote>– Қазақ халқының дәстүрі ислам дінімен біте қайнасып жатқаны ақиқат. Меніңше, бұл пікірге тек қазақтың салт-дәстүрінің байыбына бармай байбалам салатын надан адамдар ғана қарсы болар. Өйткені, оқыған-тоқыған адам мұндай жаңсақ ойға бармасы анық. Кезіндегі Қасым ханның қасқа жолы мен Есім ханның ескі жолы, Тәукенің «Жеті жарғысындағы» исламның сарындары бұл мәселеге анық дәлел болады. Ислам діні де ешқашан дәстүрге қарсы шықпаған. Тіпті, кейде ғалымдар әр елдің дәстүріне сүйеніп пәтуа шығарған, өзекті мәселе­лерге дәстүр­ден дәлел алған. Сондықтан ислам діні мен қазақ халқының дәстүрі егіз ұғым іспетті.&nbsp;</blockquote>–&nbsp;Әлеуметтік желі ақпарат таратудың негізгі нысанына айналды. Желілерде діни контенттерді таразылап отырасыздар ма?<blockquote>– Әлеуметтік желіде сақ болу керегі айтылып та, жазылып та жүр. Біздің Дін мәселелерін зерттеу орталығында арнайы БАҚ бөлімі жұмыс істейді. Сол жерде мамандар мониторинг жасау арқылы ҚР бойынша тыйым салынған сайттар мен уағызын тыңдауға болмайтын уағызшылардың діни материалдарын таратқан, жүктеген не лүпіл басқан аккаунттарды қадағалап отырады. Әрине, бұл әдіс өз кезегінде жемісін беріп жатыр. Алайда ата-аналар тарапынан да үйде смартфон қарап отырған баласына, жақындарына, іні-қарындастарына қадағалау болса, олқылықпен күресу анағұрлым жеңіл болар еді. Себебі, ақыл таразысы ғана адастырмас өлшем бола алады.</blockquote>– Дәстүрлі емес діни ағым жетегіндегі жастарды қайта әлеуметтендірудің басты жолы қандай деп ойлайсыз?<blockquote>– Жат ағым жетегінде кеткен жастарды қайта әлеуметтендіріп, қоғамға бейімдеу үшін оларға ең алдымен мемлекет тарапынан қолдау керек деп ойлаймын. Яғни, олардың мемлекетке деген сенімін қайтару қажет. Сондай-ақ оларды оқшаулап, шеттетуден аса сақ болу керек. Керісінше, ортаға тартып, қандай да бір көмек керек болған жағдайда қол созатын болсақ, олардың да ойының, ұстанымының өзгерері анық.</blockquote>–&nbsp;Мешіт пен медресе құрылысына қаржы жинайтын қоғамдық қор саны артты. Бұл орайда бақылау бар ма, заңбұзушылықтар кездесе ме?<blockquote>– Мешіт пен медресе жайына келер болсақ, елімізде мешіт саны өте аз. Сонымен қатар, еліміз зайырлы болғандықтан, мемлекет тарапынан мешіт пен медреселердің құрылысына қаражат бөлінбейтіні белгілі. Осы себепті халық қаражат жинап, мешіт пен медресе салу көбейді. Бұл ретте, салынып жатқан ғимарат ҚМДБ-ға қарайтын болса, мүфтияттың қажеттілігіне жарайтын болса, құптарлық іс деп ойлаймын. Өйткені, жат ағыммен күресу үшін біздің рухани бай және білімді болуымыз өте маңызды.</blockquote>–&nbsp;Әңгімеңізге рақмет!

Дінге ден қойған жастар көп

"Психолог маманға сау адамның өзі 6 ай сайын келуі тиіс" - Г.Ғабитқызы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Шетел көрген қызылордалық­тар­дың бірі кәсібін кеңейтсе, бірі мем­ле­­кет­тік қызметке орналасып, бағын сы­нау­­да. Қалай болса да үлкен мақ­сат­қа же­ту жолында жасалған кіші қа­дам­дар­­дың өзі нәтижесіз қалмайды. Осы орай­­да АҚШ-қа көшкен жерлесіміз Жай­­сан Құланбаймен сұқбаттасқан едік.– Америкаға қашан көштіңіз?<blockquote>– 2017 жылы “Болашақ” бағдарламасының гран­тын ұтып алдым. Бір жылдық тіл курсына қаты­сып, 2018 жылы Америкаға оқуға кеттім. Оң­түс­тік Калифорния университетінен білім алдым. Әлем­нің үздік 45 ЖОО-на кіретін университетте, үздіктер қатарында 9 орынға жайғасқан Маршалл бизнес мектебінде оқығанымды мақтан тұтамын. Аталған мамандықта білім алған алғашқы қазақ­пын. Шүкір, үздік ретінде аяқтап, дип­лом алып шықт­ым. Одан бөлек бизнес әкімшілігі маман­дығы бойынша магис­тра­тураға тапсырып, Аме­рикадан қос дипломмен оралдым.</blockquote>– Қазір шетелге шығуға мүмкіндік көп.&nbsp;АҚШ-та да талай қазақтың баласы жүр. Шетелге көшем, сон­да өмір сүрем деген адамдарға айтар кеңе­сіңіз…<blockquote>– Әрине, мұнда қазақстандықтардың қарасы қа­лың. Мақсатты түрде жұмыс істеу үшін көшіп ба­рып, сонда тұрақтап қалғандар бар. Олар көбіне Чи­каго, Нью-Йорк қаласында тұрады. Ал «Болашақ» бойынша немесе жеке білім алу үшін келгендер Кали­форнияда орналасқан. Студенттердің қала­сы­на айналған Бостонда да көп шоғырланған. Қа­зақ­стандықтардың жағдайы жақсы, америкалық аза­маттармен араласқанда жан-жақтылығымызды жиі байқадым.</blockquote>–&nbsp;АҚШ-та білім алудың басты артықшылығы неде? Қазақстандық униерситеттердегі білім жүйесінен айырмасы көп пе?<blockquote>– Әрине, мұндағы білім жүйесі мықты. Өзіме ерек­ше байқалған дүние – ұстаздардың студентпен қа­рым-қатынасы. Мәселен, мен Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде оқып жүргенде белсенді студент едім. Қоғамдағы белсенділікті оқумен қатар алып жүру қиын еді. Өйткені оны ұстаздардың бірі түсінеді, бірі қабылдай алмайды. Америкада дәл осындай жүйе. 15 апта дәріске қатыспасаң да ол бағаға әсер етпейді. Сондай-ақ маған ұнайтын тағы бір айырмашылығы – ұстаздардың сабаққа қонақ шақыруы. Мысалы, биз­неске қатысты салық төлеу туралы сабақ бол­са, ұстаз өзінің бір кәсіпкер досын шақырады да ол салық туралы егжей-тегжейлі айтып береді. Кә­сіп­керлер өздерінің тәжірибесімен бөліседі. Тіпті, миллиардерлер де спикер болды. Түрлі танымал тұл­ғалардың тәжірибесімен таныстық. Бұл – үлкен ар­тық­шылық.</blockquote>–&nbsp;Қазір мамандық бойынша жұмыс істемейтін жас­тар көп. Әрі заманына қарай адамы десек, дипломнан гөрі қарым қабілет маңызды. Осы­ған көзқарасыңыз қандай? Жаңа, қажетті, сұра­ныс­тағы мамандықтарға елімізде дұрыс анализ жасалмайтын секілді…<blockquote>– АҚШ-та үкімет кәсіпкерлік саласына мүлдем ара­ласпайды. Қысым, талап ету жоқ. Яғни, еркін бәсе­келестік қана бар. Кім мықты, кім сұранысты қамтамасыз етеді, тұтынушы соныкі. Білім саласы да дәл сондай. Университеттердің көпшілігі жеке. Олардың дамуының, үздік оқу орны атануының себебі де осында. Жастар жаңа салаға қызығып жүрсе, университтер де осы мамандық бойынша курс ашып, сол саланың эксперттерін шақырып, айлығын аямай төлеп, бәрін ұйымдастыра салады. Мысалы, 3-4 жыл бұрын оқуға түсіп, студент боп жүргенде контент жасауға қатысты мамандықтар бар екенін, сол бойынша магистратура оқып жат­қан­дарды еститінбіз. Біздің ойымызға келмейтін мамандықтар оқытылатын. Неге? Себебі сұранысты қамтамасыз ету үшін, өзіне студенттерді тарту үшін жаңа мамандықтарға анализ жасап, қажет болса, курс аша береді. Мұнда үкімет тарапынан бөлінетін грант жоқ. Әри­не, бір ғалымның атындағы, болмаса көпба­ла­лы отбасыларға арналған гранттар бар. Алай­да 80 проценті ақылы негізде, соған сай, өзі қала­ған, таңдаған ЖОО-да білім алады. Ақылы негіз­де болғанмен шетелдіктерге қарағанда америкалық­тардың өздеріне көп мүмкіндік қарастырылған. Оқу ақысы шетелден келгендерге қарағанда 60-70 пайызға арзан. Өте қолжетімді. Әрі жұмыс іс­теуге қатысты көзқарастары да ұнайды. Еркін. Мына қалада жұмыс істеуім керек, осында тұруым керек деп байланбайды. Қайда жұмыс бар, сонда көше са­лады. Яғни, жоспармен өмір сүрмейді.</blockquote>–&nbsp;Әдемі әңгімеңізге рақмет!

Қызылордалық Жайсан Құланбай АҚШ-тағы оқу туралы айтты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Өнерге әркімнің-ақ бар таласы. Алайда бір терінің пұшпағын илеп жүргенмен, маңдай тері мен уақытын осы салаға арнауға, ел мені елесе демей-ақ еңбек етуге дайын шын таланттар аз. Соның бірі – астаналық “Жастар” театрының әртісі, Тикетон сайтының қорытындысы бойынша “2023 жылдың ең үздік актрисасы”,&nbsp;Диснейдің мультфильмдерін қазақшаға дубляждап жүрген әдемі дауыстың иесі, жерлесіміз Шехназа Қызыхановамен сұқбаттасқан едік.–&nbsp;Шехназа, театр жан тазалығының көрінісі. Ақша мен атақ қуғандар театрды таңдамайды. Сіздің бұл саланы таңдауыңызға не түрткі болды?<blockquote>– Кішкентайымда атам мені жетектеп түрлі қойылымға, концерттерге апаратын. Жанынан тастамайтын. Алматыдағы М.Әуезов театрына алғаш ертіп апарғанында шамамен 4-5 сыныпта оқитынмын. Әлі күнге дейін есімде. “Айман-Шолпан» қойылымын көріп, қойылымдағы оқиға, әртістердің қызылды-жасылды костюмдері мен театрдың әдемі аурасынан қатты әсерлендім. Ерекше ұнады. Сол күні мен әртістер секілді театр сахнасында тұрғым келетінін түсіндім. Кейіннен мектепте жүріп-ақ ел алдында өнер көрсетуге, өзім рөл сомдауға, қойылымды жасауға қызығып, сондай шараларға белсене қатыстым. Яғни, менің осы салаға келуіме тікелей себепші болған – Қызылордада тұратын нағашы атам. Есімімді Шехназа деп қойған да осы кісі. “Азия даусы” деген үлкен конкурста сол жылы Шехназ Шедемер деген өзбек әншісі бас жүлдеге ие болған екен. Соған ұқсасын деген ниетпен осылай атапты.Бір қызығы, мені кішкентайымнан өнерге баулыған атам 9 сыныптан кейін өнер саласына оқуға тапсырам деген Шехназына рұқсатын бермей қойды. Бізде үлкенге қарсы шығып, беттен алып сөйлемейді ғой. Содан тұрдым да “Ата, онда неге атымды бұлай қойдың?” дедім. Сонда атам күліп жіберді. Әлі күнге дейін “Сол күні сөзден жеңілдім ғой” деп есіне алады. Осылайша сөзден жеңілген атам өзі жетектеп өнер академиясына, колледжге ертіп әкеліп, оқуға тапсырғанда жанымда жүрді. Өмірімнің басты бөлшегіне айналған өнерге баулығаны үшін атама айтар алғысым шексіз! Содан Т. Жүргенов атындағы колледжде 3 жыл “кино және театр актрисасы” мамандығы бойынша білім алғаныммен режиссер Нұрқанат Жақыпбайдың мюзикл әдісіне қатысты жаңа курс ашқанын көрдім де, қайтадан академияда 4 жылдық оқуға тапсырдым. Қайтадан 1 курс студенті болдым. Яғни, актерлық шеберлік мамандығы бойынша 7 жыл білім алыппын. Оқу бітірген уақытта Нұрқанат аға аталған курстың студенттерінің арасынан іріктеу өткізіп, Астана қаласындағы жастар театрының құрамын жасақтады. Іріктеуден өткеннің бірі мен болдым. Осылайша астаналық атанып, жастар театрында қызмет етіп келем.&nbsp;</blockquote>–&nbsp;Сыр бойынан шыққан талантты жастың көптігі көңіл қуантады. Туған жерге қаншалықты жиі келесіз?<blockquote>– Әр жаз сайын баруға тырысамын. Балалық шағым Алматыда өтіп, алғаш мектеп табалдырығын осы жақтан аттасам да өзімді Шиелінің қызымын деп айтамын. Себебі 4 сыныптан 9 сыныпқа дейінгі жасөспірімдік шағым, саналы кезім осы жақта, ауылда өтті. Қыпшақтардың, жалпы қызылордалықтардың тәрбиесі бөлек. Сондықтан қызылордалықпын деп мақтанамын. Әрі ауылға барған сайын өзіме есеп беріп, жаңа ұлы мақсаттар қоямын, өзімді тани түсемін. Ол өз алдына бөлек терапия сияқты…</blockquote>– Актриса болу оңай емес. Алайда жүрек қалауы болғандықтан қиындығы сезілмейтін болар?<blockquote>– Әрине, сезіледі. Кез келген мамандықтың өз қиындығы, артықшылығымен бірге кемшіліктері де бар. Ғашық болсаң, адамның кемшілігі артықшылық боп көрінеді, көп нәрсеге көзіңді жұмасың. Мамандық та дәл солай. Осы істі сүйгеннен кейін шыдайсың. Артықшылығын, ерекшелігін көбірек көруге тырысасың, көресің де.</blockquote>–&nbsp;Жас болсаңыз да тәжірибелі актриса ретінде курс өткізіп, шәкірт тәрбиелеп жүрсіз. Жалпы актриса боламын деген адамның бойында алдымен қандай қасиеттер болуы керек?<blockquote>– Ең алдымен құштарлық керек. Шынымен де осыны жаны қалай ма? Адасып келетіндер қаншама. Оңай деп келетіндер қаншама. Шыдамай сынып кетеді, арманына қол жеткізе алмайды. Сол үшін саналы түрде таңдау, іштей сенімді түрде қабылданған шешім керек сынды. Одан кейін жан дүниенің рухани бай болуы маңызды. “Жақсы актер болу үшін жақсы адам болу керек” деген ұстаным бар бізде. Яғни, осы сөздің мағынасы дүниентаным мен түсініктің, ішкі мәдениеттің кеңдігімен астасып жатыр. Үшіншіден, әрдайым өсу, даму, ізденістен шаршамау керек. Себебі актриса болу оңай емес. Жыл сайын емес, күн сайын, мыңдаған көздің, көрерменнің алдында сыналамыз. Сондықтан ішкі күштің, өзіңе, таңдауыңа деген сенімнің орны бөлек. Танымал болу да сондай. Сахнада бір сыналсаң, оның сыртында қаншама көз, қаншама сөз, пікір тұрады. Соның бәрін жай ғана қабылдай алатындай салқынқандылық, сенімділік керек.</blockquote>–&nbsp;Әдемі әңгімеңіз үшін алғыс!

Дисней мультфильмдерін қазақшаға дубляждаған сырбойылық

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp;Білімнің қара шаңырағы №210 Оспан Әбілпаттаев атындағы орта мектебінде ағартушылық саланың бүге-шүгесіне қаныққан талай марқасқа ұстаз өз қолтаңбасын қалдырды. Бүгінде шәкірттеріне сапалы білім мен мағыналы тәрбие беруге ұмтылған білім ошағының ұжымы ұстанған бағыт айқын. Өз кезегінде жыл көлемінде атқарылған жұмыстарды саралау мақсатында&nbsp;мектеп директорымен сұхбаттасқан едік.– Света Мұхтарқызы, қайырлы күн! Аудан орталығындағы №210 Оспан Әбілпаттаев атындағы мектептің жетістіктері мен талантты оқушылары туралы күнделікті жаңалықтардан оқып, біліп жүрміз. Мектептен небір талантты, білімді оқушылар тәрбиеленіп, бүгінде тіпті облыстың атын республикалық дәрежеде шығарып жүрген оқушылар да бар. Дәстүрлі сұрақ, сұхбатымызды мектеп тарихынан бастасақ.– Рахмет, тарихы терең білім ордасының бетке ұстар, мақтан тұтар шәкірттері баршылық. Бүгінде ауданда абыройлы еңбек етіп жүрген жас мамандарымызбен мақтанамыз. Одан бөлек, үлкен қалаларда ел дамуы жолында аянбай қызмет етіп жүрген түлектеріміз өз алдына. Ал мектеп тарихына келетін болсақ, алғашында орыс орталау мектебі болып іргетасы қаланған. Ол 1968 жыл еді. Одан кейін 1990 жылы аралас мектеп болып, 1998 жылдан бастап қазақ орта мектебі болып жасақталған. Сол жылдан бастап білім ордасына Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген мұғалім, еңбек және соғыс ардагері, ұлағатты ұстаз Оспан Әбілпаттаевтың есімі берілді. Қазірге дейін осы кісінің рухы қолдап, мектебіміздің аты, шүкір, әуелеп келеді. 2002 жылдан бастап мектеп жаңа, яғни қазіргі ғимаратқа көшті. Әрине құтты орда екені рас, десек те белгілі себептерге орай жаңа ғимараттың қажеттілігі туындады. Өздеріңіз де хабардарсыздар, алдағы уақытта «Жайлы мектеп» жобасы аясында мектебімізге жаңа ғимарат беріледі. Қазіргі таңда тиісті жұмыстар жүргізіліп жатыр.– «Білікті басшы – білікті маман» деп жатамыз. Мектеп тарихында есімі алтын әріппен қалған директорлар туралы айтып өтсеңіз.– Сөзіңіздің жаны бар. Әр кезеңдегі басшылық еткен директорлар мектепке өзіндік қолтаңбасын қалдырып, бүгінгі деңгейге жетуіне үлесін қосқан. Тарихты сөйлетсек, ең алғашқы директор – Надежда Николаевна, одан кейін Николай Константинович, Александра Венециевна, Гүлнара Ақайдарқызының есімдерін айта аламыз. Бақытбек Әбдуов ағайдың 1995 жылдан бастап 12 жыл мектепті басқарған кезеңін ерекше айтып өтуге болады. Ол кісі нағыз тәртіп пен талаптың адамы еді. Сол кезде мектеп оқыған түлектер ағайдың қаталдығын, есесіне нағыз тәрбиені алып шыққанын әлі күнге дейін айтып жүреді. Одан кейін Гүлмира Байдушева білікті басшылық етті. 2012 жылы Қалихан Омаров мектеп директоры қызметін атқарды. 2013 жылдан бастап зейнет демалысына шыққанға дейін басшылық еткен Әсем Мәлікқызының елеулі еңбегін ерекше айтып өту орынды. 2021 жылдан бастап мектеп директоры қызметін атқарып келемін. Қазіргі кезең – білімдінің заманы. Жаңалықтан, жаңашылдықтан бір күн де қалыс қалуға болмайды. Тәрбие мәселесі де күн тәртібінде. Әркез мектеп беделін биік ету жолында еңбегімізді аямаймыз, білім ордасының қасиетті шаңырағын биіктен түсірмейміз.– Өзіңізді қандай басшымын деп ойлайсыз?– Талапшылмын. Әр істің жауапкершілікпен атқарылуын басты орынға қоямын. Қаталдық керек жерде қаталмын, әріптестермен дос ретінде сырласу керек болса, оны да жасай аламын. Өзімді тек мектеп ұжымы мен 400-ден аса оқушыға басшы ретінде емес, түгел еліміздің ертеңі алдында жауапты сезінемін.– Нақты қанша оқушы бар қазір?– Мектепте қазіргі таңда 411 оқушы білім алуда. 71 дәріс беруші мұғалім бар, оның ішінде 6 зерттеуші, 36 сарапшы, 14 модератор бар. Сондай-ақ 22 сынып бөлмесі, 15 оқу кабинеті, компьютер сыныптары, мультимедиялық, мобильді сынып, электронды кітапхана, кеңсе, спорт зал, асхана, медициналық кабинет жұмысы да жандандырылғанын айта кету орынды.– Оқушыларға білім алу үшін жан-жақты жағдай жасалған дейсіз ғой?– Иә, мектепте білікті, білімді, тәжірибелі ұстаздар еңбек етеді. Жас мамандармен де қатарымыз толығуда. Алдыңғы буын әркез жас мамандарға үйретіп, көрсетіп, тәжірибе алмасып отырады. Мұғалімдер біліктілігін арттырып, түрлі курсқа қатысып, байқаулардан да жүлдегер атанып жүр. Республикалық деңгейде бақ сынап, жетістікке жетіп жүрген оқушыларымыз да жетерлік. Дарынды жас, ІТ саласында жаңашыл жоба жасап, бағы мен бабы қатар шауып келе жатқан Асылжан Абдуллаевты өздеріңіз білесіздер. Енді ғана түрлі жобаларға қатысып жүрген кезде-ақ алғашқылардың бірі болып аудандық газет Асылжан туралы мақала жазып жариялады. Асылжан – мектептің ғана емес, бүгінде облыстың мақтанышына айналып, көпке үлгі болып келеді. Сондай-ақ биыл ауыл балаларына арналған олимпиада өтіп, республикалық кезеңге Дәулет Асылбеков пен Гүлімай Мергенбай есімді екі оқушымыз қатысты. Талабы мол оқушыларды білікті мұғалімдер Айгүл Тәжібаева мен Мақпал Қалымбетовалар дайындады. Дәулет осы олимпиададан 2-орын иеленіп, Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университетінің ішкі грантын иеленді. Ал Асылжан бұл күнде бірнеше беделді жоғарғы оқу орнына грант жеңіп алған.– Тәрбие мен білім – егіз. Бұл мәселе төңірегінде қандай жұмыстар атқарылуда?– «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деген. Білім мен тәрбиені қатар ұстау жағы әркез ескеріледі. Оқушылардың бос уақытын тиімді пайдалану үшін түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады. Сондай-ақ мектеп оқушыларынан «Жайдарман» командасы жасақталған. Жетекшісі – Өркен Арықов. Жуырда команда республикалық фестивальге қатысып, Алматы қаласында өтетін балалар лигасына жолдама ұтып қайтты. Сондай-ақ «Мектеп театры» жобасы жақсы жолға қойылып келеді. «Жас толқын» мектеп театрының қатысушылары білікті әртістерден кем түспейді. Оқушылар облыстық театр өнері фестивалінен жүлделі орын иеленіп келді. Ғылыми, әлеуметтік жобаларға, спорттық үйірмелерге қатысып, түрлі білім мен тәрбиелік мәні зор іс-шаралар бойынша жақсы жетістіктерге жетіп келеміз. Бұл мектептің жаны болған ұстаздар мен оқушылардың бірлескен еңбегінің арқасы екені даусыз.– Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Света Сақтапова: Әркез мектеп беделін биік ету жолында еңбегімізді аямаймыз 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Білім – өткен мен бүгінді, бүгін мен ертеңді сарапқа салатын сан қилы қиындығы бар сала. «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы» деп білген Фараби бабаның сөзін ескерсек, ұстаздың қолында бүтін ұлттың болашағы мен тағдыры тұр. Осы орайда химия ғылымдары бойынша PhD докторант, ұстаз, «Qazbilim” ұлттық лицейінің негізін қалаушы Аятжан Ахметжанұлымен сұқбаттасқан едік.– Қызылордалықтар ұлттық мектептің ашылғанын естіп, қуана да қызыға мектеп туралы білу үшін асықты. Тек қызылордалықтар емес, жалпы қазақ баласы неге ұлттық лицейде білім алуы тиіс?<blockquote>– Қазір – құндылықтар соғысының заманы. Толассыз жан-жақтан келіп жатқан құндылықтар мен идеологиялардың шайқасынан біздің ұрпақ зиян шегіп жатыр. Бала ең алдымен ұлтын танып, ұлттық тәлім алуы тиіс. Қазақ ұлтының бүгінгі буыны ретінде көзқарасы дұрыс қалыптасу керек. Кешегі алаш заманындағы қазақтың мықты ақыны Мағжан Жұмабаев: «Біз болашақ үшін аянбай серттесе аламыз, егер қазақтың мектебі таза һәм өз жанымызға, қазақтың жанына жақын болса» дейді. Біз осы қазақтың жанына жақын ұлттық мектепті құра аламыз ба деген сұрақ бәрімізге ортақ. Ұлттық идеологиямен қазіргі ұрпақты тәрбиелей аламыз ба? Қазақстанның тәуелсіздігін нығайту қазақ ұлтының тәуелсіздігінен бастау алуы тиіс. Өйткені «орыстың тәрбиесін алған бала қазаққа қызмет қылып жарытпайды» дейді Міржақып Дулатұлы. Өзгенің тәрбиесімен сусындаған өз ұлтына қызмет қылып жарытпайды. Сондықтан өз ұлтына қызмет ететін ұрпақ тәрбиелеу жолында аянбай білім беріп, ізденуіміз керек. Ұлттық лицейдің үш басты мақсаты, үш тұғыры бар: біріншісі сапалы білім, екіншісі ұлттық тәрбие болса, үшіншісі бәсекеге қабілетті тұлғаны қалыптастыру. Ұлттық тәрбиені бойына сіңіре отырып, бой емес, білім жарыстыруға ұмтылатын ұрпақ даярлау біздің арман… Сол үшін де ұлттық лицей бүгінгі күннің қажеттілігі деп білемін.</blockquote>– Сананы тұрмыс билеген заманда білім саласы да бизнестің көзіне айналып келеді. Алайда сіздің мақсат ақшада емес, басқада екенін түсінбейтіндер бар шығар..?<blockquote>– Иә, білім саласын бизнес көзіне айналдырып жүргендер де, сан түрлі идеяларды айтып жүргендер де жетерлік. Бұл жердегі басты мәселе – бүгінгі бәсеке мен на¬рық за¬ма¬нында қазақ ұлтының мен¬талитетіне жақын дүние жасау. 7 қаладан мектеп ашу 7 қаладан мейрамхана ашумен тең емес. Әр мектептің матер¬иалдық, әдістемелік базасы, кадрлық құрамы бар, мұның бәрі көзге көріне бермейтін үлкен шаруа, маңызды міндет. Әрине, түсінбейтіндер мен сынай қарайтын көзқарастар көп. Оларға бір ғана жауабым бар. Аханша айтсам, «жұрт бүгіншіл, менікі ертең үшін…».</blockquote>– Ұлттық лицей болашақ ұрпақты құлдық санадан арылып, өзімізді, тіліміз бен тарихымызды тануға бағыттайды. «Кітапфест» әлемдік классиканы қазақша оқуға мүмкіндік артқанын дәлелдегендей. Әлем әдебиетін қазақ баласы қай тілде оқуы керек? Аудармаларға көңіліңіз тола ма?<blockquote>– Мектепте жүргендіктен, химик болсам да, өлең жазып, кітап құмар болғасын әдебиет ауылынан алыс емеспін. Тәрбие мен білім – жан қайғысы, сондықтан мектептегі әдебиет сабағы мен үшін қызық. Ең алғаш 2011 жылы мектепке мұғалім болған кезде оқушылардың қолынан қазақ әдебиеті мен орыс әдебиетін қатар көргенде «Бізге қазақтан соң ең жақын орыс па?» деген сұрақ миыма келді. Қатты таңғалдым. Батыс-шығысы, оңтүстік-солтүстігі бар дөңгелек жер шарынан, ақ-қарасы, сарысы бар 2000-ға жуық ұлт әдебиетінен қазақ баласы неге орыс әдебиетін ғана оқуы керек? Бұл сұрақтың жауабын әлі таппадым. Бұл туралы кезінде «Мектебінде екінші сортты мемлекеттік тіл» атты мақаламда қысқаша айтқан едім. Бүгін тағы бір айналып, кеңінен көтеріп, тезге салып түзету жолын ұсынып көрейін. Тыңдар құлақ болса, әрине. Сондықтан қазақ баласы орыс әдебиетінің орнына әлем әдебиетін оқуы тиіс. Әлем әдебиетін өзге тілде емес, мемлекеттік тіл қазақ тілінде оқуы міндетті! Ал аудармалардың сапасына келер болсақ, көш жүре түзеледі. Барлығы бірден болып кетпейді. Қазір де әлем әдебиетінің қазақша нұсқалары жаман емес.</blockquote>– Сұқбат үшін рақмет! &nbsp;

Аятжан Ахметжанұлы: 7 қаладан мектеп ашу 7 қаладан мейрамхана ашумен тең емес

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Сырбойылық жастар қашанда жақсы жаңалықтың басында, оң өзгерістің қасында жүреді. Сөзімен де, ісімен де ұлт руханиятына үлесін қосып жүрген жастың бірі – жас ақын, ҚР Жазушылар Одағының мүшесі, филология ғылымдарының магистрі Дәулет Жадырасын. «Дара бала» кітабының авторымен жаңа туынды, қазіргі балалар әдебиеті мен алдағы жоспарлары туралы тілдескен едік.– Дәулет, жаңа туындының шығу тарихымен бөліссеңіз…<blockquote>– Идея авторы – белгілі радиожурналист, диктор, ауылдас ағам Мұхамедияр Рашай және талантты жас журналист Ардақ Қасымхан. Хабарласып, балаларға арналған кітап жазуға ұсыныс тастаған болатын. Бұрын бұл жанрда жазып көрмеген мен үшін алдын-ала уәде беру қиын еді. Сондықтан уақыт беруін сұрадым. Бірақ 2-3 күннің көлемінде Мұхамедияр аға берген тақырыптарға тақпақтар жазып шықтым. Жыл басындағы жаңалық болған соң мені біраз шабыттандырды. Жазған дүнием идея авторларының көңілінен шықты. Сөйтіп, корректорлардың сүзгісінен өтіп, баспадан «Дара бала» деген атаумен шағын кітапшамыз жарық көрді.</blockquote>– Балаларға арналған қазақша, сапалы контент жасау – «балалар жылында» ғана назарға алынатын мәселе емес. Мемлекет алдындағы маңызды міндеттің бірі десек, қателеспейміз. Соңғы жылдары балалар әдебиетіне ден қойылып келеді. Жаңа туындының артықшылығы неде? Балалар оны не үшін оқуы тиіс?<blockquote>– Дұрыс айтасыз. Балалар елдің болашағы дейтін болсақ, олардың іргетасын қалауда әрбір қоғам мүшелері жауапты. Бұл жоба да осындай ізгі ниеттен туындап отыр. Кітапшаның артықшылығы дегеннен гөрі ерекшелігі деген жөн болар, бұл кітап біріншіден, балабақша жасындағы балақайларға арналған. Тақпақтар танымдық сипаттан ажырамай, барынша жеңіл сөздермен жазылды және көбіне қ, р, ң әріптерін жиі пайдаландық. Себебі, осы әріптердің дыбысталу мәселесі бүгінгі күні өзектілігін жоймай тұр. Ал келесі ерекшелігі, әрбір тақпақтың жанында арнайы екі QR код берілген. Бірінші QR кодта Ардақ Қасымхан балақайларға тақпақтың дұрыс оқылуын үйретеді. Балалар журналистпен бірге және қайталай отырып өлеңдерді әдеттегіден тез жаттай алады. Екінші QR код ата-аналарға арналған. Ол сілтемеде өлеңдегі күрделі әріптердің дұрыс дыбысталуын білікті логопед көрсетеді. Яғни, ата-аналар үй жағдайында баласының әріптерді жөнді айта алуын өзі үйрете алады.</blockquote>– Өзіңізді лирикалық, сатиралық өлеңдеріңіз арқылы жақсы танимыз. Өмірге юмормен қарай аласыз ба?<blockquote>– Рақмет! Байқағаным, бастан өткен әрбір кезеңнің қайғы жеген тұстары уақыт өте келе күлімдеп еске алатын сәттерге айналып жатады. Сол кездегі кезіккен кедергілерге көрсеткен реакцияң еске түскенде, тіптен күлкіден көзіңнен жас шығып кетеді. Қорғасындай ауыр көрінген дүниелердің кейін қауырсындай жеңіл екенін сеземіз. Яғни, бәрі де көзқарасқа, түсінікке келіп тіреледі. Шынында, өмірдің өзі жылап тұрып күлуге болатын үлкен сатиралық тақырып. «Мен бір өлеңімде былай деймін» деп аға-апалар айтпақшы, «Сүйсең сүй қара көлеңкемді де, Ол-дағы Күннен жаралған» дейтін тіркес бар еді бір өлеңімде. Күн болмаса, көлеңке де болмас еді, сондықтан қараңғының артында міндетті түрде жарық тұрғаны анық. Басқа келген қайғыны да, қуанышты да жақсы қабылдағанға не жетсін. Сол адам бақыттырақ.</blockquote>– Өнерге әркімнің-ақ бар таласы. Біреу үшін өлең мүшайраға арналған арнау өлеңдердің жиынтығы болса, біреуге музейге сақталған, іздеп барған адам ғана қол жеткізетін құпия қазына сынды. Сіз үшін өлең мен өнер немен өлшенеді? Не үшін жазасыз?&nbsp;<blockquote>– Мүшәйраға жазып тұратынымыз жасырын емес. Алайда оған өлең деп қарау айып болар. Жұмекен Ғафу жайлы мақаласында «Ол «жазу» үшін жазбайтын ақын» дейді ғой. Байқауға көп өлең «жазу» үшін жазылады. Жүрегіңді жарып шыққан жырдың орны бөлек, әрине. Өлең, меніңше, шынайылықпен өлшенуі тиіс. Өзіңе жат болып көрінген туындыны көптің назарына ұсынып керек емес деп ойлаймын. Шынайылық қашанда сұлулығын жоғалтпайды. Себебі айналамызда аздық етеді, шынайылыққа шөлдейміз. Шынымен басымыздан өткен, сезінген дүниелерді жазуға тырысып жүрміз. Алла сол жолдан айырмасын.</blockquote>– Әдебиет керек пе деу қателік. Дегенмен сананы тұрмыс билеген заманда сұраныста не болса, соны жаппай сатылымға шығарып, қайта-қайта басып шығару сәнде. Осы жағынан көңілі аш оқырманға ананы да, мынаны да же демей, іріктеп, саралап, жүректі айнытпайтын, сапалы дүние ұсыну керек сияқты..?<blockquote>– 2 жылдан астам уақыт кітапханада жұмыс істедім. Мұхтар Ниязов ағамыз: «Тұсауын кескен кітап көп, Шауып кеткені шамалы» деп. Сол секілді талай кітаптың тұсаукесерін жасап, қызыл лентасын кесіп, кітапхана сөрелеріне қойдық. Өйткені сол үшін айлық аласың. Бірақ сонша кітаптың ішінен жарқырап шығып, бағы ашылғаны шамалы, жоқ деуге де болады. Қап, зая болған қағаз бен сиялар-ай дейсің. Нағыз трагедия емес пе?!&nbsp;«Баспаға шағым» деген утопиялық өлеңім бар. Сол өлеңде «шіркін, осы кітаптарда ақындардың өлеңді қалай жазғаны, қандай сезімді бастан кешіргені де көрінер болса ғой. Біраз «таланттың» беті ашылар еді. Нағыз ақындар мен нағыз оқырмандар қалар еді» дегендей боламын. Шындығында, әрбір өлеңде автордың сезімі айқын беріліп тұрады. Оны сезетін жүрек, көретін көз керек.</blockquote>– Алда қандай жоспарларыңыз бар?<blockquote>– Мен жалпы жоспарсыз жүретін адаммын. Мүмкін, мұным қателік шығар. Өмір өзі аяқ астынан жаңалықтар жасап отырады. Әзірге тап басып айта алмаймын. Бірақ Құдайдың бізге жақсы жоспарының бар екенін сеземін.</blockquote>– Сыр өңірінде, киелі Қазалыда туып өстіңіз. Туған жерді сағынасыз ба? Қандай сәттер сағынтады?<blockquote>– Кең пейілдерді, таза жүректерді, аппақ көңілдерді сағынбауға бола ма?! Кез келген адамның жүрегі бар ғой. Балаң шақтағы әрбір сәтті сағынамын.</blockquote>– «Тығылмақ» өлеңінің тарихымен бөліссеңіз…<blockquote>– Бұл өлең 2019 жылы ауылда жүргенде жазылды. Мүмкін, балалардың ойынынан әсерленген шығармын. Әйтеуір, бір білерім – бұл да аяқ асты келе қалған туынды екені. Көп адамға жақын тақырып болған соң оқырманның жақсы бағасын иеленді. Ал өзім үшін көп өлеңнің бірі.</blockquote>– Сұқбат үшін рақмет!

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат