<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда қаласында әрбір жүзеге асқан жобалардың артында үлкен еңбек жатыр. Көзге көрінбейтін үлкен іс. Жоба жүзеге асып, ел игілігін көремін дегенше, қаржысын есептеу, бюджетті жоспарлау, қала қаржысын тиімді жұмсау көрінбейтін кішкентай бөлімнің тиянақтық пен ұқыптылықтан тұратын еңбегі. Оларға мүлт кетуге болмайды. Себебі, қала бюджеті – бір қаланың тағдыры, қалалықтардың үміті.Осы салада ұзақ жылдардан бері табан аудармай еңбек етіп, қалалық экономика және бюджетті жоспарлау бөлімінің басшысы қызметіне дейін көтерілген Гүлнәр Бұрханқызының еңбегі зор. Ол қала бюджетінің әр тиынын бес саусағындай жатқа біледі десек, артық айтқандық емес. Осы орайда Гүлнар Бұрханқызымен кездесіп, Қызылорда қаласының бюджеті, теңге жайын сұхбатқа арқау еттік.– Гүлнәр Бұрханқызы, Бүгінде «Ашық бюджет» жобасы жүзеге асуда. Бұл жоба қалада қаншалықты жүзеге асты және тұрғындар белсенділігі қандай?– 2019 жылдың тамыз айынан бастап Қызылорда қаласы бойынша «Ашық бюджеттердің интерактивті картасы» жобасы жүзеге асырылуда. Аталмыш жоба ақпаратқа қолжетімділікті оңтайландыру, азаматтардың мемлекеттік билікке деген сенімдерін арттыру және билік пен азаматтық қоғам арасындағы байланыстың тікелей арнасын құру мақсатында құрылған.Картада нақты қаладағы әлеуметтік нысандарды салуға, жөндеуге және күтіп ұстауға бөлінген бюджеттік қаражат туралы толық ақпарат, жеткізушілер туралы ақпарат, бөлінген сомалар, құрылыс мерзімдері, кепілдік міндеттемелер және басқа да ақпараттар көрсетіледі. Республиканың кез-келген азаматы картаның көмегімен қаладағы әлеуметтік нысандарға, оның ішінде мектептер, балабақшалар, мәдениет үйлері, әлеуметтік қамсыздандыру мекемелері және тағы басқа мекемелерге қанша қаражат бөлінгенін біле алады. Сонымен қатар бюджеттік шығындарды бақылайды. Қызылорда қаласының 2020 жылға бекітілген бюджеті 68 млрд 937,4 млн теңгені құрады. Бүгінгі күні қосымша бөлінген қаржылар есебінен қала бюджетінің көлемі 95 млрд 569,2 млн теңгеге ұлғайып отыр. Оның ішінде қалаға қарасты кент және ауылдық округтердегі бюджет көлемі 3 млрд 846,8 млн теңге.Бүгінгі күні «Ашық бюджеттердің интерактивті картасы» яғни «publicbudget.kz» сайтына қалаға қарасты кент және ауылдық округтерді қоспағанда 16 бюджеттік бағдарлама әкімшісінің, оған бағынысты ведомстволық коммуналдық мемлекеттік мекемелер мен коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындар оның ішінде атап айтар болсақ, бюджеттік бағдарлама әкімшілерінен бөлек қалаға қалаға қарасты қала бюджетінен қаржыландыратын 1 спорт клубы, 54 мектеп, 4 әлеуметтік қамсыздандыру мекемесі, 1 жастар ресурстық орталығы, 20 балабақша, 4 балаларды психо-медикалық түзету кабинеттері, 3 қосымша білім беру мекемелері мен 1 кешкі мектеп жұмыс жасауда және осы аталған мекемелер ақпараттар мен бюджет шығыстары бойынша мәліметтерін сайтқа орналастырды. Сонымен қатар, бюджет шығыстарының ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында қалаға қарасты барлық бюджеттік бағдарлама әкімшілері өздерінің бюджеттік бағдарламалары бойынша мәліметтерін «Ашық бюджет» egov порталына, Қызылорда қаласы бюджетінің жалпылама кіріс шығыстары бойынша мәліметі Қызылорда қаласының «Азаматтық бюджеті» қала әкімінің ресми сайтына және «Ашық бюджет» порталына жарияланып отыр. Бұл жерден де бюджет шығыстары бойынша мәліметтер көруге болады.Тағы бір айта кететін жайт, облыс бойынша тек Қызылорда қаласында пилоттық жоба ретінде 2020-2021 жылдарға арналған «Халықтың қатысу бюджеті жобасын» іске асыру жоспарлануда және жобаны 2021 жылы іске асыру мақсатында тұрғындардан ұсыныс қабылдау жүргізілуде. Бұл жоба туралы ақпаратты, қатысу ережелері мен ұсыну тәртібі туралы мәліметтерді Қызылорда қаласы әкімінің ресми сайтынан білуге болады. Дауыс беру бойынша іріктелген жобалар 2021 жылдың бюджет шығыстарының құрамына енгізіліп, іске асырылатын болады.– Жалпы «экономика» сөзі грек тілінен аударғанда «үй шаруашылығын жүргізу өнері» деген мағынаны береді екен. Қалалықтардың ортақ үйі – Қызылорда қаласының бюджетін жоспарлау, әр теңгесін шашау шығармай есептеу үлкен өнер екені сөзсіз. Бюджетті жоспарлаудағы ұстанымыңыз қандай?– Қоғам мен мемлекеттің дамуында бюджет қаржының жинақталу мен қайта бағытталу құрылымы болып табылады және азаматтардың еркіндігі мен заңды құқығының маңызды іске асыру кепілі. Бюджетті жоспарлау ҚР Бюджет Кодексіндегі бюджет жүйесі принциптері негізінде жүзеге асырылады. Бюджет жүйесіндегі принциптердің бірі – нәтижелік және тиімділік принциптері. Бұлар стратегиялық жоспарларда, аумақтық дамыту бағдарламаларында және мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламаларында көзделген нәтижелердің көрсеткіштеріне қол жеткізуге бағдарланған бюджетті әзірлеу және атқару. Сонымен қатар түпкілікті нәтижеге қол жеткізу қажеттілігін негізге ала отырып, бюджетті әзірлеу және атқару.Экономикалық саясатты, сондай-ақ Қызылорда қаласының бәсекеге қабілеттілігін сапалы жаңа деңгейге және тұрақты экономикалық дамуға жетуге ықпал ететін қала бюджетін қалыптастыру Елбасының бюджет қаражатын қатаң түрде үнемдеу және оларды тиімді пайдалану туралы берген тапсырмасына сәйкес іске асырылады.– Экономист, қала тұрғыны ретінде қай салаға көбірек қаржы бөлінгенді қалайсыз?– Қала бюджетін қалыптастыру барысында әлеуметтік салаға басымдық беріледі. Жыл сайын бекітілген бюджеттің шығындарында 76,2 проценті әлеуметтік салаға бағытталады.Қала бюджетінің кірістері мен шығындары сәйкестендіріле отырып жоспарланады және әлеуметтік салаға басымдылық беріледі. Бюджет шығындарының құрамында 63,7 процент білім, 11,4 процент әлеуметтік қамсыздандыру, 1,1 процент мәдениет, спорт, ақпараттық кеңістік салаларына қаралған. Қала бюджетін қалыптастыру барысында осы салаларға байланысты мемлекеттік және жергілікті бағдарламалардың жүзеге асырылуы ескеріледі.– Кейде «желге ұшқан қаржы болды-ау» деген сәттер болды ма?– Бюджетті жоспарлауда мемлекеттік мекемелердің, оларға ведомстволық бағынысты мекемелердің міндеттері мен функцияларын қаржылық қамтамасыз етуге, сонымен қатар қалада мемлекеттік саясатты іске асыруға бағытталғандықтан қаржыландырылатын шығындар өз мақсатында жұмсалып нәтижесін беруде. Сондықтан бюджет қаражаты тиімді игерілуде.– Төл теңгеміздің орны ерек екені сөзсіз. Күн сайын теңгені есептейтін сізге теңгенің &nbsp;әсері қандай?– Қазақ елі үшін атаулы мерекелермен қатар, мән-маңызы жағынан беделі жоғары тағы бір күн бар. Ол - ұлттық валютамыз теңгенің айналымға енген күні. 1993 жылдың қазан-қараша айларында Қазақстан рубль аймағынан толықтай шығып, 15 қараша күні теңге ресми айналымға енген болатын. Ел Президентінің Жарлығымен 1997 жылдан бері 15 қараша төл валютамыздың туған күні әрі қаржыгерлер күні болып белгіленді. Бұл күн мемлекеттігіміздің мәртебесі тағы бір дәлелденіп, абыройымыз асқақтап, өзгенің емес, өз ұлттық ақшамызды қолға ұстап, қуанғанбыз. Содан бері бұл күннің мерейі үстем, қазақ елі үшін айтулы күн. Отыз жылға жуық тәуелсіз ел тарихында мемлекет мәртебесіне, экономикасының нығаюы жолында теңгенің орны ерекше болды. 27 жылдық ғұмырында теңге тәуелсіз ел экономикасында орны ерек екенін дәлелдеп келеді. Теңгенің болашақтағы қызметіне де сеніміміз мол.– Бюджетті жоспарлауда, қаржы бөлуде соңғы шешімді кім қабылдайды?– Бюджетті жоспарлау бір адамның ғана шешімі емес. Өздеріңізге белгілі, қаланың бір жылға арналған бюджеті алдымен бюджеттік комиссияда қаралып, қалалық мәслихатта бекітіледі.– Маман ретінде тұрғындарға қаржылық сауаттылық жайында не айтасыз? Ақша үнемдеу, үй бюджетін жоспарлауда нені ескеру керек?– Меніңше, әр адамға қаржылық сауаттылық керек. Табыс таба білген адам оны сауатты жұмсай білу де қажет. Әйтпесе есепсіз жұмсалған қаржы соңы қарызға батырады. Отбасылық бюджетті жүргізу де үлкен өнер. Маман ретінде қарапайым кеңес: отбасының кіріс-шығысын жүргізіп отыру керек. Алдағы уақытта жұмсалатын қаржы, жоспарлар бәрі-бәрі анық жоспарланса және неден үнемдеуге болатыны сарапқа салынса отбасы бюджетінде жүйелілік қалыптасады. Отбасы бюджетін жоспарлау– бір шаңырақтың материалдық әл-ауқатының жақсаруының негізі деуге болады.– Әңгімеңізге рахмет.

Гүлнар Бұрханқызы: Облыс бюджетінің басым мақсаты– нәтиже мен тиімділік

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Беймәлімді білуге бекініп, көпшілікке пайдалы боларлық ғаламат жаңалық ашуда ғалымдардың үлесі зор. Сұрау белгісі бар белгісіздердің мәнін аңғаруда елеулі еңбек етіп, күтілетін нәтиже жемісті болу үшін барын салатын білімпаздардың төгер тері де аз емес. Себебі, олар салмақты сараптама жасап, татымды талдау жүргізуге тырысады. Білімін жетілдіріп, тиянақты тәжірибелерде тәуекелге бел буып, көздеген нысаны халық игілігіне бағытталған ғалым ғана заман талабының биігінде болатыны сөзсіз. Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің қауымдастырылған профессоры, PhD Ақерке Болатқызымен сұхбаттасуды жөн көрдік.– Ғылыммен айналысуға не себеп болды?– 2008 жылы Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің журналистика мамандығына оқуға түстім. Оқи жүріп, өндіріске, яғни қызметке араластым. “Qyzylorda“ облыстық телеарнасында жаңалықтар бөлімінде редактор қызметін атқардым. Аға буын әріптестерден тәжірибе жинақтап, университет қабырғасында алған теориялық білімді практикамен ұштастыруға мүмкіндік туды. Шама-шарқымыз жеткенше жұмыс істедік. 2012 жылдың ақпан-наурыз айларында сол кездегі университет ректоры, белгілі ғалым, академик Қылышбай Бисеновтің ұсынымен университетке баспасөз хатшысы қызметіне ауыстым. Осылайша 4-курста оқып жүріп, университетте жаңадан құрылған баспасөз орталығына маман болып қабылдандым. Сол уақытта университеттегі ғалымдармен тікелей қойын-қолтық жұмыс жасап, өзімнің де ғылымға деген қызығушылығым артты. Бакалаврды аяқтағаннан кейін, магистратурада білімімді шыңдадым. Шетелде тәжірибе алмасуға мүмкіндік туды. Бір бағытта тұралап қалмай, әрі қарай білімімді жетілдіруге тырысып, докторантураға түсуге талпынып, 2017 жылы университеттегі алғашқы түлектердің бірі болып оқуды аяқтадым. Докторлық диссертацияны жетекшілерімнің, ұстаздарымның, ғылым жолындағы кеңесшілерімнің арқасында, атап айтсақ, ғылыми жетекшім Бағдат Кәрібозұлы, Ботагүл Алтаевна, шетелдік кеңесшім Хулия Касапоглу және университеттегі өзге де жанашыр ұстаздарымның қолдауымен қорғадым. Менің зерттеу нысанына алған ғылыми бағытым – ұлттық әдебиеттің үлкен бір шоғыры саналатын шетелдегі қазақ әдебиеті. Яғни эмигрант естеліктерін оқыту мәселесі болды. Осы салада университеттің ғылыми кеңесінің шешімімен пән енгізіліп, эксперименттік жұмыс жасап, сол жұмыстың нәтижесінде диссертацияның қорытындыларын шығарып, өз деңгейінде қорғадым.– Халықаралық “Болашақ” бағдарламасы бойынша тәжірибе толыстырады деп естідік…– “Болашақ” бағдарламасымен оқу басты мақсатым болды. Себебі оқып жүріп, алыс-жақын елдерде Қазан, Самара, Орынбор, Анкарада тағылымдамадан өттім. Жоғары оқу орнында оқытушылық қызметте жүргеннен кейін әрі қарай педогогтік шеберлік бойынша білімімді шыңдағым келді. Осы тұрғыда бірнеше жоғары оқу орындарын таңдап, халықаралық бөлімдеріне өмірбаяныммен қатар тағылымдамадан өтуге ниетті екенімді жазып, хат жолдадым. Соның ішінде М.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінен арнайы шақырту келіп, жылдық жоспарымызды бірлесе отырып жасап, стипендиат атандым. Дегенмен белгілі себептерге байланысты тағылымдамаға уақытында бара алмай, создырдым.– Ғылымда жастардың үлесі қандай?– Өз саласында табысты, жемісті еңбек етіп жүрген жастар көп. Өзіммен қатар әріптестерім ғылым жолында елеулі еңбек етіп келеді. Мәселен, “Болашақ” бағдарламасымен былтыр бірнеше университет қызметкерлері стипендиат атансақ, соның тең жартысы жастар. Бүгінде олар оқуын сәтті аяқтады. Ғылымға қызығушылығы жоғары жастар жетерлік. Алматыдағы Қазақ Ұлттық қыздар педагогикалық университетінің докторлық диссертация кеңесінде мүшелікте болып, диссертация жұмысын қорғауына қатысқан едім. Докторанттардың зерттеу тақырыбына деген қызығушылығы, парасатты пайымы ғылымға жақындығын аңғартты. Әлбетте біз мұндай іргелі жұмыстарды атап өтіп, бағалауымыз қажет. Дей тұрғанмен шолақ белсенділікке бой ұрып, өзін жарнамалауға жанталасып жүрген жастар да жоқ емес.– Елімізде ғылыммен айналысатындарды қаншалықты бағалайды? Сіздің ойыңызша ғалымға жеткілікті қолдау көрсетіле ме?– Ғылыммен тұрақты, тиянақты айналысатындарға мемлекет тарапынан қолдау көп. Жыл сайын министрлік тарапынан гранттық қаржыландыру жүзеге асады. Жас ғалымдарға міндетті түрде бөлек гранттық қаржыландыру конкурсы өткізіледі. Талабы өте жоғары. Бірақ ғылыммен тұрақты айналысатын ғалым өзінің бейімделген саласы бойынша өзекті тақырыпта жоба ұсынып, гарнтты жеңіп алған жағдайда үлкен жол ашылады. Ғылыми потенциалын арттыруға мүмкіндік туады. Сонымен бірге жыл сайынғы ғалымдарға арналған мемлекеттік стипендиялар бар. Яғни, ізденіс ізінде жүріп, тыңғылықты ғылым жолына тсүкендерге мемлекет тарапынан қолдау жоқ деп айтуға болмайды.– Докторантураны «кәсіп көзіне» айналдырып отырғандар бар деген пікір жоқ емес. Осыған көзқарасыңыз қандай?– Докторантураға үлкен дайындықпен, жауапкершілік жүгін сезініп келу қажет. Оның ай сайынғы алып отаратын шәкіртақысы болғандықтан соған сай жауапкершілігі де жеңіл емес. Ғылым жолына бет бұрғандар сол уақыт аралығында рейтингі жоғары басылым және комитеттің тізбесіне енетін журналдарда мақала жариялап, халықаралық конференцияларға қатысып, шетелде тағылымдамадан өту секілді талаптарын ескеріп, ықтиятты қарауы маңызды.– Мақала жариялаудағы қиындықтар қандай?– Мақала жариялауда кез келген докторанттың алдында қиындықтар кездеседі. Өзімнің де басымнан өтті. Ғылыми журналға мақала жариялау үшін көп еңбектендік. Әрі бұл көп уақытты қажет етеді. Тіпті мақалалар бір-екі жыл редакцияда кезекте жатады. Сондықтан докторантураны бітіріп, қорғаймын деген ниеттегі адам жарияланымдарды 1-курсты аяқтаған тұста беріп қоюы керек деп есептеймін. Сондай-ақ, біз де енді ғана зерттеу көзіне айналып, ғылыми тұрғыда жаңалық болып келе жатқан салалар шетелде әлдеқашан зерттелген болуы мүмкін. Сондықтан мақалалардың ғылыми жаңалығы да, аталған базадағы журналдарға өтімділігі де өз алдына бір мәселе, әсіресе гуманитарлық сала үшін. Осындай қиындықтарды ескеріп, филология, қазақ тілі мен әдебиеті мамандығында, тарих мамандығында докторанттарға шетелдік басылымдарға мақала жариялау талабын алып тастады. Министрлік тарапынан шешім қабылданып, жеңілдік қарастырылды. Дегенмен докторанттардың тың тақырыбы өзіндік өтімділігін тауып, берілген мақалалар шетелдік басылымдарда жарияланып жатыр.– Ғылымға жақын жастар осы салаға бейімделе түсу үшін қандай бағыт-бағдар берер едіңіз?– Ғылым жолына түсу үшін жастар ғылымды жан-дүниесімен түсінгені абзал. Бел ортадан кері қайтып кетпей, қай салаға келгенін түйсігімен түсініп, жоспарын жүйелеп алғаны жөн. Тезірек танылсам деген ойдан арылған ләзім. Өйткені ғылым жолында оңай дүние болмайды. Қоғам, ғылыми орта жетістік пен кемшілікті өте баяу көреді, жылдам мойындамайды. Сондықтан, ғылым жолы үлкен сабыр мен салмақтылықты талап етеді.– Отбасы мен қызметті, одан қалды ғылым жолын қатар алып жүру оңай емес. Сіз бәріне қалай үлгересіз?– Әйел адам үшін ең маңыздысы – отбасы. Кез келген қыз баласының мақсаты – әйел бақытын сезіну, ана атану. Жанұя жарасымдығын сақтай отырып, қоғамға қызмет ету оңай емес. Дегенмен өзі ынталы әрі ер азаматының қолдауын сезінетін адам мұның бәріне уақыт таба алатыны айқын. Жарқын болашақ үшін бір орында тұрақтап қалмай, дамудың даңғыл жолын жалғай беремін.

Ақерке Болатқызы: Ғылым жолы үлкен сабыр мен салмақтылықты талап етеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Күйдің құдіретті, домбыраның қасиетті екеніне ешкім талас айтпас. Домбыраның үнінде дала дүбірі, қос ішегінде тарихтың тілі сөйлеп жатады. Ал күйді төгілте орындап, көңіл пернесін түртетін күйшілердің орындауы қандай ғажап десеңші! Құлақ құрышын қандырар күй күмбірлей түскенде жан сарайын ашылып, толқыныс пен тыныштық сезімін қатар сезінесің. Осы орайда жеті өнерді жанына серік еткен сері Үкітай Ерниязовпен әңгіме өрбіткен едік.&nbsp;— Күй саласында сегіз жыл оқығаныңыз рас па?— Иә, күй саласында сегіз жыл оқыдым. 2005-2009 жылдар аралығында Қызылорда қаласындағы Қазанғап атындағы музыкалық жоғарғы колледжінде оқыдым. Сондай-ақ, 2009-2013 жылы Астана қаласындағы Қазақ ұлттық өнер университетін тәмамдадым. Екі оқу орнында да күй саласы, домбыра мамандығы бойынша білім алдым.&nbsp;— Өзіңіздің төл туындыларыңызды, күйлеріңізді атап шықсаңыз. Оның тарихына тоқталып өтсеңіз…— Осы уақытқа дейін көбінесе ән жаздым. Бір композитор ағамыздың 200-ден аса әні бар екен. Бірақ, соның 10-15-тей ғана әні елге кеңінен таралған екен. «Демек мен ел ұнатқан, халыққа таралған 10-15 қана ән жаздым» дейтін көрінеді. Сол ағамыз айтпақшы, менің де 300-ден астам әні бар. Бірақ елге таралғаны 15-20 шақты шығар. Сондықтан өзімді композитормын немесе күйшімін деп айтпаймын. Күйшімін деудің салмағы ауыр, жауапкершілігі жоғары. Себебі күй саласы – үлкен өнер. Домбырашымын дегенім дұрыс шығар. Күйші деп көптеген күйді жатқа біліп, өз жанынан күй шығарып, оны жүрегімен сезінетін адамды айтады. Кейде өнер иелерінің дәреже-деңгейін ажырата алмай, бірінің атауын біріне таңып, шатастырып жатамыз. Өнердің парқын түсініп, байыбына бара алғандықтан «өзім-өзім» деп кеуде қағудан аулақпын.&nbsp;Күй шығару өте күрделі. Саусақпен санарлық 3-4 күйім бар. Соның бірі – «Қаршыға». Бірде жол жүріп бара жатқанымда Қаршыға Ахмедияровтың өмірден өткенін естідім. Сыйлас ағаның қазасы көңілді күңірентіп қойды. Студент кезімде емтиханда, концерттерде күйін көп орындайтынмын. «Қаршыға» атты күйім де сол негізден туындады. Сонымен қатар Колледждегі ұстазым, Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы, «Халық музыкасы» факультетінің деканы Төлепберген Тоқжанов, Қазақ ұлттық өнер университетінде күй сабағынан берген Орынбай Дүйсен мен Қаршыға Ахмедияровтың күйлерін көп орындайтынмын. Үшеуінің де шығармашылығы бір-біріне тән, өзара үйлесім тапқан ұқсас екендігін аңғардым. Осылайша, тұлға деп таныған ұстаздарымның құрметіне «Тұлғаларға» атты күй шығардым. Одан кейінгісі – «Аманат» деп аталды. Күй, жыр, дәстүрлі ән өнері бабадан қалған асыл мұра, аманат деп сезініп жазған күйім. Өздеріңіге белгілі, тәжді вирус талай адамның өмірін жалмады. Қапияда атақты композитор Кеңес Дүйсекеев сынды аға буын өкілдерінен айырылып қалдық. Сол уақытта бір күй шықты. Оның атауы әлі қойылмады. Алғашында ән етіп шығарғаныммен жараспады, терме етіп айтармын деген оймен мақамға салдым ойдағыдай болмады. Сонымен күй ретінде жарық көрді.&nbsp;Шығармашылығыма келетін болсам, басым көпшілігі ән, 3-4 &nbsp;күй және 4-5 мақам бар. Мақам жазу да қиынның қиыны. Мен өзімді қинап ән жазып, күй шығарған емеспін. Меніңше, көңіл құбылып, жүрек тебіреніп, жан толқынысы буырқанған шақта жазылған шығарма ғана өміршең болады. Аккорд қуалап, «осындай стильде ән шығарып тастайыншы» деп әуен жазғым келмейді. &nbsp;— Өнер немесе музыкатанушы деген арнайы дипломы жоқ жандар домбыра шанағында жасырынған саздың сөзін қалай оқыды? &nbsp; &nbsp;&nbsp;Күй – дәуір айнасы, тарихта таспасындағы ұлы оқиғаның бәрі домбыраның қос ішегінде біте қайнасып жатыр. Кез келген күйді алып қарасаңыз түпкі мәнінде тарих, астарында зор мән жатыр. Демек қандай да бір шығарма түрлі тақырыпта түзіліп, алуан себептен туындағынын бағамдауға болады. Бұрыннан тұрмыс-тіршілікке, өмір келбетіне байланысты күй сөйлесудің құралы болған тәрізді. Бірі &nbsp;ет жақынынан, бірі елінен айырылғанда «ел айырылған» деген күйлер шыққан. Ол күй сол кездегі жоқтауға құрылған. Жоқтауда да әуен бар.&nbsp;— Кезінде көзі ашық, білімді деген Еуропа өз музыканттарының сырлы сазын уағында дұрыс түсіне алмағаны туралы өкініп жазады. Нотаның не екенін білмек түгілі естімеген қазақ – күйшілердің сазын сол уақытта бірден түсінген. Ал қазір күйді түсінетіндердің қатары кеміп, тыңдайтындардың өзі сиреп қалғандай. Неліктен?— &nbsp;Бүгінде эстрада жанрының қосылғаны бар, басқасы бар, сырт елге еліктеушілік бар. Соның салдары өнерді түсінбеуге, әсіресе, күй тыңдауға деген құлшынысты төмендеткендей. Бастысы, үлкен өнерді өлтіріп алмасақ деймін.&nbsp;— «Күйшінің күтімі» деген ұғым бар. Сол жайында айтып берсеңіз..— Оқуда жүргенде білікті ұстазардан дәріс алдық. Сонда ұстаздан естігеніміз «Тәттімбет күйші жеңгелеріне шаңыраққа дейін жиналған жүкті түсірткізіп, сандықтың ішінен домбыраны алып бер» деп айтады екен. Жеңгелері ерінбей, оралған қорабын, шүберектен домбыраны алып беретін көрінеді. Сосын добыраны шертіп болған соң, қайтадан сандыққа салғызады. Бұл жерде домбыраның да күтімі, күйшінің де домбыра тартуға ықыласы ауған кезде қасындағы адамдардың лайықты жағдай жасауы айтылған. Былай қарағанда күтім бар деп те айта алмаймыз. Өйткені Құрманғазы бабамыз әрі батыр, күйші, асқан шебер де болған. Бізге ұстаздарымыз «Өте нәзік болмаңдар, Құрманғазы бабаларың әрі батыр, әрі күйші болған. Тек қолдарыңа зақым келмесе, Буындарың қатып қалмаса болды» деп кеңес беретін. Әр дәуірдің, әр өңірдің қаншама күйшілері болған. Сондықтан «олардың күтімі былай болған» деп болжап, нақтылап айту қиын сияқты. Бәрі де күй ырғағына байланысты. Кейде күшті, нәзіктікті қажет ететін, домбыраны жұмсақ ғана сипап өтіп орындайтын күйлер болады. Қысқасы күйшілерде вокалистер сияқты тамағына салқын тигізбеу, майда тамырлары жарылып кетпеу керек, дауыс қою сияқты күтім жоқтың қасы.&nbsp;-Әдемі әңгімеңізге рақмет!

Үкітай Ерниязов: Күй шығару өте күрделі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Баланың шаттанғанынан, көзінің қуаныштан күлімдегенінен артық не бар?! Бүлдіршіндер пейілі таза, жаны тұнық. Олар шын қуанышын жасырып, томсырайып жүрмейді. «Алақайлап» қос қолын көтергенінің өзінен аңғалдығы мен аппақ көңілі менмұндалап тұрады. Ендеше, кішкентай көрермендерін ертегі әлеміне жетелейтін, көз алдына сиқыр-сыйын әкелетін сахна иелерінің еңбегі ерен. Өнер ордасы саналатын театрдың балаларға тартуы да аз емес. Осы ретте, өз миссиясын мінсіз орындап жүрген театр-студияның жұмысы жөнінде облыстық филармония басшысының орынбасары Азиза Іздіқұловамен сұхбаттасқан едік.&nbsp;— Өңірімізде қуыршақ театрының ашылғанына қанша уақыт болды?&nbsp;— Қызылорда облыстық филармониясының «Әдемі» балалар музыкалық театр-студиясы 2016 жылдың наурыз айында ашылды. Мақсаты – облыстық филармонияның көрермендер контингентін кеңейту. Яғни кішкентай балаларға арналған шараларды ұйымдастыру. Біздегі билет құны да қалтаға қонымды. Балалардың көңілі көтеріліп, театрға жиі келуі үшін көптеген мүмкіндіктер қарастырып келеміз. Театр-студия ретінде ашуымыздың себебі филармония болғаннан кейін шығармашылығымыз музыкамен байланысты болу керек. Сондықтан қойылымның бәрі дерлік міндетті түрде кішігірім мюзиклдің форматында қойылып, құрамында ән, би, ойын да болады.&nbsp;— Осы &nbsp;кезге дейін қанша қойылым көрермен назарына ұсынылды?— Алғаш қуыршақ театрының шымылдығы Григорий Остердің «Мазасыз тиін» атты қойылымымен ашылды. Режиссері – Ерғазы Әбжалиев болды. Одан кейін Н.Гернеттің «Балапан қаз» қойылымы, Нұрлыбек Жұбатқанның «Тапқыр тышқан» ертегісі сахналанды. Оны автордың өзі көріп, риясыз ризашылығын білдірді. Тағы бір жетістігіміз 2018 жылы облыстық жобалық кеңсе аясында &nbsp;«Таусылмасын ертегім» деген мюзикл қойдық. Бұл жайында идеяны өзім ұсынып, сценарийін өлеңге айналдырып Тілеген Бекарыстановқа жаздырдым. Қойылымға көрермен қошеметі көп болды. Тіпті бірнеше рет сахна төрінде қойылып, ақылы, тіпті тегін өткізілді. Балаларға тартуымыздың ұнағаны – еңбегіміздің ақталғаны деп білемін.&nbsp;Театр студиясы аясында балаларға арналған түрлі тәжірибелер жүргізудеміз. Тек қойылыммен ғана шектелмей, әр мереке қарсаңында шаралар, ойын-сауық бағдарламасын ұйымдастырамыз. Мысалы наурыз мерекесінде қазақ ертегісінің кейіпкерлерін алға тартып, ұлттық нақышқа басымдық береміз. Сосын қаладағы барлық балабақшаны аралап, жұмысты жандандыра түсеміз. Арнайы залдың сыйымдылығы 60 адам. Сол себепті, балабақшадағы балаларды жас ерекшелігіне қарай 3 пен 4 жас, 4 пен 6 жас аралығындағы балаларды бөлек кіргіземіз. Бұл балалардың өз қатарластарымен емін-еркін араласуына ықпал етеді. Бүгінде театр-студиямыз зор сұранысқа ие.&nbsp;— Негізгі көрермен – балалар екені белгілі. Осы ретте қойылымға келген бала саны көңіл көншіте ме? Қазіргі таңда баланың театрға қызығушылығы жайында не айтасыз?— Алғашында театрға балаларды тарту қиындау болды. Өйткені жан-жақтан түрлі цирк, шоу секілді көрсетілімдер көп болды. Сол кезде олармен бақталасуға мүмкіндігіміз бола бермеді. Бірақ, кейін көрерменімізді өзімізге үйреттік. Яғни өзге шоудағыдай ойын-күлкімен емес, құндылыққа бай, жұмыр ойы, мәні мен мазмұны бар ертегі көруге бейімдедік. Сол арқылы балалар да театр мәдениетін түсініп, табалдырықтан аттай бере жинақы болып, өз орындарына у-шусыз жайғасуды әдетке айналдырды. Яғни балаларды жақсыға баулып, мәдениетті болуа тәрбиелейміз.&nbsp;— «Тәрбие құралы – театр» дейміз ғой. Сахналанатын койылымдар аудармалар ма? Әлде сценарийін өздеріңіз дайындайсыздар ма?— Иә, сөзіңізбен келісемін. Жас өренді жақсылыққа жетелеп, санасында ізгілік қалыптастыру театрымыздың ұстанымы. Қойылымның қорытындысында да үленге құрмет, кішіге ізет көрсету сынды өнеге мен қауіпсіздік ережеге дейін айтылады. Негізі қойылымды екі тілде де қоямыз. Бірақ міндетті түрде қазақ тіліне басымдық береміз. Тек орыс балабақшалары ұсыныс бергенде ғана орыс тіліне аударып, қойып береміз. 2016 жылдан бері көрсетілген қойылымның бәрі ұлттық құндылығымыз ұмытпай, ұлттық нақышымызды ұлықтауға үндейді. Бала бойына құндылықты сіңіру негізгі мақсатымыз. Мысалы «Айбардың хикаялары» атты цикл жазып бердім. Оның бірінші бөлімі «Айбар мен бауырсақ» сахналанды. Мазмұнында жеті күлшенің маңызы түсіндіріледі. Бұл хикаяның екінші шығарылымы да дайын тұр. Алдағы уақытта жалғасын әлі де жазамыз. Нурбадредин Бегімбеттің «Киіктің лағы – Таңшолпан» қойылымын қуыршақпен жасадық. Жалпы театр ашылғаннан бері сахналаған шығарылымның саны 500-ге жуық. Сондай-ақ, осы уақытқа дейін пандемия жылдарын есептемегенде 8 премьера жасағанбыз. Репертуарымызда 30 қойылым бар. &nbsp;Негізінен сценарийді өзіміз жазамыз. Кейде таңдаулы туындыларды аударамыз.&nbsp;— Түрлі қойылымда түрлі кейіпкер болады. Демек олардың киімі де соған сай өзгеруі тиіс. Театрда арнайы тігінші бар ма? әлде сырттан сатып алына ма?— Театр әртістеріне, яғни, кейіпкерлер киімін филармонияның тапқан табысынан тігіп береміз. Суретшінің жасап берген эскизі бойынша режиссермен келісіп отырып, тіктіреміз. Арнайы цехымыз бар, киімнің бәрі сонда дайындалады. Егер киім үлгісі тым күрделеніп жатса, қаладағы басқа цехтармен байланысамыз.&nbsp;— Бала жаны тазалықтан, періште көңілден тұрады десек, қойылымның шынайы болғаны, әртістің сендіре алғаны маңызды. Осы тұста, қойылымнан соң бала пікірін біліп, ата-анамен байланыс орнатып көрдіңіздер ме?— Балалармен байланысты үзген емеспіз. Көбіне балалар бізге ата-анамен емес, балабақша жетекшісімен келеді. Егер қойылым бала көңілінен шықпаса мұғалім оны екінші рет алып келмейді. Қойылымнан соң жетекшілер хабарласып, алғысын айтады. Мектептегі бастауыш сынып мұғалімдері де байланысқа шығып, қойылым мазмұнын сұрап, оқушыларды әкелуге ниет білдіреді. Сонымен қатар менеджерлер балалардан пікір алып, оны әлеуметтік парақшамызға жариялап отырамыз. Әр көрерменнің алғысы мен сенімі еңбегіміздің жемісі екені анық.&nbsp;Жақында демеушілердің көмегімен Жалағаш, Қармақшы аудандарына барып, қойылым қойып, балалар тақырыбында концерт бердік. Балалар қуанышқа кенеліп, жүзіне күлкі ұялап, мәре-сәре болып қалды. Алдағы уақытта да ауыл, ауданды аралау жоспарда бар.

Азиза Іздіқұлова: Бүгінде театр-студиямыз зор сұранысқа ие

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Өнерге әркімнің-ақ бар таласы. Алайда бір терінің пұшпағын илеп жүргенмен, маңдай тері мен уақытын осы салаға арнауға, ел мені елесе демей-ақ еңбек етуге дайын шын таланттар аз. Соның бірі - қазалылық әнші, облыстық, республикалық, халықаралық конкурстардың жеңімпазы, бүгінде вокал бағыты бойынша шәкірт тәрбиелеп жүрген жас ұстаз - Рақымжан Мақсатбаевпен сұқбаттасқан едік.- Рақымжан, өнерге қалай келдіңіз? Кім немесе не мұрындық болды?- Өзім Қазалы ауданы, Әйтеке би кентінде дүниеге келдім. Мектепте 4 сынып оқып жүргенімде алғаш рет әннен конкурсқа қатысып жүлделі 1- орын алғаным есімде.Бала кезімде бұл тек хобби деп қарап, кез келген жерде ән айт десе айта кететінмін. Есейе келе мектеп табалдырығын тәмәмдап, Алматыдағы Қазақ ұлттық Аграрлық колледжінің “Метрология, стандарттау және сертификаттау” деген мамандыққа оқуға түстім. "Мысық сойса да қасапшы сойсын" деген сөз бар. Оқып жүріп аталған саланың менікі емес екенін түсіндім. Сонда да жақсы нәтижеде аяқтап, сүйікті ісіммен айналысу үшін Ж.Елебеков атындағы эстрада-цирк колледжіне “Эстрадалық вокал” мамадығына түстім. Бұл колледж менің музыкаға деген ынтамды ашты. Колледжді 2017 жылы тәмәмдап, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің “Музыкалық білім” мамандығында жоғары білім алдым. Сүйікті ісің болса, оқудан, жаңа қырын білуден жалықпайсың. Осыны анық түсіндім. Кейіннен туған жерге оралып, аудандық мәдениет саласына үлес қосуды жөн санадым. Осылайша 2019 жылдан бері Әйтеке би кенттік мәдениет Үйінің “Музыкалық жетекшісі” қызметін атқарып келемін.Өнерге келуіме аға әпкелерім мұрындық болды десем, артық емес. Әкем 11 ағайынды. Барлығы да өнерге жақын, бір-бір аспапты жанына серік еткен жандар. 6 жасымда сол аға-әпкелеріммен “Мақсатбаевтар” отбасылық ансамблінің кезекті бір концертінде алғаш рет бірге сахнада өнер көрсеткенім бар. Сол сәттен бері сахнадамын.&nbsp;- Қазіргі таңда шәкірт дайындап, конкурстан жүлдемен оралатын жас әншіден кәсіби білікті маманға айналдыңыз. Орталықтың жұмысына тоқталсаңыз...&nbsp;- 2021 жылы Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың қолдауымен балалар мен жасөспірімдерге арналған тегін мемлекеттік шығармашылық және спорттық үйірмелер ашуға мүмкіндік берілген болатын. Бұл мүмкіндікті мен де пайдаланып 2022 жылдың Наурыз айында “Адиля” өнер орталығын ашқан едім. Қазіргі таңда шағын орталықта “Ұлттық (халықтық) билер”, “Дәстүрлі ән”, “Домбыра” және “Вокал” үйірмесі жұмыс жасап тұр. Шәкірттеріміз бір жылдың ішінде ұстаздарының кәсіби біліктілігі мен тыңғылықты дайындығының арқасында түрлі Халықаралық, Республикалық, Облыстық, Аудандық конкурстардың жүлдегерлері. Орталық 150 баланы үйірмемен қамтып отыр. Оның ішінде тегін оқуға 100 бала тіркелген болса, қалған балаларға ақша бөлінбесе де құқығығы тең болсын деп тегін оқытудамыз. Шәкірттеріміз ауданымызда түрлі іс-шараларда өз өнерін көрсетіп, халықтың ықыласына бөленіп жатыр. Ұстаз үшін осыдан артық бақыт жоқ.- Ауылдық жерде мәдениетке миллиондап ақша құйылмаса да тасада қалған таланттар көп. Баланың бойындағы дарынын байқап қоятын сіз секілді ұстаздар шығар..? Ауыл балаларымен қандай жұмыстар атқарылуда?- Балалар біздің болашағымыз, өзім өнерді жақсы көрген соң осы балалардың өнерін шыңдауға кішкене болса да көмегімді тигізгім келеді. Бірақ аймақта жалға берілетін ғимараттың болмауына байланысты балалар орталыққа баруға алыссынады. Әйтпесе, баян, гитара үйірмесін ашқан едік. Бала санының аз болуына байланысты үйірме жабылып қалды. Ол үйірмелерге ақша бөлінбесе де, өз айлығымнан ұстаздарға жалақы беріп, үйірмені көбейткім келді. Орталықтың болашағы алда. Талай шәкірттің талантын шыңдап, кәсіби бағыт берерімізге сенемін. Себебі орталықты ашу мақсатым байып кету емес, ақша үшін емес. Бастысы ауыл балалары тасада қалмай, өнермен айналысса, бос уақытын тиімді өткізсе, бұлақтың көзін аша алсақ деген ниет бар.- Өзіңіз талай рет республикалық, халықаралық конкурстарда жеңімпаз атандыңыз. Дегенмен өнер жүлдемен, ақшамен өлшенбесе керек. Өнер немен өлшенеді?- Мен үшін өнер шәкірттерімінің жетістігімен, қол жеткізген мақсатпен, халықтың ыстық ықыласымен өлшенеді. Сахнадан биік табалдырық жоқ. Тек осы биіктен түспейік…- Рақмет!

Қазалылық жас вокал бағыты бойынша шәкірт тәрбиелеуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ел экономикасының алға жылжуында кәсіпкерлік саласының маңызы айтарлықтай. Оның ішінде ер азаматтармен қатар, әйел-аналардың да халыққа көрсетіп жатқан қызметі бір төбе. Кәсіп деген теңіздің тұңғиығынан қорықпай, оған тәуекелмен бел байлаған нәзік жанның бірі – «Адина» сауда орталығының директоры, «Жыл кәсіпкері», «Үздік кәсіпкер» номинацияларының иегері Нағима Тоқсанбаева. Төменде кәсіпкермен болған сұқбатымызды ұсынамыз.&nbsp;– Нағима Тиышбекқызы, редакциямызға қош келдіңіз! Әңгімені өзіңізден бастасақ?– Сіздерге де рақмет, аз-кем еңбегімізді елеп жатқан. Мен Жосалы кентінің тумасымын. Іргелі білім ордасы Ш.Уәлиханов атындағы №26 орта мектепті «Алтын белгіге» бітірген түлекпін. Ұстаздарымның сенімін ақтаған шәкірттерінің бірімін. Әкем медицина қызметкері болған соң ата-анамның ықпалымен осы саланы таңдадым. Мектепті бітіргеннен кейін асқақ арманмен Қарағандыға жол тартып, сондағы медициналық академияның студенті атандым. Жоғары оқу орнын дәрігерлік мамандық бойынша тәмамдап, еңбек жолымды обаға қарсы күрес мекемесінде бастадым. Нақтырақ айтқанда, мекеменің зертханасына меңгерушілік еттім. Ол жерде табан тіреп 16 жыл қызмет істедім. Білім мен тәжірибеме сай марапат, алғыс дегеннен &nbsp;кенде болмадым. Бірақ бір күнде шешім қабылдадым.&nbsp;– Ол қандай шешім болды екен?– Сонша жыл маңдай теріммен қызмет еткен дәрігерлік жолымды кәсіпке айырбастау керек болды. Мұндай шешім қабылдау маған оңай болмады. Дегенмен, жастайымнан анамның саудамен айналысқанын, кәсіпте береке барын көріп өскен ұрпақ болғасын аса тартына да қоймадым. 1990 жылдары экономикалық құлдырау кезінде күнкөрістен көпшілік қиналып жатқанда анамыз ойланбастан саудаға шығып кетті. &nbsp;Жалпы жанұямыздың дені кәсіпкер. Династия десем де болады. Оған қоса, тұрғындардың қалаға сабылмай аудан орталығынан іздегенінің бәрін тиімді бағада табатын дүкен ашу менің бұрыннан келе жатқан арманым болатын. Бұл арманыма «Ерінбеген етікші болады» дегендей, ерінбей еңбек етуім мен тәуекелдің нәтижесінде жеттім. Егер менен біреу «Кәсіптегі ұстазыңыз кім?» деп сұраса, мен оған бірден-ақ анам деп жауап берген болар едім. Алғашында қызымның есімімен ашқан шағын «Адина» дүкені қазір үлкен сауда орталығына айналды. 30-дан аса адамды тұрақты жұмыспен қамтып отырмын. Олардың халыққа сапалы қызмет көрсетуі үшін жылдың төрт мезгілінде дүкен ішінде киетін арнайы киімін, үзіліссіз жұмыс жасағандықтан 3 мезгіл ас-суын беруді міндетіме алғанмын. Одан бөлек, мереке сайын сыйақыларын, мектепке дайындық есебінде балаларының оқу құралдары мен киім-кешегіне, басқа да жағдайларда бірінші болып қолдауды, көмек беруді басшылық парызым деп санаймын. Оларға сенім артамын. Қызметкерлердің арасында «Жыл үздігі» байқауын өткізіп, жыл қорытындысымен марапат тапсыру да дүстүрге айналып келеді. Мерекелерде бас қосып, тосынсый жасауға тырысамын. Мұның бәрі ұжымның ауызбірлікте, сыйластықта еңбек етуі үшін жасалып отырған қолайлы жағдай деп есептеймін.– Кәсіптің неше түрі бар. Соның арасынан неге киім-кешек сататын дүкенге таңдауыңыз түсті?– Әкем 45 жыл медицина саласында қызмет атқарса, анам Айша Бөлекбаева тұрмыстық қажетін өтеу мекемінде дүкенші болды. Бала кезімізден әдемі киініп үйренгенбіз. Отбасындағы балалар киімнің әдемісін киетінбіз. Таңдап, талғап білетінбіз. Сол себепті де болар таңдауымның киімге түскені. Бір айтарлығы, қоғамды ештеңемен таңғалдыра алмайсыз. Ақиқат осы. Тек ерекше әрі сұранысқа ие кәсіпті бастаған жөн. Өйткені, нарықтық бәсекеге төтеп берудің бірден-бірі жолы осы десем, артық болмас. Жалпы ауданға қажетті кәсіп көп. Біз бастапқыда шағын дүкенде киім-кешек сатсақ, бүгінгі таңда 2 үлкен сауда орталығымыз бар. Оның бірінде тұрмыстық тауарлар мен ыдыс-аяқ, ойыншықтар арзан бағада саудаланса, екіншісінде киім-кешек пен төсек-жабдық, косметикалық бұйымдар мен оқу-құралдары сатылады. Жақын арада орталықтан 2 қабатты сауда орталығы мен тамақтанатын орын, кафе ашуды жоспарлап және оның алғашқы жұмыстарына кірісіп те кеткен жайымыз бар. Осындай жетістікке жетуім – халықтың арқасы. Сондықтан да табысымның бір бөлігін қайырымдылыққа жұмсауды әдетке айналдырғанмын. Көпбалалы аналар мен тұрмысы әлжуаз &nbsp;отбасыларына азық-түлік пен киім-кешек беруден аянып қалмаймын. «Мектепке жол» акциясына да үлес қосып, белсенділік танытудамыз. Өнерді, өнер адамдарын жоғары бағалаймын. Ауданда өтетін іс-шараларға қатысып, жастардың өнеріне қолдау білдіремін. «Жайдарман» клубының демеушісімін. Қандай додаға шықса да, оларды қолдауды өз жауапкершілігіме алғанмын. Өзім білім алған №26 орта мектепке де демеушілік жасап тұрамын. Иә, әдетте жасаған жақсылығыңды жария етпе дейді, бірақ ол арқылы басқалардың жақсы іске ұмтылуына түрткі болатынымызды да ұмытпауымыз керек. &nbsp; &nbsp; &nbsp;– Әлеуметтік желіде белсендісіз. Кез келген адам желіде ойын ашық жазып, сырымен бөлісе бермейді. Ұжымды ұйыстырудағы тәсіліңіз де ерекше көрінеді. Соның бір мысалы – қазақ тілінен сабақ алудасыздар…– Енді қазір саудамды бір жолға қойып қойдым. Кезінде жұмыс істегеннің де пайдасы бар. Адамдармен қалай араласу, қалай сөйлесу &nbsp;керек, этика-эстетикасы бар дегендей, осының барлығы да кәсіп барысында көмегін тигізіп жатады. Ол жерде де басшы болдым. Осы нәрселерді тәртібіме кіргіздім. Бір кәсіпкер болып қана қою аздық етеді. Жан-жақтылық деген бар. Кәсібіңді өзің дөңгелетіп қана қоймай, қоғамға да пайдасы тиюі тиіс. Менде жұмыс істейтін қызметкерлер «Осындай жерде жұмыс істеймін» деп мақтана да білуі керек қой. Оларға үнемі: «Жұмысқа келгенде қуанып келу керек» деп айтып отырамын. Арасында кейбірі 10 жылдан бері бірге келеміз. Жаңадан келген қыз-келіншектер болса, жаймен түсіндіріңдер деп жатамын.&nbsp;– Сергек жүресіз.&nbsp;– Сауда-сауда дей бермей, қоғамға да пайда әкелу керекпіз. Ол үшін өзіміз бірінші кезекте жақсы көңіл-күйде болып, айналамызға жағымды әсер сыйлай білуіміз қажет. Қарап отырсақ, жан-жағымызда шаршаған, қажыған адамдарды байқайсыз. Біреуде жетпеушілік, біреуде отбасылық жағдай, енді біреуде жұмыссыздық... Сол үшінде сергек жүруді қалаймын. Жалпы қоғамда абыройлы болуың үшін – адал болуың керек екен. Ақшаны алғанда да, біреуге ақша бергенде де өтірік алдамауың керек. Адал болғандай қалай, өз-өзіңе адал болуың керек. Алдап кету деген болмайды. Адам көрмейді, алдап кетуге болады дегенмен, Алла тағала бәрін көріп тұрады.&nbsp;– Отбасыңыз туралы айтып өтсеңіз?– Ұл, қыз тәрбиелеп, немере сүйіп отырған бақытты жас әжемін. Қызым Адина мен ұлым Рахатты да кәсіпке баулыдым. Олар қазір Қызылорда қаласындағы «Адина» сауда орталығының жұмысын жүргізуде.&nbsp;– Алда қандай мақсат, жоспарларыңыз бар?&nbsp;– Бұрынғы аудан әкімі Әділбек Бөрібайұлы, кәсіпкерлік бөлімінің басшысы інімдей болып кеткен Біржан Өмірзақовтармен бұған дейін де жылы қарым-қатынаста араласып тұрамын. Мен негізінде кәсіпті қойып, Қызылордаға кетемін бе деп ойлағанмын. Бірақ сондай азаматтарымыз келіп, ауданымызды дамытып, көркейтіп жатқан кезінде қалаға кетемін деген шешіміме тоқтау салдым. Сол кісілер ақылдасып, ұсыныс айтқан соң «Таңсықбай» базарын сатып алдым. Әйтпесе, қалада балаларым мен немерем бар. Ол жақта да бизнесіміз, үй-жайымыз бар. Енді сол шаруаны бастап жатырмыз. &nbsp;Ескі ғимаратты бұзу жұмыстары аяқталды. 15 адамға жұмыс тауып берсем. Болашақта фитнес клубын, балаларға арналған &nbsp;ойын орталығын қолжетімді бағада ашқым келеді.– Айтар тілегіңіз болса?– Аудандық басылымның оқырманы, жанашыры көп болсын. Халыққа тілеріміз – &nbsp;бейбітшілік, тыныштық заманда өмір сүре берейік. &nbsp;Осындай дәрежеге жетіп отырғанымыз сол халықтың арқасы деп білемін.

Ерінбей еңбек ету шыңға жеткізеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Мұғалім ‒ қашанда мектептің жүрегі, қоғамның қозғаушы күші. Жақында №264 мектепте еңбек етіп жүрген білікті мұғалім Мөлдір Әбдіқаппарқызымен тілдестік.&nbsp;− Ең алдымен әңгімемізді осы салаға келген сәтіңізден бастасақ… Шәкірт тәрбиелеу, ұстаз болу сізге қандай жауапкершілік жүктейді?− Алғашында ұстаз болу менің арманым емес еді. Бірақ әкемнің «менің қызым ұстаз болады» деген сөзі осы салаға бастап келді. Дегенмен осы таңдауыма еш өкінген емеспін. Қиындығы мен қуанышы қатар жүрсе де, білім беру арқылы әрбір күнімнің сауапқа толы болатыны есіме түскенде әкеме ерекше &nbsp;алғыс айтамын.Мектеп қабырғасындағы ұстаздық қадамым 2006 жылы №101 мектеп-лицейінде басталды. Бастапқыда үлкен жауапкершілікті артқан соң, ішкі қорқынышымның болғаны рас. Алайда мамандығыма деген қызығушылығымды арттырып, көмек беріп, шәкірт тәрбиелеуге үйрететін ұлағатты ұстаздар көп болды. Сол кісілермен тәжірибе алмаса отырып, оқушыға жан-жақты білім беруді меңгердім.Алғаш рет шәкірттерімнің алдына барған кезде ұстаз болу өмірімдегі ең бақытты әрі маңызды сәт екенін ұқтым. Әр күн сайын қайталанатын сабақ барысы үлкен дайындықты, ізденісті, жан-жақтылықты қажет етеді. Ұстаз шәкіртке бар болмысымен үлгі, сондықтан өзіңді ұстау мәдениеті маңызды саналады. «Ұстазға қарап шәкірт өседі» дегендей, әрбір шәкірттің бойындағы қыр-сырын ашуға, сенімдерін ақтауға талпынып келемін. 2010-2011 оқу жылдары алғашқы шәкірттерім түлек атанды. Бүгінде білім берген оқушыларым әр түрлі сала &nbsp;бойынша маман иесі болып қызмет етуде. Олардың ел дамуына үлес қосып, жақсы маман иесі болғанына қуанамын.− Уақыт өткен сайын сала мамандарына жүктелетін талап та жоғарылып келеді. Жаңа заманға сай ұстаз қандай қабілеттерге ие болу керек деп ойлайсыз?− Мұғалім заман ағымына ілесіп отыру керек, өйткені адам үнемі ізденіс үстінде жүрмесе мидың жұмыс істеуі бәсеңдейді. Бұл − ғылымда дәлелденген қағида. Жан-жақтылыққа, үйренуге, ізденуге, оқуға қазір талпынбасақ болашақ ұрпағымыздың дамуына кедергі келетіні анық. Өйткені заман ағымына қарай білімді жаңартып, ақпараттық технологияларды күнделікті өмірде қолдана білу керек. Сондықтан мұғалімнің кәсіби маман болғаны дұрыс.«Ұстаздық ету – өзгенің бақытын аялау, өзіңнің уақытыңды аямау» деген сөз бекер айтылмаған. Біліммен қоса тәрбиені қатар алып жүру де – уақыт талабы. Бұл бағытта оқушылармен үнемі тәрбиелік іс-шаралар, сайыстар, кездесулер, саяхаттар ұйымдастырып отырамын. Игі істер мен жақсылықтарды құлақпен есту балалардың қызығушылығын оята қоймайды, тек айтылған дүниелерді қолмен ұстап, көзбен көрсе ғана белсенділіктері артады. Сонымен қоса біздің атқарған жұмыстарымыз оқушылардың жан-жақтылығына, қоғамда өзін ұстай білуіне, сөйлеуіне септігі тиеді деген сенімдемін. Шынында жер үстінде адам тәрбиелеуден асқан абройлы іс, ардақты жұмыс жоқ.− Қай саланы алып қарасақ та, қиындығы қатар жүретіні рас. Білім саласында сізді қандай мәселе алаңдатады?− Әрине қай саланы алсақ та, қиындықсыз болмайды. Егер адам өз жұмысын шынайы, бар ынтасымен сүйіп істесе алынбайтын қамал жоқ. Әрбір жұмысымызды разылықпен бастасақ, берекелі болатыны анық.Білім саласында көптеген алаңдататын мәселелер бар. Соның бірі − оқулықтағы күрделенген тапсырмалар. Келешекте оқушылардың &nbsp;деңгейіне қарай тапсырмалар берілсе және көлемі біршама азайтылса &nbsp;деген ұсынысым бар.− Ұстаздың мерейлі сәті оқушылардың жетістігінен де байқалып жатады. Осы орайда талапты та талантты шәкірттеріңіз жайлы да айтып берсеңіз…− &nbsp;Білім жүйесінің жаны да, жүрегі де − ұстаз. Ал ұстаздың мерейін көтеріп, еңбегін ақтайтын шәкірті. Білім алу барысында ата-ана, ұстаз, білім алушы болып үштікті берік ұстансақ, әрбір шәкіртіміздің жетістікке жетеріне сенемін. Әрбір шәкірттің бойында талап та, талант та болады. Осы кезге дейін мектепті «Алтын белгімен» бітірген шәкірттеріммен, «Білім инновация лицейінде», НЗМ мектептерінде оқуын жалғастырып жүрген оқушыларыммен мақтана аламын. &nbsp;Қазіргі таңда мектеп бітіруші түлектерімнен үлкен үміт күтудемін. Сонымен қоса облыстық, қалалық, мектепішілік жарыстарда жүлделі орындармен марапатталған оқушыларым да жеткілікті.− &nbsp;Сұхбатыңызға рақмет!

Мөлдір Әбдіқаппарқызы: Білім жүйесінің жаны да, жүрегі де – ұстаз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығын иеленгендердің ішінде Сыр бойының перзенттер бар. Оның бірі – жыршы, киелі өнердің насихатшысы Күнсұлу Түрікпен. Қуанышты сәтте Күнсұлумен сұхбаттасудың сәті түсті.– Күнсұлу, «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» шыққан жеңісіңіз құтты болсын. Бұл сыйлық кез келгенге берілмейтіні белгілі. «Дарын» жастар сыйлығын алғандағы әсеріңіз?..– Расында, «Дарын» мемлекеттік сыйлығы дарынды, шығармашыл жастарға үлкен шабыт сыйлайтын мемлекеттік сыйлықтың баспалдағы деп түсінемін. Әрине, «Дарын» сыйлығына шашасына шаң жұқтырмайтын талантты үміткерлер аз болған жоқ. Несібемізге орай биыл бұл сыйлықты өнердің ішінде жыр өнеріне бергенді жөн көрген болу керек. «Сырдың елі – жырдың елі». Сыр елі – жырдың ошағын сөндірмеген, қасиетті өнердің қарашаңырағы. Бұл сыйлық Сыр мәдениетінің, оның ішінде жырдың айналасында жүрген Сыр жыршыларының ортақ жеңісі дер едім. Осындай мәртебеге қол жеткізудегі әсерді сөзбен жеткізе алмаймын. Өнердегі еңбегімізді бағалап, осындай құрметке бөлегені үшін еліме алғысым шексіз. Мені қолдаған, «Дарын» сыйлығына ұсынған сырбойылықтарға, облыстық мәдениет басқармасына, облыстық халық шығармашылығы ұжымына ризашылығымды білдіремін. Сонымен қатар менің жетістікке жетуіме септігін тигізген өмірдегі алғашқы ұстазым – ата-анама, өнердегі ұстаздарыма алғысымды айтамын.– Жыраулық өнердің ізін жалғап келе жатқан жас буынның бірісіз. Шығармашылығыңызда нендей жаңалық бар?– Осыдан бір-екі жыл бұрын жыршылық өнерді насихаттау мақсатында Марат Сүгірбай деген азаматпен бірге бірнеше фестиваль ұйымдастырдық. Бұл фестиваль нәтижелі болды. Жастардың ата мұрасын көзінің қарашығындай сақтап, қасиетті өнердің болашағына бей-жай қарай алмайтынына көзіміз жетті. Бұл мақсатта біршама жобалар жасадық. «Жырласа, жастар жырласын!» атты кең көлемде республикалық фестиваль ұйымдастырдық. Сол шараның ізінше өзім «Ән, терме, домбыра курсы» жұмысын бастадым. Онлайн форматтағы курстың мақсаты – жастардың дәстүрлі ән-жыр өнеріне деген қызығушылығын ояту. Бір қызығы, бұл курсқа бұрын қолына домбыра ұстап көрмеген, жыр айтып көрмеген, тіпті жырдың не екенін білмейтін талапкерлер де қызығушылық білдіріп, қатысуда. Олардың ынтасы мені қуантады. Бір-екі аптаның ішінде жырды түсінгендер аз емес. Сондай-ақ курсқа шетелдегі қандас бауырларымыз қатысуда. Бұл арқылы әр қазақтың қанында бар дәстүрлі жыр өнеріне үлкен жауапкершілікпен қарайтынын түсіндім. Сонымен қатар кәсіби шеберлігін арттырып жүрген аға буын, орта буын өкілдері де бар. Курстың алғашқы кезеңін аяқтадық. Бүгінде екінші кезеңге талапкерлерді қабылдау басталады. Болашақта бұл курсты үлкен жыр мектебіне айналдырсам деген мақсатым бар.– Бір сұхбатыңызда «әрбір орындаушы өзінің жыр қорымен өлшенеді» деген екенсіз. Сіздің қорыңызда қанша жыр бар? Таңды таңға ұрып жыр айтқыңыз келетін сәттер болады ма?– Шынында солай. Қазіргі кезде таңнан-таңға жыр айтатын сәт болмауы мүмкін. Бірақ халық сұраған кезде тартынып қалмайтындай деңгейде әрдайым дайындық, ізденіс болуы керек. Әрине, екі-үш күн қатарынан жыр айтатын сәттер болады. Сырттан келген қандастарымыз немесе ауылдағы ағайын әлі де жыр тыңдаудан жалықпайды. Өзім сондай сәттердің куәсі болдым. Биыл карантин кезінде халықтың дәстүрлі өнерге деген қызығушылығы қайта оянды. Әр істің қайыры бар деген ғой. Сол себепті жыршылар халық жыр сұраған кезде дайын болуы керек. Өзім әрдайым дайынмын деп айта аламын.– Дәстүрлі өнерде жаңа есімдер бар ма?– Әр өңірде жаңа есімдер бар. Бір ғана Қызылорда облысының Қармақшы ауданындағы Жыраулар мектебі жыл сайын қаншама шәкірттер дайындауда. Шиелі ауданында Нартай мектебі жұмыс істеуде. Арал ауданында да Жыраулар үйі бар. Жыл сайын жыраулық өнерге жүздеген есім қадам басады. Бұл – үлкен жетістік.– Сұхбатыңызға рахмет!

Күнсұлу Түрікпен: Жырдың ошағын сөндірмеймін

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Маркетинг дәуіріне көшкелі жаңа мамандықтар сұранысқа ие бола бастады. Яғни біз бұрын назар аудармаған SMM, таргетолог, дизайнер, копирайтерлер арасында бәсекелестік болуы да заңды дүние. Бизнес саласында жүргендердің сатылымын бір ғана батырмамен миллионға жеткізіп жүрген қызылордалық Ақбөпе Мұсатаева – таңдаулы таргетолог. Өз мамандығының қыр-сырымен бөлісіп, шәкірттерін осы салада шыңдап жүрген тәжірибелі маманмен жақында сұқбаттасқан едік.– Ақбөпе Дүйсенханқызы, инфобизнес десе үрке қарайтындар көп. Бұл мамандыққа қалай қадам бастыңыз?– Өзім &nbsp;Жаңақорған ауданы Жайылма ауылында дүниеге келдім. Мектепте 9-сыныпты бітірген соң, Шымкент қаласындағы Авиценна колледжіне оқуға түсіп, мейірбике ретінде кәсіби білімімді жалғастырдым. Оны да жақсы деңгейде аяқтадым. Тұрмысқа шыққанша дәріханада 40 мың теңге жалақыға жұмыс істеп жүретінмін. Бірнеше жыл бұрын болса да, ол кезде айлығым жолым мен тамағымнан артылмайтын.Кейін тұрмысқа шығып, балалы болдым. Үйде отырып немен айналысуға болады деген ой келді. Қандай жұмыс істеймін? Қолымнан не келеді? Үйде отырып ақша табуға болатын жаңа мамандықтарды зерттей бастадым. Жеке кәсіп бастау туралы да ой келді. Ниша таңдаудан біраз қиындықтар болды. Содан инстаграм арқылы жоба сатып алдым. Сол жобаның серіктесі атанып, дайын курсты сату арқылы табыс таба бастадым. Алғашқы клиенттер өзімнің достарым, туыстарым болды. Уақыт өте тұтынушы таусыла бастады. Блогерлерге жарнама беріп көрдім, бірақ нәтиже болмады. Сол кезде алғаш рет таргет жарнамасымен &nbsp;танысып, оны инстаграм арқылы «продвигать» батырмасы арқылы жіберген болатынмын. Нәтижесі жақсы болды. Осылайша таргеттің пайдасын және ол арқылы табыстың қанша есе артатынын түсіндім, толықтай осы мамандыққа ауыстым. Нақты бір сарапшыны білмегендіктен, түрлі онлайн жоба, курсты сатып алып, соларды оқу арқылы таргет жарнамасын үйрендім.– Жеке кәсіпте сұраныстың артуы таргетке қаншалықты тәуелді?– Пандемия кезінде барлық кәсіп үйге дейін жеткізіп беру, қашықтан онлайн қызмет көрсетуге бейімделіп үлгерді. Ал кез-келген онлайн бизнес иесі таргет жарнамасын қолданады. Кәсіпкер ретінде оны қолданбау қателік сияқты. Себебі өзім бірге жұмыс істейтін жобаларда таргет қолданатындардың саудасы ең кемі 2 есе алға жылжуда. Кез-келген тұрақты клиенті бар, жақсы жүріп тұрған кәсіп иелері де таргетке жүгініп жатады. Демек, жарнаманың пайдасы көп.– Осы мамандықтың қыр-сырын айтып өтсеңіз…– Таргет жарнамасы алғаш 2015 жылдың соңында инстаграм желісіне жаңа функция ретінде қосылған еді. Басында көбі түсінбегенмен әлеуметтік желі кәсіпкер мен кәсіптің бет-бейнесін қалыптас¬тыратын ғып, өзін ұсынатын алаңға айналғанда таргетке сұраныс артып, тұтынушыны көбейтіп, табысты арттырудың тиімді құралы болып үлгерді.Тәжірибелі маман ретінде өзіме таргет жарнамасы үшін сұраныс көп. Инстаграм желісінде 92000 оқырманым бар. Күніне кем дегенде түрлі бизнес иесінен 10 жарнама келеді, солардың ішінен таңдап, 5 жарнаманы шығарамын. Бұл мамандық қазір қазақ қоғамында кеңінен қанат жайғанын мойындау керек. Сонымен бірге таргетолог мамандығы – жастарға, үйде отырған аналарға, жұмыссыз адамға керемет мүм¬кіндік. Себебі беделді кәсіпкерлердің өзі таргет жарнамасын шығара алмай, таргетологқа жүгінеді.Жоғарыда айтып өткенімдей, мейірбике болып алатын 40 000 теңге жалақымды қазір күніне тауып жүрмін. «Бизнес set» және «Cosmos» жобалары бойынша біраз қазақты таргет арқылы табыс табуға үйреттім. 3 айда жасап жатқан жобалардың сертификатталған миллионері атанып, қазір шәкірттерімнің өзі бұрынғы жылдық табысын бір айда шығарып алуда. Бұл – мен үшін үлкен қуаныш.– Мамандықтар жойылып, жаңасы пайда болып жатады. Таргет «қашанға дейін өмір сүреді» деп ойлайсыз?– Қолданыстан қашан шығатынын білмеймін. Бірақ әзірге кәсіпкерлер мен қоғамдық маңызы бар орындар үшін басты қажеттіліктің бірі. Меніңше, таргет жарнамасы қажетсіз болып қалмайды, тек өзге бағытқа өзгеріп, жаңа функциялар, әдіс-тәсілдер енуі мүмкін. Әрине, ешқандай мамандықты тон пішіп, осынша уақыт қана өзекті болып, қажеттілердің қатарында болады дей алмаймыз. Себебі кезінде бір ғана техника шыққанға дейін қаншама адам қарапайым қарды қатырып, мұздатқыш ретінде қолданды ғой. Азық-түлікті мұздатып тұру қызметі үшін мұз тасушы, оны қатырып беруші мыңдаған адам бір ғана тоңазытқыш пайда болған уақытта жұмыссыз қалып кетті. Сондықтан таргет жайлы нақты кесіп-пішіп айта алмаймын. Мүмкін, оның орнын басқа техникалар басатын шығар. Мүмкін, таргет жаңа деңгейге көтерілетін болар. Оны алдағы бесжылдықта білетін боламыз.

Жерлесіміз таргетолог саласының қыр-сырымен бөлісті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Соңғы жылдары адамды бейжай қалдырмайтын, ерекше эмоция сыйлайтын сыйлық жасау мүмкіндігі көбейді. Алтыдағы баладан алпыстағы қартқа дейін жаңа эмоция арқылы жаны рахаттанып, өмір сүруге құлшына түседі, өзіндегі шаттықты өзгелерге де таратпай тұра алмайды. Сондықтан бір ғана сыйлық бүкіл ғұмырға жететін ерекше сезім сыйлауы ғажап емес.Қызылордалық жас Әйгерім Бахытжанның арнайы мүсіншелер жасау кәсібі мыңдаған адамды қуантып келеді. Көпті қызықтырған кәсіптің құпиясы неде? Қаншалықты сұраныс бар? Осы жайында Әйгерім Бахытжанқызымен сұқбаттасудың сәті түсті.– Кәсібіңіз қаламызда жалғыз-ақ. Идея қайдан келді?– Өзім Қызылорда қаласының тұрғынымын, осында туып-өстім. 2015 жылы Астана медицина университетіне оқуға түстім. Интерн-врач боп қызмет еткім келеді. Бұйырса, резидент боламын. Бұл кәсіпті бастау жайлы карантиннің алдында, 2020 жылы наурыз айынан бастап ойға алып, көп ұзамай іске кірістік. Сол уақытта барлық салада дерлік деградация жүрді. Аурухана да жабылды, біразы онлайн режимге ауысып, кәсіптік нысандардың көбі құлдырап жатты, кейбірі жаңа жүйеге көшті. Осындай сындарлы, қиын сәтте жолдасым екеуміз туған жерге оралуға бел будық. Бірақ барған соң немен айналысамыз? Қандай кәсіп бастауға болады? Әртүрлі идеялар келіп, ойланып жүрдік. Осыған қызықтым.Шетелде осы саламен айналысатын кәсіпкерлерді көріп, Астана қаласынан оқытатын курстарды іздедім. Осылайша бір курсты тауып, оқып үйреніп алдым. Нәтижесінде енді ғана дамып, ірі қалаларда таралған кәсіп түрін Қызылордаға әкелдім. Көбінесе Солтүстік Қазақстанның тұрғындары, ата-аналар тапсырыс беріп, қызығушылық танытады.Бұл кәсіпті қолөнер түрі десе де артық емес. Себебі қолмен, зейінді бір нәрсеге шоғырландыру арқылы жасалады. Тәуекел деп осы саланы бастағанда көбісі түсінбейтін, тіпті, үрке қарайтын. Көпшіліктің көзінен мұның не қажеті бар деген секілді сұрақ көрінетін.– Алғашқы тапсырысыңызға тоқталып өтсеңіз…– Ең алғашқы тапсырысты досымның жаңа туған нәрестесіне арнайылап жасадық. Үйіндегі кісілер мынау не деп таңданып, басқаша көзқарас танытыпты. Одан кейін 5 күннен соң дайын нәтижесін, картинканы әкеліп табыстаған кезде олар таңданысын жасыра алмады. «Бұлай жасауға да бола ма? Қалай жасайды? Ерекше екен» деп қызығып, рақметін жаудырғаны есімде. Сол кезден бастап инстаграм әлеуметтік желісінде арнайы парақша ашып, нәтижені, әр тапсырысты салып отырдым. Осылайша бір адамнан бір адам естіп, әлеуметтік желі арқылы танып, разы болған тұтынушылар тегін жарнама жасай бастады.– Мүсіншелер қалай жасалады?– Туындылар арнайы ұнтақтар арқылы жасалады. Өзіндік құрамына сай ұнтақтарды араластыру арқылы қажетті массаны, өнімді аламыз. Цемент тектес арнайы ұнтақты араластырып қалыпқа құйған соң, өзінің формасына еніп, қатып, ерекше мүсіншеге айналады. Бізде ата-аналар баласы дүниеге келгенде, үш күн өткенде, бір ай, алты ай, бір жас мерзімінде де естелік үшін жасатады. Тіпті, отбасындағы үш-төрт балаға жасайтындар да бар. Мұның бәрі де естелік. Қағаз секілді жыртылып, сарғайып кетпейді, су өтпейді. Қайда, қанша уақыт сақтасаңыз да сол қалпында тұрады. Мәселен, баланың картинасына қашан өмірге келгені, сағаты, салмағы, бойы жазылып, әдемі ескерткіш ретінде көңілге жылылық сыйлайды. Баланың, үлкен адамның, тіпті, шетелдерде иттің, мысықтың аяқтарының мүсінін жасап жатады. Мұнда аяқтың, қолдың әр клеткасы, ізі анық әрі толық түсетіндіктен, мұны бір жағынан ДНК анықтамасы десек те болады. Смартфондарда «саусақтың ізі» арқылы тіркелу, сол арқылы телефонды ашу жүйесі енгізілген ғой. Сол секілді мұнда да адам қолының өзіне ғана тән сызықтары, қайталанбайтын әр қыртысы, қолдың көлемі өз қалпында, жүз пайыз анық көрінеді.– Ерекше тапсырыстар болды ма?– Ата-ананың талабына, талғамына сай жасай беремін. Мысалы, маған бір ата-ана теңіз, біреуі батыр, біреуі жұлдыз, бірі ғарышкер бейнесіндегі мүсіншелерге тапсырыс берген еді. Барлығы да талғамға байланысты.Ерекше есімде қалған бір тапсырыс бар. Медицина саласында жүрген мықты хирург, офтальмологқа ағайға арналған сыйлыққа тапсырыс берді. Әріптестері қанша көзді емдеп, қанша адамның өмірін аман алып қалған, тағдырына әсер еткен дәрігердің қолын мүсіншеге айналдырып, ескерткіш әрі бағалы сыйлық ретінде ұсынды.Бұл салада сұраныс жоғары десем артық емес. Көбіне аудан, ауылдан сұрап жатады. Өкінішке қарай, қаланың ішінен тапсырыс қабылдап, жеткізетіндіктен сырт жақтарға шығуға мүмкіндік аз. Соған қарамастан ата-аналар Қазалыдан, Шиеліден келіп, естелік ретінде сақтап қалу үшін баланың қолы, аяғының мүсіншелерін алып жатады. Бағасы маңызды емес. Бұл атадан балаға мұра сияқты, жүрекке жылу сыйлап, жылдан жылға сақтала беретіндіктен, құнсыз, өлшеусіз сыйлық.– Сұқбат үшін рақмет!

Қызылордалық жас ерекше кәсіппен айналысады

Әділбек Жаханов: Халық ‒ менің университетім 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Ел асып, еңбектеніп жүрген жастар көп. Бірі ғылым арқылы, бірі техника арқылы адамзатқа пайдасын тигізіп жатса, енді бірі кәсібімен кеңге қанат жаюда. Маңдай терді кәсіппен байланыстырған Жасұлан Серіков — АҚШ-қа көшкен қызылордалықтың бірі.— Жасұлан аға, АҚШ-қа қашан көштіңіз? Америка қандай мүмкіндіктер сыйлады?— Өткен жылдың маусым айында отбасымызбен түгел осында көшіп келдік.Тура бір жыл болыпты. Отбасымызбен грин карта ұтып алған едік. Ал грин карта Америкаға заңды түрде кіріп шығуға, сонда өмір сүруге, кәсіп бастауға мүмкіндік береді.Осындай мүмкіндікті неге пайдаланып көрмеске деген ниетпен көшкен едік. Бізге тек екі түрлі шектеу бар. Біріншіден, мемлекеттік қызметке орналаса алмаймыз. Екіншісі, сайлауға қатысып, дауыс бере алмаймыз. Әрине, екеуінің де бізге ешқандай қажеттілігі жоқ. Одан бөлек американдықтарға берілетін барлық мүмкіндік пен құқықтық артықшылықтар бізге де ортақ.&nbsp;Американың берген мүмкіндіктеріне тоқталсақ. Алдымен мен үшін кәсіп бастауға үлкен мүмкіндік берді. Жақында 7 %-пен автокредит алдым. Қазақстанда автокредит жағы қиындау. Бастысы, осы кішкентай бизнес жобам арқылы отбасымды материалдық жағынан қамтамасыз етіп, ай сайынғы жалдамалы пәтердің ақысын төлеп отырмын. Төрт баламның үшеуі ең үздік мектепте білім алады. Медицина жағынан тегін, сапалы қызметтер бар. Мұның бәрі — мен үшін де, отбасым үшін де үлкен мүмкіндік.&nbsp;— Жақында Абай облысында орын алған өрт кезінде қаншама қарапайым қызметкерлер, қазақтың азаматтары жалын құшты. АҚШ-та адам өмірінен былай қойғанда, табиғаттың қауіпсіздігіне қатаң қарайтын секілді...&nbsp;— Өрт – тілсіз жау. Мұндай төтенше жағдай, өкінішке орай, барлық елде орын алып жатады. Америкада қай салада болмасын, адам өміріне, өмір қауіпсіздігіне баса назар аударады. Абай облысындағы жағдай барысында өрт сөндірушілердің қауіпсіздігіне қатысты қорқынышты ақпараттарды естіп отырмыз. Тіпті, дұрыс аяқ киімі де болмаған екен. Соған қарамастан өрт сөндіруге аттанған. Америкалықтар адам өмірі түгіл бір түйір талдың хал-жағдайына бейжай қарамайды. Яғни, заң барлығына ортақ. Басқа елдермен салыстырғанда өрт кезінде адам шығыны аз.&nbsp;— «Жан аямай кәсіп қыл» дейді Абай атамыз. Кәсіпкерлікке қалай келдіңіз? &nbsp;— Қызылордада жүрген кезімде де шағын ИП, кішкентай кәсіптерім болды. Әрине, ірі кәсіпкер болдым деп айта алмаймын. Алайда кәсіп арқылы қажетті шығындарды жауып, отбасымды қамтамасыз етіп жүрдім.«Атамекен» &nbsp;кәсіпкерлер палатасында жұмыс істедім. Жалпы тәжірибе бар. Дегенмен кәсіп бастау, оны дөңгелетіп әкету оңай емес.&nbsp;Америкада кәсіпкерлердің жобаларына үкімет араласпайды, тиіспейді. Тек заңмен жүрсеңіз болды. Америкалықтардың жауапкершілігі шектеулі формасы LLC деп аталады. Жақында сәуір айында кәсіпкер ретінде сонда тіркелдім. Жүк көлігін алып, кәсібімізді бастап кеттік. Әрине, алғашқы ай қиынға соқты, тапсырыс болмады. Алайда біртіндеп тапсырыстар, қызығушылық танытушылар артып келеді. Бұйырса, долларлық миллионер атансақ деген мақсатымыз бар. Бір жылдаң соң нәтижемізді көреміз. Бізде, Қазақстанда, қара жұмыс деп бөліп қараймыз. Бәрі жұмсақ креслода, таза орында жұмыс істегісі келеді. Ал Америкада жұмысты қиын, оңай, жақсы, жаман деп бөлмейді. Жүк тасушының өзі жақсы жұмыс. Адал еңбекпен келсе болды.— Алдағы уақытта қандай жоспарларыңыз бар? Туған жерге тың идеялармен оралу ойда жоқ па?— Шынымды айтсам, өзім де Америкаға сондай мақсатпен келдім. &nbsp;Осында жұмыс істеп, кәсіп жүргізіп, осы елдің артықшылығы мен жақсы жақтарын бойыма сіңіріп, қажетсіз тұсын қалдырып, тәжірибе жинақтағым келеді. Содан кейін араға 3-4 жыл салып, керегімді алған соң елге оралып, жиған білімімді іске асыру ойымда бар. Балаларым тіл үйреніп, үлкен ұлым 11 сыныпты бітірген соң ЖОО-ға түссе, бірінші арманым сол. Одан кейін кәсібімді дөңгелетіп, миллионер атану мақсаты тұр. Осы екеуі орындалған соң Қызылордаға оралып, ата-анамның, достарымның қасында болсам деймін. Әрине, бірнеше жылдан соң қандай ойда болатынымды білмеймін. Бірақ қазіргі мақсатым тәжірибелі кәсіпкер ретінде елге оралу боп тұр.&nbsp;Ойда тың идея, іске асырылар жобалар көп. &nbsp;Іске асырам деген адам, нәтиже шығарамыз деген ұжым болса, еститін құлақ болса, уақыт жоғалтпай, ештеңені күтпей, қазірден-ақ іске асыруға болады.&nbsp;— Әдемі әңгімеңізге рақмет!&nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат