<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде эстрадалық әуен мен жанрішілік ағымның танымалдыққа ие болуы классикалық музыкадағы тыңдарман санын азайтуда. Содан болар, әнге әуес жас өрен кәсіби білім аларда академиялық вокалдан бойын аулақ ұстап, эстрадалық ән айту мәнерін игеруге тырысады. Оған саладағы коммерциялық мүмкіндік, аудитория аясы секілді артықшылық әсер етсе керек. Әйтеуір академиялық вокал өкілі өнерге адал, жанкешті күйде кенже қалып келеді. Осы орайда қызылордалық жас вокалист Саят Сақитжанмен тілдесіп, музыкадағы соңғы үрдіс төңірегінде ой бөлісудің сәті түскен еді.&nbsp;– Саят, сізбен тетелес буынның негізгі таңдауы заманауи поп-музыкаға жақындау. Сондықтан әңгімені неліктен академиялық вокалды таңдағаныңыздан бастасақ…&nbsp;– Дұрыс айтасыз, қазір жастардың талғамы, танымы, дүниені қабылдау өресі мүлде бөлек. Буынның қалыптан тыс ойлау жүйесі өнерден де байқалады. Мәселен, сіз айтып отырған үрдіс жалғыз академиялық вокалға қатысты емес, бүтін классикалық музыкаға тән мәселе. Қоғамда классикалық музыканы еуропалық стиль немесе ақсүйектердің ермегі деп қабылдайтын келте түсінік әлі де болса жойылған жоқ. Кедергі осында. Бұл уақыт еншісіндегі өзгеріс деп ойлаймын. Өзіме келер болсам, мен Аралдың тумасымын. Бала кезден музыкаға аңсарым ауып, мектеп қабырғасында жүріп-ақ болашақ туралы армандай білдім. Түрлі жанрда ән орындап, музыкаға ынтамды ұштадым. Ізденсем деген адамға мүмкіндік мол емес пе? Ғаламтордан атақты әншілердің мәнерін, дауыс ырғағын қайталау арқылы жаныма жақын жанр опера екенін түсіндім. Сол себепті, мектеп бітірген шақта мамандық таңдауға қатысты мәселе болмады. Түйсігім академиялық вокал мамандығын игеру қажетін сездіргендей. Осылайша 2022 жылы жылы Қызылорда қаласындағы Қазанғап атындағы музыкалық колледжді сәтті аяқтадым.– Сіз үшін классикалық музыка несімен құнды?&nbsp;– Әлем музыкадан құралады. Байқасаңыз, біз жабырқаған немесе қуанған сәтте музыкаға жақындаймыз, ішкі сезімдерімізбен мәндес иірім іздейміз. Себебі адам сезімге тәуелді. Оған қоса әуендегі сезім иірімі бірде тасып, бірде байсал тартып, автордың толғанысы жаралы жанымызды жазады. Сезімнің бәрін классикалық музыкадан табуға болады. Оның үстіне Иоганн Себастьян Бах, Вольфганг Амадей Моцарт, Людвиг Ван Бетховен, Рихард Вильгельм Вагнер, Петр Ильич Чайковский секілді данышпандардың шы­ғармасын тыңдаудың өзі эстетикалық ләззат сыйлайды. Олардың ғажайып туындысы, ерекше стилі музыканың даму бағытын айқындады. Сондай-ақ классикалық музыканың басқа жанрдан ерекшелігі өміршеңдігі дер едім. Ғасыр өтсе де бүгінге жетіп, назарда қалу да үлкен жеңіс. Мысалы, поп-музыка жанрындағы орындаушының халық жадында ұзақ сақталуы қиын. Осы себептен де бұл бағыттың өлшемін, өнегесін, маңызын сезінуге болатындай.&nbsp;– Жасыратыны жоқ, классикалық музыканың тыңдарманы аз. Вокалистер ортасында «классикалық музыка тыңдарманы ақылды болуы&nbsp;керек» деген әзіл-шыны аралас пікір де кездеседі. Рас, музыканың негізгі қызметі ақыл емес, эмоция жеткізу екенін ескерсе, бұл қарсы аргументке жатпас. Сіздің ойыңызша, бұл бағыттың тыңдарман жоғалтуына не себеп?&nbsp;– Орынды сұрақ. Алдымен жанр түрлерінің көбейгенін естен шығармау қажет. Өткен ғасырға дейін халықтың сұранысындағы музыка жанры санаулы болмаса да, аз еді. Ал бүгінде мыңдаған жанр таңдау аясын кеңейтті. Таңдау бар жерде бір бағыттың ұзақ сақталуы мүмкін емес. Оның үстіне адамзаттың өмір сүру салты өзгерді. Жұмыста, көшеде жылдамдық артты. Соған орай ойнақы ырғақты, жеңіл әуен қажеттілікке айналғаны бар.&nbsp;Тағы бір басты себеп, операны тұралатқан – нарық талабы. Музыкалық өнім коммерциялық мүдде тұрғысында өз-өзін ақтамаса, танылу қиындау. Ал танылмаған өнім пайда әкелмейтіні белгілі. Міне, осындай бір-бірімен тығыз байланысты әлеуметтік жүйе осы күйге түсірді. Әрине, жағдай соншалықты мүшкіл деген орынсыз болар. Қазір классикалық музыканы дамытып, танымал етуге жұмыс істейтін авторлар, топтар жетерлік. Тіпті классиканың сарқыншағына айналған неоклассика жанры да жанданып келеді.&nbsp;– Әтір иісін Франциямен байланыстыру секілді классикалық музыканың «дыбыс бояуын» да Еуропа мәдениетінен хабар береді деген таптаурын ой бар. Анығы, аспаптық музыка жайында. Сіздің ойыңызша классикалық музыкада қазақ қолтаңбасы бар ма?– Маған классикалық музыканың өзге бағыты туралы айту әлі ерте шығар. Сондықтан тек опера жанрындағы қазақ қолтаңбасы туралы ойымды білдірейін. Операда Лучано Паваротти, Монсеррат Кабалье, Андреа Бочелли, Хосе Каррерас секілді тұлғалар ұлтының абыройын асқақтатқаны білеміз. Қазақ халқынан да танымалопера әншілері шыққан. Әлібек Дінішев, Ермек Серкебаев, Күләш Бәйсейітова, Кәукен Кенжетаев секілді дара тұлғалар Қазақстанда ғана емес, әлемдік дәрежеде лайықты өнер көрсетті. Кейінгі толқынның қатарында Майра Мұхамедқызы, Толқын Забирова, Сүндет Байғожин, Талғат Күзембаев секілді кәсіби майталмандарды айта аламын. Аталған әншілердің барлығынан үлгі алып, өнерде бет түзейтін тұлға санатына балаймын. Сондықтан ән өнері қанына сіңген қазақтан әлі талай мықтының шығары анық.&nbsp;– Сұхбатыңызға рақмет!

Саят Сақитжан: Әлем музыкадан құралады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бағдат Жақсылықұлының есімі аудан жұртына қоғам белсендісі, Тереңөзек кентінің жергілікті қоғамдастық жиынының төрағасы ретінде белгілі. Белсенді азамат бірер жыл бұрын облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың қосымша жер ашып, көкөніс, бақша дақылдарын егуге ынталы азаматтарға табыстау жөніндегі тапсырмасына сәйкес өз ұсыныстарын аудан әкімдігіне жеткізген болатын.. Міне сол уақыттан бері қолынан іс келетін, адал еңбекті ту еткен азаматтардың басын қосып, игі істің басы-қасынан табылып жүрген жайы бар. Біз көктемгі егін жұмыстарының алдында Бағдат Жақсылықұлымен сұхбаттасқан едік.– Бағдат Жақсылықұлы, біз өзіңізді қоғам белсендісі ретінде танимыз. Оқырмандарға өзіңіз туралы айтып өтсеңіз.– Рақмет! Мен Тереңөзек кентінің тумасымын. Осында өсіп, мектеп бітіріп, колледж оқып, азамат болып қалыптаса білдім. Түрлі салаларда жұмыс жасап, тәжірибе жинақтадым. Қазір аудандық ауруханада еңбек етемін. Менің басты мақсатым – туған жеріміздің дамуына атсалысу. Жалпы елге қызмет ету белгілі бір лауазымды меншіктеп, мәртебеге ие болуға байланысты емес. Бәріміз де қоғам дамуына атсалыса аламыз. Оның үстіне биліктің де қазір халыққа деген көз-қарасы өзгерді. Негізі бірлесе еңбек етсек, ұтамыз. Әр басшы өз міндетіне адал болып, халықпен жақын араласып, тұрғындардың ұсыныс-пікірін, шағымын тыңдай алуы керек. Тыңдағаннан кейін оның шешілу жолдарын қарастырып, нақты нәтижеге жұмыс істеу – маңызды рөл ойнайды. Өзімді биліктің де, халықтың да белортасында жүрген еркін азамат деп есептеймін.– Тереңөзек кентінің жергілікті қоғамдастық жиынының төрағасысыз. Осы жұмысыңыз туралы айтсаңыз.– Елімізде заң көп. Сол заңдарды дұрыс жұмыс істете алсақ, өмір сүру сапамыз артады. Заңнан бөлек нормативтік құқықтық актілер бар. Мәселен, Тереңөзек кентінің жергілікті қоғамдастық жиналысының Регламенті аудандық мәслихаттың шешімімен бекітілген. Ол «ҚР Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару» туралы Заңына және Ұлттық экономика министрiнiң бұйрығына сәйкес әзiрленген. Негізі жергілікті қоғамдастық дегеніміз – шекараларында жергілікті өзін-өзі басқару жүзеге асырылатын, оның органдары құрылатын және жұмыс істейтін тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс аумағында тұратын тұрғындардың (жергілікті қоғамдастық мүшелерінің) жиынтығы саналады. Жергілікті қоғамдастық жиналысы – жергілікті қоғамдастық жиыны жіберген жергілікті қоғамдастық өкілдерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шекте және тәртіппен жергілікті маңызы бар мәселелерді шешуге қатысуы болып табылады.– Сонда ол қандай мәселелер?– Ол – бағдарламалық құжаттардың, жергілікті қоғамдастықты дамыту бағдарламаларының жобаларын талқылау және қарау мәселелері екені мәлім. Сондай-ақ біздің Тереңөзек кенті бюджетінің жобасын және бюджеттің атқарылуы туралы есепті келісуге құқығымыз бар екенін айта кетейін. Жергілікті қоғамдастық жиыны Тереңөзек кенті әкімі аппаратының коммуналдық меншігін басқару жөніндегі шешімдеріне келісім беру құзіретіне ие. Бюджеттің атқарылуын мониторингтеу мақсатында жиналысқа қатысушылар қатарынан жергілікті қоғамдастық комиссиясын құруымызға да болады. Мұнан бөлек жергілікті қоғамдастықтың өзекті мәселелерін, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қозғайтын нормативтік-құқықтық актілердің жобаларын талқылай аламыз. Сонымен қатар жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын және тиісті аумақтарда орналасқан мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың басшыларын тағайындау бойынша ұсыныстар енгізуімізге болады. Ең бастысы жергілікті қоғамдастық жиыны ағымдағы мәселелер бойынша өткізіледі. Мысалы қосымша жер ашып, бақша, көкөніс дақылдарын егушілерге қолайлы жағдай жасау жұмысы да біз көтеріп, жолға қойылған көп мәселенің бірі екенін көпшілік жақсы біледі.– Ендігі әңгімемізді осы жұмыс жөнінде жалғастырсақ. Жалпы бұл кімнің идеясы, бұл істің басы-қасында ең бірінші кімдер болды?– Бұл облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың идеясы, бастамасы болатын. Аймақ басшысы қала, аудан әкімдеріне қосымша жер ашып, егін егуге ынталы азаматтарға табыстауды тапсырғаны белгілі. Бұл жұмыс ауданымызда 2022 жылы қарқынды түрде жүргізілді. Ол кезде ауданымыздың әкімі Мұрат Ергешбаев еді. Мен аудан басшысының қабылдауында болып, ол кісі қолдау білдірді. Сөйтіп сол кездегі ауылшаруашылығы және жер қатынастары бөлімінің басшысы Нұрбол Жұмабековке тапсырма беріп, кент әкімі Ержан Бахтияровпен бірлесе қосымша жер ашудың қамына кірістік. Ол кезде Берік Сәрменбаев аудан әкімінің орынбасары болатын. Бекеңмен сол кезде танысып, білісіп, осы жұмыстарды жандандырған едік. Қазір аудан әкімі ретінде қолдау білдіруде. Сондықтан азаматтарға айтар алғысымыз шексіз. Жалпы еңбек етемін деген азаматтарға мүмкіндік мол. Тек ерінбеу керек, іздену қажет.– Қосымша жерлер кімдерге беріледі?– Бірінші кезекте аз қамтамасыз етілген отбасыларға береміз. Оның ішінде асыраушысынан айырылған, көпбалалы және мүмкіндігі шектеулі азаматы бар отбасылар бар. Солардан артылса, басқа да азаматтардың бақша, көкөніс егуіне қолдау білдіреміз. Өзіңіз білетіндей, ауданда 2022 жылы 210 гектар қосымша жер ашылып, 865 отбасы бақша дақылдарын ексе, былтыр жер көлемі 359 гектарға дейін артып, 1105 отбасы әлеуметтік маңызы бар картоп, көкөніс, бақша өнімдерін орналастырды. Биылғы жоспар бойынша 500 гектарға жуық жер әзірленіп, бақша дақылдарын егуге ынталы тұрғындарға ұсынылмақ. Ал Тереңөзек кентінде 2023 жылы 2 гектар жер ашылса, биыл 5 гектардай жер ашылып, табысталады. Келесі жылы қосымша ашылатын жер көлемі тағы да ұлғаяды. Бұл жөнінде аудан әкімі Б.Сәрменбаев айтып, қолдау білдіретінін жеткізген болатын.– Қосымша жерді ашу, оған су жеткізу, қатынау жұмыстары қалай ұйымдастырылады?– Қосымша жер ашуға, оған су жеткізуге кент әкімдігі мен аудандық ауылшаруашылығы және жер қатынастары бөлімі жауапты. Бұл бойынша облыс, аудан әкімі тарапынан нақты тапсырма беріліп, арнайы маман белгіленген. Әрине, өзіміз де басы-қасында жүреміз. Біздің ортақ мақсатымыз – бірлесе еңбек ету арқылы нәтижеге жету болып табылады.&nbsp;– Бірлесе еңбек ете жүріп бірліктің нығаюына да үлес қосып жүр екенсіздер…– Иә, қосымша ашылған жерге қатынауымыздың өзі бірлігімізді, сыйластығымызды арттыруда. Бір жерге жиналып, бірлесе қатынаймыз. Кімнің көлігі бос болса, сол ортақ чатымызда айтады, сөйтіп бір-бірімізді алып кетеміз, алып қайтамыз. Ас-суымызды да бірге ішіп-жейміз. Мұның бәрі бірліктің нығаюына, берекенің артуына сеп болады.– Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Сырдариялықтар  егін егіп, мол өнім алуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Миллиондардың алдында тікелей эфир жүргізіп, жылдар бойы телекөрерменнің сеніміне ие болған журналистер көп емес. Өткір тіл, байсалды болмыс, харизмасымен ерекшеленетін тележурналистің бірі – «Анаға тағзым» орталығының басшысы Алтынай Молжанова.–&nbsp;Алтынай Бекмағанбетқызы, айта да, жаза да білетін журналиссіз. Өзіңіз 25 жыл жұмыс істеген телевизиядан алшақтап, мемлекеттік қызметке бет бұруыңызға не себеп болды?<blockquote>– Журналистикадан мүлде қол үзіп кету мүмкін емес. Қай кезде де журналист ретінде қоғамның әр өзгерісін бағамдап, мәселені алдын ала сезіп, кейде жақсылықтың нышанын байқап қалатынымыз рас. Көзқарасым бұрынғыша. Телеарнада қай сала өкілінен сұхбат алар болсақ, алдын ала сол бағытты әбден зерттеп, танысатынбыз. Сондықтан руханият саласы маған бейтаныс дей алмаймын, медиадағы тәжірибем бұл қызметте де көп көмегін тигізуде. Былтыр мен үшін өзгерістер жылы болды. Мұның алдында іштей жаңашылдықты қалап, басқа бағытта, өзге ортада еңбек етуге ниеттеніп, жолдасым екеуміз Астанаға көшуге қамдандық. Бұл ой бұрыннан болды. Ұлттық арнадан бірнеше рет ұсыныс та түсті. Мұндайда жауапкершілік жағын көп ойлайтынмын. Қанша зиялы қауым өкілімен сұхбаттасып, ұзақ жыл тікелей эфирді тізгіндесем де, жаңа қызметке ауысуды кейінге шегере бердім. Себебі көтере алмайтын шоқпарды беліме байлағым келмейтін. Мен үшін мойынға алған тапсырманы тиянақты орындау, өлтіріл, бірақ уақытылы тапсыру өте маңызды. Тіпті телевидениеде жүргенде бас продюссер ретінде сценарийім сол күні жазылмай қалса, түнімен ұйқым қашып, сүбелі сөз, әдемі тіркес ойыма келсе, бірден қағазға жазып қоятынмын. Жұмыстағы осы қасиетім басқа жаққа ауысу туралы шешім қабылдамауыма үлкен әсер етті. Бір жағынан ол кезде ұлымыз бен қызымыз Назарбаев мектебінде білім алатын. Зияткерлік мектептің емтиханынан өту, сол ортада қалыптасу оңай емес. Сондықтан олардың оқуын орта жолдан үзіп, жаңа қалаға әкетуді қаламадық. Қазір ұлымыз Алматыдағы ҚБТУ-дың магистратурасында оқиды, ал қызымыз Назарбаев университетінің магистратурасын бітіріп, Астанадағы компанияға жұмысқа орналасты. «Елордада қызмет етудің сәті енді түскен секілді. Экраннан көріну мақсат емес, продюсер, мүмкін сценарист ретінде жұмыс істермін» деген ойға келдім. Дайындалғанымыз сондай барлық киімдерімізді жинап, үйді әне-міне сатуға шығарғалы жүргенбіз. Былтыр шілде айында осы жұмысқа ұсыныс түскенде, жолдасыммен ойласып, Қызылордада қалу туралы шешімге келдік.</blockquote>–&nbsp;«Анаға тағзым» орталығын ашуға не себеп болды? Өзге өңірде мұндай орталық бар ма?<blockquote>– Мұның алдында «Анаға тағзым» орталығы Бердібек Сапарбаевтың бастамасымен Жамбыл, Ақтөбе облыстарында бой көтерді. Ал үшінші орталық Қызылордада ашылды. Бердібек Машбекұлын жақсы танитын азаматтар ол кісінің анаға деген құрметі ерекше болғанын жиі айтады. Бәріміз де аяулы жанды құрметтейміз, бірақ ол кісі бір емес, барлық ананың әлеуметтік жағдайына алаңдады. Әйел анаға деген құрметтің белгісі ретінде ақ үй тұрғызу, «Анаға тағзым» орталығын ашуды армандап, оны іске асырды. Бүгінде сол ізді Нұрлыбек Нәлібаев жалғастыруда.</blockquote><h2 style="text-align:justify;">Әйел тыныш болса, әлем тыныш</h2>–&nbsp;Бір сөзбен айтсақ, аналарды қолдайтын орталық…<blockquote>– Иә, әйел тыныш болса, әлем тыныш. Әйелдің жүрегіне жайлылық орнаса, отбасында да жылы аура қалыптасады. Біз жұмыспен қамту орталығы немесе «міне үй, мынау кілт» деп пәтер беретін, емделуге жолдама дайындайтын ғимарат емеспіз. Бірақ қыз-келіншектерді рухани тұрғыда демеп, дамуына қолдау көрсете аламыз.&nbsp;«Анаға тағзым» орталығы ашылғанда «Неге әдемі ғимарат тұрғыза береді, одан да аурухана салмай ма?» дегендер де болды. Алайда қазір рухани ортаны аңсайтын, зиялы қауыммен араласып, жақсыны көргісі келетін үйде отырған аналар көп. Өткенде ауылда туып-өскен студент қыз орталықты аралап, «Мен мұндай әдемілік тек Астана мен Алматыда ғана болады деп ойладым» дейді. Неліктен олар әдеміні басқа жақтан іздеуі керек, өз қаласында да сұлулыққа көзін тойдырсын, бірге дамитын орта тапсын. Ал жуырда бір келіншек «миымды тынықтырғым келеді, әдемілікке қарап аз уақыт отырсам бола ма?» деп келіпті. Байқадыңыз ба, әйелдерге көркемдікпен қатар өзін қолдайтын орта керек.&nbsp;Біздің ұжымда бойжеткендермен бірге орта жастағы аналар, жасы жетпіске жақындаған әжелер де жұмыс істейді. Жастармен жұмыс істеу жеңіл екені рас. Бірақ он баланы өсіріп, өмір өткелдерінен өткен аналардың айтар ақылы бөлек. Аспазымыз да жасы үлкен кісі. Бүгінгі буын ұлттық асты әдемі етіп дайындауы мүмкін, бірақ жоралғының түп төркінін білмейді. Дәстүрді түсіне алатын, көпті көрген қызметкерлерді таңдауымыздың бір себебі осында.</blockquote>– Бірнеше жыл бұрын әйелдер митингісі белең алғанымен, қазір басылды. Мәселенің шешілуіне не ықпал етті?<blockquote>– Журналист ретінде осындай жағдайлардың басы-қасында жүрдік, ақпараттандырдық. Бұл – бір кезеңдік құбылыс. Түрлі әлеуметтік жағдайдағы отбасы, мүгедек бала өсіріп әбден шаршаған, пәтер ала алмай жүрген аналар бар. Өмір болғасын мұндай жағдайлар болмай тұрмайды. Кейбір әйелдердің арасында айқайласам аламын, байбалам салсам береді, бүлік шығаратындай пост жазсам, дегеніме жетемін деген түсінік бар. Тек әйелдер емес, мұндай позицияны кейбір ер адамдар да ұстанады. Сондықтан мүлде басылды деуге де болмас… Бірақ шаңырақтың шырағы – әйелдер. Рухани тұрғыда кемелденіп, жүрегі тынышталған аналар отбасының берекесін кіргізеді. Ұлттық құндылықты жаңғырту анадан басталады. «Анаға тағзым» орталығы дәл осы мақсатта, яғни ұлттық менталитетті сақтау, жаңғырту жолында қызмет етуде.</blockquote><h2 style="text-align:justify;">Мемлекеттік қызметкер емеспін</h2>– Әлеуметтік желіде белсенді емессіз. Бұған мемлекеттік қызметтің де әсері бар ма? Конвергентті журналистикаға қалай қарайсыз?<blockquote>– Интернет күшейген сайын журналистиканың осы бір түрі керек болып жатыр. Бейімделуіміз керек. «Бүгін осындай шара өтеді, сұхбат алмақшымын» деп видео түсіріп, желіге жариялауға да болар еді… Бірақ «бұл адамдарға пайдалы ма?» деген ой тоқтау салады. Басқаға көмегі тиетін дүниені ғана жариялағым келеді. Телевизияда жүргенде де пост жазабермейтінмін. Ал мемлекеттік қызмет дегенге келсек, біз мемлекеттік қызметкер болып саналмаймыз.</blockquote>– Журналист ретінде жүздеген адаммен сұхбат жүргіздіңіз. Есіңізде ерекше қалған сұхбат бар ма?<blockquote>– Тоқтар Әубәкіровпен өткен эфирді айтар едім. Тау тұлғалы, еңсегей бойлы ғарышкердің қасында мен шынашақтай болып қалдым. Ғарышқа өзім ұшқандай, сұрақ та, жауап та есімде жоқ. Тек бекзада болмыс иесінің студияға өзі келіп сұхбат бергені ерекше қуантып, бір серпіліс алғанымыз есімде.</blockquote>– Сізді ашық-жарқын журналист образында танимыз. Журналист Алтынай мен кәдімгі Алтынайдың айырмасы қандай?<blockquote>– Бетперде кие алмаймын. Мақтанғаным емес, қай жерде де шынайымын. Үнемі күлімсіреп жүруге тырысамын. Тіпті, мешітте имам дұға оқығанда да жымиып отырыппын. Оны өзім де байқамадым. «Неге күлдіңіз?» дегенде, «мен күліп отырған жоқпын» деймін. Бірақ ол кісі «Мен мұныңа риза болдым, күліп жүрген адамға Алланың өзі мейірімін төгеді» деп жауап берді. Әріптестеріме де жұмысқа қуанып келіп, қуанып шығайықшы деймін. Көбіне жұмысқа жаяу ойланып барамын. Телеарнада жүргенде де екі айдай солай еткенім бар. Мен тұратын шағын аудан мен облыстық телеарна ғимаратының арасы көліксіз жүрсең 1 сағат 40 минут. Таңертең 7.00-ге жақын үйден шығып, жолдан әріптес құрбым қосылып, жұмысқа 9-ға жақын жететінбіз. Жолдасым эфирге шығатын костюмдерімді көлікпен алып баратын. Кез келген жағдайға сабырмен қарап, апатияға түспеуге тырысамын. Спортқа жақынмын.</blockquote>– Алдағы уақытта сізді телевидениеден көруіміз мүмкін бе?<blockquote>– Биыл жасым елуге толады. Тәжірибе болғанымен, эфирде жасқа да қарайды. Басшылар «Өзекжардыны» енді басқа адам жүргізсін» деген жоқ, мұның алдын алып, өзім шешім қабылдадым. Өйткені телевидениенің өз талабы бар. Жуырда облыстық телеарнамен жаңа жоба бастаймыз. Орталықтағы жұмыстардың ауқымдылығына байланысты, эфирді жүргізуді басқа журналиске тапсыратын шығармыз…</blockquote>– Уақыт бөлгеніңізге рақмет!

Алтынай Молжанова: «Әйелдерге көркемдікпен қатар өзін қолдайтын орта керек»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Жастар арасында ислам дініне қызығушылар саны артты. Әлеуметтік желіде діни контент көбейді. Бұл – жастардың рухани ізденісі. Дегенмен, оларды жат ағымнан сақтау жұмыстары қалай жүргізілуде? Облыстағы діни ахуал қалай? Бұл туралы «Ақмешіт Сырдария» орталық мешітінің бас имамы Дастан Құрманбаевпен сұхбаттастық.–Дастан Жанасұлы, сіз облысқа бас имам болды дегенде жастар бір-біріне хабарлап, қуанғанын байқадық. Бұған әлеуметтік желідегі танымалдығыңыз, жастарға жақындығыңыз әсер еткен секілді. Қызылордаға келуді мүфтият ұсынды ма, әлде өзіңіз сұрандыңыз ба?<blockquote>&nbsp;– Өзім Байқоңырда туып-өскенмін. Мектеп бітірген соң Нұр-Мүбәрак университетінде бакалавриат, магистратурада білім алып, 2016 жылы Байқоңырдағы мешітке имам болып келдім. Мұнан кейін Қызылордадағы «Айтбай» мешітінде, «Ақмешіт-Сырдария»&nbsp; орталық мешітінде найб имам қызметін атқардым. Былтырғы оразадан кейін Алматыда еңбек еттім. Қызылордадағы бас имамның қызметі ауысатын болғандықтан, кадр бөлімі «Бұл жұмысты кімдер атқара алады?» деп қараған болса керек, маған ұсыныс айтты. Біз көбіне әскери адамдарға ұқсаймыз. Діни басқарма қай жаққа бар десе де, сол жақта барып, жұмыс істейміз. Біздің міндетіміз – адамдарға көмек көрсету, ел игілігі үшін қызмет ету. Қызылорда – өзімнің туған жерім. Сондықтан бұл жақта да шын ниетіммен халыққа қызмет етуге, дінді үйретуге әзірмін.</blockquote>&nbsp;– Жастар арасында дінге эмоциямен келетіндер көп. Өзін «іздеп», тура жолмен жүргісі келіп, дін жолындағы замандастарына еліктеп, намаз бастайды. Бірақ бұл бірнеше айға ғана созылады. Тұрақтылық болу үшін не істеу керек?<blockquote>&nbsp;– Жасыратыны жоқ, қазіргі буын өкілдері жалыққыш. Әр дүниеге тез қызығады, тез басылады. Бұл мамандыққа, кәсіп түріне, спортқа да қатысты. Шыдамсыздық па? Әлде, өзі күткен нәтиженің жылдам орындалуын қалайды ма? Мұндай әдет дін ұстанғанда да байқалады. Намаз оқығаннан кейін бірден жолы ашылып, рухани кемелденіп, денсаулығы жақсарып, тұрмысы түзеліп кеткенін қалайды. Бірақ, бұл өмір болғасын, сынақ та қатар жүреді. Реалистік көзқарас керек. Намаз оқу, ораза тұту, мұның бәрі – ғибадат. Бізді өмірге әкелген ата-анамызға қызмет етсек, «орнына не бересің?» деп, ақы сұрамаймыз ғой. Дәл сол секілді біздің құлшылығымыз әлемді жаратқан Алла алдындағы парызымыз. Намазға келгесін соған сәйкес өмір сүру керек. Құранда парыз амалдардан бөлек, көркем мінез, адамдармен қарым-қатынас, рухани тазалық, адал еңбек ету туралы да айтылады. Сондықтан, жандүниемізге үңіліп, жүректі көреалмаушылық, қызғаныш, тәкаппарлық сезімдерінен тазалау керек. Ғибадат пен ниет, еңбек біріккенде ғана ойлағандай нәтиже күтуге болатын шығар. Жастар «намаз оқысам болды, бәрі орнына келе қалады» деп ойлайды. Намаз – ол бастамасы. Көздеген бағытымызға жетуге 100 қадам керек десек, намаз соның біріншісі. Қалған 99-ы еңбек, тұрақтылық, ерік-жігерден тұрады.</blockquote>–&nbsp;Орамал тағып, хиджаб кию де сәнге айналып бара жатқандай. Хиджабтардың көбі тартымды, түсі де әдемі. Бұлай киіну дінге сай келе ме?<blockquote>–&nbsp;Әдемі киінуге тиым салынбаған. Бірақ киіммен ерекшеленіп, оны тастармен көмкеріп, сәндене берудің де қажеті жоқ. Өйткені, орамал мен хиджабтың мақсаты – жабық киіну, бөтен ер-адамдардың көзіне түспеуге тырысу. Ал жалт-жұлт еткен киім керісінше көз тартады. Ел назарын аударады. Қыз бала әдемілігін барынша жасырғаны абзалырақ.</blockquote>&nbsp;– Жастардың көбі интернеттегі контент арқылы діни сауатын ашуда. Олар бұл саланы кәсіби түрде қалай оқи алады? Медресе, университетке қабылдау қалай жүргізіледі?<blockquote>–&nbsp;Алдымен адам «діни білім алғым келе ме, әлде діни мамандықты меңгергім келе ме?» деп, мақсатын айқындап алғаны дұрыс. Егер діни білім алғысы келсе, мешіттегі сауат ашу курсына тегін қатыса алады. Ұстаздар әртүрлі пәндер бойынша дәріс өткізіп, аят, хадистердің мағынасын түсіндіріп, Құран оқуға үйретеді. Ал болашақта сол салада қызмет етемін десе, арнайы оқу орнында білім алуы қажет. Елімізде 9 медресе, 1 университет бар. Медреселердің бірқатарына 9 сыныптан кейін емтихан арқылы, Нұр-Мүбәрак университетіне 11 сыныптан кейін ҰБТ нәтижесі арқылы түсе алады. Талапкерлер арасында конкурс өтіп, үздік нәтиже көрсеткендер оқуға қабылданады.</blockquote>–&nbsp;Университетте қандай мамандықтар оқытылады?<blockquote>&nbsp;– Ол жерде «дінтану», «исламтану» және «араб-ағылшын тіліндегі аударма» мамандықтарының бірін таңдай алады. Жуырда теология мамандығы ашылды. Мамандықтар бойынша грант қарастырылған, студенттер шәкіртақы иеленеді. Айталық өткен жылы исламтану мамандығына 900-ге жуық талапкер тапсырып, 150-ге тарта адам грант иегері атанды. Бірнеше жыл діни білім алып, кейін басқа салада еңбек етіп жүргендер бар. Сондықтан әуел бастан «болашағымды осы саламен байланыстырамын ба?» деп терең ойланып, шешім қабылдаған жөн.</blockquote>&nbsp;– Дін қызметкерлерінің еңбекақы мәселесі шешілген бе?<blockquote>– Діни басқарма мешіттегі дін қызметкерлерінің айлық мәселесін жолға қойған. Қазір ауылдық жердегі имамдар да тұрақты айлық алады. Мешіт айлығынан бөлек, мүфтият жобалар аясында, қорлар арқылы дін өкілдерінің еңбекақы мәселесін реттеді. «Жас маман, ауылға қадам бас маман» атты жоба да өзекті мәселенің шешілуіне ықпал етуде. Дін саласындағы мамандар қазіргі еңбекақысымен отбасын асырай алады, жағдай жылдан жылға жақсаруда деп айта аламыз.</blockquote>–&nbsp;Бүгінде «ел болам десең, Youtube-ыңды түзе» дегендей жағдайдамыз. Жуырда Аралдағы мешітте студия ашылды. Жастарға арналған контент көбейетін секілді. Бұл қызметке келгелі қай бағытқа басымдық берудесіз?<blockquote>–&nbsp;Біздің мақсатымыз – халықты жат ағымнан, зиянды әдеттерден сақтандыру, жастарды дұрыс жолға бағыттау. Жастар арасында лудомания, яғни құмар ойынға қызығушылар көбейді. Бас мүфти былтырғы жылды «Ислам және ізгі қоғам» жылы деп жариялады. Ізгі қоғам ізгі ниетті, адал еңбек етіп, қоғамға пайдасын тигізуді ойлайтын адамдардан тұрады. Қазір әлеуметтік желіде танымал адамдардың сөзіне ел сеніммен қарайды. Сондықтан әлеуметтік желі арқылы имамдардың халық арасындағы танымалдығын арттыруды мақсат еттік. Дінді дұрыс насихаттау мақсатындағы жұмысымызға бұл серпін береді деген сенімдеміз. Уағызды тек мешітке келушілер емес, әлеуметтік желіні пайдаланатын көпшілік те тыңдасын деген ниетіміз бар. Аралдағы мешітте облыстағы екінші студия ашылды. 2021 жылы «Ақмешіт-Сырдария» мешітінде «Таным медиа» атты алғашқы студия қолданысқа берілген болатын. Қазіргі уақытта студияға ребрендинг жасап, форматын, дизайнын, техникалық құрал-жабдықтарын жаңартудамыз.</blockquote><blockquote>Бас мүфти 2024 жылға арналған бағдарламалық баяндамасында екі нәрсеге қатты көңіл бөлді. Бірі – отбасы, екіншісі жастар мәселесі. Мешіт жанынан жастар кеңесін құрып, әр саладағы белсенді жастармен бірге қоғамдағы түйткілді мәселелерді бірлесіп талқылап, шешуді ұсынды. Қазіргі кезде «Мүсірәлі ата» мешітінің бас имамы Айтжан Мұсаұлы жетекшілік ететін жастар секторы жұмыс істеуде. Қаңтар айында облыстық «Жастар ресурстық орталығы», «Аманат партиясының» «Жастар рухы» ұйымымымен бірлесіп студенттермен кездестік. Енді «Болашақ» университетінің білім алушыларымен кездесіп, жат ағымнан сақтану жолдарын талқылайтын боламыз.</blockquote>–&nbsp;Жастардың басқа ағымда екенін қалай білуге болады? Бұрынғыдай сырт кейпінен ерекшелік байқалмайды…<blockquote>&nbsp;– Анықтаудың ең оңай жолы сол адамның өзін мешітке ертіп келу керек. Имам, дін қызметкерлері бір-екі сұрақ қойып-ақ, студенттің ұстанымын, көзқарасын байқайды. Жат ағымдағылар көбіне құран бағыштау, жеті күлше тарату, дастарханда бата беру сынды дәстүрге қарсы шығады. Мешітте айтылатын уағыздарға да қарсы пікір айтуы мүмкін.</blockquote>&nbsp;– Жат ағым өкілдерінен қалай сақтануға болады?<blockquote>&nbsp;–&nbsp;Мұны мешітке келушілерге түсіндіріп, алдын алуға тырысамыз. Дегенмен, мешітке жаңадан келген адамдар, өзін бөтен сезініп, білмегенін имамнан тікелей сұрауға қысылады. Сосын жанында отырған өзіндей адамнан сұрай салады. Бірақ, ол жат ағым өкілі болуы мүмкін. Мұндайда олар өз ұстанымымен түсіндіріп, «дастарханға кел, ұстаздың уағызын тыңдаймыз» деп қатарларына қосады. Жат ағымға жастар көбіне осылай тап болады. Сондықтан, жастар білмегенін мешітке келіп, тікелей имамнан сұраса дейміз.</blockquote>– Қазір медиа, спорт, бизнес саласында дінге бетбұрыс күшейді. Медиатұлғалардың басым көпшілігінің бұл өзгерісіне не ықпал етуі мүмкін? Арнайы жасалған бағдарлама ма?<blockquote>&nbsp;– Бұл қалыпты құбылыс. Тек танымал адамдар ғана емес, қазір халық арасында да намаз оқып, ормал тағатындар көбейді. Ел назарында болғасын медиатұлғалар бірден көзге түседі. Мұндай жандар рухани кемелдікке ұмтылып, ой тоқтатып, дінді берік ұстануға көшкен болар. Дегенмен, жат ағымдағылар танымал бір адамды қатарына қосуды мақсат етуі де мүмкін. Себебі, «ол адам бізбен бірге болса, соңынан 100 адам еріп келеді» деген нәтиже күтеді. Сондықтан, танымал адамдарды мешітке емес, халал кафеге шақырып, ресми тіркелмеген дін өкілдері уағыз, насихат жүргізуі мүмкін. Негізі бұл әрекет заңсыз. Егер ресми тіркелмеген дін өкілі адамдарға уағыз айтса, насихат жүргізсе, айыппұл салынады. Діни уағыз айтуға діни басқармада тіркелген, соған қарасты мекеменің қызметкерлері ғана құқылы және ол мешіт, медресе секілді арнайы орындарда жүзеге асады.</blockquote>– Демек, танымайтын адам дін туралы сөйлесе, күмәнмен қарау керек дейсіз ғой…<blockquote>&nbsp;– Үйде ауырып қалсаңыз, «укол салуды өзім үйреніп алдым» деген адамға укол салдырмайсыз ғой. Мейірбикеден «Қай емханада жұмыс істейсің, қайда оқыдың?» деп сұрап аласыз. Дін туралы сұрақ қоярда сол адамнан «Қай мешітте жұмыс атқарасыз, қай жерде білім алдыңыз?» деп анықтап алу керек. Тіпті, әлеуметтік желімізге хат жазып, мешіттің Call орталығына хабарласуға болады.</blockquote>

«Ақмешіт Сырдария» орталық мешітінің бас имамы: «Намаз оқу, ораза тұту, мұның бәрі – ғибадат»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Сүйікті ісін серік еткен 24 жасар Нұрқиса Назар қызылордалықтын ине мен қаламының ұшынан туындаған өнері түрлі сайыстар мен байқауларда көрсетілуде. Осы орайда саяхаттаудан шабыт алып, шабытын туындыға айналдыратын Нұрқиса Бағдатұлымен сұхбаттасқан едік.–&nbsp;Сән әлеміндегі жолыңыз қашан және қалай басталды?<blockquote>– «Өнер әкенің қанымен, ананың сүтімен дариды» дейді. Менің атам сандық жасап, бесік құрастыратын ағаш ұстасы болған. Өзім бала кезімнен сурет салғанды ұнататынмын. Үлкендердің айтуынша, 3 жасымда ағамның бояулар жинағын алып, қыл қаламмен сурет салуды бастаппын. Есейе келе сәнді киімдер мен түрлі образдар бейнелей бастадым. Бұл – Fashion іllustration деп аталады. Салынған иллюстрацияларды қағаз бетінде қалдырмай, тігіп, іске асыру мақсатыма айналды. Осылайша 13-14 жасымда ата-анамнан тігін машинасын сыйлауын сұрадым.</blockquote>–&nbsp;Тігін машинасымен орындалған алғашқы толыққанды туындыңыз туралы айтсаңыз…<blockquote>– Алғашқы толыққанды туындым – анамның көйлегі. Анама сыйлыққа берілген матаны әр қырынан қарап, ойланып, трапеция формада көйлек, жеңіне інжу тастар іспеттес түйме тігіп сыйлаған едім.</blockquote>–&nbsp;Тігінші ретінде қандай қиындықтарға кездесесіз?<blockquote>– Жалпы тігіншілерге Қызылорда қаласында фурнитура және тағы басқа қажетті заттардың болмауы қиындық тудырады. Қазір бастап айтсам терминология болып кетеді. Бір сөзбен айтқанда, арнайы тігін құрал жабдықтарының болмауы. Бүгінде бұл мәселені интернет арқылы оңтайландырамыз, яғни онлайн тапсырыс беру арқылы алдыртып отырмыз.</blockquote>– Тігін ісі бойынша кәсіппен айналысып, табыс табасыз ба әлде тек хобби ретінде ме?<blockquote>– Тігін тігу бұл менің сүйікті ісім, хоббиді табыс көзіне айналдыру әрбір адам үшін керемет болар еді. Бүгінде «Persona» сауда үйінде стилист маманы қызметінде жұмыс істеймін. Жұмыстан тыс уақытта өзімнің сүйікті ісіммен айналысамын. Қалай айналсамда сән әлемінен алшақтамадым.</blockquote>–&nbsp;Кейсіңізбен бөліссеңіз…<blockquote>– «Кәмшат» киім ательесінен тағылымдамадан өтіп, киізден «Торғын киіз» коллекциясын басып шығардық. Бұл коллекция – «Сән мен сахна» байқауында жеңіске жеткен топтамалардың бірі. Қолөнер орталығында Aspara Fashion Week сән апталығына арналған стилист маман ретінде топтамамен жұмыс жасадым. «Raffina» ательесімен бірге Қазақ Аруы байқауының өңірлік Сыр Аруы байқауында қатысушыларға арнайы образдар дайындадық. Тәжірибе жинақтау және тағылымдама барысында атқарылған жұмыстар да бар.</blockquote>– Көбінде дизайнер, тігіншілерге шығармашылық еркіндік пен талант керек дейді. Кәсіби оқу қажет пе?<blockquote>– Әрине, алдымен адамның өзінде талпыныс, еңбекке құштарлық, мамандығына махаббат болу қажет. Мен дизайнер мамандығы бойынша білім алдым. Бұл салаға келуім үшін ата-анаммен біраз уақыт талқыладым. Алғашқыда түсініспеушіліктер орын алды. Алайда жұмыстарымды көргеннен кейін қолдау көрсетіп, менің таңдауымды құрметтей бастады. Қазір қоғамда «Ер адамдар тігінге жақын болмайды, ине ұстамайды» деген қате ұғым қалыптасқан. Негізінде үлкен брендтердің негізін қалаушылар ер адамдар, мысалы: Диор, Баленсиага, Луи Витон, Сен-Лоран. Кәсіби оқуға келетін болсақ, әрине базалық білім қажет. Бұл – жазу үшін әріп жаттағанмен тең. Сол секілді киім тігу үшін өзінің арнайы базасын білсе, әрі қарай қиял мен талант өзі қанаттандырады.</blockquote>–&nbsp;Қоғамдағы стереотипке де кезек келді. Нейтралды көзқарастан ауытқып, қатып қалған қағидаға қадалған ортада достарыңыз, туыстарыңыздың тарапынан қандай әрекеттер болды? Сіздің ойыңызша біздің қоғамда неге ер адам мен инені тең көрмеу қалыптасқан?<blockquote>– Бұл деген ұзақ әңгіме, қысқа ғана тоқталатын болсам пост-советтік елдерде мамандықтар шаблонды түрде гендерге бөлінген. Соның тарапынан қалған дүние ғой, қазіргі уақытта бұл біртіндеп жойылуда. Мен қуаныштымын. Ал достарым өте жақсы қабылдады, киім немесе стиль бойынша кеңес керек сәтте менімен ақылдасып, тапсырыс береді.</blockquote>–&nbsp;Тапсырыс беруші аудиторияңыз қандай?<blockquote>– Тапсырыс берушілердің басым бөлігі – жастар. Сән саласындағы стилистер, әріптестерім, достарым және сырттан ұсыныс бойынша арнайы тапсырыс беретіндер де бар.</blockquote>

Нұрқиса Назар: «Торғын киіз» коллекциясын басып шығардық

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; «Қызмет табыстырған құтты шаңырақтың» бүгінгі кейіпкерлері – Бағдат пен Құндызай. Қос ғашықтың арасындағы сезім алауы өрт сөндіру бөлімінде тұтанып, үлкен өмірге бағытталған екен. Миға бағынуы қиын жүрек оты маздаса адамға ырық бермейтіні жасырын емес. Ал қызмет бабында талай қауіптің алдын алған жандардың қалай танысқанын, табысқанын әңгіме барысында сұраған едік.Бағдат та, Құндызай да – Тереңөзек кентінің тумалары саналары. Замандары қатарлас болса да, бір ауданда тұрса да, оған дейін бір-бірін көріп-білмеген жандарды алғаш таныстырған да, табыстырған да – өрт сөндіру бөлімі еккенін жақсы білеміз. Әрине, бұндайда тылсым күшті тағдырға балаймыз. Тылсым демекші жас жұбайлар бір-бірін алғаш көргенде бұрыннан таныс адамдар секілді күй кешкенін жасырмады. Бұл да махаббат дейтін түсініксіз түсініктің құдіреті болып саналады.<blockquote>– Жолдасыммен 2018 жылы таныстым. Сол жылы аудан орталығындағы №12 өрт сөндіру бөліміне қызметке орналасқан болатынмын. Оның алдында оқуға кеткен екен, ол бірнеше күннен кейін бөлімге қайтып келді. Бір қызығы, Бағдатты алғаш көргенде бұрыннан таныс адам сияқты жүзі жылы адам секілді ұшырасты. Кейін айтсам, ол кісіде де сондай сезім болған екен. Бәлкім, бір көргеннен ғашық болу дейтін сезім шығар бұл құдірет. Адамды жұп-жұбымен жаратқан Алла жұбыңызды өзіңізге сездіріп қояды деп жатады &nbsp;емес пе? Бірақ, жақын адам сияқты сезінгенімізбен, қазақы ұяңдық басым, біразға дейін сөйлесіп кете алмай жүргеніміз. Бір жылдан аса уақыт танысып, біліскеннен кейін ата-анамыздың батасын алып, бас құрадық, – дейді Құндызай Акбарова.</blockquote>Өрт сөндірушілер отбасында қазіргі таңда болашақта ата-ана жолын жалғайтын Ахат пен Хаким есімді перезенттер өсіп, тәрбиеленіп келеді. Қазір Бағдат Қайратұлы – төтенше жағдайлар департаментіне қарасты аудандық бөлімнің «Қол сұғылмайтын қор» қоймасының меңгерушісі, ал Құндызай – радиотелефонист болып қызмет етеді.Радиотелефонист демекші, бір салада қатар жүрген жұптардың арасында әрине қызметке қатысты қызықты оқиғалар орын алады. Кейіпкерлерімізден сондай бір жағдайды еске түсіруін сұрадық.<blockquote>– Мен бастапқыда өрт сөндіруші болып жұмыс жасаған едім. Ал Құндызай – радиотелефонист, яғни ол шақыртуларды қабылдап, өңдейді, мен сол өртті сөндіруге баратынмын. Қыз-жігіт болып сөйлесіп жүрген кезіміз. Қыз – қылығымен дегендей, бірде болмашы себеппен ол маған ренжіп қалды. Бірнеше күн сөйлеспедік. Қоңырау соқсам, телефонды алмайды. Содан менің кезекшілігімде шақырту түсіп, өрт сөндіруге аттандық. Бір уақытта рациядан Құндызайдың даусы шығып жатыр. Қуанғанымды көрсеңіз! Махаббат – ұлы күш екені рас. Мәз болып жүріп, аман-есен миссиямызды орындап, жұмысқа келдім. Күйе-күйе болған түрімді көрген Құндызай ренжігенін ұмытып, татуласып кеткенбіз. Қазір де жұмысқа бірге барып, бірге келетін кездер де болады. Немесе мен кезекшіліктен шыққанда ол кезекшілікке түсуі мүмкін. Жұмыстың қауырттығы мен маңыздылығын ата-анамыз да, балаларымыз да түсінеді. Жалпы үйдегі жағдай мен жұмыс барысын шатастырмауға тырысамыз, – дейді Бағдат.</blockquote>Өрт сөндіріп, халыққа адал қызмет етіп жүріп махаббат отын тұтатқан жандар бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп, ата-аналарына қарайласып әрі болашақ өрт сөндірушілерде тәрбиелеп келеді.&nbsp;

Қызметте де, өмірде де қол ұстасқан жандар   

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;&nbsp; “Еңбек мобильділігі” орталығының филиалдары “Мансап орталығы" атауымен өз жұмыстарын бастағанына көп уақыт болмаса да онда жүйелі жұмыстар атқарылып келеді. Аталмыш орталық тұрғындарға атаулы әлеуметтік көмек бағытында қызмет көрсетіп, жұмыспен қамтуға жәрдемдеседі. Осы орайда&nbsp;«Сырдария аудандық Мансап" орталығы филиалының атқарған жұмыстары туралы бөлім басшысы Еркебұлан Дәуітбекұлымен сұхбаттасқан едік.– Еркебұлан Дәуітбекұлы, аудандағы "Мансап" орталығы туралы жалпылама айтып өтсеңіз.– 2023 жылдың 23 сәуірінде Қазақстан Республикасының «Әлеметтік Кодексі» қабылдануына байланысты 1 шілдеден бастап&nbsp;«Еңбек мобильдігі орталығы» құрылды. «Сырдария аудандық Мансап» орталығы филиалы 2023 жылдың 11 шілдесінде Әділет басқармасына тіркеліп өз жұмысын бастады. Жұмыспен қамту орталығының жабылуына&nbsp;байланысты барлық белсенді шараларға қатысушылармен жасалған келісім шарттар тоқтатылып (2023 жылдың 30 маусымнан), Кодекске сәйкес Еңбек мобильділігі орталығы 1 шілдеден бастап бағдарламаға қатысушылармен 343 келісім шартқа қайта отырды.– Жұмыспен қамту бойынша аудандағы ахуал қандай?– 2023 жылы 1056 адамды жұмыспен қамтудың белсенді шараларына тарту жоспарланып 1083 адам қамтылды. Оның ішінде&nbsp;«Жастар тәжірибесіне» &nbsp;140 жасты жастар тәжірибесінен &nbsp;өткізу&nbsp;жоспарланып, 141 жас жолданды, жоспар 100,7 пайызға орындалды. &nbsp;2024 жылдың 1 қаңтарына &nbsp;121 жас &nbsp;жастар тәжірибесін жалғастырды. Ал «Әлеуметтік жұмыс орындарына» жоспарланған &nbsp;32 адамды қамту көзделіп, жоспар 100 пайыз орындалды. «Қоғамдық жұмыстарға» 806 адамды қамту жоспарланып, 833 адам қоғамдық жұмысқа тартылды, жоспар 103,2 пайызға орындалды. «Алғашқы жұмыс орындарына» &nbsp;25 адам жолданып, жоспар толықтай орындалды. «Ұрпақтар сабақтастығы» бойынша 3 адам жоспарланып, &nbsp;жоспар &nbsp;толықтай орындалды. «Күміс жас»&nbsp;жобасы&nbsp;бойынша &nbsp;жоспарланған 50 адам жұмыспен қамтылып, жоспар 100 пайызға орындалды, 2024 жылға 27 адам жұмыстарын жалғастыруда. &nbsp; Жұмыспен қамтудың белсенді шараларына қатысушылардың қаржылары «Еңбек мобильділігі орталығы» арқылы &nbsp;толық төленді.– Көрсеткішкер көңіл көншітерліктей екен. Ал жұмыссыз ретінде тіркелушілер көп пе?– 2023 жылы жұмыссыз ретінде 2572 адам тіркелді. Жұмыссыз азаматтардың ішінен жұмыс берушілердің сұраныстарының талаптары мен мамандықтарына сәйкес келетіндерін жұмысқа орналасуларына ықпал жасалды. Жыл аяғында &nbsp;306 адам жұмыссыз ретінде тіркеуде қалды. 2023 жылдың 1 шілдесіне дейін жұмыссыз ретінде тіркелгендерге статус беру, мүгедектігі бар адамдарды, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған пробация есебінде тұрған адамдарды аудан әкімінің қаулысымен бекітілген квотаға сәйкес жұмысқа орналастыру аудандық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің құзіретінде болса, 2023 жылдың 1 шілдесінен бастап осы аталған жұмыстардың барлығын "Мансап" орталығы атқарып квотаға сәйке тізімдегі мекемелерге 10 мүгедектігі бар адам және пробация есебінде тұрған 4 адам жұмыспен қамтыды. Сонымен қатар жұмыс іздеушілерді, жұмыссыздарды тіркеу және жұмыс берушілердің бос жұмыс орындарын enbek.kz порталына уақытылы жариялауына ықпал жасап еңбек делдалдығын жүзеге асырады.– Ауданымызда кәсіпкерлік көкжиегі дамып келеді. Осы ретте жаңа бизес идеяларын іске асыру бойынша атқарылып жатқан жұмыстарға тоқталып өтсеңіз?–&nbsp;«Жаңа бизнес идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттар беру» тетігі бойынша 2023 жылғы 1 шілдеге дейін 72 адамға грант қаражаты берілсе, 2023 жылдың қазан айында ұйымдастырылған конкурс нәтижесімен 72 адам грант алды. Шарт талаптарына сәйкес грант иегерлеріне мониторинг жұмыстары 3 айдан соң жасалу керек. Бұдан бөлек, жалпы жұмыспен қамтудың белсенді шараларына қатысушыларға ұдайы түрде жүргізілген мониторинг жұмыстарының нәтижесінде бағдарламаға қатысушы 69 адамның (жұмысқа қатысу тәртібін сақтамаған) келісімшарттары бұзылып, жұмыстары тоқтатылған.– Атаулы әлеуметтік көмек ше?– 2023 жылы атаулы әлеуметтік көмек барлығы 201 отбасына (1160 адам) тағайындалған. Оның ішінде шартты ақшалай көмек 182 отбасы, шартсыз ақшалай көмек 19 отбасы, 48 адам қоғамдық жұмысқа, 43 адам тұрақты жұмысқа тартылған. Облыс әкімінің орынбасары М.Шермағанбетовтың&nbsp;төрағалығымен өткен мәжіліс хаттамасында АӘК алушылар санын 30 пайызға дейін төмендетуге берілген тапсырмасына сәйкес жұмыстар жүргізіліп аудан бойынша көрсеткіш 31,0 пайызға төмендеген. 2024 жылғы 1 наурызға атаулы әлеуметтік көмек барлығы 96 отбасына (551 адамға) тағайындалған, оның ішінде шартты ақшалай көмек 85 отбасы, шартсыз ақшалай көмек 11 отбасы, 41 адам қоғамдық жұмысқа, 11 адам тұрақты жұмысқа орналасқан. Облыс әкімі Н.Нәлібаевтың төрағалығымен өткізілген мәжіліс хаттамасының тапсырмасына сәйкес Сырдария ауданы бойынша АӘК алушылар санын 17,2 пайызға төмендету жоспарланса 1 наурызға бұл көрсеткіш 29,3 пайызға төмендеді.– Биылға жоспар қандай, бөлісе отырсаңыз?– 2024 жылы 1090 жұмыссыз адамды жұмыспен қамтудың белсенді шараларына тарту жоспарланып отыр. Оның ішінде 195 жасты «Жастар тәжірибесіне» өткізу жоспарланып 1 наурызға 17 жас "Жастар тәжірибесіне" жолданды. «Әлеуметтік жұмыс орындарына» 34 адамды қамту көзделіп 1 наурызға 6 адам жолданды. «Қоғамдық жұмыстарға» 600 адамды қамту жоспарланып 1 наурызға 542 адам жолданып жоспар 90 пайызға орындалып отыр.&nbsp;«Алғашқы жұмыс орындарына» 26 адамды орналастыру жоспарланып отыр.&nbsp;«Ұрпақтар сабақтастығы» бойынша 3 адам жоспарланып, 2024 жылғы 1 наурызға 3 адам жолданып жоспар 100,0 пайызға орындалған. «Күміс жас»жобасы&nbsp;бойынша 52 адам &nbsp;жоспарланған 1 наурызға 7 адам жұмыс жасап жатыр.&nbsp;2024 жылы 1 наурызға "Мансап" орталығына 1836 адам хабарласып, 1428 адам жұмыссыз ретінде тіркелген және жұмыссыз статусына сәйкес келмейтін 200 адам (МЗЖ салған, жеке кәсіпкерлік ашқан т.б) тіркеуден шығарылған.Жоғарыда атап өткендей бұған дейін квота аудан әкімімен бекітіліп келсе, енді Облыс әкімімен бекітіледі. Осыған сәйкес, облыс әкімінің 2023 жылғы 29 желтоқсандағы қаулсысымен бекітілген квотаға сәйкес &nbsp;Сырдария аудандық білім бөлімінің №210 мектеп 1 адам, №147 мектеп 1 адам, №44 мектеп 1 адам, Тереңөзек кенті әкімінің аппараты 2 адам (1квота орындалды), Сырдария аудандық ауруханасы 6 адам. Барлығы мүгедектігі бар 11 адамды және пробация есебінде тұрған 4 адамды жұмысқа орналастыру жоспарланған. Бүгінгі күнге квота бойынша 1 адам ғана жұмысқа &nbsp;орналасып отыр. «Жаңа бизнес идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттар беру» тетігі бойынша 146 адамды қамту жоспарланып 2 лек бойынша конкурс ұйымдастыру межеленіп отыр. Грант конкурсына қатысуға үміткерлердің өтініштері 1 лек бойынша ағымдағы жылдың 15-26 сәуір аралығында, 2 лек бойынша 12-23 тамыз аралығында &nbsp;enbek.kz порталы арқылы қабылданады.Сондай-ақ қысқа мерзімді кәсіптік оқытудың жоспары – 25 адам. Қазіргі таңда жұмыс берушілердің сұраныстарына&nbsp;байланысты &nbsp;«Тракторис-машинист» мамандығы бойынша аудандық агро-техникалық колледжде оқыту жоспарланып, бүгінгі күнге 14 адам тіркеліп құжаттары қабылданды, қалған 11 адаммен жұмыстар жасалуда.– Конкурстық грант алып, шарт талаптарын орындамайтындарға қандай шара қолданылады?– 2023 жылдың қазан айында ұйымдастырылған конкурс нәтижесімен грант алған 72 кәсіпкерге мониторинг жұмыстары жүргізіліп, нәтижесінде шарт талаптарын бұзған 4 адам сотқа беріліп, сот ұйғарымы шықты, шешімі күтілуде. Бағдарламаның белсенді шараларымен қамтылғандарға, яғни субсидияланған жұмыс орындарына қатысушыларға мониторинг жұмыстары тұрақты түрде жүргізіліп 1 наурызға 2 адамның келісім шарттары бұзылып, жұмыстары тоқтатылған.– Уақыт бөліп, арнайы сұхбат бергеніңізге рахмет. Жұмыстарыңызға сәттілік тілейміз!– Аудандық "Мансап" орталығының филиалы өз жұмысын толыққанды атқаруда және жоспарланған көрсеткіштерге нәтижелі қол жеткізу үшін жұмыстар өз кезегімен жалғасын табады.&nbsp;

"Мансап" орталығының жұмысы жүйелі

Сырдарияда ауыл шаруашылығында серпін бар 

Қазір әлемде технология күн сайын жаңарып, дамуда.&nbsp;Бұл өрлеу сатысында Қызылорда өңірі шетте қалмады. Республикалық стартаперлермен теңдесетін сырбойылық жастардың қарқыны мықты. Бұл – мақтанатындай жағдай. Осы орайда Қызылорда қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің оқушысы, Kyzylorda Hub бизнес-инкубаторының резиденті, Nauanix командасының мүшесі Раушан Тұрғанбаймен әңгімелескен болатынбыз.–&nbsp;Nauanix қалай құрылды және командадағы рөліңіз қандай?<blockquote>– Команданың алғашқы мүшелері мен және Жұлдызай Мұңайтбасова.&nbsp;Қазіргі таңда Nauanix командасында 5 адам бар. Бастапқыда әрқайсысымыз жеке жоба жасап, Астана қаласында өткен байқауға қатыстық. Жарыс барысында бір-бірімізге көмектесіп, бауыр бастық. Сол мезетте ойымызға бірігу идеясы келіп, команда ретінде жи­нақталдық. Ко­мандада мен HR менеджер және Software developer жұмысын істеймін.</blockquote>–&nbsp;2022 жылы өткен облыстық хакатон сіздер үшін алғашқы байқаулардың бірі болды.&nbsp;Қандай тәжірибе жинадыңыздар?<blockquote>– Алғашқы жоба болғандықтан қобалжу болды. Алайда жаңа ортаға барып, жаңа адамдармен кездестік. Әртүрлі жобалармен танысып, осы салаға деген көзқарасымыз молынан ашылды. Ең бастысы – команда ретінде өзімізді жаңа қырымыздан таныдық.</blockquote>–&nbsp;Стартап жобаларды іске асыру барысында қандай қиындықтармен бетпе-бет келдіңіздер?<blockquote>– Стартап – тауарды, жобаны іске асырып, нарыққа шығару.&nbsp;Сол себепті жан-жақты зерттеулер қажет болды. Ақпаратты жинақтау және нарықты зерттеу қажет. Бәсекелестерді тауып, олардан ерекшелігімізді көрсету маңызды. Бұл салаға енді қадам басқандықтан осы мәселелер бастапқыда қиындық туғызды.</blockquote>–&nbsp;Ақпараттық технологиялар саласына қызығатын оқушыларға қандай кеңес береcіз?<blockquote>– Ақпараттық технология – ұдайы дамуды қажет ететін сала. Әрине, ең алдымен ақпаратпен дұрыс жұмыс жасау қажет. Сонымен қатар ақпараттық технология бағыты болғандықтан, сайт және бағдарламалар жасап үйренген жөн. Кәсіби тілде айтқанда SoftWare engineering бойынша дағдыларды арттыру қажет.</blockquote>–&nbsp;Kyzylorda Hub бизнес-инкубаторының ұйымдастыруымен өткен Startup Joly инкубациялық бағдарламасына қатыстыңыздар.&nbsp;Сыр өңірінде жас стартаперлер мен кәсіпкерлерді қолдаудағы Startup Joly секілді бағдарламалардың рөлін қалай бағалайсыз?<blockquote>– Өңірдегі дамытушы орталықтардың бірі Kyzylorda Hub бизнесинкубаторы өткізген 6 апталық Startup Joly бағдарламасына қатыстық.&nbsp;Бағдарлама аясында менторлармен бірге жұмыс жасап, жобалар мен стартаптарды, кәсіпкерлікті талдап, мол тәжірибе жинадық. Осы секілді жас стартаперлерді қолдайтын бағдарламалар біздің өңірге қажет деп ойлаймын. Тек бағдарлама емес кәсіпкерлік, IT саласын дамытуға күш салатын орталықтармен тығыз қарым-қатынас жасау арқылы біз білім алып, жаңа дағдыларды игереміз. Сонымен қатар сол саладағы мамандардан кері байланыс орнатып, өзіміздің осал жерімізді дамытуға керемет мүмкіндік ала аламыз.</blockquote>–&nbsp;Сүлеймен Демирел атындағы университет, Astana IT University және Қазақстан-Британ техникалық университеттерінен иемденген білім гранттарының сіздер үшін маңызы қандай?<blockquote>– Хакатон, фестиваль және түрлі байқауға қатысып, еліміздің мықты білім ордаларынан білім гранттарын иелендік.&nbsp;Бұл жетістік біз үшін маңызды, себебі ол болашақта білім алуға деген тірек көпір.</blockquote>–&nbsp;Халықаралық INFOMATRIX ASIA байқауы туралы толық айтсаңыз.&nbsp;Қандай жоба ұсындыңыздар?<blockquote>– INFOMATRIX – әлемдегі үздік IT студенттерін біріктіру мақсатында ұйымдастырылған халықаралық компьютерлік жобалар байқауы.&nbsp;Байқау тек кәсіби шеберлікті алға жылжыту емес, сонымен қатар әртүрлі елдердің студенттері мен мұғалімдерін бір алаңға жинау арқылы мәдениетаралық қарым-қатынас пен ынтымақтастықты дамытуға қызмет етеді. INFOMATRIX Астана қаласында SPECTRUM жеке мектебінде өтті. Жарыс 16-18 желтоқсан аралығында ұйымдастырылып, 3 күнге созылды. Еліміздің бас қаласына өзге елдің өкілдері келіп, бақ сынады. Халықаралық байқауда бағытымыз бойынша инновациялық медициналық құрылғыларды таныстырып, жоба қазылардың көңілдерінен шықты. Нәтижесінде көк туымыз биікке желбіреп, алтын медаль иелендік.</blockquote>–&nbsp;Сіз 11 сынып, Жұлдызай 12 сынып оқушысы.&nbsp;Сабақпен қатар байқауларды бірге алып жүруде қиындықтар туындамай ма?<blockquote>– Әрине, жобалармен айналысу ол ауқымды үдеріс. Бастапқыда білместіктен көп уақытты зая кетіріп, сабақты қоса алып жүру сәл қиындық туғызды. Алайда тәжірибе жинай келе, жұмысқа кедергі болмайтындай оңтайлы іс-әрекет жасайтын болдық.</blockquote>–&nbsp;Ең сәтті шыққан жобаларыңызға тоқталсаңыз…<blockquote>– Ең сәтті жобалардын бірі – Lezde құрылғысы.&nbsp;Ол саусақ ізі арқылы адамның медициналық кітапшасын лезде шығарады. Бұл құрылғы адам ес-түссіз жағдайға тап болғанда өте тиімді. Себебі осы арқылы біз оның қандай дәріге аллергиясы барын немесе есепте тұратынын анықтап, алғашқы көмек бере аламыз. Келесі EcoDabyl жобасы ауа сапасы туралы халықтың хабардарлығын арттыруға арналған инновациялык жоба. Құрылғының басты мақсаты – ауа сапасын тікелей дәл осы уақытта бақылау арқылы денсаулыққа келетін зардаптың алдын алу.</blockquote>– Nauanix командасының осы жылға жоспары қандай?<blockquote>– Әрине, жоспар мен мақсат көп.&nbsp;Тағы да жарыстар, хакатондар мен байқауларда бақ сынап, тәжірибе жинауға дайындық үстіндеміз.</blockquote>–&nbsp;Сұхбатыңызға рақмет!

«Lezde» құрылғысын жасаған стартапер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазір шарт пен шамаға шектелген жас жоқ. Ынта мен ырқыңа сай ірі іс, жетістік жолында төбе көрсетіп жүр. Бойдағы еркіндік те кеңістікте құлаш сермеуге негіз. Жастарға қатысты жайттың бәрі қоғам назарында һәм талқысында. Осы орайда журналист, медиалектор Абай Тағыберген өзіндік ой-пікірімен бөліскен еді.– «Жастар – жалқау» деген ой көп айтылатын. Ал қазіргі қарқын-қозғалысқа қарап, бұлай деу қате секілді. Қалай ойлайсыз, қасаң қағидадан қаншалықты арылдық?<blockquote>– Жастар жалқау деген пікір ғана. Қазіргі буын барынша тиктоникалық өзгерістерге дайын, соған сай қарым-қабілетке ие болуы керек.&nbsp; Екпіні ерек, қарқыны қатты, өзгермелі трансформация кезеңі қай салада болсын бәсекені күшейтті. Айналаға қарасаң жер шұқып, бос қарап жүрген жас жоқ. Әрине, енжарлық танытып, сүлесоқ болып, өз бағытын таппай, адасып жүрген жастар да бар шығар. Бірақ өз күшімен, ерік-жігерімен әлемдік компанияларға жұмыс істеуге шақырту алып, мемлекеттік қызметтің жоғары сатысынан көрініп, бизнес жүргізуде көшбасшы болып, ауылдың тамырына қан жүгіртіп, ата кәсіпті лайықты жалғастырып отырған, өнер мен спортта қолтаңба қалдырып, ІТ салада жаңалық ашып жүрген жастар жетерлік. Ең бастысы, өзін жалқаулықтан жеңе білген әрбір азамат табысқа жете алады. Сондықтан «жастар – жалқау» деген көзқарастан арылатын уақыт келді.&nbsp;</blockquote>– Еркіндік – еркіңнен тыс әрекет пен ессіздікке бару емес.&nbsp;Бұл термин жастар арасында танымал. Сіз үшін еркін болу деген не?<blockquote>– Еркіндік – адамның ішкі тәуелсіздігі. Жан қалауы және соған қарай әрекет етуі. Бірақ шектен тыс еркіндік адамды бағытынан адастырады. Менің ұғымымда еркіндік деген – жүрегің қалаған іспен айналысу, ұнататын ортаңды қалыптастыру, өзің қажет ететін қабілетті дамыта алу. Әрине, шығармашылық адамдарға еркіндік тән. Себебі кеңістікке үйренген азамат тар шеңберінде шығармашылықпен айналыса алмайды. Бастысы, ой еркіндігі, сөз бостандығы болуы қажет.</blockquote>– Шетелге кету үдерісі үдеп барады. Білімді де, жұмысты да сырттан іздегендер көп. Бұл әлеуметтік лифтінің әлсіздігі ме? Әлде мұны қалыпты деп қабылдау керек пе?<blockquote>– Шетелде білім алуға ұмтылу – практикада бар, аса қорқатын жағдай емес. Ақылдылар ағыны әр кезеңде болған. Білімі мен тәжірибесі мойындалған елдерге барып, ілім жинап, жаңаны меңгеруге ұмтылу өте жақсы. Себебі тіл білу – өмірлік көзқарасты өзгертіп, танымды ке­ңейтіп, деңгейді арттырады.Үдере көшуге түрлі факторлар әсер етеді. Жоғары жалақы, жайлы өмір соңын қуалап кеткендер де табылады. Ал білім алып, сол мемлекетте өмір сүруді жалғастыратын азаматтарға сатқын ретінде қарамауымыз керек. Туған жерін шексіз қадірлей білетін әрбір жас жырақта жүрсе де еліне пайдалы болуға тырысады. Шамасы келгенше, адал ұрпақ тәрбиелеп, отбасын да сақтап, ұлттық құндылықтарды өзге елде дәріптей алады. Өзі секілді жастардың басын құрап, комьюниті құрып, мұхит асып келген іні-қарындастарына көмек береді.Ал, шетелге арнайы жұмыс істеуге бару – бөлек әңгіме. Көбінесе орта жастан асқан азаматтар өндіріс орындарында арзан жұмысшы күші ретінде тартылады. Өкінішке қарай, құқықтық сауаты болмай, құжат рәсімдеуден қиналып, алаяқтардың арбауына түсіп, елге қайта алмай қалған жігіттерді де жиі естиміз. Меніңше, шетелге саяхат немесе білім алу, бизнес пен ІТ-дің мүмкіндігін көру үшін баруға болады. Десе де, туған жердің құшағы ыстық. Себебі ата-анаң, бауырларың мен қимас жандардың қасында жүру бәрібір бөлек.&nbsp;</blockquote>– ІТ бағытындағы жоба-бай­қауда төреші болып жүрсіз. Жас буынның инновациялық идеясына қандай баға бересіз? Білім мен ғылымда революция жасауға қаншалықты қауқарлы?<blockquote>– Мойындауымыз керек, АҚШ пен кәрі құрлық елдеріндегі ІТ мүм­кін­діктерге жету үшін көп еңбектену керек.Goldman Sachs дейтін алпауыт банк бар. Олар таяу арада жүздеген мамандық қысқарады, салдарынан 3 миллионға жуық жұмыс орны жойылуы мүмкін деп болжам жазған еді. Демек, келе-келе адам еңбегін жасанды интеллект алмастыра бастайды. Қарқынға ілесу үшін қазірден бастап қимыл керек. Мұны Президент те бірнеше рет айтып еді. Қай уақытта да мүмкіндік аз жерде идея көп болады. Жоқтан бар жасай алу үшін&nbsp; ынта керек.&nbsp; Марк Цукерберг, Билл&nbsp; Гейтс, Стив Джобстың өзі небәрі 20 жасында әлемге әйгілі компаниялар құрды. Сондықтан ІТ жобаны ойлап табу жас талғамайды.&nbsp;Байқағаным, біздің өңірде жастар ІТ жобаларға батыл түрде қатысып келеді. Мәселен, Hackathon, InnoFest сынды ауқымды инновациялық жобалар аясында 7500-нан аса жас&nbsp; өз жобаларын жасап көрген. Үздіктері грант алды, таңдаулылары бизнесмендермен жеке жұмыс жасауға көшті, қалғандары идеясын қайта дамытты. Өткен жылы InnoFest фестиваліне 2500 бала қатысты.&nbsp;Біле білгенге, бұл – үлкен масштаб. Бір қуантарлығы, өтімді сценарий жаза алатын қабілеті бар, креативті контент жасауға талпынып жүрген, smart&nbsp; city және жасанды интеллектпен байланысты жобалар жасай алатын жаңа буын өсіп келеді. Innofest Qyzylorda креативті индустрияға жол ашуда. Сондықтан сұхбат басында қойған сауалыңызға жауап бұл. Қазақ&nbsp; – жалқау емес!</blockquote>– Мәдениет пен өнер – тәрбие құралы. Көрсетілімдегі кинолар жайында не айтасыз? Бұл жас­өспірімнің&nbsp; пси­хологиясына қалай әсер етеді?<blockquote>– Қазақстандағы кине­мо­то­гра­фия­ның қазіргі деңгейі жақсы. Керемет туындылар экранға жол тартуда. Әлеуметтік астары бар месседждерге толы киноөнімдер қатары көбейді. Қайраткерлер туралы мемуар жанрындағы туынды, әзіл-шыны аралас комедиялардың деңгейі біршама өскен. Жас режиссерлер азын-аулақ қаржы тауып, тіпті кейбірі несие алып үлкен қадамға баруда. Сондықтан көрерменге ой тастай алатын, өздігінен касса жинайтын киноөнімдер нарықты мойындатты.Әрине, киносарапшы емеспін. Бірақ барды бар деу керек. Жасөспірімнің психологиясына кинодан гөрі әлеуметтік желілер көптеп әсер етеді деп ойлаймын.&nbsp; Альфа ұрпақтың ең әлсіз тұсы – телефонға тәуелділігі. Рухани білім алуға уақыт арнамауы, шынайы қарым-қатынастарға толы оффлайн кездесулердің аздығы, онлайн шеңберде қалған жасөспірімнің психикасын барынша қатігез әрі өзімшілдікке алып келуде. Мәселе осында.</blockquote>– Сіздіңше, жастарға қатысты қандай&nbsp; түйткіл бар? Осы уақытқа дейін жүргізілген стратегиялық бағдарламалар сірескен сеңді бұза алды ма?<blockquote>– Меніңше, білім алуда аса бір қиындық жоқ. Ізденіске ден қойған, білім алуға енжар емес әрбір жас тегін білім ала алады. Жастар арасында өзекті мәселе ол баспана бабы. Шын мәнінде, Қазақстанда үй алу әлі де қиын. Орта деңгейдегі жалақасы бар жас отбасылар үшін үйге инвестиция салу біраз жылдарды қажет етеді. Сондықтан пайыздық жүктемесі аз бағдарламаларға талабы сай келмей қалатын отбасы көп. Бастапқы жарнаны жинауға қиналатыны да бар. Амал жоқтықтан, пәтер жағалайды.Бұл тұрғыда өңірде «Сыр жастары» бағдарла­масының бастау алғаны қуантты. Расында, ауылдан көшіп келген, жағдайы орта деңгейдегі жас отбасылардың тапқан табысы арендалық төлемдерге емес, өз үйіне қарай бағытталса кәдімгідей мотивация. Ал, баспана шешілсе, қалғаны тек сылтау ғана. Жұмыс табу, лайықты өмір сүруге бейімделу адамның өз қолында.</blockquote>– Журналиссіз. Әкімнің бас­пасөз хатшысы да болдыңыз. Қазіргі медианың даму қарқыны қандай?<blockquote>– Қазір гибридті медиа заманы. Дәстүрлі БАҚ пен жаңа медиа арасында симбиоз бар. Әлеуметтік желі тұтас бір платформаға айналды. Бұрын 3 минуттық контент өтімді болса, қазір аудитория 15 секунд­тық тик ток өнімін қарай бастады. Ақпарат тым көп әрі тегін. Бірақ тек­серілмейді. Сүзгі жоқ. Әсі­ресе, әлеу­меттік же­ліде жалған ақпа­раттар өте көп. Боп­салау, қор­лау және ашық­тан ашық репутацияға зиян келтіру үдеп барады. Зардап ше­гуші тараптың үн­сіздігі, сотқа дейін бармауы желі бел­сенділерін «төрге шы­ғар­ды».Пайдалы кон­тенттердің де қа­тары артып келеді. Мұны да ескеру маңызды. Ақпарат қазір тауарға айналды. Өтімді болса, моне­тиза­циямен табыс табуға бо­лады.&nbsp; Ютуб соған дәлел. Ал, кәсіби жур­налистер үшін анали­тиканың орны биік. Сондықтан медиа үлкен өзгерістер кезеңінде. Ұдайы дамып отырған адамға бұл аса қиын емес.</blockquote>– Сүбелі сұхбатыңызға рақмет!

Абай Тағыберген: «Адам еңбегін жасанды интеллект алмастыра бастайды»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қиырдағы қазақтардың тілек-қалауы бір. Ол – Отанға оралу. Тарыдай шашырап кеткен қандастардың басын қосу демографиялық көрсеткішке де ықпал ететіні анық. Ал атамекенге аяқ басып, білім алуына қолдау білдіру қамқорлықпен тең. Мұны өңірдегі белді оқу орны Қорқыт ата атындағы Қызылорда университеті де қолға алған. Осы ретте Рекрутинг және мансап басқармасының маманы Насихат Смайлмен сұхбаттастық.– Шетелдегі қандастардың білім алуына университет тарапынан қанша грант бөлінеді? Жыл сайын көрсеткіште өзгеріс бола ма?<blockquote>– 2022 жылы 10 ішкі грант бөліп, бәрі игерілді. Ал өткен жылы 50 гранттың ішінен 37 баланы оқуға қабылдасақ, биыл 30 грант бөлдік. Ресей, Моңғолия, Өзбекстан мемлекетіндегі қазақтар бакалавриат бойынша оқып жатыр. Foundation-ға мемлекеттік грант негізінде 30 орын бөлініп, 14 баланы қабылдадық. Оның ішінде ақылы және тегін оқып жатқандар бар. Экологиялық аймақ болғандықтан грант иегерлері 46 мың теңге, ал басқа өңірлер 35 мың теңгеге жуық шәкіртақы алады. Бірақ бакалавриатта оқитын студенттерге оқу тегін болғанымен, шәкіртақы берілмейді. Сондықтан жатақхана ақысына 50 пайыз жеңілдік жасадық. Негізі Қызылорданың жатақхана ақысы басқа қаламен салыстырғанда әлдеқайда арзан. Қазіргі таңда университетте оқитын қандастардың саны артты.</blockquote>– Тестілеу жайында айтсаңыз. Тиесілі ұпай жинай алмай меселі қайтқандар бар ма? Студенттер Foundation дайындық курсымен қаншалықты қамтылады?<blockquote>– Егер бакалавриатта оқитын болса Ұлттық Бірыңғай Тест тапсырмай, тегін оқуға мүмкіндік бар. Бірақ университеттің ішкі конкурсы арқылы балаларды іріктеп аламыз. Алдыңғы жылы эссе байқауын ұйымдастырсақ, биыл аттестаттың балын есептеуді қолға алдық. Алдағы оқу жылына қабылдайтын 30 баланың конкурсын жаз айында белгілеп, жан-жаққа ақпараттандыратын боламыз.Ал Foundation-ге келетін болсақ, ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігіне қарасты болон процесі арқылы жүзеге асады. Тамыз айының соңы мен қыркүйек айының басы аралығында тіркеу жұмыстары жүргізіледі. Тіркелу уақыты ашылғаннан бастап шетелдермен байланыс жасаймыз. Яғни балалардың тіркелуіне, біздің оқу орнын таңдауына кеңес беріп, жөн сілтейміз. Осылай іріктеуден кейін дайындық курсы қазан айынан басталады. Әр елден келетін қандастар ұлты қазақ болғанымен, тұрған мемлекетінің білім заңына бағынышты. Сондықтан оқуға тапсыру, мектеп бітіру, аттестат алу сияқты тестілеу де әртүрлі болады. Соның барлығын министрлік зерттеп, тұрған мемлекетінде оқуға түсуге мүмкіндік болмағанда Қазақстанға келіп білім алудың жолын қарастырған.</blockquote>– Білім сапасы мен қойылатын талапқа тоқталайықшы. Өйткені Қазақстан тарихы мен қазақ тілін меңгеруде кедергі кездесетін көрінеді. Курс үшін білім беруге арнайы мұғалімдер шақырыла ма?<blockquote>– Айтып өткенімдей, бакалавриатқа арнайы конкурс жарияланады. Алдымен сұхбаттасу түрінде өткізіп, балалардың тілдік деңгейін тексереміз. Қытайдан келген қандастарда тілдік қиындық болады. Ал Өзбекстан мен Моңғолия, Ресей қазақтарында мұндай мәселе жоқ. Олар оқу бағдарламасына бірден ілесіп кетеді. Сондықтан Foundation курсында Қытай, Ауғанстаннан келетін қазақ балаларды 60 аптадан кем оқытпай, бір пәнді 90 сағат өткіземіз. Оның ішінде қазақ тілін меңгеретін екі түрлі пән болады. Бірі – оқу сауаттылығы, екіншісі – ресми-іскери қазақ тілі. Дайындық курсын оқу мерзімі 9 ай. Біз қазақ тілін мектепте 11 жыл оқыдық, ал 9 айда меңгеру оңай емес. Сондықтан ресми-іскери қазақ тілі ҰБТ-да кездеспегенімен, қосымша пән ретінде қарастырылған.Бұдан бөлек пән бойынша сабақ өткізіледі. Осы орайда мектеп бағдарламасымен оқытуға қабілетті мұғалімдерді тартып, сабақ кестесін әзірлейміз. Бізге қолдау да жақсы көрсетіліп отыр. Мәселен, облыстық тілдерді дамыту орталығы Foundation-ге түскен балаларды тегін оқытуда. Мұнда нағыз мамандар қызмет атқарады. Нәтижесінде қазақша сөйлей алмай келген Қытайдағы қандастар екі ай ішінде тіл меңгеріп, көне сөздерге дейін жаттап алды.</blockquote>– Алыстағы ағайынға бағдарламаны насихаттау мақсатында қандай жұмыстар атқарылуда? Әлеуметтік желімен хабардар ету бір бөлек, ал өздеріңіз шет мемлекетке барып, түсіндірме жүргізесіздер ме?<blockquote>– Шетелдегі қазақ ұйымдары арқылы байланыс нөмір алып, бәріне ақпарат беруге тырысамыз. Моңғолия инстаграм мен уатсап желісіне әуес емес, тек фейсбук жақсы қолданыста. Сондықтан іс-сапарға барып, фейсбукта ақпарат жариялап, шет мемлекеттегі білім басқармасы, мектеп директоры және сынып жетекшісімен байланыс орнатамыз. Өткен жылы Моңғолияға іс-сапармен барып, ақпараттандыру жұмысын жүргіздік. Ал Өзбекстаннан Қазақ ұлттық мәдени орталығының төрағасы Ерболат Пернеев қазақ мектептерінің басшылық, әкімшілігімен байланыстырады. Бір жағынан ол жақ жақын болғаннан кейін қиындық жоқ, қазақтар саны өте көп. Сондай-ақ мұнда жоғары оқу орындарының көрмесін ұйымдастырады. Мәселен, «Болашақ» бағдарламасы, «Отандастар қоры» шетелдегі қазақтар арасында іс-шара ұйымдастырса бізге ресми хат жолдайды. Осылайша көрме немесе құрылтай аясында барып, оқу орнымыз жайында ақпаратпен бөлісеміз.</blockquote>– Студенттердің оқуға қабылдану барысында қандай да бір мәселе туындай ма? Жатақхана жайы мен орналасуы қаншалықты бақылауда?<blockquote>– Аса бір қиындық бар деп айта алмаймын. Бірақ Иран мен Ауғанстан мемлекетіндегі қазақтарға қандас мәртебесін беру қиындығы алаңдатады. Тәліптердің саясатынан кейін әзірге ол мемлекетпен байланыс жоқ. Бізде бір ғана бала оқып жатыр. Ирандағы қандастар елде білім алып, қоныс аударғысы келеді. Бірақ оларға қазақ деген анықтаманы бермейді. Өзбекстан туу туралы куәлігіне жазса, Моңғолияда қазақ деген анықтаманы әкімшілік беріп отырады. Иран мемлекетіндегі қандастар қазақ екенін дәлелдей алмайды. Сол себепті Қазақстанда оқу мүмкіндігінен қалыс қалып отыр. Ал орналасуына ойыссақ, виза мәселесін тағайындау, оқуға қабылдап, бұйрық шығарғаннан кейін студенттердің мекен жайына, сол мемлекеттің миграциясына шақыру жібереміз. Тексеру ұзақ болады. Бәрі талапқа сай болған жағдайда виза аштырып, «С9» визасымен келіп оқиды. Тіркеуге қою, кіріп-шығуының бәрін қадағалап отырамыз. Егер уақытылы бақылауға алынбаса мемлекеттің арнайы тәртібі бар, айыппұл салынады. Сөйтіп миграция тарапынан қиындық туындайды. Сондықтан олардың құжатына мұқият болу керек.</blockquote>– Бағдарлама қандастардың Отанға оралып, оқып одан әрі еңбек етуге үндейді. Дегенмен елге табан тисе де, кейін жұмыс таппай қайта кетуге ниетті жастар да болды. Содан болар бағдарлама мақсатына толық жете алмады деген пікір бар. Айтыңызшы, осы уақытқа дейін білім алған жастар өңірімізде тұрақтап қалды ма? Бұл жөнінде университет санақ жүргізе ме?<blockquote>– Иә Foundation-ге бөлінетін 1800 гранттың түпкі мақсаты шетелдегі қандастарды қолдап, атамекенге алып келу. Білім береміз, бірақ жұмыспен қамтылуы, Қазақстанда қалуы баланың қабілеті мен отбасына байланысты. Өзбекстан мен Моңғолиядағы қазақтардың да мақсаты азаматтық алуға тапсырып, қоныс аудару. Менде оқып жатқан студенттердің ата-анасының 60 пайызы азаматтық алып, Шымкент, Павлодар қаласына қоныстанған. Бірақ олар оқуының аяқталғанын күтеді. Себебі оқу бітірмей, азаматтық алуға тапсырса грант күшін жояды. Өзім қабылдаған студенттердің алды 2 курс оқып жатқандықтан, статистика айта алмаймын. Бұл жайында алдағы 2 жылдықта мәлімет беруге болады.</blockquote>– Қай мемлекеттен сұраныс көп, қызығушылық жоғары? Алдағы уақытта тағы қандай елмен байланыс орнату жоспарда бар?<blockquote>– Өзбекстандағы қандастардың Foundation-ге емес, бакалавриаттың ішкі грантына таңдауы түседі. Грант алғандардың 80 пайызын құрап отыр. Ал Моңғолия мемлекеті екі оқуға да бірдей қарайды. Әлде де олардың оқуға келу қарқынын күшейту керек. Сөздің ашығы, Қызылордаға келемін, оқимын деген бала саны аз. Өйткені мұнда туған-туысым жоқ дейді, грантты былай қойғанда Қызылорда облысы барын білмейтін қандастар кездеседі. Ағайын-туыстары осыған дейін Павлодар, Петропавл және Өскеменге орналасқан соң шақырымның алыс екенін айтып, бер жаққа келуі қиын. Қызылорда облыс орталығы болғандықтан, көбіне сол қалаларда қалып, бізге келе алмай жатады. Екіншіден, климаттық жағдай әсер етуі мүмкін.Оқуды насихаттаудағы фишкамыз аймақтың артықшылығын айтамыз. Мәселен, Қытайдан келген қандастар орыс тілін білмейді. Егер олар Павлодар, Өскеменге тұрақтаса тіл меңгеру жағынан қиналады. Ал облысымызда 99 пайыз қазақтар тұрғаннан кейін, қазақ тілін жетік білуге мүмкіндік мол. Оның үстіне қонақжаймыз. Әрі біздегі шәкіртақы өзге өңірге қарағанда жоғары. Сондықтан ақпараттандыруды күшейтпекпіз. Университет басшылығы да іс-сапар бойынша қаржыландырып отыр.</blockquote>– Сұхбатыңызға рақмет!

Насихат Смайл: «Қытайдағы қандастар екі ай ішінде тіл меңгерді»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;&nbsp;Естеріңізде болса, Қазақстан бойынша 2023 жылдың бірінші жартыжылдығы қорытындыланып, 1 шілдеден бастап, елеулі өзгерістер енгізілді. Мәселен, сол айда әлеуметтік төлемақылар артты. Ел аумағындағы халықты жұмыспен қамту орталықтары қайта құрылымдалды. Сала мамандары жаңа жүйеге қол жеткізді. Анығын айтқанда, мемлекетте «Әлеуметтік кодекстің» күшіне енуіне орай жұмыспен қамту орталықтары «Еңбек мобильдігі» орталықтары болып қайта құрылды. Дегенмен олар немен айналысатындығы халықтың көкейінде жүр. Осыған орай Қазалы ауданының "Мансап" орталығы директоры Болатбек Баймахановпен тілдесу сәті түсті.– Сіздер бастапқыда "Халықты жұмыспен қамту орталығы" болып құрылдыңыздар. Қазір атауларыңыз "Мансап" орталығы деп аталады. Неліктен бұндай өзгеріске ұшырадыңыздар? Қазалылықтар осы орталық туралы толыққанды білгісі келеді. Немен айналысады? Не істейді? Халыққа пайдасы қандай?– Қазалы ауданына қарасты "Мансап" орталығының филиалы мемлекеттік қызметтің үш түрін көрсетеді. Жұмыс іздеуші ретінде және жұмыссыздарды тіркеу мен белсенді шараларға жолдама берумен айналысады. Біз 2023 жылдың 1 шілдесінен бастап, ел бойынша "Жұмыспен қамту орталықтары" таратылып, облыстан Еңбек мобильдігі орталығы құрылып, аудандарда "Мансап" орталықтары филиалы ашылды. Біз осы облыстағы орталығының аудандағы филиалы саналамыз. Бүгінгі таңда біздің филиалда 19 бірлік штаттық кестедегі қызметкер қалды. Осы жылдың 1 шілдесінен бастап, Қазалы ауданының "Мансап" орталығы филиалы және отбасын қолдау орталығы болып екіге бөліндік. Отбасын қолдау орталығы бұрынғысынша, аудандық "Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар" бөлімі құрамында. Дегенмен оларға жеке дара ғимарат берілді. Соңғы уақытта тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшырағандар қатары көп. Сондықтан осындай орталықтар арқылы өмірге бейімдеп, қайтадан өмір сүруге деген ынтасын арттыруды көздейді. Мұнда көпбалалы отбасы, асыраушысынан айырылғандар, жартылай жетім жанұялар, тағдыр тауқыметіне ұшырағандарға жан-жақты қолдау көрсетіледі. Мысалға, кәсіпкерлікпен айналысу жолдары, түрлі үйірме бар. Спортпен шұғылдануға жағдай жасалған. Үйі жоқтарға жатын орны қаралған. Бұл үшін арнайы мамандар бөлінген."Мансап" орталығы 4 бөлімшеге бөлінеді. Біріншісі, тіркеу және тұрақты жұмысты қамтиды. Екіншісі, мониторинг және кәсіптік оқу, сонымен қатар мемлекеттік грант болса, үшіншісі, атаулы әлеуметтік көмекпен айналысады. Соңғысы – осал топтар санатына жататын азаматтарға субсидияланатын жұмыс орындарына орналастыру, яки мемлекеттік бағдарламалар – жастар практикасы, қоғамдық және алғашқы жұмыс орны, ұрпақтар келісім шарты, "Күміс жас" жобасы және әлеуметтік жұмыс орындарына жолдауды атқарады. Жұмыссыздарды мемлекеттік бағдарламалармен қамтамасыз етуге ықпал жасайды.– "Күміс жас" жобасы қандай бағдарлама түріне жатады?– "Күміс жас" жобасы жұмыс берушілер өтінімі негізінде ұйымдастырылатын уақытша жұмыс орындары. Елу жастан асқан зейнеткерлік алдындағы жұмыссыз азаматтарға арналған мемлекеттік бағдарлама санатында. Атап айтқанда, олармен 36 айға келісім шартқа отырып, мемлекет тарапынан жалақысынан жұмыс берушілерге субсидияланады. Субсидия дегеніміз – мемлекет тарапынан жалақыға қосымша қаражат бөлу. Алғашқы 12 айда 70 процент, 12-24 ай аралығында 65 процентін, 24-36 ай арасында 60 процентін жалақыларының субсидиялайды.– Осыған орай ауданда қандай бос орындар бар?– 2023 жылы 38 адамға қаржы қаралып, осы жоба бойынша тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз еттік. Көбіне жеке кәсіпкерлерге, шаруа қожалықтарына, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге басымдық беріледі. Ол жерде мамандығы бар әрі жоқтары да жұмысқа орналаса алады.– "Ұрпақтар келісім шарты" дегенді тарқатсаңыз...– Бұл келісім шарт ұзақтылығы 6 айды құрайды. Жұмыс берушілер өтінімі негізінде ұйымдастырылатын уақытша жұмыс орны. Мәселен, бір жұмыс орнында зейнет жасқа шығуға 6 ай қалған адам болатын болса, бізге өтінім береді. Сосын біз бұған дейінгі уақытта осы "Ұрпақтар келісім шарты" жобасымен арнайы мекемеге жұмысқа жас маманды жібереміз. Бұдан соң біздің тараптан жолданған мекемеде жас маман 6 ай жұмыс атқарады. Осы аралықта зейнетке шығатын адам тәлімгерге бәрін үйретіп, соның босаған орнына жұмысқа алынуы тиіс.– Жаңа сөз басында субсидияландыру жайлы айтып өттіңіз. Сонда жұмыспен қамтушыға мемлекет қанша қаржы бөледі?– Әр бағдарламаның мемлекет белгілеген мөлшері бар. Әрқайсысын жеке айтатын болсақ, қоғамдық жұмысқа – 20 айлық есептік көрсеткіш, алғашқы жұмыс орны, жастар практикасы мен ұрпақтар келісім шарты – 30 айлық есептік көрсеткіш, әлеуметтік жұмыс орны деген бағдарламаға жұмыс берушінің белгілеген жалақысының 35 процентін субсидиялаймыз. Ең төменгі жалақы мөлшерінен аспауы тиіс. Мәселен, ол 230 мың теңге беретін болса, оның тек 85 мың теңгеге дейін субсидияланады. Осыған орай бізге кез келген кәсіпкер келіп, ұсынысын қалдыра алады. Бағдарламаның талабы – кәсіптің құрылғанына 1 жылдан астам уақытты құрау қажет. Әлеуметтік жұмыс орындарына көбіне жеке секторларға басымдық беріледі. "Жеке кәсіпкер", шаруа қожалықтары, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер қатыса алады. Оған техникалық жөндеу орталығы, наубайхана, монша және тағы басқалары енеді.– Халықты жұмыспен қамту орталығы тұсында тұрғындардың жағдайын жақсарту мақсатында мемлекет тарапынан қайтарымсыз гранттар бөлінген болатын. Бұл біраз адамның жағдайын түзеді. Бүгінгі күні осы мүмкіндіктер қарастырылған ба? Егер мұндай бағдарламалар бар болса, нақты түсіндіріп өтсеңіз...– Мемлекеттік грант әртүрлі санат бойынша қаралған. Нақты келтірсек, көпбалалы отбасылар атаулы әлеуметтік көмек алатындар, мүмкіндігі шектеулі жандар мен мүгедек баланы тәрбиелеп отырған шаңырақ, қандастарға, асыраушысынан айырылған жанұяға осы азаматтарға мемлекеттік гранттар беріледі. Кәсібін енді бастайтын кәсіпкерлерге, кәсіппен айналысқан, бірақ үш жылға толмаған кәсіпкерлерге мемлекет тарапынан қайтарымсыз грант бөлінеді. 400 айлық есептік көрсеткіш шеңберінде 1380000 теңгені құрады.2023 жылдан бастап, жастар қайтарымсыз грант алу санатынан алынып, оларға 2,5 процентпен 5 жылға несие беру мүмкіндігі туды. Кәсіпкерлікпен айналысуы үшін өзіндік шарттары бар. Ол ауылшаруашылық қаржылай қолдау орталығынан қаржыландырылады. Кепіл болуы керек, 35 жасқа толмауы маңызды, кәсіппен айналыспаған болса, кәсіп ашып, өтініш беруге болады. Ескерерлік жайт, міндетті түрде кепілі болуы тиіс. Несие тарихы да дұрыс болғаны жөн. Несие алу мақсатында кез келген кәсіп түрін ұсынуына болады. Ешқандай шектеу қойылмаған. Сонымен бірге мал шаруашылығына негізгі мерзім – 7 жылға беріледі. Оның екі жылын айналымға шыққанша, несиесін өтемеуіне уақыт, яки демалыс беріледі. Бұған жұмыс істеп жүрген студенттер де қатыса алады. Тек мемлекеттік қызметтегілерге бұл мүмкіндік қарастырылмаған. Бірақ біздің міндетке – құжаттар тізімі мен жолдарын көрсету кіреді. Қалғанын облыстағы құрылған комиссия мүшелері алдында қорғап шығады. Бизнес жоспар жасау үшін "Атамекен" кәсіпкерлер палатасы сүйемелдейді. Сондай-ақ "Бастау бизнес" оқу курсынан өтіп, сертификатын алуы тиіс. Бұл онлайн электронды түрде жүргізіледі. Оған "Еңбек кз" порталы арқылы өтінім жасап, азамат өз бетінше оқи алады.– Көптің көкейінде жүрген сауал – жастар практикасы арқылы бір жыл жұмыс істегендердің қаншасы тұрақты жұмысқа орналасты? Жалпы алғанда олар сол мекемеде нақты қалады деген кепіл бар ма?– Жастар тәжірибесі бағдарламасы арқылы 12 ай мерзімін құрайды. Талап бойынша 35 жасқа толмауы міндеттеледі. Оқуын тамамдап, диплом алғанына 5 жыл толмаған болуы керек. Сол мамандығы бойынша бұрын соңды жұмыс өтілі жоқ жастар қатысады.2023 жылы аудан бойынша 338 жас қамтылды. Оның ішінде, 49 жас мерзімінен бұрын шарттарын аяқтады. Дегенмен 27 жас тұрақты жұмысқа орналасты. Жастар тәжірибесіне тартылған кезде мекемеге оларды тұрақты жұмыспен алып қалу міндеттелмейді. Тек ғана "Алғашқы жұмыс орны" деген бағдарлама арқылы 18 айға жіберіледі. Осы мерзім өткеннен соң сол жасты тұрақты жұмыспен қамту міндеттеледі.Бүгінде жыл басы басталғанына 3 күн болды. Жұмыссыз ретінде тіркелгендер үш жұмыс күні өткеннен соң қызметін бастайды.– Мәселен, соңғы уақыттары жұрт "Екі жерде жұмыссыздық болып кетіпті. Қайда барып жұмыссыздыққа тіркелеміз?" деп жүр. Осыған не дер едіңіз?– Жақсы сұрадыңыз. Бұл "Отбасы қолдау" орталығын меңзеп тұрған болуы керек. Айтарым, жұмыссыздар жұмыс іздеуші және жұмыссыз ретінде де Қазалы ауданының "Мансап орталығы" филиалының қызметіне жүгінеді.– Сіздердің осылай құрылым жағынан өзгеріп, жеке дара болудағы мақсат не? Қандай мән-мағынасы бар? Атқарар қызмет құзыры нендей?– Былтыр өзгеріске енгеннен бастап, осы "Мансап" орталықтарын құру министрлік тарапынан көзделген. Еңбек мобильдігі орталығының функцияларын аудандарда және облыстық, республикалық маңызды қалаларда орындауды жүзеге асыратын филиалы саналады.Қазалы ауданының "Мансап" орталығы филиалы – "Азаматтардың әлеуметтік осал санаттарын уақытша жұмысқа орналастыру жөніндегі", "Еңбек ресурстарын мониторингілеу, болжау, оқыту және кәсіпкерлік бастамаларды қолдау", "Жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және жұмыс берушілермен жұмыс істеу" және "Атаулы әлеуметтік көмек көрсету" бөлімшелері болып жүктелген функционалдық қызметтерін атқаруда.– Сұхбатыңызға рахмет. Істеріңізге береке берсін.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат