<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ұлттық домбыра күніне орай қалалық мәдени және демалыс паркінде «Ұлттың үні - Домбыра» атты мерекелік шара өтті.Салтанатты шараға қала әкімінің орынбасары Жанмұрат Сейілов қатысып, қызылордалықтарды тәлім-тағылымы мол ерекше күнмен құттықтады.Содан соң бүкіл әлем мойындаған мәдени құндылыққа айналған ұлттық аспабымызды насихаттау, қалаға жақын орналасқан кент және ауылдық округтердегі мәдениет ошақтарының бәсекелестігін арттыру, ел ішінен талантты өнерпаздарды табу мақсатында ұйымдастырылған «Ел іші – өнер кеніші» байқауына қатысып, жүлдегер атанған мәдениет үйлері, жекелеген өнерпаздарға қала әкімінің арнайы алғыс хаты мен естелік сыйлықтарын табыс етті.Байқау қорытындысы бойынша, «Шабыт» номинациясымен – сазгер, Қараөзек ауылдық клубының директоры Айдос Байкенов, «Үздік қойылым» номинациясымен – Қарауылтөбе ауылдық клубы, «Үкілі үміт» номинациясымен – Ақсуат мәдениет үйінің «Дәстүрлі ән-жыр» үйірмесі, «Үздік би тобы» номинациясымен – Ақжарма мәдениет үйінің «Жұлдыз» би тобы, «Дарын» номинациясымен – Абай ауылдық мәдениет үйінен Ізбасар Акимов марапатталды.Сондай-ақ, дәстүрлі байқаудың жүлделі ІІІ орыны Абай ауылдық мәдениет үйіне бұйырса, Талсуат ауылдық клубы мен Белкөл кенті клубы ІІ орынды өзара бөлісті. І орынға – С.Майқанова &nbsp;атындағы мәдениет Үйі лайық деп танылса, бас жүлдені – Қызылжарма ауылдық мәдениет Үйі жеңіп алды.Мерекелік шарада аталмыш байқау аясында үздік өнер көрсеткен өнерпаздар ән мен жырдан шашу шашып, қала тұрғындарына тамаша әсер сыйлады.

Ұлттың үні - домбыра

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Шілде айының алғашқы жексенбісі – Ұлттық домбыра күніне орай өңірде облыс әкімінің жүлдесіне арналған «Айтыс олимпиадасы» атты облыстық жыр бәйгесі өтуде. Жас буын өкілдері арасында алғаш рет өткізіліп жатқан жыр додасына жеті ауданнан барлығы 10 ақын қатысуда. Бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінің ұйымдастыруымен өткен көшпелі брифингте облыстық мәдениет және спорт басқармасының басшысы Мира Қазбекова БАҚ өкілдеріне Ұлттық домбыра күнінің маңыздылығын айтып, өңірдегі домбыра үйірмелерін жұмысына тоқталып өтті.<blockquote>«Қазақ халқының жан серігі, рухани азығы болып келген киелі домбыра күні аймағымызда кең көлемде атап өтіліп келеді. Биыл да атаулы күнге орай облыстың мәдениет ұйымдарында «Ұлы дала үні», «Қазағымның үнісің сен, домбыра», «Домбыра думан», «Домбыра – ғасырлар мұрасы», «Аңыз домбыра, абыз домбыра» атты танымдық іс-шаралар өткізіледі. Ал облыс мүзейлері мен кітапханаларда «Ел тірегі, ұлт мұрасы - домбыра», «Домбыра дастан, домбыра күй», «Ғасырлар пернесі», «Домбыра – қазақ халқының асыл мұрасы» атты &nbsp;көрмелер, музыкалық-өнер сағаттары ұйымдастырылмақшы. Бүгін міне, балаларды айтыс өнеріне баулу мақсатында облыс әкімінің жүлдесі үшін «Айтыс олимпиадасы» атты облыстық балалар және жасөспірімдер айтысы тұңғыш рет өткізіліп жатыр. Бұл игі шаралардың барлығы ұлттық домбырамызды құрметтеуге, жас ұрпақты рухани тұрғыда дамытуға арналады. Сонымен қатар 30 маусым күні А.Тоқмағамбетов атындағы мәдениет үйінде Құрманғазы Сағырбайұлың 200 жылдығына &nbsp;және &nbsp;Ұлттық домбыра күніне арналған «Күй мен күйші» атты халық аспаптар оркестрі күйші-концертмейстерлерінің &nbsp;республикалық фестивалі, &nbsp;1 шілде күні Тұңғыш Президент саябағында &nbsp;«Күмбірле, қоңыр домбыра!» атты гала-концерт өтеді. Барлықтарыңызды ұлттық домбырамызды қастерлейтін тағылымы мол шараларға қатысуға шақырамын!, - деді басқарма басшысы Мира Жомартқызы.</blockquote>Айта кетейік, облыстағы мәдениет үйлері мен клубтарында 100 домбыра үйірмесі жұмыс істеуде. Оған мыңнан астам бала қатысып, шығармашылығын шыңдауда. Ал мемлекеттік тапсырыс аясында ашылған 125 домбыра үйірмесінде екі мыңнан астам жасөспірім қамтылған.&nbsp;

Қызылордада алғаш рет «Айтыс олимпиадасы» атты облыстық жыр додасы өтуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ата-бабалардың өшпес рухына тағзым ету, құран бағыштау бүгінгі ұрпақтың абыройлы борышы. Соған сәйкес бүгін &nbsp;Бірлік ауылдық округінде Жолшара баба ұрпақтары жиылып, ас берді.&nbsp;Тағылымы мол игі шараға Өзбекстан, Қырғызстан, Ресей мемлекеттерінен және Алматы, Қарағанды, Орал, Маңғыстау, Шымкент, Қызылорда облысы мен аудандардан баба ұрпақтары ат басын бұрды.&nbsp;Ауқымды жиында аудан әкімі Мұхтар Оразбаев сөз алып, Жолшара баба ұрпақтарына жылы лебізін жеткізді.&nbsp;<blockquote>«Қазақ халқы қашанда өткенге салауат айтып болашаққа аманат жүгін қалдырған. Сондықтан да бабаларын ардақтап, ұлыларын ұлықтай білген. Яғни, ата-бабасының еткен еңбегін елге дәріптеу бүгінгі буынның азаматтық парызы болмақ. Бүгін Жолшара баба ұрпақтары дүйім елді жинап, қазақы дәстүрмен баба рухына арнап ас беріп жатыр. Құрметті қатысушылар ата-бабаларымыз “Өлі разы болмай тірі байымас” деп бекер айтпаған. Бүгінгі беріліп жатқан ас қабыл болсын! Баршамызды баба әруағы желеп-жебеп жүрсін», – деген аудан басшысы Бірлік ауылындағы игі іске ұйытқы болған бірқатар азаматтарға аудан әкімінің Алғыс хатын табыстады.&nbsp;</blockquote>Мұнан соң еліміздің түкпір-түкпірінен келген бабаның жыршы-термеші ұрпақтары кезек-кезегімен сахна төріне көтеріліп, өнерлерін тарту етті.&nbsp;Қайырымдылық, мәдени, спорттық іс-шаралар ұйымдастырылған мұнда қонақтар палуандардың күресіне айрықша мән берді. Олар бөзкілемде белдескен батырларды жігерлендіріп, қошемет көрсетті. Сонымен қатар, қол күрес, қой және гір көтеру сынды сайыстарды тамашалап, ерекше көңіл-күйге бөленді.

Баба рухын ұлықтау – ұрпақ парызы

Сатира жанрының саңлағы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қазалы ауданының мәдениет саласында Әуезовтер отбасылық ансамблінің орны ерекше. Аға мен інінің, әпке мен сіңлінің, абысындардың&nbsp; сызат түспеген сыйластығын, бір-біріне деген ерекше ілтипатын да осы отбасынан кезіктіруге болады. Домбыра мен қобызды, сазсырнай мен түрлі ұлттық аспаптарды меңгерген отбасылық ансамбльдің құрылғанына биыл 45 жыл толып отыр.Жалпы Әуезовтер ансамблін айтқанда оның негізін қалаған марқұм Махамбет Әуезов ойға оралады.Мәдениет саласының майталманы Махамбет Әуезов Сарыкөл ауылында дүниеге келген. Ашаршылық, қуғын-сүргін кезінде әкесі Әуез Қарақалпақстанның Тақтакөпір ауданына көшеді. Ержеткен Махамбет Нөкіс қаласындағы педагогикалық институттың тарих-филология факультетіне түседі. Жоғары оқу орнында жүріп, Мәскеудегі Чайковский атындағы мемлекеттік консерватория түлегі Александр Павлович Закаринкодан қосымша дәріс алған. Сонан соң Тақтакөпір ауданында орта мектепте ұстаздық етеді.«Туған жерге туыңды тік!» деген тәмсілді берік ұстанған ол араға біршама уақыт салып, 1957 жылы елге оралды. Қазалы ауданы Лақалы елді мекенінде сегізжылдық мектепте сурет, сызу және музыка пәндерінен сабақ берді. Өмірінің соңына дейін №87 орта мектепте мұғалім болды.Ауданның мәдениеті мен өнеріне белсенді араласып, скрипка, домбыра тартып, халыққа таныла бастады. Сегіз оқушыдан скрипкашылар ансамблін құрып, облыста бірінші орын алды.1967-1969 жылдары Қазалы ауданының ұлт аспаптары оркестрін басқарып, бірнеше мәрте жүлдегер атанған.Жары Жеңіс екеуі 3 қыз, 4 ұл тәрбиелеп өсіріп, олардың әрқайсысын музыкаға баулиды, 1975 жылы отбасылық ансамбль құрып, халық арасында құрметке ие бола бастады. Облыста, республикада отбасылық ансамбльдердің байқауларына қатысып, бірнеше рет лауреат атанды.Биыл осы ансамбльдің құрылғанына 45 жыл толуына орай Қазалы ауданындағы Р.Бағланова атындағы мәдениет орталығында күйші, қобызшы, музыкант Махамбет және Романқұл Әуезовтер атындағы «Қастерлеп жүрсін өнеріңді ұрпағың» атты республикалық дәстүрлі отбасылық ансамбльдер байқауы өтті.Байқауға Тараз, Атырау, Ақтөбе қалалары мен Арал, Шиелі, Сырдария аудандарынан келген халықтық отбасылық ансамбльдер қатысты.Келген қонақтар ең алдымен көрмемен танысты. Мұнан соң байқаудың ашылу салтанаты өтіп, көпшілікке қатысушы ансамбльдер таныстырылды. Басқосуды аудан әкімінің орынбасары Күнтілес Назымбеков ашып, қатысушыларға сәттілік тіледі.<blockquote>– Өздеріңізге мәлім, Сыр өңірі – таланттылар мен өнерлілерге бай өлке. Ел арасында «Жыр елі» аталып кеткен мекеннен талай шайырлар мен жыр дүлдүлдері түлеп ұшты.Қазалы ауданы мәдениетінің тарихы да салмақты. Осы қасиетті топырақта дүниеге келген өнерлі жандардың арасында күйші, қобызшы Махамбет және Романқұл Әуезовтердің шоқтығы биік. Киелі өнерді дәріптеп, қастерлей білген Әуезовтер отбасы – ауданымыздың мақтанышы.Бүгінде ата мұрасын өнерлі ұл-қыздары жалғастырып келеді. Отбасылық ансамбль әлі күнге дейін халыққа қызмет етуде. Оның құрамы әулеттегі өнерлі немерелермен толыққан.Төл өнердің дамуына үлес қосатын осындай отбасыларды насихаттау, олардың қатарын көбейту, ансамбльдер арасындағы шығармашылық байланысты дамыту мақсатында бүгінгідей ерекше байқау ұйымдастырылып отыр.Айтулы күні өңіріміздің мәдениеті мен өнерін өркендетудегі қызметтеріңіз үшін сіздерге шынайы алғысымды білдіремін.Ел мәдениетінің одан әрі гүлденуіне, өнеріміздің асқақтауына қызмет етіп, халқымызды шығармашылық табыстарыңызбен қуанта беріңіздер, – деді ол.</blockquote>Сонымен қатар Әуезовтер отбасына облыс әкімінің орынбасары Н.Сақтағановтың, аудан әкімі М.Оразбаевтың құттықтауын табыстады.Бұдан кейін көпшілік «Өнерімен өркендеген әулет» атты кітаптың тұсаукесерінің куәгері болып, ансамбльдердің өнерін тамашалады.Дарынды отбасылардың өнеріне Мәдениет саласының үздігі, күйші-қобызшы Арман Әуез, Мәдениет қайраткері Сәукен Әліш, Қазанғап атындағы жоғары музыкалық колледжінің оқытушысы Төлеген Каденов, Шымкент саз колледжінің ұстазы Космонавт Аюбаев және білім саласының ардагері, «Атамұра» халықтық ардагерлер ансамблінің сүйемелдеушісі, дирижер, қобызшы Ерпазыл Жүсіп қазылық етті.

Өнерді өркендеткен отбасы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қобыз десе есімізге Қорқыт баба түседі. Қуыс шанақ аспапты қара жердей күңірентіп, бозінгендей боздатып отырған абыздың көз алдымызда тұра қалатыны бар. Сол үшін болар барлық ыспалы аспаптардың атасы саналатын қобызды ежелгі түркі-монғол &nbsp;ұлыстары «хор хуур» деп те атапты. Осыған қарап ғалымдар «хор құт», яғни, қобыздың арғы мәні «қобыз құт» деген біріккен сөзден шыққан болар деген болжам айтады. Біз бүгін осындай әлемдегі ең көне аспаптың тілін тапқан жас қобызшы Тоқтар Ағыраев жайлы жазуды жөн көрдік. &nbsp;Тоқтар − әке жолын жалғаған ұл. Арқа әндері десе жаны қалмайтын &nbsp;дәстүрлі әнші Ермекбай Ағырай баласының да өнерге жақын өскенін қалапты. Содан болар жас қобызшы әкесінің жанында жүріп, талай күйді құлағына сіңіріп, бүгінде өзі де ұлттық өнерді халық арасында насихаттап жүр.<blockquote>− Ең алғаш үйренген аспабым − домбыра. Бала күнімде домбыра тартуды да әкем үйретті. Кейін өнер саласында қызмет етемін деген шешіммен Қазанғап атындағы музыкалық колледжге оқуға тапсырдым. Ал қобызды колледж қабырғасында жүріп Бақыт Кәрібаевадан үйрендім. &nbsp;Ол − талай &nbsp;шәкіртті өнер додасына қосқан білікті ұстаз, − дейді Т.Ағыраев.</blockquote>Тоқтар колледжегі оқуын сәтті тәмамдаған соң, білімін Астанадағы Қазақ Ұлттық Өнер университетінде жалғастырады. Сол уақытта Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, қобызшы, зерттеуші ғалым, композитор Әлқуат Қазақбаев жас өнер иесіне қобыздың қыр-сырын үйреткен екен.&nbsp;<blockquote>− Бала күнімде әкем дәстүрлі ән-жыр жинақталған үн таспаны қосып қоятын. Әрі өзі де жырды жиі айтатын болған соң, біз де ұлттық ән мен күйге қызығып өстік. Сондықтан өнер жолына келуімді әке тәрбиесімен байланыстырамын.Ең алғаш «Қорқыт сарыны» күйін тартқаным есімде. Қобыз десе, Қорқыт ата жайлы аңыздардың ойға оралатыны рас. Сол үшін көпшілік қобызды қасиетті санап, одан әлдебір ғажайыпты іздейтіні бар. Бірақ мен қобызды қолға алғанда ешқандай тылсым дүние болған емес. Ғалым Әуелбек Қоңыратбаевтың еңбегінде: «Қорқыт &nbsp;сарынын» ойнағанда күйші өзінің ата-бабасын еске түсіреді, өткен замандағы ерлік дәуірді асқақтата толғай, келешекке, ізгілікке үндейді» деп жазған. Менде дәл сол күйді кешемін, − дейді жас қобызшы.</blockquote>Ғалымдар шанақты аспаппен тартылған төл шығармалардың сақталмағанын, сол үшін күй қорының аз екенін айтады. Бұл пікірді Тоқтар Ермекбайұлы да жоққа шығармайды.&nbsp;<blockquote>− Қобыз арқылы ойналатын күйлер көп емес. Оқу қабырғасында жүрген кезімде қобыздағы күйдің барлығын қамтып, үйрендім. Күйдің қай-қайсысын алсам да, бәрі жаныма жақын.Қобыз күйлерінің кеңінен таралған уақыты, күйдің алтын ғасыры саналатын ХІХ ғасыр екенін білесіздер. Осы ғасырда өмір сүрген Қорқыт атадан кейінгі әйгілі қобызшы Ықылас Дүкенұлының «Шыңырау» &nbsp;деген күйі бар. Сіздерге сол күйдің қысқаша тарихын айтып берейін. Себебі тыңдаушы күйді құлақ құрышын қандыра тыңдағынымен, кей сәттерде мағынасын түсінбай жатады. Ал шын мәнінде әр күйдің өзіндік тарихы бар. «Шыңырау» күйін бізге &nbsp;жеткізіп, тарихын баяндаушы − Дәулет Мықтыбаев ағамыз.Бірде Ықылас атамыз жолаушылап келе жатып, астындағы атын шалдырып алмақшы болады. Сол үшін бір түп ағаштың қасына аялдайды. Дәл сол мезетте ағаштың түбінде шыдамсыздана ұшып жүрген құсты, бұтадағы ұяда тағат таппай шырылдаған балапандарын көреді. Сөйтсе ұяға қарай бір жылан жылжып барады екен. Күйші орнынан жалма-жан атып тұрып, жыланды өлтіреді де, суға ағызып жібереді. Осы көріністен соң Ықылас атамыз «Озбырдың аты озбыр, әлсізді жұтып қойғысы келеді. Осы көргенімді қобыздың үнімен кейінгіге айтып кетейін. Озбырлардың қара ниет әрекеті қашанда халықтың есінде болып, қауіптен сақтана жүрсін» деген оймен «Шыңырау» күйін шығар екен, − дейді Т.Ермекбайұлы.</blockquote>Скрипканың арғы атасы саналатын қобыздың Сыр халқы үшін орны ерекше. Күй өнерін серік еткен Тоқтар да қобызға деген құрмет пен жауапкершіліктің жоғары болу керегін айтады: &nbsp; − Аймағымызда күй өнеріне жыл сайын қолдау көрсетіліп, насихатталып келеді. Әрі жастардың да бұл аспапқа деген қызығушылығы &nbsp;жоғары. Алда өнерімді елге танытсам деген жоспарым бар, Алла қаласа соның бәрін іске асыруға тоқтаусыз еңбек ету қажет, − дейді жас өнер иесі.

Көне аспаптың тілін тапқан қызылордалық жас қобызшы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Бұл &nbsp;жолғы &nbsp;Қоғалыкөл ауылына арналған сапарымыз ерекше болды. Негізінен, дара тұлғаларды тудырған киелі мекеннің жанынан орта ғасырлық Қышқаланың орны табылғандығын естігенімізбен, көзімізбен көрмеген едік. Осы жолы сәті түсіп, Мадияр Елеуов жетекшілік ететін экспедиция жұмысымен танысқан болатынбыз.&nbsp;«2023 орта ғасырлық Қышқала (Баршынкент) жаңа зерттеулер жүргізілген қазба жұмыстары» тақырыбындағы дала семинарына облыстық мәдениет және спорт басқармасының басшысы Мира Қазбекова, облыстық тарихи-өлкетану музейінің директоры Сапар Көзейбаев, облыстық тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау жөніндегі мекеме басшысы Ерғазы Алданазаров, аудандық мәдениет және спорт бөлімі басшысының міндетін атқарушысы Жеңісбек Төрәлиев, аудандық тарихи-өлкетану музейінің директоры Салтанат Қуандықова, жергілікті тарихшылар мен өлкетанушылар қатысты.&nbsp;Қоғалыкөл ауылындағы ортағасырлық қаланы зерттеу жұмыстары осыдан 5 жыл бұрын басталған. Аталған елді мекеннен 2 шақырым қашықтықта орналасқан Баршынкент қаласының орны бар екен. Өз кезегінде &nbsp;дала семинарының жұмысына қаныққан облыстық мәдениет және спорт басқармасының басшысы Мира Қазбекова өз пікірін білдірді еді.<blockquote>– Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістанда өткен Ұлттық құрылтайда «Тарихи танымды кеңейтуге зор үлес қосатын тағы бір маңызды сала – археология» деген болатын. Біздің мәдениет саласының негізгі бөлшегі, расымен, археология саласы болып табылады. Айрықша ұқыптылық пен зердені қажет ететін бағыт бойынша аймағымызда серпілісті жұмыстар атқарылуда. Оған дәлел – &nbsp;Қоғалыкөл ауылы маңындағы ортағасырлық Қышқала қалашығында жүргізіліп жатқан археологиялық қазба жұмыстары. Онда ХІІІ-ХV ғасырлармен мерзімделетін ортағасырлық Қышқала қалашығына республикалық бюджет есебінен ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің 2021-2023 жылдарға арналған гранттық қаржыландыруы бойынша «Ортағасырлық Қышқала (Баршынкент): Алтын орда дәуіріндегі қалалық мәдениет контексінде» атты жобасы аясында жүргізілуде. Қазба жұмыстарын елімізге белгілі археолог, профессор Мадияр Елеуовтің жетекшілігімен Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті атқаруда. Биыл аталған археологиялық жұмыстардың нақты бір нәтижесі ретінде, археолог ғалымдардың ғылыми негіздемелеріне сәйкес, аймақ басшысының қолдауымен, облыстық бюджет қаржысы есебінен «Шірік Рабат алтын адамы» және «Сығанақ ханшайымы» реконструкциясы жасалады. Бұл Сыр өңіріндегі тарихи қорымдарды зерделеудің нәтижесінде Сыр қойнауының Алтын Адамы көрме төріне көтеріледі деген сөз. Бұл –биылдың ең ауқымды жаңалығы болмақ. Тарихымыз бен мәдени мұраларымыздың қорықшыларына айналған археологтарға сәттілік тілейміз, – деді басқарма басшысы.&nbsp;</blockquote>Расында, археолог мамандарының жұмысы өлшеусіз. Тынымсыз еңбектің арқасында көптеген ортағасырлық тарихы бар құнды жәдігерлерді табу үстінде. Тарихшылар ою-өрнегі бар ерекше шыны бұйымдарын көрсетті. Аталған бұйымның қалдықтары киіз үйге ұқсас келеді. Оның негізгі түбірі Франция елінен табылған. Бүгінде «Рух» деп аталатын бұйым АҚШ-тағы &nbsp;музейде сақталған. Осы кезеңге келетін шынылар, монеталар &nbsp;қышқаладан көптеп табылуда.&nbsp;<blockquote>– Біз маусым айының басында келдік. Бір айға жуық уақыт қазба жұмыстарын жүргіземіз. Экспедиция құрамында &nbsp;Ә.Марғұлан атындағы археология институтының жетекші ғылыми қызметкері Д.Тәлеев, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлтық университетінің докторанттары А.Молдахмет, И.Құрманиязов, ҚР Ұлттық музейінің қызметкері М.Жүсіпназар, студент Ш.Қалыбай, Евразия ұлттық университетінің докторанты С.Есен секілді кәсіби мамандар бар. Экспедиция барысында сала мамандары жүйелі түрде жұмыс жасауда. Біз бұл жерді Баршынкент атауымыздың себебі жоқ емес. Осы жерден табылған шыны ыдыстардан қала атауы көптеп жазылғандығы кездесуде. Сіздер танысып отырған орын алтыншы қазба болып табылады. 2019 жылдан бері зерттеу жүргізіліп келе жатқан қазба орны алғашқыда 10х10 өлшемде қазылса, биыл құрылыстың қандай мақсатта салынғанын анықтау мақсатында 20х20 көлемде қазу жұмысы жүргізілуде. Аталған орынның қонақ үй немесе тұрғын үй кешеніне ұқсастығы жорамалдануда. Жалпы, қышқалада 11 қазба жұмысы жүргізілген. Барлық қазба орны өз міндеттерін орындаған болып табылады. Осы уақытқа дейін 3 кесене, 1 жерлеу орны, 1 сегіз қырлы құрылыс, 2 тұрғын үй кешені, 1 старификалық тесік табылды, – дейді тарихшы М.Елеуов.&nbsp;</blockquote>Біз дала семинарында бірнеше құдық табылғандығын байқаған едік. Сонымен бірге үнемі ескерусіз қалатын оқиғаға тап болдық. Анығын айтқанда, қара археологиямен айналысатын қос азамат құрықталды. Сала мамандары мұндай жағдай жиі кездесетіндігін алға тартады. &nbsp;&nbsp; Өз кезегінде &nbsp;аудандық мәдениет және спорт бөлімі басшысының міндетін атқарушысы Жеңісбек Төрәлиев қышқала жөнінде өз ойларын ортаға салды.&nbsp;<blockquote>– Біздің Сыр өңірі қасиетті мекен ретінде саналады. Қышқаланың орны 5 жылдан бері зерттеліп келе жатқанына бек қуаныштымыз. Жыл сайын дала семинарына қатысып, мәдени, рухани, тарихи жәдігерлерге қанығамыз. Сан сағырлық тарихы бар құнды дүниелер – халықтың қазынасы. Біз құндылығы жойылмайтын жәдігерлердің көзіміздің қарашығындай сақтауымыз керек. Дала семинары барысында Мәдияр Елеуов бастаған экспедиция мүшелерінің табанды еңбегін көрдік. Ерте ғасырлық көне ешкерткіштердің тарихын зерттеп, кейбірін әлем елдерінде кездесетіндігін &nbsp;анықтаған. Негізінен, «2023 орта ғасырлық Қышқала (Баршынкент) жаңа зерттеулер жүргізілген қазба жұмыстары» тақырыбындағы дала семинарының келер ұрпаққа берері мол. Біз аудан мәдениеті мен тарихынан ерекше орын алатын қышқаланың орны толықтай зерттелуін қалаймыз, – деді аудандық мәдениет және спорт бөлімі басшысының міндетін атқарушысы Жеңісбек Төрәлиев. &nbsp;&nbsp;</blockquote>Бұл ретте, &nbsp;аудандық тарихи-өлкетану музейінің директоры Салтанат Қуандықова да, қышқалада 5 жы бойы атқарылып келе жатқан жұмыстарға тоқталды.&nbsp;Сыр өңіріндегі Қышқала қалашығы – ерекше сәулет ескерткіштерінің бірі саналады. Негізінен, XIII-ХV ғғ. өмір сүрген қала орны 1243 жылдан бері Қышқала аталып келеді. Қышқала аталуының себебі – қала құрылысы күйдірілген қыштан құрылған. Ол – Қызылорда облысының Қоғалыкөл ауылының маңында 3 шақырымға жуықтайтын жерде орналасқан. Жалпы аумағы 40-50 шақырымды құрайды. 2018 жылдан бастап тарих ғылымдарының докторы Мадияр Елеуовтың жетекшілігімен «Қызылорда облысы Сырдария ауданындағы Қышқала қалашығына археологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізу қызметі» тақырыбы бойынша археологиялық зерттеу жұмыстары тұрақты түрде жүргізіліп келеді. Экспедицияға археологтар, жас ғалымдар және жергілікті ауыл тұрғындары тартылған. Сонымен қатар аудандық тарихи-өлкетану музейінің қызметкерлері қазба барысымен танысып, қатысуда. Экспедиция барысында қабырғасы ою-өрнекпен көмкерілген, бедерленген қыш кесектер, глазурленген күмбездің сынықтары түрлі-түсті мозайкалар, керамикалық қыш ыдыстардың сынықтары және зергерлік бұйымдар табылды. Жыл сайын Қышқала қалашығынан табылған жәдігерлер музей қорына қабылданып, аудан халқына таныстырылып келеді.&nbsp;

Сырдарияда ерте ғасырлық қышқала орны зерттелуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Әлеуметтік желі әлемге танымал болғаны белгілі. Дамыған елдер мен енді еңсесін көтеріп келе жатқан мемлекеттің қай-қайсысы болсын интернетті пайдаланады. Тіпті бесіктен белі шықпағандар да ұялы телефон дегенді жатқа біледі. Әрине, жаңа заманның көшіне ілесіп, технологияның тілін танығаны дұрыс. Бірақ сол тым білгіштеніп кеткеннің де балаға кері әсері бар ма деп ойлайды екенсің.&nbsp;Себебі қазіргі таңда барлық ақпарат қолжетімді. Ал телефонды жетік меңгерген жеткіншектер қандай әлеуметтік желіге кіргенін, кіммен сөйлескенін оп-оңай өшіре алады. Шыны керек, қолына қалтафон ұстатсам болды деп ойлайтын ата-аналар баласының нені қарап жүргенін қаперіне ілмейді де. Қатаң қадағалау кем болғандықтан бармақ тістейтін жайттар көп орын алады. Әсіресе, ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін білмейтін бала байқаусызда тыйым салынған сайттарға кіріп, шалыс басуы мүмкін. Бұлай деуімізге соңғы кездері сырт көзден тығылып, ұятсыз ¬видеоны көру көп тіркелген оқиға себеп. Айталық, өткен жылы бір ғана сайтқа миллиондаған адам кіріп, 92 миллиард порнороликтерді тамашалаған. Бұған бәзбіреулердің қалтасы қампайып, мол байлыққа кенелері сөзсіз. Ал &nbsp;баласы жамандыққа ұшырап, болашағы бұлыңғыр болатын – өзіміз. Сол себепті баланың бос уақытын қалай өткізу керек я болмаса болашағына қалай бағыт-бағдар беру керек тақырыбын айналып өте алмадық.&nbsp;Адам психологиясы нәзік те майда жаратылыс екені белгілі. Әсіресе, қалай бағыттасаң солай өсетін баланың бабы тым ерекше. Сондықтан бала тәрбиесін дүниеге келген сәттен бастап қалыптастырып, мектеп жасына жеткенде білімге құштар, өнерге жақын етіп тәрбиелесе, я болмаса спортқа баулыса нұр үстіне нұр болады. Хәкім Абай бұл турасында «Егер мал керек болса, қолөнер үйрен. Мал жұтайды, өнер жұтамайды» деп бір-ақ ауыз сөзбен өнердің қандай маңызы бар екенін тілге тиек еткен. Оның үстіне қазіргі таңда жасөспірімдер арасында өнер мен спорттан жетістікке жетіп жатқан жандар аз емес. Психологтар да баланың бос уақытында айналысатын сүйікті ісі болса, жаман әдетке яки зиянды заттарға әуес болмайды дегенді алға тартады. Өкініштісі, көп ата-ана баласын белгілі бір үйірмелерге беруді де жұмыс санайды. Кейде қаражат жеткіліксіз десе, енді бірде әрлі-берлі таситын уақыт жоқ деп сылтауратады. Әрине, бір мезгіл сабағына барып келген оқушы басқа уақытта қолы босап, ұялы телефонға әуес болады. Бірақ «қалауын тапса қар жанады» дегенді естен шығармаған абзал. Егер ата-ана мен бала ықыласты болса, кез келген жерден өнерге баулитын үйірме табуға болады. Тіпті мектеп жанынан тегін ашылған үйірмелерде аз емес. &nbsp;Мақаламызға арқау ретінде Шиелі ауданының өнер мектебін алсақ болады. Талай жылдан бері таланттарды баптап, қияға қондырып келе жатқан өнер мектебін тұрғындардың барлығы біледі десек қате емес. Тау суының тамшысындай сылдырлаған сұлу сазды көкірегіне қондырып, оны дүйім жұртқа жырымен жеткізіп жүрген өнерпаздардың көбі осы өнер мектебінің &nbsp;түлегі екені де көпке мәлім. Өнердің өресін кеңіткен орталықтан әлі күнге дейін оқушылар да үзілген емес. Алайда басқа оқушылардың да өз қатарластары секілді ән мен сазды үйреніп, осы бір кетік дүниеге өнер арқылы қаланғанын қалап тұрады екенсің. Әсіресе, демалыс уақытында әрлі-берлі сенделіп уақыт өлтірмей, я болмаса біреуге жалданып жұмыс істемей бойындағы таланттың көзін тауып, әрмен қарай дамытса жақсы емес пе? Әрине, қазір жазғы маусым болғандықтан барлық білім беру мекемелерінде демалыс. Бірақ баласының болашағына алаңдайтын ата-ана қазірден қам жасап, ұрпағының ұлағатты болуына атсалысса артық болмайды. Себебі өнерді жанына серік еткен бала тек ән айтып, би билемейді. Жаңа ортамен танысып, биік белесті бағындырады, ел мен жер көріп, таным көкжиегі кеңейеді. Бәсекеге қабілеттілік қасиеті қоса дамиды және өзге елдің мәдениетімен танысады. Бұл ойымызды аудандық өнер мектебінің директоры Нариман Мизамбаев та қолдап отыр. Оның айтуынша, өнер мектебіне келген оқушылар тек шығармашылық тұрғыдан дамып қана қоймай, әртүрлі жарыстар да бақ сынайды. Соның арқасында шыңдалып, жан-жақты дамиды екен.&nbsp;Білім мен шығармашылықты қатар ұстап жүрген ұстаздар жыл бойы кәсіби байқауларға қатысып келеді. Атап айтар болсақ, өнер мектептері оқушыларының өзіндік үлкен олимпиадасы бар. Ол – «Жас музыканттар» деп аталады. Бұл байқау жылда түрлі бағыттар бойынша жүріп отырады. Бір жылы халық аспаптары бағытында болса, енді бірде үрмелі аспаптар мен ысқышты аспаптар бағытында, биыл пианино класы мен хор класының орындаушылары қатысты. Облыстық байқау нәтижесінде пианино класы бойынша А.Ғалымқызы ІІ орын, К.Каюмова сертификат иеленді. Хор класы бойынша «Жас қанат» тобы ІІІ орынды қанжығасына байласа, «Алау тобына» сертификат табысталды. Бұдан өзге де қатысушыларымыздың қанжығасы майланып, әрқашан жеңіспен оралады, – дейді өнер мектебінің директоры ағынан жарылып.&nbsp;1968 жылы аудандық балалар әуез мектебі болып ашылған өнер ордасы қазіргі таңда 54-түлегін ұядан ұшырған екен. Айта кетейік, биыл өнер мектебінен «Домбыра» класы бойынша – 27, «Хореография» класынан – 19, «Баян» класынан – 8, «Ән салу» сыныбынан – 8, «Фортепиано» класы бойынша – 4, «Аккордеон» класынан – 2, «Қобыз» класы бойынша – 1, «Дәстүрлі ән» сыныбынан – 1 оқушы куәлік алған. Демек өнер мектебіне барған оқушы осы сала бойынша білім алып, өз ісінің маманы бола алады. Әрине, аудан да баланы өнерге баулып, жан-жақты қабілетін арттыратын орталықтар жетерлік. Бірақ көбінің қалтасы көтермейтіні жасырын емес. Ал өнер мектебінің есігі барлық оқушыларға ашық әрі бағасы да тиімді екенін кімнен жасырамыз? Ең бастысы білікті мамандар жұмыс істеп, баланың қанатын қатайтып, жетістікке жеткізбейінше жұмыс істейді. Есесіне, балаңыз өнер мен білімді қатар игереді. «Өнер, білім бар жұрттар. Тастан сарай салғызған» демекші өнер мен білім бірге ұштасқан жағдайда адам баласының алар асуы таусылмайды. Сондықтан баланың бос уақытын телефонға телміртіп емес, домбыраны шерткізіп немесе ән салғызып, әуен үйретіп өткізген жөн шығар.

Шиелідегі өнер мектебі қайта жанданбақ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бойда бар талантты тану, таныту ерлікке пара-пар әрекет. Оған күш-жігер мен ақыл-білімнің қосар үлесі де зор. Сондықтан болар, қоғам таланттан таным биігін, сана тереңдігін күтеді. Сыр өңірінде осы өлшемге лайық азаматтың бірі – Нұрмат Мансұров. Айтыс өнеріне өзіндік қалдырған Сыр перзенті талай додада ел абыройын асқақтатып келеді. Жуырда сан саланы бойына тоғыстырған өнерпазбен сұхбаттасып, түрлі тақырыпта ой бөлісудің сәт туды.– Нұрмат Абдоллаұлы, сізді жұртшылық дарынды ақын, қарымды журналист, іскер басшы есебінде таниды. Аймақтың рухани-мәдени әлеуетіне қосқан үлесіңіз де мол. Осы орайда әңгімемізді бекзат өнерді таңдау тарихыңыздан бастасақ...&nbsp;– Әркім ақындық жолға әрқилы жолмен келеді. Менің тағдыр-талайыма бұл бақыт әулетімнен дарыған секілді. Себебі ақындық қанымда бар. Мансұр атам сөз қонған дарын еді. Өз ағаларым да өнерден кенде болмады. Мысалы, қара шаңырақтағы Бағдат Есназаров деген ағам елге белгілі ақын. Көптеген сөз додасында алдына қара салмай, зиялы қауымның көзіне түсті. Ақындардың қаласына айналған Алматыдан тәуір қызмет, жақсы жалақы да ұсынған сәттері болған екен, Дегенмен тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы тұрмыс ахуалы ауылға байлап, аға туған өңірде қалды.Сондықтан, ақындық өнерді таңдауыма көрген өнеге түрткі болды.Бала кезімнен айтысқа құмарттым. Ауылдағы ақсақалдармен бірге айтыс тамашалауға ынтам ауып, ойын баласы болсам да ойлы азаматтарға жақын өстім. Ұстазды да алыстан іздегенім жоқ. Бағдат ағамның өлең-жыр жаттатып, өнеге беруі өрісімді кеңейтті. Шайтұрсын Әбдібаев, Жұмабек Әлиев, Дүйсенбек Аяшұлы, Шаһизада Әбдікәрімов секілді ағалардың ықылас-пейілі, жол көрсетуі де сеп болғаны анық. Әрине, бірден жолға түсіп, жосылып кеттім демеймін, жанашыр жақсы адамдардың ақыл-кеңесімен бағыт түзегеніміз рас.&nbsp;– Соңғы уақытта айтыс өнерін жаттанды ой, келісімді сөздің ортасына айналып бара жатыр деген пікір бар. Осы орайда бүгінгі айтыс шынайы суырыпсалма өнер ретінде құнын жоғалтып бара жатыр деп ойламайсыз ба?– Шыны керек, мұндай әңгіменің бары рас. Жалпы Расында, сурыпсалма айтыс – ең құнды ақындық қасиет. Суырыпсалмалық дәстүрін ұстану маңдайға біткен бақпен тең. Ақын болып танылу айтыспен егіз, екеуі қатар дамыған, бірінсіз бірі жоқ. Бұл халқымыздың тұрақты баспасы, мектебі жоқ көшпелі өміріне сәйкес орнығып қалыптасқан. Кезінде айтыс ақындарының бас қосып, шаршы топ алдында сөз бәсекесіне, өлең жарысына түсуі көпшіліктің көңіл көтерер нысанынаайналған. Мұның небір тамаша үлгілері көптеген айтысты мысалға келтіруге болады.&nbsp;Расында, сурыпсалма айтыс – ең құнды ақындық қасиет. Суырыпсалмалық дәстүрін ұстану маңдайға біткен бақпен тең. Ақын болып танылу айтыспен егіз, екеуі қатар дамыған, бірінсіз бірі жоқ. Бұл халқымыздың тұрақты баспасы, мектебі жоқ көшпелі өміріне сәйкес орнығып қалыптасқан. Кезінде айтыс ақындарының бас қосып, шаршы топ алдында сөз бәсекесіне, өлең жарысына түсуі көпшіліктің көңіл көтерер нысанынаайналған. Мұның небір тамаша үлгілері көптеген айтысты мысалға келтіруге болады.&nbsp;Айтыс «тірі өнер» болғандықтан, халық шаппа-шап сөз барымтасын көргісі келеді. Мұндай талап пен талғам орынды екен анық. Дегенмен, әр ақынның әлеуеті сан түрлі. Бірі бұл тұрғыда алға озса, бірінде бұл қасиет кемшін. Алайда суырыпсалма деңгей ақынды аласартпауы тиіс. Арнайы дайындалып айтылған сөздің де мән-маңызы жоғары. Алдын ала өлшенген ой суырыпсалма сөзден жинақы әрі толымды болуы да ықтимал. Сондықтан, айтыскердің қалай айтқанына емес, не айтқанына мән беру қажет. Бастысы – өз сөзі болса, жеткілікті.&nbsp;Мұны айтыс тек дайын сөзге құралады деп түсіну қате. Айтыскерлер арасында таза таланттар баршылық. Суырыпсалма айтыстың да, дайын сөз орайын да орайын қиыстыратын өнерпаздар көп. Әсіресе, жас буынның жігері, саф өнерге деген риясыз көзқарасы бекзат өнерді алға оздыратынына сенемін.– Өзіңізге мәлім, айтыс көпбағытты. Құлмамбет, бәдік, қыз бен жігіт, жұмбақ айтыс секілді сан алуан түрі бар. Бүгінде айтыстың өзге бағытының кенже қалуына не себеп?– Қазір сүре және қыз бен жігіт айтысы танымал. Бұл көрерменнің талғам таразысының нәтижесі болар. Әйтпесе, айтыстың өзге бағытын шашау шығармай халыққа жеткізе алатын ақындар жетерлік. Кезінде Серік Қалиев, Бекұзақ Тәңірбергенов сынды марқасқалар түрлі жанрды жандардырды. Оған халық куә.Дегенмен заман озды, уақыт өтті. Сұраныс аз болған жерде өнер ақсайды. Сондықтан, &nbsp;айтыстың өзге саласының кенже қалуының бірден-бір себебі көрермен жоқтығынан дер едім.&nbsp;– Ұзақ жыл журналистика саласында еңбек еттіңіз. Ақындық пен тілшіліктің нендей ұқсастығы бар?– Журналистика мен ақындықтың ұқсастығы – ортақ мүдде жолындағы қызмет. Себебі, қос тарап та қоғамның мұң-мұқтажын көтеріп,оның шешілуіне ықпал етеді. Екеуі де сөз майданының жауынгерлері іспетті. Ұлттық, мемлекеттік бағыттағы ой кеңістіктің еркін қырандары. Үнімен халықты оятуға, қоғамдық ой-сананы қалыптастыруға жетелейді. Ақындар өлеңмен бұқараның сөзін айтса, тілшілер ақпаратымен халық көзін ашады.&nbsp;– Аймақтағы шығармашыл жастарды қолдау көңіліңізден шыға ма?– Бүгінде жастарды жан-жақты қолдау жөнге келді деуге болатындай. Оны өнер саласынан-ақ аңғару қиын емес. Мысалы, біздің кезімізде оқушылар айтысы дегенді көп естімейтінбіз. Болса, некен-саяқ. Ал қазір әр өңірде оқушылар айтысы ұйымдастырылып, арнайы үйірмелер жұмыс істейді. Әр ауданда жастар белсенді, өзіндік ой-пікірін ашық білдіруге құмар. Яғни, еркіндік сезіледі.&nbsp; Аймақта да мұндай жұмыс жалғасын табуда. Жастар айтысын айтпағанда, ұлттық дәстүрді, экономикалық ілгерілеуді дәріптеген шаралар легі толастаған емес. Сондықтан жастар мәселесі мемлекеттің басты &nbsp;назарында. Оларға мемлекет тарапынан көрсетілер қолдау да ерекше. Біршама уақыт бұрын «Сыр жастары» сынды жеңілдетілген ипотекалық бағдарламасы және қаладағы бос жұмыс орындарын ұйымдастыру ісі қолға алынды. Осы сынды жүйелі жұмыстар мәдениетті ғана емес, шығармашылық жастарды қолдауға таптырмыс мүмкіндік екені даусыз.

Нұрмат Мансұров: Ұстазды алыстан іздемедім

Мұхтар Ниязов: Мақсатым - әр адамның бас жағында жататын дұрыс дүние қалдыру

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Біз белгілі тұлғалар туралы айтқанда, «сондай-ақ ол үлгілі әке» деген сөзді қосып отырамыз. Кейде бұл жәй жазылуға тиіс дәстүрлі қосымша сияқты болып көрінер, алайда, азаматтың ең үлкен парызы – әке болып, перзент тәрбиелеу. Осы маңызды қадамда сүрінген адамның басқа жетістігі де жасанды болмақ.Сәбит Ұлықпанұлының есімі бүгінде Сыр еліне ғана емес, барша қазаққа танылған.Қызылорда қаласы әкімінің «Мереке» вокалды аспаптар ансамблінің жетекшісі Сәбит Ұлықпанұлы музыка саласында үлкен жетістіктерге жетті. Оның әндерін Жұбаныш Жексенұлы, Ақбота Керімбекова, Жеңіс Ысқақова, Бақыт Шадаева, Нұрболат Абдуллин, Қыдырәлі мен Қарақат секілді танымал әншілер асқақтата шырқап жүр.Сәбиттің Ф.Оңғарсынованың сөзіне жазылған «Жүрек жылуы», Т.Айбергеновтің сөзіне жазылған «Мені ізде» &nbsp;деп аталатын әндері республикалық байқауларда бас жүлде алған. «Мереке» ансамблі «Тұран» республикалық конкурсының гран-при иегері. Пандемия кезінде АҚШ-та және Англияда өткен «Super world talent» конкурсына онлайн қатысып, шетелдіктердің бас жүлдесін жеңіп алған.Ал, тамаша композитор, талай таланттың тұсауын кескен танымал музыкант Сәбит қандай әке? Ол өзі отбасындағы бесінінші ұл. Шағанкүл екеуі бас қосып, өмірге екі ұл, екі қыз алып келді. Үлкені Данадан кейін дүниеге келген Ғалымжанның бесігін тербетіп отырған әжесі Гүлжан сәбидің уілінен оның болашақ елге танылатын әнші болатынын болжапты. Бұл бекер емес еді, Сәбит Ғалымжанды кішкентайынан қасынан тастамады. Мектепте оқып жүргенде әртүрлі ән байқауларына қатыстырды, барған жерінен бірінші орын алып келетін. Содан әкесі баласын өнерге шыңдап баулуға кірісті.Ғалымжан тоғызыншы сыныптан соң өзінің саксафон аспабын ұнататынын айтты. Оның жанын саксофонның сиқырлы үні баураған еді. Сөйтіп, Қазанғап атындағы Қызылорда музыка колледжіне түсіп, ұстазы Асанәліден осы бір жергілікті музыканттар сирек қолға алатын аспапты тез үйреніп шықты. Мұнан соң Астанадағы «Шабыт» университетінде оқыды.Әртүрлі конкурстарға қатысып, бас бәйге иеленіп, қазақ ән өнерінің көгінде тағы бір жұлдыздың жағылғанын паш етті. Бүгінде жас музыкант Ғалымжан Ұлықпанның аты әжесі болжағандай, күллі елімізге танылды.«Әкеге қарап ұл өсер» деп қазақ тегін айтқан ба? Өнер деген қасиеттің қадіріне жете білген жас талант Ғалымжанның мұнша жетістіктерге жетуінің басты сыры – әрине, әкесінің тәлімі. Әкелер мерекесінің негізгі мақсаты да осындай отағаларының өнегесін өз отбасы аясында қалдырмай өмірге ендіріп, ұрпаққа тағылым ету болмақ.Жалпы, Ұлықпан әулеті сиқырлы үннің сырсандығы секілді. Бұл үйге енсеңіз ата-ана бала-шағасымен бірге ән салып отырады. Наны да, әні де дастарханнан табылған берекелі отбасының басы – Сәбит. Ол үйінде қандай болса, қоғам ішінде де сондай. Көңілді, тәлімді, айналасына шуақ шашып жүреді. Мұндай әкелерді дәріптеу садақадан да, сыйлықтан да абзалырақ деп ойлаймын. &nbsp;

Өнерде орны бөлек жан

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Дамыған елдерде кино саласы мемлекеттік идеологияның жаршысы әрі пайда алып келетін бизнес көзі болып табылады. Ал кино өнері пайда болған кезден бастап кинотеатр – оны таратушы басты құрал болып келеді.Киноны кең экранда кинотеатрда отырып көру мәдениеттіліктің белгісі. Қанша технология дамып, 3D, 4D теледидарлар пайда болғанымен, кино залдар үйдегі бейне құралдарына орнын бермей келеді. Ал интернет ресурстарына сүйеніп, онлайн түрінде ақылы фильмдер көруге мүмкіндіктің тууы таяу болашақта кино өнімдерін таратудың басты әрі жаңа нысанына айналуы бек мүмкін. Сол себепті өнеркәсіптік революция дәуірінде технологияның әрбір мүмкіндіктерін тиімді пайдалана білуіміз керек.Жалпы дамыған елдер осы кино өнері арқылы миллиондап пайда түсіріп отырғаны мәлім. Әлемдегі мұндай жүйенің алып мекені – Голливуд болып саналады. Ал әлемдегі ең ірі онлайн кино қорын жасаушы «Netflix»-тің табысы 2010 жылы 2,1 миллиард доллар болса, қазір 3-4 есеге артып кеткен. Қысқасы, әлемнің кино рыногі барған сайын ұлғайып, шекарасыз алып кеңістікке жайылып барады. Бизнес, мәдени құндылық әрі өнер ретінде кино-индустриясының жан-жақты мүмкіндіктерін әлем елдері барынша тиімді пайдаланып жатыр. Біз үшін де бұл бүгінгі күнгі кезек күттірмейтін өзекті проблема. Сондықтан тек қалалық жерлерде емес, бүкіл қазақстандықтардың кино мәдениетін қалыптастыруымыз керек-ақ.Кеңес кезеңінде әр ауылдағы клубтарда апта сайын көрсетілетін киноларды ел асыға күтетін. Жексенбіде мәдениет үйіне қарай ағылған жұрт кинодан алған әсерін айтып тауыса алмайтын. Ал Қазақстан егемендік алғаннан кейін бұл үрдіс кілт тоқтап, киноиндустрия ұзақ уақыт бойы өз орнын таба алмай келді.Қазір қазақ етек-жеңін жинап, өз қолы өз аузына жететін күнге де жетті. Қазақстанда түсірілген немесе Қазақстандық режисерлар түсірген фильмдер сапасы жағынан өте жоғары бағаланып, өз көрерменін табуда. Отандық актерлер көрермендердің сүйікті жұлдыздарына айналып келеді.Әрине, кеңестің кезеңдегідей әр елді мекеннен бір кинозал ұстау оңай емес. Десе де аудан орталығында 100 мыңға жуық халыққа ортақ бір кинотеатр болса несі айып? Көкшоқыдағы Арман мәдениет үйінде бірлі-жарым кинолар ұсынылып жатады. Бірақ жұрт көпшіліктің талғамынан шығатын туындылардың тұрақты түрде көрсетілуін қалайды.Иә, ғайыптан тайып ауданда кино зал ашыла қалса, халықтың мәдениеті артып қана қоймай, демалып, тынығатын ошағына айналар еді. Бұл туралы осыдан біршама уақыт бұрын Алғабас ауылдық мәдениет үйінің директоры, айтыскер ақын Кенжебай Жүсіптен сұрағанымызда:<blockquote>«Сіздер айтқан ұсыныс бойынша видео проектрмен тағылымы мол, тарихи фильмдерді көрсетуді қолға алғанбыз. Бұл жайында пікірлерімді де ортаға салып келемін. Алайда, белгілі бір бағытта не болмаса заңдылықтарға сүйенбей кез-келген киноны халыққа көрсете алмаймыз. Сондықтан арнайы талаптар бекітілсе, сол бағытта жұмыстар атқарар едік. Бұл ауыл тұрғындарының мәдениетімен қатар, демалып, тынығатын орнына да айналатын болады. Әрі мәдениет саласының да жұмысы алға ілгерілеп, кіріс көзіне айналатыны белгілі. Осы орайда мәдениет үйіндегі видео құрылғылардың шама-шарқына қарай 1.30-2 сағаттан аспайтын, тарихы терең қазақ киноларын көрсетуді талапқа енгізсе деген өзіндік пікірімді де білдіргім келіп отыр. Сондай-ақ, ауыл тұрғындарының жас шамасына қарай түрлі киноларды да жік-жігімен бөліп, қарастырсақ. Көбіне ауыл тұрғындарының аға буын өкілдері баяғы үнді киноларын көрсетуді сұрап жиі келеді. Сол себепті ауылдық жерлердегі кинотеатр мәселесі өте керек дүние. Көрермендері де табылатынына сенімім кәміл. Сондықтан, осы ұсынысқа жан бітірсе, алда атқарылар жұмыстың да ауқымы кеңи түспек», – деп өз пікірін білдірген болатын.</blockquote>Түйін: Сонау 70-90 жылдар аралығында аудандағы барлық клубтарда кино көрсетілетін. Оған ауыл тұрғындары ағылып барушы еді. Бүгінгі таңда осы үрдісті қайта жандандыруды қолға алса, мәдениет үйлерінің жұмысы жолға қойылып, әжептеуір табыс көзі де болар еді. Сіз не дейсіз, құрметті оқырман?

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет