<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Шиелінің шұрайлы жері жан біткенге шабыт сыйлап тұрары сөзсіз.. Бұл қасиетті жерден еңбек озаттары да, білімнің көзін тапқан ғалым да, елді аузына қаратқан шайырлар мен өнер майталмандары да шыққан. Сондай адуында ақындардың дара жолын жалғап, саф өнердің қалпын бұзбай, өнер қайраткерлерінің ізінен таудай талабымен талпынып келе жатқан талант иесі әнші-сазгер, ақын – Әл-Фараби Бекарысұлы.Ел арасында кеңінен танымал «Найзағай көңіл», «Аппағым менің» секілді халықтың жүрегінен орын алған көптеген әндердің авторы Әл-Фараби Бекарысұлы 1989 жылы дән атасы Ыбырай Жақаев ауылында дүние келген. Аяулы анасының ақ сүтімен дарыған өнерді жанына серік етіп, бүгінде талантымен жұртты тәнті етіп, халықтың сүйікті ұлына айналып үлгерді.&nbsp; Бала күнінен шығармашылықпен шыңдалып, Құдай берген дарынының арқасында ол көптен бері ойға алған мақсатына қол жеткізіп, «қарапайым кітіп» атты еңбегінің тұсауын кесті. Кітапта ақынның өлеңдері мен әңгімелері және анасы Рыскүл Жәлиқызының аманаттап кеткен өлеңдері жинақталып, қалың оқырман қауымына ұсынылды.Бұдабай Қабылұлы атындағы Шиелі аудандық мәдениет үйінде өткен әдеби-сазды кешке арнайы келген Шиелі ауданы әкімінің орынбасары Болатбек Ысмағұлов аудан әкімі Нұржан Ахатовтың құттықтау хаты мен сый-сияпатын табыс етті. Сонымен қатар Шиелі аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Өркен Исмаил, тарих ғылымдарының докторы, профессор Тастанбек Сәтпай, Жанарыс Бейімбетұлы сөз алып, салтанатты түрде кітаптың лентасын қиды.Мәдеиет үйіне жиналған аудан тұрғындарына қазақ эстрадасының жарық жұлдызы Роза Әлқожа және Үкітай Ерниязов Әл-Фараби Бекарысұлының сөзі мен әніне жазылған туындыларын орындап, ерекше әсер сыйлады. Осындай халық жүрегінен орын алған мән мағынасы үйлескен тамаша әндермен сусындаған көрермендер ризашылығын білдіріп, алғысын жаударды. Осы күнді бала күнінен бері армандаған Әл-Фараби:<blockquote>– Кітаптың аты «Қарапайым кітап» болғанымен мен үшін ерекше құнды. Балалық арман бүгін орындалып, қуанышым қойныма сыймай тұр. «Туған жерге туыңды тік» демекші, туып өскен жерімде кітабымның тұсауын кесу үлкен бақыт екенін сездім. Шиелімнің әр тасы ыстық, себебі бұнда әке-шешемнің ізі қалған. Бүгінгі кешіме алтын басын иіп, ақ пейілін арқалап келген ағайынға үлкен алғысымды білдіремін, – деп жүрекжарды тілегін білдірді.</blockquote>Халық даналығында «Өнерлі болу бір құрмет, өнерді сүю мың құрмет» деген сөз бар. Жиналған жұрт кеш соңына дейін ақын ұлына құрмет көрсетіп, кітабын алуға асықты.&nbsp;

Шиеліде "Қарапайым кітап" жарық көрді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> «Қазгидромет» РМК ел аумағында 13 мамырда болатын қауіпті метеорологиялық құбылыстарға болжам жасады.Синоптиктердің мәліметінше, атмосфералық фронтальды бөлімдер әлі де ҚР-ның басым бөлігіне әсер ететін болады, сондықтан ауа райының тұрақсыз сипаты сақталады. Найзағай ойнап, жаңбыр жауады, солтүстікте қатты жаңбыр жауады, елдің солтүстік-батысында, солтүстігінде, оңтүстік-батысында, оңтүстік-шығысында бұршақ жауады.<blockquote>«Тек республиканың солтүстік-шығысында, шығысында, оңтүстігінде, орталығында жауын-шашынсыз ауа райы күтіледі. Республика бойынша жел күшейеді, солтүстік-батыста, солтүстікте қатты жел, түнде және таңертең шығыста тұман болуы мүмкін», — делінген хабарламада.</blockquote>Қарағанды облысының батысында, оңтүстігінде, Ұлытау облысының орталығында, Ақтөбе облысының қиыр оңтүстігінде, Абай, Қостанай облыстарының оңтүстігінде, Батыс Қазақстан облысының батысында, оңтүстігінде, орталығында, Атырау облысының батысында, Шығыс Қазақстан облысының оңтүстік-шығысында өрт қаупі жоғары, Қызылорда облысының батысында өрт қаупі жоғары Қызылорда облысының Қазалы ауданында, Түркістан облысының шөлді аудандарында, батысында төтенше өрт қаупі сақталуда.Фото: Н.Нұржаубай

Дүйсенбіге арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қызылорда қаласында бір күнде ересектердің қарауынсыз қалған үш бала көп қабатты үйдің терезесінен құлап кетті, деп хабарлайды Казинформ.Оқиға кеше, 12 мамырда облыс орталығында болған. Сағат 21.37-де көп қабатты үйдің үшінші қабатындағы балконнан үй иесінің 2017 жылғы қызы мен 2018 жылғы туысы құлап кеткен. Олар әртүрлі дене жарақатымен ауруханаға жатқызылды.Сондай-ақ, қаланың сол жағалау бөлігінде көп қабатты үйдің бірінші қабатының терезесінен үй иесінің 2021 жылғы баласы құлап кетті. Ол әртүрлі дене жарақатымен ауруханаға жатқызылған.<blockquote>«Ата-аналардан кішкентай балаларды қараусыз қалдырмауды сұраймыз. Москит торы балаларды терезеден құлаудан қорғай алмайды. Ересектердің қарауынсыз балалардың балконға шығуына рұқсат бермеген жөн. Әрбір баланың өміріне ата-анасы жауапты екенін естен шығармаған жөн», - деп мәлім етті Қызылорда облыстық Төтенше жағдайлар департаментінен.</blockquote>Ведомство мәліметінше, биыл мұндай 7 оқиға тіркелген. Былтыр олардың саны 14 дерекке жетті.

Қызылорда қаласында бір күнде үш бала терезеден құлап кетті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Өмір толқынында елім деп, болашақ деп соққан жүректер өз елінен ештеңені аямайтыны рас. Сондай азаматтардың бірі-Қызылорда облысының Жаңақорған ауданының белгілі азаматы – Әбілахов Қайрат Әбдіманапұлы. Қайраттың есімін ауылдастары ерекше сезіммен, мақтанышпен айтады. Ауданға, облысқа еңбегі сіңген,&nbsp; спорт саласында аянбай еңбек етіп, көптеген шәкірттер тәрбиелеп, бірнеше чемпиондар шығарған , Қазақ күресінің майталманы, қазақша күрестен «Қазақстан спорт шебері», самбо, дзюдо күрестерінің білікті бапкері, ұлағатты ұстаз Әбілахов Қайрат Әбдіманапұлының еңбегін елемеу &nbsp;мүмкін емес.&nbsp;Әбілахов Қайрат Әбдіманапұлы (14.05.1970—19.04.2019), бала күнінен спортқа үлкен қызығушылықпен қарады. Анасы музыка мектебіне қосымша берсе де , өз қалауымен жасырын түрде &nbsp;спорт мектебіне де барып, екі саланы (өнер, спорт) қатар меңгерді. Кез келген музыкалық аспапта еркін ойнап, ән салды. Ал спортта өз жеңісін қазақша күрестен бастады. Бір жасында әкесінен айрылған Қайрат, нағыз ер азамат болып жетілуге талпынды. Әділдікті, шындықты жақтады. Мектепті жақсы оқып, қоғамдық жұмыстарда белсенді болды. Досқа, ағайынға, жалпы адамзатқа адал болды. Таза, әділ күресе жүріп, «Қазақстанның спорт шебері» атанды. Болар бала өзгеше демекші, Қайрат тек күрес, өнер емес, шахмат, дойбы, тоғызқұмалақ ойындарына да жетік болды. Қызылорда облыстық «Тоғызқұмалақ Зияткерлік Қауымдастығы» қоғамдық бірлестігінің төрағасы болды. Республикалық жарыстарда бас төреші дәрежесінде өз міндетін әділ атқарды. Сондай –ақ,&nbsp; Қайрат Әбдіманапұлы спорт саласындағы күрмеуі қиын сұрақтардың&nbsp; шешімін табуды абыроймен орындайтын. Әріптестері де, шәкірттері де ол кісіге нық сенетін.&nbsp; Депудаттыққа үміткер болғанында: «Шындық бар жерде шынайы өмір қалыптасады...»-деген сөзі бар еді. Адал еңбек ете жүріп, әділдік пен шындық сырын талайға ұқтырған Қайрат Әбдіманапұлы еңбегі еленіп, жеңіс тұғырында иеленген медаль-диплом, мақтау қағаздарынан бөлек , «Спорт саласына сіңірген еңбегі үшін» және Бауыржан Момышұлы атындағы «Батыр шапағаты» медальдарымен марапатталды. Суреті ауданның орталық көшесінде ілініп тұрды.Күрес саласындағы еңбегі жайлы айтар болсақ, ауыл-ауылды аралап жүріп, түрлі той-жиындарда сырттай қарап отырып, икемі бар балаларды таңдап, ата –анасынан сұрап әкеліп, өз үйінде жатқызып, мектепке де оқытып, асырап-өсіріп, спортқа дайындап, чемпиондар шығарды. Жол қаражаты болмаған жағдайларда үйіндегі жалғыз малын сатып, оқушыларын жарысқа алып барған сәттері болды. Мұндай жанашырлықты екінің бірі жасай бермесі анық. Десе де, еңбегі, үміті ақталып,&nbsp; шәкірттері Германия жеріне дейін барып, жеңіспен оралды. Адал еңбек, шынайы жүрек еленбей қалмайды екен. Қайрат Әбдіманапұлының ерен еңбегі еленіп, өзі чемпион шығарған Исмайлов Жақсылық Алишерұлы мен Пәзілбек Ерсұлтан Мұхтарұлы бастаған&nbsp;шәкірттері 2023 жылдан бастап, Әбілахов Қайрат Әбдіманапұлын еске алуға арналған Дзюдо күресінен 2008-2009 жылы туылған жасөспірімдер арасында республикалық турнир өткізуді бастады.2023 жылы бірінші рет ұйымдастырылып, өте жоғары деңгейде өтті. Қазақстаннық барлық облыстарынан дерлік 350 спортшы&nbsp; қатысып, жүлделі орындарға диплом- медальдармен қатар, шәкірттерінің демеушілігімен, Қайраттың бауырларының қолдауымен 150 мың теңге көлеміне дейін ақшалай сыйлықтар, медаль ілгіштері, естелік статуеткалар сыйға берілді. Ал 2024 жылдың 29-30 сәуір күндері өткен Республикалық турнирде , су тасқыны сынды&nbsp; кейбір өңірлерде болып жатқан жағдайларға байланысты біршама спортшылар келе алмай, 200-ге жуық спортшы қатысты. Жарыс өте тартымды өтті. Бірінші жылғыға қарағанда балалар төселген. Өткен жылы жеңіліс тапқандар бұл жолы жақсы дайындықпен келіп, жеңіске жетті. 42, 46, 50, 55, 60, 66, 73, 81, +81 келі салмақта күресті. Спортшылардың тәртіп сақтауы&nbsp; облыстық бас төреші Қайрат Төленді тарапынан қатаң бақыланды. Жарыстың әділ өткені үшін осы кісі алғыс шексіз.Өткен жылы Маңғыстау, Атырау, Жаңақорған, тараз спортшылары көбірек жеңіске жетсе, бұл жарыста жүлделі орындарға ие болған спортшылардың басым көпшілігі Түркістан облысы, Тараз, Қызылорда қаласының спорт мектебінің, Жалағаш ауданының спортшылары болды. Дегенмен Жаңақорған ауданының спортшылары да кем түспеді. 60 кг салмақта ІІ орын алса, 73 кг салмақта І орын иеленіп чемпион атанды. Жаңақорғандық чемпион –Байзақ Қажымухан, Бапкерлері : Қайрат Әбдіманапұлының шәкірттері - Темірханұлы Дархан, Пәзілбек Ерсұлтан.Жеңімпаздардың жүлделеріне тоқталсақ: биылғы жылы да дипломдар мен ақшалай, заттай сыйлықтарға қоса кубоктар берілді. Республика көлемінде мұндай турнир өткізу оңай іс емес. Ұйымдастыру жұмыстарында бірлік пен келісім, бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара білу керек. Осы істі қолға алып ұйымдастырып жүрген Жаңақорған ауданының спорт мектебі ұжымына, кезінде Қайраттың шәкірттері болған, бүгінгі күні белді бапкерлер: Жақсылық, Талғат, Ерсұлтан, Дархан сынды барлық жігіттерге алғысымыз шексіз. Ендігі тілегіміз: аудан орталығындағы спорт кешеніне Әбілахов Қайрат есімін берсе артық болмас еді. Қызылорда облысының, Жаңақорған ауданының спорт саласының қызметкерлерінің жүйелі жұмысы нәтижесінде: Әбілахов Қайрат Әбдіманапұлын еске алуға арналған ДЗЮДО күресінен Республикалық турнирді&nbsp; жыл сайын өткізу дәстүрге айналады деп сенеміз.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp;Назерке Маратбекқызы&nbsp;

Еңбегі  елге  еленген

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен жиында Жалағаш ауданы, «Таң» ауылдық округінің әлеуметтік-экономикалық дамуы, "Қорқыт Ата" әуежайының аумағын абаттандыру мәселелері талқыланды.Сонымен қатар, жиында "Жайлы мектеп" ұлттық жобасы аясындағы білім ошақтарының, физика-математика мектеп-интернатының, теннис корты мен Оқушылар сарайының құрылыс барысындағы мәселелер қаралды. Аймақ басшысы құрылыстардың барлығына қойылатын басты талап - сапа мен мерзім екенін атап айтып, осы талапты бұлжытпай орындауды тапсырды."Бұған дейін жұмыс сапарымен "Таң" ауылына барғанда жүзеге асырылуы керек жобаларға қатысты тапсырмалар бердім. «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автодәлізінен елді мекенге кіреберіске дейін ағаш отырғызу қажет. «Таң – Жаңақоныс», «Таң – Самұрат» автомобиль жолдары мен «Бозарық» каналының көпірін қайта жаңғыртуды пысықтаңыздар. Ауылда жарықтандырылуы тиіс көшелер бар. Жұмысты тиянақты орындап, нысандарды мерзімінде пайдалануға беру керек. Елді мекендегі балабақша, дәрігерлік амбулатория және спорт кешені ғимараттарын арнайы эскиздік жобаға сәйкестендіруді бастау қажет. Құрылыстың сапасы аса маңызды. Қажет болса, жұмысты күнделікті бақылайтын арнайы адам бекітіңіздер."Қорқыт Ата" әуежайының аумағын абаттандыруды уақытылы әрі сапалы жүргізу керек. Инфрақұрылымды дамытуға, абаттандыруға, яғни жылу, су, электр, телефон және кәріз, желілерін, автожол жүргізуге жергілікті бюджеттен 4 млрд 300 млн теңге қаржы бөлінді. Ғимараттың айналасындағы жол құрылысын бақылауға алыңыздар", - деді Нұрлыбек Нәлібаев.Айта кетейік, «Таң LTD» ЖШС Жалағаш ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосып, бірқатар маңызды бастаманы іске асыруда. Алда ауыл тұрғындарына арналған екі пәтерлік 10 тұрғын үй салынады. Сондай-ақ, кәсіпорын 3 өндірістік базаны іске қосып, жаңа жұмыс орындарын ашуды жоспарлауда. Қазір шаруа қожалығының иелігінде күріш ақтау зауыты мен ет өңдеу цехы бар. Күріш ақтау зауыты 5 жыл бұрын іске қосылған, тәулігіне 100 тонна өнім өңдеуге қауқарлы, мұнда 15 адам тұрақты жұмыспен қамтылған. Ал 2019 жылы ауылдық округке қарасты «Жаңақоныс» елді мекенінде «Агролидер Таң» ЖШС-ның ет өңдеу цехы ашылған. Кәсіпорын тәулігіне 0,5 тонна ет өндіріп, 15 түрлі (түшпара, манты, қазы, әсіп, бір асым ет және т.б.) өнім шығаруда. Мұнда 8 адам жұмыс істейді.Серіктестіктің демеушілігімен ауылда балалар ойын алаңы мен кіші футбол алаңы салынып, жарықшамдар орнатылды. Сондай-ақ, Ұлы Отан соғысында қаза тапқан боздақтардың құрметіне «Тағзым алаңы» салынып, қазір жаңа спорт кешенінің құрылысы жүргізілуде. Өткен жылы бір ғасыр бұрын салынған «Әбжәли» мешітінің ғимараты жөнделді."Болат Өтемұратов қорының" қолдауымен салынған халықаралық талаптарға сай келетін әуежайдың жаңа терминалында ішкі және халықаралық рейстерге, транзиттік жолаушыларға арналған залдар, CIP-зал, жүкті автоматты түрде беру жүйесі, «Duty Free» аймағы, сауда нүктелері, медпункт, кафе, ғибадат ету, жүк сақтау, ана мен бала бөлмелері бар. Екі қабатты ғимарат сағатына 250 адамға, төлқұжат бақылайтын 10 кабина қызмет етеді. Нысан таяуда ел игілігіне табысталмақ. Жобаға аталған қордан 16 млрд теңге бөлінген.Әуежай аумағын абаттандыруға, яғни жаңбыр суын тазарту, сыртқы кәріз бен жарықтандыру желілерінің құрылысына 1 354 968 млн теңге бөлінді. Жан-жағына гранит жабыны, асфальт, кеспе тас және қиыршық тас төселеді. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын «Сәт-Сервис» ЖШС жүргізуде.Ал іргелес аумақты абаттандыруға 634 050 млн теңге бөлініп, 4 жолақты, ұзындығы 480 метр, әр жолақтың ені 3,5 метр болатын жол салынады. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын «Иман» ЖШС жүргізеді.Фото: Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметі

Құрылыс алаңдарындағы жұмыс қадағалаудан тыс қалмайды

Осыдан жиырма жыл бұрын «Аз сөз алтын» дегенді айтатын аналардың көңілі бүгін «балам қашан сөйлейді?» деген алаңда. Заманауи мәселе, әлем жұртын толғандырған түйіткілдің төркіні неде? Байыптауға ұмтылдық.Аз сөз алтынХХІ ғасыр – ақпараттар ғасыры, мүмкіндіктер мерзімі. Алғаш қарапайым әріптерді теру машинасы шыққанда таңырқаған жер тұрғындары қазір ештеңені жатырқамай, жатсынбайды, жаңашылдыққа балайды. Сананы сендіріп, «айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алғызған» жеделдік пен қолжетімділіктің, өкінішке орай, салдарын да сезініп үлгерген. Оның бірі һәм бірегейі таныс та бейтаныс цифрлық аутизм ұғымы.Цифрлық аутизм терминін алғаш қолданған румыниялық Мариус Замфир екен. Психолог 2015 жылы виртуалды ортада ұзақ қалдырған баланың дамуында кешеулік, мінезінде мүкістік барын байқап, дабыл қағады.Алдымен «аутизмге» аз анықтама берсек... Бұл түрлі зиянды заттар, табиғи өзгерістер, құнарсыз тағамдар, гинетикалық және өзге де психикалық ауыртпалық салдарынан сал болып туылған балаларға қойылатын диагноз. Қарапайым тілмен айтсақ, қозғалыс пен сөйлеудің бұзылуымен сипатталатын ауру. Аутизмге сандық жүйенің қатысы қанша? Маманнан сұрадық.«Аутизммен ауыратындар саны жыл санап артып келеді. Нақты диагнозға жатқызылмайтын, алайда телефон тұтқындығына шалыққандарды жиі кездестіріп жүрміз. Екеуіне ортақ ұқсастықтар: оқшаулану, айтқан сөзге назар аудармау, бала жасына қарай дамымау. Ал өзгерістеріне тоқталар болсақ, классикалық аутизм ақауы балада туабітті анықталса, сандық аутизм бертін келе пайда болады», – дейді дәрігер Мөлдір Алдасыберген.210 миллион әлеуметтік желіге тәуелді барДеректерге көз жүгіртсек, дүниежүзінде – 210 миллион әлеуметтік желіге тәуелді бар деп болжанса, оның – 30 процентін балалар мен жасөспірімдер құрап отыр. Сандық көрсеткіш сәт санап, жоғарылап бара жатқанын қаперге алсақ, ғасырлық проблема екендігіне бойлаймыз.Біз бала деп отырғандар қатарындағылардың ең белсендісі, анықталғандай, 10-12 жастағы балдырғандар. Ең кішісін айлық шақалақтар құраған.Американдық Эрнес Джоб гаджеттер: телефон, планшет, компьютер түрлері, сондай-ақ теледидарға телміру енді жарты ғасырдан кейін адамзат баласының санын күрт кемітуге әкелетінін айтқан. Ғалым жұмыс істейтін Мичиган университетінің арнайы тобы қатысқан зерттеу-саралау жұмыстары қамтылған жануарлар мен адамдардан төмендегідей көрініс белгілі болған.Алғаш бөлме балықтарына жасалған сынамада тіршілік иелерің өмірі гаджеті жоқ орындағы балықтардан әлдеқайда азайған. Егеуқұйрықтарға жасалған тәжірибе де, олардың тым ашушаң, айналасындағыларға тек агрессиясын көрсететін жағдайға жеткізген. Ал, еріктілер қатысқан адамға арналған тексеру нәтижесінде олардың ми қыртысының жұқарғандығына көз жеткізген.Оптольмолог дәрігер – Айгүл Іскендірдің айтуынша, соңғы бес жылдықта көз аурулары күрт көбейген. Алғашқысы, қан айналымы жүйесінің асқынуларынан пайда болса, негізгісін гаджеттер тудырған. Бұрын мектепте санаулы көзілдірік киетін оқушылар болатын тіпті кейбір сыныптарда мүлдем болмайтын. Бүгінгі таңда бір сыныптың 40-50 проценті алыстан, жақыннан көру бұзылысы байқалған. Гаждеттердің қолжетімділігі бұдан өзге де құлақ, бас, жүрек, буын ауруларының ушығуына әкеліп соқтыратынын атап өтті ол сөзінде.Баламның қызығушылығы жоқДәрігерге жүгінгендердің бірі – қазалылық Жадыра Есболғанова. Төрт баланың анасы тұңғыштарын қазір өздері тұратын Қазалы ауданынан алыс, үлкен қалаларға апарып емдетуге мәжбүр.Алғаш бірінші сыныптың төртінші тоқсанында перзентінің сабақ үлгерімі төмендегенін айтқанда, аса мән бермеген ана, көршісінің айтуы бойынша, қашықтан көру қабілетін бақылайды. Нәтижесінде, оқушы тақтадағы жазуды мүлде көрмейтін болып шығады.«Нұркелді үшінші сыныпты бітіреді. Көзілдірік тағамыз. Алдыңғы партада отырады. Біздің қазіргі амалымыз тек осы жағдайды сол қалыпта ұстап қалу. Толық емделуге әзірге медицинада мүмкіндік жоқ. Ем-шаралар тегін дегенімен, арнаулы орталықтар ақылы қызмет көрсетеді. Дәрі-дәрмектері, жол ақысы бір отбасылық бюджетке кәдімігідей салмақ салады», – дейді сөзінде.Нұркелдімен қатар қызды тәрбиелеп отырған тағы бір Қазалының тұрғыны Қымбат Әлихан телефон бермегеніне өкінеді.«Айнара 8 жаста. Алғашқы бөбегіміз болған соң, жүйе бойынша өсірдік. Гаджеттерге жақындатпадық. Қазір сол әрекетіме өкінемін. Орыс тілі, ағылшын тілінен үлгерімі нашар. Оның телефон қолданатын іні-сіңлілері қос тілде түсіне, сөйлей алады. Соңғы кезде телефон ұстатамын. Баламның қызығушылығы жоқ. Ал кітап бойынша үйретуге менің төзімім де, уақытым да жеткіліксіз», – дейді ол.«Темірланым биыл мектеп табылдырығын аттайды. Даярлық тобына берейін десем, жасы асып кеткен. Аралары бір жас қарындасымен бірге оқуға жібергім келмейді. Біз үшін басты мәселе – сөйлей алмау. Өзіміз түсінеміз. Тапқан табысымыз дефектолог, логопед маманға кетуде. Әріптер, аздап сөздерді айтқанымен, қосып сөйлей алмаймыз», – дейді келесі ана Марал Кемелбайқызы.Байқағанымыз, алты жасар бала тек телефонмен дос. Одан «досын» алыстатсаң, жылап қоя береді. Ондайда әкесі өз әрекетіне ие бола алмайтынын айтады.Тақырыптық ізденіс барысында екі логопед, бір дефектолог маманға қоңырау шалып, қызметіне жүгінетініміз туралы айтқанымызда, кестелерде бос кез жоқтығын білдік. Бағасы да шарықтап тұр. Аудандағы логопед маманы бар екі балабақшаға кезекке тұрған ата-аналардың қарасы қалың.Ұялы құралға тыйым салынса...Қазір ұялы байланыс үйде отырып, іздегеніңді табатын, мұратыңа жеткізіп, уақытыңды үнемдейтін қажетті құрал. Кейде телефонсыз тірлікті елестетудің өзі қисынсыздай көрінеді.Шетелдік басылымдар таратқан мәліметтерге зер салсақ, телефонға тоқтам салуға мемлекеттік деңгейде маңыз берген елдер де бар. Бастаманы алғаш болып қолға алғандардың бірі – Шотландия мемлекеті. Ондағы Гордонстоун мектебі директоры Лиза Керр смартфонды шектеу емтихан бағасының нәтижесін жақсартқанын жеткізген.Нидерланды, Франция, АҚШ, Қытайда да, мұндай ереже жолға қойылған. Елімізде де өткен жылдан бастап, орта мектептерде, балабақшалар мен өзге де тәрбие орындарында дәріс уақытында телефонды қолдануға тыйым салынды.Мектепте мүлде телефон қолдануға рұқсат жоғын дұрыс деп ойласа да, өз жұмыстарын көрсету, жүргізуде оған жүгінбеу мүмкін еместігін айтады мұғалім Асқар Сейдуәлі. Оның ойынша, мәселеге біржақты қарамау керек. Қазір құралды қай кезде қолдану керек, қандай жағдайда қолданбау қажеттігін айтатын арнайы ереже қажеттігі туындап тұр.Қазалыдағы балабақшада тәрбиеші болып жұмыс істейтін Жанар Жұмамұрат тыюдың қиындық тудырып отырғанын алға тартты. «Жұмыста телефонды мүлде қолданбаңдар» дейді. Ал тәрбие жұмыстарына балалардың қамтылғандығы туралы әрбір ата-ана деректей хабардар болуы қажет. Барлық қолданатын әдіс-тәсілдерді де, солар ақылы жүзеге асырамыз. Сонымен бірге, тәрбиеленушінің күнделікті жағдайы не ата-ананың байланысын онсыз құру мүмкін емес», – дейді өзгеріске түбегейлі қарсылығын білдірді.Мектепте жиырма жылдан астам балаларға бастауыш білім берген Қаламқас Айтжанова сөйлей алмайтын шәкірттерінің жыл санап артып келе жатқанын жеткізді. Жағдай жалғасар болса, мектептерден инклюзивті сыныптар ашу қажеттілігі туындайтынын айтады тәжірибелі маман.Екі баласын телефоннан алыстату үшін балабақшаға берген Айғаным Айтілес мектепте оқитын екі қызының каникулы жақындаған сайын қаупі артуда. Бала күтімімен үйде отырғанда балаларымен қағазбен, доппен түрлі ойын ойнатқан. Жақында жұмысқа қосылған келіншек бұрынғы қалыпқа &nbsp;қайта оралатындарын уайымдайды.«Дайын асқа тік қасық» қоғам сананың тарылуы, ми ауқымының шектелуіне жағдай жасайды. Сізге бір мысал келтірейін, бірде «Адам, зат, қала» деп аталатын ойын ойнаған бір оқушы үйіндегілерге айналасына қарай бастағанын айтады. Қараңыз, сонда ол оқушыға бұған дейін айналаға қараудың қажеттігі туындамаған. Ал айналасына байыптамаған бала болашаққа қалай зер салады? Бұл әрбір адамды ойландыруы қажет», – дейді Қазалы ауданындағы Жанқожа батыр атындағы №70 орта мектебінің психологы Лейля Арзахметова.Жыл сайын сәуір айында дүниежүзі аутизм туралы ақпарат тарату айлығын өткізеді. Әлемдік деректер алты баланың бірі аутизмнің аталмыш түріне шалдыққанын анықтаған. Елімізде соңғы жеті жылда олардың қатары 5 есеге артқан. Тағы бір тоқталарлығы, тек балаға ғана тән емес, ересектер арасында да табылған.Заман ағымына ілесу – уақыт талабы. Дегенмен, жағдайға немерем деп еміренбеген ата-әже, жеті атасын үйретпейтін әке, алаңсыз ананың бақылаусыз балаға деген жүгенсіздігі жеткізбеді ме екен? Тек, болашақ тұлғаның шынайы қатынастың виртуалды емес, отбасылық, адами құндылыққа құрылған қарым-қатынас екенін ұғынғанда, кеш болмаса етті...Алтын ҚОСБАРМАҚОВА

Қазалылық дәрігер бала тілінің кеш шығу себебін атады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Әйтеке би кентінің оңтүстік шығыс аймағы бөлігінің тұрғындары өмірден өткен азаматтарды еске алу мақсатында ас берді.«Халық» мешітіне жиналған көпшілік алдымен дүниеден озған азаматтардың рухына құран бағыштап, дастарханнан дәм ауыз тиді. Жарық дүниеден өткен жақындары мен жайсаңдарын еске алып, әруағына бағыштап ас беру қазақ халқының дәстүрінде бар. Мұсылман дінін қабылдағанға дейінгі нанымы бойынша, ас бере отырып, халқымыз ата-баба рухының желеп-жебеп жүруін тілек еткен. Сондықтан, өлінің рухына арналған өзге садақаларға қарағанда, ас беру рәсімінде салтанаттылық нышаны басым болып келеді.Ізгілікті шара аясында жастарды отансүйгіштікке, саламатты өмір салтын ұстануға баулу мақсатында ұлттық спорт түрлерінен сайыс өтті.Қазақша күрес сайысында қол күрестен бақ сынаған білекті жігіттердің арасынан 70 келі салмаққа дейінгі серілер Мақсат Жалғасбек бірінші, Сұлтанбек Оразалы екінші Рахымжан Әбдіраманов үшінші орынды иеленді. Жетпіс келіден жоғары салмақты жігіттер арасынан Илияс Каден топ жарып, бірінші орынға ие болды. Әділет Өмірбек екінші, Ерлан Жұматов үшінші орын тұғырынан көрінді.Қой көтеруден Мұрат Елтай үздік үштіктің көшін бастады. Ал Нұржан Әбдібай мен Думан Әзи екінші, үщінші орындарды бөлісті. Гір көтеру жарысы да тартысты өтті. Талапкерлердің арасынан топ жарған Аударыспақта асығы алшысынан түскен Алмат Көбейсін болды. Аяп Аманжол мен Жасұлан Жұмабай екінші, үшінші орын иеленді.– Қазақ халқы «Өлі разы болмай, тірі байымайды», – дейді. Осы сөздің астарында үлкен мән жатыр. Себебі, әруақты құрметтеу мен оған тиісті дұғаларын жасау, осы дүниедегі қолдан келген амалдарды жүзеге асырудың өзі баға жетпес сауапқа кенелтетіні белгілі.Аталмыш шараны жүзеге асырудағы негізгі мақсат – әруақтарға тағзым білдіру, олардың есімін, өнегелі ісін ұрпақ жадында мәңгі сақтау және жастарды спортқа баулу болды. Ойға алған іс өз дәрежесінде орындалды деген сенімдемін. Бұндай шараны алдағы уақытта да тұрақты түрде өткізіп тұруға ниеттіміз, – дейді ұйымдастырушылардың бірі Наурызбек.

Қазалылық жігіттер бақ сынады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мемлекет басшысының Жарлығымен Қызылорда облысы бойынша қылмыстық-атқару жүйесі департаментінің бастығы Шаймерден Есенкелдиев Бауыржан Момышұлы атындағы ІІ дәрежелі “Айбын” орденімен марапатталды.Айта кетейік, ҚАЖД бастығы бассейн түбінде жасөспірімнің жатқанын байқап, бірден суға секіріп, баланы сыртқа алып шығып, жедел жәрдем келем дегенше жасанды тыныс алу жаттығуларын жасап, алғашқы медициналық көмек көрсеткен. Дер кезінде көмек көрсетуінің арқасында ес- түссіз жатқан жасөспірім бала аман қалған еді. Адам өмірін құтқарып, көзсіз ерлік көрсете білген Шаймерден Есенкелдиев 2020 жылдан бері ҚАЖ департаментінің бастығы лауазымында абыроймен қызмет атқарып келеді.

Бассейнде суға батқан жасөспірімді құтқарған ҚАЖД бастығы “Айбын” орденімен марапатталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазалы талай талантты дүниеге әкелген киелі топырақ. Бұл өңірде ғалым да, ақын да, батыр да туған. Қазіргі таңда да, республикаға есімі таныс абыройлы азаматтар аз емес. Солардың қатарында Кеңес Одағының, Қазақстан Республикасы Жоғары Қарулы Күштерінің, Ауған соғысының ардагері, «Қызыл жұлдыз», «Мінсіз қызметі үшін» III дәрежелі орденімен марапатталған, генерал-майор Әлімжан Ерниязов та бар. Отан қорғаушылар күні қарсаңында туған жерге келген азаматпен жастар кездесіп, өнегелі әңгімесіне құлақ түрді.Қазалы көлік-техникалық жоғары колледжінде өткен жиынға Қазалы ауданы әкімінің орынбасары Дәурен Тлеумбетов, аудандық полиция бөлімінің бастығы Асылбай Аңсатов, аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлімінің бастығы Нұрлан Көлбаев және колледждің студент жастары қатысты.Кездесу барысында генерал-майор Әлімжан Қанағатұлы әскери өмірдің қызықтары, жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеу, жастар арасындағы құқықбұзушылықтарды болдырмау, әскери-патриоттық тәрбие, бүгінгі таңдағы солдаттарға жасалатын мүмкіндіктер жайында сөз қозғап, студент жастармен еркін форматта пікір алмасты. Кездесу соңында жастарда әскери өмір жайлы өз сауалдарын қойып, тұшымды жауаптарын алды. Сондай-ақ Қазалыдан шыққан тұңғыш генералмен естелік суретке түсті. Ал, Қазалы аудандық жастар ресурстық орталығында өткен кездесу кешінде Ауған соғысының ардагері Серікбаев Күмісбай, Қазалы аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлімінің бастығы Нұрлан Көлбаев, аудан жастары және әскерден әскери борышын өтеп келген сарбаздар болды. Бұнда да, генерал-майор Әлімжан Қанағатұлы әскери - патриоттық тәрбие, бүгінгі таңдағы сарбаздарға жасалатын мүмкіндіктер жайында сөз қозғап, жастармен еркін форматта әңгіме өрбітті. Кездесу соңында Отан алдындағы борышын өтеп келген сарбаздар Мақсат Нұрлыбекұлын, Бақдаулет Серікболұлы және Данияр Бозжігітұлын генерал-майор Әлімжан Қанағатұлы марапаттады.Кеш кейіпкері туралы айтар болсақ, 1955 жылы 9 сәуірде Қазалы қаласында дүниеге келген. М.Горький атындағы №16 мектебін 1972 жылы тәмамдап, бір жыл теміржол саласында еңбек етті. Сонан соң Алматы жоғары жалпы әскери командалық училищеге түсті. 1977 жылы оқу аяқталысымен әскери қызметі басталады. Артынша, 1979 жылдың желтоқсан айында Кеңес жауынгерлері құрамында Ауғанстанға аттанды.Ол 1984 жылы Мәскеу қаласы М.В.Фрунзе атындағы Әскери академиясын бітірген. Одан кейін басқа да, шет елдерде болды. 1991 жылы Қазақстанға оралып, 1992 жылы Балқаш қаласында военком қызметін атқарады. Ұзамай тағы да, бұйрық шығып, Семей облысына полк командирі болып, содан кейін, Сарыөзекке сегізінші дивизияның командир орынбасары қызметіне тағайындалады. Біршама уақыттан кейін, Өскемен қаласында командир болды. Сөйтіп, 2001 жылы желтоқсан айында Түңғыш Президент Нұрсұлтан Әбішұлының қолынан генерал шенін алған. 2005 жылы Америкаға жіберіліп, бір жылдан соң елге оралып, «Батыс» өңірлік әскери қолбасшысының орынбасары, артынша бірінші орынбасары, сосын қолбасшы атанды. Кейін Астана қаласына Қазақстан Республикасы ҚМ Бас инспекциясының бас инспекторы қызметін атқарды. Сонда жүріп, әскери даярлық департаментінің ген-штабы бастығы болып, 2013 жылы зейнеткерлік демалысқа шыққан.Әскери саланың ыстығына күйіп, суығына тоңған азамат генерал-майор Әлімжан Қанағатұлы: «Бұл салаға деген ең алғаш, қызығушылығым мектеп қабырғасында басталды. Юрий Михалович ағайым әскери даярлық пәнінен сабақ жүргізетін. Сол кісі сыныптастармен тоғайға барып, дарияның етегінде келе жатып, әскери сұрақ қоюды бастайды. Мен соның барлығында белсенділік танытып отыратынмын. Бүгінде өзі дүниеден өтсе де, менің әскери азамат болуыма бірден-бір жол сілтеген ұстазым екенін ұмытпаймын. Одан кейін, Қазалы аудандық әскери комиссариаты Игнатов 9-сынып оқушылары арасында училищеге оқуға насихат жүргізді. Міне, осындай себептер арқылы әскери өмірді таңдап, қиындығы мен қызығы мол жолға түстім», – деді әсерлі әңгіме барысында.

Қазалылық жастар генерал-майормен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бас прокуратураның ҚАЖ мекемелеріндегі азаптауларды жою туралы тапсырмасы облыс прокуратурасының басты назарында. Түзеу мекелеріндегі азаптаудың алдын алудың негізгі құралы – мекемелерді жаппай бейнебақылау камераларымен жабдықтап, қауіпті аймақтарды жою. Сонымен қатар, “Кезекші прокурор” институтының да жұмысы жанданып келеді. Бұл өз кезегінде мекемелердің қауіпсіздігін сақтауға және денсаулық жағдайына байланысты шағымдардың алдын алуға ықпал етпек. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында облыс прокурорының Үкімдердің орындалуын қадағалау басқармасы бастығының міндетін атқарушы Махмут Ахтанұлы баяндады.<blockquote>– Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, мекемелерді жаппай бейнебақылаумен жабдықтау жұмыстары жүргізілуде. Нәтижесінде, осы байланыс құралдары арқылы қашықтан мәлімет алуға қол жеткізу оңтайландырылды. Бұл өз кезегінде жазбаны көру мүмкіндігін 3 айға дейін сақтауға мүмкіндік берді. Осы атқарылған жұмыстардың нәтижесінде, екі мекеме үздіксіз бейнебақылаумен қамтылып, қауіпті аймақтар толығымен жойылды. Сондай-ақ «Адам құқықтары жөніндегі уәкілінің» Қызылорда облысы бойынша өкілімен жасырын түрде қинау деректеріне қатысты мағлұматтар алынды. Деректерге сүйенсек, түзеу мекемелерінде тәртіпсіздікке жол беру оқиғалары орын алмаған. Сондай-ақ, құзырлы органдар тарапынан рұқсат етілмеген шаралар туралы әрбір өтініш бойынша прокурор оқиға орнына дереу барып, сотталғандарды жеке қабылдап, түсіндірме алуда, - деді Махмут Ахтанұлы.</blockquote>Фото: Қызылорда облысының Өңірлік коммуникациялар қызметі

"Кезекші прокурор" институты жанданып келеді 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жаз басталысымен тіршілік нәріне сұраныс артатыны сөзсіз. Әсіресе, тұрғындарға берілетін ауыз су сапасы – бүгінгі күннің ең өзекті мәселелерінің бірі. Бүгінде облысқа қарасты Қызылорда, Арал, Байқоңыр қалалары орталықтандырылған ауыз сумен 100 пайыз қамтамасыз етілген. Ал, елді мекендердің 98,4 пайызы орталықтандырылған ауыз су жүйесіне қосылған. Бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында сала мамандарымен облыстағы ауыз су жүйесі мен оның сапасы туралы сөз қозғалды.&nbsp;– Қызылорда қаласы бойынша ауыз суды тұтыну көлемі – 62 мың текше метрді құрайды. Ал, жаз мезгілінде бұл көрсеткіш екі есеге дейін өседі. Осыған сәйкес, қазіргі таңда тұрғындарға ауыз суды тиімді пайдалану бойынша түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. Су сапасына келетін болсақ, қаладағы «Арай -2» және «Арай-3» мөлтек аудандарындағы ауыз су сапасына тұрғындар тарапынан шағымдар көп келеді. Бұл ретте ондағы тұрғындар «Арай» су алу құрылымдарымен қамтамасыз етілуде. Бұл құрылым 2013 жылы пайдалануға берілген болатын. Қазіргі таңда судың сапасына байланысты талдау жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, ұңғымалардан су алынып, зертханаларға сараптамаға жіберілді, - деді облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуалдық шаруашылық басқармасы басшысының орынбасары Бауыржан Ізмағамбетов.-Бүгінде тұрғындарға 74 ұңғыма арқылы тәулігіне 74-78 мың текше метр ауыз су өндіріліп, берілуде. Дегенмен, ауыз су қажеттілігі артқан сайын су қысымы да көтерілуде. Қазіргі таңда барлық ұңғымалар мен су алу құрылымдары күшейтілген режимде жұмыс істеуде. Жаз мезгілдерінде көп қабатты тұрғын үйлерге су қысымын қажетті деңгейде жеткізу үшін тиісті қаржы бөлініп, межеленген жұмыстар орындалды. Жоспар бойынша 36 ұңғыманың 14-і және 6 бірлік су қысымын көтеру насос станциясына күрделі жөндеу жүргізілді. Бұл насос станциялар 63 көп қабатты тұрғын үйлердің су қысымын реттейді, - деді «Қызылорда Су Жүйесі» МКК директоры.-Ауыз су тарату желілері негізінен үш қызмет түрін көрсетеді. Атап айтқанда, магистральдық құбырлар арқылы сумен қамтамасыз ету, тарату желілері арқылы су беру және ағынды суларды бұру. Бүгінде қала тұрғындарын есептемегенде 475 мыңнан астам тұрғын ауыз сумен қамтылған. Тиісінше, халықтың 70 пайызға жуығы тіршілік нәрін тұрақты тұтынып отыр, - деді «Арал» СЖКБД филиалы директорының орынбасары Ержан Әмиша.Фото: Қызылорда облысының Өңірлік коммуникациялар қызметі

Ауыз су сапасын реттеу - басты міндет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ресейдегі Фонтанка.ру басылымы Санкт-Петербургте көпірден құлап, суға батқан автобустың ішінде Қазақстан азаматы болғанын жазады. Бұл туралы<a href="https://stan.kz/sankt-peterburgtegi-apat-kaza-tapkandardin-ishinde-kaza-400014/"> Stan.kz </a>ақпарат агенттігі хабарлайды.&nbsp;Қайғылы оқиға қаланың ортасында болған: жолаушылар отырған автобус бірнеше автокөлікке соғылып, көпірдің қоршауын қиратып, Мойка көліне түсіп кеткен.&nbsp;Алдын ала болжам бойынша автобустың жеті жолаушысы қаза тапқан.&nbsp;Басылымның жазуынша, 28 жастағы Марина Ю. Көкшетау қаласының тумасы. Ол әйел әлеуметтік желіде блог жүргізіп, табиғи косметика заттарын сатумен айналысқан. Васильев аралындағы Косой жерінде тұрған.Еске сала кетсек, 10 мамыр күні Санкт-Пететрбургте автобус көпірден құлап, жеті адам көз жұмды. Жүргізуші рөлге ие бола алмай, автобус қала орталығындағы өзенге құлаған. Тергеу комитеті жүргізуші автобустан алғашқылардың бірі болып шыққанын хабарлады. Ол ұсталған.Ресей тергеу комитетінің ресми мәліметінше, қылмыстық кодекстің 238-бабының 3-бөлігі (қауіпсіздік талаптарына сай келмейтін, абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне әкеп соқтырған қызмет) бойынша қозғалған. Полиция сондай-ақ, қылмыстық кодекстің 264-бабының 5-бөлігі бойынша (екі немесе одан да көп адамның абайсызда өліміне әкеп соқтырған көлік құралын жүргізу ережелерін бұзу) істі тергеп жатыр. Көлік комитеті автобусқа иелік еткен компанияға кешенді тексеру жүргізбек.Апат болған кезде салонда 20-ға жуық адам болған. БАҚ-та олардың кейбіреулері өз бетінше жағаға шыққаны, тоғыз адамды құтқарушылардың алып шыққаны хабарланады.Фото: Stan.kz (видеодан кадр)

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қоғам