<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Ел дамуына үлес қосып, өзінің өнегелі ісімен көптің алғысын арқалаған меценат Қалима Жантөреқызына жұрт «Қоғам жанашыры» деген бағасын әлдеқашан беріп қойған.&nbsp;Бұл тіркестің астарында үлкен мән жатыр. Маңдай термен тапқан табысыңды өзгеге жұмсап, демеушілік жасау үлкен жүректі қажет ететіні тағы бар. Біз сәті түсіп, жүрегі елім деп соққан осындай азаматтардың бірі – туған жеріміздің түлегі, Түркістан облыстық мәслихатының депутаты, кәсіпкер апамызбен арнайы сұхбаттасқан едік. Төменде сол сұхбатты назарларыңызға ұсынып отырмыз.– Бір сөзіңізде «әжемнің ерке қызымын» дедіңіз. Сол ерке қыз бүгінгідей қоғамда ойып орын алған қазақ қызына қалай айналды?– Барлығы тәрбиеден.&nbsp;Әжем Рәзия Төлбасқызы бидің қызы. Бір әулеттің ұйытқысы болды. Әжемнің айтқанына ешкім қарсы келмейтін. Бір сөзді, дана кісі еді. Мен осы кісіге қарап бой түзедім. Әрқашан бірінші болғым келді. Бала күніміз, тапшылық кездер ғой. Әжем сәріге тұрғанда өзі жейтін жалғыз алмасын маған беретін. Бетімнен қақпай өсірді. Маған біреу сабақ оқы, немесе жұмыс жаса деген емес. Өз білгеніммен жүрдім, бірақ одан қателеспедім. Осы күнге жетуіме әжемнің батасы да әсер еткендей. Бала күнімде өте бұзық едім. Үй тірлігін мүлдем жасамайтынмын. Сондайда жеңгелеріміз тірлік қыл десе, әжем «тимеңдер менің бастық қызыма» деп ешкімді бетіме келтірмейтін. Міне, «жақсы сөз - жарым ырыс» деген осы.– Кәсіппен айналысып, басшылықты да қатар алып жүрудің қиындығы да аз емес болар?– Әрине.&nbsp;Әйтсе де әйелдің ең бірінші қолдаушысы – өмірлік жары. Жолдасы әр ісін қолдаған әйел отбасына да, қоғамдық жұмысқа да үлгереді. Ер адам сіздің әр ісіңізге бірден келіспеуі мүмкін. Бірақ байыбына барып түсіндірсеңіз, ол да түсінеді, қолдайды. Өзімнің жолдасым ішкі істер саласында еңбек етіп, зейнет­ке шыққан. Қазір ол кісі де қоғамдық жұмыстарға белсене атсалысады.– Өзіңізді қоғаммен біртұтас сезінуіңізге не ықпал етті?– Әйелдің жанын әйел түсінеді.&nbsp;Қоғамда көптеген қыз-келіншектердің зорлық-зомбылықтың құрбаны болға­нын көріп шыдай алмадым. «Зорлық зомбылықсыз қоғам» деген кең кө­лемдегі республикалық форум өткіздік. «Қошқар атадағы қыз» деген эссе жазған едім, соның желісімен қысқа метражды фильм түсірдім. Көргендердің барлығы үлкен әсер алды. Өмірде болған оқиғадан алынған шығарма болатын. Қысқаша баяндасам, біреудің жалғыз ұлына тұрмысқа шыққан келіншек кемпір-шалмен тұрғысы келмей, дүниеге әкелген қызын жетектеп кетіп қалады. Аяғында өзімен ертіп кеткен қызы қараусыз қалып бұзақылардың қолына түсіп, қорлық көрген. Біз сол баланы сондай қиындықтан алып шықтық. Бұл өмірде оның да орны барын түсіндіріп, қоғамға ілестірдік. Осыдан кейін ме­нің өмірім қоғамда екеннін түсіндім. Кәсіп ешкімге кедергі келтірмейді. Ол қосымша жұмыс. Бастысы, кісі қоғамға қандайда бір көмегін тигізсе сол олжа.– Жаңа бір сөзіңізде отбасымызбен патриотпыз дедіңіз. Осыған тоқтала кетсеңіз.– Расында, отбасымызбен елге қыз­мет еткенді азаматтық борыш санай­мыз. Отаншыл азаматтардың отбасымыз. Тіпті, немерелеріме дейін елім, жерім деп тұрады. Ұлым Санкт-Петербургтағы Г.В.Плеханов атындағы университетті үздік бітіріп, кандидаттығын қорғап шыққан. Америка, Финляндия, Араб әмірлігі сияқты ірі мемлекеттерде жұмысқа орналасуына мүмкіндік бол­ғанымен жүрек қалауымен туған елге оралды. Қазір университетте оқытушы болып, болашақ мамандарды дайындап жатыр. – Зейнет жасына жетсеңіз де жан рахатын жиып қойып, халықтың қызметінде жүрсіз. Сізді жігерлендіретін нендей күш?– Қоғам біз секілді азаматтарға мұқтаж. Кез-келген елге қағам жанашырлары керек. «Сен тимесең – мен тимен» деп әрқайсымыз өз жайымызды күйттеп кетсек, ел қалай дамиды. Адамдық қайда қалады? Мені қоғам керек етіп отырғанына қуанамын. Дүниеге адам болып келген соң, айналаңа қандайда бір пайдаңды тигізу біздің азаматтық парызымыз деп білемін. Біздің өзге жаратылыстардан ерекшелігіміз де осыда.– Соңыңыздан ерген жастарға қандай өсиет айтасыз?– Адал болуға шақырамын.&nbsp;Адал­дық – адамдыққа шақырады. Мен Әл-Фарабидің «Қайырымды қала адам­­дарының көзқарастары» деген трак­таттарын оқыдым. Сонда «Тәрбиесіз берілген білім – зиян» деген даналығы бар. «Толық адамның» өзі осы кісі­нің еңбектерінен туындаған. Жастарға айтарым, адамға адамгершілік, мейірім керек. Адам неғұрлым мейірімді бол­са, солғұрлым отбасы құндылықтары жақсарады. Әл-фараби қоғамды шағын қоғам, орта қоғам, ұлы қоғам деп үшке бөлген. Ұлы қоғам деген толық қазақ елі. Қазақ елі мықты болу үшін адалдық керек.– Сіздің тігін шеберханаңыз барын білеміз.&nbsp;Жалпы, ісмерлікке қалай келдіңіз?– Бала күнімде апам тойға барып жақсы барқыт мата алып келгені бар. Соны рұқсатсыз алып, ескі шыт көйлегімді кесіп, сол матаны піштім. Тігін тігуге деген қызығушылығым осы кезден басталды. Содан матаны құртқаным үшін таяқты да жедім. Уақыт өте басқа жұмыс жасап, тігін тігуді кейінге қалдырдым. Содан 2000-жылдары қазақ әйелдері Мәскеуге барғанымызда үстімізде ұлттық киім болмады. Мен содан намыстандым. Неге осыны өзім бастамасқа деген ой келді. Негізі өзімнің ісмер болатыным түсіме аян болып кірген еді. Ол кезде тоқырау жылдары 470 адамды жұмыспен қамтып отырған үлкен базаның директоры едім. Жұмыс та, тауар да жоқ уақыт. Айлық жоқ, барлығы айырбас. Тігіншілік қаным­да бар. Анам да, әжем де тігінші еді. Бастапқыда қырғын шығынға ұшырадым. Сонда да тоқтамай жұмыс жасай бердім. Шүкір, бүгін сол бейнетімнің зейнетін көріп отырмын.– Бүгін өзіңіз түлеп ұшқан №163 мектептің еңбек кабинетіне жасаған сый-сияпатыңыздың куәсі болып отырмыз.&nbsp;Бұл – балалар үшін үлкен базарлық. Неге нақ осы кабинетті жабдықтайын деп шештіңіз?– Қыз бала ісмерлікті үйренуі керек деп ойлаймын.&nbsp;Бұл үлкен өнер. Біздің балалар да соңғы үлгідегі тігін машинасын меңгеріп, бәсекеге қабілетті болсын деген ниет. Жалпы, ісмерлік – ескірмейтін, қалыс қалмайтын мамандық. Қыздар өздеріне сәнді көйлек тігіп кисе қандай жақсы. Мәселен, мен үстімдегі киімді өзім тігіп алғанмын. Жұмыс сапармен бірнеше шет елде болдым. Сонда байқағаным, көп мемлекет тігін тігуді арнайы пән қылып енгізген. Демек, бұл сұранысқа ие, болашақта қажет болатын мамандық.Бауыржан Момышұлы бабамыз айтқандай, «Жұрттың көбіне ақыл берілгенмен, жүрек бәріне бірдей берілмегенін» ескерсек, көпшілікке көмек қолын созу тек үлкен жүректі жанның қолынан келетін дүние екенін түсіну қиын емес.&nbsp;Ондай үлкен жүрек иесінің маңына көпшілік үйір келеді. Өйткені оның жан тазалығы айналасына шуағын шашып тұрады. Біз де жаны жайсаң жанмен әңгіме барысында осыны аңғардық.&nbsp;Айсұлу Алданазар

Қалима Жантөреқызы: Қоғам жанашыры болу да бір бақыт

Мұқтаждық па, масылдық па?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Жолдауында кәсіби маманның қадірін білу керек екенін,&nbsp;еңбекқор адам&nbsp;мемлекетті дамытатынын баса айтты.&nbsp;«Елімізде еңбекқор адам, кәсіби маман ең сыйлы адам болуға тиіс.&nbsp;&nbsp;Осындай азаматтар мемлекетімізді дамытады. Мен&nbsp;Ұлттық құрылтайда және «Жастар рухының»&nbsp;съезінде бұған арнайы тоқталдым. Біз қарапайым еңбек адамына құрмет көрсетуіміз керек. Қандай кәсіппен айналыссаң да, оны сапалы атқару маңызды. Жастар нақты бір мамандықтың қыр-сырын жетік білуге ұмтылғаны жөн. Өз саласының шеберіне әрдайым сұраныс болады. Өскелең ұрпақ Қазақстанда ғана емес, өзге елдерде бәсекеге қабілетті болуы керек.&nbsp;Көрші мемлекеттің азаматтары шетелге барып, жұмыс талғамай еңбек етіп жатыр. Олар біздің елде де өте жақсы табыс тауып жүр. Дәл осындай жандардан үлгі алу керек. Шын мәнінде, ең бастысы – адал еңбек. Біз мұны жете түсінетін ұрпақ тәрбиелеуге тиіспіз. Идеология жұмысында осыған баса мән берген жөн», – деді Қасым-Жомарт«Жер – ата-бабадан қалған қасиетті қоныс. Қазақтың болашағы алтын қазынасы. Тал бесік пен жер бесіктің арасындағы ғұмырыңның ұясын қорға, топырағын былғама, суын улама» деген аталарымыздан қалған насихат бар. Бабаларымыз айтқандай суы нәрлі, шөбі шүйгін, ауасы тынық, бақ-береке, ырыс пен құт қонған ата қонысын «Туған жерім – алтын бесігім» деп жүректерінің түкпіріне сақтап, ешқашан естерінен шығармаған Арал ауданына қарасты Шижаға халқының көрегенділігі, даналығы, дарқандылығы, мен кіршіксіз ақ көңілдігімен алдына жан салмайтын, кішіге қамқор, үлкенге құрмет көрсетіп жүрген азаматтарын жіпке тізсек жетіп артылады. Ал осындай баға жетпес қасиеттерді бойына сіңіре білген, Шижаға ауылының ардагерлер кеңесінің төрағасы, «Тұңғышбай» жеке шаруа қожалығының төрағасы, ерен еңбек иесі ретінде бірнеше марапаттар иегері, ауылының айтар сөзі бар ақсақалы Сматуллаев Бақытжан Бақыт туралы айтпақпыз.Бақытжан Сматуллаұлы 1947 жылы 3 қаңтарда Қазалы ауданы Майдакөл (бұрынғы Ворошилов) колхозында дүниеге келген. Әкесі Әлниязов Сматулла 1912 жылы туылған. Отан қорғау жолында қан майданда тізеден қан кешіп ерлік жасап, 1944 жылы бір көзінен, бір қолынан айырылып, елге оралады. Халық шаруашылығын қалпына келтіру мақсатында сол уақыттағы Ворошилов колхозынының басқармасы, ферма меңгерушісі болып қоғамға өз үлесін қосады. 1961 жылы Арал ауданына қоныс аударып, Арал совхозында агроном болып еңбек еткен. «Әке балаға тас қайрақ» демекші, өзінен өрген ұрпақтарына өмір жолдарының әрбір белестерінің шыңына шығу үшін әрдайым қайрап отырған екен. Анасы Мейіржан Бекпенбетқызы 1916 жылы дүниеге келген. Бала тәрбиесімен қатар, үй шаруасымен айналысып, аналық мол тәжірибесін, ұлттық құндылықтарды ұрпақтарына еге білген, туған-туыстарды жақындастырып, ошағы оттан түспеген, қонақжайлы өмірге бес ұл, бес қыздарын әкелген алтын құрсақты аяулы ана болған деседі.Бақытжан Сматуллаұлы 1951 жылы Майдакөл колхозындағы №98 орта мектептің 7 сыныбын бітірген. 1962 жылы Аралсульфат училищесіне түсіп, 1963 жылы механизатор мамандығын алып шығады. Арал совхозында тракторшы, автомобиль жүргізушісі болып еңбек етті. 1966-1969 жылдар аралығында әскери борышын өтеді. 1982-86 жылдарда өндірістен қол үзбей Қызылорда политехникумына оқуға түсіп, автомеханик мамандығын игеріп шығады. 1983 жылдан бастап, жабдықтаушы, автогараж меңгерушісі болып миллионер совхоз атануына өз үлесін қосты. 1990 жылдан бастап совхоз директорының орынбасары қызметін ойдағыдай атқара білді. Тәуелсіздік жылдары 1997-2001 жылдарда автогараж меңгерушісі ретінде техникалардың жай-күйін тұрақты жарамды жағдайда болуына сүбелі үлесі қоса білген. Нарық заманының ағымына орай «Тұңғышбай» жеке шаруа қожалығын құрды. Оның бүгінгі күні шаруашылығы шалқып, мал басы көбеюде . 2002 жылы №26, 28, 29 сайлау учаскесінде «Ауыл» партиясын құрып, оның төрағасы ретінде ауылдың қажетті, мұқтаж мәселелерін тиісті орындарға жеткізіп, олардың нәтижелеріде болған. 2004-2009 жылдары уақыт талабына сай «СТК» селхоз тұтыну» кооперативінің төрағасы қызметін атқарған кезде де тұрғындардың әлеуметтік жағдайларының жақсаруына да септігін тигізгені бар. Зейнет пен бейнет қашанда қатар келеді демекші, 2010 жылы 41 жылдық еңбек өтілімен құрметті демалысқа шықты. Зейнеткермін деп пештің қуысында қалған жоқ, 2018 жылдан бастап Шижаға ауылының ардагерлер кеңесінің төрағасы болып сайланып, ауылының құрметті ақсақалы атануда.«Отбасы немесе шаңырақ сүйіспеншілікке толы болса – ізгіліктің көркемсарайларының бірі, ал берекесіз болса – азаптың терең шұңқырларының бірі» деп мысырлық танымал оқымысты Ата әс-Сынбати айтқандай, Бақытжан інімде жар таңдауда маңдайлы болып, 1970 жылы Айнаш Құрманбайқызымен бас қосып, шаңырақтарын сүйіспеншілікке толтырып, отауларын көркем сарайлардың біріне айналдырды. Айнаш Құрманбайқызы өмірге бес перзент әкелген ибалы ана. Әйел мен адалдық та бір-бірінен ажырағысыз бүтін бітім. Адалдық – әйел өмірінің мәні. Үйдегі ұрпағына, еріне, бүкіл адам баласына адалдық қасиет анадан сіңетіні баршаға аян. Адалдықтың бұлағын лайламаған адал – ана, адал жар екендігін Айнаш Құрманбайқызына қаратып айтса жарасар.Негізгі дәстүрлі қазақ отбасында «Әке – бел, әке – айбын, әке – қорған болса ана – береке, ана – мейірім, ана – жылылық» дегендей,осы екі қайнардан қанып ішіп, мейірге шөлдемей өскен, айбынды қорғанға сүйенген ұлдары мен қыздары тәуелсіз еліміздің тұғырын биік ұстайтын ұлтжанды, ата дәстүрін берік ұстаған азаматтар екенін білеміз. Ұлдары өндірістің күре тамыры болып саналатын теміржол мекемелерде теміржолшы болып еңбек етуде. «Арпа ішінде бір бидай» демекші Сәндігүл Бақытжанқызы шаңырағының отын маздатып отырған ұлағатты ана. «Жақсы ұлың болса – қазығың, жақсы келінің болса – азығың» дегендей, ұлдары бір-бір отаудың шаңырағын шайқалтпайтындай қазығы болса, ал келіндері ұлтымыздың салт-дәстүрлерін бойларына сіңіре білген, ұрпақтар әкеліп әулеттің тынысын кеңейткен отбасының таусылмастай ырзығы бола білген инабатты жандар. Енді Бақытжанға сөз берсек:– Ауылымызда 2600-ға жуық тұрғын, 40-тай жеке шаруа қожалықтары 4 кәсіпкерлер мен қатар, 260-қа жуық ардагерлер тұрады. Арнайы жабдықталған ардагерлер бөлмесінде ардагерлер кеңесі өтіп тұрады. Онда тұрмысы төмен отбасыларға ауыл болып, ардагерлерде қаржылай көмек жасап келеміз. Әкімшілік тарапынан да атаулы көмек берумен қатар қоғамдық жұмыстарға тартылып отырады. 2019 жылы Шижаға халқы «Тағзым» алаңын орнатып, Ұлы Отан соғысына қатысып, қайтпай қалған боздақтарға мешіттен ас беріп, ат шаптырып, Құран бағыштады. Бұл шараға да ардагерлер қаржылай көмек көрсетті. 2021 жылы қуаңшылық болған кезде ауыл азаматтары болып, малымызды ауылдан алыстау жерге бағып, жем-шөп әкеліп төрт түлік малымызды ауызбіршіліктің арқасында аман алып қалдық. Оңтүстік Қазақстан облысының Арыс ауданында болған жарылыс кезінде қаржылай көмек көрсеттік. Бұл шарадан да ардагерлеріміз тыс қалған жоқ. 2022 жылы ауыл жастары кәсіпкерлер, қожалық иелері қаржы жинап, ауыл мешітіне жылу жүйесін жүргізіп, Алланың үйіне қызмет көрсеттік. 2023 жылы ауыл тұрғынының үйі өртеніп,ішіндегі адамдар аман қалған еді. Ауыл ақсақалдарының ұйымдастыруымен ауыл тұрғындары қаржы жинап үймен қамтамасыз етіп, адамдарға киім-кешек алып берілді. Осы жылы ауыл жастары ауыл мешітіне азан шақыруға аспаптар мен қоса басқа жабдықтар алып беріп, өнегелерін көрсетті. Қазір солардың игіліктерін көруде. Биылғы жылы Ақтөбе облысы, Ырғыз ауданы Жайсаңбай ауылдық округінде болған су тасқынына байланысты қаржылай көмек көрсетілді. Ауыл жастары, шаруа қожалықтарының төрағалары, ардагерлер, ауыл әкімшілігі болып, 2 млн. теңге жинап, оның 1 млн. теңгесін қолма-қол тапсырып, 2 тонна дизель отыны, 5000 қап, қолғап, күрек сияқты қажетті құрал-саймандарды ауыл азаматтары барып, Жайсаңбай округінің әкіміне тапсырып, бауырластық ниетімізді білдіріп қайттық. Ауылымызда аға буын, ардагерлер, ауыл ақсақалдары қандай жағдайда да барлық шаруаға тікелей араласады. Бізде қайғылы жағдайда ақша таратылмайды. Дастарқанға ұннан жасалған тағамдар ғана қойылады. Көрші үйге кіргізіп ас береді. Осы жұмыстардың барлығына ауыл ардагерлері тікелей араласады. Ал мен осы ауылдың ардагерлер кеңесінің төрағасы ретінде барлық жұмыстарға бас-көз боламын. Осы жылғы 9 мамыр күні Ұлы Отан соғысынан оралмаған боздақтарға "Тағзым" алаңының алдына ауыл болып жиналып, Құран бағыштап, алау отын жағып, гүл шоқтарын қойып, мектеп жастары іс-шараларын өткізді. Ауыл әкімі және мекеме басшылары болып Отан соғысының ардагерлері, тыл ардагерлерінің үйлеріне барып, мерекелерімен құттықтап, баталарын алып қайттық. «Артық білім – кітапта» демекші, кітап оқығанды жаным сүйеді деп, –&nbsp; ағынан жарыла әңгімеледі.Айтса айтқандай, «ауылына қарай, азаматын таны» демекші, әлеуметтік жағдайлары түзеліп, қаз-қатар салынған соңғы үлгідегі үйлерді көргенде көңіліңе жақсылық ұялайды. Осындайда кез келген сауапты, игілікті істердің басында жүрген ауыл ардагерлері кеңесінің төрағасы Бақытжан ініме қоғамға адал да, әділ де қызметіңнің абыройына бөлене бер дей отырып отбасына амандық, денсаулық, ұл-қыздарыңнан тараған 22 немере, 9 шөберелеріңнің&nbsp; сазды әуеніне бөленіп, әдемі қартаюдың үлгі-өнегесін кейінгі ұрпақтарға еге бер деген ізгі тілек жеткізгіміз келеді.

Еңбек адамы – ел мақтанышы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Толықметражды тарихи драма &nbsp;Ақаңның сұлу да қасіретті тағдырының мәлім-беймәлім қырларын суреттейді.Мамырдың 23-інен бастап еліміздің кинотеатрларында «Соңғы үкім» толықметражды көркем фильмі көрсетіледі. Бұл фильм бар білімі бастауыш мектеп мұғалімі ғана, бірақ Россия империясы мен Европаның айтулы университеттерін тәмамдаған білімпаз қазақ зиялыларының &nbsp;алғашқы толқыны ұстаз деп мойындаған әзіз тұлға туралы. Бұл фильм ана тілінің &nbsp;қыр-сырын танып, жоқ жерден терең ғылым жасаған, сол тілді туған елінің өнер-білім игеріп, озық жұрттың қатарына іліну жолындағы құралы етуге бар білігі мен қайратын жұмсаған &nbsp;ғажайып ғалым туралы. XX ғасырдың бас шеніндегі ірі түрколог ғалымдар оны өздеріне тең тұтқанмен, ол мұғалім деген сөзді өзі үшін ең құрметті атақ деп білді.&nbsp;Қарапайым ауыл мұғалімі өз елінің теңдігі мен хақысын талмай жоқтаған күрескерге, Алаш көсемі Әлихан Бөкейхановтың сөзімен айтқанда, «Өз сенімінің қайтпас қайсар пайғамбарына, алғашқы ұлт газеті «Қазақтың» редакторы һәм негізін қалаушы, шығарушысына» қалай айналды? Күрестің зорлықтан тысқары, бейбіт жолын ұстанған ізгінің алты рет абақтыға қамалып, екі мәрте жер аударылып, екі рет өлім жазасына кесілуінің сыры неде? Қандай ғұмыр кешті, неге сенді, нені көкседі, достары кім еді, не үшін күйді, қалай сүйді? «Соңғы үкім» кинотуындысы осыны өзек етеді. Көрерменнің көз алдында ұлы тұлға өмірінің ең бір қияпатты бұрылыс-бұрмаларынан елес беретін көріністер тіріледі. Басына небір қиындық түскенмен, аласапыран заман тезінен адамшылық қалпын айнымай өтіпті. &nbsp;Фильм:&nbsp; «Мен өлсем де, өлемін жөнімменен, Тәннен басқа не алар өлім менен? Өлген күні апарып тығары – көр, Мен жоқ болман көміліп тәнімменен», - деп өткен қайран Ақаңның ақтық демі үзілер шаққа дейін жалғасады.&nbsp;Кинотуындыны Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің тапсырысымен, Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының қолдауымен Folklore media студиясы түсірді. Фильм Алматы, Семей қалалары мен Абай, Алматы, Жетісу облыстарының жерінде түсірілді.

Қазақтың ұлы гуманист-күрескері Ахмет Байтұрсынов туралы жаңа фильм жарыққа шықты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Банктік салымдар &nbsp;– ақшаны жинақтау мен пасситік кіріс алудың кеңінен тараған түрлерінің бірі. Депозит сияқты ақша сақтаудың &nbsp;қарапайым тәсілінің де қыр-сыры бар.Fingramota.kz&nbsp;аталған қаржы құралын қалайша тиімді пайдалануға және салым бойынша сыйақыны жоғалтпау тәсілі жөнінде айтып береді.&nbsp;Салымдардың қандай түрлері болады&nbsp;Қазақстанда Депозиттерге кепілдік беру қорының (ҚДКҚ) әдіснамасы бойынша салымдар мынадай түрлеге жіктеледі:мерзімді емес; мерзімді - &nbsp;толықтырылатын және толықтырылмайтын; жинақ - &nbsp;толықтырылатын және толықтырылмайтын. Әрбір банкте салымдар ақша қаражатын басқару, оның мерзімдері, пайыздық мөлшерлеме талаптары бойынша бөлінеді. Олар, мәселен, белгіленген немесе айнымалы пайыздық мөлшерлемемен, мерзімінен бұрын алу немесе ондай мүмкіндіксіз, салым сомасына шектеулермен және т.б. болуы мүмкін. Толығырақ қарастырып көрелік.Мерзімді емес депозит. Бұл Қазақстандағы неғұрлым кеңінен тараған депозит түрі. Мұндай депозиттің мобильді болуына байланысты, оны кез- келген ыңғайлы уақытта толықтыруға немесе сыйақыны жоғалтпай ақша алуға (төмендетілмейтін қалдық шегінде) болады. Сыйақы мөлшерлемелері, әдетте, Қазақстан Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесіне жақын болды. Базалық мөлшерлеме – елдің ақша-кредит саясатының негізгі құралы болып табылады, ол бойынша Ұлттық Банк екінші деңгейдегі банктерге кредиттер береді, олардың ақшасын сақтауға қабылдайды, сондай-ақ елдегі инфляцияның деңгейіне әсер етеді. Мысалы, егер сыйақының базалық мөлшерлемесі төмендесе, онда кредиттер мен депозиттер бойынша банктердің мөлшерлемелері де біртіндеп төмендейді.Мерзімді емес салымдар деп аталуына қарамастан, салымның қолданыс мерзімі болады – ол белгілі бір кезеңге сыйақы мөлшерлемесін белгілейді. Мәселен, салымды бір жылға орналастырған кезде – мөлшерлеме бір жыл бойы өзгермеген түрде қалады.Мобильділік: шарттық мерзіміне қарамастан, салымшы ақшаны кез-келген уақытта ала алады. Капиталдандыру:&nbsp;ол салымның түпкі кірістілігіне әсер етеді. Мерзімсіз салымдар бойынша банк негізгі екі нұсқа ұсына алады: сыйақыны жеке банктік шотқа немесе карточкаға төлеу немесе капиталдандыру. Бұл есептелген пайыздарды салым сомасына автоматты түрде қосу. Күрделі пайыздардың көмегімен сіз салымдағы қаражатты көбейте аласыз деп айтқан кезде, олар капиталдандыру туралы айтып тұр деп түсіну керек. Депозиттегі сома есептелген пайыздар есебінен өседі, ал келесі кезеңде банк осы өскен сомаға пайыздарды есептейді.Егер сіз жеке шотқа төлем жасалғанын қаласаңыз, онда сыйақы номиналды мөлшерлеме бойынша есептеледі. Бұл қарапайым пайыз: салымның қалдығы мөлшерлемеге көбейтіледі де сыйақы сомасы алынады.Мерзімді депозит – жинақ және мерзімді емес салымдар арасындағы аралық нұсқа. Бұл салым ақшаны толығымен де, сыйақыны ішінара жоғалта отырып, ішінара да алуға мүмкіндік береді. Бірақ егер сіз депозитте ақшаны салым мерзімі аяқталғанға дейін сақтасаңыз, онда сыйақы мөлшерлемесінің көтерілуі есебінен шығынды өтеп аласыз.&nbsp;Мерзімді салымды таңдай отырып, сіз жоғары мөлшерлеменің арқасында тезірек жинақтайсыз және төтенше жағдайда мерзімді салымға орналастырылған ақшаны пайдалану мүмкіндігін сақтай аласыз.Банктерде үш айдан басталатын мерзімге толықтырумен және толықтырусыз мерзімді салымдар ашуға болады. Стандартты нұсқа – бұл бір жылға ашылған салым. Ақшаны мерзімінен бұрын алмаған дұрыс, өйткені ақша банкте сақталған кезеңде есептелген кіріс ішінара ғана сақталады. Мұндайда сыйақы мөлшерлемесі айтарлықтай төмендеуі мүмкін – депозит ашпас бұрын осыған назар аударыңыз.Жинақ депозиті – бұл теңгелік салымдар арасында ең жоғары сыйақы мөлшерлемесі бар қайтарылмайтын депозит. Нарықтағы мөлшерлемелер өзгеруі мүмкін, бірақ жинақ салымдары бойынша олар әрқашан жоғары. Мұны ең қатаң шектеулер үшін өтемақы деп қарастыруға болады: бұл салымнан ақшаны мерзімінен бұрын алу сұрау салғаннан 30 күн өткен соң ғана мүмкін болады, ал есептелген сыйақы сомасы түгелдей дерлік жойылады.Сыйақы мөлшерлемесі жинақ салымының қолданылу мерзіміне тікелей байланысты. Жинақ салымдарын толықтырумен және толықтырусыз ашуға болады. Айтпақшы, толықтырылған жинақ салымдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі әдетте толықтырусыз жинақ салымдарына қарағанда төмен болады.Кез келген банктің стандартты ұсыныстары – бір жыл, екі жыл және үш жылды құрайды, бірақ бірнеше айға ашуға болатын ұсыныстар да бар. Жинақ салымынан ақшаны мерзімінен бұрын алу өте тиімсіз – сіз есептелген кірісті жоғалтасыз.Банк салымы қандай мерзімге ашылуы мүмкінСалымдар кез келген мерзімге ашылуы мүмкін және оны кез келген уақытта толықтыруға болады. Толықтыру мүмкіндігі бар салымдар бойынша мөлшерлемелер, әдетте, осы опциясыз қарағанда төмен. Пайыздар ай сайын, тоқсан сайын, жыл сайын немесе шарт мерзімі аяқталғаннан кейін есептелуі мүмкін.Қазіргі уақытта депозиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелері қандай2024 жылғы 1 қаңтардан бастап ҚДКҚ ай сайын агрессивті депозиттік саясатты жүргізуге бейім банктердің белгілі бір санаты үшін мерзімдер бойынша &nbsp;депозиттердің барлық түрлері бойынша сыйақының шекті мөлшерлемелерін белгілейді. Жалпы алғанда, жеке тұлғалардың депозиттері бойынша мөлшерлемелерді белгілеу үшін бағдарды нарық қалыптастырады.Банктер, бұрынғыдай, өздерінің депозиттік өнімдері бойынша мөлшерлемелерді дербес белгілейді, бірақ бұл ретте жүйелік тәуекел үшін жарнаны банктің мөлшерлемесі мен орташа алынған нарықтық мөлшерлеме арасындағы спредке байланысты төлейді: банк мөлшерлемелерінің нарықта қалыптасқан мөлшерлемеден ауытқуы неғұрлым көп болса, оның болашақ төлемдер үшін ҚДКҚ резервіне жарнасының мөлшері де соғұрлым көп болады. Сонымен қатар, егер банктің мөлшерлемесі орташа нарықтық мөлшерлемеден төмен болса, жаңа тетік арқылы резервке күнтізбелік жарналардан дисконт көзделген, нәтижесінде ҚДКҚ үшін барлық қатысушы банктер бойынша жүйелік тәуекел үшін жарнаның жалпы мөлшері нөлге тең болады. Яғни, депозиттерді нарықтан қымбат тартатын банктер нарықтық мөлшерлемелерден төмен тартатын банктердің орнына «төлейді». Осылайша, нарық өзін-өзі реттейтін болады және нарықтағы мөлшерлемелердің одан әрі қозғалысы әрбір жеке банктің шешімдерінен құралады, ал жүйелік тәуекел үшін икемді және тепе-тең төлемді белгілеу ҚДКҚ мен реттеушінің директивалық араласуынсыз банктердің агрессивті депозиттік саясатын шектеуге мүмкіндік береді.Банк салымдары қалай қорғалғанКөптеген елдерде банк банкроттыққа ұшыраған жағдайда салымшыларға белгілі бір соманы өтеуге кепілдік беретін депозиттерді сақтандыру жүйелері бар. Яғни, банк қаржылық қиындықтарға тап болса да, сіздің депозиттік сомаңызды белгілі бір шекті деңгейге дейін мемлекет қорғайды.Қазақстанда мұндай функцияны ҚДКҚ орындайды. Қор депозиторларға салымдарды белгіленген сомаға дейін өтеуге кепілдік береді. Бұл 20 млн теңге – теңгедегі жинақ депозиттері (салымдары) бойынша; 10 млн теңге – теңгедегі басқа депозиттер бойынша және ағымдағы шоттар мен карталардағы&nbsp;қалдықтар бойынша; 5 млн теңге – шетел валютасындағы ағымдағы шоттар мен карталардағы депозиттер мен қалдықтар бойынша.Бұл ретте салымшы бір банкте бірнеше депозит ашқан болса, сондай-ақ оның ағымдағы және карточкалық шоттарында ақша және шетел валютасындағы қосымша салымы болса, онда өтемақы төлеу кезінде осы сомалар қосылады да, нәтижесінде олар бойынша әрбір депозит түрі бойынша белгіленген шектеулерді есепке ала отырып, 20 млн теңгеден аспайтын кепілдік берілген өтемнің жиынтық сомасы төленетінін есте ұстаған жөн. &nbsp;&nbsp;Мысалдар:&nbsp;1. Егер салымшының банкте жалпы сомасы 22 млн теңгеге екі жинақ салымы болса. Бұл жағдайда кепілдік өтемінің жиынтық мөлшері 20 млн теңгені құрайды.2. Егер салымшының банкте депозиттің үш түрлі түрі болса: 5 млн теңге сомадағы теңгемен жинақ салымы; 10 млн теңге сомадағы теңгемен мерзімсіз салым; баламасы 5 млн теңге сомадағы шетел валютасымен салым.Бұл жағдайда кепілдік жиынтық өтемінің мөлшері 20 млн теңгені құрайды.3. Банкте салымшының теңгемен мерзімді емес депозиті бар, ол жиі толықтырылып және қажет болған жағдайда алынып отырады. Аталған шотта орта есеппен 500 мың теңге бар. Сондай-ақ 14 млн теңге мөлшеріндегі жинақтау салымы мен доллардағы шот бар, онда 5 млн теңге баламасындағы сома орналастырылған. Сақтандыру жағдайы орын алған кезде салымшы 19 500 000 теңге мөлшеріндегі кепілді өтемақының жиынтық сомасын алады: 14 млн теңге – теңгемен жинақтау салымы бойынша, 500 мың теңге – теңгемен мерзімді емес депозит бойынша, сондай-ақ шетел валютасындағы шот бойынша – 5 млн теңге.Fingramota.kz-тің салым таңдау бойынша кеңестері&nbsp;Депозит түрін таңдау сіздің қаржылық мақсаттарыңызға, тәуекел деңгейіне және өтімділікке деген мұқтаждыққа, яғни құралдардың қолжетімділігіне балйанысты. Салымның қорғалуын, сондай-ақ ықтимал кірістерді ескеру қажет.&nbsp;Инвестициялаудың негізгі қағидасын сақтай отырып, ақшаны бірнеше банкке орналастырыңыз – әрбір банкке ҚДКҚ бөлек кепілдік беруіне орай барлық салымдарды бір жерге орналастырмаған дұрыс. &nbsp;&nbsp;Егер сіз салымнан ақшаңыздың бір бөлігін алуды жоспарламасаңыз, оны неғұрлым жоғары пайызбен, мысалы жинақ депозиті арқылы инвестициялау мүмкіндігін қараңыз.Жинақ салымдары мен мерзімді салымдар бойынша сыйақы сомалары жоғары болуына қарамастан, мерзімсіз салымда жақын арада қолдануды жоспарлап отырған соманы қалдырыңыз. Мерзімсіз салым – резерв, ал жинақ салымы – инвестиция.Мерзімді ұзарту кезінде банк сыйақы мөлшерлемесін ҚДКҚ шекті мөлшерлемелеріне бейімделе отырып өзгертуге құқылы. Сыйақы шарт бойынша салым мерзіміне ғана бекітіледі.Депозит ашу туралы шешім қабылдай отырып, сіз салмақты шешім қабылдау үшін банк менеджерлерінен қосымша консультация ала аласыз.&nbsp;Осы ұсынымдарды сақтай отырып, сіз өз қаржыңызды неғұрлым тиімді басқарып, тәуекелдерді барынша азайта аласыз. &nbsp; Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!&nbsp;

Салым түрлері: Қалай көп пайда табуға болады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгінде есімі алтын әріппен жазылған, талай тұлғаның туған жері болған Шиелі өңірінде өнерімен өрге жүзіп жүрген жастар жетерлік. Солардың қатарында Қадырбек Қалдардың да бар екенін айтып өткен жөн болар. Дарынды жас кішкентайынан ән өнеріне жақын болды. Қоңыр үнді қараторы жігіт қазақ елінің шашбауын әлемдік дәрежеде көтеруге бар ынта-жігерін салып жүр. Қазіргі уақытта Қазақ ұлттық өнер университетінің «Вокалдық өнер» мамандығында білім алады.– Дарын дегеніміз – жеміс ағашы тәрізді. Күтіп-баптамасаң, ұшып кетеді. Басқа қонған бақ десек те жарасардай. Сол себепті өнер қашан да өзіммен бірге. Ән – жанымдағы серігім, сырласым, мұңдасым. Көңілім құлазыса да, шаттанып, қуансам да қасымнан табылады, – деп бастады әңгімесін Қадырбек Темірбекұлы.&nbsp;Қадырбектің ерекшелігі – оның дауысында. Тенор дауысымен көрермендердің көзайымына айналған. Тенор – ер әншінің жоғарғы дауысы. Дауысты жоғары нотада ұстап тұру оңай емес. Олар әлемнің өзінде өте аз. Ал кейіпкеріміз ән айтқан кезде, залда отырған көрерменнің қатты тамсанып қарайтыны рас. Оның айтуынша, тенор дауысқа адам біртіндеп қол жеткізеді. Спортпен шұғылданғанда, денені кезең-кезеңімен үйреткен секілді вокалмен де дәл солай жұмыс істеу керек. Себебі дауыс – әншінің басты құралы.&nbsp;«Талант – табиғаттан, талап – өзіңнен» деген ұстанымды алға тартқан жас өнерпаздың алда алар асуы айқын. Қазіргі кезде жетістік желкенін керіп, көптеген белестерді бағындыруда. Талай рет аймақтық, облыстық, республикалық, халықаралық сайыстарға қатысып, жүлделі орындарға ие болған. Айбынды елдің арда туған ұландарының қатарында өз биігін еселеп келеді. Атап айтсақ, 2021 жылы Түркістанда өткен XXIV Қазақ романсиадасы» романс орындаушыларының халықаралық байқауында III орынды иеленген. Әрмен қарай республикалық XIV Ұлттық Дельфий ойындарына қатысып, I орынды қанжығасына байлап, биікті бағындырған. Сондай-ақ 2023 жылы Мәскеуде болған С.Я.Лемешев атындағы XII халықаралық вокалистер байқауында III дәрежелі дипломды жеңіп алды. Талантты жастың жетістіктер қоржынында мұндай сан алуан жеңістер жетерлік. Байқап қарасақ, Қадырбек қатысқан жарыстардың көпшілігі – халықаралық байқаулар. Шынында, өнер адамы үшін кез келген марапат бағалы.&nbsp;– Меніңше, өнерді бағалай білу керек. Өнер – үйренетін, жаттап алатын нәрсе емес, талант болса, әрі қарай ізденіп, талаптану қажет. Абай атамыз айтқандай, талап, еңбек, терең ой – сол өнерді дамытады. Әлбетте, ұстаздардан үйренер нәрсе көп, олар өнерді дамытуға септеседі. Өнерде де, өмірде де тәлімгерлерім көп. Қандай да бір жақсы нәрсе үйренер болсам, сол менің ұстаздарымның зор еңбегінің нәтижесінде. Өйткені ұстазға бай жанның өмірде де алар асуы мен шығар шыңы мол болады. Өмір мектебінде алғыр, зерек болмасаң, шыңға шығуың қиын, – дейді ол.

Қадырбек Қалдар: Өнерді бағалай білу керек

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Президент&nbsp;Қасым-Жомарт Тоқаев:&nbsp;«Жалпы, ұлт мәдениеті – халық өмірінің айнасы, оның болмысы. Еліміздің рухани дамуы ұлттық рухқа тікелей байланысты.&nbsp;Сол себепті азаматтарымыздың рухы әрқашан биік болуы үшін мәдениетімізге, яғни руханиятымызға баса мән бергеніміз жөн.Қазіргі таңда зиялы қауымның қоғамдағы рөлі аса маңызды. Мәдениет қайраткерлері халыққа, ең алдымен, өз туындыларымен танымал болуы керек, қоғамға, әсіресе, жастарға жол көрсетіп, үлгі-өнеге болуы қажет. Жұртымыз зиялы қауымнан сабырлықты, парасаттылықты күтеді», деді.Сыр елі – жыр елі. Бұл&nbsp; –&nbsp;Сыр бойы халқының ұраны, барша қазаққа таныс түсінік. VIII-ІХ ғасырларда ғұмыр кешкен ұлы Қорқыт бабалардан бастау алған Сыр бойының ақын-жырауларының есімі көпшілікке таныс. Жауын жыр мен төкпе терменің қасиетін ұғынып, қалың жұртшылықтың қошеметіне кенеліп, өз есімін елге әйгілі еткен жастар осы бір дәстүрдің желісін үзбей жалғастырып келеді. Солардың қатарында ауданның өнерпаздары да бар. Әрісі Астана, берісі көршілес аймақтардың барлығын өнерімен тәнті еткен олар жайлы бір ауыз сөз айтайық.Осыдан үш жылға жуық уақыт бұрын талай дүлдүлдің мекеніне айналған киелі Маңғыстау жерінде жыршы, жырау, қобызшы Айтуған Тайұлының 220 жылдығына орай ұйымдастырылған республикалық жыршы-термешілер байқауында алдына қара салмай дара шыққан кешегі Еспембет, Бітімбай, Нұртуған шайыр мен Жаңаберген, Кәрібоздардың ұрпағы Хасенхан жайында бар қазаққа танымал&nbsp;Светқали Нұржанов:– Бұл Хасенхан Кішкене дейтін оғлан Аралдың Ақбастысынан. Кәдімгі корифей Әбдіжәміл Нұрпейісовтен Берік Жүсіповке дейін шыққан азғантай ауылдың нән-талап перзенті. Кеше ғана Ақтауда өткен Айтуған Тайұлы атамыздың жыр сайысынан бас жүлдені бөксеріп барады. Елдос бастаған төрешілер оған бәйгені "құда" болғаны үшін бермегені белгілі. Маңғыстаудың жырларын осы өлкенің төл ұлдарынан асырып орындап, жүлдені жұлып алды. Бағың ассын, талабың тасысын. Қызылорда жыршыларынан Маңғыстаудан бас жүлде алған бір ұл емес. Ізденістегі жан бір бұтақтан жүз жеміс жейді. Ал маңғыстаулық жыршылар атқа шындап қамшы басу керек. Елдос пен Ақылбегі бар ел ұстазға да, қазынаға да кенде емес. Алайда Алмасы мен қос Берігі, Елмұрасы мен Ұлжаны, Күнсұлулары бар Сырынан іңкәрі, жырынан жұпары бұрқыраған жұрағаттан үйренетін үлгілері көп-ақ, – деп батасын берген еді. Бұл сөзінен Маңғыстау өлкесі біздің жыршыларды жатсынбайтынын байқап қалдық. Бірақ асыл өнерді асырып орындаса, кім жат деп танысын?! Өмірі өнерге, өлеңге байланған халық шын жүйрікті қашанда төбесіне көтеріп жүреді емес пе?!Иә, дәл солай. Кеше ғана тағы бір Аралдың күміс көмей аруы ақтаулықтардың алғысын алып, марапаттың төрінен көрінді. Жеткізген Сейітовтың 70 жылдығына арналған республикалық жыршы-термешілер байқауында І орынды еншілеп, бір миллион теңге көлемінде қаржылай сыйлыққа ие болды.Қызылорда, Маңғыстау, Ақтөбе, Астана, Алматы облыстарынан барлығы 24 жыршы қатысқан үлкен додада жүлде салған бұл қызымыз – Арайлым Өмірбекова.Арайлымның жыршылыққа жақын болуы да тегін емес. Тегінен осы бір қазыналы өнердің қасиеті тамырындағы қанмен біте қайнасқан жыршы жерлесіміз бала күннен домбыраның құлағында ойнап, талай дүлдүлдің термелерін жатқа орындап өсті. Себебі оның туған жері – Аманөткел ауылы, әйгілі шайырлар шыққан Мырзас. "Аманөткел қала болады, Мырзас дала болады" деп күні бұрын көрегенділікпен жырлаған Нұртуған жыраудың туған топырағы бұл ауылда қолына домбыра түссе, әуелете ән салмайтын жан жоқ. Солардың ортасынан шығып, өнер сахнасына көтерілген Арайлым Асылханқызы – бүгінде бір әулеттің келіні. Келін боп түскен шаңырағы жайлы айта кетпеу тіпті, әбестік болар. Өйткені бұл шаңырақтың перзенті, Арайлымның өмірлік азаматы да біз айтқан Светқали Нұржановтан бата алған Хасенхан Кішкенеев. Осындай өнердің өр перзентін тәрбиелеп өсірген ата-анасы Арайлымның да өнер айдынында кең қанат жаюына қолдаушылардың бірі болып шыға келді.Қос бірдей қонысы қос қанатындай қалықтатқан кәсіби жыршыны құттықтап, тілдескен болатынбыз. Алғаусыз ризашылығын білдірген ол:– Мен бірінші кезекте Маңғыстау халқына рахметімді айтқым келеді. Біз қазақ қашанда өліге құрмет қылудан қателеспеген елміз. Бірақ "Тіріде сыйла, ағайын, өлгенде "Сарай" салдырмай" деген аталы сөзді естен шығарып бара жатқан&nbsp;бүгінгі қоғамда ортамызда жүрген алыптарымызды ардақтаудан қалып барамыз. Оның жасыратыны жоқ. Десе де қазаққа белгілі ақын Қаныбек Сарыбаев «Өмірден кетсем де,&nbsp;өлеңнен&nbsp;кетпеймін» дегеніндей арамызда өмірін өлеңмен ұштастырып, сол өлеңі, өнері арқылы баршаға үлгі болып келе жатқан жандар жоқ емес. Солардың бірі&nbsp;–&nbsp;Жеткізген Сейітовтың. Жыршылықты жанына жалау еткен жыршы-термеші Жеткізген Сейітовтің 70 жылдық мерейтойы қарсаңында өткізілген бұл байқау баршаға үлгі боларлықтай дүние. Көзі тірісінде өнер иесіне құрмет көрсету арқылы бүгінгі таңдағы бізге ең бір қажетті дүниені бастап берді десем болады, – дейді. Одан әрі байқау барысына көшкен кезінде:– Жыршылар бәйгесіне 24 жыршы қатысты. Ұйымдастыру форматы да бөлек болды. Мұнда кәсіби жыршы да, кәсіби емесі де сахнаға шығып, сыналуға мүмкіндік алды. Сондай-ақ жас шамасына шектеу қойылмады. Бұл біріншіден, жас буынның деңгейін алдыңғы буын ағалармен салыстырып қарауға мүмкіндік берсе, екіншіден жастар үшін үлкендермен сахнаға шығу үлкен тәжірибе алаңына айналғандай көрінді. Мен осы байқауға басқа байқауларға қарағанда ерекше ынтамен дайындалдым. Бір айдан астам уақыт жүргізілген дайындықтың арқасында сахнадағы қобалжуды жеңіп, өзіме деген сенімділікпен сынға түстім. Алғашқы кезеңнен кейін іріктеліп 13 жыршы қалдық. Осы өнердің дүлдүлдері қазылық еткен жарыс өте жоғары деңгейде өтті. Нағыз жыр алыптарының қазылығы мен халықтың ыстық ықыласының арқасында жүлделі І орын бұйырды, – дейді.Міне, бар қазақты мойындатып, дәстүрлі өнердің дамуына өлшеусіз үлес қосып жүрген осындай жерлестеріміз тек аралдықтардың ғана емес, жырды сүйген бар қазақтың мақтанышы бола бергей.

Марапат төрінен көрінген аралдық ару

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Баланың бас ұстазы – ата-ана. Тәрбие үрдісінің бір тарауы отбасымен жұмыс десек, отбасынан басталатын тәрбие мектеп өмірінен жалғасын табады.Осы ретте, Әйтеке би кентінің 5 квартал аймағында орналасқан №165 орта мектепте «Балалар мен жасөспірімдер арасында орын алатын құқық бұзушылықтың алдын-алу, топтық төбелесті болдырмау және өрт, су қауіпсіздік шараларын ұйымдастыру туралы» ата-аналар жиналысы өтті.&nbsp;Іс-шараның мақсаты– әрбір балаға білім&nbsp;мен мәдениеттің негіздерін&nbsp;түсіндіріп,&nbsp;олардың жан-жақты дамуын қадағалау.Жиналысқа Қазалы АПб-нің ЖПҚб-нің ЮПт-ның аға инспекторы полиция майоры М.Бегалиева, мектеп директоры және тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары қатысты.Ұрпақ тәрбиесі – ең ұлы міндет десек, осы міндетті мүлтіксіз орындау мектеп педагогтарымен қатар ата-аналардың да жауапкершілігінде.Сондықтан жиынның түйіні – бала болашағын қалыптастыруда ата-ана мен ұстаз үнемі бірлікте болса ғана қоғамды дұрыс бағытта қалыптастыратын саналы ұрпақ тәрбиеленетіндігі айқын екендігіне көз жеткізу.Оқушылар мен студенттердің құқықтық сауаттылықтарын арттыру мақсатында білім беру ұйымдарында «Бұзақылық, буллинг, интернет қауіпсіздігі, кибербуллинг, лудомания, нашақорлық, жыныстық қол сұғылмаушылық қылмысы, жол-көлік оқиғаларының алдын алу» тақырыбында дәрістер оқылды.Оқу жылының аяқталуына орай өткізілетін іс-шаралар кезінде жас түлектердің беймезгіл уақытта жүрмеуі, топтық төбелестерге,&nbsp;кортежге шықпауы, отырыстар жасамауы, электросомокаттармен жүрмеуді, белгіленбеген жерлерге суға түспеулері бойынша ата-аналарға кеңінен түсіндірілді.Жазғы демалыс уақытында балалардың жеке қауіпсіздігі, оның ішінде суға шомылу кезіндегі қауіпсіздік шаралары ата-аналардың немесе оларды алмастыратын адамдардың ерекше назарында болуы қажет.Осы орайда, полиция қызметкерлері&nbsp;жоғарыда айтылған міндеттерді ескере отырып, балалардың қауіпсіздік мәселесіне бей-жай қарамай, сақтық шараларын қатаң сақтауға шақырып, балаларға деген бақылауды күшейтуді тапсырды.&nbsp;

Баланың бас ұстазы – ата-ана

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Шиелі ауданында ардагерлер кеңесінің кезекті пленумы өтіп, оның жұмысына «Ардагерлер ұйымы» республикалық қоғамдық бірлестігі төрағасының бірінші орынбасары Ө.Озғанбаев пен облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы С.Дүйсенбаев, Шиелі ауданының әкімі Н.Ахатов және пленум мүшелері, мекеме басшылары мен ауыл әкімдері қатысты.Аудан әкімі Нұржан Сәбитұлы өз хабарламасында атқарылып жатқан ауқымды жұмыстар өмірлік тәжірибесі мол аға буынмен бірлесе іске асқанын жеткізді. Алдағы уақытта да оларға деген құрмет пен қамқорлық аясы кеңейе түспек. Ал академик Өмірзақ Озғанбаев қазақы қаймағы бұзылмаған Сыр еліне деген құрметі ерекше екенін өз лебізінде білдірді. Оның ішінде Шиелі ауданының көркеюіне деген сүйсінісін де жасырмады. Бұл – халықтың ынтымақ-бірлігінің жемісі.Аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Өркен Исмайл өз баяндамасында есепті мерзім аралығында атқарылған жұмыстарға тоқталып, алдағы міндеттер туралы да тарата айтты.<blockquote>– Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың табыс кірісі төмен, әлеуметтік қолдауға мұқтаж жандарды қамқорлыққа алу жөніндегі тапсырмасына сәйкес республика аумағында «Іскерлік және жанашырлық» пилоттық жобасы қолдау тауып, қазір біздің облысымызға да еніп отыр. Осыған орай аудан, ауыл, мекеме ардагерлер ұйымдары өмір сүру деңгейі төмен зейнеткерлерге, жалғызбасты қарияларға қамқор кәсіпкерлер тарапынан қолдау көрсету бағытында жұмыс жүргізуге тиіспіз. Ауданда ардагерлер ұйымдары жоқ мекемелер әлі де бар. Сондықтан еш жерде есепте тіркелмеген ардагерлерді бастауыш ұйымдарға есепке алу жұмыстарын жандандыруымыз керек. Сонымен қатар ардагерлердің шипажайларда демалуы, қоғамдық көліктерде жеңілдікпен жүруі туралы &nbsp;мәселелерді де қарастырудамыз, – деді ол.</blockquote>«Ақмая» ауылдық округі ардагерлер кеңесінің төрағасы К.Палмағанбетов, аудандық әйелдер кеңесінің төрайымы Н.Палымбетова &nbsp;аудандық ардагерлер кеңесінің есепті мерзімдегі жұмысына жақсы баға берді.Пленум мүшелігінен шыққан азаматтар орны жаңа өкілдермен толықтырылды.Облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Серік Дүйсенбаев қорытынды сөзде жиынның үлгілі ұйымдастырылғандығын айтып, алдағы жұмыстарына бағыт-бағдар берді.Өмірзақ Озғанбаев ардагер Киікбай Исмайловқа Құрмет грамотасын тапсырды. Сондай-ақ бірқатар белсенді ардагерлер облыстық, аудандық ардагерлер кеңесінің, аудан әкімінің Алғыс хаттарымен марапатталды.Н.Назымханұлы&nbsp;

Шиеліде ардагерлер кеңесінің кезекті пленумы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Лудомания – құмар ойыннан шыға алмау салдарынан туындайтын дерт. Яғни тәуелділікке ұшырау. Бұл ауру ақшаға деген құштарлық. Қрапайым тілмен айтқанда бай болудың оңай жолы деп алданатындар. Еліміз бойынша статистикалық деректер орта есеппен 350 мың адам құмар ойынның құрбанына айналса, олардың орташа қарызы 10 млн теңгеден асады. Бұл аурудың қауіптілігі сонша осы жолда адасқан адамдар ақшадан ғана емес, өмірінен де айырылады. Лудоманияның кесірінен ажырасқан 10 жұптың әрбір 7 жұбы ойынға тәуелділіктің әсерінен бір-бірінен ажарайды екен.Шын мәнінде бұл бүкіл қоғам алаңдайтын мәселе. Сондықтан жастарды осы дерттен аластату мақсатында ауданда түрлі іс-шаралар ұйымдастырылуда.Жақында «1 маусым – Балаларды қорғау күні» мерекесі қарсаңында Сырдария аудандық білім бөлімімен бірлесе отырып отбасын қолдау орталығы эссе жазу байқауын өткізді. Байқау аудан орталығындағы №36 Ә.Тәжібаев атындағы мектеп-лицейінде ұйымдастырылды.«Лудомания – қоғам дерті» тақырыбында өткен шығармашылық байқауға кент орталығындағы 4 білім беру ұйымдарының 8 сынып оқушылары қатысты. Байқау өткізудегі мақсат – мектеп оқушыларының ойлау қабілетін дамытып, шығармашылық білімдерін арттыру, сонымен қатар лудомания қауіпті дертінің алдын алу.Байқау нәтижесінде бірінші орынды №36 Ә.Тәжібаев атындағы мектеп-лицейінің оқушысы Аяулым Айбекқызы алды. Екінші орынды №35 И.Тоқтыбаев атындағы мектеп-лицейінің оқушысы Әнел Серік және үшінші орынды №210 О.Әбілпаттаев атындағы орта мектебінің оқушысы Томирис Амангелдиева иеленді.Эссе жазу байқауына қатысқан барлық оқушылар Сырдария аудандық отбасын қолдау орталығының дипломы және алғыс хатымен марапатталып, сыйлықтар табысталды.<blockquote>– Лудоманияға ұшырамау, алдын алу мәселесіне көп көңіл бөлуіміз керек. Зерттеу бойынша ең көп таралған мәселе отбасылық жағдай. Отбасындағы кез келген мәселе дұрыс өмір салтын ұстануымызға әсерін тигізеді. Егер де үй ішінде тыныштық орнамаса, іштегі ашуды басу үшін ойындарға көңіл бөліп, уақыт өткізетін болады. Ал екінші мәселе, қаржылық, моральдық қиындықтар. Тұрғындардың қаржылық сауаттылығының төмендігінен халықтың көп бөлігі әлі күнге дейін тәуекелге баруға дайын. Үшінші мәселе, қанағатсыздық. Бар нәрсені бағалай алмау, өмірден түңілу. Жалпы қоғам болып алаңдайтын мәселені жіті зерттегенде лудоманияға шалдыққан адамдарға қалай көмектесеміз деген сауал тұрады. Негізінен бұл дертке шалдыққандардың ең әлсіз тұсы – ойлау қабілетінен айрылып қалғаны. Сондықтан психологтармен жұмыс көмегін тигізері анық. Сана сезімді ақшаға емес, білімге, оқуға бұру керек, – дейді Сырдария аудандық отбасын қолдау орталығының директоры А.Төлегенова.&nbsp;</blockquote>

Отбасын қолдау орталығы байқау өткізді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Қоштасар сәттің алтын ұяммен, Байқамай қалдым келіп жеткенін»... Иә, кезекті оқу жылы аяқталып, он бір жыл бойы мектеп табалдырығында білім алған түлектердің үлкен өмірге қанат қағуына да саусақпен санарлық күндер қалды. Жауапкершілікті қажет ететін кезең алдында алтын ұя, аяулы мекенге айналған білім ордасымен қоштасу кез келген шәкірттің жүрегіне қимастық сезім ұялатары анық. Ертеңгі күнге елеңдеп жүрген жасөспірімге осы тұста қоғамның қолдауы аса қажет. Себебі алдағы уақытта оларды «сындарлы сәт» күтуде.Биыл облыста барлығы 8 240 оқушы 11-сыныпты аяқтаса, аудан бойынша негізгі 38 орта мектепте 870 түлек алтын ұясымен қоштаспақ. Бәрінің көкейінде үлкен үміт, әрқайсысы әртүрлі мамандық иесі атануға асығып-ақ тұр. Мектеп қабырғасында жүріп, дағдылы дәріс алып үйренген шәкірттер ендігі кезекте он бір жыл алған білімінің нәтижесін көрсету үшін сынақ тестін тапсырады. Бұл Ұлттық бірыңғай тестілеу – білімді бағалаудың жүйелі тәсілі. Десе де, осындай сәтте ерекше қобалжудың болары анық. Сенімсіздік пен қорқыныш сезімдері тағы бар. Әрине, бұл адам өміріндегі маңызды сынақтардың бірі болғанымен, оның көрсеткіші болашаққа кедергі болмайтынын ұққан дұрыс. Бұл пікір қазірде үйреншікті нәрсеге айналған шығар. Алайда сіздің де, біздің де осы сынақтан өткеніміз рас.&nbsp;Бітіруші түлектердің қазіргі сезімдерін бағамдай жүріп, олардың басым бөлігі үрей мен үміттің жетегінде жүргенін байқадық. Қалаулары – жақсы нәтиже, жоғары көрсеткіш көрсету.&nbsp;– Мектепте он бір жыл бойы білім алғаннан кейін, ҰБТ-дан жоғары нәтиже көрсеткім келеді. Бір жағынан, атаанамның үмітін ақтасам деймін. Қажет балл жинап, грантқа түсер болсам, бұл мен үшін үлкен қуаныш болар еді. Себебі жанымыз қалаған мамандықта тегін оқу – көбінің үлкен арманы, – деді олардың бірі.Қосылмасқа болмайды. Оқушы үшін 11 жыл аз уақыт емес. Ал тестілеуден жоғары нәтиже көрсету – оның алда әлі де бағындыратын белестерінің алғашқысы болар еді. Бір жағынан, қазіргі таңда сынақты жылына бірнеше рет тапсыру мүмкіндігі талапкерлерге үміт сыйлап, үрейден арылуға сеп болуда.&nbsp;Мәселеге үлкен буын тарапынан да қарап көрелік. Бұрындары сынақ алаңы алдында ата-ана үмітінің аса маңызды болғанын байқайтынбыз. Бұның соңы «Ел-жұрттан ұят болмасын!», «Шығынды ақтайтындай нәтиже көрсетуге тырыс!» немесе мұғалімдердің «Мектеп абыройына кір келтірме!» деген сияқты пікірлеріне әкеп соғады. Мұндай сөздер өзі терең ой үстінде жүрген жанды екі есе күйзеліске түсіруі мүмкін.&nbsp;Көпке топырақ шашпаймыз. Ата-аналар тарапынан: «ҰБТ-дан соң өмір аяқталып қалмайды. Бұл – уақытша сынақ. Балама үнемі тілекшімін. Жақсы балл жинап, грантқа түссе, ол үшін қуаныштымыз. Ал егер жолы болмаса, ештеңе етпейді. Бұл оның қалаған оқу орнында білім алып, жаны сүйген мамандық иесі атануына кедергі емес» деушілер де болды.Болашақ талапкерге қойылатын жауапкершілік үдесінен шығу үшін қайтпек керек? Немесе тестілеу алдында еріксіз күйзеліске тап болу қалыпты нәрсе ме? Осы ретте психолог маманының да кеңесіне құлақ түруді жөн көрдік. Аудандық көпбейінді орталық ауруханасының психологы Зульфия Жағыпбарова ҰБТ алдында бітіруші түлектердің әдетте қобалжу, қорқыныш, ұйқысыздық, сенімсіздік секілді сезімдерді жиі сезінетінін айтады. Әрі осы уақытта балаға үлкендер тарапынан қолдау білдірудің маңызды екенін атап өтті.– Ең алдымен, ҰБТ – өткінші сынақ екенін есте ұстаған жөн. Ал оның нәтижесі әртүрлі болуы мүмкін. Өмір тек бұл сынақтан тұрмайды, осы сәттегі кішігірім сәтсіздіктер уақытша ғана болмақ. Ата-ананың, мұғалімдердің қолдауы бұл кезеңде аса маңызды. Балаңызға оған сенім білдіретініңізді, кез келген сәтте онымен бірге екеніңізді, әр шешімін құрметтейтініңізді жиі айтыңыз, – деді Зульфия Тұрмағанбетқызы.&nbsp;Сонымен қатар психолог маман тестілеуге дайындық үшін атқарылатын кеңестермен де бөлісті.&nbsp;Әуелі, жұрттың айтуына сенбеңіз. ҰБТ-ны әлі тапсырып көрмегендіктен, сынақтан өткен адамдардан ақыл-кеңес сұрауды жөн көреміз. Дегенмен, олардың айтуына еріп, әртүрлі әрекетке барғаннан гөрі өзіңізге сенгеніңіз абзал.&nbsp;Қосымша кітаптар оқыңыз. Иә, шалыс естіген жоқсыз. Бұл дайындық барысында сіздің стресске, шаршаңқылыққа, жалығуға түспеуіңізге көмек береді. Бір жағынан, жеңіл әрі қызық әдебиеттер оқу арқылы сіздің кітап оқуға деген шабытыңыз әрі қарай ашыла түседі. Ұйқыңыз қалыпты болсын. Ұйқы – біздің өміріміздегі басты процесс. Ол бұзылса, иммунитет әлсірейді, бүйрек, бауыр, көзге ауыр күш түседі. Егер сынақтан жақсы балл алғыңыз келсе, керісінше, таңертең ерте тұруға кеңес беремін.&nbsp;Күніңіз жоспарлаумен басталсын. Сонда кешке жатар алдын өзіңіздің не істеп, не қойғаныңызды біліп, күніңіздің босқа өтпегеніне сенімді боласыз.&nbsp;Иә, еркелік кезеңі тәмамдалып, ақыл мен білім сыналар шақ таяу. Биыл еліміздегі білім ошақтарынан ҰБТ-ға мектеп бітіруші түлектердің 89,7 пайызы немесе 7 391-і қатысады деп жоспарлануда. Сын сағатта талапкерлермен табандылық қатар жүрсе игі. Бастысы, қателесуден қорықпаған жөн.

Шиелілік талапкерлер сынаққа әзір ме?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Кеше «AMANAT» партиясының Хатшысы Ержан Жылқыбаев бейнебайланыс режимінде партияның облыстық филиалымен жиын өткізіп, алғашқы тоқсанда атқарылған жұмыстарды саралап, алдағы міндеттерді пысықтады.Жиында партия филиалының, облыстық мәслихаттағы депутаттық фракция мен партиялық бақылау комиссиясының тоқсандық атқарған жұмысының есебі берілді.Жалпы облыстық филиалмен алғашқы тоқсанда ауқымды жұмыстар атқарылды. Есепті кезеңде партияның қоғамдық қабылдау бөлмелеріне 1400 - ден астам өтініш түсіп, олардың 70,4 пайызы оң шешілсе, 416 мәселе бойынша заңнамалық кеңес берілді.Партиялық жобалар бойынша 224 іс-шара ұйымдастырылды. «Қарызсыз қоғам» партиялық жобасы аясында 3 мыңға жуық азамат қаржылық сауаттылық арттыру курсынан өтті. Сайлауалда үгіт жұмыстары кезінде жергілікті халықтан 1132 ұсыныс түсіп, олардың 87 пайызы орындалды. Партия филиалы жанындағы кеңестермен 314 ұсыныстар көтеріліп, фракция мүшелерімен тиісті органдарға 312 депутаттық сауал жолданды.«Партияның сайлауалды бағдарламасы аясында салынып жатқан 50 нысанға партиялық бақылау бекеттері орнатылып, бүгінгі күнге олардың 44-і пайдалануға берілді»,- деді атқарылған жұмыстар туралы хабарлама жасаған партияның облыстық филиалының Атқарушы хатшысы Ләйлә Төрешова.Жиын барысында облыстық мәслихаттағы депутаттық фракция жетекшісі Жорабек Нұрымбетов, партиялық бақылау комиссиясының төрағасы Нұркен Бақытбекұлы хабарлама жасап, атқарылған жұмыстарды баяндады.Партия Хатшысы жалпы атқарылған жұмыстарға оң бағасын беріп, алдағы уақытта да партия филиалына Сайлауалды бағдарламаның орындалуын қатаң бақылауға алу, депутаттық фракция жұмысын күшейту секілді бірқатар міндеттер жүктеді.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қоғам