<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 2024 жылдың сәуір айында Қызылорда медициналық жоғары колледжі Латвия мемлекетіндегі Рига медициналық колледжімен Евроодақ деңгейіндегі меморандумға қол қойған болатын. Меморандум аясында ағымдағы жылдың 2-шi желтоқсанында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Искаков, көпбейінді облыстық аурухананың бас дәрігері &nbsp;Жасұлан Баймаханов және Қызылорда медициналық жоғары колледжінiң директоры Жанар Қалмақова &nbsp;Латвия елінде өткен халықаралық конференцияға қатысты.Конференцияда колледж директоры Жанар Амангелдіқызы Словакия, Молдавия, Болгария т.б. елдердің медицина мамандары алдында баяндама жасады. Сондай-ақ, іс-сапар барысында аймақтың бас дәрігері Олжас Ермекұлы бастаған конференцияға қатысушылар медициналық білім мен тәжірибе алмасу мақсатында Латвияның емдеу мекемелерінде болып, одан әрі Латвия Денсаулық сақтау министрлігінің өкілдерімен кездестi. Кездесуде бiлiм беру саласындағы медицина қызметкерлерінің одан әрі ынтымақтастығын талқылаумен катар, өзге де маңызды жоспарларға келiсiм жасалды.&nbsp;Меморандум аясында оқу жылының ІІ-шi жартыжылдығында медицина колледжінің білім алушылары академиялық ұтқырлық мақсатында Рига медициналық колледжінде оқуларын жалғастырмақ.2024 жылдың сәуір айында Қызылорда медициналық жоғары колледжі Латвия мемлекетіндегі Рига медициналық колледжімен Евроодақ деңгейіндегі меморандумға қол қойған болатын. Меморандум аясында ағымдағы жылдың 2-шi желтоқсанында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Искаков Олжас Ермекұлы, көпбейінді облыстық аурухананың бас дәрігері Баймаханов Жасұлан Болатбекұлы және Қызылорда медициналық жоғары колледжінiң директоры Қалмақова Жанар Амангелдіқызы Латвия елінде өткен халықаралық конференцияға қатысты.Конференцияда колледж директоры Жанар Амангелдіқызы Словакия, Молдавия, Болгария т.б. елдердің медицина мамандары алдында баяндама жасады.Сондай-ақ, іс-сапар барысында аймақтың бас дәрігері Олжас Ермекұлы бастаған конференцияға қатысушылар медициналық білім мен тәжірибе алмасу мақсатында Латвияның емдеу мекемелерінде болып, одан әрі Латвия Денсаулық сақтау министрлігінің өкілдерімен кездестi. Кездесуде бiлiм беру саласындағы медицина қызметкерлерінің одан әрі ынтымақтастығын талқылаумен катар, өзге де маңызды жоспарларға келiсiм жасалды.Меморандум аясында оқу жылының ІІ-шi жартыжылдығында медицина колледжінің білім алушылары академиялық ұтқырлық мақсатында Рига медициналық колледжінде оқуларын жалғастырмақ.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/LATVI_Ya_MEMLEKETI_Zh_A_A_M_MKINDIKTERGE_Zh_OL_A_Sh_TY_92df4316c3.jpg" alt="ЛАТВИЯ МЕМЛЕКЕТІ ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕРГЕ ЖОЛ АШТЫ.jpg">

Латвия мемлекеті жаңа мүмкіндіктерге жол ашты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жаңа туған нәрестенің орталық жүйке жүйесінің зақымдануы – бұл жүктілік кезінде немесе босану барысында болған әртүрлі факторлардың әсерінен туындайтын патологиялық жағдай. Ол нәрестенің миының немесе жұлынның құрылымы мен қызметінің бұзылуына алып келуі мүмкін. Мұндай зақымдану нәрестеде қозғалыс, сенсорлық немесе когнитивтік функциялардың бұзылуын тудырады.&nbsp;Нәрестедегі орталық жүйке жүйесінің зақымдануы ана денсаулығымен тікелей байланысты. Оған анасының жүктілік кезінде жұқпалы аурулармен ауыруы, жүктіліктің ауыр өтуі немесе токсикоз, оттегі жетіспеушілігі, босану кезіндегі жарақаттар, генетикалық факторлар, темекі шегуі, алкогольге тәуелділік, есірткі қолдануы сынды жайттар әсер етеді. Бала дамуындағы ақау барын ата-анасы нәрестедегі қалыпты рефлекстердің төмендеуі немесе жоқ болуы, бұлшық ет тонусының бұзылуы, тремор немесе тырыспа, қозғалыстың бұзылуы, дамудың кешігуі сынды әрекеттерден байқауына болады. Егер сәбиіңізден осындай кемшіліктерді байқасаңыз дереу дәрігердің көмегін жүгінген жөн.&nbsp;Мамандар сәбиге толық тексеру жасау үшін ультрадыбыстық зерттеу, магнитті-резонанстық томография, нейросонография сияқты заманауи әдістерді қолданады. Патологияның ауырлығына байланысты емдеу тәсілін таңдайды. Сонымен бірге дәрі-дәрмек терапиясы, физиотерапия, массаж, ерте дамытушы жаттығулар сынды ем шара жүргізеді. Орталық жүйке жүйесінің зақымдану ерте кезеңде анықталып, дұрыс диагноз қойылса баланың денсаулығын жақсартуға болады. Әсіресе, дәрігердің кешенді ем-дом жүргізуі баланың сауығып кетуіне үлкен септігін тигізеді.&nbsp;&nbsp;Шынар Ахметова,&nbsp;Жанна Қалдыбаева,Қызылорда облыстық перинаталдық орталығының неонатолог-дәрігеріфото. tolqyn.kz

Жаңа туған баладағы орталық жүйке жүйесінің зақымдануы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ақтөбеде аулаға жүгіріп шығып, ойын алаңына қарай беттеген 3 жасар қыз көлік астына түсіп қалды. Рөлде болған адам ішімдік <a href="https://kaz.inform.kz/news/zhagdayi-auir-aktobede-3-zhasar-kizdi-kolk-basip-kett-14e943/">ішпеген</a>.Оқиға Ақтөбе қаласы Есет батыр тұрғын алабында болды. Облыстық ПД баспасөз қызметінің хабарлауынша, 29 жастағы жүргізуші ішімдік ішпеген.<blockquote>– 1 желтоқсан күні сағат 15:20–да Toyota көлігінің жүргізушісі 2021 жылы туған қыз баланы қағып кетті. Қазіргі кезде бала ауруханада. Осы оқиғаға байланысты Қылмыстық кодекстің 345-бабы бойынша іс қозғалды, тергеу жүріп жатыр, – деді Ақтөбе облыстық ПД баспасөз қызметі.</blockquote>Фото: Виктор Федюнин/Kazinform

«Жағдайы ауыр». Ақтөбеде 3 жасар қызды көлік басып кетті 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> ЖИТС – жүре пайда болған иммун тапшылығы вирусы. Бұл толық таусылған адам ағзасында кездесетін және бір-біріне қабаттасатын ауыр аурулардан қорғай алмайтын АИТВ инфекциясының дамуының соңғы сатысы. ЖИТС кезеңінде дененің әртүрлі мүшелері мен жүйелерінің қайтымсыз және өмірге сәйкес келмейтін зақымдануы орын алады. &nbsp;1 желтоқсан – Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күні. Осыған орай бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында облыстық АИТВ инфекциясының алдын алу орталығы бас дәрігерінің орынбасары Шолпан Утегенова аурудың алдын алу жолдары туралы айтты.<blockquote>– Синдром – белгілі бір аурулардың жиынтығы. ЖИТС АИТВ – инфекциясын жұқтырған адамдарда дамиды және осы аурудың соңғы кезеңі болып табылады. Ол адам денесінің әр жерін, ең бастысы – иммундық жүйесін жаулап алады. АИТВ жұқтырған және ЖИТС-пен ауырған бірдей емес. АИТВ жұқтырған сәттен ЖИТС даму ұзақтығы 7 жылдан 15 жылға, одан да көп уақытқа созылуы мүмкін. Жалпы, АИТВ-инфекциясы 3 жолмен жұғады. Біздің облыс бұл аурумен тіркелгендер саны бойынша республикада ең төменгі орында тұр. Негізі СПИД дерті жасы, жынысы, әлеуметтік жағдайына қарамайтын ауру түрі. АИТВ инфекциясын жұқтырған азаматтардың құқықтары ҚР-ның заңнамаларымен толық қорғалған. Жаңадан анықталған &nbsp; АИТВ-жұқтырғандарға бірінші психолог дәрігер кеңесі беріледі. АИТВ-статусы айтылып, есепке алынады және тексерулер жүргізіледі. Ал, АИТВ-инфекциясының 4 клиникалық стадиясы бар. І клиникалық сатысы – симптомсыз саты деп аталады. Бұл кезеңде бір немесе бірнеше лимфа түйіндері ұлғаюы мүмкін. ІІ клиникалық сатысы кезінде дене салмағы 10 пайызға дейін түссе, ІІІ сатысында 1 айдан ұзақ уақыт диарея мен қызба пайда болып, үдемелі кандидозды стоматит, тілдің шашты лейкоплакиясы, өкпе туберкулезі жиі кездеседі. Сондай-ақ, ІV кезеңде терең иммунды жетіспеушілік жағдайы туындап, оппортунисті инфекциялар, ісіктер, кахексия, деменция пайда болады. АИТВ-инфекциясының алдын алу үшін егетін вакцина болмағандықтан, халық арасында санитарлық ағарту тұрақты түрде жұмыстарын жүргізу, яғни түрлі семинарлар, дөңгелек үстел, тренингтер мен кездесу кештері, &nbsp;акциялар&nbsp;өткізіліп тұрады,- деді Шолпан Жеңісбекқызы.</blockquote>

1 желтоқсан – Дүниежүзілік  ЖИТС-ке қарсы күрес күні

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Кәсіптік білім берудің бастапқы сатысы – колледждер. Қызылорда облысында олардың саны - 16. Zoom конференциясы барысында орта білім беру ұйымдарының педагогтары мен студенттерімен міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің өзекті мәселелері талқыланды.Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының облыстық филиалының бөлім басшысы Ғалымжан Салықовтың айтуынша, облыс халқының 83 пайызға жуығы МӘМС жүйесінде сақтандырылған. Олардың қатарында күндізгі бөлімде оқитын студенттер бар. Студенттер мемлекет тарапынан сақтандырылатын 15 жеңілдікті санатқа кіреді.Сондай-ақ, спикер егер студент МӘМС-те сақтандырылмаған болса, оқу орнының деканатына хабарласып, мәліметтерді Ұлттық білім беру деректер базасына енгізуді талап ету керектігін атап өтті.Конференция соңында спикер сұрақтарға жауап берді.

Колледж студенттері МӘМС жүйесінде сақтандырылған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазақстанда дәріханаларға үлкен көмек беретін NS Pharm тегін мобильді қосымшасы әзірленді. Бұл қосымша таңбаланатын тауармен жұмыс істеуді жеңілдетеді әрі тіпті шалғай ауыл-аймақтардағы шағын дәріханалар&nbsp;үшін де <a href="https://stan.kz/endi-kazakstandik-darihanalarga-dari-darmekterdi-tanbal-409950/">қолжетімді</a>. Фармацевтикалық бизнеске арналған бұл заманауи цифрлық шешім барлық заңнамалық талаптарға сай келеді. Жабдық шығындарды азайтып, күрделі IT әдістерді қолдау қажеттігін жояды.<blockquote>«Енді телефон арқылы таңбаланған дәрі-дәрмектермен оңай жұмыс істей аламын. Телефоным Android, оған Ismet және NS Pharm қосымшаларын жүктеп алдым. Құжаттарды екі қосымшада да қабылдаймын. Күрделі ештеңесі жоқ. Енді таңбаланған дәрі-дәрмектермен жұмыс істеу үшін дербес компьютер қажет емес», – деп бөлісті Қызылорда облысы Арал ауданы Сексеуіл ауылының фармацевті және дәріхана меңгерушісі Динара Төлегенова.</blockquote>Мобильді қосымша (Play Market, <a href="https://apps.apple.com/kz/app/ns-pharm/id6480511633">App Store</a>) енді компанияны толық тіркеуді, соның ішінде офертаға қол қою мүмкіндігін қолдайды. Қосымшаның кейінгі жаңартылған түріне пайдаланушы телефон арқылы тіркеле алады. Сондай-ақ, сервисте есепке алу ыңғайлы болуы үшін тауарды айналымнан шығару туралы құжат жасауға болады.<blockquote>«Біз интернеті жоқ, тек смартфон қолжетімді ауылдық округтердегі және шалғай елді мекендердегі дәріханалар үшін арнайы NS Pharm мобильді қосымшасын әзірлеп енгіздік. Оның көмегімен фармацевт тауарды қабылдап, құжаттарға тікелей жеке кабинетте қол қоя алады», – деп түсіндірді Тауарларды таңбалау мен қадағалаудың бірыңғай операторы жобасының жетекшісі Анар Карибаева.</blockquote>Тағы бір айта кететін маңызды жайт, қосымшада тауардың сәйкестігі мен таңбалау кодын тексеру мүмкіндігі бар. Кодты сканерлеу арқылы оның алынған немесе алынбаған өнім екенін бірден білуге болады. Бұл әсіресе дәрілік заттардың есебін жүргізу дәлдігі үшін өте маңызды.<blockquote>«Мобильді қосымша үнемі жетіліп отырады. Енді дәріханада компьютер болмаса да, тауарды қабылдауға және таңбаны тексеруге мүмкіндік бар. Бұл жұмысты жеңілдетеді және процесті қолжетімді етеді», – деп нақтылады Карибаева.</blockquote>NS Pharm қосымшасы қазақстандық дәріханаларға тауарларды таңбалау мен қадағалау талаптарына оңай бейімделуге мүмкіндік береді. Тіркеуден бастап дәрі-дәрмектермен қосымша арқылы жұмыс істеудің барлық процесін мына жердегі<a href="https://www.youtube.com/@markriovkakz/videos"> видеолардан</a> көріп үйренуге болады. Шифрлау саласындағы соңғы әзірлемелердің арқасында компаниялар мен пайдаланушылардың барлық дербес деректері қорғалады.Еске сала кетейік, Қазақстанда дәрі-дәрмектерді таңбалау жүйесі енгізілген сәттен бастап төрт айда 66,2 миллион препараттың қаптамасына таңбалау кодтары жазылды. Оның ішінде 39,3 миллион қаптама импорттық препараттардың, 29,4 миллион отандық өндірістің үлесіне тиесілі. Қазір айналымда 28,5 миллион түрлі дәрі-дәрмек бар.Фото: pixabay.com

Енді қазақстандық дәріханаларға дәрі-дәрмектерді таңбалау үшін компьютер қажет емес

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қазіргі таңда жан бағудың қамымен жанталасып жүрген біздің толқынның арасында өскелең ұрпақтың денсаулығын ойлап жүрген жан бар ма екен?! Бала – біздің болашағымыз дейміз. Ал сол балдырғанның саулығына аса мән беріп қарап жүрміз бе? Бүгінде балалар арасындағы көздің көру қабілетінің төмендеуі күрделі мәселенің бірі болып отыр. Дәрігерлердің айтуына қарағанда, балалар арасында ең көп кездесетін дерт – анемия. Екінші орында – көз аурулары.&nbsp;Көз – адамның көру мүшесінің ең нәзік әрі өте күрделі, жанды жері. Тәндегі өзге сырқаттың да жанардың кемуіне жанама әсерлері көп. Әсіресе, сусамыр және жүйке аурулары. Сондай-ақ мектеп жасындағы балалар ішінде ішкі без аураларымен ауыратын балалардың саны жыл өткен сайын белең алуда. Бұл да өзекті мәселе. Тіпті тілі шықпаған балалардың өзі таң атқаннан кешке дейін теледидар, ұялы телефон қарайды. Бесіктен белі шықпай жатып, планшет, компьютер, ұялы телефонға әуес балалардың көз ауруы қаупі күшейетіндігін ешкім ескере қоймайды. Мұны да ата-ана елеусіз қалдырмаса екен. Осы тақырып аясында аудандағы біраз ата-анамен тілдесіп көрген едік, 100 пайызы бұның дұрыс емес екенін жеткізді. – Расымен, күйбең тіршіліктің әсерінен кейде балаларымызға уақыт таппаймыз. Бірақ, соңғы кездері баламның денсаулығына аса мән беріп қарайтын болдым. Кейде ойлап қарайсың, бұрынғының балалары қолы-аяққа тұрмайтын қағілез еді. Қазіргілердің қолына ұялы телефонды беріп қойсаң болды, өзімен-өзі алданып отырады. Тіпті, жылауын қойса екен деп біз де оған телефонды ұстатқызып қоямыз. Алайда, ол балаға психологиялық тұрғыдан қатты әсер етеді екен, – деді көпбалалы ана Әсем. Шынында, халық жасанды тамаққа жақын болып кетті. Дастарқанда дәмді ет тұрса да, кішкентай балалар ет жей бермейді. Ал сапасы күмәнді жасанды тамақтар табиғи астың құнарын ауыстыра алмайды. Одан қалды фаст-фуд, бургер, пицца бар. Білікті дәрігерлердің айтуынша, тамақтану дұрыс болмаған соң, ішек дұрыс жұмыс істемейді. Осыдан барып, әлжуаз балалар шыға келеді. Қазақстан офтальмологтарының мәліметінше, мектеп оқушыларының 70-80 пайызының көзі дұрыс көрмейді. Себебі неде? Балалар арасында миопия яғни, алыстан көрмеушілік жылдан-жылға артып отыр. Статистикаға қарағанда елде әрбір 5-ші бала алыстан көрмейді. Офтальмологтар мұның себебін көзге шектен тыс салмақ түсірумен байланыстырып отыр. Олардың айтуынша, балалардың көз жанарын сақтау үшін гаджеттерді қолдануды шектеу керек. Ал әлемде қалай? Өркениеті дамыған, техникаға мығым, жаһандағы жаңалықтың денін ойлап тауып жатқан Корея елінде де бүлдіршіндер көз ауруына шалдыға бастапты. Мұның барлығы сол техникадан келген зауал. Есесіне, бұл мәселені қалай шешу керек екенін білетін корей ағайын елінің ертеңі үшін басым техникадан арылтып, балаларды жаппай кітап оқуға көшіріп жатқан көрінеді. Біріншіден, кітап – тасқа басылған ұшан-теңіз білім болса, екіншіден көз жаттығады, көру қабілеті артады. Әрине, ғылыми есепке салып, бағамдайтын корейлер 6-7 жас аралығындағы балаларына небары 10 минут компьютермен айналысуға рұқсат береді. 8-9-дан асқандарының өзі тәулігіне 15 минут қана. Тіпті мектеп оқушылары да айталық, 8-9 сыныптағы жеткіншектер тәулігіне 20-25 минут қана айналысады.&nbsp;Ел болашағын ойлау деген осы болса керек.Маман пікіріСветлана Есболова, офтальмологНегізі 18 жасқа дейінгі балалар арасында нашар көрушілік көп. Тіпті жас бүлдіршіндерде көз ауруы өршіп тұр. Оның себебі балалар ұялы телефон, компьютер, теледидар алдында уақытының көп бөлігін өткізеді. Қараңғыда смартфонға үңіліп, жан-жағына қарамайды. Ал қараңғы уақытта смартфонға қарау зиян. Компьютер мен смартфондарды қолданған кезде арнайы ережені сақтау керек. Оны біздің балалар сақтамайды. Мәселен, компьютер алдында 1-2 сағаттан аса отыруға болмайды. Әр екі сағат сайын 15 минуттан көзді демалдырып, көз жаттығуын жасау қажет. Ал аудандағы жағдай бірқалыпты. Десе де күніне 3-4 баладан ем қабылдауға келеді. Көбінесе өңірде шала туылған балалардың көз түбіндегі қантамырларының жетіспеушігінен балдырғандар ем-домын өткізеді. Ол үшін біз де оларды ай сайын тексерістен өткіземіз. Сіздерге шағын кеңесім болсын: кез келген адам телефон, гаджет, компьютерді қолданған соң міндетті түрде 20 минуттай демалыс беруі керек. Мүмкіндік болса, таза ауаға шығып, 20 минуттай тыныққан дұрыс. Бұл – көз тамырларының босаңсуына мүмкіндік береді. Бұл маманның пікірі. Ал көзілдірікті сенімді серігіне айналдырған жандардың пікірі қандай? Осы тұрғыда адамдардан шағын сауалнама алып көрген едік.Көзілдірікке қанша жасыңыздан бастап тәуелді бола бастадыңыз?Айдос, 16-жас: Мен шамамен 10 жасымнан бастап көзілдірікке тәуелді бола бастадым. Ол кезде көзімнің көру деңгейі аз болды, бірақ уақыт өте келе көзімнің көруі ұлғая түсті.Айтолқын, 20-жас: 10 сыныптан бері көзілдірік тақтым. Көзілдірік кей жағдайларда кедергі жасайды. Ондай кезде жанаспалы линза тағамын.Көздің нашар көруіне генетикалық тұқым қуалаудың қатысы бар деп ойлайсыз ба?Жандос, 17-жас: Көздің нашар көруіне тұқым қуалаудың қатысы бар деп айта алмаймын. Себебі менің ата-анамның да, бауырларымның да көздері 100 пайыз жақсы көреді.Дархан-Жансая, ата-ана: Көздің көрмеуі тұқым қуалайды деп ойлаймыз. Себебі үйдегі барлығымыз көзілдірік тағамыз. Балаларымыз да көзілдірікке әбден үйренген.Көзілдірік тағудың пайдасы немесе зиян бар ма?Қымбат, 21-жас: Көзілдірікті дер кезінде тағу өз басыма мүлдем көмектеспеді. Көзімнің көруі төмендей түсті.Сара, 24-жас:Менің көзілдірік таққаныма 9 жылдай болып қалды. Осы уақыттан бері көзімнің көру деңгейі жоғарыламаса, азайған жоқ. Лазерлық ота туралы ойыңыз?Гүлжайна, 40-жас: Менің қызымның жасы 14-те. Оған 4 жасында миопия деген диагноз қойылған. Дер кезінде ота жасаттық. Қазір нәтиже жақсы.Данияр, 17-жас: Пайдасы тиді. Отаның арқасында линзалар мен көзілдірікті тақпайтын болдым. Иә, бұл біз сауалнама алған адамдардың жауабы.Сондай-ақ бұл жөнінде білікті маман С.Есболовадан сұраған болатынбыз.<blockquote>– Көзілдірік тағу аса қауіпті емес. Линзаға қарағанда көзілдірік тағу пайдалы. Себебі көзлдірік бірте-бірте көзді емдейді, бастысы ыңғайлы және де зияны жоқ. Лазерлық ота жасатсаңыз да, көзілдіріксіз 100 пайыз көре аласыз. Бірақ, күтінбейтін болсаңыз, ол ем-домның зая кеткені. Тақырыпқа тұздық Дәрігерлер көз ауруын асқындырудың салдары – су қараңғылыққа әкелетінін, оған әлемдік озық медицина қауқарсыз екенін ескертеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметінше, әлемде әр минут сайын 1 бала, 5 секунд сайын 1 ересек адам жанарын жоғалтады. Сонымен балалардың дені сау болуы алдымен анасына да байланысты. Сол себептен ана денсаулығын сақтау мәселесі бірінші орынға шығарылуы қажет. Балалар арасында өзгені былай қойғанда неврологиялық аурулармен ауыратын балалар да көбейіп келеді. Оның себебін мамандар алғашқы сатыдан деп есептейді. Яғни, ананың баланы дүниеге әкелуге дайындығының аздығынан. Иә, қалай айтқанда да көзге күтім керек. Олай болса, ертелі-кеш балаңызды алақандай смартфонға үңілдіргенше, бір мезгіл табиғат аясына шығып, өзімізді де, көзімізді де тынықтырған дұрыс болар. Ал егер ушыққан мәселенің уыты қайтпай, көзәйнек киген балалардың қатары күннен-күнге көбейсе, міне сонда ұлт болашағына айықпас кесел болары анық. Барлығын сараптайық, абай болайық!&nbsp;</blockquote>&nbsp;Айнұр ИБРАШФото: turkystan.kz

Светлана Есболова: Көзілдірік тағу аса қауіпті емес

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінің брифингінде Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев атап өтті.«Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасымен өңірде өткен жылы 15 дәрігерлік амбулатория мен 1 медициналық бекет пайдалануға беріліп, биыл 11 нысанның құрылысы жүруде.Соңғы 2 жылда 4,1 млрд.теңгеге 13 денсаулық сақтау нысаны күрделі жөндеуден өтті. Облыс орталығында бір ауысымда 100 келушіге арналған емханасы және онкологиялық бөлімшесі бар 300 орындық көпбейінді аурухананың құрылысы жүруде.<blockquote>«Денсаулық сақтау мекемелерінің автопарктері жыл сайын жаңартылуда. Өткен жылы 25, биыл 200 санитарлық автокөлік табысталды. Осы кезге дейін жеке ғимараты болмаған облыстық Қан орталығының жаңа ғимараты қолданысқа берілді. Алдағы уақытта Қызылорда қаласында 200 төсек-орынға арналған орталық құрылысы басталады», - деді Нұрлыбек Нәлібаев.</blockquote>Айта кетейік, Сыр медицинасының әлеуетін арттыру мақсатында 2018 жылдан бүгінге дейін сұранысқа ие мамандықтар бойынша 155 резидентке, 162 жалпытәжірибелік дәрігерді даяулау мақсатында облыс әкімінің арнайы гранты бөлінген болатын. Осының нәтижесінде, 2023 жылы 590 дәрігер, 738 орта буынды медицина қызметкері біліктіліктерін арттырып, тәжірибе жинады. Ал биыл облыстаға 10 реаниматолог, 5 кардиолог маман Түркия елінде өз білімдерін жетілдірді.

Қызылорда облысында 16 медициналық нысан ел игілігіне табысталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде Жалағаш ауданында 1 орталық аурухана, 1 емхана, 12 дәрігерлік амбулатория, 2 фельдшерлік-акушерлік бекет пен 2 медициналық бекет бар. Аудан тұрғындарына 21 жалпы тәжірибелі дәрігер медициналық қызмет көрсетеді. Бұл туралы аудандық аурухана бас дәрігерінің орынбасары Индира Нағашыбайқызы БАҚ өкілдерімен өткен брифингте баяндады.«Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында 2022-2023 жылы Жалағаш ауданына қарасты Ақсу, Таң, Мырзабай ахун және Есет батыр ауылдарында жаңа емхана салынып, халық игілігіне пайдалануға берілген. Қазіргі таңда&nbsp;Қаракеткен елді мекенінде дәрігерлік емхана салынуда. Сондай-ақ биыл ауданға 7 санитарлық автокөлік берiлiп, елді мекендерге таратылған. Жыл соңына дейін 5 санитарлық автокөлік беріледі деп жоспарлануда.Аудандық аурухананың «Бекітілген халық тіркелімі» ақпараттық жүйесіне 32 189 адам тіркелген, оның 12 429-ы – бала. 8 айда 10 162 алғаш аурушаңдық жағдай тіркелген. Өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырсақ, алғаш тіркелген аурушаңдық көрсеткіші 5,9 пайызға&nbsp; жоғарылаған. Атап айтқанда, алғаш рет тіркелген аурулардың ішінде І орында тыныс алу жүйесінің аурулары тұр. Бұл кеселмен 2 241 жағдай тіркеліп, былтырғымен салыстырғанда 7,4 пайызға өскен.&nbsp;Ал ІІ орында жүйке жүйесінің аурулары тұр. Мұндай 1032 жағдай тіркеліп, былтырғымен салыстырғанда 5,3 пайызға өскен.&nbsp; Үштікті&nbsp; ас қорыту жүйесі аурулары түйіндейді, мұндай 830 жағдай тіркеліп былтырғы жылдың есепті кезеңімен салыс¬тырғанда&nbsp; 3 пайызға көбейген.&nbsp;<blockquote>– Ауылдық денсаулық сақтауды дамыту және медициналық тексерулер қолжетімді болу үшін профилактикалық медициналық қарап тексеруге жататын нысаналы топтарға қызмет түрін жақсарту мақсатында «Автобус» маркалы жыл-жымалы медициналық кешенімен 11 392 адам медициналық тексерулерден өтті. Жылжымалы медициналық кешен консультациялық-диагностикалық қызметтер көр-сету үшін барлық қажетті құрал-жабдықтармен жарақталған. Осы «дөңгелекті емхананың» арқасында ең шалғай елді мекендердің тұрғындары кардиограмма, УДЗ, скринингтік тексерулерден өтіп, сонымен қатар дәрігерлерден кеңес және ауруханаға жатқызуға, жеке медициналық мекемелерде емделуге жолдамалар алады. Меди-циналық көмекті терапевт, офтальмолог, оториноларинголог, гинеколог, хирург, невропатолог, стоматолог, эндокринолог, психолог, рентген лаборант және басқа мамандар жүргізді, – дейді И.Нағашыбайқызы.&nbsp;</blockquote>Айта кетейік, бүгінде Жалағаш ауданында 93 дәрігер бар. Биыл 10 дәрігер жұмысқа қабылданған. Алайда әлі де кадр тапшылығы 4 маманды құрайды. Тарқатып айтсақ, 1 рентгенолог дәрігер, 1 УДЗ дәрігер, 1 балалар хирург дәрігері және фтизиопедиатр дәрігері жетпейді.&nbsp;2021 жылы жаңа аурухананың халық игілігіне пайдалануға берілуімен қатар хирургиялық оталарды жасауда дәрігерлер жылжымалы рентгендиагностикалық «Radius» аппаратын қолдана отырып, травматология-ортопедиялық оталарды кіші инвазивті тәсілмен кең көлемде жүргізуде. Сонымен қатар хирургия бөлімі де қажетті құрал-жабдықпен жарақталды. 2020 жылдан бастап Жалағаш аудандық ауруханасы құрамында оңалту бөлімі қызмет атқаруда. Аталған бөлімде балалар мен ересектерге арналған травматология, кардиология, нейрохирургия, неврология төсек бейіндері жұмыс жасайды.&nbsp;Жыл басынан бері аудандық ауруханаға 4 771 науқас түскен. Сондай-ақ 222 ота жасалса, оның 98-і – хирургиялық ота. Бүгінде 4 138 науқас емделіп шыққан. Оның 1102-сі жоспарлы түрде, 3058-і шұғыл түрде жатқызылған. Емхананың күндізгі стационарында 140 төсек орын жұмыс жасайды. Кент аумағында 45 төсек орын болса, 12 дәрігерлік амбулаторияда 95 төсек орын бекітілген. Мұнда жыл басынан бері 2 979 адам емделіп шыққан.Жыл басынан бері Жалағаш аудан бойынша 125 өлім жағдайы тіркелген, өткен жылмен салыстырғанда көрсеткіш 4 пайызға жоғарылаған. Оның ішінде 28 науқас ауруханада қайтыс болған, үйде қайтыс болғандар саны – 82, өзге де себептермен өмірден озғандар саны – 15.&nbsp;Өлім-жітім көрсеткішіне талдау жасасақ, жүрек қантамыр аурулары бойынша 30 адам, жүйке жүйесі аурулары бойынша 20, кәрілік бойынша 20, қатерлі ісік аурулары бойынша 11, тыныс алу жолдары бойынша 11 адам өмірден өтсе, қалғаны өзге де себептермен қайтыс болған.&nbsp;Хабарламашының айтуынша, ауданда ана өлімі соңғы рет 2006 жылы орын алған. Баяндамашы тұрғындарды тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, ана мен бала денсаулығын қорғау бойынша да атқарылған бірқатар шараға тоқталды. Сондай-ақ ол БАҚ өкілдерінің де бірқатар сауалын жауапсыз қалдырмады.Жарқын жобалар ауылды түлетедіЖалағаш ауданында ауылдық елді мекендерді көркейту-көгалдандыру, абаттандыру, жалпы ауылдардың екінші тынысын ашу мақсатында нақты жобалар жүзеге асуда. Қуантарлығы, бүгінде олардың жергілікті жұрт игілігін көріп отыр. Әсіресе Аққұм, Мәдениет, Мырзабай ауылдық округтерінде нәтижелі жұмыстар атқарылған. Ауыл әкімдері елді мекендердің бүгінгі тынысымен таныстырып, ел еңсесін тіктеуде жүзеге асырып жатқан жаңа жобалар барын жеткізді.&nbsp;Аққұм ауылында бүгінде 380 отбасы, 1845 тұрғын бар. Тұрғындар ауыл тазалығын басты назарда ұстап, көркейту-көгалдандыру жұмысына жұмыла кіріседі. Ауылдағы Желтоқсан, І.Доспанбетов көшесіндегі 14 бағанадағы түнгі жарықшам за-манауи шамдармен ауыстырылды.Мұнан бөлек 143 млн 340 мың теңгеге Аққұм және Жастар көшесі толық асфальтталып, М.Нұрқожаев көшесі мен орталық алаңға «Бірлік-А» шаруа қожалығының жеке қаражаты есебінен 1,2 млн теңгеге жарықтандыру жұмыстары жүргізілген.&nbsp;Ауыл жастары да елді мекен келбетін көркейтуде белсенділік танытуда. Мәселен, мектептің 20 жылдық түлектері ауылға тарту есебінде «Тайман қари» ме-шітіне 2 млн теңгеге жөндеу жұмыстарын жүргізген. Сондай-ақ ауыл азаматтарының жинаған 1 млн 200 мың теңгеге А.Бисенов атындағы №38 орта мектептің ауласына типтік жобадағы жылыжай орнатылған.<blockquote>– Былтыр елді мекендегі ауылішілік 2 көшені асфальттау жұмысы жүргізілді. Ал биыл 8 көшеге асфальт салу жұмыстары жүріп жатыр. Аққұм көшесі мен орталық алаңға «Бақдаулет 57» шаруа қожалығы жарықтандыру жұмыстарын жүргізді. Сондай-ақ ауыл азаматтары орталық алаңға 8 млн теңгеге Ауған соғысы ардагерлеріне арналған ескерткіш тақта орнатты, – дейді ауыл әкімі Алтынбек Асанбеков.&nbsp;</blockquote>Ауылда кәсіп ашып, қолдан ке¬летін іспен айналысамын деген азаматтар қатары артқан. Алтынбек Асанбековтың айтуынша, жыл басынан бері 20 кәсіпкерлік субъектісі кірістер басқармасына тіркелген. Сонымен қатар ауыл тұрғыны Майра Смайлова «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ-дан мал шаруашылығына 5 млн теңге несие алса, 4 ауыл тұрғыны «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ арқылы 2,5 пайызбен несиеге құжат өткізіп, қаржыландыруын күтуде.&nbsp;Мәдениет ауылында 394 отбасы бар, 2 мыңға жуық адам мекен еткен елді мекенде 1 ЖШС, 5 кооператив, 48 шаруа қожалық, 85 жеке кәсіпкерлік субектісі тіркелген. 9 ауыл тұрғыны биыл қайтарымсыз грант алған, олар мал шаруашылығы бағытында жұмыс жасауда.&nbsp;Ауыл әкімінің міндетін атқарушы Ардақ Оразбаевтың айтуынша, тұрғындар биыл көктемгі күріш орналастыру науқанында 1157 гектар күріш, 269 гектар жаңа жоңышқа, 615 гектар ескі жоңышқа, 139 гектар мақсары еккен.<blockquote>– Ауылдағы №32 орта мектеп лицейі биыл 402 оқушыға құшағын айқара ашты. Қазіргі таңда білім ошағында 70 мұғалім сабақ беруде. Мұғалімдердің 84,7 пайызы – жоғары білімді мамандар. Сондай-ақ ауыл жастары спортқа бейім. Ауылдағы №14 балалар жасөспірімдер спорт мектебінде бүгінде 90 бала қазақ күресі, дзюдо күресі және бокспен шұғылданады. Аталған спорт мектебінің түлектері «Азия» біріншілігінің жүлдегері атанып, республикалық сайыстарда да жүлделі орындарға қол жеткізуде, – дейді Ардақ Дәулетбайұлы.</blockquote>Оның айтуынша, аталған елді мекенде келер жылы келелі жұмыстар жүргізіледі. Яғни ауылдағы 4 көше жарықтандырылып, Ж.Жабаев көшесіне жаңадан тас төселіп, Жаңақоныс көшесі асфальтталмақ.&nbsp;Бүгінде Мырзабай ахун ауылында 210 отбасында 1244 адам тұрады. Оның ішінде 121 зейнеткер, 53 батыр ана, 19 алтын алқа, 34 күміс алқа иегері бар. Биыл жаңа оқу жылы қарсаңында «Мектепке жол» акциясы аясында «Балдихан» шаруа қожалығы 4 млн 200 мың теңге, «Керейт» фермерлік шаруашылығы 27 мың теңге, жеке кәсіпкер Нұржан Әлимаш 70 мың теңгеге оқу құралдарын және жағдайы төмен отбасылардың балаларына демеушілік жасады. Бүгінде ауылда 2 ЖШС, 11 шаруа қожалық, 84 кәсіпорын бар.&nbsp;<blockquote>– Биыл өңірлерді дамыту бағдарламасы бойынша ауылда 2 млн 200 мың теңгеге Колхоз көшесіне 15 түнгі жарықшам орнатылған. Елді мекеннің кіреберісі мен орталығына 4 бейнебақылау камерасы қойылды. Мектептің 20 жылдық түлектері ауылға тарту есебінде елді мекенге кіреберіске арка орнатса, 10 жылдық түлектер «Менің сүйікті ауылым» белгісін орнатты. Биыл ауылда көктемгі науқанда 1326&nbsp; гектар күріш, 159 гектар жаңа жоңышқа, 516 гектар ескі жоңышқа, 29 гектар бидай егілді. Ауылда 2005 жылдан бері клуб жоқ. 2014 жылы жоба сметалық құжаттары жасалған. 2021 жылы да 2 рет ЖСҚ дайындалып, қаржысы күтілуде, – деді Ғалым Тауыпбаев.&nbsp;</blockquote>Ауыл әкімінің айтуынша, келер жылы К.Оспанов пен Жаңақоныс көшелері асфальтталады, мұнан бөлек ауылдық клуб ғимаратын салу да жоспарда бар екен.&nbsp;Аудандық экономика және қаржы бөлімінің басшысы Нұрсұлу Маратқызы кент және ауылдық округтер бюджеттерінде оң өзгерісбарын айтады.&nbsp;<blockquote>– Кент, ауылдық округтердің нақтыланған өз кірістерінің жылдық болжамы – 228 млн 578 мың теңге,&nbsp; 8 айда дербес бюджеттің кірістері 201,5 млн теңгеге жос-парланып, 213,1 млн теңгеге орындалды. Ауылдық округтердің биылғы жылдық түсімдер болжамына да талдау жүргізілді. Нәтижесінде кент, ауылдық округтер бойынша кірістер болжамын 8 666,8 мың теңгеге&nbsp; ұлғайту жоспарлануда. Түсімдер жоспары 8 666,8 мың теңгеге ұлғайтылып, сәйкесінше аппараттың ағымдағы шығындарына еңбекақы төлемдеріне, іс-сапар шығындарына, көше жарықтарының төлемдеріне бағытталады, – деді Н.Маратқызы.&nbsp;</blockquote>Жалпы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев соңғы жылдары ауылдық елді мекендердің әлеуетін арттыруға ерекше қолдау білдіруде. Тіпті ондағы халықтың тұрмыс сапасын жақсарту мақсатында мемлекеттік бағдарламалар да жұмыс жасап тұр. Ал жалағаштықтар оны өз мүмкіндігіне жаратып, ауылдарда кәсіпкерлік саласын дамытуға ден қойған. Бұл бір жағынан жұмыссыздық мәселесін тұсауға да үлкен қолғабыс болып отыр.&nbsp;&nbsp;Ақтоты ЕРЖАНҚЫЗЫ

Жалағаштық дәрігерлер жұмысы жүйелі

Скрининг – аурудың емі мен ауырмаудың жолы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Ана мен бала денсаулығын сақтауға еліміздегі баса мән беріліп келеді. Бұл ретте медицинаның қарқынды дамуы өз септігін тигізуде. Бүгінде нәрестелердің айы-күні жетпей дүние есігін ашуы жиілеген. Ағзасы жетілмей дүние есігін ашса да, өмір сүруге ұмтылатын, оны жеңетін нәрестелер көп.&nbsp;Шала туған балалар – бұл медициналық және әлеуметтік проблема. Өкінішке қарай, жыл өткен сайын олардың саны азаяр емес. Демек, дәрігерлердің көмегіне мұқтаж бөбектер қатары да көбейе түсуде.Облыстық перинаталдық орталығында жыл басынан бері осы кезге дейін 400-ге жуық бала мерзімінен бұрын дүниеге келді. Орталықта шала туған сәбилерді күтуге, бағуға, оңалтуға қажетті жабдықтардың бәрі бар. 500-600 грамдық шақалақтарға өмір сыйлау дәрігерлердің дәстүрлі ісіне айналды десе болады. Айта кетейік, жыл басында бір жүкті ана 27 апта мерзімінде оперативті жолмен салмағы 570 грамм, бойы 32 сантиметр, алақанға сыятын шақалақты дүниеге әкелді. Өмір есігін ерте ашқан сәби ерекше күтімді, сапалы емдеуді, ұзақ уақыт бойы бақылауды қажет етті. Сол кезде ақ халаттылар баланың жанын сақтап қалу үшін барын салды. Ерекше күтімнің, білікті мамандардың, жоғары технологиялық құрал жабдықтардың арқасында аса ұқыптылықпен күтім жасалып, сапалы емдом жасалды. Үш айдан соң салмағы 2110 грамға жетіп аман-есен анасымен үйіне шықты. Міне, бұл орталықтағы жайттың бірі ғана.&nbsp; Неонатолог – сәби өміріндегі алғашқы дәрігер.&nbsp;Бұл мамандар жаңа туған нәрестелерді бақылап, емдейді. Шала туған нәрестелер жағдайында неонатологтар босануды қабылдап қана қоймай, басқа дәрігерлермен бірге сәбилердің өмірін сақтап қалуға атсалысады. Облыстық перинаталдық орталықтағы неонатология қызметі бойынша бөлім меңгерушісі Ләйла Бегалықызы: – Орталықта 500-600 грамнан басталатын шала туылған нәрестелер өмірге келді. Олардың терісі өте нәзік болады. Денесін ұстасаңыз, сол жер қызарып қалады. Шала туғандардың өздері мерзіміне қарай дәрежеге бөлінеді. Айталық, 500-999 грамдық сәбилер «экстрималды шала туған нәресте» деген дәрежеге жатады. Біздің аймақта бұл салмақта дүниеге келгендердің өмір сүру қабілеті 50 пайызды ғана құрайды. Әйткенмен осындай шақалақтарды аман алып қалу үшін күрестік. Оның өзі көп күшті қажет етеді. Оған қоса ата-анасының да ықпалы балаға тікелей әсер етеді. Туа салысымен балаға анасының уызын береміз. Іше алмаса да аузына тамызамыз. Арасында анасының кеудесіне де жатқызамыз. Өйткені бала оны сезіну керек. Жалпы аппараттағы емнен бөлек, осындай тәсілдерді пайдаланамыз. Өмірде нәрестенің шала туу себептері өте көп. Біріншіден, ол анасының денсаулығына тікелей байланысты. Мәселен, дені сау анадан дені сау бала дүниеге келеді. Дегенмен мерзімінен бұрын босануға түрткі болатын ең негізгі деген себептерді атап көрсетуге болады. Ең негізгілерінің бірі сыртқы факторларға, әсіресе, болашақ ана жұмысының химиялық, зиянды өндіріске қатыстылығына байланысты орын алады. Ұзақ уақыт тікесінен тік тұру, ұзақ жүру немесе бір қалыпта отыру өте зиян. Әйелдің ішкі жағдайы да, шектен тыс үрейлену, стресс, толқу тәуекелді еселендіре түседі. Сонымен қатар әйел мен ердің арасындағы жыныстық қатынас арқылы жұғатын инфекцияның түрі де себеп бола алады. Экологиялық аймақтың да әсері бар. Оған қоса әйел адам дұрыс тамақтанбаса да, әлеуметтік жағдай да үлкен рөл атқарады. Сондықтан болашақ ана бүкіл алаңдаушылықтар мен үрейлерді ысырып қойып, сабырлы болып, жақсы нәрсе ойлауы тиіс. Тағы бір айта кететін мәселе, жылданжылға шала туған шақалақтар саны азайып жатқан жоқ. Неге? Өйткені экологиялық аймақ болғандықтан әйелдердің денсаулығы да мәз емес. Ал босану жағына келсек, жыл артқан сайын оның саны төмендеп келеді. Карантиннің кезінде туу көрсеткіші жоғары болды. Бірақ одан кейін бұл көрсеткіш төмен түсті. Себебі қазір көбі жұмысбасты, күйбең тірлікпен жүр. Маман ретінде айтарым, болашақ аналар жүктілікті жоспарлау кезінде алдын ала дайындалу керек. Алайда көбіне қазақ әйелдері дайындала бермейді. Денсаулыққа қарамайды. Соның салдарынан шала туғандар саны артады, – деді бөлім меңгерушісі.&nbsp; &nbsp; Дені сау баланы өмірге әкелу үшін ананың денсаулығы маңызды. Болашақ аналар осыған баса көңіл бөлгені абзал.<blockquote>– Мезгілінен бұрын босану – жатыр қабырғасынан дұрыс орналасқан плацентаның жартылай және толық бөлінуі, ұрық туылғанға дейін жүктілік немесе босану кезінде орын алады.&nbsp;Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының анықтауы бойынша егер жүктілік 22 апта және одан аса мерзімде тоқтатылса, ал нәресте салмағы 500 грамм және одан асса және жаңа туған нәресте 7 күн ішінде өмір сүріп кетсе, онда босану мезгілінен бұрын және іштегі нәресте салмағы экстрималды төмен болып саналады. Қазір мерзімінен бұрын босанып қалатын аналар саны көп. Әсіресе Жаңақорған, Арал, Қазалы аудандарында. Әрине, мұның түрлі себебі бар. Кейбірінің қан қысымы көтеріліп кетеді. Одан кейін уақытынан бұрын су кетіп қалуы мүмкін. Жалпы ерте босанып қоймас үшін әйелдер жүктілікті дұрыстап жоспарлауы қажет. Яғни денсаулықты күтуден бастау керек. Егер де оларда жүрек, бүйрек жағынан қосымша аурулары болмаса, әйелде ондай патология кездеспейді. Кей әйелдерде созылмалы бүйрек ауруы жиі кездеседі. Оған қоса қант диабетімен ауыратын нәзік жандар үшін де қауіпті. Сондай-ақ инфекция жұқтырған әйелдер емделмей келетін кездері де болады. Міне, соның салдарынан бала шала туылады. Тағы бір айта кететін мәселе, кей жағдайда босанған әйел баласын емізіп жүріп артынша тағы да көтеріп қойса, жатыр мойны жетіспеушілігі орын алады. Яғни жатыр мойны баланы ұстап түра алмайды. Мұның соңы ерте босануға алып келеді. Негізі мерзімінен ерте босанып қалған аналар ол үшін өздерін кінәламауы тиіс. Өйткені өзін кінәлау сезімі өмір шындығына шынайы қарауға кедергі келтіреді. Ал ананың жинақы әрі салқынқанды болуы бөбек үшін өте қажет. Ана сәбиге тыныштық, сүйіспеншілік, бәрі жақсы болады деген сенімділік бере алады. Себебі балалардың айналадағы құбылысты сезіп жататыны және біздің көңіл-күйіміздің оларға әсер ететіні белгілі. Сонымен қатар жас босанған анаға оның жақындарының, бөбектің әкесі мен өзге де туған-туыстарының қолдауы өте қажет, – деді акушер-гинеколог Сымбат Құлмағанбетова.</blockquote>Аз салмақта туылған нәрестелерді күтіп-баптап, өмірге икемдеп, аман алып қалуда неонатолог-дәрігерлер мен балалар мейіргерлерінің еңбегі өлшеусіз.<blockquote>– Өз тәжірибемде шала туған сәбилермен жиі кездестім.&nbsp;Есімде ерекше қалған бір жағдай бар. Бір нәресте 28-ші аптада туылып, салмағы шамамен 900 грамм ғана болды. Оған арнайы инкубатор мен тыныс алу аппараттары қажет еді, себебі өкпесі толық жетілмеген болатын. Осы сәбиге ерекше күтім жасалды, оның әрбір дем алысы мен дене қызуын қатаң бақылауда ұстадық. Содан ол шамамен екі жарым ай инкубаторда жатты. Осы кезеңде сәбидің салмағы 2 келіге дейін көтеріліп, өздігінен тыныс ала бастаған кезде ғана ауруханадан шығару мүмкіндігі туды. Нәресте ата-анасымен үйіне сау күйде оралуы үшін шамамен үш айдай күтім қажет болды. Шала туған сәбилер – бұл жүкті кезеңнің 37-ші аптасына дейін туған балалар. Олардың ағзасы толық жетіліп үлгірмегендіктен, ерекше күтімді қажет етеді. Сонымен қатар дене салмағының төмендігімен, тыныс алу жүйесінің толық қалыптаспауымен және иммундық жүйенің әлсіздігімен ерекшеленеді. Сол себепті біз әрдайым шала туған сәбилерге мұқият, арнайы күтім көрсетеміз. Бұл – біздің міндетіміз. Шала туған сәбилерге күтім жасау үшін ең алдымен жылы ортада ұстау, тыныс алуына көмектесу және тамақтандыру маңызды. Сәбилерді инкубаторда ұстау олардың дене температурасының тұрақты болуын қамтамасыз етеді, ал кейбіріне арнайы құрылғылар арқылы қосымша оттегі беріледі. Қоректендіру кезінде, егер олар өздігінен емізуді үйренбесе, зонд немесе арнайы бөтелкелер пайдаланылады. Сонымен қатар инфекциялардан қорғау үшін барлық процедуралар стерильді жағдайда жүргізіледі. Мерзімінен бұрын туған сәбилердің қалыпты дамып, жетілуі үшін ата-аналардың, дәрігерлер мен мейіргерлердің ынтымақтастығы өте маңызды. Осы бөлімде жұмыс істегендіктен әр балаға өз баламыздай қараймыз. Олардың өмірі үшін күресеміз. Кейіннен барлық қауіп артта қалып, олар үйіне аман-есен шығар кезде біз де қуанып жүреміз, – дейді мейіргер Айман Күлдеева.</blockquote>Бүгінде әйелдер арасында темекі шегу «сәнге» айналды. Ол жүктілік кезінде нәресте денсаулығына теріс әсер етеді. Егер сіз жүкті болғанға дейін темекі шегіп, бірақ бала біткеннен кейін немесе жүктілік туралы білгеннен соң темекіні тастайтын болсаңыз, қиындықпен босану тәуекелі екі есе кемиді. Егер сіз жүкті бола тұрып, темекіні тастамасаңыз, нәрестеңіздің шала туу, әсіресе, 30 аптадан ерте туып қалу қаупі бар. Міне, осы мәселені де мамандар назардан тыс қалдырмады. Сонымен бірге әкенің темекі шегуі де қолайсыздықтар туғызады. Сондай-ақ болашақ ананың жасы да мерзімінен бұрын босану қаупін күшейтеді. Егер ол тым жас (15-18 жаста) немесе керісінше 35-40 жастан асқан болса, гормоналды теңсіздік салдарынан мерзімінен бұрын туу тәуекелі арта түседі. Жыныстық аурулардың да өзіндік салдарлары күшті. Сонымен қатар болашақ ананың диетасы, әсіресе, егер жүкті болғанға дейін ол ашығу тәсілін қолданып, арықтаумен айналысса, ол да айрықша назар аударуға тұрарлық. Мұндай әйелдерде гормоналдық қызмет зардап шегіп, күрт арықтау да көбіне-көп мерзімінен бұрын босану тәуекелінің факторына айналып жатады. Сондай-ақ, егер ананың жүрегі, бүйрегі немесе өкпесі ауырса, олар жиі асқынып тұрса, ол міндетті түрде бөбекке әсер етеді. Сондықтан ондай әйелдерге жүктілікті алдын ала жоспарлау және өз ауруларын мұқият емдету жөнінде кеңес беріледі. Жүктілік кезінде ота жасату мен жарақат алу, токсикоз да қауіпті.Ал әлемдегі ең шала туған баланың салмағы – 244 грамм. Бір қуанарлығы, бала аман қалған. Сонымен қатар Германияда жүктіліктің 25 аптасында дүниеге келген, салмағы 250 грамм ғана болатын бөбекті аман алып қалудың сәті түскен. Ресейде бүгінде 500-700 грамм салмақтағы нәрестелерді аман алып қалуда.. Жоғарыда атап кеткендей, баланың шала тууы сирек кездесетін жағдай емес. Статистикаға сәйкес, жүкті әйелдердің 100 пайызының 5-10 пайызы шалабайларды дүниеге әкеледі. Осыдан біршама жыл бұрын шала туған балалардың тірі қалуы екіталай еді. Ал бүгінгі медицинаның қарқынды дамып жатқан уақытында салмағы аз, шала туған нәрестелер адам қатарына қосылып жатыр. 25 аптада, тіпті одан да аз аптада дүниеге келіп, небәрі 1000 грамм болып туатын балалар да бар. Медицинада мұндай балаларды «экстрималды шала туған нәресте» деп атайды екен.Фото:bilim-all.kzА.НҰРЛЫ

Шалабайларды өмірге бейімдеуге аймақ медицинасы қауқарлы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Деректерге сүйенсек елдегі әр алтыншы отбасы бедеуліктің зардабын шегуде. Оған экологияның нашарлауы, жастардың денсаулығының әлсіздігі себеп. Бұрын тек кинодан көріп, шетелдік ақпарат көздерінен еститін «жасанды ұрықтандыру» деген термин қазір біздің де қоғамға еніп кетті. &nbsp;Иә, бүгінде экстракорпораль - ды ұрықтандыру, біздіңше экоға ж ү г і н е т і н д е р көп.Бағасы да қарапайым отбасы үшін әжептәуір қымбат. Сәби аңсап, бірақ қаражаттан қысылып жүрген жандарға үміт сыйлау үшін Президенттің тапсырмасымен 2021 жылы «Аңсаған сәби» бағдарламасы іске қосылған еді. Жоба 2030 жылға дейін жалғасады. Жасанды ұрықтандыру қашан басталды? Қазір денеден тыс ұрықтандыру әдісі медицина саласында қалыпты құбылысқа айналды. Әлемде жасанды жолмен дүниеге келген сәбилердің саны бүгінде 6 миллионнан асады. Жалпы, бедеулік пен белсіздік – тек бір отбасының ғана емес, күллі қоғамның қасіреті. Қай кезеңде де өзекті болған бұл мәселені оңтайлы шешу үшін медицина саласының мамандары аз тер төккен жоқ. Табиғи жолмен бала көтеруге қауқарсыз жандарға көмектесу үшін ғалымдар өткен ғасырдың қырқыншы жылдарынан бастап жатырдан тыс ұрықтандыру әдісін сынап көре бастады. Алғашқы сынақтар әуелі кеміргіштерге жүргізілді. Ғалымдар аналық жасушаның ұрықтану уақытын, оның жатырға дейінгі өмір сүру ұзақтығын, сақталу әдісін ұзақ зерттеді. Одан кейін британдық ғалымдар адам ұрығын зертханалық жағдайда өсіру мәселесін зерттеуді қолға алды. Аналық және аталық жасушаны жатырдан тыс ұрықтандырып, пайда болған эмбрионды жатырға әкеліп салу әдістерін игеру үшін ғалымдарға 10 жылдай еңбектенуге тура келген. Әрине, басында қоғам бұл әдісті онша қабылдай қойған жоқ. Діни көзқарас тұрғысынан да талай сынға іліккеніне қарамастан зерттеушілер 1975 жылы денеден тыс ұрықтандыру әдісін адамға қолданып көрді. Алайда алғашқы талпыныс сәтсіз аяқталды: ұрық жатыр түтікшесінде біткендіктен оны алып тастауға тура келді. Араға екі жыл салып жатырдан тыс ұрықтандыру әдісіне тағы бір қадам жасап көрді. Осылайша 1978 жылдың жазында әлемдегі ең алғашқы «құтыдағы сәби» Луиза Браун дүниеге келіп, оған дейін тоғыз жыл бойы бала сүйе алмаған британдық отбасыға үлкен қуаныш сыйлады. Ал жасанды ұрықтандыруды сәтті жүзеге асырған профессор Р.Эдвардс болса, адамзатқа пайдалы істің негізін қалағаны үшін Нобель сыйлығымен марапатталды. Қазақстанда денеден тыс ұрықтандыру әдісі алғаш рет 1995 жылы енгізілгенін, оны елімізге алып келген белгілі ғалым, репродуктолог-эмбриолог Салтанат Байқошқарова екенін жұртшылық жақсы біледі. Дәл осы жылы Салтанат Берденқызының бастамасымен Алматыдағы «Экомед» адам ұрпағын өрбіту орталығында тұңғыш рет ЭКҰ жасалып, бір жылдан кейін еліміздегі алғашқы құтыдағы сәби дүниеге келеді. 1996 жылдың шілдесінде туған қыз бала бүгінде – 28 жаста. Жасанды ұрықтандыруға 2010 жылдан бері мемлекет қаржы бөле бастады. Бірақ бұрын жылына 400-500 квота ғана бөлінетін. Ал қазір «Аңсаған сәби» мемлекеттік бағдарламасымен жыл сайын 7 мың әйел жасанды жүктілік жасатуға мүмкіндік алды. Соның арқасында 3 жылда 6 мыңдай отбасы сәбидің күлкісіне толды. Ал көмекке мұқтаждар әлі де көп.ЭКО-ны ТЕГІН ЖАСАТУДЫҢ ТЕТІГІЖасанды ұрықтандыруды тегін жасату үшін, яғни квотаға ілігу үшін алдымен жергілікті емханаға есепке тұру қажет және медициналық көрсеткіштері болуы керек. Айталық, әйелдің жатыр түтікшелерінің екеуі де бітелген жағдайда немесе ер адамда белсіздік 2-3 дәрежелі болған кезде жасанды ұрықтандыру көмегіне иек артуға тура келеді. Жатырдан тыс ұрықтандыруға квота бойынша жіберілетін пациенттерді арнайы комиссия іріктейді. Олардың оң шешімінен кейін әйелдің сырқаттану себептері мен тарихы жазылған құжат және барлық медициналық тексерудің нәтижелерімен бірге ЭКҰ жасалатын арнайы клиникаға жіберіледі. Бұл емдеу мекемесі де құжаттарды тексеріп, дұрыс деп тапқан жағдайда ЭКҰ жасайтын уақытты белгілейді. Бүгінде 15 мыңға жуық ерлі-зайыпты бедеулік есебінде тұр. Қазір жастар отбасын құрғасын 1 жылда бала сүйе алмаса, бірден квотаға өтініш берсе болады. Бұрын 3-4 жылдан кейін еді. Яғни, талап жеңілдеген. Дегенмен, әйел денсаулығына қатысты 3 критерий бар. Олар қандай критерийлер? Бұл сұраққа аудандық емхананың гинеколог дәрігері Бақтыгүл Әлсерікова жауап берген еді. – АМГ дейміз. Антимюллерлік гармон 1-ден төмен болмау керек. ФСГ 12-ден жоғары болмау керек. Және аналық безінде оң жақ, сол жағында үш үштен 6 фолекул болу керек. Әйелдердің жасанды жүктілікке дайын екенін репродуктолог маман шешеді. Сол кісілер келісім берсе, әрі қарай біз дайындап, жолдама береміз, – дейді.«АҢСАҒАН СӘБИМЕН» АЛТЫ МЫҢ БАЛА ДҮНИЕГЕ КЕЛДІӘрбір адамға шаңырақ құрып, артына ұрпақ қалдыру – парыз. Бақыттың төресі де – бала сүю. Өкінішке қарай, нәрестенің іңгәлаған үнін есту бақыты некеге тұрған барлық отбасына бірдей бұйырмаған. «Аңсаған сәби» бағдарламасы қабылданғаннан кейінгі үш жылда Қазақстан бойынша 20 мыңнан астам экстракорпоральды ұрықтандыру жасалған. Бағдарлама аясында жыл сайын міндетті медициналық сақтандыру қорынан шамамен 7 млрд теңге жұмсалады. Бұл көмекті әр отбасы жылына бір рет қолдана алады. Бағдарлама 2030 жылға дейін жалғасса, жеті жылда 49000 отбасының ата-ана атану мүмкіндігі бар.&nbsp;<blockquote>– « А ң с а ғ а н с ә б и » б а ғ д а р л а м а с ы қабылданғалы шиелілік 39 әйел жасанды ұрықтандыру жасатуға мүмкіндік алды. Оның 27-сі мемлекет берген мүмкіндік арқылы айкүні жетіп, аман-есен сәбиін құшағына алса, 6 ана мерзімінен бұрын босанды. Ал биыл жыл басынан бері 19 әйелге квота берілді. «Аңсаған сәби» арқылы 8 әйел ана атанды, – дейді Бақтыгүл Әлсерікова. Жалпы Шиелі ауданында 217 әйел бедеулік бойынша есепте тұрады. Олардың диагнозы әртүрлі, бірақ армандары біреу ғана – тар құрсағын кеңітіп, жүкті болу, сәбиін құшағына алып, армансыз иіскеу. «Аңсаған сәби» бағдарламасы басталғалы квота алу барынша жеңілдеп келеді. Мәселен, қазір көмекті бір рет пайдаланған отбасы келесі жылы тағы да қатыса алады. Қазір мемлекеттік квота 42 жасқа дейін әйелдерге ғана беріледі. Өйткені 40 жастан кейін әйелдің денсаулығы нашарлап, сәбилі болу мүмкіндігі азая береді. Не десек те, ЭКҰ – басқа емдеу жолдары тиімсіз болғанда ғана қолданылатын тәсіл. Ең дұрысы бедеулік пен белсіздіктің алдын алу қажет. Әр ата-ана баласының бойындағы өзгерістерді қалт жібермей, дер кезінде дәрігерге қаратуы керек. Әсіресе жұқпалы инфекциялардың алдын алып, қандай да бір эндокринологиялық бұзылыстарды уақыт оздырмай емдеген жөн. Сондай-ақ саламатты өмір салтын сақтап, әйелдер түсік жасатудан аулақ болып, еркектер аталық бездің, қуық асты безінің қабынулары мен жыныс-несеп мүшелерінің дамуындағы ауытқуларды дер кезінде емдеу керек, дейді мамандар.</blockquote>Гүлхан ЯХИЯФото: egemen.kz

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Денсаулық