Фото: облыс әкімінің баспасөз қызметі<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев білім беру ұйымдарының жай-күйі туралы кеңейтілген мәжілісте жауапты басшыларға балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әлімжеттіктің алдын алу туралы тапсырма берді.<blockquote>«Өкінішке қарай, кейбір мектептерде жасөспірімдердің бір-біріне әлімжеттік, зорлық көрсетуі, суицидке баруы тіркелуде. Буллинг балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына, жан дүниесіне орны толмас зиянын тигізіп, оқу үдерісіне кері әсер етеді. Олардың әлеуметтік ортадан шеттеп қалуына, ой-санасының бұзылуына әкеп соқтыратын кез келген жағдайға тосқауыл қоюымыз қажет.Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Ұлттық құрылтайдың екінші отырысында сөйлеген сөзінде бұл мәселеге тоқталып, «Біз ұрпақ тәрбиесіне баса мән беріп, жастарды жақсылыққа жетелеуіміз керек. Бүгінгі интернет дәуірінде бұл оңай шаруа емес. Ашығын айтсақ, қазір жас ұрпақ әлеуметтік желі арқылы тәрбие алып жатыр. Баланы дұрыс бағытқа бұрып, жол көрсетіп отырмасақ, бұл – өте қауіпті үрдіс. Ғаламтор арқылы жат діни ағымдардың құрығына түскен жастар да бар. Ұрпақтың бойында жаман әдет болса, бұл – ең алдымен, үлкендердің кінәсі.Біз жастарды жаһанданудың қатерлі ықпалынан барынша сақтауға міндеттіміз. Ұрпақ тәрбиесіне ықпал ететін шараларға баса мән беруіміз керек. Бұл салада кемшіліктер көп екені жасырын емес. Кейбір мектептегі тәрбие жұмысы ақсап тұр. Соңғы кезде кейбір мектепте оқушылардың бір-біріне қысым, зорлық-зомбылық, әлімжеттік көрсетуі жиі болып кетті. Оны, тіпті, бейнетаспаға түсіріп, әлеуметтік желіге салу «сәнге» айналды. Кейде балалардың қатыгездігі жан түршіктіреді» – деп алаңдаушылық білдірген болатын.Өткен жылы қыркүйек айында «Тәрбие, спорт және қосымша білім беру орталығы» құрылды. Биыл облыс орталығынан Психологиялық қолдау орталығы өз жұмысын бастайды. Жаңа орталықтар жұмысы балалардың ой-танымын арттыруға, спорттық қабілетін шыңдауға, жасөспірімдер арасындағы түрлі келеңсіздіктердің алдын алуға бағытталуы тиіс», – деді облыс әкімі.</blockquote><figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/417413052_684413070546607_5003870257637805685_n_5a79b65e14.jpg" alt="417413052_684413070546607_5003870257637805685_n.jpg"></figure>Биыл өңірдегі 57 мектеп, 6 балабақшадағы бейнебақылау жүйесін талапқа сәйкестендіруге бюджеттен 456 млн. теңге қаржы бөлінді. Балаларды жайлы және қауіпсіз тасымалмен қамтамасыз ету үшін 30 автобус жаңаланды.Өткен жылы көрші Ақтөбе облысында аудан орталығындағы олимпиадаға оқушыларды тасымалдаған автокөлік апатқа ұшырап, екі бала қайтыс болған еді. Осы жағдайды еске салған Нұрлыбек Машбекұлы қауіпсіздік шараларын қатаң сақтауды міндеттеді.

Қызылордада оқушыларға психологиялық қолдау көрсету орталығы ашылмақ

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев облыстағы білім беру ұйымдарының жай-күйі туралы кеңейтілген мәжілісте ҰБТ тапсыруға сапалы дайындықтың ерекше маңызын, бұл бағытта жүйелі жұмыс қажет екенін баса айтты.<blockquote>«Білім сапасының басты көрсеткіштерінің бірі – Ұлттық бірыңғай тестілеу. Соңғы жылдары білім сапасын арттыруда айтарлықтай нәтижелерге қол жетті. ҰБТ-ның орташа көрсеткішінің және қатысушылар санының жыл сайынғы өсімі байқалуда. Дегенмен, 2023 жылғы тестілеу қорытындысына қарасақ, оған қатысуы мен орташа балл көрсеткіші төмен мектептер бар.Мысалы, Қызылорда қаласындағы №267 мектепте 8 бітіруші түлектің 8-і де, яғни 100 %-ы тестілеуге қатысқан, орта балл – 61,6. Арал ауданындағы №60 мектепте бітіруші саны – 7, тестке қатысқаны – 4 немесе 57,1 %, орташа балл – 64,2. Жаңақорған ауданындағы №224 мектепте бітіруші – 13, ҰБТ-ға қатысқаны – 10 немесе 77 %, орташа балл – 63,8. Қазалы ауданындағы №134 мектепте бітіруші саны – 4, барлығы қатысқан, орташа балл – 60. Аталған мектептердің көрсеткішіне қатысты жан-жақты талдау жасап, мектеп басшыларының жауапкершілігін қатаң түрде қарауды тапсырамын», – деді Нұрлыбек Машбекұлы.</blockquote>Айта кетейік, Қызылорда облысы бойынша 2021 жылы бітірушілер саны – 7 004, ҰБТ-ға қатысушы – 5 730 (82 %), орташа балл – 82,5, 2022 жылы бітірушілер саны – 7 506, қатысушы – 6 308 (84 %), орташа балл – 85, 2023 жылы бітірушілер саны – 8 051, қатысушы – 7 219 (89,6 %), орташа балл – 87.Облыс әкімі өткен жылғы межеден төмен түспеу үшін білім басқармасына биылғы Ұлттық бірыңғай тестілеуге дайындық жұмыстарын жоғары деңгейде ұйымдастыруды тапсырды. Арал ауданының тұрғындарынан тестілеу пунктін ашуға қатысты көптеген ұсыныс түскенін айтып, қажет болған жағдайда Ғылым және жоғары білім министрлігімен мәселенің шешімін қарастыру міндеттелді.«Мектеп бітіруші түлектердің әрі қарай өмірде өз жолын тауып, жоғары оқу орындары мен колледждерге оқуға түсіп, маман болып шығуы аса маңызды. Орта есеппен бір грантты 800 мың теңге деп алсақ, 2023 жылы 4 973 бала мемлекеттік грант иеленген, яғни, осы балалардың отбасына 3 млрд. 978 млн. 400 мың теңге инвестиция келген. Бұл дегеніміз – тұрғындар үшін айтарлықтай жеңілдік», – деді аймақ басшысы.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/417486419_684405977213983_8582316006304406217_n_716337b775.jpg" alt="417486419_684405977213983_8582316006304406217_n.jpg"></figure>

Облыс әкімі мектеп басшыларының жауапкершілігін қатаң түрде қарауды тапсырды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp; Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен білім беру ұйымдарының жай-күйі туралы кеңейтілген мәжілісте өзекті мәселелер талқыланып, алдағы міндеттер белгіленді.Аймақ басшысы білімді дамыту, ұстаздарды қолдау, оқушылар мен түлектерге барынша жағдай жасау, бала өмірі мен қауіпсіздігі қашанда маңызды екеніне тоқталды.Саланың биылғы бюджеті 291 млрд. теңгені құрап, екі жылда 67 %-ға артты. Бюджет 2021 жылы 174 млрд. теңге, 2022 жылы 206 млрд.теңге, 2023 жылы 278 млрд. теңге немесе облыс бюджетінің 44,8 пайызын құрады.Жыл көлемінде білім саласына бөлінетін қаржы көлемі едәуір ұлғаяды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлының бастамасымен «Педагог мәртебесі туралы» арнайы Заң қабылданды. Соңғы төрт жылда ұстаздардың жалақысы 2 есе өсті. 2020 жылы сала қызметкерлерінің табысы орта есеппен 215 мың теңге, 2024 жылы 430 мың теңге болды. 2023 жылғы қыркүйек айынан балабақша тәрбиешілерінің айлығы 30 пайызға көбейді. Бұл – ұстаздарға деген айрықша құрмет, білім саласына жасаған ерекше қамқорлық.Облыстық білім басқармасының басшысы Асқарбек Есжанов білім мен тәрбие беру, педагог кадрлардың біліктілігі, тағы басқа мәселелер қамтылған баяндама жасады.Мәжіліс барысында ҰБТ тапсыруға дайындық, оқушыларды сапалы білім, толыққанды демалыспен қамтамасыз ету, жаңа мектеп, шығармашылық орталықтарын салу, кадрлық мәселелер талқыланып, тиісті тапсырмалар берілді.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/417492393_684322063889041_1725279717009696163_n_7093eb76e3.jpg" alt="417492393_684322063889041_1725279717009696163_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/417432183_684322103889037_7799676918935617650_n_a4198a9a28.jpg" alt="417432183_684322103889037_7799676918935617650_n.jpg">

Білім саласының бюджеті екі жылда 67 пайызға артты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстанда 1-сынып оқушыларына ақпан айында қосымша қысқы демалыс беріледі, деп хабарлайды оқу-ағарту министрлігі.Мектептерде III тоқсан 8 қаңтарда басталған болатын. Үшінші тоқсан 10 оқу аптасынан тұрады.<blockquote>"1-сыныпта білім алатындарға 2024 жылғы 5-11 ақпан аралығында (күнтізбелік 7 күн) қосымша демалыс беріледі", - делінген хабарламада.</blockquote>Айта кетері, бүлдіршіндерге үшінші тоқсанда бір апта қосымша демалыс жыл сайын беріледі. Осылайша 2023-2024 оқу жылында бірінші сынып оқушылары 33 апта, 2-11 (12) сыныптар 34 апта оқиды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/38635284_0_0_1201_1837_1440x900_80_0_1_157e68b16d3dc947e61aaadcc63bae37_png_195fd8cdf2.webp" alt="38635284_0_0_1201_1837_1440x900_80_0_1_157e68b16d3dc947e61aaadcc63bae37.png.webp">Дереккөз: SputnikФото: Нұрболат Нұржаубай

Мектеп оқушыларына қосымша қысқы демалыс беріледі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Атырау облысында оң жақ рөлді көліктің жүргізушісі алты оқушыны өз бетімен алып жүрген. Мұны Орал-Атырау тас жолында полиция қызметкерлері Toyota Estima көлігін тоқтатқан кезде анықтаған. Бұл туралы <a href="https://stan.kz/batis-kazakstan-oblisinda-okushilardi-olimpiadaga-oz-be-394483/">Stan.kz </a>ақпарат агенттігі хабарлайды.Дереккөз таратқан ақпаратқа сүйенсек, жүргізушінің Оралға облыстық олимпиадаға бара жатқан алты оқушыны заңсыз тасымалдағаны белгілі болған. Олардың барлығы облыс орталығынан 315 шақырым жердегі Ақжайық ауданы Шабдаржап ауылының тұрғындары болып шықты. Оның үстіне көліктің рөлі оқ жақта екені анықталған. Бұған дейін Батыс Қазақстан облысының полиция департаментінің бастығы Арман Оразалиев такси жүргізушілеріне оң рөлді көліктермен адам тасымалдауға тыйым салған.Жүргізушінің өзі мұғалімдердің өтінгенін, бірақ балаларды өздері ертіп бармай, басқа көлікпен кетіп қалғанын түсіндірген.<blockquote>“Мен такси емеспін, маған тек мұғалімдер өтініш жасады. Жол ақысын алған жоқпын, тек олардың есебінен жанармай құйдым”, – деп келтіреді портал жүргізушінің сөзін.</blockquote>Полицейлер жүргізушіге қатысты "Тиісті тіркеусіз, рұқсатсыз немесе хабарламасыз кәсіпкерлік немесе өзге де қызметпен айналысу, сол сияқты әрекеттерді (операцияларды) жасау" бабы бойынша әкімшілік хаттама толтырған. Оның көлігі айып алаңына қойылып, балаларды патрульдік көлікке мінгізген. Тәртіп сақшылары мектеп оқушыларын өздері жеткізіп салғаны айтылады.Сонымен қатар балаларды бас-көзсіз қауіпті сапарға жіберген Шабдаржап ауылындағы мектеп мұғалімдері де жазаланады.Еске салайық, бұған дейін Ақтөбе облысының Ырғыз ауданында 19 желтоқсанда мектеп оқушылары мұғаліммен бірге олимпиадаға бара жатқан сәтте қайғылы оқиға болған. Жол-көлік апатының салдарынан екі мектеп оқушысы мен бір мұғалім қаза тапқан.Фото: Нұрболат Нұржаубай

Оқушыларды олимпиадаға өз бетімен жіберген мұғалімдер жазаланады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Түркістан облысы Қазығұрт ауданының мұғалімдері мектепке бұрынғы директордың қайта оралуына қарсылық білдірді. Себебі, білім ошағының 50 жастағы экс-басшысы жас мұғалімдерге қырындап, маза бермейді деп отыр. Бұл туралы Информбюро жаңалықтары мәлімдеді, деп хабарлайды Skifnews.kz ақпарат порталы.Соның кесірінен үш педагогтың шаңырағы шайқалып, мектеп медбикесі өзіне қол салды дейді шулаған жұрт.Қазығұрт ауданы Қызыл ата ауылындағы жалпы орта мектептің мұғалімдері мен ата-аналары білім ошағын тоғыз жыл басқарған бұрынғы директор қайта оралады деген ақпаратты естіп жандарын қоярға жер таппай жүр. Өйткені, экс-басшы жас мұғалімдерге қырындап, соның кесірінен үш педагог күйеуімен ажырасып, мектеп медбикесі өзіне қол салып қайтыс болды дейді тұрғындар.<blockquote>– Құтқарыңдаршы деді. 2019-дан бастап мені осылай қорқытып ұстап жүр деді. Қалаға шығасың пәлен жерге келесің, екеуміз сол жерде кездесеміз. Мен бірнеше рет бармаймын деп те айтты. Бармаймын деп айтып едім мынандай суреттеріңді үйіңе жіберем, күйеуіңе жіберем дегеннен кейін қорыққаннан бірнеше рет шыққаным рас. Бірақ, ең соңында берсеңіз бере беріңіз. Не істесеңіз ол істеңіз. Мен енді бармаймын деп ұрыстым деді. Сөйтіп үйге барып, өз-өзіме қол жұмсағым келді деді, дейді мектеп мұғалімі Базаркүл Беркінбаева.</blockquote>Өзге ұстаздар да бұрынғы басшы кездесуге жиі шақырып, жұмысқа қатысы жоқ тақырыпта смс хат жіберетінін жасырмады.Қызметкердің қазасынан кейін бас көтерген ауыл тұрғындары білім бөлімінен бастап, полицияға да арыз жазған. Сөйтіп, Есіркеп Жұмабаев моральға қайшы әрекеті үшін жұмыстан босатылған. Жақында ол директорлық қызметке қайта келу үшін білім басқармасын сотқа берген екен. Бірақ судья 50 жасты еңсерген бұрынғы басшысының ұсынысын қанағаттандырмады.Мектептің бұрынғы директоры мұғалімдердің айтқандарын жоққа шығарды. Сот шешіміне, ауыл тұрғындарымен келіспеймін деген азамат енді басқа салаға кетуге бел буған.<blockquote>Оған менің ешқандай кінәм жоқ. 100 пайыз кепілдік беремін. Ондай ешнәрсе болған емес. Барған да емеспін. Мектеп құлау алдындағы апатты мектеп еді. 5 жыл қатарынан ақша бөлдіріп. Анда жүгіріп, мында жүгіріп. Оқу базасының бәрін бекіттірдім. Енді біреулерге қажет болған шығар. Менің ол мектепке барғым да жоқ. Көргім де жоқ, дейді "Қызыл-ата" орта мектебінің бұрынғы директоры Есіркеп Жұмабаев.</blockquote>Фото: Нұрболат Нұржаубай

Мектеп директоры жас мұғалімдерді «кездесуге» шақырды деп айыпталды

Kyzylorda-news.kz. Түркістан облысы Қазығұрт ауданының мұғалімдері мектепке бұрынғы директордың қайта оралуына қарсылық білдірді. Себебі, білім ошағының 50 жастағы экс-басшысы жас мұғалімдерге қырындап, маза бермейді деп отыр. Соның кесірінен үш педагогтың шаңырағы шайқалып, мектеп медбикесі өзіне қол салды дейді жұрт. Бұл туралы 31 арнаның “Информбюро” жаңалықтар қызметі хабарлайды.Қазығұрт ауданы Қызыл ата ауылындағы жалпы орта мектептің мұғалімдері мен ата-аналары білім ошағын тоғыз жыл басқарған бұрынғы директор қайта оралады деген ақпаратты естіп жандарын қоярға жер таппай жүр. Өйткені, экс-басшы жас мұғалімдерге қырындап, соның кесірінен үш педагог күйеуімен ажырасып, мектеп медбикесі өзіне қол салып қайтыс болды дейді тұрғындар.<blockquote>“Құтқарыңдаршы деді. 2019-дан бастап мені осылай қорқытып ұстап жүр деді. Қалаға шығасың пәлен жерге келесің, екеуміз сол жерде кездесеміз. Мен бірнеше рет бармаймын деп те айттым. Бармаймын деп айтып едім мынандай суреттеріңді үйіңе жіберем, күйеуіңе жіберем дегеннен кейін қорыққаннан бірнеше рет шыққаным рас. Бірақ, ең соңында берсеңіз бере беріңіз. Не істесеңіз ол істеңіз. Мен енді бармаймын деп ұрыстым деді. Сөйтіп үйге барып, өз-өзіме қол жұмсағым келді деді”, – мектеп мұғалімі Базаркүл Беркінбаева.</blockquote>Өзге ұстаздар да бұрынғы басшы кездесуге жиі шақырып, жұмысқа қатысы жоқ тақырыпта смс хат жіберетінін жасырмады.<blockquote>“Жүр қалаға барайық, шай ішейік саған айтатын әңгімем көп дейді. Сөйтіп мен қалаға бармаймын, шай ішпеймін сіз маған қандай оймен жазып тұрсыз оны дедім. Мен оған келіспедім. Ол тек бір маған емес осы жердегі бірнеше жас мұғалімге жазды деп естігенмін. Сағатыңды көбейтіп беремін деген сияқты жазады екен. Осы жердегі бірнеше жас мұғалімнен естігенмін”, – дейді мектеп мұғалімі.</blockquote>Қызметкердің қазасынан кейін бас көтерген ауыл тұрғындары білім бөлімінен бастап, полицияға да арыз жазған. Сөйтіп, Есіркеп Жұмабаев моральға қайшы әрекеті үшін жұмыстан босатылған. Жақында ол директорлық қызметке қайта келу үшін білім басқармасын сотқа берген екен. Бірақ судья 50 жасты еңсерген бұрынғы басшысының ұсынысын қанағаттандырмады.<blockquote>“Оған менің ешқандай кінәм жоқ. 100 пайыз кепілдік беремін. Ондай ешнәрсе болған емес. Барған да емеспін. Мектеп құлау алдындағы апатты мектеп еді. 5 жыл қатарынан ақша бөлгізіп, анда-мұнда жүгіріп оқу базасының бәрін бекіттірдім. Енді біреулерге қажет болған шығар. Менің ол мектепке барғым да жоқ. Көргім де жоқ”, – дейді "Қызыл-ата" орта мектебінің бұрынғы директоры Есіркеп Жұмабаев.</blockquote>Мектептің бұрынғы директоры мұғалімдердің айтқандарын жоққа шығарды. Сот шешіміне, ауыл тұрғындарымен келіспеймін деген азамат енді басқа салаға кетуге бел буған.Фото: Нұрболат Нұржаубай

"Үш мұғалімнің шаңырағы шайқалды": Түркістанның тұрғындары бұрынғы директордың мектепке келуіне қарсы

Фото: Halyq UniKyzylorda-news.kz. ҚХА жанындағы республикалық Аналар кеңесі төрағасының орынбасары Баян Ақатай Halyq Uni ютуб-арнасына берген сұхбатында елімізде вейп нарығын мүлде тыйып тастауға қарсылық білдіріп отырған ат төбеліндей, бірақ тегеурінді мүдделі топ бар екенін мәлімдеді.Оның айтуынша, Қазақстанда темекі компаниялары қаржыландырып және солардың мүддесін қорғап отырған 11 ҮЕҰ бар.«Денсаулық» деп аталатын ұйымды басқаратын Бақыт Түменова қара нарық барынша көбейеді дегенді көп айтады. Егер қара нарық көбейеді дейтін болсақ, онда есірткіні заңдастырайық, салық алайық. Ақшаның көкесі сонда жатыр, синтетикада, мефедронда жатыр. «Ересек адамдарға таңдау беріңіздер, құқын шектемеңіздер» деген уәж айтады. Онда біз балалар денсаулығын, балалар құқығын қайда қоямыз?! – дейді Баян Ақатай.Сонымен қатар, Мәжіліс комитетінде талқыға түскенде вейп нарығын тыюға қарсы шыққан депутаттарды да атап берді.<blockquote>Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек ашық қарсы шықты. Оның арғы жағында тағы бір топ депутат (Ерболат Саурықов, Мұқаш Ескендіров пен Ерлан Стамбеков – ред.) бар. Осы вейп мәселесіне келген кезде бізге осындай аяқтан шалу болды. Бірақ ол ешқандай кедергі болған жоқ. Сол комитетте көпшілік дауыспен бірауыздан қабылданды, – деді ол.</blockquote>Одан бөлек, Баян Ақатайдың сөзінше, бір депутатқа вейп-индустрияны қолдау үшін 60 мың долларға дейін ұсынылғанын да жеткізді.

«Ат төбеліндей лоббистер бар». Вейпке тыйым салуға қай депутаттар қарсы болды?

Коллаж: El.kzKyzylorda-news.kz. Танымал әнші Жанар Айжанова Adal Adam youtube арнасына берген сұхбатында қызы Айжұлдыз Адайбекованың баласын «немерем» деп атап, желіде үлкен резонанс тудырды. Одан кейін әншіден сұхбат алған журналист Дәурен Сейтжанұлы да қыздан туған баланы жиен емес, немере деп атай беруге болады деген видеосын әлеуметтік желіге жүктеді. Қазақы таным-түсінікте қалыптасып қалған туыстық атауларды шатастыру кейбірлеурге ұнамағаны анық. Бұл ретте &nbsp;El.kz ақпарат агенттігі этнограф-ғалым Болат Бопайұлының пікірін жариялады, деп жазады Skifnews.kz ақпарат порталы.Қазақ халқының туыстық, қандастық &nbsp;қатынасында &nbsp;қыздан туған ұл мен қыз «жиен» деп аталады. Жиен атанған ұл мен қыздың шешесінің әке-шешесі, аға-бауыры,әпеке-сіңлісі қызынан туған ұл мен қызды «жиен» деп атайды, «жиен» деп шақырады, «жиен» деп таниды. Жеті ата салтын берік ұстанған қазақ халқы жиендік тұқым жалғасуында жеті ұрпаққа дейін әдемі атаумен атай білген, - дейді Болат Бопайұлы. Мәселен:1. Қыздан туған ұл мен қыз - Жиен,2. Жиеннің баласы – Жиеншар.3. Жиеншардың баласы – Дегеншар.4. Дегеншардың баласы – Көгеншар,5. Көгеншардың баласы – Көбеңшар,6. Көбеңшардың баласы – Тебеншар,7. Тебеншардың баласы – Өлеңшар деп атаса,Сегізінші ұрпағын «қаймана» дейді екен.Біз бұдан қазақ халқының туыстық тұтастығының тұғыры берік қаланып, берекесі мен сыйластығының және қан тазалығының өте тамаша дәстүрмен жалғасқандығын түсінген үстіне түсінеміз. Әр адамның орны мен туыстық байланысының еш бұзылмай өте жақсы сақталғандығын аңғарамыз. Атам қазақта «Жиен ел болмайды, желке ас болмайды, жиен не ел болмайды жайлы болса, желке неге ас болмайды майлы болса» деген тәмсіл бар, - деп талдап берді.Этнограф жиендерге қатысты дәстүрлерді де атап берді.Ондан сырт «Жиенқұрық» деген тамаша дәстүр бар. Жиен алғаш нағашы жұртына қыдырып келшенде нағашы жұрты жиенге қырық серкеш енші береді. Мал атайды соны «Жиенқұрық» деп атаған. Ал жиен шешесінің барлық туыстарын «нағашы» деп атайды, «нағашы» деп шақырады, «нағашы» деп таниды. Бір ауыз сөзбен тоқ етерін айтқанда ұлдан тұған немере, қыздан туған жиен деп аталады. Оған бола дауласудың да жауласудың да, таласып тартысудың да еш реті жоқ, - деп толықтырды ғалым.Болат Бопайұлы қазақ халқы ертеде ұл мен қыздан туған ұрпақты ажырату үшін осындай атау бергенін түсіндірді.Бұл жерде біз бір ұғымды әрі анық әрі қанық біліп алғанымыз жөн болар. Жиен де немере де ұрпақ. Тек қана ұлдан туған мен қыздан туған ұрпақты ажырата білу үшін қолданған жиен, немере атау. Онымен немерені биік , жиенді төмен қойып отырған жоқ. Ұлдан тараған ұрпақ пен қыздан тараған ұрпақтың ара жігін адастырмай біліп , туыстық сыйластықты берік сақтап, қазақ тілінің мағынасын дұрыс қолданып жүру бәрінен маңызды, - дейді этнограф.Ал журналист Дәурен Сейітжанұлы былай дейді:Жақында Жанар Айжановадан сұхбат алған едім. Әңгіме арасында Жанар апа өзінің қызы Айжұлдыздың баласын «немерем» деп айтып қалды. «Немере жаннан тәтті». Соны тыңдаған көптеген адамдар қыздан туған бала немере болмайды, жиен деп айтады деп ұрсып сөйлеп жатыр. Негізі Жанар апа дұрыс айтады. Қазақ өз перзентінен, мейлі ұл не қыз болсын, туған нәрестені немере деп атаған. Бертінде ғана осы атау бұрмаланған. Білмей жүргендерге айтарым, немере жиен деген сөз жоқ. Бұлай деу өте-мөте қате. Сенбесеңіздер, көне мұраларымызды қарап шығып, үлкен кісілерден сұраңыздар, - дейді журналист Дәурен Сейітжанұлы.Ол жиен деп айтып, ұл мен қыздың балаларын алалауға болмайтынын атап өтті.Демек, қыздан туған бала сол қыздың әке-шешесі үшін немере болса, қалған туыстары үшін жиен болып есептеледі. Мысалы, менің қызымның балалары маған немере, басқа әулетім мен туыстарыма жиен болады. Өздеріңіз ойлап қараңыздар, немере-жиен деп қосақтап айту моральдық-этикалық жағынан да дұрыс емес. Яғни, ұлың мен қызыңды, олардың балаларын алалау боп есептеледі. Жиен деу бауырға тарту емес, керісінше, алыстату сияқты көрінеді. Сондықтан Жанар апаның айтқаны дұрыс. Ол кісі қанша дегенмен қазақтың салт-дәстүрін жақсы біледі, ол сөзден жаңылған жоқ, - деп түйіндеді журналист.

Белгілі этнограф «немере» мен «жиен» атауларына қатысты дауға нүкте қойды

Kyzylorda-news.kz. Сенбі күні облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Мемлекет басшысының «Әкімдердің халықпен кездесулерін өткізу туралы» Жарлығына сәйкес Сырдария ауданының Аманкелді, Жетікөл, Айдарлы ауылы тұрғындарымен кездесті.Бүгінде Мемлекет басшысының жұртшылықпен кездесулер өткізу туралы тапсырмасының екі жаққа да тиімділігі айқындалды. Мұндай іс-шараларда тұрғындар өздерін толғандырған мәселелерді көтеріп, атқарылған жұмыстар жайында кеңірек хабардар &nbsp;болады. Көптен түйіні шешілмеген түйткілдерге қозғау салынып, сол жерде талқыланады. Ашықтық, жариялылық қағидатына негізделген мұндай басқосуларға ақсақалдар бастап, ауыл тұрғындары, жастар көп жиналады. Елдік мәселелер, ауылды өркендету жолында қандай &nbsp;бағыт ұстану керектігі айтылады. &nbsp;Халықтың &nbsp;ұсыныстары, талап-тілектері ескеріліп, жауапты басшыларға тапсырмалар жүктеледі.Аймақ басшысы үш елді мекенде өткен кездесуде былтырғы жылдың қорытындылары, жетістіктері туралы қысқаша баяндады, содан соң тұрғындардың ұсыныс-пікірлерін тыңдады.<blockquote>«Жылды жақсы нәтижелермен қорытындыладық. Ал, &nbsp;жаңа басталған жылға арналған жоспарымыз былтырғыдан да ауқымды. &nbsp; Бастамаларымызды әрі қарай жалғастырамыз, соңына дейін жеткіземіз. &nbsp;Жаңа жобалардың да ауқымы кең. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы қазан айындағы арнайы жұмыс сапары кезінде өңірде атқарылған жұмыстармен танысып, оң бағасын бергенін білесіздер. Сол сапарда Президент облыстың инфрақұрылымын дамытуға қатысты тарихи шешімдер қабылдады. Осы шешімдердің игілігін халық көруі үшін қыруар тірлік атқарылуы тиіс.&nbsp; Аймақта экономиканың барлық негізгі көрсеткіштерінде өсім бар. Өңірлер арасында тамыз айынан бері үздіктер қатарында – алғашқы үштіктеміз. Осыдан бір жарым жыл бұрын облыс бюджеті 387 млрд теңгені құраса, облыстық мәслихат сессиясында 2024 жылдың бюджеті 650 млрд теңге болып бекітілді. Жыл соңына дейін салық түсімдерін арттырып, жаңа өндіріс орындарын ашу арқылы бюджетті 700 млрд теңгеден асырамыз. Бұған резервтеріміз бар. Соңғы жылдары аймағымыз қарқынды құрылыс алаңына айналып, республика бойынша алдыңғы қатардамыз. 2023 жылы 177 жобаны жүзеге асыруға 87,1 млрд теңге бөлініп, 2022 жылмен салыстырғанда 3,5 есе артты. Биыл 110 құрылыс нысанын салуға 94,5 млрд теңге бөлінді. Қаражат жыл аяғына дейін едәуір көбейеді. Бұл қаржы өңірдің сан саласындағы мәселелерді шешуге бағытталмақ», – деді Нұрлыбек Машбекұлы.</blockquote>Кездесуде тұрғындар &nbsp;газдандыру, аурухана салу, ауылдардан қалаға қатынайтын автобус маршрутын ашу &nbsp; мәселелерін көтерді. Аурухана салу туралы тиісті министрлікпен жұмыс жүргізіледі. Биыл жоба жасалып, ұсынылмақ. Алдағы жылы мүмкіндіктер шеңберінде реттілігі қарастырылады. Ал, автобус мәселесінің шешімі табылады. Осылайша жұртшылық өздерін толғандырған сауалдарға жауап алды. Соңында ақсақалдар бата беріп, ардагерлер мен ауыл азаматтарына марапат тапсырылды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1706348535761_59665046f6.jpg" alt="FB_IMG_1706348535761.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1706348538908_42c7017640.jpg" alt="FB_IMG_1706348538908.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1706348547878_5a919a4c24.jpg" alt="FB_IMG_1706348547878.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1706348533229_ef65383491.jpg" alt="FB_IMG_1706348533229.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1706348543014_ae1cfcdf6e.jpg" alt="FB_IMG_1706348543014.jpg">

Облыс әкімі Сырдария ауданының тұрғындарымен кездесті

Kyzylorda-news.kz. KEGOC басқарма төрағасы Нәби Айтжанов журналистердің бірыңғай уақыт белдеуіне көшкеннен кейін қазақстандықтар электр энергиясына көбірек төлей ме деген сұрағына жауап берді. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.Нәби Айтжановтың айтуынша, тұрғындар бірыңғай уақыт белдеуіне көшкен кезде таңертеңгі және кешкі уақытта электр энергиясын тұтыну артатынын түсінуі керек.<blockquote>"Максималды сағатты қолдануға байланысты, сіз, тиісінше, энергияны да көп жұмсайсыз. Біздің жүйе көтере алса, бір сағат көп уақыт емес. Сондықтан электр желісі үшін алаңдаушылық жоқ", – деді Нәби Айтжанов.&nbsp;</blockquote>Еске сала кетейік, қараша айында мәжіліс депутаты Еркін Әбіл премьер-министрге ерекше сауал жолдаған еді. Ол үкіметтен Қазақстандағы уақыт белдеуі мәселесін шешуді сұрады. Себебі шығысқазақстандықтар жаңа бірыңғай уақыт белдеуіне ауысқысы келмейтінін айтқан. Тұрғындардың наразылығына қарамастан, қаңтар айында Қазақстанда бірыңғай уақыт белдеуі орнатылатыны белгілі болды. 2024 жылғы 1 наурызда сағат 00:00-ден бастап елдің бүкіл аумағында бірыңғай уақыт белдеуі орнатылады. Осылайша Қазақстанның бүкіл аумағына 5-уақыт белдеуі (UTC+5) қолданылады.Фото:freepik.com

Қазақстандықтар бірыңғай уақыт белдеуіне ауысқаннан кейін электр энергиясына көбірек төлей ме?

Kyzylorda-news.kz. Түркістан облысында білім бөлімінің есепшілері мемлекетке миллиардтан астам шығын келтірді. Бұл туралы КТК телеарнасы хабарлайды.Мақтаарал, Бәйдібек және Келес ауданы білім бөлімдерінің есепшілері мұғалімдерге түсуі тиіс қаржыны жылдар бойы өз таныстарына аударып отырған.Қаржы мониторингі агенттігінің қызметкерлері мен прокурорлар аталмыш білім бөлімдерінің есепшілерінің соңғы үш жылда мұғалімдердің карталық есепшоты мен жеке сәйкестендіру нөмірлерінің орнына өз таныстарының шоттарын жазып отырғанын анықтады. Сәйкесінше, ұстаздарға түсуі тиіс аударым есепшілердің туыстары мен әйелдеріне аударылған. Тергеу мәліметінше Мақтарал білім бөлімі 1 миллиард 200 миллион теңге, Бәйдібек ауданы 600 миллион, ал Келес ауданы есепшілері мемлекетке 400 миллион теңге шығын келтірген. Қазір үш аудандағы білім бөлімдерінің қызметкерлері ұсталып, тергеліп жатыр.<blockquote>“Сотқа дейінгі тергеп-тексеру аясында іс бойынша тінту жүргізіліп, жылжитын және жылжымайтын мүлікке тыйым салынды. Қазір іс бойынша жауапкерлер 120 миллион теңге көлемінде келтірілген шығынды өз еркімен өтеп берді”, – деді қаржы мониторингі агенттігінің ресми Әлібек Әбділов.</blockquote>Фото: Нұрболат Нұржаубай

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Білім