<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Ауыл әкімдерін тікелей сайлау тетігі енгізілгелі уақыттан бері Қызылорда облысындағы 146 әкімнің 90 пайызы жаңадан сайланды.ҚР Жергілікті өзін өзі басқару туралы заңға сәйкес әкімдер 4 жыл мерзімге сайланады. Дегенмен сайланған әкім өзге қызметке ауысса немесе қоңыс аударса және өзге де себептер туындаса өкілеттілігі мерзімінен бұрын тоқтайды. Мұндай жағдайда ауыл әкімінің орнына қайта сайлау тағайындалады.Жыл басынан бері 31 әкім сайланды. Оның 2-і кент, 29-ы ауылдық округ әкімі. 31 әкімнің 11-і саяси партиядан, 20-ы өзін-өзі ұсыну жолымен сайланды.24 қарашада Жаңақорған ауданының Ақүйік ауылдық округінде әкім сайлауы өтеді. Науқанда 1356 сайлаушы дауыс беруге құқылы. 3 кандидат тіркелген. Барлығы да өзін-өзі ұсыну жолымен бақ сынауда. Олардың орташа жасы – 44.1 желтоқсанда Арал ауданының Сапақ ауылдық округінде әкім жаңадан сайланады. Мұнда 476 сайлаушы тіркелген. 3 кандидаттың 1-і саяси партия, 2-і өзін өзі ұсыну жолымен кандидат ретінде бақ сынайды. Олардың орташа жасы – 42.Өңірде шығып қалған мәслихат депутаттарының орнына да сайлау өткізіледі. 7 округтегі Қызылорда қаласы және 4 ауданда өтетін науқанға 21326 сайлаушы дауыс беруге құқылы.Науқан уақытында 14 учаске жұмыс істейді. 7 округ бойынша 21 кандидат тіркелді.Тіркелген 21 кандидаттың 4 саяси партиялар, 17 өзін-өзі ұсынған. Оның 16 ер адам, 5 әйел адам.Қазіргі уақытта кандидаттардың үгіт науқаны басталды, ол 7 желтоқсан 00.00 сағатқа дейін созылады.

Ақүйік және Сапақ ауылында жаңа әкім сайланады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қызылорда&nbsp;облысында&nbsp;жыл&nbsp;басынан&nbsp;бері&nbsp;автокөлік&nbsp;жүргізушілері&nbsp;сұранысы&nbsp;жоғары 1000-ға жуық&nbsp;мемлекеттік&nbsp;тіркеу&nbsp;нөмірлік&nbsp;белгілерін (МТНБ) сатып&nbsp;алды. Бұл&nbsp;туралы жергілікті "Азаматтарға&nbsp;арналған&nbsp;үкімет" филиалында&nbsp;хабарлады.Облыс&nbsp;тұрғындары&nbsp;арасында 100, 101, 111, 070 және 077 сандары бар нөмірлер&nbsp;танымал. Мамандандырылған ХҚКО мамандарының&nbsp;айтуынша,&nbsp;қызылордалықтар&nbsp;көбінесе 1 саны басым&nbsp;болатын&nbsp;нөмірлерді&nbsp;таңдайды. Бұл&nbsp;Қызылорда&nbsp;облысының&nbsp;аймақ коды–11 болғанымен байланысты.<blockquote>"Бүгін мен ХҚКО-ға&nbsp;автокөлікті&nbsp;тіркеу&nbsp;үшін&nbsp;келдім. Менің&nbsp;ойымша, әркім&nbsp;жолда&nbsp;ерекшеленгісі&nbsp;келеді, әрине&nbsp;жол&nbsp;ережелерін&nbsp;сақтай&nbsp;отырып. Неліктен мұны "ерекше" нөмірмен жасамасқа? Маған, мысалы, сандардың айна тіркесімі бар сандар ұнайды. Мысалы, 101 керемет көрінеді, Мен оны біздің аймақ үшін символдық деп санаймын", – деп бөлісті он жылдық тәжірибесі бар жүргізуші Асхат Жүсіпбеков.</blockquote>Естеріңізге сала кетейік, жоғары сұраныс нөмірлерін сатудан түскен табыс ел бюджетіне түседі және мемлекеттік баж мөлшері Қазақстан Республикасының Салық кодексі мен реттеледі. Мұндай МТНБ құны 57 АЕК-тен басталады (2024 жылы - 210 444 теңге). Ең қымбат VIP нөмірлері 001, 002, 003, 004, 005, 006, 007, 008, 009, 777 әріптік мәндері бірдей. Әрбір осындай нөмір үшін мемлекеттік баж 285 АЕК құрайды, яғни 1 052 220 теңге.Естеріңізге сала кетейік, сізге ұнайтын мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісін мамандандырылған ХҚКО бөлімінде немесе электрондық үкімет порталы арқылы ресімдеуге болады. Дайын нөмірлер Тасбөгеткенті, Жаңадария көшесі, 91 мекен жайы бойынша 15 жұмыс күні ішінде беріледі.

Жыл басынан бері Қызылорда облысында 1000-ға жуық VIP-нөмір сатылды

Скрининг – аурудың емі мен ауырмаудың жолы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Қызылорда қаласындағы құрылыс нысандарын аралап, алдымен кварталаралық жылу желілерін реконструкциялау жұмыстарын көрді.Аталған жоба бойынша 2,97 шақырым желі жаңғыртылуда. Бас мердігер «Механизатор-К», қосалқы мердігер «Асанас-Дар», жобалаушы КБ «МұнайГаз Инжиниринг», техникалық қадағалаушы «Актаустройэксперт серіктестіктері жұмыс атқаруда.Айта кетейік, «Қызылорда қаласындағы Сырдария өзенінің сол жағалау бөлігін жылумен жабдықтау. Аяқталмаған құрылыс» жобасы әзірленіп, мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы алынды. Қазандықтың жұмысына биыл облыстық бюджеттен 300 млн.теңге қаржы қаралып, №2 қазандықтың оттығы, отын сақтау резурвуары, суды химиялық тазалау және автоматтандыру жүйесі жаңғыртылды. Қазір қазандықтар толығымен іске қосылған.Әрі қарай аймақ басшысы Сырдария өзенінің сол жағалауындағы 300 орындық жатаханасы бар, 400 орындық физика-математика мектеп-интернатының құрылыс алаңына барды. Нысанда бас мердігер «Промстройсервис», техникалық қадағалаушы «Стройэксперт» серіктестіктері жұмыс жүргізуде.Аймақ басшысы сол жағалаудағы жеті қабатты 6 тұрғын үйдің құрылысын, бас мердігерлер «Аман құрылыс», «Орион ЛТД», «Риголит», «Промстройсервис», «Е Абу-Сер», авторлық қадағалаушы «Қазақ Жоба Құрылыс» серіктестіктері атқарған жұмыстарды да көрді.Мемлекеттік қолдаудың арқасында «Тұрғын үй-коммуналдық инфрақұрылымды дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы» аясында қаржыландырудың барлық көзінен 864 мың шаршы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарланған.Биыл бюджеттен тұрғын үй құрылысына және жеке салушылардан дайын пәтерлер сатып алуға 39,1 млрд теңге қаралып, жыл қорытындысымен 2,5 мыңнан аса пәтер пайдалануға беріледі.Ұлттық жоба аясында 1154 пәтерлік 21 тұрғын үйдің құрылысы жүргізілуде. Әлеуметтік жағынан осал топтар үшін 1 819 пәтер, апатты үйлер орнына 135 пәтер сатып алу жоспарланған. Бүгінде аталған топтарға 780 пәтер сатып алынды. Соңғы екі жылда 4 мыңға жуық пәтер табысталып, 17 мың тұрғынның баспана мәселесі шешілді.Тұрғын үй құрылысының көлемі 126 пайызға өсті, 2022 жылы 683 мың шаршы метрден 2023 жылы 741 мың шаршы метрге жетсе, жыл соңына дейін 864 мың шаршы метрге ұлғайту жоспарланған.Облыс әкімі жұмысқа қойылатын басты талап сапа мен мерзім екенін айтты.<blockquote>– Жаңа, жаңғыртылған нысандардың барлығына қойылатын басты талап – сапа. Нысандар қолданысқа берілгеннен кейін халыққа кедергісіз, ұзақ жылдар бойы қызмет көрсетуі тиіс. Сосын құрылысты аяқтау мерзімін қадағалаңыздар. Қолға алынған жұмыстың нәтижесін жұртшылық көруі уақытында керек. Жауапты сала басшылары жөндеу жұмыстарын үнемі тексеріп, кемшілікке жол бермеуі тиіс, – деді аймақ басшысы.</blockquote><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Ajma_basshysy_rylys_nysandarynda_y_zh_mys_barysyn_k_rdi_3_937a4061a7.jpg" alt="Аймақ басшысы құрылыс нысандарындағы жұмыс барысын көрді 3.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Ajma_basshysy_rylys_nysandarynda_y_zh_mys_barysyn_k_rdi_4_1bfde9abbd.jpg" alt="Аймақ басшысы құрылыс нысандарындағы жұмыс барысын көрді 4.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Ajma_basshysy_rylys_nysandarynda_y_zh_mys_barysyn_k_rdi_5_0e31d504b8.jpg" alt="Аймақ басшысы құрылыс нысандарындағы жұмыс барысын көрді 5.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Ajma_basshysy_rylys_nysandarynda_y_zh_mys_barysyn_k_rdi_be27243345.jpg" alt="Аймақ басшысы құрылыс нысандарындағы жұмыс барысын көрді.jpg">Фото: Қызылорда облысы әкімінің баспасөз қызметі

Аймақ басшысы құрылыс нысандарындағы жұмыс барысын көрді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қызылорда соңғы технологиямен жабдықталған жаңа терминал ашылды. “Қорқыт ата” әуежайының жаңа терминалы “Болат Өтемұратов қорының” жеке қаражаты есебінен салынды. Жаңа терминалда екі телескопиялық трап пен екі лифт, екі эскалатордан бөлек, ана мен бала бөлмесі және намаз оқитын орын қарастырылған.&nbsp;Сонымен қатар, ішкі және халықаралық рейстерге арналған залдар, транзиттік жолаушылар залы, СІР-зал, жүкті автоматты түрде беру жүйесі, «Duty Free» аймағы мен сауда нүктелері, медициналық бөлім, жолаушыларды тіркеуге арналған 8 орын және 5 өзін-өзі тіркеу орындары, 10 төлқұжат бақылау кабиналары орналасқан. Бұл туралы бүгін Өңірлік коммуникациялар қызметі ұйымдастырған баспасөз турында “Қорқыт ата” әуежайының Басқарма-төрағасы Баян Ажмолдаев айтты.<blockquote>– Жаңа терминалдың көлемі 7 500 шаршы метрді құрайды. Мұнда сағатына 250 жолаушыға, ал жылына 2 миллион жолаушыға қызмет көрсету мүмкіндігі бар. Ескі терминалмен салыстырғанда жаңа терминалдың көлемі үш есе үлкен. Заманауи стандарттарға сай салынған нысанда жолаушылар үшін барлық жағдай жасалған. 12 қараша Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, Үкімет басшысының қатысуымен салтанатты түрде ашылған болатын. Сол уақыттан бері барлық рейстер осы жаңа тенминал арқыды қабылданып жатыр. Қазіргі таңда әуежайда 210 қызметкер жұмыс істейді. Жаңа терминалдың іске қосылуы 50 жаңа жұмыс орнын ашуға мүмкіндік берді. Әуежай аптасына 26 рейсті жүзеге асыруда, оның 17-сі Астана қаласына, 9-ы Алматы қаласына бағытталған. Келесі жылы “Қызылорда-Көкшетау” рейсін ашу жоспарланып отыр. Сонымен қатар, Атырау мен Ақтау қалаларына ұшу бағыттарын іске қосу үшін әуе компанияларымен келіссөз жүргізіп жатырмыз. Өздеріңіз білесіздер, жазғы уақытта “Қызылорда - Анталия” чертерлік рейсі орындалған еді. Бұл рейс келесі жылдың жазғы уақытында жалғасын табады, - деді Баян Ғарифоллаұлы.</blockquote>

Қорқыт ата әуежайы күніне 1 000-ға жуық жолаушыға қызмет көрсетеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Бесік жыры&nbsp;халқымыздың ертеден келе жатқан мәдени мұрасы. Күні бүгінге дейін маңызын жоймаған рухани дүние бүгінде қайта жаңғыртылуда. Жақында өңірде бесік жырын жазушылар арасында «Әлди-ана» байқауы өткен еді. Байқау шартымен бұған дейін еш жерде жарияланбаған бесік жырының нұсқалары іріктелді. Ал ішінен ерекше шыққан үздік деп танылды.&nbsp; &nbsp; Аталған байқауда бесік жырының 15 нұсқасы қаралыпты. Соның ішінен әні мен сөзі, әрлеуі келіскен «Ана әлдиі» туындысы озық шықты. Бұл бесік жырының авторы Талғат Нағашыбаев. Сөзін жазған – Сағынғали Сейітов. Ал оны байқауда жүрекке жеткізе орындаған әнші Аягөз Райбекова болды.&nbsp; &nbsp;Сазгер Талғат Нағашыбаев 1964 жылы Қызылорда облысы, Арал ауданының Қаратерең ауылында дүниеге келген. Мектеп бітіргеннен кейін Қазанғап атындағы музыкалық колледжінің үрмелі аспаптар бөлімінде білім алып, Қорқыт ата атындағы Қызылорда педогогикалық университетінің музыка факультетінде оқыған.<blockquote>– Арал ауданында оқып жүрген кезде әнге құмарттым.&nbsp;Мектепте ән сабағында өлеңді тез жаттап, қайта айтып беретінмін. Бала кезде мынадай қызық болды. Туған күнімде әкем «ал, балам, туған күніңе қандай сыйлық әперейін?», – деп сұрады. Велосипед арманым болып жүрген. Соны әперіңізші, – дедім. Сөйтіп, әкем екеуміз дүкен аралауға шықтық. Бірақ велосипед таба алмадық. Ол кезде велосипедтің таптырмайтын шағы еді. Әкем «енді қандай сыйлық аласың?», – деді. Содан ойлана келе, тағы бір дүкенге келдік. Онда радио, музыкалық аспаптар сатады екен. Бір кезде сырнайға көзім түсті. Соны алып беруін қаладым. Үйге әкеле салып, сабаққа кетіп қалдым. Бірақ ойым сабақта емес, үйдегі аспапта. Содан үйге келісімен қолыма сырнайды алып, тартқым келді. Бір айдың көлемінде үйреніп алғаным есімде, – дейді бала күнгі естелігімен бөліскен кейіпкеріміз.</blockquote>Кейіпкерімізге танымалдық әкелген әнді студент кезде қойын дәптеріне жазып алған екен. Арада біраз уақыт өткен соң ән жазылып, байқауда жеңімпаз болған.<blockquote>– Осы әнмен республикалық байқауға қатысып, бас жүлдені алдық. Негізі әннің сөзін жазған ағамызды өзім танымаймын. Ол кісі 1917 жылы Батыс Қазақстан облысында дүниеге келген екен. Ақын, сыншы, әдебиет зерттеушісі болған.&nbsp;Студент кезімде әкемнің орнына күзетші болатынмын. Сол сәтте мекеме басқа ғимаратқа көшіп, кітаптарын жинастырып жатты. Сол кезде ішінен бірнеше кітапты оқуға алдым. Арасында осы Сағынғали ағамыздың кітабы бар. Соның ішінде «Ана әлдиі» өлеңі ұнаған еді . Бесік жырын өлең дәптеріме жазып қойдым. Реті келгенде бір ән шығарармын деген ой болды. Сөйтіп, арада бір-екі жыл өткенде ән шығардым. Бір мәрте әнші қызға орындаттым. Алайда ол кезде әніміз онша тарала қоймады. Әлі де музыкалық әрлеуді қажет етті. Оның үстіне туындыны жариялайтын бүгінгідей әлеуметтік желі жоқ. Солай бұл ән ұмытылып кетті. Жақында «Анаға тағзым» орталығы байқау жариялады. Сол кезде осы әннің қайта жарыққа шығу сәті келді. Содан әнді қайтадан өңдеп шығардым. Шыны керек, «Ана әлдиі» бесік жырының жұлдызды сәті енді туғандай әсерде болып жүрмін. Негізі қазақтың үйі баласымен бай-дәулетті келеді. Сондықтан бөбегі бар әр үйде бесік жыры айтылса керемет емес пе… Бұрындары бесік жырын көбіне әжелеріміз айтып отыратын. Сондай әдемі сәттің талай куәсі болдық, – дейді кейіпкеріміз.</blockquote>Сазгер өнерде елімізге белгілі сазгерлерді үлгі тұтатынын айтады. оның ішінде Қазақстанның халық әртісі, өнер қайраткерлері бар.<blockquote>– Ең алдымен Шәмші Қалдаяқов ағамыздың аты есіме түседі. Әсет Бейсеуов, Ескендір Хасанғалиев, Ілия Жақанов ағаларымызды үлгі тұтамын.&nbsp;Осындай майталмандардың әндерін тыңдап өскенмін. Әлі де жақсы көремін. Осы жақында ғана Ілия Жақанов ағамызбен әлеуметтік желі арқылы танысып, жақсы араласып кеттік. Әндеріме жоғары бағасын беріп, көңілім көтеріліп, төбем көкке жеткендей болды. Міне, осы кісілерді мен өнер жолында ұстаз көремін. Қарап отырсам, өнер жолында келе жатқаныма қырық жылдай уақыт болды.&nbsp;Соның ішінде екі жүзден аса ән шығарыппын. Алғашқы әнім «Анашым», «Ана әлдиі» әндерінен бастап тыңдаушылардың жүрегінен орын алды. Қазір балаларға және балабақша бүлдіршіндеріне арнап жазған әндерім баршылық.&nbsp;1993 жылы Алматы қаласы «Өнер» баспасынан шыққан «Сұлуым-ай, сұлуым» атты кітабына ақын Рза Қунақованың өлеңіне жазылған «Сағынбасаң» әнім енді. 2018 жылы республикалық «Зерек ботақан» балалар журналына «Сарбаздар», «Біз бақытты балдырған», «Балдәурен», «Астана» әндерім жарыққа шықты және дискіге басылып, республика бойынша мектептерге және балабақшаларға таратылды. 1993 жылы Алматыда «Тамаша» әзіл-сықақ отауында белгілі эстрада жұлдызы әнші Болат Құсайыновтың орындауында «Жүрегім саған», «Сәулешім» әндерім орындалды. Талай әншілер «Таңшолпан», «Әнші балапан», «Жас қанат» конкурсында әндерімді орындап жүр. Әндерім облысымыздың белгілі әншілері Қазақстанға еңбек сіңірген әнші К.Қалымбетова, Қазақстанның мәдениет қайраткері Ү.Медеуова, Эстонияда өткен 8-ші халықаралық балалар шығармашылығы фестивалінің бас жүлдегері – А.Ыбраева, «Азия дауысы» конкурсының лауреаты Г.Оразымбетова және Ш.Қалдаяқов атындағы ән конкурсының лауреаты С.Аққұлованың репертуарында орындалды. Сонымен қатар 2004 жылы М.Мәметова атындағы Қызылорда гуманитарлық колледжінің әнұранының әнін жаздым.&nbsp;Жалпы ән шығару оңай емес. Үлкен еңбекті қажет етеді. Құдай бізге осындай қабілетті берген соң оны дұрыс, ұтымды пайдалана білуіміз керек. Жасым алпыстан асса да әлі күнге дейін ізденіс үстіндемін. Себебі шығармашылық жолда ізденіс қажет. Қанша жетістікке жетсем де, енді ғана ән шығарып келе жатқан, қатарға жаңадан қосылған сазгер секілді еңбектенемін. Өйткені өмірде де, өнерде де «толдым, болдым» деген адам өспейді. Қайта кері кетеді. Қазақта «ағысын тоқтатқан өзен суы бұзылады» деген сөз бар ғой. Сол сияқты өнер де кіршіксіз тазалықты сүйеді, ізденесті жақсы көреді, – дейді сазгер.</blockquote>Кейіпкеріміз қазір балалар әніне басымдық беріп келеді.балаларға арналған әндер жазуды қолға алыпты.<blockquote>– Негізі бастапқыда шығарған әндерімнің ішінде балаларға арналғаны аздау екенін байқадым.&nbsp;Ал қазір балаларға ән шығарып жүрмін. Кішкентайларға ән шығару да оңай емес. Осы кезде «Ән шуақ» атты фестиваль өтуде. Жалпы әндерім мектептер мен балабақшаларда орындалып жүр. Оған қоса әлеуметтік желі арқылы да таралып жатқан жайы бар. Онда да қаралым жақсы, өз тыңдарманын тауып, көптің көңілінен шығуда. Жалпы бір көңіл қуантарлығы, әндерім республикаға таралуда. Бұл мен үшін бір жетістік. Енді алдағы уақытта осының есебін беріп алпыс жылдықтың құрметіне арнайы кеш өткізу де ойда бар. Жақында өнер мектебінен ұсыныс түсті. Балаларға арналған әндеріме авторлық кеш өткізгісі келеді екен. Қуанып қалдым. Сонымен бірге мектептер мен балабақшаларда конкурс өткізгім келеді, – дейді сазгер бізбен әңгімесінде.</blockquote>

Қызылордалық сазгердің бесік жыры үздік деп танылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Біздің ойлау жүйемізді дамытып, шешім қабылдау қабілетімізді жетілдіретін математика пәні ғылымы – тек сандар мен есептерден құралмайды. Бұл пәннің маңыздылығы соншалық, ол біздің күнделікті өмірімізде де, ғылыми зерттеулерде де, технологиялық инновацияларда да кездеседі. Математика пәнін оқыту арқылы оқушылар логикалық және сыни тұрғыдан ойлау және проблемаларды шешу дағдыларын дамыта алады. Қалалық білім бөліміне қарасты Мұстафа Шоқай атындағы №187 ақпараттық технология мектеп-лицейінің математика пәнінің мұғалімі Ақжан Ахатай – математиканы IT саласымен біріктіріп оқытып жүрген новатор ұстаз, педагогика ғылымдарының магистрі. Ерекше тәсілмен оқытудың арқасында оқушылар қиын есептерді оңай түсініп қана қоймай, байрақты бәсекелерде еліміздің атын халықаралық додаларда танытып жүр. Кейіпкеріміз еліміздегі мектептерде ІТ саласын дамытуға көп мүмкіндік берілгенін айтады.<blockquote>– Соңғы он жылдықта ІТ саласы қарқынды дамып келеді.&nbsp;Мүмкіндіктер шексіз дер едім. Себебі қазір ең нашар деген мектептердің өзі толыққанды компьютерлер, электронды тақталар және интернетпен қамтамасыз етілген. Ендігі кезекте информатика пәні мұғалімдері ғана емес барлық педагогтар ақпараттық технологияларды, бағдарламаларды меңгере түсуі қажет. Бүгінгі күні инновациялық әдістер мен ақпараттық технологияларды қолдану арқылы оқушының ойлау қабілетін арттырып, ізденуін дамытып, қызығушылығын ояту, белсенділігін арттыру – ең негізгі мақсат. Осы орайда мен қызмет ететін Мұстафа Шоқай атындағы №187 ақпараттық технология мектеп-лицейінде «ІТ математика» пилоттық жобасы бастау алды. 2023 жылы мектебімізге жоба аясында атқарылып жатқан шаралармен танысу мақсатында Қазақстан Ұлттық Ғылым академиясының академигі, математик, профессор, физика-математика ғылымдарының докторы Жұмаділдаев Асқар Серікұлұлы келіп, батасын беріп кеткен еді. Одан бөлек «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын іске асыру мақсатында мектебімізде «Bala QR» жобасы жүзеге асуда және Қызылорда облыстық «Ақпараттық технологиялар орталығы» қолдауымен «Grand Master бағдарламалау мектебі» арасында ақпараттық технология бағытындағы жұмысты жетілдіруде бірлескен жұмыс жүруде. ІТ мектеп-лицей ұстаздарын ақпараттық технологияның мүмкіндіктерін оқу-тәрбие үдерісінде тиімді пайдалану үшін тәжірибелерін тарату мақсатында дайындалған авторлық бағдарламалары «Толықтырылған шындық» AR мобильді қосымшасы арқылы «Әділетті Қазақстан: сапалы білім, адал ұрпақ, табысты ұлт» тақырыбында өткен педагогтардің облыстық тамыз кеңесінің шығармашылық көрме алаңында таныстырылады. Мектеп оқушылары «Smartlab» бағдарламалау үйірмесінде IT программалау тілдерін меңгеру арқылы заманауи веб парақшалар дайындап, видео контенттер жасап, «Робототехника» үйірмесінде оқушылар лего конструктормен жұмыс істей отырып, 3D үйірмелерінде 3 өлшемді графиканы, анимацияның 3D графикасында көрсетілуі және виртуалды әлем бойынша тур жасау әдістерін үйренуде, – дейді білімді жас маман.</blockquote>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Қайсыбір ұстаздың білігі шәкірт білімімен сараланады емес пе? Кейіпкеріміз қазіргі таңда оқушылардың математикаға қызығушылығы басым екенін ерекше атап өтті. Әсіресе, заманның жаңа саласы ІТ мамандығын игеруді көздейтіндер мамандықтың математика, информатика сынды пәндермен тығыз байланысты екенін ұққан.<blockquote>– Негізі, оқушыларды байқауларға қатыстырып олардың бойына сенімділік ұялата білу – басты мақсатым.&nbsp;Тек математика деп тоқтап қалмай, кез келген саладағы байқауларға қатыстырамын. Олардың жемістері де аз емес, өзіме ыстық болған алғашқы жетістіктеріме тоқталсам, 2023 жылы жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиаданың ІІ кезеңінде математика пәні бойынша Ханшайым Қалыбек алғыс хат, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің «Физика және математика» кафедрасының ұйымдастыруымен Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің 85 жылдығына орай облыстық ғылыми зерттеу жобалары байқауында «Жас зерттеуші» номинациясымен Бекарыс Шамшатдинов І дәрежелі дипломмен марапатталды. Сондай-ақ «Дарын» РҒПО ұйымдастыруымен өтетін ғылыми жобалар, пәндік олимпиадалар және басқа да «Ұлы өнертапқыштыққа алғашқы қадам» және тағы басқа додалардың қалалық, облыстық, тіпті республикалық кезеңдерінен жүлделі орындар иелендік. Мектеп тарихында үлкен жетістіктердің бірі – оқушым Ерболат Сәкен «Ұлы өнертапқыштыққа алғашқы қадам» инновациялық идеялардың республикалық байқауында «Компьютерлік графика және 3D модельдеу» номинациясының жеңімпазы атанып, Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі республикалық қосымша білім беру оқу-әдістемелік орталығының ІІ дәрежелі дипломымен марапатталды. Өзім үшін жетістіктің бірі – «Қазақстанда STEAM білім беруді дамытудың жол картасы шеңберінде» «Jana Talap» атты сертификатталған STEM тренерлерді даярлаудың халықаралық Қазақстан-Тайланд оқыту бағдарламасы бойынша 4-деңгейлі «Республикалық STEM тренер» мәртебесі бойынша оқуды сәтті аяқтап, сертификатталған тренер ретінде өз тәжірибеммен бөлісіп «Сабақта STEM оқыту әдістерін тиімді қолдану арқылы оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыру» мақсатында облыс көлемінде мұғалімдермен семинар-тренингтер өткіземін, – деді оқушыларының жетістігімен бөліскен ұстаз.</blockquote>Новатор ұстаздың айтуынша, биылғы оқу жылының басты жаңалығы – мұғалімдердің ЖИ (жасанды интеллект) қолдануы екен. Олар оқушыларды сабаққа қызықтыра білумен қатар оқу материалдарын түсіну оңай болу үшін ұстаздар қауымы жан-жақты заманауи технологияларды қолдануға тырысады.<blockquote>–&nbsp;Мен көбінесе STEAM технологиясын қолданамын. Ол жаратылыстану пәндерінің интеграциясы, яғни бір математика сабағының өзінде информатика, химия, физика сынды пәндердің ұғымдарын қолдана отырып, есептер шығарамыз. Біздің мектеп былтырғы оқу жылында Қазақстанда STEAM-білім беру бағытын дамыту жол картасының аясында «STEAM Mektep Advancement» атты мектептерді сертификаттау бағдарламасынан өткені үшін «Сaravan of Knowledge» КҚ және ҚР Оқу-ағарту вице-министрінің республика бойынша арнайы дипломы табысталған 19 мектептің қатарында болды, – дейді ол бізбен әңгімесінде.</blockquote>Білім алу жолында әуелі баланы сол пәнге қызықтыру маңызды. Қызығушылығы бар балаға оны терең меңгеруге, зерттеуге тырысады. &nbsp;Бұл ретте жас маманнан баланы қызықтыру әдісін сұрадық.<blockquote>– Бұл – әріптестерімізбен ең көп талқылайтын мәселелеріміздің бірі.&nbsp;Математика пәніне қызықтыра білу екі есе күшті талап ететіндіктен, әр сабақты бір-біріне ұқсамайтындай өтуге тырысамын. Көбіне оқушыларды топқа бөліп, математикалық платформаларды, ЖИ қолданып тапсырмалар беремін. Жекелей де, жұп болып та деңгейлік тапcырмаларды орындайды. Кейде үй тапсырмасына қосымша тақырыпқа сай фильмдерді көруге ұсынғанымда балалардың қуанғанын сөзбен жеткізе алмаймын. Оқушылардан жаттанды білімі бар құлтемір емес, өз сыни пікірі бар шығармашыл тұлға шығару – басты мақсат.&nbsp;Сол үшін, мектепте сабақ жоспарлауда шығармашылық тапсырмалар қосудан бөлек сабақтан тыс іс шаралар ұйымдастырып тұрамыз. Мысалы, математикалық квест, үздік ІТ жобалар конкурсы, өнертапқыштар конкурсы және мектепішілік олимпиадалар сынды түрлі бағыттағы сыныптан тыс жұмыстарды жиі өткізіп тұрамыз. Математика пәнін оқытуда қосымша материалдар мен ресурстар қолдану оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, материалды жақсырақ игеруіне көмектеседі. Мектебімізде математика, информатика және физика бірлестігінде ай сайын Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің «Физика және математика» кафедрасының оқытушы профессорларымен бірлескен әдістемелік жиындар өтіп отырады. Жоғарғы оқу орнында да пайдаланатын оқыту ресурстарын сол жерде талқылаймыз. Ал мен үшін пайдалы қосымша ресурстар көп. Мысалы, «Desmos» – интерактивті графиктер құруға арналған онлайн құрал. Ол оқушыларға графикалық есептерді визуализациялауға көмектеседі. «GeoGebra» – геометрия, алгебра, статистика және математикалық модельдеуді үйрету үшін интерактивті құралдар ұсынатын бағдарлама. «Prodigy Math Game» – бастауыш және орта мектеп оқушыларына арналған математикаға негізделген ойын, ол тапсырмаларды ойын арқылы орындауға мүмкіндік береді. Одан бөлек, цифрлық өлшеуіш құралдар, цифрлық транспортир, электронды сызғыш, инженерлік калькулятор, сөйлейтін шахмат пен геометриялық ойын карталарын да сабақ тақырыптарына сай бөліп қолдана береміз. Кейде роботымызды да қасыма көмекші етіп қоямын.Бұл материалдар мен ресурстар оқушылардың математикалық ойлауын дамытуға және олардың пәнді тереңірек меңгеруіне көмектеседі, – дейді ол.</blockquote>Математика пәнін үйретуде Ақжан Ахатайдың өзіндік тәсілдері де бар көрінеді. Бұл жайында ол былай деп түсіндірді.<blockquote>– Математика пәнін оқытуда ең маңызды аспектілер бірнеше негізгі бағыттарға бөлінеді.&nbsp;Солардың тек мен үшін маңызды үш озық тәсіліне тоқталып өтейін. Алғашқысы қолдану және практика. Теорияны тәжірибеде қолдану – математиканың тиімді меңгерудің кілті. Оқушылар әр түрлі есептерді шешу арқылы, математикалық заңдылықтарды нақты өмірде қалай пайдалануға болатынын көреді. Бұл тәсіл олардың білімдерін бекітіп, нақтылай түседі. Мәселені шешу. Математиканың басты мақсаты – күрделі мәселені жүйелі түрде шешуді үйрету. Оқушыларды өздігінен ойлануға, дұрыс шешім қабылдауға және түрлі шешу тәсілдерін іздеуге ынталандыру маңызды. Интерактивті оқыту және технологияларды пайдалану. Қазіргі уақытта интерактивті құралдар мен технологиялар математиканы оқытуда маңызды рөл атқарады. Виртуалды құралдар, интерактивті тақталар мен математикалық бағдарламалар оқушылардың қызығушылығын арттырып, материалды игеруді жеңілдетеді. Осы тәсілдер арқылы математика пәніне тиімді және қызықты етуге болады, – дейді.</blockquote>«Математиканы барлық пәннің атасы деп алсақ, информатиканы жас ғылыми пән екенін бәріміз білеміз» деген Ақжан қазіргі цифрлық технологиялар заманында екеуінің қажеттілігі бірдей деңгейде деп ойлайтынын айтады.<blockquote>– Болашақта жастар математика және информатика пәндерін тіпті тереңдетіп оқиды деп ойлаймын. Өйткені ғылым мен технология дамыған сайын олардың қажеттілігі де арта түседі емес пе?!, – дейді Ақжан Ахатай.</blockquote>Қалай десек те, дәл қазіргі сәтте ІТ саланы меңгеру заман талабы. Бұл ретте мектеп ұстаздарына да, сала мамандарына да жастарды заманауи салаға бағыттау, қызығушылығыын арттыру жауапкершілігі тұр. Ал Ақжан Ахатай сынды білімді жас мамандар бұл сенімнің үдесінен шығарына сенім мол.

Бала логикасын дамытуда математиканың маңызы зор

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Биылғы жылдың тамыз айында Ақжарма ауылдық округіне газ желісін тарту жұмыстары басталған еді. Құны 1 миллиард 260 миллион теңге болатын ауқымды жоба жоспарға сәйкес 10 ай мерзімде аяқталуы тиіс болатын.<blockquote>Дегенмен, мердігер мекеме «СМП – Қызылорда» ЖШС жыл соңына дейін көгілдір отынға қосуға бар күшті жұмылдырамыз деп отыр. Аталған ауылдық округке арнайы барып, жұмыс барысын пысықтаған қала әкімі Нұржан Ахатов: «Облыс әкімінің қолдауымен елдімекендерді көгілдір отынмен қамту жұмыстары қарқын алды. Биыл Ақжарма ауылдық округімен қатар Сабалақ саяжайына газ желісін тарту жұмыстары жүргізілуде. Ендігі кезекте мердігер компаниялар ауқымды жобаны сапалы аяқтауы қажет, – деді.</blockquote>Айту керек, ауылдарды көгілдір отынмен қамтудың тиімділігі орасан. Бұл кәсіпкерлікті дамытуға, ең бастысы, халықтың өмір сүру сапасын арттыруға мол мүмкіндік береді.Фото: Қала әкімдігі

Ақжармада ауқымды жоба жүзеге асуда

Көркейген қала: Барлығы тұрғындар игілігі үшін

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Соңғы жылдары қаланың инфрақұрылымы қарқын алған. Бұған автокөлік жолдары, көшелер мен жаяу жүргінші жолдарының жөнделуін, қайта жаңғыртылып, кеңейтілуін мысал етуге болады. Биыл қалада 92 жоба жүзеге аспақ.&nbsp;Сол жобаның бірі – жол-көлік инфрақұрылымын дамыту. Осы бағытта бюджеттің барлық көздерінен 6 милилард теңге қаралған.&nbsp;Осыған орай биыл біраз ауқымды жұмыс қолға алынды. Қала аумағында жөндеуден өтетін көшелер мен мердігер мекемелер анықталып, тиісті қаржы бөлінді. Тіпті қызу жұмыстың нәтижесі сезілуде. Тұрғындар мен қала қонақтарына қолайлы жағдай жасау үшін шаһарға кіретін күре тамыр жолдардың барлығына мән беріліп жатыр. Осы ретте, әуежай жолы мен Шиелі ауданынан кіре беріс жолдарға кеңейту жұмыстары жүргізілсе, «ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ арқылы «Қызылорда-Құмкөл» жолын қайта жаңғырту үшін техникалық-экономикалық негіздеме дайындалуда.Сонымен қатар еліміздің бас қаласы Астана бағытынан кіретін Сағымбаев көшесіне қайта жаңғырту жұмысы үшін жоба-сметалық құжаттары әзірленуде. Ал қаланың магистралды Яссауи мен Жаппасбай батыр көшелері, Тәуелсіздіктің 25 жылдығы даңғылы төрт жолақтыға кеңейтілді.Оған қоса Е.Көшербаев көшесі қайта жаңғыртылып, 96 көшеге күрделі, 34 көшеге орташа жол жөндеу және жаңа жол құрылысын салу жұмыстарын жүзеге асыру жоспарлануда.&nbsp;Айталық, Н.Назарбаев даңғылынан Тәуелсіздіктің 25 жылдығы даңғылына дейінгі аралықта жаңа жол құрылысы салынды. Сонымен бірге Сырдария жағалауының бойынан ескі базар мен «Мерей» шағын ауданы аралығына жаңа жол салу жоспарланған. Жаяу жүргінші жолдары бойынша биыл 2,3 миллиард теңге болатын 54 көшеге жаяу жүргіншілер жолы салынуда.&nbsp;Олардың 40 көшесі – қалада, Тасбөгет кентінен – 6, Белкөлден – 1, Қарауылтөбе ауылынан – 7 жаяу жүргінші жолы. Сондай-ақ жарықтандыру мәселесі де назардан тыс қалған емес. Қала көлемінде 81 көшені жарықтандыруға 1,4&nbsp;миллиард теңге бөлінген. Оның&nbsp;елу төрті – қалада, алтауы – Тасбөгетте,&nbsp;он бесі – Сабалақта,&nbsp;бесеуі – Белкөл кентінде, біреуі – Ақжарма ауылдық округінде қолға алынды. Биыл жол инфрақұрылымын жақсартуда жүзеге асқан тағы бір ауқымды жоба Жаппасбай батыр көшесінің қайта жаңғыртылып, 4 жолақты жолға кеңейтілуі.&nbsp;Жобаның мердігері – «УАД» ЖШС, техникалық қадағалаушы – «Тараз-Технопроект». Төрт жолақты жолдың ұзындығы – 3,3 шақырым. Жобада жаяу жүргіншілер жолын және жарықшамдар орнату қарастырылған. Жаппасбай батыр көшесі – қаладағы магистральды көшенің бірі.&nbsp;Бүгінде осы көшемен көліктер зулап жүріп жатыр. Ал тұрғындар болса, тек алғысын айтуда. Соның бірі – Жаппасбай батыр көшесінің тұрғыны Ибрагим Меңлібаев.<blockquote>– Шыны керек, қалада тұрғын үй, көше жөндеу болсын, қарқынды жұмыс жүруде.&nbsp;Сенесіз бе, біздің қаланың көшелерін басқа облыс орталығымен салыстырсаңыз, біздікі сапалы әрі түзу көшелер екендігі көңіл қуантады. Сырттан келген адамдардың өздері Қызылорданың көшесін мақтап жатады. Ол рас! Нәтиже бар, – дейді қала тұрғыны.</blockquote>Облыс&nbsp;әкімінің&nbsp;қолдауымен қалада ауқымды жұмыстар&nbsp;жүргізілді. Соның бірі – Қожа Ахмет Яссауи көшесін қайта жаңғыртуға арналды. Ұзындығы 3 шақырымға жуықтайтын көше 4 жолақтыға ауыстырылды. Жаяу жүргіншілер жолы салынып, толығымен жарықтандырылды. Аталған жоба бойынша құрылыс-монтаж жұмыстары 6 наурыздан бастап «Қыран» ЖШС-мен жүргізілді. Айта кету керек, қайта жаңғыртудан өтетін көшенің бойы қосымша абаттандырылды. Мұнан бөлек, көшені абаттандыру жұмыстарына 725 миллион теңге бөлінді. Жоба бойынша теміржолдың екі бетіне тұрғындардың серуендеуіне ыңғайлы аллеялар, жаяу жүргіншілер жолы салынады.&nbsp;Бұл көше халыққа қолайлы болуымен қатар, Қызылордаға жеткен пойыз жолаушыларының қаланың көркі, тазалығы туралы алғашқы ойын қалыптастырады. Осылайша қаланың орталық көшелері ғана емес, шет аймақтағы көшелер де кеңейтіліп, көркейтіледі.Аймақ басшысының тікелей қолдауымен «Самара-Шымкент-Қызылорда» аудандық маңызы бар автожолын жаңғырту жобасы жүзеге асырылуда. Оңтүстік өңірден қалаға кірер айналма көпір мен аспалы көпірдің арасын жалғайтын жолдың жаңғырту жобасын «УАД» ЖШС атқаруда. Екі ортадағы 4 жолаққа негізделген бұл жолдың ұзындығы 8434 метрді құрайды. Өңір басшысының қолдауымен қаладағы басты жолдар мен көшелердің аясы кеңейтілуде.&nbsp;Соның бірі – Тәуелсіздікке 25 жыл даңғылындағы қайта жаңғырту жұмысы. Бұл ауқымды жоба 27 тамыздан басталды. Ұзындығы 6 711 метрді құрайтын даңғыл екі жолақтыдан төрт жолақтыға ауыстырылады. Дәл осы кезде автожолдың да, даңғылдың да жұмысы қарқынды жүруде.Шаһарға сырттан келетін&nbsp;қонақтар кейінгі кезде шаһардың шырайлы жерлерін, кеңейтілген, түзу көшелерін көргендер жоғары бағасын беруде. Соның бірі – Ахмет Байболұлы. Ол – Шымкент қаласының тұрғыны.<blockquote>– Өзім Қызылорда қаласына тойға келгенмін. Шыны керек, қаланы танымай қалдым. Қатты өзгеріп кеткен, көшелеріне тәнті болдым. Қызылорданың көшелері тақтайдай тегіс, түп-түзу, жап-жарық. Көпке үлгі боларлықтай қалаға айналуда, – дейді&nbsp;мейман.</blockquote>А.НҰРЛЫ

Қала көшелері қайта жаңғыртылуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Ана мен бала денсаулығын сақтауға еліміздегі баса мән беріліп келеді. Бұл ретте медицинаның қарқынды дамуы өз септігін тигізуде. Бүгінде нәрестелердің айы-күні жетпей дүние есігін ашуы жиілеген. Ағзасы жетілмей дүние есігін ашса да, өмір сүруге ұмтылатын, оны жеңетін нәрестелер көп.&nbsp;Шала туған балалар – бұл медициналық және әлеуметтік проблема. Өкінішке қарай, жыл өткен сайын олардың саны азаяр емес. Демек, дәрігерлердің көмегіне мұқтаж бөбектер қатары да көбейе түсуде.Облыстық перинаталдық орталығында жыл басынан бері осы кезге дейін 400-ге жуық бала мерзімінен бұрын дүниеге келді. Орталықта шала туған сәбилерді күтуге, бағуға, оңалтуға қажетті жабдықтардың бәрі бар. 500-600 грамдық шақалақтарға өмір сыйлау дәрігерлердің дәстүрлі ісіне айналды десе болады. Айта кетейік, жыл басында бір жүкті ана 27 апта мерзімінде оперативті жолмен салмағы 570 грамм, бойы 32 сантиметр, алақанға сыятын шақалақты дүниеге әкелді. Өмір есігін ерте ашқан сәби ерекше күтімді, сапалы емдеуді, ұзақ уақыт бойы бақылауды қажет етті. Сол кезде ақ халаттылар баланың жанын сақтап қалу үшін барын салды. Ерекше күтімнің, білікті мамандардың, жоғары технологиялық құрал жабдықтардың арқасында аса ұқыптылықпен күтім жасалып, сапалы емдом жасалды. Үш айдан соң салмағы 2110 грамға жетіп аман-есен анасымен үйіне шықты. Міне, бұл орталықтағы жайттың бірі ғана.&nbsp; Неонатолог – сәби өміріндегі алғашқы дәрігер.&nbsp;Бұл мамандар жаңа туған нәрестелерді бақылап, емдейді. Шала туған нәрестелер жағдайында неонатологтар босануды қабылдап қана қоймай, басқа дәрігерлермен бірге сәбилердің өмірін сақтап қалуға атсалысады. Облыстық перинаталдық орталықтағы неонатология қызметі бойынша бөлім меңгерушісі Ләйла Бегалықызы: – Орталықта 500-600 грамнан басталатын шала туылған нәрестелер өмірге келді. Олардың терісі өте нәзік болады. Денесін ұстасаңыз, сол жер қызарып қалады. Шала туғандардың өздері мерзіміне қарай дәрежеге бөлінеді. Айталық, 500-999 грамдық сәбилер «экстрималды шала туған нәресте» деген дәрежеге жатады. Біздің аймақта бұл салмақта дүниеге келгендердің өмір сүру қабілеті 50 пайызды ғана құрайды. Әйткенмен осындай шақалақтарды аман алып қалу үшін күрестік. Оның өзі көп күшті қажет етеді. Оған қоса ата-анасының да ықпалы балаға тікелей әсер етеді. Туа салысымен балаға анасының уызын береміз. Іше алмаса да аузына тамызамыз. Арасында анасының кеудесіне де жатқызамыз. Өйткені бала оны сезіну керек. Жалпы аппараттағы емнен бөлек, осындай тәсілдерді пайдаланамыз. Өмірде нәрестенің шала туу себептері өте көп. Біріншіден, ол анасының денсаулығына тікелей байланысты. Мәселен, дені сау анадан дені сау бала дүниеге келеді. Дегенмен мерзімінен бұрын босануға түрткі болатын ең негізгі деген себептерді атап көрсетуге болады. Ең негізгілерінің бірі сыртқы факторларға, әсіресе, болашақ ана жұмысының химиялық, зиянды өндіріске қатыстылығына байланысты орын алады. Ұзақ уақыт тікесінен тік тұру, ұзақ жүру немесе бір қалыпта отыру өте зиян. Әйелдің ішкі жағдайы да, шектен тыс үрейлену, стресс, толқу тәуекелді еселендіре түседі. Сонымен қатар әйел мен ердің арасындағы жыныстық қатынас арқылы жұғатын инфекцияның түрі де себеп бола алады. Экологиялық аймақтың да әсері бар. Оған қоса әйел адам дұрыс тамақтанбаса да, әлеуметтік жағдай да үлкен рөл атқарады. Сондықтан болашақ ана бүкіл алаңдаушылықтар мен үрейлерді ысырып қойып, сабырлы болып, жақсы нәрсе ойлауы тиіс. Тағы бір айта кететін мәселе, жылданжылға шала туған шақалақтар саны азайып жатқан жоқ. Неге? Өйткені экологиялық аймақ болғандықтан әйелдердің денсаулығы да мәз емес. Ал босану жағына келсек, жыл артқан сайын оның саны төмендеп келеді. Карантиннің кезінде туу көрсеткіші жоғары болды. Бірақ одан кейін бұл көрсеткіш төмен түсті. Себебі қазір көбі жұмысбасты, күйбең тірлікпен жүр. Маман ретінде айтарым, болашақ аналар жүктілікті жоспарлау кезінде алдын ала дайындалу керек. Алайда көбіне қазақ әйелдері дайындала бермейді. Денсаулыққа қарамайды. Соның салдарынан шала туғандар саны артады, – деді бөлім меңгерушісі.&nbsp; &nbsp; Дені сау баланы өмірге әкелу үшін ананың денсаулығы маңызды. Болашақ аналар осыған баса көңіл бөлгені абзал.<blockquote>– Мезгілінен бұрын босану – жатыр қабырғасынан дұрыс орналасқан плацентаның жартылай және толық бөлінуі, ұрық туылғанға дейін жүктілік немесе босану кезінде орын алады.&nbsp;Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының анықтауы бойынша егер жүктілік 22 апта және одан аса мерзімде тоқтатылса, ал нәресте салмағы 500 грамм және одан асса және жаңа туған нәресте 7 күн ішінде өмір сүріп кетсе, онда босану мезгілінен бұрын және іштегі нәресте салмағы экстрималды төмен болып саналады. Қазір мерзімінен бұрын босанып қалатын аналар саны көп. Әсіресе Жаңақорған, Арал, Қазалы аудандарында. Әрине, мұның түрлі себебі бар. Кейбірінің қан қысымы көтеріліп кетеді. Одан кейін уақытынан бұрын су кетіп қалуы мүмкін. Жалпы ерте босанып қоймас үшін әйелдер жүктілікті дұрыстап жоспарлауы қажет. Яғни денсаулықты күтуден бастау керек. Егер де оларда жүрек, бүйрек жағынан қосымша аурулары болмаса, әйелде ондай патология кездеспейді. Кей әйелдерде созылмалы бүйрек ауруы жиі кездеседі. Оған қоса қант диабетімен ауыратын нәзік жандар үшін де қауіпті. Сондай-ақ инфекция жұқтырған әйелдер емделмей келетін кездері де болады. Міне, соның салдарынан бала шала туылады. Тағы бір айта кететін мәселе, кей жағдайда босанған әйел баласын емізіп жүріп артынша тағы да көтеріп қойса, жатыр мойны жетіспеушілігі орын алады. Яғни жатыр мойны баланы ұстап түра алмайды. Мұның соңы ерте босануға алып келеді. Негізі мерзімінен ерте босанып қалған аналар ол үшін өздерін кінәламауы тиіс. Өйткені өзін кінәлау сезімі өмір шындығына шынайы қарауға кедергі келтіреді. Ал ананың жинақы әрі салқынқанды болуы бөбек үшін өте қажет. Ана сәбиге тыныштық, сүйіспеншілік, бәрі жақсы болады деген сенімділік бере алады. Себебі балалардың айналадағы құбылысты сезіп жататыны және біздің көңіл-күйіміздің оларға әсер ететіні белгілі. Сонымен қатар жас босанған анаға оның жақындарының, бөбектің әкесі мен өзге де туған-туыстарының қолдауы өте қажет, – деді акушер-гинеколог Сымбат Құлмағанбетова.</blockquote>Аз салмақта туылған нәрестелерді күтіп-баптап, өмірге икемдеп, аман алып қалуда неонатолог-дәрігерлер мен балалар мейіргерлерінің еңбегі өлшеусіз.<blockquote>– Өз тәжірибемде шала туған сәбилермен жиі кездестім.&nbsp;Есімде ерекше қалған бір жағдай бар. Бір нәресте 28-ші аптада туылып, салмағы шамамен 900 грамм ғана болды. Оған арнайы инкубатор мен тыныс алу аппараттары қажет еді, себебі өкпесі толық жетілмеген болатын. Осы сәбиге ерекше күтім жасалды, оның әрбір дем алысы мен дене қызуын қатаң бақылауда ұстадық. Содан ол шамамен екі жарым ай инкубаторда жатты. Осы кезеңде сәбидің салмағы 2 келіге дейін көтеріліп, өздігінен тыныс ала бастаған кезде ғана ауруханадан шығару мүмкіндігі туды. Нәресте ата-анасымен үйіне сау күйде оралуы үшін шамамен үш айдай күтім қажет болды. Шала туған сәбилер – бұл жүкті кезеңнің 37-ші аптасына дейін туған балалар. Олардың ағзасы толық жетіліп үлгірмегендіктен, ерекше күтімді қажет етеді. Сонымен қатар дене салмағының төмендігімен, тыныс алу жүйесінің толық қалыптаспауымен және иммундық жүйенің әлсіздігімен ерекшеленеді. Сол себепті біз әрдайым шала туған сәбилерге мұқият, арнайы күтім көрсетеміз. Бұл – біздің міндетіміз. Шала туған сәбилерге күтім жасау үшін ең алдымен жылы ортада ұстау, тыныс алуына көмектесу және тамақтандыру маңызды. Сәбилерді инкубаторда ұстау олардың дене температурасының тұрақты болуын қамтамасыз етеді, ал кейбіріне арнайы құрылғылар арқылы қосымша оттегі беріледі. Қоректендіру кезінде, егер олар өздігінен емізуді үйренбесе, зонд немесе арнайы бөтелкелер пайдаланылады. Сонымен қатар инфекциялардан қорғау үшін барлық процедуралар стерильді жағдайда жүргізіледі. Мерзімінен бұрын туған сәбилердің қалыпты дамып, жетілуі үшін ата-аналардың, дәрігерлер мен мейіргерлердің ынтымақтастығы өте маңызды. Осы бөлімде жұмыс істегендіктен әр балаға өз баламыздай қараймыз. Олардың өмірі үшін күресеміз. Кейіннен барлық қауіп артта қалып, олар үйіне аман-есен шығар кезде біз де қуанып жүреміз, – дейді мейіргер Айман Күлдеева.</blockquote>Бүгінде әйелдер арасында темекі шегу «сәнге» айналды. Ол жүктілік кезінде нәресте денсаулығына теріс әсер етеді. Егер сіз жүкті болғанға дейін темекі шегіп, бірақ бала біткеннен кейін немесе жүктілік туралы білгеннен соң темекіні тастайтын болсаңыз, қиындықпен босану тәуекелі екі есе кемиді. Егер сіз жүкті бола тұрып, темекіні тастамасаңыз, нәрестеңіздің шала туу, әсіресе, 30 аптадан ерте туып қалу қаупі бар. Міне, осы мәселені де мамандар назардан тыс қалдырмады. Сонымен бірге әкенің темекі шегуі де қолайсыздықтар туғызады. Сондай-ақ болашақ ананың жасы да мерзімінен бұрын босану қаупін күшейтеді. Егер ол тым жас (15-18 жаста) немесе керісінше 35-40 жастан асқан болса, гормоналды теңсіздік салдарынан мерзімінен бұрын туу тәуекелі арта түседі. Жыныстық аурулардың да өзіндік салдарлары күшті. Сонымен қатар болашақ ананың диетасы, әсіресе, егер жүкті болғанға дейін ол ашығу тәсілін қолданып, арықтаумен айналысса, ол да айрықша назар аударуға тұрарлық. Мұндай әйелдерде гормоналдық қызмет зардап шегіп, күрт арықтау да көбіне-көп мерзімінен бұрын босану тәуекелінің факторына айналып жатады. Сондай-ақ, егер ананың жүрегі, бүйрегі немесе өкпесі ауырса, олар жиі асқынып тұрса, ол міндетті түрде бөбекке әсер етеді. Сондықтан ондай әйелдерге жүктілікті алдын ала жоспарлау және өз ауруларын мұқият емдету жөнінде кеңес беріледі. Жүктілік кезінде ота жасату мен жарақат алу, токсикоз да қауіпті.Ал әлемдегі ең шала туған баланың салмағы – 244 грамм. Бір қуанарлығы, бала аман қалған. Сонымен қатар Германияда жүктіліктің 25 аптасында дүниеге келген, салмағы 250 грамм ғана болатын бөбекті аман алып қалудың сәті түскен. Ресейде бүгінде 500-700 грамм салмақтағы нәрестелерді аман алып қалуда.. Жоғарыда атап кеткендей, баланың шала тууы сирек кездесетін жағдай емес. Статистикаға сәйкес, жүкті әйелдердің 100 пайызының 5-10 пайызы шалабайларды дүниеге әкеледі. Осыдан біршама жыл бұрын шала туған балалардың тірі қалуы екіталай еді. Ал бүгінгі медицинаның қарқынды дамып жатқан уақытында салмағы аз, шала туған нәрестелер адам қатарына қосылып жатыр. 25 аптада, тіпті одан да аз аптада дүниеге келіп, небәрі 1000 грамм болып туатын балалар да бар. Медицинада мұндай балаларды «экстрималды шала туған нәресте» деп атайды екен.Фото:bilim-all.kzА.НҰРЛЫ

Шалабайларды өмірге бейімдеуге аймақ медицинасы қауқарлы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Мемлекет басшысы халыққа Жолдауында 2025 жыл – «Жұмысшы мамандықтар жылы» деп атады. Қазіргі таңда, өңірде 28 колледж бар. Оның ішінде 19 колледжде 45 мамандық 49 біліктілік бойынша жұмысшы кадрларды даярлау жүзеге асырып келеді. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің баспасөз алаңында өткен брифингте облыстық білім басқармасы басшысының міндетін атқарушы Бағдат Бердәулетов айтты.Аймақта студенттердің 35,7 пайызы жұмысшы мамандығы бойынша білім алып жатыр.<blockquote>– Облыстық білім басқармасы Жолдаудан туындайтын тапсырмаларды жүзеге асыру мақсатында ағымдағы жылы аймақтағы техникалық және кәсіптік білім беру саласын дамытудың кешенді іс-шаралар жоспарын әзірлеуде. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес 2025 жылы 9 сыныпты бітірушілердің жұмысшы және орта буын мамандықтары бойынша білім алуға ниетті жастарды 100 пайызтегін кәсіптік біліммен қамту жоспарланған болатын. Осыған орай, келесі жылға республикалық бюджеттен 2200 орын, жергілікті бюджеттен 3108 орын, барлығы – 5308 орын мемлекеттік тапсырыс бөлініп отыр, – деді Бағдат Бердәулетов.</blockquote>Баланы отбасында тәрбиелеу қағидатын ұстанатын және баласын балабақшаға жіберуге асықпайтын ата-аналар үшін консультациялық пунктердің желісі кеңеюде. Қызылорда облысында ата-аналарға арналған 161 консультациялық пункт жұмыс істейді.<blockquote>– &nbsp;Жыл басынан бері консультациялық пункттерге 312 бала қамтылып, олардың білім, білік дағдыларын қалыптастыруға бағытталған жұмыстар жүргізілді. Аймақтағы мектепке дейінгі ұйымдардың базасында инновациялық педагогикалық тәжірибелерді тарататын 48 құзыреттілік орталық жұмыс істейді. Биыл алғаш рет мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтері бірінші сыныпқа келетін барлық мектепке дейінгі ұйымдар тәрбиеленушілерінің жеке даму карталарын цифрлық форматта толтыруда. Бүгінгі таңда облыста мектеп жасына дейінгі балалардың 100 % жеке даму картасы толтырылған, – деді Бағдат Камбозұлы.</blockquote><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/R_BALA_A_TE_M_MKINDIK_7274500bce.jpg" alt="ӘР БАЛАҒА ТЕҢ МҮМКІНДІК.jpg">Фото: <a href="https://baq.kz/toqaev-2025-zhyldy-zhumysshy-mamandyqtary-zhyly-dep-zhariyalady-339582/">baq.kz</a>

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары