<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Сыр өңірінде Біржан Ділмановтың есімі танымал. Ол – таланты шебер, ұста. «Жетіген Саз аспаптары» серіктестігінің директоры. Жас болғанмен бүгінде бұл кәсіпті жете меңгеріп, облыс көлемінде ғана емес, республика төңірегінде тапсырыс қабылдап келеді. Бос уақытының аз болуы содан. Кейіпкерімізге телефон шалғанда да осыны байқадық. Алайда екінің бірінің қолынан келе бермейтін ұсталық өнерді серік еткен Біржан барлық сауалымызға жауап берді.– Біржан, домбыра жасауды қайдан үйрендіңіз?– Бірі білер, бірі білмес, менің әкем де ұста. Домбыра жасауды ол кісі бұрыннан жанына серік еткен. Негізгі жұмысы да, кәсібі де, табысы да сол. Мен де әке жолын қудым. Жалпы мен үшін домбыра жасау кәсіп емес. Өзіме ұнаған, өзім ұнатқан іске адалдық таныту деп білемін. Соның нәтижесінде арнайы шеберхана аштым.– Дана Абай «Жан аямай кәсіп қыл» деп үндеген. Шеберхана жұмысы, жалпы кәсібіңіз жайлы тарқатсаңыз.Қазір ұлттық аспабымызға деген сұраныс қандай?– «Нәтижелі жұмыспен қамту жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығы арқылы 14 млн теңге несие алдым. Бүгінде «Жетіген Саз аспаптары» ЖШС аштым. Шиелі ауданында бастаған кәсіпті облыс көлемінде дамытып келемін. Идеямды игілікке айналдырғаныма ризамын. Сұранысқа келер болсақ, тұтынушы көп. Облыстан жиі түседі. Өзге қалалардан да сұраныс айтарлықтай. Мәселен, Ақтау қаласы, Қостанай, Қарағанды облыстарынан тапсырыс берушілер бар. «Әр шаңырақта бір домбыра ілулі тұру керек» деген қазақпыз. Сұраныстың көп болуы, ұлттық аспапқа деген құштарлықтың ортаймауы осыған айғақ.– Домбырадан басқа қандай аспап жасайсыз? Құны қалтаға қонымды шығар…– Шеберханада 30-дан астам ұлттық аспаптың түрін жасаймыз. Облыстағы 5 ауданның ансамбльдеріне аспаптар жасадық. Оның ішіне қыл қобыз, жетіген, прима қобыз, оркестрдегі басқа аспаптар, жетіген, бас домбыра бар.Бізде “арзанның сорпасы татымайды” деген ұстаным қалыптасқан. Тұтынушыдан шағым түспеуін, қолдан жасалған дүниенің ұзаққа жарауын, сапасын қадағалаймыз. Ең қымбат домбыра 450 мың теңге тұрады. Оны бастан-аяқ өзім жасадым. Қымбат сұрыптағы «қара ағаш» деп аталатын африкалық ағаштан жасалған.– Домбыра жасау үшін қанша уақыт керек?– Киім тігу оңай шығар. Оны белгілі бір уақытта аяқтауға болады. Есік-терезе жасауға да айтарлықтай көп уақыт кете қоймас. Бірақ бәрі өзі ісінің маманына, яки тігінші мен шебердің жұмысына байланысты. Сосын жоғарыда атап өткенімдей, сапаға байланысты. Мәселен, менің 450 мың теңге тұрады деген домбыраны жасауыма 6 ай уақыт кетті. Бұл оңай шаруа емес. Бүгін бастап, ертең аяқтай алмаймыз. Қанша энергия, қаншама көз майы кетеді. Бірақ қазір шеберханада мүмкіндік көп, алтынқолды шеберлер де бар. Егер қажетті деген заттардың барлығы болса, бір апта отырып, толық аяқтауға болады.– Әңгімеңізге рақмет! &nbsp;

Біржан Ділманов: 30-дан астам ұлттық аспаптың түрін жасаймын

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. &nbsp;Ұлттық ойындағы ат спортынан жетістігіміз көп. Құрылғанына 12 жылдан асқан аймақ шабандоздары ат спортының кез келген түрінен үздік үштікте келеді. Биыл да өңір спортшылары республикалық жарыстарда төбе көрсетіп, аймақ намысын қорғады. Ұлттық спорттың дамуына үлес қосып жүрген білікті бапкер, облыс құрамасының белді жаттықтырушысы Сламхан Боранбаевтан Сыр шабандоздарының биылғы қарқынын білдік.– Сламхан аға, жаз мезгілі ұлттық спорт, оның ішінде бәйге, көкпар секілді жорға жарыстарының қызар шағы. Биыл облыс құрамасы жанкүйерлерді қандай жетістіктермен қуантты?– Биыл жыл табысты басталды. Ел чемпионаттарында жеңіс тұғырында жүрдік, жастар ұлттық құрама сапын толықтырды. Көкпардан сол үштік тұғырдан түспесек, аударыспақ пен жамбы атудан алтын тұғыр бұйырып келеді. Теңге ілуде де жаман емеспіз. Бұйырса саяткерлік спортын да биікке көтереміз деген жоспар бар. Алғашқы бастамасы ретінде биыл ел чемпионатын біздің өңірде өткіздік. Елорда төрінде өткен жамбы атудан Ақәділ Пернебай кезеңнің 3 стилі бойынша ешкімге дес бермей, мерген екенін дәлелдеді. Түрік стилінен 1-орын, өзге де түрлерінен күмісті олжалап, жалпы кезеңнің қорытындысында чемпион атанды. Осылайша Ғалымжан Өміртай мен Наурызқожа Әмзеевтен тәлім алған Ақәділ ел чемпионатында атой салды. Негізінде Ақәділдің әкесі Бекқали Өзенбаев та кезінде әрдайым жеңімпаз атанатын. Енді перзенті ұрпақтар сабақтастығын жалғап, жасындай жарқылдай бастады. Сондай-ақ Ғалымжан 2019 жылы жамбы атудан ел біріншілігінде алғаш рет Сыр еліне алтын сыйласа, бұл жолы оған қола бұйырып, олжалы оралды. Ересектер арасындағы теңге ілуден Исрайыл Айдар 3-орынды иеленіп, Түркияның Стамбул қаласында өтіп жатқан V этноспорт мәдени фестиваліне жолдама алды. Биылғы жылдың тағы бір жетістігі, 14 жас шабандоз «Спорт шебері» атағына қол жеткізді. 12 балуан көкпардан, екеуі аударыспақтан. Міне, осындай оғландар облыстың атын оздырып, бәйгеде барын салып жүр.– Ересектердің бәсі белгілі. Жастардың ат спортына деген қызығушылығы қалай?– Жасыратыны жоқ, ат спортында тек ауыл балалары жүр десек болады. Аға-буынның ізін жалғайтын жастарымыз жетерлік. Жуырда Көкшетау қаласында жасөспірімдер арасында ел чемпионатының жалауы желбірейтін болады. Бұл сында 2005-2007 жылы туған жасөпірімдер бақ сынайды. Ал, күзде көшпенділер ойыны басталады. Оған қатысуға да мүмкіндігіміз бар. Ол үшін тамызда іріктеуден сүрінбей өтуіміз керек. Жігіттер сақадай сай, бұйырса ол тұғырды да бағындыратын боламыз.– Олимпиадалық спорт түрлеріне қолдаудың жоғары екенін білеміз. Ат спортындағы жағдай қалай?– Кез келген спорт түріне қолдау керек. Біреуіне көңіл бөліп, біреуіне бөлмей қалу деген болмау керек. Қолдау болса нәтиже жоғары болады. Біздің жағдай жақсы деуге келіңкіремейді. Қаржылық қолдау керек. Бәрінен бұрын астарындағы тұлпарларына тіреу болса. Шыны керек, көз көріп жүр, шабандоз¬дардың жаттығатын алаңы болғанымен, ешқандай жағдай жасал¬маған. Аттар да адам секілді, шарша¬ғанда көлеңке керек, жатты-ғудан кейін суытып, қалпына қайта келтіру керек. Мұның барлығы үлкен жұмыс, оны күнделікті жаттығу барысында байқап жүрміз. Жалпы біздің елде спортқа көбірек көңіл бөлінеді. Қай спортты алсаңызда арнайы жаттығу залы, қажетті саймандары жетерлік. Әрине, ат спортына да қолдау бар, бірақ ойдағыдай емес. Қазір жылқылардың барлығы Қыркеңсе ауылында, күнделікті жаттығуға аудан орталығына келіп-кету үлкен мәселе. Келгеннен соң жаттығатын алаңның бүгінгі жайы көңіл көншітпейді. Әрине, бұл аудан шешетін мәселе емес. Екіншіден, құс ұшырып, тазы жүгіртуді де қолға алдық, келер жылы ел чемпионаттарында саңлақтар топ жаратын болады.– Жаттығу алаңдарын жақсарту үшін бапкерлер тарапынан ұсыныстар болды ма?– Қазір аудан орталығындағы арнайы алаңның айналасына жасауға тиісті жұмыстарды тізбектеп, жоба-сметасын жасап қойдық. Алаңды қоршау, көрермендер отыратын орындықтар, жылқы өнімі мен құрал-саймандарын сататын дүңгершіктер және жануарлардың тынығатын орындарын салу жоспарда бар. Мұндағы мақсат – ұлттық спорттың деңгейін көтеріп, өскелең ұрпақты осы жолға тәрбиелеу. Өйткені, атадан келе жатқан, қанымызға сіңген өнерді біз дәріптемесек, кім дәріптейді. Әрине, мұның барлығы алдағы уақыттың еншісінде, дегенмен, тездетіп, ат спортына жағдай жасамасақ біріншіліктегі көрсеткішіміз құлдырайды.&nbsp;

Сыр елінің шабандоздары үздік үштікте

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Мұнай бағасы қоғам үшін қашанда құнды. Бірақ одан алынатын шикізатты өңдеу бөлек &nbsp;мәселе. Салада білікті мамандардың жетіспеушілігі де алаңдатады. Осы тұста жас маман Бейбіт Әбдібекпен саланың болашағы мен назар аударуды қажет ететін мәселелер жөнінде әңгіме қозғадық. Айта кетерлігі, Сырбойылық Бейбіт Оразбекұлы мұнай-химия саласының ғылыми-техника магистрі, SinGO фильтр жобасының идея авторы.‒ Бейбіт, сіздің Назарбаев зияткерлік мектебінің үздік түлегі екеніңізден хабардармыз. Ғылым мен білімді тоғыстырған мектептегі ізденісіңіз жоғары оқу орнында, тәжірибе алаңында қалай жалғасты? Қазір қандай жобалар бойынша жұмыс істеудесіз? Әңгімемізді салаға қадам басқан сәтіңізден бастасақ…‒ Мұнай-химия саласына келгеніме жылға жуықтады. Бұл сферада сол уақытқа дейін жұмыс істеп көрмедім әрі менде тәжірибе де болмады. Бірақ мамандығыма деген қызығушылығымның арқасында саланы зерттеуге құштарлығым артты. Өзіңіз білесіз, Қызылорда қаласында мұнай өңдеу, мұнай өнімдерінен материал дайындау төмен деңгейде, бізге Атырау, Ақтөбе қаласындағы жоғары инфраструктура жетіспейді. Қазіргі таңда осыны егжей-тегжейлі зерттеу үстіндемін, оған қоса ғылыми-педагогикалық бағытта жобалар жасалуда.‒ Суды тазалайтын SinGO фильтр жобасын жасауға идея қайдан келді және бұл құрылғының мүмкіндіктері қандай?‒ Бұл жобаны бастау, зерттеу жұмыстарын жүргізу тікелей ғылыми жетекшіммен байланысты болды. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да ғылыми жетекшім, профессор Азат Сейітханмен бірге Алматы қаласындағы барлық ауыз суға зерттеу жүргіздім. Тынымсыз еңбек пен білімді талап ететін ізденіс нәтижесінде су тазалығы өте нашар, ішуге жарамсыз екенін байқадым. Біз жасап шығарған SinGO су тазалау фильтрлары суды барлық ауыр металдар (Fe,Cu) мен хлордан (Cl) тазалайды. Қазір осы жобаны әрі қарай дамыту жоспарлануда.‒ Бұл саланың жылдар бойы зерттеліп келе жатқаны белгілі. Десек те шикізат өңдеудің ғылымға беймәлім тұстары қандай?‒ Дұрыс айтасыз, мұнай-химия саласы толық зерттелген сфераның бірі. Бізде мұнай өңдеу аппараттарының жұмыс істеу сатысы стандартты саналады. Өкінішке қарай шикізат өңдеу кезінде адам ағзасына көп зиян келеді, олар жұмыс барысында белгілі бір деңгейде улы газдар жұтады, сол себепті сала мамандарының қауіпсіздігіне жіті көңіл бөлу керек деп ойлаймын.‒ Мұнайдан шикізат алудың артықшылығы көп. Кемшілігі жайлы не айтасыз?‒ Иә, мұнайдан 99 түрлі өнім шығады деген &nbsp;ақпарат бар, сол себепті мұнайды бағалы қазба ретінде қарастыруға болады. Қазіргі таңда елімізде мұнай өңдеу саласында толық дамыған технологиялар қолданылады. Көбіне бізге Қытай және Германиядан технологиялық қондырғылар жеткізіледі, бірақ оларды сатып алу, жөндеу жұмыстары қымбатқа түседі. Сондай-ақ &nbsp;білікті мамандар жетіспейді. Саланың басты кемшіліктері деп осыны айтар едім.‒ «Болашақта мұнай қоры таусылуы мүмкін және сала мамандарының жұмыссыз қалу қаупі бар» дегенді айтады зерттеушілер. Сіздің пікіріңіз қандай? Елде мұнай өңдеу ісін жолға қою үшін не істеу керек?‒ Елімізде мұнай қоры әлі де көп, шамамен 100 жылға жетеді деп болжанған. Әрине, “қара алтын” күннің бір уағында таусылуы мүмкін, сол себепті де ақырындап альтернативті энергия көздеріне ауысудамыз. Бірақ өзге мемлекеттермен салыстырғанда Қазақстандағы өндіріс әлі күнге артта келе жатыр. Сондықтан тезірек күн энергиясы, жел, су сынды баламалы қуат көздеріне ауысу қажет. Бұл ‒ уақыт күтірмейтін мәселе.‒ Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Бейбіт Оразбекұлы: SinGO фильтр – болашақ жобасы

Алмас Алматов: Сыр елі – үлгі-өнегені ұстанған қасиетті өлке

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Ғасырлар бойы ауыздан-ауызға тарап, мұра болып жеткен жыршылық өнерді жалғастырушылар жетерлік. Жан тебірентер терменің мақамын бұзбай, нақышына келтіре орындап жүрген Малика Маратқызы соның қатарында. 4-сыныпта домбыра үйірмесіне қатысып, 13 жасында жыр айтуды бастаған кейіпкеріміз – Қармақшыдағы Көшеней Рүстембеков атындағы жыраулар үйінің шәкірті. Қазақтың қара домбырасының үнін әуелетіп, киелі өнерді дәріптеп жүрген жасқа Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетіндегі дәстүрлі музыка өнері кафедрасының аға оқытушысы Руслан Ахметов жетекшілік жасайды.– Малика, сізді жыршы ретінде танимыз. Оқырманға таңсық тағы қандай қырыңыз бар?– Қолыма қойын дәптер алып, өлең түртетінім бар. Шығар-машылық адамы болған соң көп нәрсеге уақыт жоғалтқым келмейді. Кітап оқығанды ұнатамын. Бәлкім уақыт өте басқа қырынан да танып қаларсыздар. Бір ғана өзгермейтін дүние бар. Ешқашан қолымнан домбыра түспейтіні анық.– Өнерге келуіңізге не түрткі болды? Қаннан берілген қасиет пе?– Өнерге тоқталуыма кезінде ата-анам қарсы болған еді. Кейін рұқсатын берді. Дегенмен де өнер адамы бо¬луды бала кезден қаладым. Арманымды қалайда жүзеге асыру керек деген ойда болдым. Домбыраға деген қызығушылығым ерекше болатын. Қадірлі аспаптың құлағында ойнауды мақсат тұттым. 4-сыныптан бастап домбыра үйірмесіне бардым. Ұстазым – Айгүл Жағалова. Сол кісіге қызығып өстім. Өнерге келуім қаннан берілген қасиет. Атам жырау, ақын кісі болған. Жорықбай деген. Қазір аға-апайларымыз сол кісінің жырын айтуда. Мұның өзі мен үшін үлкен мақтаныш. Сондықтан да бойымдағы өнерді қаннан берілген қасиет деп толық айта аламын.– Бұған дейін бірнеше байқауда суырылып шы¬ғып, топ жардыңыз. Жақында «Арқада Наушаубайдың Нұржаны өткен» атты республикалық байқауда бас жүлде еншілепсіз. Талап қандай еді, қиындық болмады ма?– Тобыл қаласында өткен республикалық жыр-терме, дәстүрлі ән орындаушылар байқауына барлығы 18 өнерпаз қатысты. Соның ішінен үздік шығу маған бұйырыпты. Байқау шарты бойынша қатысушы екі әннен орындауы керек. Еркін тақырыпта өңіріміздің мақтанышы, тарихи тұлға Базар атамыздың термесін орындадым. Ал Нұржан Наушабайұлы шығармасын дәріптеуде «Тақпақ» атты өлеңін Сырдың мақамына салып айттым. Ешқандай қиындық туындамады. Мен атақ үшін өнер көретпеймін. Өзіме ұнайтын іспен айналысу – өмірлік ұстанымым.– Кімнің жыры жаныңызға жақын?– Бұл жерде «мына кісінің жырлары жаныма жақын» деп айта алмаймын. Егер әншілік, бишілік тағы басқа өнер болса, ол кезде біреуге еліктеуге, біреуді үлгі тұтып жақын тартуға болар. Бірақ жыршылық өнерге бұл жат. Жыр өнері болған соң барлық ақын, жырауларды оқып, жырын жаттаймыз. Тек Сыр өңірімен ғана шектелмейміз.– «Жырау», «жыршы» деп жатамыз. Екеуінің айырмашылығы неде?– Жыршы мен жырауды көп жағдайда ажырата алмайды. Жалпы екеуі екі мағына береді. Мәселен, жырау – өзінің жанынан өлең шығарып, мақам сазға салатын, соны орындайтын кісі. Базар жырау деп жатамыз. Базар жыраудың жырын орындап жүрміз. Жырау – қазақ әдебиетінің көрнекі өкілі. Әдебиетте де, тарихта да маңызды орын алар тұлға. «Жырау – эпикалық дастандар мен толғауларды орындайтын халық поэзиясының өкілі. «Жыр» сөзінен туындайды» деген түсінік «Қазақ әдебиетінің энциклопедиясында» берілген. Жыршы – бір термені алып, мақам сазға орнықтырып, соны орындаушы. Дастандарды, термелерді орындаушы. «Жыршы – жыр айтушы, таратушы. Жыршылар домбыраның не қобыздың сүйемелдеуімен мақаммен, әнмен айтады. Жыршы жыраулармен бірге өмір сүрген және оған дейін де болған. Әдебиет тарихында жыршылар орны ерекше. Себебі бүкіл жыраулар поэзиясы болсын, эпостық жыр¬лар бол¬сын, халық ауыз әдебиетінің барлық үлгілері осы жыршылар арқылы жеткен. Олар өзі жырлайтын шығармаларын, толғауын белгілі бір аспаппен сүйе¬мелдеп, кейде әуенге салып айтқан. Жыршы – тек жырды жеткізуші ғана емес, ұлы өнер иесі.– Домбыра тартуды қайдан үйрендіңіз?– Менің домбыраға жақын екенімді білсе де, домбыраны бір күнде үйренгенімді көбісі біле бермес. Жоғарыда айтып өткен Айгүл ұстазымның Жұлдызай деген қызы болатын. Сол қыз термеде оқитын, өзі бастап маған үйреткен еді. Қызығушылығымнан болар бір сәтте, бір күнде үйреніп алыппын. Сабақтан қашып кетіп, биге барамын деп домбыраға баратынмын. Ұстазымның да берген тәлімі көп. Әр жеткен жетістігім маған бар білгенін үйреткен ұстаздарымның арқасы. Алдағы уақытта мен секілді домбыраға қызығушылық танытқан бүлдіршіндердің арманын орындауға жұмыс істеуге асықпын.– Сұқбатыңызға рақмет!

Малика Маратқызы: Өнерге келуіме ата-анам қарсы болды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. «Well coffeе» ‒ қала тұрғындарының сүйікті орны. Ондағы тыныштық пен әдемі дизайн келушінің кофеден асықпай дәм татып, демалуына жағдай жасайды. Осы аптада біз «Well coffeе»-нің иесі Фархадпен бизнес және кофейня тақырыбында әңгіме өрбіттік.‒ Фархад, «Well coffeе» жобасы қалаға келмес бұрын, Қытайда кәсіп бастағаныңыздан хабардармыз. Әңгімемізді «аспан асты еліндегі» кезеңдерден бастасақ. Қытай халқынан көп нәрсе үйренген боларсыз…‒ Қаладағы №101 мектепте білім алып жүрген уақытта физика-информатика тақырыбында ғылыми жобалар жазумен айналыстым. Ал мектеп бітірер тұста ІТ саласы бойынша Қытай халық республикасының білім грантын жеңіп алып, оқуға түстім. Қытайдың Ухань қаласында бес жылға созылған студенттік кезең басқа мәдениет, өзге орта болған соң керемет өтті деп айта аламын. Қытай халқы білімге өте құштар. Мысалы, ел ішінде кітапхана көп десек те, 11-20 қабатты кітапхананың өзінен орын табу қиын болатын. Қытайда жүрген кезімде біршама кәсіпорын, зауыттарда жұмыс жасап, бизнес модельдерді үйрене бастадым. Одан бөлек кайдзен жүйесіне дағдыландым, себебі қытайлықтар жұмыс сапасы мен уақытқа аса қатты мән береді. Ухань қаласының өзінде 10 миллион халық тұрады, сондықтан бәсекеге де біздегіден әлдеқайда жоғары.Кәсіп бастауда, жалпы қай істі болсын формула арқылы жасау керегін түсіндім. Мысалы, мектепте қанша жыл бойы ағылшын тілін оқысам да тіл үйрену деңгейім мақтанарлықтай болған емес. Бірақ Қытайға барған екі айда қытай тілін жетік меңгеріп алдым. Сонда түсінгенім, адам жаңа нәрсені үйрену үшін оған мәселе қажет. Адамға бір нәрсе шынымен қажет болса, ол мәселені мимен қоса жүрекпен қабылдайды. Осылай адам өзіне дағды қалыптастырып, білімді де тез сіңіре алады.‒ «Well coffeе»-ні идеядан бизнеске айналдыруыңызға не әсер етті? Қазір кофеханалардың саны көбейгенін ескере отырып, &nbsp;«Well coffeе»-нің артықшылығын сұрағым келіп отыр…‒ Білім мен ғылым саласында жүрген соң шетелге шығуға, эсперимент жасауға инвестиция қажет болды. Ал біздің мемлекет оған қолдау көрсете алмайтын еді. Сондықтан кәсіп бастау қажеттілігі туындады. Кәсіп бастауымның бірінші себебі осы болса, екіншіден кофені ерекше жақсы көретін болған соң кофейня ашамын деп шештім. «Well coffeе»-ге дейін пластик жасап шығарумен айналыстым, одан бөлек мұғалімдерге информатика саласы бойынша курс өткіздім. Сол аралықта екі кітаптың авторы атандым. Біріншісі, қытай тіліндегі HSK тестін тапсыруға арналған 600 беттен тұратын сөздік жасап шығардық. Екінші кітап «Қытаймен бизнес» деп аталды. Алғашқы кезеңде Қытаймен бизнес жасаған соң, кәсіп бастаудың тиімді тұстарын, екі ел арасындағы нарық айырмашылығын және жас кәсіпкерлерге тілашар түрінде бастапқы ережелермен бөлістік.Кофейняға келген кезде де курс үйренбей-ақ, бизнес бағытын сұрастырып жүріп жұмысымды бастап кеттім. Себебі ағылшында «First fall» деген ұғым бар, яғни «бірінші құла, сонда ғана қателікті түсінесің» деген мағына береді. Сол қағидаға сүйеніп, бизнеске тәуекел еттім. Қазір қалада кофейня саны көп болған соң, бәсекелестердің де болуы заңды. Бірақ мен бәсекелесі жоқ жерге барсам, ең қиыны сол болар еді. Өйткені бәсеке болған сайын нарықтағы айналым үлкейеді, соған сай сала да &nbsp;дами түседі. Бәсеке көбейген сайын тұтынушылардың кофеге деген қызығушылығы мен сұранысы артады.Мысалы, «Well coffeе»-де қазір күніне орташа есеппен 40-50 кофе стакандары сатылады. Бірақ біз нарықта біріншіміз деп айта алмаймын. Бірінші орында «Global cоffeе» тұр, бізге нарықты солар ашып берді. Кофенің қалаға келгеніне екі жыл болса да, халық тез үйренісіп кеткенін байқауға болады. Статистикаға қарасаңыз, 2018 жылы Дубайдан Қазақстанға 318 тонна кофе түйіршіктері экспортталған, ал 2022 жылы бұл көрсеткіш екі есеге көбейіп, 618 тоннаға жеткен. Бұл кофе сферасының дамып келе жатқанын көрсетеді. Сондықтан алдағы уақытта аэропорт жанында, орталық алаң аумағында кофейнялар ашу ойымызда бар, қазір осы бағытта жұмыстар жүргізілуде.«Well coffeе»-ні көпшілік франшиза деп ойлайды, бірақ біз кофейняның дизайнын өзіміз жасадық. Кофейняны ашпас бұрын өте көп анализ жасадық, жалпы жұмыстар үш айға созылды.‒ «Well coffeе»-де қойылған кітаптардың тақырыбы да, түрлі жанрда болуы да көпке ұнауда. Жалпы жақсы кітап адам ойымен қатар өмірін де өзгерте алады. Осы орайда өзіңізге айрықша әсер еткен кітаптар жайлы айта өтіңізші…&nbsp;‒ Иә, кофейняда &nbsp;келушіге барынша пайдалы болады-ау деген кітаптар қоюға тырыстық. «Қасым» баспасының, «Мазмұндама» қорының әдебиеттерінен бөлек, шетелдік әдебиеттер де таңдалды. Мысалы, ол жерде адамдардың ойлау жүйесі туралы жазылған «Mindset» кітабы қойылған. Қазіргі қоғамда адамдар әр нәрсені бір ойлайтын болған соң өз бағытын таба алмауда. Адам кәсіп бастамас бұрын психологиялық тұрғыдан бақытты болу керек, сонда ғана кәсібі нәтиже береді. Қазір көбісі бірінші табыс табайын, сосын бақытты боламын деп ойлайды. Бірақ мұндай қағида бойынша жүрген адамда деградация &nbsp;көп болады. Өйткені ол көп табыс табуды ғана ойлайды да, нәтиже қалағанындай болмаса өзін жоғалтып алады. «Mindset» &nbsp;кітабында автор ойлау жүйесін шектеулі және шектеусіз деп бөледі. Қазір қала халқы өте төмен деңгейде яғни шектеулі түрде ойланады. Бұл дегенміз көп адам белгілі бір қалыппен ғана өмір сүреді. Байқасаңыз, біздің ойлау жүйемізге сыртқа факторлар өте көп әсер етеді. Қазір ойлап қарасам, менің Қытайда емін-еркін білім алып, кәсіп бастауымның бір себебі сыртқы фактордың аз болуында екен. Ешкім мені жұмсай бермейді, өз уақытым өз еркімде. Өзім қалаған дүниені жасағандықтан менде жаңа нәрсені жасауға, үйренуге деген энергия пайда болыпты.‒ Қазір кофейня қызметінен бөлек, қандай жаңа жобаларды қолға алудасыз?‒ Кофейняның екінші нүктесін ашқалы бері бизнесте өзім жіберген қателіктер жайлы кітап жазудамын. Осы орайда форсайттық зерттеу жайлы айтқым келеді. Форсайт ‒ әлеуметтік-экономикалық дамуды ұзақ мерзімді жоспарлау және әртүрлі факторлардың әсерін бағалау әдістемесі. Өнеркәсіптің үлкен болжамын жасауға алғашқы әрекетті 1950 жылдары Rand корпорациясы жасады, кейінірек жапондар 1970 жылдан бастап әр бес жыл сайын технологияның даму болашағы туралы зерттеулер жүргізді. Форсайттық зерттеу барысында сіз бизнес идеяны тіркейсіз, жылдар бойғы нәтижесін &nbsp;көрсетіп, архивке сақтап қоясыз. Негізі идея ‒ керемет нәрсе. Қазір мен ойлаған идеяны жүз жылдан кейін басқа адам ойлауы мүмкін. Сол кезде ол адам форсайттық зерттеуді білмесе, бизнес жолын қайта бастап, қателесуі мүмкін. Соның әсерінен мемлекет те жылдар бойы дамымайды.Қазір 3Д принтер бағытын дамытумен қатар, «Қытай тілін үйренудің ұтымды әдісі» атты әдістемелік құрал дайындаудамын. Сондай-ақ жастар үшін жұмыс жасайтын коворкинг орталығының жобасын жасаудамыз.‒ Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp; &nbsp;

Фархад Орынбасар: Кәсіп бастамас бұрын бақытты болыңыз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Соңғы жылдары биз¬нес саласында батыл қадам жасағандар көп. Қазақстандық на¬рық¬тағы төңкеріс ретінде ерекше демалыс орындарын, саяхаттауға арналған турларды атап өтуге болады. Келген тұтынушының жанына бір сәт тыныштық орнатып, құмыра жасау және сурет өнерімен айналысу арқылы әдемі әсер сыйлайтын орынның бірі – «Dalacraft» орталығы.«Мен бизнеске хобби ретінде қараймын, сондықтан болар, кейде жұмыс уақыты қашан аяқталып, жеке өмі¬ріме арналған уақыт қашан басталғанын білмей қаламын» дейді Ричард Брэнсон. Сүйікті ісі мен кәсібін ұштастыра біліп, қызылордалықтардың уақытты ерекше өткізуіне жағдай жасап жүрген кәсіпкер Оңалбек Ергештің жасы 20-да. Студент бола тұра кәсіпті қатар алып жүрген жаспен жақында әңгімелескен едік.– Оңалбек, бұл кәсіпті бастауға идея қайдан келді?– Құмыра жасау өнеріне қызығатын достарымызбен бірге осындай орталықтың біріне барған едік. Аудиториясы толықтай өзге ұлт өкілдері екен. Осындай жанға жайлы дема¬лыс сыйлайтын әрі қолөнердің бір түрі ретінде танымал құмыра жасау орталығын қазақы аудиторияға арнап неге ашпасқа деген ой келді. Сол кезде осы өнерді жаңғыртуды мақсат еттік. Ұзақ уақыт өтпей үш жігіт бірігіп, кәсіп бастадық. Бірігуіміздің себебі – тек бір қалада ғана емес, жалпы отандық нарықта брендке айналған орталық ашуды қолға алуда. Қазір Алматы, Тараз, Қызылорда қаласында бар. Кәсіп бастау үшін арнайы несие, грант алмадық. Өз қаржымызбен бастау алған іс кеңеюде. Тұрақты тұтынушының көбейіп, сұраныс артуына байланысты әр қаладан орталықтар ашудамыз.– Саз балшықпен жұмыс жасаудың тиімділігі неде?– Ең бастысы құмыра жасау қолдың моторикасын дамытады. Орталыққа саусақтары әлсіз немесе аутизммен ауыратын балалар келіп, уақыт өткізе алады. Жалпы сурет салу, құмыра жасау барысында адамның қолмен жұмыс жасау қабілетінің артатыны дәлелденген. Медицинада мұны емдік шара ретінде қолданады. Құмыраның құрылымы нәзік болғандықтан, онымен жұмыс жасағанда адамның бар назары тек соған шоғырланып, миы ойдан, күйбең тіршіліктен демалады. Сонымен бірге саздың құрамында басқа қоспалар жоқ, таза. Оған қандай қоспа қосса да, өзінен бөліп шығарып тастайды. Демек құмыра жасайтын саз табиғи, таза топырақтан тұрады.– «Dalacraft» арт-терапия орталығы десек артық емес. Өнермен емделушілердің ең кішкентайы неше жаста? Үлкені ше?– Біздің орталық жанға жайлылық сыйлайды. Адамдар түрлі жағымды эмоцияны бастан кешіреді. Сонымен бірге мұнда үнемі қазақша күйлер қосылып тұрады. Мұның бәрі арт-терапия. Осы уақытқа дейін келген қонақтардың ішіндегі ең кішкентайы 2 жасар қыз болды. Жалпы саз, құмыра жасау өнері жас талғамайды. Икемі бар болса, кішкентайларға да келуге болады. Ал ең үлкені – 75 жастағы азамат.– Сіздерде сурет салуға да мүмкіндік бар. Қолына қылқалам ұстап көрмегендер үшін бағыт беретін арнайы маман бар ма?– Иә, орталықта сурет өнері де қарастырылған. Өмірінде қолына қылқалам ұстап көрмеген, суреттен хабары жоқ немесе аздап қиналатын адамдарға біздің арнайы маманымыз үйретіп, өзі қалаған туындыны толықтай аяқтап шығуына көмектеседі. Құмыра жасауда да солай. Келген қонақтардың 99 проценті құмыра жасай алмайды. Бірақ жұмыс барысында маман қонақтың өзі қалаған формадағы дүниені жасауына мүмкіндік сыйлайды.– Орталықта уақыт өткізудің ерекшелігі неде?– Бізде арнайы фотограф бар. Келген әр тұтынушының құмыраны жасау не сурет салу барысындағы эмоциясын, туындыны бастаған, аяқтаған сәтін сапалы сурет, видеоға түсіру арқылы керемет естеліктерді бірге жасаймыз. Бұл қызмет келушілерге сыйлық ретінде тегін жүзеге асады.Одан бөлек атаулы күндерге арнайы романтикалық кеш ұйымдастыруға болады. Туған күнді осында атап өтуге, ғашықтардың ерекше романтикалық уақыт өткізуіне мүмкіндік бар. Көз үйренген тамақтану орнынан жалыққандар үшін бұл – таптырмас идея.– Тағы қандай ерекше жоспарларыңыз бар?– Болашаққа жоспар – «Дала» брендін қалыптастыру. Бұйырса, осы жылы тағы үш орталықты ашу жоспарда бар. Ал одан кейін жылына 10 орталық ашамыз деген ойдамыз. Бастапқыда үш жігіт болып кәсіп бастасақ, қазір он жігіттен команда құрап, әр қаладан кеңейтуге атсалысудамыз.– Сұқбатыңызға рақмет! Кәсібіңізге береке берсін! &nbsp;

Оңалбек Ергеш: «Дала» брендін дамытқым келеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Күннен-күнге гүл дүкендері мен флористер көбейген сайын тың идеялар бәсекеге түсіп, соған сай сұраныс та артуда. Тіпті, тірі гүлдердің орнын ұзақ сақталатын, түрлі қажетті дүниелерден жасалған гүл шоқтары алмастырып жібергені жасырын емес. София Қожкенова – тапсырысқа қарай әртүрлі гүл шоғын жасайтын заманауи флорист. Оның туындыларында сабын да, қаптамадағы шоколадтар да, кептірілген жемістер де бар. 20 000 оқырманы бар Софияның кәсіптегі тарихына бірге үңілейік.София Оралбайқызы – Қызылорда қаласының тұрғыны, үш баланың анасы. Жоғары оқу орнында бухгалтер мамандығы бойынша білім алған ол 2018 жылдан бастап аталған кәсіпті қолға алған.&nbsp;<blockquote>«Негізі бұл кәсіпті бала күтімімен отырғанда бастадым. Екі ұлымнан кейін 2018 жылы ерекше ұлды босандым. Диагнозы – даун синдромы. Бәріміз оны «күн-бала» деп атаймыз. Есімі – Самат. Самат дүниеге келген соң біраз уақыт депрессияда жүрдім. Қойылған диагнозды қабылдай алмай, сол жағдайда не істерімізді білмей қиналдық. Бар ойым мен уайымым ұлымның денсаулығы болды. Сол кезде мені қалың уайымнан алып шыққан осы кәсібім әрі хоббиім. Ең алғаш рет құрбымның баласының туған күніне сыйлық апаратын кезде осындай дүниені өзім жасаған едім. Ол кезде екі ұлым мектепте, үшінші балам науқас. Өзім жұмыссызбын. Жолдасым ғана қаражат табатын. Бірақ өзім бұрыннан гүл жасағанды жақсы көретінмін. Сол күні гофра қағаздан сыртқы қабын жасап, арасына шоколад, кәмпит, түрлі тәттілерді қосып, гүл шоғын жасадым. Құрбымның баласы қатты қуанғаны есімде. Менің қызметім – адамдарды қуанту», – дейді батыл азаматша.</blockquote>Флористің айтуынша, өз қолынан шығатын туындылардың бағасы қолжетімді. Ол дайын өнімдердің бағасына өз еңбегінің құнын қосып, жалпы бағасын шығарады. Көңілден қымбат дүние жоқ деп білетін София келген тұтынушының қалтасына қарайтынын жасырмады. Мысалы, 7000 теңгелік гүл шоғын келушінің жағдайына қарай 5000 теңгеге келтіріп, жасап берген кездер де бар екен. Ал әр гүл шоғының бағасы құрамындағы заттарға, көлемі мен сапасына байланысты әртүрлі боп келеді.<blockquote>«Әрине, ассортимент кең емес. Дегенмен әрі қарай осыны дамытып, кеңейткім келеді. Қазіргі таңда бірнеше курсты қатар оқудамын. Мәселен, жақында жеке кәсіпкерлік курсын бітірдім. Флорист ретінде де арнайы, кәсіби білімім жоқ. Бәрі қызығушылықтан басталды. Бірақ салыстырып қарасам, жасаған дүниелерім кәсіби флористердікінен кем емес. Алдағы уақытта кәсіби білімімді жетілдіріп, осы саланы дамытқым келеді», – дейді ол.</blockquote>Айтып өткеніміздей, кейіпкеріміздің гүл шоқтары сабын мен кептірілген жемістерден жасалады. Бұл іске араласқанына жарты жылдан асқан. Флористиканың ішінде дәл осы жемістер арқылы жасалатын түрін оқығысы келсе, де оған мүмкіндігі болмаған. София инстаграм желісінен көріп, өзі жасап көрген көрінеді. Түрлі сайттан қарап, теориялық білім алған. Осылайша кептірілген жемістер арқылы жасалатын гүл шоқтарын жасауға кіріскен. Нарыққа мән берсек, мұндай гүл шоқтары сұранысқа ие. Денсаулыққа да пайдалы. Кейіпкеріміз гүл шоғын кем дегенде бір сағатта, ал күрделі түрін үш сағаттың ішінде жасап шығарады.Ал сабыннан гүл шоғын жасау идеясы туралы ол: «Осылай түрлі туындыларды жасап жүргенде тұтынушыларым арасына гүл қосыңызшы деп сұрайтын. Бірақ тірі гүлді түйірлеп қосып отыру қолайсыз. Көптеп алсам, солып қалады. Сол үшін гүл формасындағы табиғи сабындарды неге қоспасқа деген ой туындады. Қараған адамға тірі гүлден еш айырмасы жоқ. Сыртқы бейнесі де әдемі, әрі ұзақ сақталады. Хош иісті, түрлі-түсті гүлдер ерекше әдемі көрінеді. Сонымен сабынды гүл шоқтарына да сұраныс арта бастады», – дейді ол.Арнайы парақша ашып, мәтін жазуды, сурет таңдауды, инстаграмды дұрыс жүргізуді ешқандай курсқа қатыспай-ақ, үздіксіз іздену арқылы ютуб желісінен, басқа да сайттардан үйренген София Оралбайқызының бүгінгі жетістігі – берекелі кәсібі мен ертеңгі күнге деген сенімі. Оның алға қойған жоспары көп. Ең бастысы – күн-баласын аяққа тұрғызу. Сонымен бірге кәсіпкер Қызылорда қаласынан студия ашып, шәкірт тәрбиелегісі келеді. Арнайы курс ұйымдастырып, шеберлік сыныптарын өткізуді жоспарлап жүр. &nbsp;

София Қожкенова: Флористиканың құпиясы көп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қала орталығында жанға жайлы бір орын бар. Онда заманға сай кітап та, трендке айналған тәтті кофе де бар. Тыныштық пен демалыс іздеген жанға таптырмас орта «КitapAl» деген атаумен көпке таныс. Орталықтың басшысы Нұрбек Досболұлымен емен-жарқын әңгімелескен едік.‒ Нұрбек, кәсібіңізді кітаппен байланыстыруыңыздың өзі сіздің кітапты жиі оқитыныңыздан хабар береді. Бұл бала күннен қалыптасқан әдет пе? Кәсіп жайлы айтпас бұрын сіздің кітапқа деген көзқарасыңыз қызық болып тұр…‒ Иә, кітап оқу бала күнімнен қалыптасқан дағды. Отбасында атамның жиі кітап оқып, жазатынын көріп өскен соң &nbsp;кітапқа деген қызығушылығым арта түсті. Айта кетейін, мен Қарағанды облысы, Қаныш Сәтбаев қаласында дүниеге келіп, сол жақта білім алдым. Мектепте жүргенде қосымша &nbsp;қалалық кітапханаға жиі баратынмын. Онда бізге нөмір беретін. Сонда кітапханашымен дос болып, маған «341» деген нөмір емес, «001» деген нөмір берсеңіз деп сұрағаным, сол үшін келесі жылдың бірінші қаңтарын күтіп, соны алғаным есімде. «Ләйлі-мәжнүн» дастанын оқудың өзі қызық болды. Қалаға жақын жердегі Қожамбай ауылына барып, қой бағып жүріп те кітап оқитынмын. Мысалы, сондай күннің бірінде «Мың бір түн» кітабын үйдегілер «кішкентайсың» деп рұқсат бермесе де, тығылып жүріп оқығаным бар. Қазір күніне бір жарым сағат кітап оқуға тырысамын. Бір әдетім, кітаптарды түрлі бағытта оқығанды жақсы көремін, яғни бір мезгілде бес түрлі кітап оқимын. Себебі адам бір тақырыптан жалығуы мүмкін.‒ Бұл әдістің тиімділігі қандай?‒ Кітапты соңына дейін оқу келесі кітапты бастауға деген қызығушылығымды оятады. Жалпы мүлде шаршамай оқитын кітабым отбасы тақырыбындағы кітаптар. Өйткені көкейімде үнемі «Отбасымды қалай үлгі тұтарлық деңгейде қалыптастыра аламын? Отбасылық кикілжің орын алса, оның алдын қалай аламын?» деген сауалдар болады және сол үшін өзімді мүмкіндігінше ақпараттармен қамтамасыз етуге тырысамын. Өйткені бұл қарым-қатынас тікелей баланың психологиясына, тәрбиесіне әсер етеді. Отбасымның дұрыс болуы балаларымның болашағының жарқын болуы деп түсінемін. Жақында ғана «Шабыт» баспасынан шыққан «Бақытты отбасы негіздері» кітабын аяқтадым.‒ Осы уақытқа дейін шамамен қанша кітап оқыдыңыз?‒ Үш жүзден аса кітап оқыған шығармын. Қазір зерттеу кітаптарын оқып жүрмін. Негізі кітаптан бөлек «Ыбырай» білім беру қорында төрағалық қызмет атқарамын. Үздік мұғалімдерді жинақтауды мақсат еткен қор «Қазақстанда білім деңгейі не үшін төмендеп кетті?» деген зерттеу жұмысын жасаған. Сол зерттеумен қатар Стивен Ковиннің «Жасампаз жандардың 7 дағдысы» атты кітабын, Ыбырай Алтынсаринның өмірбаяны жазылған үштомдықты оқудамын.‒ Ең алғаш бизнес жолын қалай бастадыңыз? «КitapAl» жобасы қалай дүниеге келді?‒ Бала күнімнен саудаға жақын болдым. Ең алғаш кәсіпті неден бастаймын деп ойлана келе кітап дүкенін таңдадым. Қазір бұл сала бойынша тоғыз жылдық тәжірибем бар. Бастапқыда менде ешқандай қаражат болған жоқ. Жалақымнан жинап жүріп, Ақтау қаласындағы мешіт төңірегінен кітап сатуға орын алдым. Ең алғаш 160 мың теңгеге кітап әкеліп, оның негізгі бағасына 20 пайыз ақысын қосқан кезде пайдасын көріп, таң қалдым. Екі жылдан соң қала орталығынан «Айдын» деген атаумен кітап дүкенін аштық. Кітап оқыған адам айдың нұрындай жарыққа, жақсылыққа кенеледі деп солай қойғанбыз. Қазір фирманың да атауы – «Айдын кітап». Бірақ арманым супермаркет деңгейіндегі кітап дүкенін ашу болатын. Қосымша тапқан қаражатыма Еуропаға үш-төрт мәрте бардым. Сол кезде міндетті түрде кітап дүкендерін аралап, атмосферасын сезінуге тырысатынмын. Қарап отырсаңыз, «КitapAl»-дағы кітаптар сөресі мен кофейня қызметінің бірігуі сол Еуропадан көрген үлгі еді. Қызылордағы келмес бұрын осындағы кітап нарығын зерттедім. Мұнда Алматы қаласындағыдай «Меломен», «Марвин» сынды кітап дүкендері жоқ. Үлкен кітап дүкенін ашуды мақсат еткен мен Қызылордада кітапқа сұраныс бар екенін түсіндім. Осылайша екі жыл бұрын қалаға отбасыммен бірге қоныс аудардым.‒ Үйде кітап қорын жинақтайсыздар ма?‒ Иә. Мен көбіне кітапты сызып оқығанды жақсы көремін. Шимақтап тастаған кітапты біреуге берген ыңғайсыз. Бір жағынан, менің сызғандарым басқаға кері әсер етуі мүмкін. Сондықтан кітапты міндетті түрде сатып алуға тырысамын және табысымның он пайызын кітап алуға жұмсаймын.‒ Кітап сату табысты бизнес пе? Мұнда айына қанша кітап сатылады?‒ Жалпы кітап бизнесі қоғам сұранысынан қалмайды. Себебі адам рухани азық іздейді, кемелденуді қалайды. Біз қазір электронды нұсқадағы кітаптарды сатуға тырысып жатырмыз. Мен екі жыл бойы үзбей &nbsp;электронды кітап &nbsp;оқыдым, мысалы «Көшпенділердің» үш трилогиясын онлайн бітірдім. Бірақ екі жылдан соң электронды кітаптан шаршадым. Өйткені электронды нұсқа кітапты қолмен ұстап, сезініп оқуға жетпейді. Сондықтан кітап саудасы азаймайды деп ойлаймын.Кітаптың жарамдылық мерзімі жоқ. Сондықтан ауқымды пайда әкелмесе де, бірден байып кетпесең де, тұрақты түрде табысқа жетуге болады. Дүкенде айына шамамен 3000-ға жуық кітап сатылады. «Мазмұндама» қорының, «Атамұра», «Самға», «Қасым» баспасының кітаптары тұтынушылар сұранысында. Өкінішке қарай қазір балалар әдебиеті жоқтың қасы.Осыдан бес жыл бұрын балаларыма ертегі оқып берейін десем, қызықты әдебиет таппағаным рас. Соңғы екі-үш жылда бұл бағытта да өзгеріс бар. «Балалар әдебиеті» жылы жарияланғаннан бері Алматыдағы «Алтын сақа» баспасы жүзден аса кітап басты. Сондықтан қазір балалар әдебиеті де жақсы сатылымға шығуда. Соңғы уақытта әйел адамдар психологияға қатысты кітаптарға жиі қызығады, сондай-ақ Қайрат Жолдыбайұлының «Кемел адам» кітабы да үлкен сұранысқа ие. Жалпы қазір «екі қолға бір күрек дейтін заман» өтті, қазір оқыған, өзін дамытқан адам ғана озады. Сол үшін де кітап бизнесі тоқтамайды.Бүгінде бізге келушілердің орташа жасы 20-35 жас аралығында. Осы орайда жастардың кітапқа деген қызығушылығы жоғары екенін айтқым келеді.‒ Нарық сұранысына сай онлайн кітап сататын дүкендер де бар. Осы тұста бәсекелестеріңіз жайлы сұрағым келіп отыр…‒ Бізде 8000-нан аса кітап бар. Мақтанғаным емес, қала бойынша бәсекелес жоқ. Қазір тек өз-өзімізге бәсекеміз.‒ Сұхбатыңызға рақмет! &nbsp;

Нұрбек Досболұлы: «КitapAl»-да қызылордалықтардың қызығушылығы – басты орында

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ер бала – отбасының тірегі, елінің қорғаны. Мықты қорғаны болмаған елдің болашағы да бұлыңғыр. Ал намыс туын желбіретіп, мемлекеттің айбынын көтеретін ол – әскер. Ол елдің бетке ұстар айбары. Өрекпігеннің мысын басар қаруы. Халқының қорғаны, тәуелсіздіктің күзетшісі. Әскер – кеудесі от жүректі жастардан құралады. Ал біздің жастарымыз Отан қорғау ісіне дайын ба? Бұл жайында Қармақшы ауданы бойынша қорғаныс істері жөніндегі бөлімнің басшысы, майор Дастан Байдәулетовпен аз-кем әңгімелескен едік.– Дастан Әмірханұлы, жаңа қызметке келгеніңізге де көп бола қойған жоқ. Көпшілік білетіндей, әскери қызметкердің еңбек жолы өңірлерге жиі ауысып тұратымен белгілі. Өзіңіз бен өмір жолыңызбен кеңірек таныстырып өтсеңіз…– Жалпы біз, әскери қызметшілер еңбек жолымыз бір орында шектеліп қалмайды, өңірден-өңірге жиі ауысып тұрамыз. Өзімнің өмір жолымды айта кетсем, 1996-1999 жылдары Қазақстан Республикасы Қорғаныс Министрлігінің Кадет корпусын тәмәмдағанмын. Содан кейін 2004 жылға дейін бірнеше &nbsp;әскери бөлімдерде бөлімше сержантынан, рота сержантына дейінгі лауазымында болдым. 2004 жылдан бастап осы уақытқа дейін жергілікті әскери басқару органында &nbsp;қызмет атқарып келемін.– Қазір көктемгі науқан. Әскерге шақыру жұмыстары қалай жүргізілуде? Ауданға қойылған талаптың нәтижесі қандай?– Әскерге шақыру жұмысы – жер¬гілікті атқару органдары көмегімен атқарылады. Дәрігер, медициналық жабдықтар, көлік, полиция қызметімен &nbsp;қамтамасыз етілген. Дәрігердің барлығы да – білікті сала маманы. Барлығы өз ісінің шебері. &nbsp;Қазіргі уақытта жергілікті атқару органдарының ұйымдастыруымен көктемгі мерзімді әскери қызметке шақыру жұмысы жалғасын табуда.&nbsp;– Әскердің жүгі жеңіл емес. Осы орайда Қармақшының жастары қан¬шалықты әскери қызметте жүр?– Еліміздің аймақтарында әскери қызметте жүрген қармақшылық сарбаздар баршылық. Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік Комитетінің шекара қызметіне де азаматтарымыз аттандырылды. Қыста 16-ға толған жасөспірімдердің әскерге тіркеу жұмысы жүргізілсе, 2 рет – күзгі, көктемгі әскерге шақыру комиссиясы ұйымдастырылады. Негізінен жастарда – салмақ жетіспеушілігі, май табан, жүйке жүйесінің әлсіздігі сияқты ауру түрлері кездеседі. Комиссиядан өтуіне бөлімде барлық жағдай жасалған. Жалпы, Қазақстан Республикасы Қа¬ру¬лы күштерінде немесе басқа да әскери құралымдарда қызмет ету үшін денсаулық жағдайы талаптарына сәйкес өте алмай қалған азаматтар үшін емделуге 3 айдан 1 жылға дейінгі мерзім беріледі. Емделгеннен кейін аталған азаматтар қайта медициналық тексерістен өтіп, егер жараса әскерге жіберіледі.&nbsp; Өткен жылы мерзімді әскери қызметке шақырылғандар саны – 88 адамды құраса, 2023 жылдың &nbsp;1 наурызынан &nbsp;бастап бүгінгі күнге дейін шақырылғандар саны – 19 адам.– Отан алдындағы азаматтық борышын өтеуге жастардың көзқарасы қандай? Әскерге баруға не кедергі?– Әр бала әрқалай. &nbsp;Бір бөлігі – әскерге баруға қызығып, ниет білдірсе, екінші бөлігі – немқұрайлық танытып жатады. Әскерге құлқы жоқ жастармен учаскелік инспектор етене жұмыс істеуде. Үйіне барып, ата-аналарымен сұқбат жүргізіп, түсініктеме алуда. Жалтарғандардың дені әлеуметтік жағдай мен жұмыссыздықты алға тартады. Бірі – несиесі барын айтса, бірі – ата-анасына қарап отырғанын себеп қылады. Ал енді бірде ата-анасы асырап отқан баласын әскерге жібергісі келмейтінін ашық айтады. Негізі балалардың әскерден жалтаруына басты себеп – жұмыссыздық. Күнкөріс қамымен де сыртта жүргені көп. Одан бөлек жалтарғандардың арасынан жауапкершіліктің жоқтығы да анық байқалады. Бүгінде &nbsp;«әскер» десе ат-тонын ала қашатындар жетерлік. Неге? Жасыратыны жоқ, қазір әлеуметтік желі мен телеарнадан түрлі жаңалықтар бірінен соң бірі тарап жатыр. &nbsp; Ал, ата-ана үшін әскер әлемі осынысымен қорқынышты болып тұр. Егер әскерге барудан жалтарған жағдайда оларды құқық қорғау органдарымен біріге отырып іздестіру жұмыстары жүргізіледі. Алайда, қандай жағдай болмасын әскерге шақырылған уақытта міндетті түрде келуі тиіс. Заң бәріне ортақ. Қазақстан Республикасы &nbsp;Қылмыстық Кодексі бо¬йынша азаматтың «мен әскерге бармаймын, азаматтық борышымды өтемеймін» деген арызы түссе, 387-бап бабына 1-ші, 2-ші тармақтарына сәйкес шара қолданылады. Өз уақытында келмеген жағдайда әкімшілік кодекс бойынша 647, 648, 649 баптарға сәйкес айыппұл салынады.– Әскерге шақырудан қандай азаматтардың кейінге қалуға мүмкіндігі бар?&nbsp;Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы №561 Заңының 35-бабы мынадай себептермен беріледі. Отбасы жағдайы бойынша, денсаулық, оқуды әрі қарай жалғастыру, басқа да себептермен кейінге қалдыра алады. Әйтсе де әр себеп құжаттармен расталу тиіс.&nbsp;– Қазіргі жастың психологиялық, моральдық деңгейі қандай? Бұл әскерге баруға қаншалықты әсер етеді?&nbsp;– Жастардың психологиялық-моральдық деңгейі төмен болғандықтан, әскер қатарына баруға кері әсерін тигізіп жатады. Ондай азаматтармен психолог мамандары жұмыс жүргізіп жатыр.– Жасөспірімдерге әскери-патриоттық тәрбие беру бойынша қандай шаралар ұйымдастырылуда?– Ауданда «Жас сарбаз» әскери-патриоттық ұйым ашылды. Төрағасы – Ерсін Шерепетов есімді азамат. Ол қазіргі таңда білім беру органдарында ерлік сабақтары жүргізілуде. Әскери мерзімін өтеп келген азаматтар да білім беру орындарында кездесулер өткізіп жатыр.– Жастарымызға әскери мамандық иесі атану үшін қандай кеңес берер едіңіз?– Жастарымызға әскери мамандық иесі атану үшін жоғары әскери білім беретін оқу орындарында әртүрлі мамандықпен білім алуы қажет. Сондай-ақ мерзімді әскери қызмет өтеген соң, сол әскери бөлімде келісімшартпен қызмет етуге болады. Мерзімді әскери қызмет өткерген соң, Қазақстан Республикасының барлық жоғары оқу орындарына әскери кафедраға грант негізінде білім алуына мүмкіндік бар.– Уақыт бөліп, әңгімелескеніңізге рақмет!

Қармақшылық жас өрендер әскерге барудан қалыс қалмайды

Кеулімжай Ботабаев: Әрбір білім алушы маңызды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Әр қыз-келіншек күнделікті ас үй жабдығын таза ұстауға тырысатыны белгілі, бірақ бірақ үйреншікті көрінетін бұл әдетті табысқа айналдыруға да болады. Сөзімізге Жаңақорған ауданындағы Кеден Кеден ауылының тұрғыны Гүлнәр Есмаханның жаңа кәсібі дәлел. 34 жастағы “Күміс алқа” иегері қара қазан арқылы қалай миллион теңге табуға болатынын айтып берді.− Қазан тазалау сырттай оңай шаруа көрінгенмен, машақаты көп жұмыс. Бұл бастаманы қалай қолға алдыңыз? Қайдан үйрендіңіз?− Ең алғаш қазан тазалау курсы жайлы инстаграм желісінен білдім. Әйел адам үйдегі барлық дүниенің таза болғанын қалайды ғой. Менде күнделікті асханамда пайдаланатын таба, қазандарым мұнтаздай болсын деген ниетпен курсқа тіркелдім. Тек білім алып қана қоймай, қазан тазалау технологиясын бизнеске айналдыруға болатынын түсіндім. Бастапқыда Жаңақорған ауданынан тапсырыс қабылдап, заттарды алып, тазалап болған соң қайта апарып беріп жүрдік. Бұл жобаны шығыны аз, табысы мол бизнес деп толық сеніммен айта аламын. Әрі кәсібімді тұрақты жүргізуіме инстаграм желісінің, оқырмандарымның ықпалы зор.− Әр әйел адам ас үйдің ханшайымы екені рас. Алайда кейде бәріне бірдей үлгеру мүмкін еместей көрінеді. Ал өзіңіз торт пісіріп, инстаграмда жеке парақшаңызды қызықты етіп жүргізіп, мастер-класс өткізуге қалай уақыт табасыз?− Қазан тазалаудан бөлек аудан, ауыл тұрғындарынан тапсырыс қабылдап, тәтті тоқаштар пісіремін. Аталған жұмыстарды күнделікті жасап жүрген соң, өмірімдегі ең жақсы әдетіме айналдыра алдым деп ойлаймын. Содан болар мүмкіндігінше бәріне үлгеруге тырысамын.− Отбасылық кәсіпке үйдегі жақындарыңыз да көмектеседі екен. Аталған кәсіпті берекелі бизнеске айналдырған отбасыңыз жайында да айтып өтіңізші…− Иә, қазан тазалау барысында жолдасым көп қолдау білдіріп, көмек көрсетеді. Алғашында екеуміз бірге тапсырыс қабылдап, бизнеске қадам жасадық. Әрі кәсіп бастаған уақытта үйде анам да болып, қолғабыс еткен соң, тұтынушылыр тапсырысын ойдағыдай тәмамдау қиынға соқпады. Жақындарымның қай істі болсын жақсы жасай алатыныма сенім білдіріп, жанымнан табылатыны үшін ризамын.− Тапсырыс қабылдау барысында қандай да бір аппарат қолданасыз ба? Жалпы бір тапсырысты толық бітіру үшін қанша уақыт қажет?− Әрине, тазалау жұмыстары кезінде арнайы аппараттың көмегін пайдаланамыз. Тамақ пісіретін табаларды тазалау 15-20 минут уақыт алады. Ал үлкен қазандарды ағарту жарты сағатқа созылады.− Қызметіңіздің құнын қалай бағалайсыз? Бір қазанды тазалау бағасын айта аласыз ба?− Қызметтің құнын белгілемес бұрын қазанның майлылығына, қаншалықты лас немесе кіршең болғанына қараймыз. Әдетте табаларды айнадай етіп жалтыратсақ, еңбегімізді 2000-2500 теңгеге бағалаймыз. Әр ыдыстың жай-күйіне байланысты белгілі бір көлемде нақты баға қойылған. Қазір қазан тазалап, айына бір миллион табыс тауып жүрмін.− Осы уақытқа дейін сізден қанша адам осы әдісті үйренді?− Мастер-класс арқылы 500-ге жуық қыз-келіншек қазан тазалау технологиясын меңгерді. Басым көпшілігі осы бағытта өз кәсіптерін жүргізуде. Ара-тұра еңбектерінің нәтижесімен бөлісіп, сүйінші сұрап отырады.− Алдағы жоспарыңызбен бөліссеңіз…− Алдағы уақытта аудан аумағынан жер алып, қазан тазалайтын орталық ашқым келеді. Өйткені қазір аудан мен ауыл арасында қазандарды тасымалдап жүру біршама қиындық туғызуда. Адал еңбектің арқасында бұл мақсатымызға жететінімізге сенемін.− Сұхбатыңызға рақмет! &nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат