 Волонтер Ақбаян: Бір күнде батыр қыз атандым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Ғаламтор желісіне бағытталған веб-сериал түсіру идеясы кең тарауда. Көптеген танымал азаматтар кәсіби деңгейде кино түсіріп, оны онлайн платформа арқылы насихаттауға көшкен. Сыр жастары да жаңа бастаманы қолға алып, «Азулы асаба» сериалын YouTube-арнасында жариялады. Жуырда идея авторы Азамат Нұрмағанбетпен тілдесудің сәті түсті.– Азамат, «Азулы асаба» сериалын түсіру идеясы қалай пайда болды?– Көп жылдан бері асабалық өнерді серік етіп келемін. Той-томалақта түрлі оқиға, қызықты жайт орын алады. Әрбірі бүтін фильмге арқау қылуға жарайтын оқиғалар десем, артық емес. Сондықтан сол оқиғаларды өнер тілімен жеткізу мақсатында «Азулы асаба» сериалын түсіруді қолға алдым. Оның үстіне Сыр жастары да кино түсіре алатынын көрсеткім келді. Алдымен сценарий, кейін «қаңқасын» қағазға түсіріп, достармен фильм барысын талқылау басталды.Сериалдың негізгі өзегі – асаба өмірі. Жасыратыны жоқ, көптің көзіне асабаның жұмысы жеңіл көрінуі ықтимал. Алайда жауапкершілік, дайындық машақаты, ұйқысыз түндер бұл жұмыстың жеңіл емесін көрсетеді. Веб-сериалдың негізгі идеясы да осы ой төңірегінде өрбіп, әзілмен астарлап жеткізу ойластырылған.– Түсірілім барысында шығармашылық ұжымның потенциалы толық ашылды ма?– Ескеретін жайт, түсірілім толықтай достардың көмегімен өтті. Техникалық топ болсын, шығармашылық топ болсын, өмірде аралас-құралас қыз-жігіттерден құралған. Барлығы дерлік өнердің құнын түсінетін, шығармашылықтың мәнін ұғатын азаматтар. Бұл ойым түсірілім барысында да үстеле түсті. Әрбірі жүктелген міндеттің үдесінен шығуға талпынып, фильм сапасының артуына септесті. Алғашқы кинотуындым болғандықтан барынша ақыл-кеңесін аямай, келіспейтін тұсын түзеп отырғанын достарға алғысым ерекше.– Өзіңіз асабалық кәсіптен алыс емессіз. Түсірілім барысында бұл ерекшеліктің көмегі болды ма?– Өмірдегі қалып пен көркем әлем, яғни фильм образы екі бөлек дүние. Күнделікті өмірде еркін сөйлеп, мінез-құлық бостандығы сезілетіні анық. Ал камера алдында қысылу, болмысың мен кәсіби жұмысыңды ашыла көрсету қиынырақ. Мүмкін өнердің басты құндылығы да осында шығар. Дегенмен, бар үрейді жиып, негізгі образды шынайы жеткізуге талпындым. Сөйлеу мәнері, көзқарастың шынайы өмірдегі Азаматқа жақын болуына күш салғанымда айта кеткенім жөн. Ал оның қаншалықты нәтижелі болғанын көрермен айта жатар.– Сериалдың интернет желісіне тарағанына айға жуық уақыт болды. Осы аралықта көрермен қандай баға берді?– Қазіргі таңда YouTube-арнаға сериалдың 2 бөлімін жарияладық. Арнада жазылған пікірлерге сүйенсек, халықтың көңілінен шығуда. Оның үстіне асаба тақырыбы елге таныс, жұртқа жақын. Әзіл барысы да ой сергітуге ықпал ететін сюжетке толы. Бұрыннан кино саласында еңбек еткен аға-әпкелердің пікірі де біршама жетілдіретін тұсты көрсетті. Сондықтан әрбір сериал сайын көрерменнің көңілінен шығуға тырысамыз.– Қазақстандағы киноиндустрия саласының дамуы туралы ой бөліссеңіз.– Мысалмен сөйлейін. 2000 жылдары қазақтілді көрерменнің тұтынатын кинотуындысының басым дені «Қазақфильм» киностудиясына тиесілі еді. Олар жылына 2-3 фильм шығаратын. Оның өзі тарихи жанрға негізделген. Ал қазіргі ахуал қалай? Кез келген адам қолдағы смартфонның көмегімен фильм түсіруіне болады. Көрерменге ұсыну мүмкіндігі де мол. Әлеуметтік желілер, ғаламтор кеңістігі – тегін аймақ. Сол себепті заманауи қазақстандық киноиндустрия саласын қарыштап дамып келе жатқан бағыт ретінде қарастырған жөн. Мұны киноөндірісіндегі қазақша кино санының артуынан-ақ аңғару қиын емес.– Әңгімеңізге рақмет!

Азамат Нұрмағанбет: Сериал көрермен көңілінен шығуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Сыр жасы Салих Қалиев – талантты әнші, «Өзіңе сен» қайырымдылық концертінің ұйымдастырушысы. Жас талант Салихтың жан-жақтылығы көпті сүйсінтіп келеді. Ол бір мезетте мәдени іс-шараларды ұйымдастырумен қатар сахнада өнер көрсетіп, елдің ықыласына бөленуде. Осы уақытқа дейін бірнеше қалада «Өзіңе сен» қайырымдылық концертін өткізіп үлгерген Салихпен жеке шығармашылығы жайында әңгіме өрбіттік.‒ Салих, өнер жолына қалай келдіңіз? Ән айтуға бала күннен қызығасыз ба?‒ Өнер жолына балалар үйінің тәрбиеленушісі кезімде қадам бастым. Бірақ ол жердің сахнасында өнер көрсетсем де, республикалық, облыстық байқауларға қатысқан емеспін. Кентау қаласындағы арнаулы кәсіптік оқу орнында оқыған тұста ғана колледждің тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Эльмира Балтабекқызы менің ән айтып, іс-шараларды ұйымдастырып, сахна безендіретін, жалпы айтқанда бойымдағы талантымды байқап, батасын берді. Ол кісі режиссер ретінде де көп кеңес айтып, сахнада өзімді дұрыс ұстауды, ән айтуды үйретті. Сол үшін Эльмира ұстазыма және колледж басшысы Роза Мұратқызына алғысымды айтқым келеді. Негізі ән айтуға бала кезімнен қызығамын. 2000 жылдары телеарнада «SuperStar.kz» жобасы көрсетілетін. Сол жерде өнер көрсеткен Айқын Төлепберген, Қайрат Түнтеков сынды әншілерге қарап, өнерді түсіне бастадым. 2017 жылы М.Әуезов атындағы университетте «Мәдени тынығу жұмыстары» мамандығында білім алдым. Осы мамандық аясында қазір қайырымдылық іс-шаралар ұйымдастырушысы әрі фотомодель болып жұмыс істеймін. Қайырымдылық пен өнерді байланыстырғым келеді‒ Кештің атауы өзгеше екен…‒ «Өзіңе сен» қайырымдылық концертін өткізу үшін пандемия кезінде дайындалдым. Осыдан екі жыл бұрын пәтерімді сатып, балалар үйінде бірге өскен бауырыма қаражат беріп, жәрдемдестім. Содан бастап өз-өзімді дамытуды тоқтатпадым. Уақытша жатақханада тұрып, Қазақстанда гастрольдік сапар ұйымдастырып, шыңдалуды мақсат етемін. Былтыр Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Шыңғыс Жұмабекұлы қолдап, «Өзіңе сен» атты қайырымдылық концертін ұйымдастыруға кеңес берді. Осы күнге дейін Кентау, Түркістан, Қызылорда қаласында концерт беріп үлгердім. Ендігі кезекте Ақтөбе, Ақтау, Байқоңыр және басқа қалаларда келер жылға дейін концертімді өткізгім келеді. «Өзіңе сен» атауы қандай сәтте де өзіңе деген сеніміңді жоғалтпа деген ниетпен әрі елге мотивация болсын деген мағынада қойылды.‒ Шығармашылық құрамда қанша адам жұмыс істейсіздер? Демеушілер бар шығар…‒ Қазір ұжымда өнердегі барлық достарым жиналған. Оның қатарында әлем, Азия чемпионы Ермек Қалымбетов (қоларба би жарысы бойынша), көзі нашар көрсе де өнер көрсететін Ерке Досқара сынды жанашырларым бар. Демеушілермен жұмыс істемейміз, менде продюсер, сценарист, менеджерлер жоқ. Бірақ әр қаладағы әкімдік, мәдениет басқарамасы тарапынан, жастар орталығынан көмек бар. Осы орайда бізге қолдау көрсеткен барлық қала тұрғындарына алғысымды айтқым келеді. Халықтың бізге деген ықыласы ерекше. Болашақта сахнадан демалыс алып, өзімнің авторлық кітабымды жазғым келеді.‒ Сұхбатыңызға рақмет! &nbsp;

Салих Қалиев: Қайырымдылық пен өнерді байланыстырғым келеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Ұлттың тарихи танымы мен дүниеге көзқарасы – заманауи қоғамда да ықылас қоятын құндылық. Әр халықтың өзіндік болмысы мен дәстүрі сол ұлттың бейнесін ашуға, мақсатын айқындауға мүмкіндік береді. Сондықтан әр қадамды жөн-жоралғы, наным-сенім, салт тұрғысында бағамдау басты қажеттілікке айналуда. Осы орайда тарихшы, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің аға оқытушысы Бақытжан Ахметбекпен қазақ ғана емес, көптеген шығыс халықтарына ортақ Наурыз мерекесі туралы ой бөлісудің сәті туды.Сұхбат барысында ғалымның дәстүрлі мерекелерге көзқарасыы мен қазақ танымының ерекшелігі туралы ой-пікір өрбіді.– Бақытжан Мұқарамұлы, әңгіменің әлқиссасын қазақ ұлтының дамуында Наурыз мерекесінің рөлі қандай деген сауалдан бастасақ…– Наурыз – рухани мереке. Діни, саяси әсерден ада, ұлттың болмысы мен табиғаттың жаңару мезгілінің тоғысқан тұсы. Сол себепті қазақ халқы Наурыз мерекесін ежелден тойлап келді. Мерекеде ұлттық тағам ұлықталып, салт-дәстүр жаңғырады. Наурыз ерекше бағаланғаны сонша мереке қарсаңында Наурыз, Наурызбек, Наурызбай, Наурызек секілді есімдер пайда болған. Бүгінде мейрамда ойын түрлері жаңғырып, спорт бойынша жарыс ұйымдастырылады. Жаңа серпін алған жастардың наурыз көже мен ән-күйді асыға күтетіні де сондықтын.Әрине, халықтың өткен тарихы сынаққа толы. Сан алуан идеологияның салдарынан Наурыз мерекесінен қол үзіп қалған шақ та болды. Өткенге көз тастасақ, 1926 жылы Кеңес үкіметі аталған мерекені тойлауға тыйым салып, көптің көңілін күпті етті. Ғасырдан-ғасырға жалғасқан мәдени мұрадан айырылу қай халыққа болмасын оңайға соқпасы аян. Қазақ халқы да амалы құрып, мерекемен қайта қауышар күнді асыға күтумен болды. Тек 1988 жылы қоғам қайраткерлерінің жәрдемімен Наурыз мейрамын қайта тойлау мүмкіндігі туған еді. Қайраткерлер үкіметке шығыс халықтары үшін наурыз мерекесінің қаншалықты маңызды екенін жеткізіп, ұсыныс білдіреді. Ұсынысты Михаил Горбачёвтың өзі қолдап, қазақ ғана емес, көптеген шығыс елдеріне мерекені атап өтуге жол ашылғанын білеміз.Алайда осы аралықта мереке ресми атап өтілмесе де үй-үйде, ауыл-аймақта атаусыз өтпейтін. Ата-әжелер салт бойынша ұлттық тағам жасау, ұлттық киім кию секілді жоралғы жасап, дәстүрдің ұмытылмауына күш салды. Мысалы, әжем Айым Жүргенбайқызы 1910 жылы өмірге келген. Сол кісі дүниеден озамын дегенше бізге Наурыздың атаусыз өтілмеу керегін үйретумен болды. Мереке қарсаңында таңертең оятып, наурыз көже беріп, тілек айтатынын естіп өстік. Сол кезде мерекенің мәнін білмесек те қуана күтуші едік. Себебі оған дейін мектепте Наурыз мерекесі, ұлттық құндылық туралы айтылмайтын. Араға 60 жыл салып қайта оралған Ұлыстың ұлы күнін тойлауды қазақтың ерекше қадірлеуінің себебі де – жоғалтып, қайта табуында.Әлемде 5 мыңға жуық ұлт бар екенін білеміз. Алайда мемлекет ретінде орныққаны 200-ге тарта. Көп халық өзге ұлтқа сіңіп, аты-жөні, түр-тұлғасы өзгеріске ұшырады. Ал қазақ халқының сан ғасыр бойы жерін, тұтастығын сақтауы салт-сананың беріктігінен болса керек. Сондықтан Наурыз мерекесі туралы айтқанда оның бізді біріктіретін ұлы күш екенін ұмытпауымыз шарт. Бүгінде ұлттық киім мен ұлттық тағамға сұраныстың молаюы, ұлттық код пен болмыс туралы зерттеу санының артуы сөзімізге дәлел бола алады.– Мерекенің қазіргі қалпы мен өткен кезеңінде қандай айырмашылық бар?– Аса бір айырмашылық орын алды деп айта алмаймын. Жоғарыда айтып өткеніміздей, ресми тойлауға тыйым салынған уақытта да әр қазақ шаңырағы атаусыз қалдырмады. Сол себепті негізгі өзегі сақталды. Ал көпшілік нұсқадағы тойлау жолында біршама өзгеріс бар. Соның бірі – би билеу.Наурыз мерекесі – көңіл-күйді көтеріп, шабыт сыйлайтын сәт. Әжелеріміз бұл мерекені би билеп, ән салып атап өткен. Ұзақ уақыт кең көлемде аталып өтілмегендіктен Наурыздағы билер ұмыт қалған. Тіпті мерекеде би билегені туралы естімеген қандастарымыз да бар. Бүгінде қазақта би өнерінің тарихи беріден басталады деген жансақ пікірге нүкте қоятын кез келді.Бидің қазақ қоғамымен бірге дамығанын дәделдеу қажет. Өйткені наурыз ұлттық би билеп, көңіл көтеретін мейрам да бола білген еді. Мерекеде «Қара жорға», «Алтынай», «Аю» билері кең танымал болды деген дерек кездеседі.– Көрісу күнінің шығу тарихы қандай? Сыр еліне бұл мерекенің жақындығы бар ма?– Орынды сауал. Көбісі көрісу салты батыс өңірде сақталған дәстүр деп біледі. Қызылорда аймағында болмаған деген пікірге жақын көзқарастар да бар. Алайда бұл – қате ой. Бұл салт батыс аймаққа ғана тән емес, біздің Сыр бойында да жүргізілген. Мәселен, шамамен XV ғасырларда Арал, Қазалы, Қармақшы, Жалағаш өңірлері Ноғайлы жеріне кірді емес пе?!Сол кезеңде облыстың аталған аймақтары көрісу күнін атап өткен. Әрине, қазір ұмыт қалды. Дегенмен аталған салт-дәстүрді алшақтатудың қажеті жоқ. Оған қоса көрісу күні адамзат бойындағы мейірімділік, ізгілік, ілтипат сезімін оятатын құндылық дер едім. Бұл дәстүрді бар қазақ ұстанса, артық етпейді.– Қазақтың жыл санау, мезгіл айқындау ісінің ерекшелігі қандай?– Қазақ – табиғатпен біте қайнасқан ұлт. Мезгілдің қалай құбыларын, қауіптің неден келерін дөп басқан. Мысалы, «Үркерлі айдың бәрі қыс» деген сөз бар. Ауа райына сенбе деген мағынаны білдіреді. «Ақ қар көп болса – ақ нан көп», «Туған ай, тураған етпен тең» деген нақыл сөздер қоршаған ортамен байланыстың ең озық үлгісі екені анық. Одан бөлек жұлдызға, табиғат белгілеріне қарап, келер күнді болжаған оқиғалар да көп кездеседі. Жан-жануардың болмысын терең тану да өз әсерін тигізді. Жыл атауын жануарлармен байланыстыру да көшпелі халықтың өмір-салтынан хабар береді.Сондай-ақ жыл санау үрдісі де бөлек. Мәселен, мүшел жас та жыл санауға байланысты. Мұндай адам жасын есептеу үлгісі басқа халықта кездеспейтін ерекшелік. Тарихы да тереңде жатыр. Сақ дәуірінен басталған есептеу жүйесі бүгінге дейін жетіп отыр. Сондықтан қазақ халқының таным-түсінігін зерттеу кезек күттірмейтін амал екені даусыз. Сонда ғана болашақ ұрпаққа өткен тарихты риязсыз қалыпта жеткізуге, өзімізді тануға жол ашылады.– Әңгімеңізге рақмет!&nbsp;

Бақытжан Ахметбек: Қазақ халқының таным-түсінігін зерттеу – кезек күттірмейтін амал

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Жүрек-қан тамыры аурулары бей-жай қарайтын дерт емес. Әсіресе қазіргідей пандемия кезінде барынша сақтануды қажет етеді. Осы орайда "Қазақстанның 100 жаңа есімі" жобасының өткен жылғы жеңімпазы, «Болашақ» бағдарламасының түлегі, кардиохирург Бауыржан Рақышевпен &nbsp;аурудың алдын алу шаралары жөнінде &nbsp;әңгіме өрбіттік. Ол А.Н.Сызғанов атындағы Ұлттық ғылыми хирургия орталығының кардиохирургия бөлімінің меңгерушісі.&nbsp;‒ Жүрек ауруларының дамуына қандай факторлар әсер етеді, оның алдын-алуға бола ма?‒ Жүрек-қан тамыры жүйесінің аурулары көп жағдайда науқасты мүгедектікке алып келеді. Сонымен қатар онкологиялык аурулар да осы санатқа жатады. Мұны «XXI ғасырдың обасы» деп те атайды. Жалпы жүрек аурулары ағзадағы басқа да аурудың асқынуынан және жүрек-қантамыр жүйесі қызметінің бұзылуынан пайда болады. Соның ішінде жүректің ишемиялық, ревматикалық, дегенеративті аурулары, туа бітті пайда болған ақаулары, миокард инфаркты, артериялық қан қысымының көтерілуі, сонымен катар жүректің созылмалы &nbsp;жеткіліксіздігі, кардиомиопатия жиі кездеседі. Бұл ауру түрінің дамуына қан кысымының көтерілуі, қандағы холестерин мен триглицеридтердің көп болуы, физикалық белсенділіктің төмен болуы, артық салмақ, қант диабеті, күйзеліс әсер етеді. Сонымен қоса генетикалық бейімділік те негізгі себептің бірі болып саналады.‒ Әдетте көп дерттің шипасы дұрыс тамақтану, диета екенін айтамыз. Ал жүрек саулығы, тыныштығының басты емі қандай? Дәрі-дәрмексіз жүректі сауықтыра аламыз ба?‒ &nbsp;Әрине дұрыс тамақтану, физикалык белсенділік, саламатты өмір салтын ұстану күнделікті режимде болу керек. Өйткені осы жағдайдың бәрі аурудың алдын-алуға әсер етеді. Дегенмен жүрек ауруына шалдықсаңыз және ол белгілі бір деңгейде асқынған болса, дәрі-дәрмекті де пайдалану керек.‒ Науқасты тексеру барысында диагнозын анықтау қиын болған немесе шешім қабылдау ұзаққа созылған жағдайлар болды ма? Бір науқастың диагнозын анықтауға, анализ жүргізуге қанша уақыт жұмсалуы мүмкін?‒ Пациент дәрігерге қаралғаннан кейін белгілі бір деңгейде аспаптық немесе лабораториялық тексеруден өтеді. Қазір жүрек-қантамыр жүйесі ауруларын тексеретін қажетті кұралдар жоғары деңгейде дамыған және біздің медицинада бар.Сол үшін бұл мәселенің шешімі бар деп айта аламын. Уақытына келер болсақ, ол аурудың түріне, даму сатысына байланысты.‒ Кардиохирургия бойынша Қазақстан әлем медицинасына жаңалық енгізе ала ма? Жалпы саладағы ғылыми жетістіктер жайлы сөз қозғасаңыз…‒ Жалпы мемлекетіміз кардиология мен кардиохирургияның дамуына жіті көңіл бөлгенін білесіз. Бүгінде науқастар уақытылы кардиохирургиялық және кардиологиялық көмек ала алады. Бұл сөзімізге елімізде кардиохирургиялык операциялар санының артуы, орташа жас мөлшерінің ұлғаюы, сонымен қатар әрбір облыс орталығы мен республикалық маңызы бар қалаларда емдеу орталықтарының ашылуы дәлел. Соның нәтижесінде қазір жүрекке жасалатын жалпы операциялар, жүрек ауыстыру операциясы, жасанды оң және сол қарыншаны орнату, толыққанды жасанды жүрек орнату операциялары жасалуда.‒ Еліміздің шалғай &nbsp;аудандарында кардиохирургиялық емге мұқтаж науқастар қалай ем ала алады? Квота мәселесі толық шешілген деп айта аламыз ба?‒ Жүрекке жасалатын операцияның барлығы мемлекет есебінен каржыландырылады. Сондықтан квота мәселесі де толық шешілген.‒ &nbsp;Кардиохирургтің де жүрегі ауруы мүмкін бе?‒ Әрине дәрігердің де денсаулығы сыр беруі мүмкін ғой (күліп). Десек те барлық алдын-алу шарасын сақтаған дұрыс. Осы ретте баса назар аударатын жайт, ауырмаудың жолын іздеу керек. Барлық зиянды әдеттерден аулақ болған жөн.‒ Алдағы уақытта туған жерге келіп қызмет ету жоспарыңызда бар ма?‒ Біз қоғамға қызмет етіп жүргеннен кейін қай өлкеде, қандай да бір науқасқа көмек қажет болса, үнемі дайын екенімізді еске салғым келеді. Осы ретте облыс тұрғандары да бізге келіп емделіп жүр. Сондықтан басқа қалада немесе туған жерімізде болсын қашанда көмек көрсетуге даярмыз.‒ Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Бауыржан Рақышев: Қай жерде жүрсек те, көмектесуге даярмыз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Сыр өңірінде Біржан Ділмановтың есімі танымал. Ол – таланты шебер, ұста. «Жетіген Саз аспаптары» серіктестігінің директоры. Жас болғанмен бүгінде бұл кәсіпті жете меңгеріп, облыс көлемінде ғана емес, республика төңірегінде тапсырыс қабылдап келеді. Бос уақытының аз болуы содан. Кейіпкерімізге телефон шалғанда да осыны байқадық. Алайда екінің бірінің қолынан келе бермейтін ұсталық өнерді серік еткен Біржан барлық сауалымызға жауап берді.– Біржан, домбыра жасауды қайдан үйрендіңіз?– Бірі білер, бірі білмес, менің әкем де ұста. Домбыра жасауды ол кісі бұрыннан жанына серік еткен. Негізгі жұмысы да, кәсібі де, табысы да сол. Мен де әке жолын қудым. Жалпы мен үшін домбыра жасау кәсіп емес. Өзіме ұнаған, өзім ұнатқан іске адалдық таныту деп білемін. Соның нәтижесінде арнайы шеберхана аштым.– Дана Абай «Жан аямай кәсіп қыл» деп үндеген. Шеберхана жұмысы, жалпы кәсібіңіз жайлы тарқатсаңыз.Қазір ұлттық аспабымызға деген сұраныс қандай?– «Нәтижелі жұмыспен қамту жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығы арқылы 14 млн теңге несие алдым. Бүгінде «Жетіген Саз аспаптары» ЖШС аштым. Шиелі ауданында бастаған кәсіпті облыс көлемінде дамытып келемін. Идеямды игілікке айналдырғаныма ризамын. Сұранысқа келер болсақ, тұтынушы көп. Облыстан жиі түседі. Өзге қалалардан да сұраныс айтарлықтай. Мәселен, Ақтау қаласы, Қостанай, Қарағанды облыстарынан тапсырыс берушілер бар. «Әр шаңырақта бір домбыра ілулі тұру керек» деген қазақпыз. Сұраныстың көп болуы, ұлттық аспапқа деген құштарлықтың ортаймауы осыған айғақ.– Домбырадан басқа қандай аспап жасайсыз? Құны қалтаға қонымды шығар…– Шеберханада 30-дан астам ұлттық аспаптың түрін жасаймыз. Облыстағы 5 ауданның ансамбльдеріне аспаптар жасадық. Оның ішіне қыл қобыз, жетіген, прима қобыз, оркестрдегі басқа аспаптар, жетіген, бас домбыра бар.Бізде “арзанның сорпасы татымайды” деген ұстаным қалыптасқан. Тұтынушыдан шағым түспеуін, қолдан жасалған дүниенің ұзаққа жарауын, сапасын қадағалаймыз. Ең қымбат домбыра 450 мың теңге тұрады. Оны бастан-аяқ өзім жасадым. Қымбат сұрыптағы «қара ағаш» деп аталатын африкалық ағаштан жасалған.– Домбыра жасау үшін қанша уақыт керек?– Киім тігу оңай шығар. Оны белгілі бір уақытта аяқтауға болады. Есік-терезе жасауға да айтарлықтай көп уақыт кете қоймас. Бірақ бәрі өзі ісінің маманына, яки тігінші мен шебердің жұмысына байланысты. Сосын жоғарыда атап өткенімдей, сапаға байланысты. Мәселен, менің 450 мың теңге тұрады деген домбыраны жасауыма 6 ай уақыт кетті. Бұл оңай шаруа емес. Бүгін бастап, ертең аяқтай алмаймыз. Қанша энергия, қаншама көз майы кетеді. Бірақ қазір шеберханада мүмкіндік көп, алтынқолды шеберлер де бар. Егер қажетті деген заттардың барлығы болса, бір апта отырып, толық аяқтауға болады.– Әңгімеңізге рақмет! &nbsp;

Біржан Ділманов: 30-дан астам ұлттық аспаптың түрін жасаймын

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. &nbsp;Ұлттық ойындағы ат спортынан жетістігіміз көп. Құрылғанына 12 жылдан асқан аймақ шабандоздары ат спортының кез келген түрінен үздік үштікте келеді. Биыл да өңір спортшылары республикалық жарыстарда төбе көрсетіп, аймақ намысын қорғады. Ұлттық спорттың дамуына үлес қосып жүрген білікті бапкер, облыс құрамасының белді жаттықтырушысы Сламхан Боранбаевтан Сыр шабандоздарының биылғы қарқынын білдік.– Сламхан аға, жаз мезгілі ұлттық спорт, оның ішінде бәйге, көкпар секілді жорға жарыстарының қызар шағы. Биыл облыс құрамасы жанкүйерлерді қандай жетістіктермен қуантты?– Биыл жыл табысты басталды. Ел чемпионаттарында жеңіс тұғырында жүрдік, жастар ұлттық құрама сапын толықтырды. Көкпардан сол үштік тұғырдан түспесек, аударыспақ пен жамбы атудан алтын тұғыр бұйырып келеді. Теңге ілуде де жаман емеспіз. Бұйырса саяткерлік спортын да биікке көтереміз деген жоспар бар. Алғашқы бастамасы ретінде биыл ел чемпионатын біздің өңірде өткіздік. Елорда төрінде өткен жамбы атудан Ақәділ Пернебай кезеңнің 3 стилі бойынша ешкімге дес бермей, мерген екенін дәлелдеді. Түрік стилінен 1-орын, өзге де түрлерінен күмісті олжалап, жалпы кезеңнің қорытындысында чемпион атанды. Осылайша Ғалымжан Өміртай мен Наурызқожа Әмзеевтен тәлім алған Ақәділ ел чемпионатында атой салды. Негізінде Ақәділдің әкесі Бекқали Өзенбаев та кезінде әрдайым жеңімпаз атанатын. Енді перзенті ұрпақтар сабақтастығын жалғап, жасындай жарқылдай бастады. Сондай-ақ Ғалымжан 2019 жылы жамбы атудан ел біріншілігінде алғаш рет Сыр еліне алтын сыйласа, бұл жолы оған қола бұйырып, олжалы оралды. Ересектер арасындағы теңге ілуден Исрайыл Айдар 3-орынды иеленіп, Түркияның Стамбул қаласында өтіп жатқан V этноспорт мәдени фестиваліне жолдама алды. Биылғы жылдың тағы бір жетістігі, 14 жас шабандоз «Спорт шебері» атағына қол жеткізді. 12 балуан көкпардан, екеуі аударыспақтан. Міне, осындай оғландар облыстың атын оздырып, бәйгеде барын салып жүр.– Ересектердің бәсі белгілі. Жастардың ат спортына деген қызығушылығы қалай?– Жасыратыны жоқ, ат спортында тек ауыл балалары жүр десек болады. Аға-буынның ізін жалғайтын жастарымыз жетерлік. Жуырда Көкшетау қаласында жасөспірімдер арасында ел чемпионатының жалауы желбірейтін болады. Бұл сында 2005-2007 жылы туған жасөпірімдер бақ сынайды. Ал, күзде көшпенділер ойыны басталады. Оған қатысуға да мүмкіндігіміз бар. Ол үшін тамызда іріктеуден сүрінбей өтуіміз керек. Жігіттер сақадай сай, бұйырса ол тұғырды да бағындыратын боламыз.– Олимпиадалық спорт түрлеріне қолдаудың жоғары екенін білеміз. Ат спортындағы жағдай қалай?– Кез келген спорт түріне қолдау керек. Біреуіне көңіл бөліп, біреуіне бөлмей қалу деген болмау керек. Қолдау болса нәтиже жоғары болады. Біздің жағдай жақсы деуге келіңкіремейді. Қаржылық қолдау керек. Бәрінен бұрын астарындағы тұлпарларына тіреу болса. Шыны керек, көз көріп жүр, шабандоз¬дардың жаттығатын алаңы болғанымен, ешқандай жағдай жасал¬маған. Аттар да адам секілді, шарша¬ғанда көлеңке керек, жатты-ғудан кейін суытып, қалпына қайта келтіру керек. Мұның барлығы үлкен жұмыс, оны күнделікті жаттығу барысында байқап жүрміз. Жалпы біздің елде спортқа көбірек көңіл бөлінеді. Қай спортты алсаңызда арнайы жаттығу залы, қажетті саймандары жетерлік. Әрине, ат спортына да қолдау бар, бірақ ойдағыдай емес. Қазір жылқылардың барлығы Қыркеңсе ауылында, күнделікті жаттығуға аудан орталығына келіп-кету үлкен мәселе. Келгеннен соң жаттығатын алаңның бүгінгі жайы көңіл көншітпейді. Әрине, бұл аудан шешетін мәселе емес. Екіншіден, құс ұшырып, тазы жүгіртуді де қолға алдық, келер жылы ел чемпионаттарында саңлақтар топ жаратын болады.– Жаттығу алаңдарын жақсарту үшін бапкерлер тарапынан ұсыныстар болды ма?– Қазір аудан орталығындағы арнайы алаңның айналасына жасауға тиісті жұмыстарды тізбектеп, жоба-сметасын жасап қойдық. Алаңды қоршау, көрермендер отыратын орындықтар, жылқы өнімі мен құрал-саймандарын сататын дүңгершіктер және жануарлардың тынығатын орындарын салу жоспарда бар. Мұндағы мақсат – ұлттық спорттың деңгейін көтеріп, өскелең ұрпақты осы жолға тәрбиелеу. Өйткені, атадан келе жатқан, қанымызға сіңген өнерді біз дәріптемесек, кім дәріптейді. Әрине, мұның барлығы алдағы уақыттың еншісінде, дегенмен, тездетіп, ат спортына жағдай жасамасақ біріншіліктегі көрсеткішіміз құлдырайды.&nbsp;

Сыр елінің шабандоздары үздік үштікте

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Мұнай бағасы қоғам үшін қашанда құнды. Бірақ одан алынатын шикізатты өңдеу бөлек &nbsp;мәселе. Салада білікті мамандардың жетіспеушілігі де алаңдатады. Осы тұста жас маман Бейбіт Әбдібекпен саланың болашағы мен назар аударуды қажет ететін мәселелер жөнінде әңгіме қозғадық. Айта кетерлігі, Сырбойылық Бейбіт Оразбекұлы мұнай-химия саласының ғылыми-техника магистрі, SinGO фильтр жобасының идея авторы.‒ Бейбіт, сіздің Назарбаев зияткерлік мектебінің үздік түлегі екеніңізден хабардармыз. Ғылым мен білімді тоғыстырған мектептегі ізденісіңіз жоғары оқу орнында, тәжірибе алаңында қалай жалғасты? Қазір қандай жобалар бойынша жұмыс істеудесіз? Әңгімемізді салаға қадам басқан сәтіңізден бастасақ…‒ Мұнай-химия саласына келгеніме жылға жуықтады. Бұл сферада сол уақытқа дейін жұмыс істеп көрмедім әрі менде тәжірибе де болмады. Бірақ мамандығыма деген қызығушылығымның арқасында саланы зерттеуге құштарлығым артты. Өзіңіз білесіз, Қызылорда қаласында мұнай өңдеу, мұнай өнімдерінен материал дайындау төмен деңгейде, бізге Атырау, Ақтөбе қаласындағы жоғары инфраструктура жетіспейді. Қазіргі таңда осыны егжей-тегжейлі зерттеу үстіндемін, оған қоса ғылыми-педагогикалық бағытта жобалар жасалуда.‒ Суды тазалайтын SinGO фильтр жобасын жасауға идея қайдан келді және бұл құрылғының мүмкіндіктері қандай?‒ Бұл жобаны бастау, зерттеу жұмыстарын жүргізу тікелей ғылыми жетекшіммен байланысты болды. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да ғылыми жетекшім, профессор Азат Сейітханмен бірге Алматы қаласындағы барлық ауыз суға зерттеу жүргіздім. Тынымсыз еңбек пен білімді талап ететін ізденіс нәтижесінде су тазалығы өте нашар, ішуге жарамсыз екенін байқадым. Біз жасап шығарған SinGO су тазалау фильтрлары суды барлық ауыр металдар (Fe,Cu) мен хлордан (Cl) тазалайды. Қазір осы жобаны әрі қарай дамыту жоспарлануда.‒ Бұл саланың жылдар бойы зерттеліп келе жатқаны белгілі. Десек те шикізат өңдеудің ғылымға беймәлім тұстары қандай?‒ Дұрыс айтасыз, мұнай-химия саласы толық зерттелген сфераның бірі. Бізде мұнай өңдеу аппараттарының жұмыс істеу сатысы стандартты саналады. Өкінішке қарай шикізат өңдеу кезінде адам ағзасына көп зиян келеді, олар жұмыс барысында белгілі бір деңгейде улы газдар жұтады, сол себепті сала мамандарының қауіпсіздігіне жіті көңіл бөлу керек деп ойлаймын.‒ Мұнайдан шикізат алудың артықшылығы көп. Кемшілігі жайлы не айтасыз?‒ Иә, мұнайдан 99 түрлі өнім шығады деген &nbsp;ақпарат бар, сол себепті мұнайды бағалы қазба ретінде қарастыруға болады. Қазіргі таңда елімізде мұнай өңдеу саласында толық дамыған технологиялар қолданылады. Көбіне бізге Қытай және Германиядан технологиялық қондырғылар жеткізіледі, бірақ оларды сатып алу, жөндеу жұмыстары қымбатқа түседі. Сондай-ақ &nbsp;білікті мамандар жетіспейді. Саланың басты кемшіліктері деп осыны айтар едім.‒ «Болашақта мұнай қоры таусылуы мүмкін және сала мамандарының жұмыссыз қалу қаупі бар» дегенді айтады зерттеушілер. Сіздің пікіріңіз қандай? Елде мұнай өңдеу ісін жолға қою үшін не істеу керек?‒ Елімізде мұнай қоры әлі де көп, шамамен 100 жылға жетеді деп болжанған. Әрине, “қара алтын” күннің бір уағында таусылуы мүмкін, сол себепті де ақырындап альтернативті энергия көздеріне ауысудамыз. Бірақ өзге мемлекеттермен салыстырғанда Қазақстандағы өндіріс әлі күнге артта келе жатыр. Сондықтан тезірек күн энергиясы, жел, су сынды баламалы қуат көздеріне ауысу қажет. Бұл ‒ уақыт күтірмейтін мәселе.‒ Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp;

Бейбіт Оразбекұлы: SinGO фильтр – болашақ жобасы

Алмас Алматов: Сыр елі – үлгі-өнегені ұстанған қасиетті өлке

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Ғасырлар бойы ауыздан-ауызға тарап, мұра болып жеткен жыршылық өнерді жалғастырушылар жетерлік. Жан тебірентер терменің мақамын бұзбай, нақышына келтіре орындап жүрген Малика Маратқызы соның қатарында. 4-сыныпта домбыра үйірмесіне қатысып, 13 жасында жыр айтуды бастаған кейіпкеріміз – Қармақшыдағы Көшеней Рүстембеков атындағы жыраулар үйінің шәкірті. Қазақтың қара домбырасының үнін әуелетіп, киелі өнерді дәріптеп жүрген жасқа Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетіндегі дәстүрлі музыка өнері кафедрасының аға оқытушысы Руслан Ахметов жетекшілік жасайды.– Малика, сізді жыршы ретінде танимыз. Оқырманға таңсық тағы қандай қырыңыз бар?– Қолыма қойын дәптер алып, өлең түртетінім бар. Шығар-машылық адамы болған соң көп нәрсеге уақыт жоғалтқым келмейді. Кітап оқығанды ұнатамын. Бәлкім уақыт өте басқа қырынан да танып қаларсыздар. Бір ғана өзгермейтін дүние бар. Ешқашан қолымнан домбыра түспейтіні анық.– Өнерге келуіңізге не түрткі болды? Қаннан берілген қасиет пе?– Өнерге тоқталуыма кезінде ата-анам қарсы болған еді. Кейін рұқсатын берді. Дегенмен де өнер адамы бо¬луды бала кезден қаладым. Арманымды қалайда жүзеге асыру керек деген ойда болдым. Домбыраға деген қызығушылығым ерекше болатын. Қадірлі аспаптың құлағында ойнауды мақсат тұттым. 4-сыныптан бастап домбыра үйірмесіне бардым. Ұстазым – Айгүл Жағалова. Сол кісіге қызығып өстім. Өнерге келуім қаннан берілген қасиет. Атам жырау, ақын кісі болған. Жорықбай деген. Қазір аға-апайларымыз сол кісінің жырын айтуда. Мұның өзі мен үшін үлкен мақтаныш. Сондықтан да бойымдағы өнерді қаннан берілген қасиет деп толық айта аламын.– Бұған дейін бірнеше байқауда суырылып шы¬ғып, топ жардыңыз. Жақында «Арқада Наушаубайдың Нұржаны өткен» атты республикалық байқауда бас жүлде еншілепсіз. Талап қандай еді, қиындық болмады ма?– Тобыл қаласында өткен республикалық жыр-терме, дәстүрлі ән орындаушылар байқауына барлығы 18 өнерпаз қатысты. Соның ішінен үздік шығу маған бұйырыпты. Байқау шарты бойынша қатысушы екі әннен орындауы керек. Еркін тақырыпта өңіріміздің мақтанышы, тарихи тұлға Базар атамыздың термесін орындадым. Ал Нұржан Наушабайұлы шығармасын дәріптеуде «Тақпақ» атты өлеңін Сырдың мақамына салып айттым. Ешқандай қиындық туындамады. Мен атақ үшін өнер көретпеймін. Өзіме ұнайтын іспен айналысу – өмірлік ұстанымым.– Кімнің жыры жаныңызға жақын?– Бұл жерде «мына кісінің жырлары жаныма жақын» деп айта алмаймын. Егер әншілік, бишілік тағы басқа өнер болса, ол кезде біреуге еліктеуге, біреуді үлгі тұтып жақын тартуға болар. Бірақ жыршылық өнерге бұл жат. Жыр өнері болған соң барлық ақын, жырауларды оқып, жырын жаттаймыз. Тек Сыр өңірімен ғана шектелмейміз.– «Жырау», «жыршы» деп жатамыз. Екеуінің айырмашылығы неде?– Жыршы мен жырауды көп жағдайда ажырата алмайды. Жалпы екеуі екі мағына береді. Мәселен, жырау – өзінің жанынан өлең шығарып, мақам сазға салатын, соны орындайтын кісі. Базар жырау деп жатамыз. Базар жыраудың жырын орындап жүрміз. Жырау – қазақ әдебиетінің көрнекі өкілі. Әдебиетте де, тарихта да маңызды орын алар тұлға. «Жырау – эпикалық дастандар мен толғауларды орындайтын халық поэзиясының өкілі. «Жыр» сөзінен туындайды» деген түсінік «Қазақ әдебиетінің энциклопедиясында» берілген. Жыршы – бір термені алып, мақам сазға орнықтырып, соны орындаушы. Дастандарды, термелерді орындаушы. «Жыршы – жыр айтушы, таратушы. Жыршылар домбыраның не қобыздың сүйемелдеуімен мақаммен, әнмен айтады. Жыршы жыраулармен бірге өмір сүрген және оған дейін де болған. Әдебиет тарихында жыршылар орны ерекше. Себебі бүкіл жыраулар поэзиясы болсын, эпостық жыр¬лар бол¬сын, халық ауыз әдебиетінің барлық үлгілері осы жыршылар арқылы жеткен. Олар өзі жырлайтын шығармаларын, толғауын белгілі бір аспаппен сүйе¬мелдеп, кейде әуенге салып айтқан. Жыршы – тек жырды жеткізуші ғана емес, ұлы өнер иесі.– Домбыра тартуды қайдан үйрендіңіз?– Менің домбыраға жақын екенімді білсе де, домбыраны бір күнде үйренгенімді көбісі біле бермес. Жоғарыда айтып өткен Айгүл ұстазымның Жұлдызай деген қызы болатын. Сол қыз термеде оқитын, өзі бастап маған үйреткен еді. Қызығушылығымнан болар бір сәтте, бір күнде үйреніп алыппын. Сабақтан қашып кетіп, биге барамын деп домбыраға баратынмын. Ұстазымның да берген тәлімі көп. Әр жеткен жетістігім маған бар білгенін үйреткен ұстаздарымның арқасы. Алдағы уақытта мен секілді домбыраға қызығушылық танытқан бүлдіршіндердің арманын орындауға жұмыс істеуге асықпын.– Сұқбатыңызға рақмет!

Малика Маратқызы: Өнерге келуіме ата-анам қарсы болды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. «Well coffeе» ‒ қала тұрғындарының сүйікті орны. Ондағы тыныштық пен әдемі дизайн келушінің кофеден асықпай дәм татып, демалуына жағдай жасайды. Осы аптада біз «Well coffeе»-нің иесі Фархадпен бизнес және кофейня тақырыбында әңгіме өрбіттік.‒ Фархад, «Well coffeе» жобасы қалаға келмес бұрын, Қытайда кәсіп бастағаныңыздан хабардармыз. Әңгімемізді «аспан асты еліндегі» кезеңдерден бастасақ. Қытай халқынан көп нәрсе үйренген боларсыз…‒ Қаладағы №101 мектепте білім алып жүрген уақытта физика-информатика тақырыбында ғылыми жобалар жазумен айналыстым. Ал мектеп бітірер тұста ІТ саласы бойынша Қытай халық республикасының білім грантын жеңіп алып, оқуға түстім. Қытайдың Ухань қаласында бес жылға созылған студенттік кезең басқа мәдениет, өзге орта болған соң керемет өтті деп айта аламын. Қытай халқы білімге өте құштар. Мысалы, ел ішінде кітапхана көп десек те, 11-20 қабатты кітапхананың өзінен орын табу қиын болатын. Қытайда жүрген кезімде біршама кәсіпорын, зауыттарда жұмыс жасап, бизнес модельдерді үйрене бастадым. Одан бөлек кайдзен жүйесіне дағдыландым, себебі қытайлықтар жұмыс сапасы мен уақытқа аса қатты мән береді. Ухань қаласының өзінде 10 миллион халық тұрады, сондықтан бәсекеге де біздегіден әлдеқайда жоғары.Кәсіп бастауда, жалпы қай істі болсын формула арқылы жасау керегін түсіндім. Мысалы, мектепте қанша жыл бойы ағылшын тілін оқысам да тіл үйрену деңгейім мақтанарлықтай болған емес. Бірақ Қытайға барған екі айда қытай тілін жетік меңгеріп алдым. Сонда түсінгенім, адам жаңа нәрсені үйрену үшін оған мәселе қажет. Адамға бір нәрсе шынымен қажет болса, ол мәселені мимен қоса жүрекпен қабылдайды. Осылай адам өзіне дағды қалыптастырып, білімді де тез сіңіре алады.‒ «Well coffeе»-ні идеядан бизнеске айналдыруыңызға не әсер етті? Қазір кофеханалардың саны көбейгенін ескере отырып, &nbsp;«Well coffeе»-нің артықшылығын сұрағым келіп отыр…‒ Білім мен ғылым саласында жүрген соң шетелге шығуға, эсперимент жасауға инвестиция қажет болды. Ал біздің мемлекет оған қолдау көрсете алмайтын еді. Сондықтан кәсіп бастау қажеттілігі туындады. Кәсіп бастауымның бірінші себебі осы болса, екіншіден кофені ерекше жақсы көретін болған соң кофейня ашамын деп шештім. «Well coffeе»-ге дейін пластик жасап шығарумен айналыстым, одан бөлек мұғалімдерге информатика саласы бойынша курс өткіздім. Сол аралықта екі кітаптың авторы атандым. Біріншісі, қытай тіліндегі HSK тестін тапсыруға арналған 600 беттен тұратын сөздік жасап шығардық. Екінші кітап «Қытаймен бизнес» деп аталды. Алғашқы кезеңде Қытаймен бизнес жасаған соң, кәсіп бастаудың тиімді тұстарын, екі ел арасындағы нарық айырмашылығын және жас кәсіпкерлерге тілашар түрінде бастапқы ережелермен бөлістік.Кофейняға келген кезде де курс үйренбей-ақ, бизнес бағытын сұрастырып жүріп жұмысымды бастап кеттім. Себебі ағылшында «First fall» деген ұғым бар, яғни «бірінші құла, сонда ғана қателікті түсінесің» деген мағына береді. Сол қағидаға сүйеніп, бизнеске тәуекел еттім. Қазір қалада кофейня саны көп болған соң, бәсекелестердің де болуы заңды. Бірақ мен бәсекелесі жоқ жерге барсам, ең қиыны сол болар еді. Өйткені бәсеке болған сайын нарықтағы айналым үлкейеді, соған сай сала да &nbsp;дами түседі. Бәсеке көбейген сайын тұтынушылардың кофеге деген қызығушылығы мен сұранысы артады.Мысалы, «Well coffeе»-де қазір күніне орташа есеппен 40-50 кофе стакандары сатылады. Бірақ біз нарықта біріншіміз деп айта алмаймын. Бірінші орында «Global cоffeе» тұр, бізге нарықты солар ашып берді. Кофенің қалаға келгеніне екі жыл болса да, халық тез үйренісіп кеткенін байқауға болады. Статистикаға қарасаңыз, 2018 жылы Дубайдан Қазақстанға 318 тонна кофе түйіршіктері экспортталған, ал 2022 жылы бұл көрсеткіш екі есеге көбейіп, 618 тоннаға жеткен. Бұл кофе сферасының дамып келе жатқанын көрсетеді. Сондықтан алдағы уақытта аэропорт жанында, орталық алаң аумағында кофейнялар ашу ойымызда бар, қазір осы бағытта жұмыстар жүргізілуде.«Well coffeе»-ні көпшілік франшиза деп ойлайды, бірақ біз кофейняның дизайнын өзіміз жасадық. Кофейняны ашпас бұрын өте көп анализ жасадық, жалпы жұмыстар үш айға созылды.‒ «Well coffeе»-де қойылған кітаптардың тақырыбы да, түрлі жанрда болуы да көпке ұнауда. Жалпы жақсы кітап адам ойымен қатар өмірін де өзгерте алады. Осы орайда өзіңізге айрықша әсер еткен кітаптар жайлы айта өтіңізші…&nbsp;‒ Иә, кофейняда &nbsp;келушіге барынша пайдалы болады-ау деген кітаптар қоюға тырыстық. «Қасым» баспасының, «Мазмұндама» қорының әдебиеттерінен бөлек, шетелдік әдебиеттер де таңдалды. Мысалы, ол жерде адамдардың ойлау жүйесі туралы жазылған «Mindset» кітабы қойылған. Қазіргі қоғамда адамдар әр нәрсені бір ойлайтын болған соң өз бағытын таба алмауда. Адам кәсіп бастамас бұрын психологиялық тұрғыдан бақытты болу керек, сонда ғана кәсібі нәтиже береді. Қазір көбісі бірінші табыс табайын, сосын бақытты боламын деп ойлайды. Бірақ мұндай қағида бойынша жүрген адамда деградация &nbsp;көп болады. Өйткені ол көп табыс табуды ғана ойлайды да, нәтиже қалағанындай болмаса өзін жоғалтып алады. «Mindset» &nbsp;кітабында автор ойлау жүйесін шектеулі және шектеусіз деп бөледі. Қазір қала халқы өте төмен деңгейде яғни шектеулі түрде ойланады. Бұл дегенміз көп адам белгілі бір қалыппен ғана өмір сүреді. Байқасаңыз, біздің ойлау жүйемізге сыртқа факторлар өте көп әсер етеді. Қазір ойлап қарасам, менің Қытайда емін-еркін білім алып, кәсіп бастауымның бір себебі сыртқы фактордың аз болуында екен. Ешкім мені жұмсай бермейді, өз уақытым өз еркімде. Өзім қалаған дүниені жасағандықтан менде жаңа нәрсені жасауға, үйренуге деген энергия пайда болыпты.‒ Қазір кофейня қызметінен бөлек, қандай жаңа жобаларды қолға алудасыз?‒ Кофейняның екінші нүктесін ашқалы бері бизнесте өзім жіберген қателіктер жайлы кітап жазудамын. Осы орайда форсайттық зерттеу жайлы айтқым келеді. Форсайт ‒ әлеуметтік-экономикалық дамуды ұзақ мерзімді жоспарлау және әртүрлі факторлардың әсерін бағалау әдістемесі. Өнеркәсіптің үлкен болжамын жасауға алғашқы әрекетті 1950 жылдары Rand корпорациясы жасады, кейінірек жапондар 1970 жылдан бастап әр бес жыл сайын технологияның даму болашағы туралы зерттеулер жүргізді. Форсайттық зерттеу барысында сіз бизнес идеяны тіркейсіз, жылдар бойғы нәтижесін &nbsp;көрсетіп, архивке сақтап қоясыз. Негізі идея ‒ керемет нәрсе. Қазір мен ойлаған идеяны жүз жылдан кейін басқа адам ойлауы мүмкін. Сол кезде ол адам форсайттық зерттеуді білмесе, бизнес жолын қайта бастап, қателесуі мүмкін. Соның әсерінен мемлекет те жылдар бойы дамымайды.Қазір 3Д принтер бағытын дамытумен қатар, «Қытай тілін үйренудің ұтымды әдісі» атты әдістемелік құрал дайындаудамын. Сондай-ақ жастар үшін жұмыс жасайтын коворкинг орталығының жобасын жасаудамыз.‒ Сұхбатыңызға рақмет!&nbsp; &nbsp;

Фархад Орынбасар: Кәсіп бастамас бұрын бақытты болыңыз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. Соңғы жылдары биз¬нес саласында батыл қадам жасағандар көп. Қазақстандық на¬рық¬тағы төңкеріс ретінде ерекше демалыс орындарын, саяхаттауға арналған турларды атап өтуге болады. Келген тұтынушының жанына бір сәт тыныштық орнатып, құмыра жасау және сурет өнерімен айналысу арқылы әдемі әсер сыйлайтын орынның бірі – «Dalacraft» орталығы.«Мен бизнеске хобби ретінде қараймын, сондықтан болар, кейде жұмыс уақыты қашан аяқталып, жеке өмі¬ріме арналған уақыт қашан басталғанын білмей қаламын» дейді Ричард Брэнсон. Сүйікті ісі мен кәсібін ұштастыра біліп, қызылордалықтардың уақытты ерекше өткізуіне жағдай жасап жүрген кәсіпкер Оңалбек Ергештің жасы 20-да. Студент бола тұра кәсіпті қатар алып жүрген жаспен жақында әңгімелескен едік.– Оңалбек, бұл кәсіпті бастауға идея қайдан келді?– Құмыра жасау өнеріне қызығатын достарымызбен бірге осындай орталықтың біріне барған едік. Аудиториясы толықтай өзге ұлт өкілдері екен. Осындай жанға жайлы дема¬лыс сыйлайтын әрі қолөнердің бір түрі ретінде танымал құмыра жасау орталығын қазақы аудиторияға арнап неге ашпасқа деген ой келді. Сол кезде осы өнерді жаңғыртуды мақсат еттік. Ұзақ уақыт өтпей үш жігіт бірігіп, кәсіп бастадық. Бірігуіміздің себебі – тек бір қалада ғана емес, жалпы отандық нарықта брендке айналған орталық ашуды қолға алуда. Қазір Алматы, Тараз, Қызылорда қаласында бар. Кәсіп бастау үшін арнайы несие, грант алмадық. Өз қаржымызбен бастау алған іс кеңеюде. Тұрақты тұтынушының көбейіп, сұраныс артуына байланысты әр қаладан орталықтар ашудамыз.– Саз балшықпен жұмыс жасаудың тиімділігі неде?– Ең бастысы құмыра жасау қолдың моторикасын дамытады. Орталыққа саусақтары әлсіз немесе аутизммен ауыратын балалар келіп, уақыт өткізе алады. Жалпы сурет салу, құмыра жасау барысында адамның қолмен жұмыс жасау қабілетінің артатыны дәлелденген. Медицинада мұны емдік шара ретінде қолданады. Құмыраның құрылымы нәзік болғандықтан, онымен жұмыс жасағанда адамның бар назары тек соған шоғырланып, миы ойдан, күйбең тіршіліктен демалады. Сонымен бірге саздың құрамында басқа қоспалар жоқ, таза. Оған қандай қоспа қосса да, өзінен бөліп шығарып тастайды. Демек құмыра жасайтын саз табиғи, таза топырақтан тұрады.– «Dalacraft» арт-терапия орталығы десек артық емес. Өнермен емделушілердің ең кішкентайы неше жаста? Үлкені ше?– Біздің орталық жанға жайлылық сыйлайды. Адамдар түрлі жағымды эмоцияны бастан кешіреді. Сонымен бірге мұнда үнемі қазақша күйлер қосылып тұрады. Мұның бәрі арт-терапия. Осы уақытқа дейін келген қонақтардың ішіндегі ең кішкентайы 2 жасар қыз болды. Жалпы саз, құмыра жасау өнері жас талғамайды. Икемі бар болса, кішкентайларға да келуге болады. Ал ең үлкені – 75 жастағы азамат.– Сіздерде сурет салуға да мүмкіндік бар. Қолына қылқалам ұстап көрмегендер үшін бағыт беретін арнайы маман бар ма?– Иә, орталықта сурет өнері де қарастырылған. Өмірінде қолына қылқалам ұстап көрмеген, суреттен хабары жоқ немесе аздап қиналатын адамдарға біздің арнайы маманымыз үйретіп, өзі қалаған туындыны толықтай аяқтап шығуына көмектеседі. Құмыра жасауда да солай. Келген қонақтардың 99 проценті құмыра жасай алмайды. Бірақ жұмыс барысында маман қонақтың өзі қалаған формадағы дүниені жасауына мүмкіндік сыйлайды.– Орталықта уақыт өткізудің ерекшелігі неде?– Бізде арнайы фотограф бар. Келген әр тұтынушының құмыраны жасау не сурет салу барысындағы эмоциясын, туындыны бастаған, аяқтаған сәтін сапалы сурет, видеоға түсіру арқылы керемет естеліктерді бірге жасаймыз. Бұл қызмет келушілерге сыйлық ретінде тегін жүзеге асады.Одан бөлек атаулы күндерге арнайы романтикалық кеш ұйымдастыруға болады. Туған күнді осында атап өтуге, ғашықтардың ерекше романтикалық уақыт өткізуіне мүмкіндік бар. Көз үйренген тамақтану орнынан жалыққандар үшін бұл – таптырмас идея.– Тағы қандай ерекше жоспарларыңыз бар?– Болашаққа жоспар – «Дала» брендін қалыптастыру. Бұйырса, осы жылы тағы үш орталықты ашу жоспарда бар. Ал одан кейін жылына 10 орталық ашамыз деген ойдамыз. Бастапқыда үш жігіт болып кәсіп бастасақ, қазір он жігіттен команда құрап, әр қаладан кеңейтуге атсалысудамыз.– Сұқбатыңызға рақмет! Кәсібіңізге береке берсін! &nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат