<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Біздің күнделікті тұрмыс-тіршілігімізге қатысты &nbsp;деректерді жинау, сақтау және өңдеу, оларды талдау және түсіндіру – статистика саласының негізгі міндеті. Дайын деректер жоспарлау мен басқаруда қолданылады. Газет тілшісінің Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының облыс бойынша департаментінің басшысы Қайрат Әбсұлтановпен әңгімесінде түрлі статистикалық мәліметтерге шолу жасалды.– Қайрат Байғабылұлы, қандай да бір елді сипаттағанда, ең алдымен ауызға ілінетін дерек – халық санының көрсеткіші. Қазір облыстағы халық саны қанша және гендерлік аспектідегі қатынасы мен ұлттық құрамына тоқталсаңыз…– Статистика біздің қоғамның бет-бейнесін, бағыт-бағдарын көрсетеді. &nbsp; 2021 жылы өткізілген халық санағының деректері бойынша облыстағы халық саны – 814,9 мың адам. Ал 2024 жылғы 1 қаңтарда &nbsp;841,8 мың адам болды. Оның ішінде қалалықтар – 395,1 мың адам (46,9%), ауылдықтар – 446,7 мың адам (53,1%). Гендерлік аспектіде 1000 ер кісіге 990 әйелден келеді. 2023 жылдың 1 қаңтарындағы деректерге қарағанда, қазақтардың үлес салмағы – 96,1 пайыз, орыстар – 1,5 пайыз, яғни 12,5 мың адам, ал корейлер – 1 пайыз, яғни &nbsp;8,2 мың адам, қалған ұлыстардың үлес салмағы 1,4 пайызды құрады. Ең қызықты мәлімет, &nbsp;ҚР бойынша қазақтардың ең көп шоғырланған жері, яғни 99,8 пайыз қазақ тұратын жер – Арал ауданы.– Қызылорда облысы туу деңгейі бойынша нешінші орында?– АХАТ органдары ұсынған азаматтық хал актілері жазбаларындағы мәліметтерді өңдеу нәтижесінде, 2023 жылғы қаңтар-желтоқсанда 19896 нәресте туғаны көрсетілген. Бұл 2022 жылдың қаңтар-желтоқсанына қарағанда 3,8% &nbsp;аз. Туудың жалпы коэффициенті 1000 адамға 23,75-ті құрады. 1000 тұрғынға шаққандағы туу көрсеткіші бойынша біздің облыс Шымкент қаласы, Маңғыстау, Түркістан облыстарынан кейінгі төртінші орында.– Өңір &nbsp;халқының өмір сүру ұзақтығы жайлы не айтар едіңіз?– 2000 жылдан бері облыста халықтың өмір сүру ұзақтығы көрсеткішінің өсу тенденциясы байқалады. Сонымен бірге гендерлік белгі бойынша бұл көрсеткіштің дифференциациясы сақталады. 2022 жылы күтілетін өмір сүру ұзақтығы 74,21 жас болатын, ерлерде 70,27, ал әйелдерде 78,18 жасты көрсетті.– Қызылордалықтар қай елдерге қоныс аударады?– Көші-қон қызметі органдары ұсынған мәліметтерді өңдегенде, 2023 жылғы қаңтар-желтоқсанда облысымызға тұрғылықты тұруға келіп тіркелгендер саны 25421, облыстан кеткендердің саны 32617 адам болды, көші-қонның айырымы 7196 адам. Алыс-жақын шетелдерден 24 адам, республиканың басқа облыстарынан 7964 адам келген. Облыстан көшкен 15118 адам немесе &nbsp;46,4%-ы көбінесе республиканың басқа облыстарына қоныс аударды. Шетелдерге 66 адам, көбісі Ресейге, Өзбекстанға, Германияға, Израильге, Канадаға, Түркияға көшіп кеткен.– &nbsp;2023 жылдың қорытындысы бойынша облыстың әлеуметтік-экономикалық жағдайы қандай?– Алдын ала деректер бойынша облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуының барлық негізгі көрсеткіштерінде оң өсім байқалды. Өнеркәсіп өнімінің көлемі &nbsp;3,6%, құрылыс жұмыстарының көлемі &nbsp;40,4%, негізгі капиталға салынған инвестиция 14,2%, пайдалануға берілген тұрғын үйдің жалпы алаңы 8,4%, көлік &nbsp;7,8%, сауда &nbsp;4,7%. Сыр өңірі республикада өңдеу өнеркәсібі көлемінің өсу қарқыны бойынша (33,5%) бірінші орында, ауыл, орман және балық шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі бойынша (3,7%) екінші орында.– Облыста өңдеу өнеркәсібі қалай дамып келеді?– Облыстың өнеркәсіп құрылымында өңдеу өнеркәсібі соңғы 10 жылда өсу процесін көрсетті. 2010 жылы &nbsp;4%, 2023 жылы &nbsp;30%. Өткен жылмен салыстырғанда металлургия өндірісі &nbsp;68,2%, өзге де бейметалл минералдық өнімдер &nbsp;46,6%, резеңке және пластмасса бұйымдар өндіру 17,9%, машина жасау 14,7% ұлғайды.– Облыста құрылыс қарқынды жүріп жатыр, оған қандай жергілікті құрылыс материалдарын пайдалана аламыз?– Тұрғын үй құрылысының қарқынды өсуі құрылыс материалдары өндірісі көлемінің артуына әсер етті. Құрылыс индустриясына облысымыздан силикат және күйдірілген кірпіш, кең көлемдегі темірбетон, қиыршық тастар мен ұсақталған тастар, әк тас, т.б құрылыс материалдары шығарылуда. 2023 жылдың қаңтар-желтоқсанында 385,7 мың текше метр табиғи құм, 2328,7 мың текше метр қиыршық тас, 76,5 мың тонна саз, 879,4 мың текше метр кірпіш, 189 мың тонна бетоннан жасалған құрылыс конструкциялары, 13850 тонна пластмассадан жасалған құбырлар, 157 тонна пластик есік-терезе, 39 мың тонна әк шығарылды.– Қызылорда облысында күріш қанша гектарға егілді?– Күріштің нақтыланған егіс алқабы &nbsp;88862,6 гектар. Аудандар арасында күріштің ең көп егістік алқабы Сырдария (23811 гектар) мен Жалағаш ауданына тиесілі (19800 гектар).– Ақпараттық технология барлық қызмет салаларына енгізілген қарқынды даму кезеңіндеміз. Осы орайда статистикада қандай жаңалық бар?– Алғашқы деректерді жедел және сапалы жинауды қамтамасыз ету және респонденттерге түсетін жүктемені азайту үшін электронды цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып, «Онлайн деректерді жинау» ақпараттық жүйесі әзірленді. Респонденттердің көбісі есептілікті онлайн режимде тапсырады. Олардың (үй шаруашылықтары мен кәсіпорындардың) дәстүрлі қағаз түріндегі сауалнамасынан деректерді жинаудың компьютерлік жүйесіне, сондай-ақ мобильді қосымша арқылы бағаны цифрлық тіркеуге көшу процестері жалғасуда.&nbsp; Пайдаланушылар және респонденттермен әрдайым кері байланыс орнату мақсатында Ұлттық статистика бюросының фронт-офисі құрылды. Фронт-офис келесі арналарды пайдаланады: «1446» Бірыңғай байланыс орталығы, соның ішінде «Бір терезе» қызметі /статистикалық нысандарға қатысты барлық сұрақтарыңыз бойынша/ Telegram-bot @statgovkz_bot/статистикалық есептілік нысандарын жетілдіру бойынша ұсыныстарды жолдау, статистикалық нысандар бойынша қателерді сипаттайтын скриншот жіберу мүмкіндігі/ www.stat.gov.kz интернет-ресурсының «Онлайн-кеңесші» модулі Орталықтандырылған кіру нүктесін құру барлық өтініш көздерін біріктіруге мүмкіндік береді (Бірыңғай байланыс орталығы, онлайн кеңесші, Телеграм-бот, «бір терезе» қызметі). Осылайша бюромен байланысудың ыңғайлы және жылдам әдісі пайдаланылады.– Респонденттер статистикалық есептілікті тапсырмаған жағдайда &nbsp;оларға қандай шара қолданылады?– Алғашқы статистикалық деректерді белгіленген мерзімде ұсынбау, дәйексіз деректерді ұсыну белгіленген тәртіпті бұзу болып саналады және &nbsp;ол үшін ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 497-бабына сәйкес әкімшілік жауаптылық көзделген.– Облыс экономикасының салалары бойынша деректерді қайдан көруге болады?– Барлық статистикалық жарияланымдардың электронды нұсқасы www.stat.gov.kz &nbsp;интернет-ресурсында орналасқан. Бұл – &nbsp;ең өзекті статистикалық деректерді тарату үшін ең жылдам және ең жақсы тәсіл. Статистика департаменті жыл сайын статистика салалары бойынша 80-нен астам электронды кесте жасайды. (кезеңділікті есепке алмағанда). Барлық статистикалық жарияланымдар қазақ, орыс және ішінара ағылшын тілінде ұсынылады.&nbsp;Фото: gov.kz

Статистика қоғамның бағыт-бағдарын көрсетеді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Салық − кез келген өркениетті мемлекеттің негізгі кіріс көзі. Әлемнің қандай мемлекетінде болмасын, табысқа не пайдаға салық салынады. Бүгінде елімізде салықтың 76 түрі болса, оны өтейтін 2 млн 300 мың салық төлеуші бар. Мемлекеттік кірістер комитеті салығын уақытылы өтейтін азаматтар аз емес дейді. Десек те, 79 мыңға жуық адам салық төлеуден жалтарып жүрген көрінеді. Олардың мемлекет алдындағы жалпы қарызы 543 млрд теңгеден асқан.Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылғы Қазақстан халқына жолдауында ҚР «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексін халыққа түсінікті, қолдануға оңай, салық есептіліктерін оңтайландыру бағытында қайтадан жазуды тапсырған болатын. Бүгінгі күні Салық кодексі қайтадан әзірленуде. Дегенмен біздің өңірде салық төлеу мәселесі қалай жүруде, қандай жұмыстар атқарылды? Бұл туралы облыс бойынша мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы &nbsp;Ғани Амановпен әңгімелескен едік.− Президенттің өткен жылғы Жолдауы салықтың рөлін күшейтті. Ол алдағы уақытта елдегі экономикалық, әлеуметтік салаларды жаңғыртудың негізгі тетігі болмақ. Ғани Мырзағабылұлы, бюджетті тиімді игеруде қандай жұмыстар атқарылды?&nbsp;−Бюджеттің кіріс бөлігін және мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, &nbsp;салық салу мен оны өндіру жүйесін ұдайы жетілдіріп отыру, сондай-ақ салық төлеушіге қолайлы жағдай жасау арқылы сапалы мемлекеттік қызмет көрсету− кірістер органдарының басты &nbsp;міндеті. Осыған сәйкес былтыр аймақта мемлекеттік бюджетке 59млрд теңге артығымен қамтамасыз етілді. Оның ішінде республикалық бюджетке &nbsp;28 млрд теңге, жергілікті бюджетке 31 млрд теңге. &nbsp;Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда жергілікті бюджет түсімінің өсу қарқыны 138% құрап отыр. Бүгінгі күннің басты талаптарының бірі – салықтық және кедендік әкімшілендіруді жетілдіру арқылы салықты сапалы әрі мәдениетті басқару.&nbsp; Осы орайда департамент тарапынан салықтық және кедендік әкімшілендіру бағытында &nbsp;бірнеше мақсатты топтар құрылып, нәтижесінде бюджетке қосымша 19,2 млрд теңге өндірілді. Облыс әкімдігінің қолдауымен салық базасын ұлғайту бағытында &nbsp;уәкілетті органдармен бірлескен түрде біршама жұмыстар жүргізілді. Атқарылған жұмыстардың нәтижесінде өткен жылы бюджетке қосымша 939 млн.теңге өндірілді. Оның ішінде жергілікті бюджетке түсетін жарнама мәліметтері ауыл әкімдіктері тарапынан жүргізілетінін ескере отырып, &nbsp;қосымша &nbsp;визуалды тексеру барысында 15,1 млн теңге, ал &nbsp;коммерциялық мүліктердің қайта бағалануы бойынша 543,8 млн теңге өндірілді. Бұндай жұмыстар алдағы уақытта да жалғасын табады. −Мемлекет қазынасын толықтыратын саланың бірі – кеден. Мұнда салықтың бірқатар түрі бар. Президент «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» Жолдауында салық және кеден саласындағы ақпараттық жүйелерді толық біріктіру, шекараға интеграцияланған кедендік бақылау тәсілін енгізу &nbsp;және Кедендік рәсімдеу орталықтары «бір терезе» қағидаты бойынша жұмыс істеу қажеттігін баса айтты. Қандай оңтайландыру жұмыстары жүрді?−Кеден саласындағы оңтайландыру бойынша бізде жұмыстар бір жүйеге түсті десем болады. Экспорт және импорт үшін ұсынылатын құжаттардың санын және оларды өңдеу уақытын қысқартуға мүмкіндік беретін «Астана-1» ақпараттық жүйесі жұмыс жасайды. Салық саясатының тиімді болуы кеден жұмысының ашықтығына тығыз байланысты. Бұл бойынша салық және кеден саласындағы ақпараттық жүйелерді толық біріктіру, шекараға интеграцияланған кедендік бақылау тәсілін енгізу, Кедендік рәсімдеу орталықтары «бір терезе» қағидаты бойынша жұмыс істеу қажеттілігін және бұл бірінші кезекте еліміздің сыртқы сауда көлемін ұлғайтады әрі инвестиция тартуға зор мүмкіндіктер беретіні сөзсіз.&nbsp;−Былтыр қаңтар айынан бері шетелдік көліктерді заңдастыру жұмыстары жүргені белгілі. Өңірде шетелдік көліктердің мәселесі қалай шешімін тапты?−Үкімет қаулысымен еліміздің аумағына 2022 жылғы 1 қыркүйекке дейін әкелінген көлік құралдарының жекелеген санаттарын бастапқы тіркегені үшін алым мөлшерлемесін қолдану және көлік әкелген жеке тұлғаларды кеңейтілген міндеттемелерінен босату шарттары мен мерзімінің қағидалары бекітілген. Осы орайда облыста жыл көлемінде 16 мың автокөлік құралдары заңдастырылып нәтижесінде 3,7 млрд теңге бюджетке төленді.−Қазір барлық салада цифрлық дамудың қарқыны күшті. Қандай төлем болсын, үйде отырып-ақ төлеуге болады. Сіздерде қалай?&nbsp;−Иә, Мемлекеттік кірістер комитеті тарапынан бизнесті &nbsp;цифрландыру үшін пилоттық &nbsp;жобалар енгізіліп, cалық төлеушілерге кірістер органдарынан өздеріне қажетті қызметтерді алу оңтайлы болуы үшін «E-Salyq Azamat», виртуалды қойма, тауарларды таңбалау, электронды шот фактура, «Астана-1»АЖ,«E-Salyq Business», үш құрамдасты интеграцияланған жүйе секілді цифрлық технологиялары қолданылуда. Бұл − электронды мобилді қосымшалар, салықтарды электронды төлеу форматына көшіру, бюджет алдындағы қарыздарды білу, бақылау касса машиналарын &nbsp;тіркеу, уақытша қызметін тоқтату және т.б. бизнесті оңай жүргізуге бағытталған жобалар. Өзіңіз айтқандай, бұлар кез келген қызметті үйден шықпай-ақ &nbsp;алуға мүмкіндік береді және &nbsp;уақытты үнемдейді.&nbsp; Өңіріміздің мемлекеттік кірістер органдары 2023 жылы көрсеткен мемлекеттік қызметер саны 656 810, &nbsp;өткен жылмен салыстырғанда &nbsp;96000 қызметк &nbsp;артық көрсетілген. Жалпы барлық көрсетілген қызметтердің &nbsp;99,7% -ы электронды көрсетілсе, &nbsp;қағаз түріндегісі &nbsp;0,3% құрап отыр. Департаменттің алдына қойған мақсаттарының бірі − салық төлеушілердің салық мәдениеттілігін көтеру. Оның ішінде &nbsp;салық есептіліктерінінің уақытылы табыс етілуі, жеке тұлғалардың салығының уақытылы төленуі, хабарламалардың уақытылы орындалуы арқылы әкімшілік шараларды азайту.&nbsp; Салық төлеушілерді ақпараттандырудың нәтижесінде салық есептілігін уақытылы тапсыруына келетін болсам, өткен жылмен &nbsp;салыстырғанда 45% -дан 19 %-ға азайды.&nbsp;−Мемлекет басшысы«Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» Заңға қол қойды. Өткен жылдың 3 наурызынан бастап жеке тұлғалар банкроттыққа өтініш бере бастады. Осы ретте біздің аймақтағы жағдай қалай?&nbsp;−Бүгінгі күнге дейін (22.01.2024ж.) жеке тұлғаларға соттан тыс банкроттық рәсімін қолдану туралы 6068 арыз түсті. Борышкердің атына тіркелген мүліктің болуы, қарыздың өтеу мерзімі 1 жылдан аспауы, екінші деңгейлі банктер және микроқаржы ұйымдарынан берешекті реттеу туралы құжаттарының жоқтығы арызды қайтаруға негіз болып отыр.&nbsp; Бүгінгі күнге 983 &nbsp;жеке тұлға банкрот деп танылып, 608 жеке тұлғаға банкрот статусы қойылды.&nbsp;&nbsp; −Мүмкіндігі шектеулі жеке тұлғалар үшін мүлік салығын және жер салығын есептеу кезінде қандай салықтық жеңілдіктер көзделген?−Мүмкіндігі шектеулі жандар меншік құқығындағы барлық салық салу объектілерінің жалпы құнының 1500 еселенген мөлшердегі айлық есептік көрсеткіші шегінде мүлік салығын төлемейді. Сондай-ақ олар тұрғын үй қоры, оның iшiнде, оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскелерi, үй маңындағы, құрылыс алып жатқан жердi қоса алғанда, жеке (қосалқы) үй шаруашылығын жүргiзу, бағбандық және саяжай құрылысы үшiн берiлген, гараждар орналасқан жер учаскелерi бойынша жер салығын төлеуге жатпайды.&nbsp;− Кірістер департаментінің биылғы жоспары қандай?−Жалпы экономика − әр түрлі бағытта өзгеріп, ел ішінде табыс табудың тәсілдері күннен-күнге қарыштап дамуда. Оған мемлекет тарапынан қолдаулар да аз емес. &nbsp;Салықтық әкімшілендіру жұмыстарын күшейту арқылы салық базасын кеңейту− мемлекеттік кірістер органдарының негізгі міндеті.&nbsp; Сондықтан қазіргі таңда салық төлеушілерге салық заңнамасына енгізілген өзгерістер туралы түсіндірме жұмыстары барлық жаңа технологияларды пайдалана отырып жүргізілуде. Басты мақсат − құқық бұзушылық орын алу қаупі бар тетіктермен салық төлеушіні алдын-ала хабардар ету және әкімшілендірудің барлық шараларын Заңның шеңберінде қолдану, сол арқылы салық төлеушілер тарапынан наразылық деңгейін барынша азайту. Бұл өз кезегінде салық мәдениетін қалыптастыруға, адал салық төлеушілерді көбейтуге және мемлекеттік кірістер органдарына халықтың сенімін арттырарына сенім мол.&nbsp; &nbsp; − Әңгімеңізге рақмет.&nbsp;&nbsp;

Ғани Аманов: Басты міндет − сапалы мемлекеттік қызмет көрсету

Қайрат Нұртайұлы: Жас мамандардың жоғарылауын жолға қойдым

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қармақшы ауданында қызметте жүрген нәзікжандылар аз емес,. Сондай бірнеше істі қатар алып жүрген білікті маманның бірі – Шолпан Дәуленбаева. Ол бүгінде академик С.Жиенқұлов атындағы Байқоңыр жоғары колледж директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары. Қарапайым қызметтен еңбек жолын бастаған бүгінгі халық қалаулысына ойда жүрген сұрақтарды қойып, біршама әңгіменің тінін тарқаттық.– Шолпан Әнуарбекқызы, сізді халық қалаулысы, мәслихат депутаты, білікті ұстаз ретінде танимыз. Сонымен қатар үлгілі келін, аяулы жар, ардақты анасыз. Қызмет пен отбасылық өмірді қатар алып жүру қиындық тудырмайды ма?– Иә, әрбір саналы адам өмірде өз жүрек қалауымен таңдаған мамандығын сүйетініндей, менде өзім қалаған ұстаздық жолын таңдап, шәкірттеріме дәріс беріп келе жатқаныма 14 жылдың жүзі болды. Осы жылдар ішінде біршама жетістіктерге жеттім. Бұл жетістіктерге отбасындағы жолдасымның демеу беруімен, қолдауымен жеттім десем де болады. Себебі, жолдасым Жасұлан өзі де ұстаздық жолда жүрген жан болғандықтан бір-бірімізге әрдайым қолдау білдіріп отырамыз. Ал осы, ұстаздықпен қатар, депутаттық мансапты қатар алып келе жатқаныма да биыл 4 жыл толады. Сонымен қатар отбасында мен үш баланың анасы атанып, ардақты енемнің, аяулы жарымның көңілінен шығып, келіндік міндеттерімді атқарып келе жатқан жайым бар. Қазіргі технологияның қарыштап дамыған кезі нәзік жандарға үлкен көмек болып отыр деп ойлаймын. Бұрынғы кездегідей сиыр сауып, самаурынға шәй қойып, шамға май құйып, жер ошаққа тамақ жасамайтын болғандықтан, отбасылық өмір мен қызметті қатар алып жүрудің еш қиындығы жоқ.– Қарапайым мұғалім бүгінде халық қалаулысы. Осындай жетістікке жеткізген қандай қасиет?– Мен еңбек жолымды кітапханашылықтан бастап, кейін мұғалім болдым. Академик С.Жиенқұлов атындағы Байқоңыр жоғары колледжінде 2010 жылдан бері ұстаздық етіп келемін. Колледжде &nbsp;арнайы пәннен сабақ беремін. Қазіргі таңда директордың оқу ісі жөніндегі орынбасарымын. Ең бастысы, ол қарапайымдылық. Ал еңбек жолындағы әрбір жетістігім өз бойымдағы табандылық қасиетімнен. Бастаған істі аяғына дейін жеткізу де осыған &nbsp;саятын секілді.– Нағыз сұранысқа ие оқытушының қандай ерекшелігі бар?– Білімі мен біліктілігі жоғары әрбір оқытушы сұранысқа ие. Сонымен қатар оқушысының жүрегіне өз қарапайымдылығымен, өзіндік ерекше «қолтаңбасымен» танылған мұғалім бүгінде көпке үлгі болары анық. Шәкіртпен жұмыс жасайтын әрбір жан бір орында тоқтамай, өзін-өзі үнемі жетілдіретін, барлық ғылыми жаңалықтармен таныс болу үшін шет тілдерін меңгерген, өз білімімен бөлісіп, оны тәжірибе жүзінде қолдана алатындай болғаны жөн.– Сіздіңше мінсіз студент қандай болу керек?– Ең бастысы – күнделікті сабақтан қалмайтын, өзіндік пікір-пайымы бар, ата-анасының берген тәлім-тәрбиесінен нәтиже шығарып, үлкенге құрмет, кішіге ізеттілік таныта білетін, еңбекқор, білімді жасты мінсіз студент деп айтуға болар еді. Болашаққа қойған айқын мақсаты бар, өзін-өзі үнемі дамытатын, уақытын дұрыс және пайдалы жұмсай білетін болса, нұр үстіне нұр болар еді.&nbsp;– Қоғамдағы әлеуметтік әлеуетке көңіліңіз тола ма?– Бүгінгі қоғамдағы әлеуметтік әлеуеті менің ойымша, мәз емес. Кеше ғана әлеуметтік желіде ҚР Парламенті мәжілісінің депутаты Ринат Зайытов мырза айтқандай, ең төменгі жалақы 85 мың теңге шындыққа қарағанда ештеңеге жетпейтіні рас. Бүгінде қарапайым халық арасында баласының жәрдемақысымен, шәкіртақысымен күнін көріп отырғандар жетерлік. Сондай отбасылардың жағдайын жақсы деп кім айта алады. Мысалы, мен тұратын Байқоңыр қаласының өзінде үйсіз жүрген көпбалалы аналар талай рет қабылдауыма қалада салынып жатқан үйден пәтер берсе екен деген өтінішпен келді. Сонымен қатар мүмкіндігі шектеулі жандардың өзіндік орын алып жатқан қордаланған мәселелері жетерлік. Байқоңыр қаласында екі елдің, яғни Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасының азаматтары тұрады. РФ жұмыс істеп зейнет жасына шыққан қазақстандық азаматтардың зейнетақы төлеу нормасында да біршама қиындықтар бар. Бұлардың бәрі сайып келгенде қарапайым халықтың жағдайына, қалтасына келіп тіреледі.&nbsp;– Депутат ретінде сізді толғандыратын мәселе?– Өзім өмір сүріп отырған ортадан, яғни жергілікті жерден сайланғаннан кейін ең бірінші ойлайтынымыз – тұрғылықты халықтың жайы. Толғандыратын мәселе өте көп. Қазіргі уақытта менің бойымда үміт, сенім, намыс сияқты ар-ұждан сезімінен бөлек, «ел үшін тағы не істей аламын?!» деген жауапкершілік жүгі бар. Адам ретінде келешек ұрпаққа қандай құндылықтар қалдырамыз, мені сол толғандырады. Әйел ретінде ұрпақ тәрбиесіне берік болу басты қағидама ұласты. Отбасындағы үш баламның маған ғана емес, өзгелерге де пайдасы тиер, саналы, парасатты азаматтар болып өсулеріне көңіл бөлемін. Дәстүр-салтымыздан ажырамай, білім алуға құштар, үнемі ізденісте жүретін, мейірім мен қамқорлыққа бөленген балалардан жамандық шықпасы анық. Кімнің жүрегі ізгілікке толы болса, сол жан жыртық киіммен жүріп те бекзаттығын жоғалтпайды. Балаларды мейірім мен шуаққа бөлеуге тиіспіз.– Кімді үлгі тұтасыз?– Менің дәл бүгінгідей дәрежеге жетуіме ата-анамның берген тәлім-тәрбиесі мен солардың ыстық ықыласы себеп болып отыр. Сондықтан үлгі тұтарым да, өнеге аларым да – ата-анам.– Өзіңізді мақсатқа жеткен жанмын деп ойлайсыз ба?– «Армансыз адам қанатсыз құспен тең» демекші, мақсатсыз һәм армансыз пенде болмайтыны шындық. Әрбір жан мақсатына жетем деп алға қарай талпынады. Менде өз өмір жолымда біршама көздеген мақсаттарыма жеттім, дегенмен алда әлі де талай орындалмаған мақсаттарым бар. Сондықтан мақсатқа жеттім деп айтуыма әлі ертелеу.– Артыңыздан ерген сіңлілеріңізге айтарыңыз…– Артымнан ерген сіңлілеріме барынша қарапайым болған жөн деп айтар едім. Сонымен бірге еңбекте, ортада тек адалдық болған жерде береке бар екенін де ұмытпаған жөн. Өмірде қандай биікке көтерілсеңіз де, қандай мансапта болсаңыз да адами қасиетті жоғалтпай, Абайша айтқанда нағыз «адам» болып қалсақ, сол мұратымызға жеткеніміз.– Ашық әңгімеңізге көп рахмет! Биіктерден көріне беріңіз!

Шолпан Дәуленбаева: Халықтың сеніміне селкеу түсірмеу  бәрінен маңызды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Еркін ойлай білетін, өзіндік ойы мен пікірі бар, білімді жалынды, жігерлі, жастар – еліміздің жарқын болашағы. Ал сол жастар бойындағы білім мен тәжірибені халықтың игілігіне шын жанашырлықпен арнай алса, онда тіпті тамаша.Білікті маман Ернар Темірбаев бүгінде «Балалар білсе екен, білімін жетілдірсе екен, ауыл балаларына қаладағыдай жағдай жасалса екен» деген игі мақсат жолында жұмыс жасап жүр. Биылдан бастап арнайы кабинет жасақтап, ауыл балаларын ағылшын тіліне сусындатып жүрген жас жерлесіміздің жұмысымен танысып, ақпараттық қолдау көрсетуді жөн санадық.Ернар Темірбаев – Сырдария ауданына қарасты Ақжарма ауылының тумасы. Елі ырысты, жері күрішті, берекелі ауылда туып-өсіп, сондағы ауыл мектебінде білім алған. Бала кезінен оқуға құштар, әсіресе, шет тілін игеруге деген ынтасы жоғары баланы ата-анасы дарынды балаларға арналған оқу ордасына беруді жөн санайды. 6 сыныптан бастап облыс орталығындағы дарынды балаларға арналған «Дарын» мектебіне жолдама алады. Сөйтіп ғылым мен білімге тереңдей енген Ернардың ағылшын тіліне деген қызығушылығы одан сайын арта түседі. Оған бір жағынан, аталған мектептегі білікті ағылшын пәні мұғалімдері себеп болған екен. «Ұстазға қарап шәкірт бой түзер» деген осы болса керек.Кейін жоғарғы оқу орнында білімін жалғастырған кейіпкеріміз 2018 жылы «ағылшын-қытай тілі мұғалімі» мамандығын игеріп шығады. «Адам өзінің сүйікті ісімен айналысуы керек. Сонда ғана жетістікке қол жеткізеді, қолға алған ісі берекелі болады» деп білетін еркін ойлы жас сол сәттен бастап өз білгенін кейінгі ұрпаққа үйрету мақсатында бала оқыту ісімен шұғылданып келеді. Талай шәкірттің ағылшын тілін еркін меңгеріп, қазіргідей тіл білуге деген сұраныс жоғары кезеңде оқушыларды шет тіліне баулып жүр. Өзі кезінде шет тілі мұғалімдеріне қарап бой түзесе, қазіргі таңда қанша баланың Ернарға қарап, ағылшын тілін меңгеруге деген талпынысы артып отыр. Кім білсін, сол көп баланың ішінде еліміздің жарқын болашағы жолында үлкен қызметтерді атқаратын өрендер өсіп келе жатқан болар.Қысқасы, ақжармалық Ернар Темірбаев 2018 жылдан бастап қолға алған ісін биыл жандандырып, демеушілердің көмегімен аудиториясын кеңейтіп, жаңаша жұмысқа бағыт алған. Бастапқыда жай ғана бір сыныпта балаларды оқытып жүрген. Кейін «неге ауыл балаларына қаладағыдай жағдай жасамасқа» деген ой жас ұстазды толғандырған екен. Сол кезден бастап ауыл балаларының білімін толықтыруда қолдан келгенше қолжетімді жағдай жасауды көздеген. Осы мақсатына ауылдағы жақсы істердің жанашыры болып жүрген ел ағалары қолдау көрсеткен. Бүгінде Ернар Ақжарма ауылдық мәдениет үйінен арнайы жасақталған кабинетте 3 және 11 сынып аралығындағы 60-тан астам баланы ағылшын тіліне сусындатып келеді.– Бұл бастаманың ойдағыдай жүзеге асуына ауыл азаматтарының, алдыңғы буын ағаларымыздың үлесі зор болды. Қайрат Нұрсейітов, Арман Қойшыбаев, Мақсат Заммадинов, Ернұр Асылбеков секілді азаматтар қолдау көрсетіп, қаржылай көмек берді. Бұл кісілерге аудандық басылым арқылы арнайы алғыс білдіргім келеді. Сондай-ақ ауыл әкімдігі мен ауылдық мәдениет үйі қызметкерлері де балалардың сапалы білім алуына жағдай жасап отыр. Негізінен бала оқыту ісімен айналысып жүргеніме бес жылдай болды. Бастапқыда қосымша сабақтар өткізіп жүрдік. Кейін бір ата-ананың ұсынысы бойынша осы істі бастап кеттік. Нәтижесі жаман емес. Балалардың ағылшын тілін меңгеруге талпынысы, қызығушылығы күннен-күнге артып келеді. Біздің алға қойған мақсатымыз да осы еді, – дейді Ернар.Өзіміз көргендей, арнайы кабинетте балалардың білім алуына және қызығушылығын арттыруына қолайлы жағдай жасалған. Атап айтар болсақ, мектеп оқушыларының қызығушылығын туғызатын кітаптар, суреттер, арнайы парта мен орындықтармен жабдықталған. Бір ерекшелігі, Ернар кабинетті жасақтауды өз идеясы негізінде жүзеге асырған. Кітаптардың барлығын арнайы тапсырыспен алдырған екен. Бұнда балалардың бір бағытта ғана емес, өз қызығушылығына орай білім алуына жағдай жасалған. Яғни, егер оқушы сурет салуға қызықса, сурет салатын құрал-жабдықтарды таба алады. Сондай-ақ ағылшын тілін қазіргі заман талабына сай қызықты ақпараттармен, жаңаша деректермен негіздеп өткізеді. «Белгілі бір кәсіпке апарар жол немесе техника мен технологиялар туралы тақырыптармен үйлестіре отырып сабақ өтсек, бұл баланың қызығушылығын арттырады. Бір жағынан оқушы жаңа ақпараттар білсе, екінші жағынан шығармашылығын дамытып, жаны қалаған іспен айналысуына да мүмкіндік болады» дейді жас мұғалім. Ернардың басты мақсаты – ауыл білімін қала деңгейімен шамаластыру, ауыл балаларының да қаладағыдай қолжетімді ортада білім алуына жағдай жасау.– Ернар ағылшын үйірмесін ашқалы балалардың осы бағытқа деген қызығушылығы артты. Тіпті қызым қосымша сабақ болатын күнді асыға күтеді. Қызығып, ерекше ынтамен оқығаны сондай, аз уақыт ішінде қызым ағылшын тілінде еркін оқи алатын деңгейге жетті. Ернар – жалынды әрі жігерлі жастың бірі. Өте білімді жігіт. Үнемі ізденіс үстінде жүреді. Балалардың қызығушылығын арттыру үшін түрлі кітаптар алғызып отырады, – деп пікір білдірді ата-ана Сәуле Алиева.Қазіргі таңда аталған үйірменің әлеуметтік желіде арнайы парақшасы да тұрақты түрде жұмыс жасап тұр. Онда балалардың сабақ барысындағы жұмыстары мен көп­шілік үшін қажетті ақпараттар жариялануда. Өзі де шығармашылыққа жақын Ернардың алдағы мақсаты – оқушыларының білім деңгейін арттыру. Ауыл балаларының жоғарғы оқу орнына барғанда немесе шетелге шыққанда тіл білмеуден қиналмауы үшін лайықты білім беріп, жаһанда үлкен сұранысқа ие ағылшын тілін еркін меңгеруіне жол ашқысы келеді. Осы ретте қолға алған ісін жандандырып, кабинетті одан әрі жасақтауды көздеуде.&nbsp;Ауыл балаларына ағылшын тілін үйретіп жүрген жас маманның алдағы жоспарлары да ауқымды.&nbsp;Ол жаңа заман талаптарын жетік меңгерген озық ойлы, креативті жастардың көп болғанын қалайды. Сондай-ақ ауыл жастарының бос уақытын жақсы істерге бағыттап, үйірмелер жұмысын жандандырғанда ғана жастар саясатының нәтижелі боларына сенеді.

Ернар Темірбаев: Балалардың ағылшын тілін меңгеруге қызы-ғушылығы артып келеді 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Өндірістік альпинизм – қауіп-қатерге толы кәсіп. Бір ғана қателік, өмірмен қош айтысады. Соған қарамастан бұл мамандықты таңдаушылардың қатары көп. «Альпинист» десе сіздің де ойыңызға беліне арқан байлап тауға шығып бара жатқан адам елестей ме? Өндірістік альпинист мамандығы туралы естіп пе едіңіз?Кейіпкеріміз Асарбек Қойлыбаевтың осы салада еңбек етіп келе жатқанына он жылға жуықтаған. Ол ауданға қарасты Қалжан ахун ауылында Серікбай мен Бақыткүл есімді еңбек адамдарының шаңырағында дүниеге келіп, ауылдық округтегі №126 орта мектебінде білім алған. Кейін арман қуып елордаға бағыт бұрған азамат бүгінде үлкен қаладағы биік-биік ғимараттардың әйнектерін жуу, желдеткіш орнату, сырлау, жөндеу жұмыстарын жүргізеді.– Кішкентай кезімде ұшқыш болуды армандайтынмын. Мектепте мұғалімдер «Кім боласың?» деп сұраса, «ғарышкер» деп жауап беретін едім. Бала күнгі арманым жартылай болса да орындалған сияқты ғой. Қазіргі жұмысым да кеңістікпен, биіктікпен тікелей байланысты, – дейді Асарбек.2015 жылы Астана қаласына барған кейіпкеріміз құрылыс саласында еңбек еткен. Кейін альпинист мамандығын танып білген. Содан кейін арнайы білімді жетілдіріп, жіппен биікке шығу мен биіктен түсуді үйренген. Бастапқы бірнеше ай үйренумен өтсе, кейінгі жыл мен әр күн кейіпкеріміз үшін тәжірибе алаңына айналған деуге болады. Қанша жерден үйреншікті шаруа дегенмен, әр нысанның өзінің ерекшелігі мен қиыншылығы болады. Осы ретте альпинистке ержүректілік, батырлық қажет-ақ. Сонымен қатар спортпен шұғылдану, тез шешім қабылдай білу қабілеті де маңызды. Белгілі мерзім аралығында дәрігерлік бақылаудан өтіп тұратын сала мамандары үшін денсаулықтың жақсы болуы – аса маңызды.2009 жылы Алматыдағы "Есентай Тауэр" бизнес орталығының әйнек қабырғаларын жуғанда төрт бірдей альпинист қатты желмен ғимараттың қабырғасына соғылып, қайтыс болған еді.Қайғылы оқиғаны көзімен көрген адамдардың айтуынша, бір-біріне ширатылып, оралып қалған альпинистердің арқандарын төменгі қабатта тарқататын адам болмаған. Күшті соққан желдің әсерінен тіпті бірі сегіз милиметрлік әйнектен тұратын екі қабырғаны ішке қарай тесіп өткен.Өндірістік альпинизм саласының мамандарының табысы жоғары. Өйткені бұл жұмыс екінің бірінің қолынан келе бермейді.Альпинистер тек үйлердің қабырғасын жуумен ғана айналыспайды. Биіктікте жұмыс істеп үйренгендер сегіз қырлы бір сырлы болуы керек. Өйткені шатыр жабу, желдеткіш қою, қыста шатырдың қарын тазалау тағы да басқа жұмыстарды атқара білу маңызды. Мамандардың тапшы болуының да бір себебі осы. Өндірістік альпинизм саласында көбіне құрылыс пен туризм саласының мамандары жұмыс істейді. Бірақ мұнда биіктіктен жүрексінбейтін басқа саланың мамандары да көп.Бір байқағанымыз, өндірістік альпинизм мамандығын игерген жанға биіктен қорықпау – жалғыз талап емес. Түрлі саладан хабардар болу маңызды. Мысалы үлкен ғимараттардың жоғарғы қабатындағы әйнекті жуудан бөлек құрылыс жұмыстарынан, дәнекерлеу өнерінен, өзге де құрылыс-тұрмыстық істер қолынан келуі керек. Сондықтан да биікке шығуды жаны сүйгенімен бұл салаға бағыт бұра алмайтындар бар. Сегіз қырлы, бір сырлы болу – нағыз альпинистке керек қасиет. Бұған дейін түрлі биік ғимараттарда әр түрлі бағыттағы жұмыстарды сапалы атқарған Асарбек дәл қазір Астана қаласында орналасқан Азиядағы ең үлкен мешіттің күмбезін жөндеу жұмыстарымен айналысып жатқанын айтты. Айта кетерлігі, бұл мешіттің биіктігі 120 метр, көпқабатты тұрғын үй қабатымен есептегенде, шамамен 40 қабатпен тең.Сонымен қатар, жұмыс ауа райымен тікелей байланысты. Желдің жылдамдығы жоғары болған күні биікте жұмыс жасау мүмкін емес. Жаңбыр жауса да солай. Ауа қысымының жерден жоғары бөлікте өзгеше болатынын ескерсек, қыстың қытымыр аязында бірнеше метр биіктікте жұмыс жасауды бағамдай беруге болады. Оның үстіне Арқаның қысы ерекше ызғарлы.– Биікте болған соң қорқынышты сәттер жиі орын алып жатады. Түрлі құрылысқа қажетті техникалармен жұмыс жасаймыз. Кейбірімен көкте ғана емес, жерде жұмыс жасаудың өзі қауіпті екенін ескерсек, оңай емес. Тіпті шелекпен су немесе бояуды жоғарыдан алып түсудің де қиындығы бар. Кейде төгіп алатын жағдайлар да болады. Одан кейін бірнеше мәрте ұялы телефонды биіктен жерге түсіріп алған кездер болды. Әрине компания тарапынан қауіпсіздік шараларына басты назар қойылады. Дегенмен қорқынышты сәттермен жиі бетпе-бет келіп жатамыз. Ең қорқыныштысы, жаңадан жұмысқа кіріскен балаларды үйрету кезінде орын алады. Адам өмірі бәрінен құнды ғой, – дейді кейіпкеріміз.Өндірістік альпинистер жыл сайын аттестациядан, медициналық тексеруден өтіп тұрады. Ал жаңадан келгендер альпинизмнің талаптарына сай емтихан тапсырады. Өйткені кез келген ғимаратқа шығу үшін де бір ай бұрын тапсырыс алынып, альпинистке арнайы рұқсат беріледі. Асарбекпен сұхбаттасқанда ол редакцияға жұмыс барысындағы суреттерін жолдады. Расында, экранның бергі жағында отырған бізге биіктік сондай қорқынышты көрінді. Ал ауыл­дан шыққан альпинист жігіт үшін бұл күнделікті үйреншікті жұмыс, қарапайым тіршілік. Ал альпинистер қаланы барлық қырынан тамашалай алады деп ойлаймын. Құс ұшатын биіктіктен таңның атқанын, болмаса күннің батқанын көру сөзбен жеткізе алмайтын керемет сезімге бөлейді. Ал ондай сезімді санаулы мамандық иелері ғана бастан өткеретіні сөзсіз.&nbsp;

Асарбек Қойлыбаев: Биіктен емес, бір алладан қорқамын

Қазалы ауданы кие мен қасиетке тұнған өлке десек қателеспейміз. Оның бабалардан қалған бай мұраға толы қойнауы құт-берекемен қатталған. Бұл тарихи мекенде талай талантты жанның кіндік қаны тамған. Солардың бірі – Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, Қаратал ауданының Құрметті азаматы Қараша Қараман. Жетпістің бесеуіне келіп, ақсақалдықты абыроймен арқалап жүрген азамат бірнеше кітаптың авторы.Туған жері мен өсіп-өнген елін тең көрген қаламгердің Жанқожа батыр, Жалаңтөс баһадүр, Қарасақал Ерімбет шайыр мен Ескелді, Балпық, Жолбарыс, Қарымбай әулие, өнер саңлақтары Қанабек пен Бикен, өзге де халық ақындары мен жазушыларының өмір өнегесі туралы жазбалары оқырман жүрегінен жол тапқан тартымды туындылар.Ол өлке тарихын тануға жәрдемдесетін «Қаратал күндіз – күміс, түнде – алтын», «Ел мен жер», Тәттібайұлы Қарымбай туралы «Ақылмен хан-төрені бағындырған», «Ақиық азамат» кітабы мен Сыр шайыры «Қарасақал Ерімбет» монографиясы және «Қасиетті Қаратал» тарихи-танымдық кітабының авторы.– Сіздің қасиетті Қазалы топырағының тумасы екеніңізді жұртшылық білгенімен, балалық шағыңызбен етене таныс емес. Туған жер, онда өткен өмір жолыңыз туралы өз аузыңыздан естісек...– Иә, біздер арынды, жерлес ақынымыз Жарасхан Әбдірашев айтқандай, соғыстан соңғы ұрпақтың өкіліміз. Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталып, ел енді-енді есін жинап жатқан шақта 1948 жылдың қарашасында Қазалы стансасына кіре берісте орналасқан Алтай ауылында теміржолшылар отбасында дүниеге келіппін. Әкем де, анам да теміржолда еңбек етті.Орта мектепті 1966 жылдың жазында бітірдім. Тарих пен әдебиетке, жазуға, әжептеуір бейімім болды. Отбасылық жағдайыма байланысты сол жылы оқуға бара алмадым. Амалсыздан іргедегі Қазалы локомотив депосына екінші разрядты тепловоз жөндейтін слесарь болып жұмысқа орналастым. 1967-1969 жылдар КСРО Қарулы күштер қатарында екі жылдық азаматтық борышымды өтедім. Елге оралған соң еңбек жолымды қайта жалғастырдым.Журналист қазіргі тілмен айтқанда өмір барлаушысы. Ал журналистика өмір мектебі. Бұл бағаны берген қазіргі қазақ журналистикасының корифейлері қаламы жүйрік журналист замандасымыз, ашылмаған аралдарды ашқан, көп танымдық кітаптардың авторы, «Егемен Қазақстанның» редакторы болған Жанболат Ауыпбаев пен Қали Сәрсенбаев. Журналист негізі мамандық. Бұл мамандықты меңгеру екінің бірінің қолынан келе бермейтінін айтқан орынды. Өзім журналист болған соң мақтап отырғаным жоқ. Өмірден көріп, түйгенім. Адамды журналистикаға итермелейтін ең біріншіден, білім, ал ол білім кітаптан алынды. Мен оқушы кезден мектеп кітапханасы мен теміржол клубы кітапханасының тұрақты оқырманы болдым. Шетел классиктерінің романдарын, қазақ әдебиеті өкілдерінің туындыларын оқып, өз ортамызда талқылайтын едік. Жора-жолдастар арасында әңгіме қылатынбыз. Осының барлығы әсер кеткен болуы керек.Екіншіден, №5 кварталда Ерқосай Қабылов деген ағамыз болатын. Мектеп қабырғасында жүргенінде ақындық қабілеті байқалып, журналист болуды армандаған. Бірақ Ташкентте теміржол институтында оқып, инженер болды. Вагон депосында бастықтың орынбасары, бас инженер қызметтерін атқарды. Сол кісінің інісі Арғын Қабыловпен бір сыныпта оқыдық. Қазір Алматыда тұрады. Ағасының жинаған кітаптарын біртіндеп оқуға бізге беретін. Ерқосай ағамыздың кітапханасындағы академик, профессор, әдебиетші Қажым Жұмалиевтің әдебиет теориясына қатысты оқулықтарын оқып, әрі қарай терең бойладық. Абайдың, Махамбеттің, шығармаларына қалай талдау жасаған солардың бәрі бізге түрткі жасады.Тағы бір оқиға есіме түсіп отыр. Бізден бір сынып жоғары оқыған оқу озаттары қос азаматты Есқара Көмекбаев пен Шайхслам Серікбаев мектебіміздегі спорт пәнінің өз дәрежесіндегі жүрмейтіндігін, спортқа арналған құрал-жабдықтардың жоқтығын сынап, республикалық «Спорт» газетіне бірлесіп, екеуі мақала шығарған. Мектебімізде кәдімгідей мұғалімдер, ата-аналар, оқушылар шу ете қалды. Содан аудандық білім бөлімінен, аудандық атқару комитетінен комиссия келіп, мақаланың түрткі болуымен спорт алаңы салынып, құрал-жабдықтар алынды. Сол кезде менің көкейіме: «Журналист осындай кемшілікті көтеріп, жария етсе, биліктің назарын аударса, оң шешімін тауып, елдің алғысын арқалайды екен ғой деген» ой келіп, бүйрегім бұрған еді.– Мақсатқа жете алдыңыз ба? Бала кезіңіздегі армандарыңыз қандай болған еді?– Бала кезімізде көркем шығармаларды, тарихи танымдық, қиял-ғажайып дүниелерді оқыдық. Бала арманы әр жаққа ала қашады ғой. Бір жолы ұшқыш та болғың келеді. Көк аспанда көсіліп жүретін. Кен-байлықтарын кешіп жүретін геолог та болғымыз келді. Гуманитарлық пәнге әуестігім басым болған соң, аға буынға еліктеп, қалам тербесек, елге пайдамыз тисе деп армандадық. Әзілхан Нұршайықов айтқандай, журналист болуды қалап соның ізіне түсіп, өз мақсатыма жеткендеймін. Бір адамдай еңбек етіп, тер төктім деп айтуға толық қақылымын деп ойлаймын. Осы кезге дейін шыққан кітаптарымның жартысы Қаратал ауданына арналса, жартысы Қазалыма арналады.–Сізді қазіргі қоғамдағы жайттардан не алаңдатады?– Біз аға буын өкілдерінің санатына жатамыз. Бір қарағанда, жасарымызды жасап, асарымызды асаған адамбыз. Бірақ бұл қасиет қарақан басын ойлаған адамға ғана жарасады. Қазір алаңдайтын дүние көп. Мәселен, мемлекеттігіміздің тірегі болып саналатын ана тіліміздің жай-күйі мен болашақ тағдыры. Қазір жасыратыны жоқ, қалалық жердегі жастар өзге тілде сөйлеседі. Кейбір азамат қазақ сөздерінің арасына орысшаны қойыртпақ қылып қосып отырады. Жас ұрпақ газет-журнал, кітаптан гөрі әлеуметтік желіге таңылып қалғандықтан сөздік қоры азайып кетті. Тәуелсіздіктің белгісі – тіл мен дінде жатқандығын көбісі сезіне бермейді. Жеңіл қарайды, жауапсыздық танытады. Ана тіліміздің, бай тіліміздің әрі қарай өркендеп, өрістеп, қоғамдық ортада өз мәнінде қолданылуына алаңдаулымын.Тағы бір алаңдататыны, ел арасында белең алып бара жатқан рушылдық. Руын білген жақсы, рушылдыққа салынған дұрыс емес. Бұл өсуді емес, өшуді көрсетеді. Осы төңіректе терең ойлану керек. Жақсыдан үйрену, жаманан жиренуге дағдылануымыз тиіс. Атадан өсиет, анадан қасиет деген қағиданы әрбір шаңырақ, отбасы басшылыққа алғаны абзал.Артық ақыл айтты деп қалың оқырман ренжімес.&nbsp;Жастардың «жұмыс жоқ, беретін ақшасы төмен» деп ата-ана мойнына масыл болуы да артты. Жұмыстың үлкен-кішісі жоқ. Адамды абыройға бөлейтін еңбек. Адал тапқан ақшаның барлығы берекелі. Әр ауданның әрбір тұрғыны көктем сайын саялы ағаш отырғызса, оны күтіп-баптаса, туған жеріміз одан әрі гүлденер еді.– Қарапайымдылықты қалай сақтап қалуға болады?– Қарапайымдылыққа ешнәрсе жетпейді. Отбасында, еңбек ұжымында, ағайын-туыс, дос-жаранның ортасында лауазымың жоғары, табысың шаш-етектен болса да, қазынаң ақшаға толы болса да кішілікті, үлкендікті сақтай білу керек. Байлық айтып бөсіп кетуге болмайды. Менің түсінігімде ең басты байлық рухани байлық.«Азамат түзде мырза, үйде құл» деп айтады. Бұның ұғымы бай ма, батыр ма, бағлан ба түзде мырзалық жасаған жөн. Ал отбасыға келгенде барлық шаруаны әйел-бала-шағаға қалдырмай, ауыртпалықты теңдей көтеруі керек. Қазір қабырғаға шеге қаға алмайтындар көп.–&nbsp;Жерлестеріңізге айтар жылы лебізіңіз...– Иә, күні бүгінге дейін туған жерден қол үзген жоқпыз. «Туған жердей жер болмас, туған жердей ел болмас» дейді ғой. Өмір ағысы, қызметтің барысымен жырақта жүргеніміз рас. Қазалы өсіп-өркендеп, қанатын кеңге жаюда. Аудан орталығы мен Қазалы қаласының аралығында сәнді үйлер бой көтеріп, жақын арада қосылатын түрі бар.«Елге ел қосылса, құт» деген. Қазалылық ағайындар тамырын тереңге жіберіп жатыр. Тарихи, мәдени орындардың, әлеуметтік нысандардың, сәнді үйлер саны көбейе берсін. Жұмыс орындары кеңінен ашылып, әр отбасы жағдайы жақсы болуына тілектеспін. Осы 75 жылдығыма орай «Қара қалам баптаған» деген кітабымның соңғы сөзінде «Мен үшін Сырдың Қазалысы мен Жетісудың Қараталы домбыраның қос ішегі іспеттес. Бір ұққаным тарихы тереңде жатқан қос өлкенің төл перзенті тел ұлы болу екінің бірінің пешенесіне жазылмаса керек. Ал өз басым нақ осындай өмір мектебінен сүрінбей, ширығып, серпіліп, құлшынып, жігерленіп, өткенімді азаматтық, перзенттік борышымды, адамдық парызымды адал атқарғанымды мақтан тұтамын. Сіздерге де соны тілеймін қазалылық ағайындар» деп жазыппын.Туған топырақтың гүлденуіне, ауыл-аймақтың ажарлануына, ел тұрмысының жақсаруына, сан салалы аудан экономикасының қарыштап ілгерілеуіне, елге тұтқа ер азаматтар мен кәсіпкерлердің ат үстінен түспеуіне бек тілектеспін.Сайып келгенде, Қазалының әрбір тұрғыны, азаматы Қазалы деген атты жоғары ұстап, оған кір келтірмеудің жолдарын қарастырса, ең бастысы, сол болар еді.– Әңгімеңізге рақмет аға. Шығармашылық табыс тілеймін.

Қараша Қараман: Журналист – өмір барлаушысы

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Садақ ату – 1900 жылдан бері жазғы Олимпиада ойындарының тізіміне кірген спорт түрі. Аталған спорт түрімен бүгінде әлемнің 140 елінде кәсіби түрде айналысады. Шыдамдылық, жүйке мықтылығы, өткір көз және қуатты қол – осының барлығы садақ атқанда жеңіске жетудің алғышарты.Ресми емес есептеулер бойынша, бүгінде елімізде дәстүрлі садақ ату спортымен айналысып жүрген әлеуетті мергендердің қатары үш мыңға жуықтап қалған. Сарапшылардың айтуынша, ұлттық спорттың бұл түріне, әсіресе, қыз-келіншектер көбірек қызығушылық танытуда.Неліктен түрлі тарихи аңыздарда хандар мен патшалар өз қыздарын жамбыны атып түсірген жігітке береміз деп шарт қойған? Себебі мергендер епті әрі ақылды деп саналған. Денсаулық тұрғысынан айтсақ, садақ атудың арқаны тік ұстауға, көру қабілетінің жақсаруына көп көмегі бар. Аймақтағы бірден-бір садақ ату орталығының директоры, мерген Ринат Есенбекпен сұхбаттасудың сәті түсті.&nbsp;– Садақ ату орталығын ашу идеясы қалай келді?– Негізгі мамандығым – фельдшер. Қызылорда қаласындағы «Өркениет» медициналық колледжін 2018 жылы бітірдім. 2018-2019 жылдары әскерде азаматтық борышымды өтеп, 2020 жылы Ақтау қаласына әскери қызмет атқаруға жұмысқа орналастым. Жұмыста жүріп бос уақытым болса, садақ атуға баратынмын. Садақ ату мен үшін тұрақты хоббиға айналды. Осылайша 3 жыл жұмыс істеген соң туған жерге оралуға шешім қабылдадым. Келмес бұрын осындағы достарымнан, таныстарымнан садақ ату орталығы жоқ екенін, оған үйрететін жер жоқ екенін естідім. Өз хоббиімді өзгелерге де үйретіп, &nbsp;ұлттық спорт түрін неге дамытпасқа деген ой келді. Дайындықты бастап, туған жерге келген соң өткен жылдың тамыз айында «Рух» дәстүрлі садақ ату орталығын ресми түрде ашып, жұмысын бастап кеттік. Өзім жетекшімін. Кәсіп бастауға мемлекеттен қаржы алмадым, жеке қаржым арқылы ұйымдастырып, қажетті заттарын Шымкент, Алматы қалаларынан, Түркия елінен алдым. Досбол деген нұсқаушы маман алғаш рет садақ атушыларға оны қалай ұстау керегін, тәсілдерін үйрететін болады. Жалпы 3 адам орталықтың басы-қасындамыз.&nbsp;– Орталық тек бос уақытта садақ атуға арналған орын емес шығар?&nbsp;– Қазіргі таңда «Рух» садақ ату орталығының арнайы үйірмесі бар. Дәстүрлі садақ ату, тоғызқұмалақ, асық ату бағыттары бойынша оқушылар, жастар үйірмеге қатысып, кәсіби мамандардан ұлттық спорт түрлері бойынша білім алуына мүмкіндігі мол. Әрине, басты бағытымыз – садақ ату спорты бойынша чемпиондарды тәрбиелеп шығару. Өткен жылы қыркүйек айында Астана қаласында Ұлттық садақ ату фестивалі өтті. Сол кезде облысымызда садақшының жоқтығы білінді. Ереже бойынша бір командада &nbsp;3 ер адам, 3 әйел адам ойнауы керек. Ал мен жалғыз болдым. Бірақ кәсіби түрде садақ атпаса да, қызығатын адамдарды тауып, команда шығарған болатынмын. Әрине, қаншама облыстың арасында бір команда шығаруға садақшының жетпегені намысыма тиді. Білгенімді бөлісіп, садақ ату спортын дамытамын деген мақсатым одан сайын айқындала түсті. Алдағы уақытта садақ ату шараларын өткізу, үйірме жұмыстарын жандандырудан бөлек орталықтағы киіз үйді ұлттық нақыштағы фотосессияларға арналған локация ретінде пайдаланып, ұлттық киімдерге, бұйымдарға толтырып, тағы бір қызметімізді ұсынсақ деген ойымыз бар.– Садақ ату спортымен айналысамын деген адамға алдымен қандай қасиет керек?– Біріншіден, садақты кәсіби түрде ататын адамның ойы жинақы болуы керек. Адамның ойы жинақы болмаса, нысанаға фокус қоя алмайды, зейіні тұрақсыз болады. Мысалы, бір жарыста 5 оқ берілетін болса, бесеуі бес түрлі жерге тиеді. Бұл ойыншының ойы шашыраңқы, өзінің шаршап тұрғанын көрсетеді. Одан кейін шыдамдылық, табандылық, бұлшық еттің күшті болуы – шартты дүниелер. Өйткені садақ түрлері де күшке қарай бірнеше топқа бөлінеді. Күші аздау садақ алысқа ұшпайды, өзінің межелі жері бар. Ал күші көптеу түрі біраз қашықтыққа барады. Сол үшін екінші түрін тартуға бұлшық еттің күштілігі керек.Дәстүрлі садақ ату үйірмесіне балаларды 7 жастан бастап қабылдаймыз. Ал садақ атуға келетіндердің жас ерекшелігіне тоқталсақ, жеті жасар баладан жетпіс жасқа дейін, тіпті, одан да егде жастағы азаматтар келеді.– Дәстүрлі садақ ату чемпионатына бірде-бір қызылордалық қатыспағанын қозғап өттіңіз…– Соңғы жылдары елімізде ұлттық спорт түрлеріне деген қызығушылық еселеп арта түсті. Оның ішінде, мысалға, дәстүрлі садақ ату спорты қазіргі таңда қарқынды дамып келе жатқан спорттың бірі. Республика бойынша Дәстүрлі садақ ату федерациясының президенті Диас Ахметов жылдық жоспарға сәйкес регламент қойып, осындай қалада, осындай уақытта чемпионат болатынын алдын ала хабарлайды. Қызылордадан басқа он алты облыс бар болса, әр чемпионат әртүрлі қалада ұйымдастырылып келеді. Алайда жақын уақытта біздің аймақта ұйымдастырылуы мүмкін емес деген ойдамын. Себебі осыған дейін қанша рет чемпионат өтсе, соның барлығына дерлік Қызылорда облысынан садақшылар командасы қатыспаған. Мен алғаш рет төбе көрсетіп қайттым. Бірақ оның өзі чемпионат емес, Ұлттық садақ ату фестивалі болатын. Ұлттық фестиваль – 4 жылда бір рет өткізіліп тұратын үлкен жиын. Айта кетейін, осы кезге дейін орталықтың атынан Жаңақорған, Арал ауданына барып жарыстар ұйымдастырып көрдік. Алдағы уақытта мұндай шаралар, жарыстар барлық аудан бойынша да жалғасын табады. Өңірде кәсіби садақ атуды үйренетін орын, үйрететін адам жоқ. 2022 жылға дейін бұл ұлттық ойын ретінде қаралып келсе, сол жылдан бастап ұлттық спорт түрі атала бастады. Міне, сол кезден бастап жыл сайын чемпионат ұйымдастырылуда. Тіпті Азия чемпионаты бар. Алайда бізде садақшылар клубы болмағандықтан барлығынан қалыс қалып келдік. Бұл салада мәселе де жоқ емес. Мәселен, ересектер арасындағы чемпионат 30-70 метрлік қашықтықта садақ ату бойынша жүргізіледі. Ал бізде ондай қашықтықта атып дайындалатын орын да жоқ. Әрине, жазда далада ұйымдастыруға болады. Қазір қыс мезгілінде мекеменің ішіндегі кішкене қашықтыққа да риза болмасқа амал жоқ.− Біздің білуімізше қазіргі күні садақ атуға қазір ерлер ғана емес қыз-келіншектердің қызығушылығы артуда екен…− «Тоғызқұмалақ», «қазақ күресі», «асық ату», «дәстүрлі садақ ату» сынды ұлттық спорт түрлерімен бізде қыздар да, жігіттер де айналысып, бақ сынай алады. Бірақ бұл тұрғыда «қыздарға қатысуға болмайды, «бұл тек ерлердің ойыны» деген ешқандай шектеу жоқ. Тарихи солай қалыптасқан – жігіттер қатысатын спорт түрі болып кеткен және оған, меніңше, ешкімнің таласы жоқ. Ал дәстүрлі садақ атуға келетін қыздардың қатары өте көп, әсіресе, соңғы кездері. Жалпы, спорттың бұл түрімен айналысу үшін адамның жасына, жынысына, денсаулығына қатысты қандай да бір шектеу жоқ. Ешқандай сылтау жүрмейді. Садақ атудың пайдасы болмаса зияны жоқ. Керсінше омыртқаның дұрыс қалыптасуына әсер етіп, адамдардың ойлау, көздің көру қабілетін жақсартады.&nbsp;&nbsp;Алдағы жоспарларыңыз қандай?– Бұйырса, өзім секілді садақ ату спортына қызығушылығы бар жастарды жинап, үйірме арқылы облыстан болашақ чемпиондарды даярлап шығарсам деймін. Себебі салыстырмалы түрде қарайтын болсақ, өзге аймақтың барлығында да дәстүрлі садақ ату спорты бойынша ең кемі 2 чемпион бар.– Әңгімеңізге рақмет!&nbsp;

Ринат Есенбек: Садақты кәсіби түрде ататын адамның ойы жинақы болуы керек

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Бір ауыз сөздің жан тетігін табатыны рас. Музыканың құдіреті де одан кем емес. Ал ән мен сөздің үйлесімінен жүректерді қозғай алатын жанды дүние туындайды. «Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиетін, айналасы теп-тегіс, жұмыр келген» туындылар қазір аз. Кейде әдемі әуен жүректің қылын шерте алмай жатады. Осындайда ұлы Абайдың әнге қатысты сөзін «әншінің де естісі бар, есері бар» деп өзгертсек жарасатындай. Сырбойылық Нұртас Омаров – өнердің өз баласы. Эстрада номинациясы бойынша «Дарын» сыйлығының иегері, қазақ вокал өнерінің дамуына қосқан үлесі үшін Күләш Байсейітова атындағы төсбелгімен марапатталған әншімен әңгімелесудің сәті түскен еді.– Осыдан екі жыл бұрын «Дарын» мемлекеттік сыйлығының иегері атандыңыз. «Дарын» өміріңізге, өнеріңізге әсер етті ме?&nbsp;– Иә, 2022 жылы сол кездегі Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі шешімімен ҚР Үкіметінің «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының лауреаты атандым. Қазір 35 жасқа дейін деп ұзартылған сыйлық ол кезде 29 жасқа дейінгі әр саланың үздіктеріне берілетін. Үш жыл қатарынан конкурсқа қатысып, бақ сынадым. Соңғысында бұйырды. Аталған сыйлық – еліміздегі саф өнердің саңлақтары арқалап жүрген атақ. Өнерге әркімнің таласы болғанымен, бұл марапат бәріне тегіс бұйырып жатқан жоқ. Сол себепті лайық деп танылып, марапатталған сәтте қуанышқа кенелдім. Шығармашылық саласындағылар көңіл-күй мен сезімнің адамы болғандықтан жылы сөз бен алғыс естігенде бір жасайтынымыз рас.– Туған жерге оралу ойда жоқ па?&nbsp;– Иә, менің туған топырағым – Арал ауданына қарасты «Жаңақұрылыс» елді мекені. Осы топырақтың құдіретімен бойымызға өнер дарып, бала арманның жетегімен кәсіби өнер иесі атандық. Арман қуып арнайы орта білімді Ақтөбе қаласынан, жоғары білімді Астана қаласындағы Қазақ Ұлттық өнер университетінен алдым. Ақтөбе қаласына шақыртумен келіп қызмет етіп жүргеніме 7 жылға жуықтаған екен. Ұстазым, ақылшым – Қызылорданың тумасы, қазір әлем таныған Димаш бауырымыздың ұстазы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Марат Әйтімов. Ақтөбеге келіп облыс мәдениетіне, біліміне үлес қосуыма бірден-бір себепкер болған осы адам.Туған жерге деген құрметім ерекше. Бозбала күнімізде кеткен соң байланысымыз аздау. Жыр тұнған Сыр елі өнерлі перзенттерге өте бай. Қызылордадан арнайы білім алып, сол жерде қызмет жасап жүргендер бар. Әрине, маман тапшы болып, туған жерден шақырту келіп жатса, қызмет жасауға дайынбыз. «Қыр баласы қол созады аспанға» демекші халықтың ыстық ықыласына ие болып, әлде де болса өнеріммен танылсам, дамыта түссем деймін.&nbsp;– Әншілік – саф өнер. Дегенмен кейінгі кезде кімнің ақшасы бар, клип түсіріп, кімнің аудиториясы бар, ән жазып кетті. Шын өнерді бағамдап, таразыға салатындар қатары аз. Бұл жолды таңдауыңызға не түрткі болды?&nbsp; – Өнер жолын таңдау – бала күнгі арманым. Өнер жолына келуіме ата-анам, бауырларым қолдау білдірмесе, қарсы болмады. Ән – көңіл-күйден, сезімнен туындайтын шығарма. Ал әнді орындау барысында соның басты кейіпкері бола білуің, автордың сезімін сезінуің керек. 2007-2009 жылдары мектеп жасымда ақын, сазгер қазір дүниеден озған Дархан Оразымбетов деген ағама шәкірт әрі іні болып ізінен ердім. Бүгінде халықтың сүйікті әндеріне айналған Төреғали Төреәлінің орындауындағы «Ағама», Нұрболат Абдуллиннің орындауындағы «Анама» әндері дүниеге келгенде қасында болдым. Сол әндерді орында деп ұсынғанда әннің мәтіні менің ішкі күйіме, сезіміме сәйкес келмейді деп айтпай қойдым. Мүмкін, балалық шығар. Әннің құрылымынан бөлек мәтіннің мазмұндылығы мен сәйкестігіне мән беремін.&nbsp;– Жақында әншілердің әні тойханада қосылса да гонорар төленуі тиіс деген тақырыпты көпшілік біраз талқыға салды. Гонорар мәселесіне қалай қарайсыз?&nbsp; &nbsp; – Бұл – үлкен мәселе. Себебі тойда қосылған әр әнге гонорар төлену керек болса, онда тойда өнер көрсетіп, гонорар алып отырған әншілер де салық төлеу керек болады. Ол жағы заңдастырылмағаннан кейін тойда қосылған әнге гонорар сұрау артықтау секілді. &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Әншілердің гонорары танымалдығынан бұрын әннің хит болуына байланысты болып тұр. Себебі ертеректе танымал болып, қазір хит шығара алмай жүрген әншілердің гонорары кеше ғана бір әнмен танымалдыққа ие болып, хит болып тұрған әншінікінен төмендеу, яғни тойдағы әншілердің гонорар мәселесі құбылмалы. &nbsp; &nbsp; &nbsp; Өз басым бұған оң көзбен қараймын. Әр нәрсенің рақметі, қошеметі болу керек. Әр әнші танымалдыққа, хит әнге жеткенше қажырлы еңбегі мен ұйқысыз түндерін, қыруар қаржысын жұмсайды. Соның қайтарымы деп білемін.&nbsp;Алдағы жоспарларыңызды бөліссеңіз…&nbsp; &nbsp; &nbsp;– Жоспарым көп. Бастысы – өзіндік қолтаңбасы бар өнер иесі атану. Халық ықыласпен қарсы алып, зор қошеметіне бөлесе, жоспарымның жартысы орындалғаны. Қазіргі талғамды ескере отырып құлдырауға ұшырамай сапалы дүниелерді де халық назарына ұсынып отыру – мақсат. Ел мәдениетінің өркендеуіне, ұлттық ән-жырымыздың қайта жаңғыруына жұмыстану да – жеке шығармашылығымның бір бөлігі. &nbsp; – Әңгімеңізге рақмет!&nbsp;&nbsp;

Нұртас Омаров: Мақсатым − өзіндік қолтаңбасы бар өнер иесі атану

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Ақсуат ауылдық округінде асауға тұсау салып, ат баптаған Әбдіғаппар есімді атсейіс бар. Кейіпкеріміз бала күнінен атқа құмар болған. Жылқы төлін жақсы көргендігі соншалық әскери мектепті жалғастырмай, ауылға қайтып жылқы баптаған. Қамбар ата төлінің жанын түсініп, асау мінезін жуасытып, бәйгеге қосып жүрген кейіпкеріміздің бұл қабілеті қанында бар екен. Арғы атасы Елемес жылқы баптап, бәйгеге қосқан. Қазақтың «Тектіден текті туады, тектілік тұқым қуады» дегені осы шығар. – Жалағаш ауданында Жауынбай деген кісінің тор аты жақсы шапқан. Әкем содан тұқым алып, тай әкеліп берді. Алғаш рет баптап, бұл кәсіпке құмарлана бастадым. Тұқымы сәтті шыққанымен бәйгеге қоспадым, – дейді Әбдіғаппар Нұржанов. Асау жылқылардың әрқайсысы әртүрлі тәсілмен бағынады екен. Соның ішінде ағылшын жылқылары сылап-сыйпап, жылы сөйлеген кезде үйрене бастайды. Олардың бір ерекшелігі, жүрегі тоқтағанша шабады. Соңғы демі таусылып, құлаған кезде ғана тоқтайтын көрінеді. Бәйгеге қосатын жылқының асаулығы басылғанша ат қорада, әр қатарға біреуден ұстамаса, бір-бірін теуіп, жарақаттап қоюы да мүмкін. Кейіпкеріміздің айтуынша, қазақы жылқылардың бағынуы қиынға соғады. Қорқытып үйірге қоспаса адамға бағына қоймайды. Ал, қазіргі таңда ең сұранысқа ие «ағылшын жылқысы». Дәл осы тұқымды Әбдіғаппар атсейіс 21 жасынан бастап баптаған. &nbsp;&nbsp; – Оған артық күш жұмсаудың керегі жоқ. Тек мейірленіп, тұмсығынан сипасаң болғаны он күн ішінде асау мінезі басылып, мойынсұна бастайды, – дейді ол бізбен әңгімесінде.&nbsp; Кейіпкерімізден жылқыны қалай баптау керектігін сұраған едік. – Қара жарыстың, яғни жаратудың дұрыс-бұрыстығын аттың теріне қарап анықтайды. Аттың терін алу – ат баптаудың басты шарттарына жататын аса маңызды дүние. Тері дұрыс алынбаған жүйрік тер буып шаба алмайды, тіпті өліп кетуі де мүмкін. Бұл әрекеттен қан айналымы жақсарады. Аттың терін салқын, бұлтты күні алған дұрыс. Бәйгеге жақындаған кезде жүйрікті ипподромға апарып, қашықтыққа шаптырған сәтте бусанып, терлейді. Мұны аттың суын алу дейді. Бәйгеге қоспас бұрын дәрумендерін беріп, жылқыны жақсылап бағады. Бұл әдісті жілік майын толтыру деп атайды. Жілік майы толмаған ат бәйгеге жарамайды. Жетектеп қолға үйреткеннен бәйгеге қосқанға дейінгі шамамен 90-100 күн уақыт керек. Атты тану үшін бірінші кезек тыныс жолына қарау керек. Ауыз омыртқасы кең, өңеш маңайы салбыраңқы болса, жылқының төресі саналады. «Жылқы жүйрік болса, жылқының қанаты бар» деген сөзді қолдануға болады. Менің тәжірибемде қанаты бар жылқылар болды. Кез келген ат шаппайды. Ресейден әкелген жылқылардың куәліктегі есімін теріп ата тегін, қай жерде, қанша қашықтықта шапқанын «ипподром.ру» сайты арқылы білуге болады, – дейді атсейіс. Жылқының жүйрік шабуына тек өкпесі, тыныс жолы ғана емес, тұяғы да үлес қосады екен. Оның ішінде қаз табан және құйма тұяқ болып бөлінеді. Бәйгеге қосатын жылқы құйма тұяқ болғаны абзал. Егер қазтабан болса тез қызып, қанын тулатады, тепе-теңдікті ұстай алмайды. «Жақсы ат аяқтан қалады» деген сөз жылқының ең әлсіз жері – аяғы болғанына байланысты айтылса керек. Жылқының ішінде қамыс құлақ немесе қысқа құлақ та түрі кездеседі. Ал сұлу әрі бәйгеге қосатын жылқының құлағы тас төбесінде болады екен. Әбдіғаппар ағаның жанына жақын жылқы – «Малайзия» деп аталады. Ол Төретам кентінде «Жәрімбет атаға» мешіт салған кезде бәйгеден автокөлік ұтқан екен. «Қаракөз» атты жылқысы да барған жерден бәйгесіз қайтпайтын көрінеді. Бұлардың күнделікті жейтін азығының өзі де бір күтімді қажет етеді. Атсейістің айтуынша, уақытылы арпа, бидай, сұлы, жүгері жемі беріледі. Дәнді дақылдардан бөлек алма, сәбіз секілді көкөністер қосылады. Бәйгеге қосып болғаннан кейін күш жинайтын, құрт түсіретін дәрі-дәрмектері де осы жеміне қосылып ұсынылады. Жалпы қалаға қарасты ауылдық округтің бірі – Ақсуатта жылқыны баптаумен айналысатын бірнеше адам бар. Соның ішінде біздің кейіпкеріміз бүгінде жан-жақтан жылқыны баптап, бәйгеге қосып отырған жайы бар.

Ақсуаттағы атсейіс

&nbsp; &nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Жерлесіміз Досхан Дархан қазіргі таңда Ақтөбе қаласындағы «Ақтөбе Гранд Строй» ЖШС-де аға шебер болып қызмет атқарады. Ол өзінің жұмысының қыр-сыры, бүгінге дейін жасаған қызметі туралы аз-кем тоқталып өтті. Тереңөзекте туып-өскен кейіпкерімізбен сұқбаттасудың сәті түсті.&nbsp;– Досхан Дарханұлы, алғашқы сұрақты туған жер, балалық шақ, білім алған мектебіңіз, ұстаздарыңыз жайында қоюды жөн санадық.&nbsp;Балалық шағыңыз қандай естеліктермен есте қалды?– Шын мәнінде, дүниеге адам болып келген соң туған жеріңнің топырағы мен кең пейіл адамдары қашанда ыстық көрінеді. Қасиеті мен киесі дарыған Тереңөзектің төл перзенті болғанына мақтанамын. Дүние есігін 1997 жылы 22 сәуір күні ашып, асыл әжем Ұлжанның бауырында өскен едім. Әжем мені «Түсімішім» деп еркелететін еді. Кішкентай болсам да бұзық болмай, ақыл айтқанды тыңдап, бәрін түсініп жүретіндіктен болсам керек-ті осылай атайтыны. Әжем үнемі жанына тетелес бауырым Досболмен бірге алып жүретіндігі әлі есімде. Бір жерге барса, қамзолының қалтасына тәттісін салып біздің аузымызға тосатынын ешқашан ұмытпаймыз. Менің есімімді үлкен ағам Досхан деп қойыпты.&nbsp; Қазақтың танымал әртісі Досхан Жолжақсыновтың есімін берсе керек. Әжем өте таза кісі болатын. Біздің де үстімізге қыл жуытпайтын. Оттың басында үлкен кісіні бәріміз жақсы көруші едік. Аудандағы №210 О.Әбілпаттаев атындағы орта мектепке барып, алғашқы ұстазым Гүлайым Әбдіомаровадан әріп танып, оқуды үйрендім. Мектеп өмірі ешқашан ұмытылмайды. Жақсылыққа ұмтылуды, жамандықтан жиренуді үйреткен сынып жетекшіміз Салтанат Сағындықоваға айтар алғысым мол. Ғылыми жобаларға қатысып, жеңімпаз болып, мектеп, ұстаз мерейі тасыған кездер керемет естеліктер. Үздік оқушы ретінде Көкшетауға лагерьге баруым ұстаздардың еңбегі. 9-сыныпты үздік аяқтап, 11-сыныпты бітірген соң М.Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясына оқуға түскен едім. Алматы қаласында жоғарғы білім алу бақыты бұйырғанына шын қуандым. Бұл бір жағынан ата-ана үмітін ақтау болса, екіншіден, ұстаздарымыздың берген білімі мен тәрбиесінің жемісі. Осы сұхбатты пайдаланып, барша ұстаздарыма алғыс айтқым келеді.– Мамандық таңдау – адам өміріндегі ең күрделі әрі жауапты қадам. Өзіңіздің таңдауыңыз теміржолдың болуы бекер емес екені анық ғой?– Бұрыннан келе жатқан есті сөз бар. Демек, адам өмірде екі нәрседен қателеспеуі керек. Біріншісі – жар таңдағанда, екіншісі – мамандық таңдағанда екені бесенеден белгілі. Өмірден өз орныңды тауып, адал еңбек ету әр адамның арманы деп ойлаймын. Әрине, таңдау әртүрлі болады. Ал менің таңдауым теміржол болуы шын мәнінде бекер емес. Өздеріңіз білесіздер менің нағашы атам Ғани Сарқыншақов теміржол саласында 42 жыл еңбек еткен азамат, қазір зейнеткер. Ал атамның ағасы Әби Сарқыншақовтың есімін елімізде білмейтін жан кемде кем. Ол кісі ауданымыздың А.Тоқмағамбетов ауылында туған. Өмірден өткенше ел экономикасының күре тамыры болып саналатын теміржолда қызмет етті. Өзінің еңбекқорлығының, адамгершілік қасиетінің арқасында жерлестерінің мақтанышына айналды. Міне, бала кезімнен үлкен атаны көрдім. Ол кісінің айтқан әңгімелерін тыңдадым. Өзі сондай қарапайым, сыпайы, барынша әділ, мәдениетті кісі болатын. Үнемі кітап оқып жүретін. Туған жерден жырақта тұрса да жергілікті басылымнан қол үзген жоқ. Жұмыс кабинетінде үстелде «Тіршілік тынысы» газетінің жаңа нөмірлері жататын. Ата елдің жағдайынан үнемі хабардар болып, реті келсе Қызылордаға, &nbsp;ауылға келіп кетуге асығатын. Айналасындағы жақын жуықтарына, тіпті бейтаныс адамдарға да қол ұшын созуға даяр болатын. Менің арманымда Әби атамдай азамат болсам деген ой тұратын. Сондықтан болар қос атамның жолын қуып теміржол саласын таңдағаным. &nbsp;Жоғарғы оқу орнында оқып жүргенімде оқуымды жақсы оқып, атам жаман атымды естімесін деп алдыма мақсат қойдым.&nbsp; Оқу орнын ойдағыдай аяқтап, қолыма диплом алдым. Көлік, көлік техникасы және технологиялары мамандығын алып, техника және технологиялар бакалавры дәрежесі берілді.– Жоғары білімді маман атандың, алғашқы еңбек жолың қалай басталды? &nbsp;Қазіргі кезде қандай қызмет атқарып келесің?– Қолына дипломын алған жас маманға бірден жұмысқа орналасу оңайға тимесі анық. Сондықтан көп жастар алған дипломдарын сандыққа салып, басқа салаға немесе бизнеске кетіп жатады. Ал мен теміржол саласында еңбек жолымды бастауға талаптандым. Ол үшін қосымша жолаушылар вагондарының жолсерігі кәсібі бойынша курс оқып, кәсіби дайындығым жайлы куәлік алған едім. Бұл осы саланың қызметін атқаруыма қажет құжат. Дегенмен қызмет Ақтөбе қаласынан бұйырғаны үшін дән ризамын. 2018 жылдан бері осы қаладағы «Ақтөбе Гранд Строй» ЖШС-де жылжымалы құрам жөндеу цехында аға шебері қызметіндемін. Цехта жұмысшылармен бірге вагондарды, тепловоздарды жөндеп, қатарға қосуға атсалысамыз. Ақтөбеде вагондарды, тепловоздарды жөндеудің бұрыннан негізі қаланған болатын. Мұнда еліміздің түкпір түкпірінен көне вагондар әкелетінін айта кетейік. Біздің цехтағы жұмыс күні-түні тоқтамайды. Қазіргі кезде теміржолда жолаушыларға қызмет көрсетіп келе жатқан вагондардың арасында біздің цехтан күрделі жөндеуден өткен вагондар баршылық. Оларды сонау алыстан танимыз, себебі вагондар мен тепловоздардың әрбір бөлшегінде біздің шеберлердің қолтаңбасы қалғаны мәлім.– Қазіргі жастар өзің секілді темір­жол саласына келе бермейді. Әлде бұл дұрыс пікір емес пе? Негізінен мектеп бітірген түлектер ІТ, медицина, педагогика саласын көбірек таңдайды. Сіздің пікіріңізді білсек?– Соңғы технология барлық салаға келгені баршаға аян. Мейлі ол мұғалім болсын, дәрігер болсын, инженер де технологияның озық үлгісімен жұмыс жасап келеді. Негізінен, көлік жөндеуші де оның ақауын анықтау үшін компьютерлік диагностика жасайды. Сол секілді теміржолға да ІТ-дің келгеніне де көп уақыт болған&nbsp; еді. Өздеріңіз білесіздер қазір пойызға билетті ешкім вокзалға барып, кезекке тұрып алмайды. Барлығы дамыған, қолыңыздағы смартфонмен қалаған пойызыңызға билет аласыз. Вагондар мен тепловоздар да соңғы технологиямен жабдықталған. Ең мықты деген бағдарламашылар біздің салада да бар. Сондықтан жастардың теміржолға келмейді деген пікіріңізге қосылмаймын. Теміржолшы нағыз ер азаматқа тән мамандық. Күннің ыстығы мен суығында шойын жолда пойыздардың кідіріссіз жүруіне жұмыс жасап жүрген ер азаматтар қаншама. Қара жұмыстан қашпай, тепловоз машинисі болып, жолаушылардың діттеген жеріне аман-есен жетуіне жағдайын жасап жүрген жол­серіктердің арасында қаншама жастар бар.– Жас та болса, күрделі мамандық иесі болып, үлкен жұмыстың басында аға шебер болып жүрген өзіңізді жерлестеріңіз мақтан етеді. Сіз үшін теміржол саласы өміріңізге қандай өзгеріс әкелді деп ойлайсыз?– Жоғарыда айтып өткенімдей теміржол саласында еңбек ету мен үшін үлкен абырой саналады. Қажырлы еңбек пен ізденісті талап ететін қызметте қандай да бір жетістікке жетсем, ол алдыма қойған мақсатыма жасалған қадамның бірі. Күрделі саланы меңгеру үшін әлі талай уақыт керек. Себебі теміржол – елдегі жолаушылар қатынасы мен жүк тасымалының күре тамыры десек болады. Қайта түлеп, ырысы мен несібесі молайып жатқан сала ел экономикасын жоғарылатуға, халықтың әл-ауқатын арттыруда тигізіп жатқан үлесі орасан. Осы саланың дамуына азда болса үлесімді қосып жатқаныма қуанамын. Жанымдағы аға буын ағалармен, әріптестеріммен күн сайын жетістікке жеткеніміз елге жасаған қызметіміз болып табылады. Еліміздің қай түкпірінде жүрсем де туған жердің киелі топырағы желеп-жебеп жүретінін сезінемін. Мүмкін жылдар өткенде осы саланың білікті маманы атанармын, сол кезде қарапайым шебер ретінде еңбек жолымды бастағанымды мақтан ететін боламын. Теміржол мені азамат ретінде есейтті. Қиындыққа төтеп беруді, мойымауды, қолыңнан келсе аянбауды үйретті. Осынша өзгерістерді өміріме әкелген теміржол саласына өмір бойы құрметпен қарайтыным анық.– Бала – ата-ана өмірінің жалғасы, ата-ананың тілегі – баласының жақсы адам болуы. Отбасыңыз жайында айтсаңыз?– Ата-анам қарапайым жандар, жастайынан бас қосқан ата-анамның тұңғышымын. Әзірге бойдақпын. Соңымнан ерген жалғыз қарындасым – Минуара бар. Минуара жетінші сыныпта оқиды, анамның жанында жүріп, үй тірлігіне қолғабыс етеді. Анам Нұргүл қолдаушым, тілекшім. «Анаңды үш рет Меккеге арқалап апарсаң да, қарызыңнан құтылмайсың» деген даналық сөз бар. Қолымнан келгенше анама, оның жағдайын жасауға тырысамын. Бауырларыма, қарындасыма қамқор болу – ағалық парызым.– Сұқбатыңызға рақмет!

Сырдариялық жас вагон шығару ісінің шебері

&nbsp; <a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>. Спорт саласында ұзақ жыл қажырлы еңбек етіп, чемпиондардың бапкері атанған, сонымен қоса бұқаралық спорт түрін де дамытуда елеулі үлес қосып жүрген азамат Болат &nbsp;Рысмахан туралы қалам тербеуді жөн санадық.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Қазіргі таңда ардагерлік жасқа асқан абыроймен жеткен спорт шеберінің есімі аудан жұртшылығына ғана емес, облыс, одан қалды республикаға өте жақсы танымал. Ауданда алғашқылардың бірі болып балаларды волейбол спорттық ойын түрімен шынықтырып, жүздеген жеңімпаз спортшыларды шығарған жаттықтырушының еңбегі зор.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Тереңөзек кентінің тумасы Болат Жұмаділұлы «Спорт десе ішкен асын жерге қоятындардың» бірі десек артық айтқанымыз емес. Бала кезінен әкесі Жұмаділ мен анасы Ақжарқынның дүниеге әкелген 7 баласының үшіншісі болып ержеткен бозбала әпкелері Света мен Розаға арқа сүйеп, өзінен кейінгі &nbsp;Қайрат, Раушан, Сәуле, Талғат деген бауырларына үлкен қамқорлық танытты. Әкесі спорт саласында қызмет еткен, ал анасы кітапханашы. Ата-анасының тәрбиесін алып, аудан орталығындағы №36 орта мектепті аяқтады. Мектеп қабырғасында оқып жүрген кезінде-ақ Болатты спортқа баулыған жаттықтырушысы Кеңес Иноятов шәкіртіне көп үміт артты. Бір жылдың төлдері Тәжібек Кенжеғұлов, Николай Агафонов, Серік Омаров, Болат Рысмаханов ауданның абыройын мектеп оқушысы кездерінде-ақ асқақтатқаны осы күнге естерінде.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Жалынды жас орта мектепті бітіре саласымен жастайынан еңбекке ерте араласты. Ол 1974 жылы Отан алдындағы борышын өтеу үшін екі жылға Белоруссияға аттанады. &nbsp;Әскерден аман-есен келіп, Ресейдің Ленинград қаласында 3-4 жылдай метрода жұмысшы болып еңбек етті. Туған жерге оралған соң 1981 жылы ХРСУ-да монтаждаушы болып жұмыс істеп жүрсе де, спорттан бір сәтке де &nbsp;қол үзбейді. &nbsp; &nbsp; Спорт мектебінің басшысы болған Төлеген Бекенов аудан спортын дамытуға мықты спортшыны жұмысқа шақырып, 1984 жылы №11 олимпиадалық резервтің балалар мен жасөспірімдер спорт мектебіне жаттықтырушылық қызметіне қабылдайды. &nbsp; &nbsp; &nbsp;40 жылға жуық табан аудармастан спорт саласында маңдай терін төгіп жүрген азамат осы уақыт аралығында жүздеген спортшыны тәрбиелеп, биік шыңдарға шығарды. Арнайы білімді Шымкент қаласындағы дене шынықтыру техникумынан алып, онан соң Алматы қаласындағы дене шынықтыру және спорт институтына оқуға түседі. 1992 жылы оқуын ойдағыдай тәмәмдап, оқытушы-жаттықтырушы дипломын қолына алады. &nbsp; &nbsp; – Бала кезімнен спортқа жақын болдым. Мектеп қабырғасында жүрген кезде-ақ &nbsp;талай жарыстарға барып, аудан намысын қорғайтын едік. Өзімнің болашағымды &nbsp;спорт жаттықтырушысы ретінде көретінмін. Спорт мектебіне қабылданған күннен бастап қыздар тобын жасақтап, волейболдың қыр-сырын үйрете бастадым. Спортшыдан шапшаңдықты, бір топта үйлесіп ойнау қабілетін қажет ететін спорттың бұл түріне жасақтаған алғашқы қыздар тобында 1972 жылы туған қыздар болды. Оларды 3 жыл тәрбиеледім. 1987 жылы аудан алғаш рет облыста чемпион атанды. 2000 жылға дейін бірыңғай тек қана қыздар командасын жаттықтырдым. Табандылық пен еткен елеулі еңбек ақталып, облыста осы уақытқа дейін 35 рет «Алтын күз» спартакиадасы өтіп, біздің аудан командасы 32 рет чемпион атанды. Бұл спартакиада біз үшін нағыз олимпиада десек болады, – дейді чемпиондардың бапкері Болат Жұмаділұлы. &nbsp; &nbsp; Спорт шебері 25 жылдан астам уақыт волейболдан облыстың аға жаттықтырушысы болды. Осы уақыттарда облыстың құрама командасы 20 рет республика чемпионы атанып , 30 мәрте жүлделі орындарды иемденіп, жеңімпаз атанды. Республикаға еңбегі сіңген жаттықтырушының ең үлкен жетістігі – өзі тәрбиелеген спортшы шәкірттерінің жемісті жеңісі. &nbsp; &nbsp; Қажырлы еңбектің арқасында талай шәкірттері ұстаздың жолын қуып, өздері де білікті жаттықтырушы атанды. Олардың қатарында аудандық спорт мектебінде директордың орынбасары қызметін атқаратын Гүлстан Алмашева, әдіскер Құндызай Төленова, жаттықтырушылар Жандос Темірғалиев, Айбек Сейпулов және де Жасұлан Бохаев бар. Спорт саласының майталманы 16 жыл бойы қыздар тобын жаттықтырса, 2000 жылдан бастап ұлдар командасын жаттықтырып бастайды. Тынымсыз еңбек пен жоғары талап үдесінен шыққан ұлдар командасы да үнемі байрақты жарыстарда жүлдегер атанып аудан атын республикаға танытып келеді. Айта кету керек, ер балалардан жасақталған команда да «Алтын күз» спартакиадасында соңғы 8 жылдан бері қарай І орын тұғырынан түскен емес. Бұл тәжірибелі маманның ақ адал еңбегінің көрсеткіші екені сөзсіз.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Шындығында көп сөзден гөрі нәтижеге, спорттың биік шыңдарына жетуді мақсат етіп қоятын жаттықтырушы Болат Рысмаханның шәкірттері ең алғаш рет республикада 1992 жылы жеңіске жеткен болатын. &nbsp; &nbsp; – Әлі күнге дейін есімде одақ тарағаннан кейін Ақтөбе қаласында республикалық деңгейдегі ауыл спортшыларының алғашқы жарысын «Қайрат» спорт қоғамы ұйымдастырды. Республиканың әр түкпір-түкпірінен келген мықты командалардың арасында Тереңөзектік волейболшылар облыстың намысын қорғады. Осы жарыс кезінде біздің команда бұрын-соңды болмаған жақсы нәтиже көрсетті. Жүлделі ІІ орынды алып, айды аспанға бірақ шығарды. Сол кезде мықты деген жаттықтырушылар Қызылорданың спорты дамығанына көз жеткізіп, таңғалғандарын жасырмады. Өз ризашылықтарын білдіріп, волейболшы қыздарға сәттілік тіледі, – дейді спорт майталманы.&nbsp; &nbsp; &nbsp;Саналы ғұмырын &nbsp;Волейбол спортының өркендеп дамуына арнаған Болат Жұмаділдің тәжірибесі көрсеткендей, бұл спорт түрі шапшаңдықты ғана емес, дұрыс жоспарлауды да талап етеді. Осы екі маңызды міндетті орындаған команда жеңіске жететіні анық. Сәйкесінше білікті бапкердің шәкірттері жоғарғы оқу орнында оқығанда, кейін қандай да бір қызметке орналасқанда тапсырманы тез әрі сапалы орындайтын маман болып қалыптасып келеді. Бұл бапкердің тек спортшы ғана емес, азамат тәрбиелей білген қасиеті, маңдай терінің мәуелі жемісі. &nbsp; &nbsp; – Қай салада қызмет етсе де спортшыларымыз волейбол арқылы өз саласында абыройлы болады. Себебі қазір кезде кез келген салада, мейлі ол полиция, медицина, білім, мұнай, төтенше жағдай қызметі т.б. міндетті түрде спартакиада өтеді. Міне, осы тұста біздің спортшылар өз командаларын алға сүйреп, мекеменің абыройын арттырады. Сол себепті волейбол бұқаралық спорт түрі болғандықтан, онымен шұғылданатындар жұмысқа жақсы орналасады. Бір артықшылығы футбол мен волейбол ойнайтындар оны өмір бойы ойнайды десем артық айтқаным емес. Біздің спортшыларда жұмыссыз қалу қаупі жоқ. Әр спортшы ұжымға тез сіңісіп, адамдармен тіл табысуда ешқандай қиындық көрмейді, – дейді білікті маман.&nbsp; &nbsp; &nbsp; – Болат Жұмаділұлымен 1984 жылдан бері ауданның спорт саласында бірге қызмет етіп келеміз. Ол ауданымызда ең алғаш волейболдан кәсіби жаттықтырушы болған азаматтардың бірі. Мектеп оқушыларын спорт мектебіне шақыруда белсенді еңбек етті. Оның шәкірттері де жаттықтырушының талабына, тәртібіне мойынсұнған. Тынымсыз еңбек, төгілген маңдай тер міндетті түрде өз нәтижесін беретіні анық. Әрбір спортшыдан мықты волейболшыны шығаратын жаттықтырушының өзіндік техникасы мен шеберлігі болады. Ширек ғасырға жуық облыстың аға жаттықтырушысы болды. Облыстың намысын республика көлемінде қорғап, әлі де талай додалы бәсекеде бақ сынайтын спортшыларды дайындап келеді. Бәкең өз ісінің майталманы болуымен қатар аудандағы үлгілі отбасының отағасы, – дейді әріптесі Бақытжан Ахметов. &nbsp; &nbsp; Талай шәкіртті баптаған жаттықтырушы зейнет демалысына шықса да спорттан кеткен жоқ. Жас спортшыларды тәрбиелеуде барын салып, мықты команданы жасақтады. &nbsp;7 бірдей шәкірті спорт шеберлігіне үміткер атанса, осы уақыт аралығында ондаған спорт шеберін және жүздеген спорт шеберлігіне үміткерлерді қанаттандырды. &nbsp; &nbsp; Аудан спортын дамытуға, саламатты өмір салтын насихаттауға айрықша көңіл бөліп, атсалысып жүрген азаматтың балалары да спорттан алыс емес. Құдай қосқан жары ардақты ұстаз Зағипа Тайманова екеуі тәрбилеген үш ұлы да волейболды асқан шеберлікпен ойнайды. Тұңғыш ұлы Әділет пен Дәулет бүгінгі таңда Ұлттық қауіпсіздік комитетінде қызметте, кенже ұлы Әсет Қазақ спорт және туризм академиясының 4-ші курс студенті. Ауданның құрама командасының мүшесі, спорт шеберлігіне үміткер. Әке ізін жалғап, жолын қуған Әсет болашақ оқытушы-жаттықтырушы. Бүгінде Болат ағаның отбасында Аделина, Ади, Адина, Эмир есімді немерелері өсіп келеді. &nbsp; &nbsp; Қай уақытта де адал, қажырлы еңбектің жемісті нәтижесі болады. Абыройлы азаматтың еңбегі лайықты бағаланып, көптеген наградалардың иесі атанды. Қазақстан Тәуелсіздігіне – 10 жыл, 25 жыл, Қызылорда облысына – 70 жыл, Қызылорда қаласына – 200 жыл, Сырдария ауданының 90 жылдық медалі, Байқоңыр қаласына – 50 жыл, Қызылорда спортына – 60 жыл, «Еңбек даңқы» медалі, Спорт саласының майталманы атағы мен ҚР Мәдениет және спорт министрінің Құрмет грамотасы, ҚР Білім және Ғылым министрінің Құрмет грамотасы біраз жылдардағы тынымсыз еңбектің жемісі. &nbsp; &nbsp; Қазіргі кезде 66 жасты еңсерген спорт ардагері өзінің әріптестерімен кәсіби төл мерекені лайықты атап өтуде.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Сұхбат