<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Жуырда Жалағаш аудандық мәдениет үйінде ұлттық болмысымыз ұлықталып, баба дәстүрі дәріптелген «Қоңыр әңгіме» атты рухани кеші өтті. Қоңыр әңгіменің басты қонағы Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, ақын, жазушы, оқырман қауымның сұранысы бойынша бірнеше рет қайта басылған танымал танымдық кітаптардың авторы, қазақы әңгіме айту дәстүрін дәріптеуші Ұларбек Нұрғалымұлы болды.Әңгімені «Қар суымен жеткен жылқыдан» бастады кеш қонағы. Әңгіме айтыла басталғаннан мәдениет үйінде тыныштық орнады. Тек Ұлекеңнің қоңыр үні құлаққа жетуде. Әңгіме Қытай мен Моңғолия шекарысында тұрақтаған қазақ ауылының тынысын толықтай ашуда. Құр сөз емес, қойылым көріп отырғандай күй кешесің. Екі кейіпкер арқылы бүткіл иісі қазақтың ашық-жарқын болмысы, кіршіксіз таза көңілі, тектілігі, жасыратыны жоқ, бүгінде әрбір қазақтың бойынан жоғалып бара жатқан асыл қасиеттері керемет ашылып айтылуда.&nbsp;<blockquote>«Қайбір жылы Астана көшелерінің әлдебір қиылысында үйдей-үйдей өңкиген екі «Джип» машинасы бір-бірін сүйкеп кеткендей болды. Қаражолдың қағын көшіре ышқынып барып, екеуі де кілт тоқтады. Екеуінен де еңгезердей екі жігіт түсті. Орысша боқтасып, кеуделесе кетті. Сеңдей сіресіп тұрып қалған көліктердің терезесінен мойындарын соза қарап, бажылдата сигнал басып тағатсызданған жұрт. Жер-дүниені шулатып ентіге жеткен қызметкерлер айналасынан көліктер өтетін жол шығарғаннан кейін қағаз-қалам, түрлі құралдарын алып шығып, қоршап, өлшеп екі машинаның қалай соғылып, не зардап болғанын тексеруге кірісті. Жол шетінде біреуді күтіп тұрған адам ақыры алдында болып жатқан оқиғаға назарын салмай тұра ма?. Әдейі үңіліп қарадым. Сөйтсем, Құдай-ау, сіріңке тартқандай болар-болмас із түсіпті жаңағы ит түскен аппақ «Джипке». Болар-болмас, көрінер-көрінбес із. Сонда ауыр күрсінгенім есімде. Сонда миымның терең бір қалтарыс қатпарларында қалып қойған Жұмақын құданың әңгімесі ғайыптан жеткен хабардай ойыма орала кетіп еді. Сонда тас қаланың тар көшесінде тұрып, сона-а-а-у басы мұз, бауыры балқаш қарт Алтайдың алып шың, айғыржал жоталарын аңсап едім», – деп еске алды әңгіменің авторы.</blockquote>– Аудандық өнер үйінде жыр оқып зерлі, Сыпырып тастап отырғам маңдайдан терді. «Қарындасыңмын, аға» деп жырылып топтан, Жарқылдап жап-жас келіншек жаныма келді,Жақынын тауып алғандай жайраң күй кешіп, «Жүріңіз үйге!», – деп қоймай алдымды тосып.&nbsp; Ағалап тұрған келіншек, алдыңғы жылы, Арқаға келіп қоныпты Алтайдан көшіп, – деп өзінің 7 өлеңінен «Төркін» атты шығармасын оқыды. Сондай-ақ өзінің көпке таныс «Дайағашы» кітабынан үзінді айтып, жиналған қауымды әңгімесімен өзіне одан сайын ұйыта түсті.Ұлекеңнің өлеңі де әңгімесі де көрерменнің жүрегінен орын тапқаны анық. Әрине мұндай рухани кеш үшін 1-2 сағаттың аздық ететіні белгілі. Десе де сол 1-2 сағаттың өзінде кеш қонақтары бағасы жоқ рухани азық алды деп айта аламын. Қай кезде де халық ақын, серілердің өнерін бағалап, таланты үшін құрмет көрсеткен. Жалағаштықтар да сол салттан жаңылмай, қадірлі қонақтың иығына шапан жауып, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Садық Алиев аудан жұртшылығы атынан алғысын айтып, ақ батасын берді. Ал тағылымды шараның жүргізу тізгінін ұстаған жерлесіміз, «Алтын домбыраның» 3 мәрте жеңімпазы Мұхтар Ниязов рухани-танымдық шараның өтуіне қолдау білдірген аудан әкімі Асқарбек Есжановқа өз алғысын білдірді.Кеш соңында қазақтың дана дәстүрі мен кешегінің ғибрат жолы жаңғыратын рухани кешке келген жалағаштықтар Ұларбек Нұрғалымұлына ризашылығын білдіріп, «Дайағашы» кітабын арнайы қолтаңбамен алып қалды.

Жалағашта «Қоңыр әңгіме» атты рухани кеш өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы Қызылорда облысындағы жұмыс сапары барысында облыс орталығында өткен «Бабалар сөзі – даналық көзі» республикалық жыршылар фестиваліне қатысты.Бас мүфти өз сөзінде мұндай мінәжат жырлардың ұмытылып бара жатқандығын айтып, оны жаңғырту қажеттігін және көне діни өлеңдерді қайта насихаттауға көңіл бөлу жайына тоқталды.<blockquote>«Мінәжат дегеніміздің өзі дұға ету, жалбарыну, үнсіз тілек тілеу. Өзіне қажетін Алладан сұрап, кешірім тілеп, Алланы мадақтау арқылы ойшылдар, шайырлар мен жыраулар, ақындар әртүрлі кезеңде мінәжат жырларын жазып отырған. Бастан аяқ Аллаға арналған жырларды Мінәжатнама деп атаймыз. Одан бөлек Пайғамбарымызға да арнап өлеңдер жазылды. Пайғамбарымыздың өзін емес, оның сүннетін де жырға қосты. Шұғылалы жолмен қазақ халқы да жүріп, тура жолды сілтеуші Пайғамбарын жүректен шыққан жырларына қосқаны мәлім. Бұл жыр, өлең жолдарының бәрі Аллаға, оның Елшісіне деген сүйіспеншіліктен туған дүние деп қабылдаймыз. Бүгінгі республикалық мінәжат жырлар фестивалінің қатысушыларына Алла жар болсын» деп ізгі тілегін жеткізді. Сондай-ақ облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Аманұлы да қатысушыларға сәттілік тілеп, діни өлеңдерді көбірек насихаттау керек екенін айтты.</blockquote>Айта кетейік, еліміздің бірнеше аймағынан келген өнерпаздардың қатысуымен өткен байқау Омар Шораяқұлының 145 жылдығына арналды. Негізгі тақырып – діни жырларды өз шығармасына арқау ету. 20 қатысушы бағын сынаған фестиваль барысында барлық өнерпазға ҚМДБ Төрағасының алғыс хаты табысталып, арнайы қаржылай жүлде берілді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/346067792_1617583852056359_4380754673278118386_n_5ae3052bad.jpg" alt="346067792_1617583852056359_4380754673278118386_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/345896576_158812980265271_5037399905428867813_n_f985c2eafd.jpg" alt="345896576_158812980265271_5037399905428867813_n.jpg"></figure>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/345916619_1009182393784133_2910055849640719514_n_a8dc1efefa.jpg" alt="345916619_1009182393784133_2910055849640719514_n.jpg"></figure>

Қызылордада «Бабалар сөзі – даналық көзі» республикалық жыршылар фестивалі өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазалы ауданында 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіш бар. Бұл туралы аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің әдіскері Қарлығаш Рахманбергенова айтты.Қазыналы Қазалы жерінде өткен замандар көшінің өшпес белгісі мен шежіресіне айналған тарихи орындар баршылық. Солардың қатарына бүгінгі тілге тиек етілгелі отырған Құттыбай кесенесін де жатқызуға болады.Сәулетті де сәнді келбетімен көз тартатын бұл ескерткіш-кесене ХVІІІ-ХІХ ғасырларда салынған. Жанкент ауылының оңтүстік батыс тұсында орын тепкен шаршы пішіндес, биік күмбезді құрылыс күйдірілген кірпіштен тұрғызылған. Сыртқы ауданы 11х9 метрді, жалпы биіктігі 9 метрді құрайды. Мұндағы үлкен бөлме 6х6 метр болса, сонымен бірге дәліз ретінде соғылған шағын бөлік бар. Мазардың архитектуралық жобасында сол кезеңдегі Орталық Азия аймағына кеңінен жайылған үлгілерге ұқсастық кездессе де, өзіндік композициялық көркімен даралығын аңғартады. Есігінің екі босағасы мен мандайшасына үш қатар етіп, әдемі бедерлер түсірілген. Сосын оның жоғарғы бөлігі өрнектеліп, тік төртбұрышты бірнеше ойық қуыспен және дөңгелек оюлармен безендірілген.Ескі жәдігер – елге мұра. Жүздеген жылдардың қойнауында қалған қатпарлы сырды бойына бүккен Құттыбай кесенесін 1980 жылы Казпроектреставрация институты республикалық дәрежедегі тарихи-мәдени ескерткіш ретінде есепке енгізіп, мемлекет қамқорлығына алған.«Сөзді – сөз оятады» демекші, ендігі әңгіме желісін аталмыш кесене атын иемденген Құттыбай баба туралы өрбітелік. Бұрыннан жеткен дерек көздері мен құйма құлақ қариялардың айтуына сүйенсек, Құттыбай Ақболұлы шамамен 1807 жылдары дүниеге келген.Сырдарияның төменгі ағысында өмір сүріп, жасынан шешендігі мен билігі және батырлығы арқылы ел аузына ілігеді. Ол қоқандықтар мен хиуалықтардың озбырлығына қарсы шығып, халық арасындағы алым-салық, зекет жинаудағы жөнсіздік пен жер-су бөлінісіндегі берекетсіздіктерге араша түсіп, қалың жұрттың жанайқайына жанашырлық көрсеткен. Қиын-түйінді бітіспес дау-дамайларды шешуде қарақылды қақ жаратындай әділдігімен таныла білген. Ел-халықтың беделіне ие болғандығының арқасында қарақалпақ пен өзбектер арасындағы айтыс-тартыстарға да араласқан көрінеді.Бойында көреген көсемдік қасиеті бар Құттыбай үш мәрте Қыдыр көрген деген аңыз бар. Соның әсерімен оған төрт түлік мал мол жиналып, байлық пен молшылыққа кенеледі. Оның құйрық-жалын жел ескен жылқыларының саны он бес мың бастан асып жығылған. Құттыбай Ақболұлы Жанқожа батыр бастаған Сыр бойы қазақтарының Хиуа, Қоқан хандары мен Ресей отаршылдарына қарсы ұлт-азаттық көтерілісінің де белгілі сарбаздары қатарынан көрінген. Жорық үстінде ержүректігі және табандылығы арқылы алғы шептен табылған оны білікті қолбасшы кейбір даулар мен шағымдарға пәтуа жасау ісіне сенімді серіктес ретінде үнемі жұмсап отырған.Құттыбай 1897 жылы жасы тоқсанның төбесіне шыққанында әкесі Ақбол биге арнап, атажұрты Жанкент қорғанынан 5-6 шақырымдай қашықтықтан күмбезді зәулім ескерткіш кесене тұрғызуды қолға алады. Айтулы құрылысқа қажетті кірпіш саз топырақ биенің сүтіне иленіп, сексеуілдің шоғымен күйдіріліп, дайындалады. Қыш кірпіштің жиырмадан астам түрін әзірлеп шығарған зауыт та нысан алаңының маңында орналасқан.Бұрынғылардан жеткен сан айғаққа жүгінсек, кесене ішінде жеті адамның мәйіті қойылған. Кесене құрылысы аяқталғаннан кейін үш жылдан соң 93 жасында Құттыбай би де дүние салып, оның сүйегі осында жерленеді. Осыдан кейін жергілікті халық қасиетті орынға Құттыбай мазары деген атау береді. Ел аузында сақталған тағы бір мәліметте «Мезгілінде мазардың төбесіне алтыннан айшық қойылыпты. Алайда құнды зат уақыт өте келе ұрланады. Бірақ оны алған адам ұзамай қатты ауырып, қайтыс болып кетеді» деп айтады. Бұл оқиға Құттыбайдың киелі, текті адам екенін дәлелдейді. Ғасырлармен бірге жасасып, осы күнге жойылмай жеткен еңселі кесене бүгіндері өңіріміздегі ежелгі ескерткіштер санын толықтырып отыр.<blockquote>«Қасиетті Қазалы жерінің шежірелі тарихы аз емес. Қазіргі таңда ауданда 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіштер есепке алынған. Солардың ішінде республикалық санаттағы Құттыбай кесенесі де бар. Сандаған жылдарды артқа тастаған ежелгі нысанға Қазақстан Республикасының «Тарихи-мәдени мұраларды пайдалану және қорғау туралы» заңына сәйкес қорғау міндеттемесі бекітіліп, басына қорғау тақтасы қойылған. Ескерткішке 2010 жылы мемлекет тарапынан арнайы қаржы бөлініп, қайта қалпына келтірілу жұмыстары жүргізілген», – дейді аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің әдіскері Қарлығаш Рахманбергенова.</blockquote>

Қарлығаш Рахманбергенова: Қазалы ауданында 100-ге жуық тарихи-мәдени ескерткіш бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Қызылорда қаласында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы &nbsp;облыстық өкілдіктің ұйымдастыруымен «Исламдағы сопылық ілімі: мәні мен маңызы» атты республикалық ғылыми-танымдық конференция өтті.Іс-шара қасиетті Құран оқумен басталып, кейін Діни басқарманың атқарған жұмысын көрсеткен бейнесюжет тарту етілді. Айтулы конференцияға Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы, Қызылорда облысы әкімінің орынбасары Нұрымбет Сақтағанов, Шәмшәдин Керім, Досай Кенжетай сынды ғалымдар қатысып тұщымды ойларын ортаға салды. Ең алдымен кіріспе сөз алған Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы сопылық ілімінің сырына тоқталып, мәнін ашса, конференцияда баяндама жасаған ҚМДБ Ғұламалар кеңесінің мүшесі Шәмшәдин Керім ишандық мектептің тарихы, кеңестік кезеңдегі мектептің жоғалуына тоқталды. Сонымен қатар Талғат Жолдасұлы Кеңестік кезеңдегі сопылық, Батыржан Мансұров «Сопылық – тәрбие мектебі», Досай Кенжетай Ясауи ілімін айтса, Бағдат Кәрібозов сопылық мектепті жаңғырту тақырыбында дайындалған тың деректерімен бөлісті.<img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/092c9398-041d-446b-99a0-490022f0fbfc.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/b745e9fa-f5a7-4131-8e70-f48cbe0f7c83.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/2098cb16-1d6b-478e-99ef-5a736aa0fc35.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/4bc56d44-bb95-4675-980b-6087a920ec5e.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/73f2f330-46fb-4ee3-b922-d3e5bc859b52.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/9b238c72-6fe6-45a7-bfef-0b0eca47aef6.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/5eed9a41-3f12-4f88-9ea2-c4444808efb3.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/222f57ee-0a1a-47f8-b2a7-0e16f5b4cb28.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/17e7d632-cf2a-4b38-ae76-aed0dd4cc937.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/b2b240ae-64c9-4323-a4b7-896b34d07a8d.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/349146f9-db01-42c4-abc2-5b0cad953292.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/f9f22a20-f9e1-477f-aeb4-c24c12959f37.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/f1213f09-4b8b-48b6-8512-4200008e02d2.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/876d0240-ca5c-4da4-bc56-b06409ce2b36.jpg" alt=""><img class="image_resized" style="width:750px;" src="https://imgs.muftyat.kz/orig/b56b477e-f754-4eb1-9c7c-e0637b525a7c.jpg" alt="">

Сыр өңірінде «Исламдағы сопылық ілімі: мәні мен маңызы» атты республикалық ғылыми-танымдық конференция өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Бүгін Сыр жұртшылығының алдында «Muftiyat» баспасынан жарық көрген «Сопылық сыры» кітабының танытым рәсімі өтті. ҚМДБ Төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлы жаңа кітаптың мазмұнына тоқталып, тарауларын таныстырды.«Жаңа кітап оқырманның дүниетанымын байытып қана қоймай, түйсігін жақсылыққа өзгертіп, тұлабойына тәрбиенің алтын дәнін егеді деп ойлаймын. Осы тұрғыдан келгенде қолыңызға тиген бұл еңбек сіз бен біздің жандүниемізге үлкен рухани азық болады.Бұл еңбекте құлшылықтағы ықылас мәселесіне баса назар аударылған. Өйткені, құлшылықтың қабыл болуында шынайы ықыластың орны айрықша. Ғұламалар қырық күн шынайы ықыласпен құлшылық еткен адамға даналық нығметі берілетінін айтқан. Шынайы ықылас риядан сақтайды.Қорыта айтқанда, қолыңыздағы кітап иманды күшейтуге әсер етіп, құлшылыққа бағыттайды деген сенімдемін. Сондықтан ықыласпен оқуға кеңес беремін» деді.Айта кетейік, жаңа кітап Қызылорда қаласында өткен «Исламдағы сопылық ілімі: мәні мен маңызы» атты республикалық ғылыми-танымдық конференция аясында қалың жұртшылыққа таныстырылды. Діни басқарманың сараптама бөлімінен оң қорытынды алған кітап жуық арада оқырманға жол тартады. Құнды еңбектің танытым рәсіміне Ардагерлер кеңесінің төрағасы Серік Дүйсенбаев, мемлекет және қоғам қайраткері Бақберген Досманбетов және аудан, қала имамдары қатысты.<a href="https://www.facebook.com/photo/?fbid=2845528198910811&amp;set=pcb.2845529315577366&amp;__cft__[0]=AZUikNap6hlQ5WvH02y5qnPkeCbmff-RE_-PkECwQmoFJRJUF9-y5WHJGyA0GIWBtQBzXgzjaLOftd-t8FvF_iOoeXGj9Ik6cKJZomXo-fIMRWrD_dJmhgUfeB-kYqOBmEhUy0kVRPdUvyozvZlNqU4R3vpB73XYeOAa1l9NuG5HGg&amp;__tn__=*bH-R"><img class="image_resized" style="width:373.913px;" src="https://scontent.fala6-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/345894280_3472878646333433_2019441279684616545_n.jpg?stp=dst-jpg_p600x600&amp;_nc_cat=107&amp;ccb=1-7&amp;_nc_sid=8bfeb9&amp;_nc_ohc=EvBatQs5f2gAX9D_7Ba&amp;_nc_ht=scontent.fala6-1.fna&amp;oh=00_AfDE2QDk0cxLAlU-vuqqtSfYXia7fsNgj4OQVYX2Qbuntw&amp;oe=6463F9D0" alt=""></a><a href="https://www.facebook.com/photo/?fbid=2845528282244136&amp;set=pcb.2845529315577366&amp;__cft__[0]=AZUikNap6hlQ5WvH02y5qnPkeCbmff-RE_-PkECwQmoFJRJUF9-y5WHJGyA0GIWBtQBzXgzjaLOftd-t8FvF_iOoeXGj9Ik6cKJZomXo-fIMRWrD_dJmhgUfeB-kYqOBmEhUy0kVRPdUvyozvZlNqU4R3vpB73XYeOAa1l9NuG5HGg&amp;__tn__=*bH-R"><img class="image_resized" style="width:373.913px;" src="https://scontent.fala6-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/346101981_252412430647371_2776524608760788246_n.jpg?stp=dst-jpg_p600x600&amp;_nc_cat=101&amp;ccb=1-7&amp;_nc_sid=8bfeb9&amp;_nc_ohc=jQ5yIOujR4gAX8w52Ct&amp;_nc_ht=scontent.fala6-1.fna&amp;oh=00_AfDKnTq_Wh9L7bsuV7jmyL_bMKpngkz-lpaQGN-Rh-sbyw&amp;oe=64629C40" alt=""></a><a href="https://www.facebook.com/photo/?fbid=2845528245577473&amp;set=pcb.2845529315577366&amp;__cft__[0]=AZUikNap6hlQ5WvH02y5qnPkeCbmff-RE_-PkECwQmoFJRJUF9-y5WHJGyA0GIWBtQBzXgzjaLOftd-t8FvF_iOoeXGj9Ik6cKJZomXo-fIMRWrD_dJmhgUfeB-kYqOBmEhUy0kVRPdUvyozvZlNqU4R3vpB73XYeOAa1l9NuG5HGg&amp;__tn__=*bH-R"><img class="image_resized" style="width:249.275px;" src="https://scontent.fala6-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/346047076_975962737152380_930770854714835545_n.jpg?stp=dst-jpg_p600x600&amp;_nc_cat=103&amp;ccb=1-7&amp;_nc_sid=8bfeb9&amp;_nc_ohc=kytjp5T7Y-gAX930z9h&amp;_nc_ht=scontent.fala6-1.fna&amp;oh=00_AfAk7jWAZoaOv6sqcqrhgNMuBtrm90WKR3_TZ2GPIlc-DQ&amp;oe=6463E1F3" alt=""></a>&nbsp; &nbsp;

Бас мүфтидің қатысуымен «Сопылық сыры» кітабының таныстырылымы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ұлы жеңістің 78 жылдық мерекесі жақындап келеді. Тұтқиылдан Кеңестер Одағына басқыншылықпен шабуыл жасаған неміс фашизімінің адамзат баласына жасаған қайғысы мен қасіреті қанша жыл өткенімен «өткенге салауат, қалғанға береке» десек те, соғыстың барлық ауыртпалығын бастарынан өткізген бұрынғы көп ұлтты Кеңес халқы ешқашан ұмытылмайды. Уақыт өтеді, ескі көнереді, бірақ рухани мұраның келешек ұрпаққа берер тағылымы мен тәлімі мәңгілік жалғасады.&nbsp;Қасқыр Наметша 1917 жылдың қараша айында ауданға қарасты Ленин ауыл советінде, қарапайым шаруа отбасында дүниеге келген. 1924-1935 жылдар аралығында Ленин ауылындағы &nbsp;мектепте оқып 7 класс білім алған.1930-1933 жылдар аралығында Шымкентте және Өзбекстанда әртүрлі жұмыстар атқарған. 1936 жылы «Өндіріс» колхозына мүше болып, 1936-1939 жылдары колхозда есепші болып қызмет жасаған. Қасқыр Наметша 1939 жылы әскер қатарына алынып, Ұлы Отан соғысының ауыртпалығын бастан өткізіп, Беларус, Калинин, Батыс майдандарында және Украина, Белоруссия, Прибалтика, Москва үшін шайқастарда жауға қарсы жан аянбай шайқасқан. 1945 жылы коммунистік партия қатарына қабылданып, 1948 жылы туған еліне оралады.&nbsp;Еңбегі жоғары бағаланып І дәрежелі &nbsp;«Ұлы Отан соғысы», «Еңбек Қызыл Ту», «Құрмет белгісі», «Москваны қорғағаны үшін», «Еңбектегі ерлігі үшін» ордендерімен марапатталған.1950-1951 жылдары Қармақшы май зауытының директоры, К.Маркс ұжымшарының төрағасы, 1956-1957 жылдары аудандық партия комитетінің хатшысы, 1957-1963 жылдары Ленин кеңшарында жұмысшылар комитетінің төрағасы, 1963 жылдан 1980 жылға дейін Жосалы «Астық қабылдау» кәсіпорнының директоры қызметін абыроймен атқарған. Қасқыр Наметша өзіне жүктелген міндеттемелер мен жоспарды орындауда ұжымды жұмылдырып, соның нәтижесінде ұжым бүкілодақтық және республикалық социалистік жарыстың бірнеше дүркін жеңімпазы атанған. Ауданның экономикасының өсіп-өркендеуіне зор үлесін қосып, құрметке бөленген.Наметша басқарған кәсіпорын ұжымы өндірісте жоғарғы көрсеткішке жеткені үшін Қазақ ССР жоғарғы Советімен жұмысшы-қызметкерлер кәсіподағы Советінің Қызыл Туымен, облыстық партия комитеті мен кәсіподақтар Советінің Қызыл Туымен, Қазақ ССР астық өнімдері министрлігі мен республикалық кәсіподағы Советінің Құрмет грамоталарына бірнеше рет ие болған. Кәсіпорын ұжымының мәдени-әлеуметтік жағдайын жақсарту үшін ұзақ еңбек еткен Қасқыр Наметшаға «Қазақстанның ауыл шаруашылығына еңбегі сіңген қызметкері» және 1997 жылы «Қармақшы ауданының құрметті азаматы» атағы берілген. Есімі Қазақстанның «Алтын кітабына» жазылған. Қасқыр Наметша 1998 жылдың 17 мамырында 81 жасында дүниеден озды.Ідіріс Тұрмағанбетов 1918 жылы 3 қаңтарда Төрткөл ауылдық советіне қарасты елді мекенде кедей шаруа отбасында дүниеге келген.Әкесі Тұрмағамбет Сеитов 1932 жылы, шешесі Күмбез Қожабайқызы 1933 жылы қайтыс болған.Әке-шешесі ерте қайтыс болғандықтан, аудандағы балалар үйінде тәрбиеленген. 1930-1934 жылдары Қармақшы колхоз жастар мектебінде оқып, бастауыш мектепті жақсы деген бағамен бітірген. 1934 жылы балалар үйінің жолдамасымен Шымкент ауыл шаруашылығы техникумына оқуға түседі. Техникумды техник-гидромелиоратор мамандығы бойынша 1939 жылы жақсы бағамен бітіреді. Еңбек жолын Қазалы аудандық су шаруашылығы бөліміне учаскелік гидротехнигі болып жұмыс істеп жүрген кезінде күз айында әскерге шақыртуға алынады. 1940 жылы әскер қатарына шакырылып, Финляндия соғысына қатысады. 1941 жылы Ұлы Отан соғысында Латвия шекарасында қоршауда қалып, жаралы болып қолға түседі. Пленде жүргенде көптеген қиыншылықты, аштықты, азапты қорлықты көреді. 1943-1945 жылдары Либаво қаласында қоршауда қалып, 1945 жылы 9 май күні соғыс бітісімен темір тордан Совет әскері босатып алады. Тергеуден өткесін 8 ай әскерде қайтадан Финляндия жаққа Выборг қаласына барып, сол жерден шығарылып жауынгерлік борышын өтеп, елге 1945 жылдың желтоқсан айында оралады. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін медаль алады. 1946 жылдың наурыз айынан бастап аудандық су шаруашылығы бөлімінің учаскелік гидротехнигі болып жұмысқа орналасып, 1948 жылы аға гидротехник, 1950 жылдан 1978 жылға дейін аудандық суландыру жуйесінің бастығы қызметін атқарған.Еңбегі жоғары бағаланып «Құрмет белгісі» орденімен, «Еңбек ардагері», 1941-1945 жылдардағы «Ұлы Отан соғысы жеңісінің 25-30 жылдығы» медальдарымен, «Қазақ КСР-не» еңбек сіңірген гидротехнигі атағымен марапатталған. І.Тұрмағанбетов 1978 жылы 15 қарашада дүниеден озды.Шәкіман Бектібаев 1920 жылы 8 наурызда ауданға қарасты Көктөбе ауылдық кеңесінде дүниеге келген. 1932 жылы &nbsp;Ленин атындағы мектепте білім алған.1940 жылы әскер қатарына шакырылып, Эстония жерінде кіші командир дайындайтын курсты бітіріп сержант шенін алып, жетекші командир болып тағайындалады. Соғыс басталғанша әскерде қызмет атқарып жүреді. Ұлы Отан Соғысы басталысымен майданға аттанып неміс басқыншыларынан Невель, Смоленск, Белгород, Великие Луки, Курск бағытындағы ұрыстарға қатысқан. 1943 жылы Украинаның Сумы қаласын жаудан азат ету барысында ауыр жарақат алып, госпитальда емделіп, екінші топтағы мүгедек болып 1944 жылы елге оралады. 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан Соғысында Германияны жеңгені үшін медалімен, І дәрежелі «Ұлы Отан соғысы», «Қызыл жұлдыз» ордендерімен және бірнеше медалдармен марапатталған. Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің грамоталарымен бірнеше медалдарымен марапатталған.Шәкіман Бектібайұлы туған елге оралған соң ауданда халық шаруашылығын қайта қалпына келтіру жұмыстарына белсене араласып 1945-1946 жылдары Қармақшы сельпосында наубайхана меңгерушісі, одан кейін аудандық астық дайындау мекемемесінің қойма меңгерушісі, дайындау мекемелері жанындағы партия ұйымының парторгы, 1953 жылдан аудандық тұтыну қоғамы мекемесінің сельпо, рабкооп бастығы болып 1978 жылға дейін жұмыс істеп, 1978 жылы Отан соғысы мүгедектігіне байланысты еңбек демалысына шығады.Ел алдындағы елеулі еңбектері үшін ҚазКСР Жоғарғы Кеңесінің грамотасымен және басқа да мадақтамаларға ие болған. 2011 жылы Қармақшы ауданының «Құрметті азаматы» деген атақ берілген.Ақын, жазушы, бірнеше кітаптары жарық көрген, ақылшы ұстаз, ел ағасы, ауданымызға белгілі сыйлы, құрметті қария Шәкіман Бектібайұлы 2017 жылы 16 наурызда дүниеден озды.Қаратай Қуаңбаев 1922 жылы 21 желтоқсанда қазіргі Тұрмағамбет ауылдық округіне қарасты елді мекенде дүниеге келген. Еңбекке енді араласа бастағанда Ұлы Отан соғысы басталып, 1941-1947 жылдары қан майданның бел ортасында болып Германияның мен Жапонияның жеңілісіне тікелей үлес қосады. 1945 жылы Забайкалье миномент атқыштары жоғарғы училищесін үздік бітіреді. Соғыс кезіндегі ерен ерліктері үшін «Қызыл Жұлдыз», «І дәрежелі Ұлы Отан Соғысы» ордендерімен наградталған. Туған жерге келісімен Қаратай Қуаңбаев қарап отырмай қызу еңбекке араласады. Қосарық ауылдық кеңесі атқару Комитетінің нұсқаушысы, сектор меңгерушісі, Қармақшы аудандық кеңесі атқару комитетінің жауапты хатшысы, Ақжар МТС-інде партком хатшысы, Ленин атындағы совхозда жұмысшылар комитетінің төрағасы, партком секретары қызметтерін 1964 жылға дейін абыроймен атқарды. Осы жылдың басында Үкіметтің арнаулы қаулысымен Қызылқұмның мамырап жатқан елсіз өңірінен облыс бойынша 69 қой совхозы құрылып, соның бірі – Жаңақала совхозына Қаратай Қуаңбаев директор болып тағайындалады. Қолында бұйрығы мен қалтасында мөрінен басқа ештеңе болмаса да аудан орталығынан 160 шақырым қызылдың қиясындағы «Қарақ» деген төбенің етегінен алғашқы қазықты қағып совхоздың орнын белгілейді. Міне сол күннен бастап елді жаңадан құру, мал шаруашылығын өркендетудің қым-қиғаш қиын проблемаларын шешу жолында ол тынымсыз еңбегінің елге, әрбір адамға деген жанашыр қамқорлығының арқасында халықтың сеніміне бөленіп, абырой биігінен көріне білді.&nbsp;Қаратай Қуаңбаев осылайша Жаңақала совхозын үздіксіз он алты жыл басқарды. 1980 жылы денсаулығына байланысты ауылдық кеңестің төрағасы қызметіне ауысады. Осы қызметтен 1984 жылы «Республикаға ерекше еңбек сіңірген зейнеткер» болып еңбек демалысына шығады. Қаратай Қуаңбаев 1988 жылы 13 тамызда 66 жасында дүниеден озды.Серік Дәкенов 1923 жылы Қармақшы ауданы, Жаңажол ауылында дүниеге келген. 1942 жылы аудандық комисариатқа шақырылған. Сол жылдан бастап 1945 жылға дейін Ұлы Отан соғысына қатысқан, әскери шені сержант. Соңғы қызмет еткен әскери бөлімі – 143 бөлімше болған. Беларус, Калинин, Батыс майдандарында жауға қарсы жан аянбай шайқасқан. Соғыс барысында бірнеше мәрте жараланған. Елге оралған соң темір жол саласына жұмысқа орналасқан. Жол шебері, парторг, кадр бөлімінің меңгерушісі жұмыстарын атқарған. ПЧ-58 мекемесінде 40 жыл абыройлы еңбек етіп, зейнеткерлікке шыққан. Серік Дәкенов ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен, 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы жеңісінің 20, 30, 40, 50 жылдығы, КСРО Қарулы Күштерінің 50, 60, 70 жылдығы, Кеңес Одағының Маршалы Г.Жуков медалдарымен марапатталған. Серік Дәкенов 2002 жылы 5 шілдеде дүниеден озған.Халқымызда «Еңбек – ерлікке жеткізер, ерлік – елдікке жеткізер» деген даналық сөз бар. Иә, жалындаған жастық шақтарында оқ пен оттың ортасында болып, жеңіс күнін жақындатуға үлес қосқан, бүкіл ғұмырын ел дәулетін арттыруға арнаған ардақты жандар ешқашанда ұмытылмайды. Осындай майдангер аталарымыздың өмір жолын зерттеп ұлағатты істерін кейінгі өскелең ұрпаққа жеткізу біздің міндетіміз.Архив қорында Ұлы Отан Соғысы майдангерлерінің өмірлері және қызметтері жайлы құжаттары сақталуда. Келешек ұрпаққа, зерттеушілерге, мектеп оқушыларына насихаттау мақсатында мәліметтер беріліп, тақырыптық көрмелер өткізіліп отырылады.

Қармақшылық майдангерлер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Отыз күн оразадан кейін мұсылман қауымы өздеріне берілген шексіз нығметке шүкіршілік айтып, ағайын-туыспен мерекелік көңіл-күйде қауышады. Ораза айт қалай пайда болды? Айт күні қандай амалдар жасау керек? Бұл мейрамның тарихы мен ерекшеліктері жайлы мақаламызда айтатын боламыз.&nbsp;Ислам дінінде екі мереке бар. Оның бірі – Ораза айт болса, екіншісі – Құрбан айт. Айт деген сөздің мағынасы "мейрам" дегенді білдіреді. Рамазан аяқталғаннан кейін басталатын шәууал айының бірінші күні ораза айт мейрамы ретінде баршаға мәлім. Халық арасында айт мейрамын үш күн тойлайды. Шариғи түсінік бойынша ораза айт мерекесі бір күн деп есептеледі. Дегенмен, пейілі кең қазақ халқының үрдісі бойынша кембағал жандарға, жетім-жесірге көмек көрсету, садақа беру, көптен көріспеген жақын адамдардың үйіне айттап бару сынды жақсы амалдар жалғаса береді. "Ислам ғылымхалы" кітабында айт мерекесі мынадай әсерлі сөздермен өрілген: "Айтты барлық иманды жандар іштей сезінеді. Біздің өлкемізге аса нәзік, аса сүйкімді, аса тәтті болып келеді. Мыңдаған жылдан бері қадірлі қонақтай келіп, құт-берекесін шашып, мейірім-шапағатымен құшақтаған айтты қашан да үйімізде, мешіт, мінәжатхана мен көшелерде көріп келген сәтте-ақ құшағымызды ашып тұра жүгіреміз. Иә, айт әр келгенінде сана-сезімімізге қатты әсер етіп, өзімізді құшағында тұрғандай сезінеміз. Сонда біз оны бейне бір аңқыған жұпар иіс, тіл мен тамағымыздағы ләззат, жүректе сезілген тәттілік, ой-өрісімізге жаңа атқан таңдай сезіне кетеміз. Ол да күннің әр сағатында бізге тілмен жеткізе алмайтын ғажайып әуенін шарықтатып ала жөнеліп, айналасын баурап алып, бәрімізді өзінің ақыреттік бағына қарай тартады. Ой-сана мен қиял-әлемімізді ғаламат суреттермен безендіреді".&nbsp;Ораза айт қалай пайда болды?Ислам тарихына үңілсек, Ораза айт мейрамы 624-жылдан бері аталып өтіп келеді деген дерек бар. Айт сөзі оразаның "қарымтасы" берілетін күн деп те айтылады. Яғни, ораза айт – отыз күн бойы Алланың разылығы үшін ауыз бекіткен мұсылманның қуанышқа бөленетін күні. Анас (Алла одан разы болсын) жеткізген хадисте: "Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Мәдинаға келгенде олардың екi мерекесi болатын. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): "Бұл қандай күндер?", - деп сұрағанда: "Жаһилия дәуiрiнде ол күндердi ойын-күлкiмен өткiзетiн едiк", - дедi. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): "Алла Тағала осы екi күндi олардан да жақсы Құрбан және Ораза айт күндерiмен алмастырды", - дедi.Ораза айт қазақ даласында қалай тойланады?Ислам дінін ықыласпен қабылдаған қазақ халқы мұсылман баласына тән амалдарды салт-дәстүріне сіңірген. Сонау хандық кезеңінде ислам дінін ұстанған түркі тайпалары Қазақ хандығына мүшелікке өтті. Ал ислам дінін қабылдамаған тайпалар "қазақ" бола алған жоқ деген деректер де кездеседі. "Отыз күн оразаның бір айты бар, әр қылған жақсылықтың бір қайты бар", - деген халық даналығынан қазақ жерінде айт мейрамының ерте замандардан бері тойланып келе жатқанын аңғаруға болады. Тарихи құжаттарға зер салсақ, 1926 жылға дейін Ораза айт 3 күн, Құрбан айт 3 күн, Наурыз 1 күн ресми мереке ретінде тойланып келген. Бұған 1921 жылғы 5 наурызда Орынбор қаласында өткен Қазақстан Автономиялы Республикасы Орталық атқару комитеті Төралқасының "Мұсылмандар мерекесі" туралы қабылдаған шешімі негіз болған. Оған Cейітқали Меңдешев төрағалық жасады, Алаш арыстары Ахмет Байтұрсынұлы мен Әлихан Бөкейхан Төралқа мәжілісіне қатысқан деген мәлімет бар. Алайда сол кезеңдегі солақай саясаттың салдарынан 1926 жылдан бастап бұл шешім күшін жойған. Тәуелсіздік алған жылдардан бері қазақ елінде мұсылмандық дәстүрлер қайта жаңғыра бастады. Мешіттердің іші құлшылығын орындаған жамағатқа толды, ал айт мейрамын ерекше тойлайтын қазақ жұртының ақ дастарқанынан молшылықтың, береке мен бірліктің көрінісін көруге болады.&nbsp;Ораза айтта қандай амалдар жасау керек?Ораза айт мейрамында мына амалдарды жүзеге асырған абзал: Пітір садақасын беру. Пітір садақасы Рамазан айы туған сәттен айт намазы басталғанша берілуге тиіс. Бұхари, Мүслимнің хадистер жинағында "Пайғамбар (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) адамдарға рамазан айында пітір садақасын беруді парыз етті", - деген риуаяттар бар. Тәкбір айту. "Бақара" сүресінің 185-аятында: "Сендерді тура жолға салған Аллаға шүкірлік етулерің үшін санын толтырыңдар. Әрі Алланы ұлықтаңдар", - деп жазылған.Айт намазын оқу.Айт күні ең бірінші орындалуға тиіс уәжіп амал болып саналады. Пайғамбардың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) өмірінде бірде-бір рет айт намазын қалдырмай оқығаны жайлы хадистер келтірілген. Намазға барарда құрма жеп шығу. Намазға барардың алдында құрма жеу сүннет амалға жатады. Бұл оразаның аяқталып, айт мерекесінің басталғанын білдіреді. Ғұсыл құйыну, жаңа киім кию, әтірлену. Тазалық – иманның жартысы. Ғалымдар айт күнінде хош иіс сеуіп, жаңа киім киген абзал екенін айтқан. Алайда ер адамдарға жібек матадан тігілген киім киюге болмайтынын ескерткен. Адамдарды қуанту. Қазақ халқында айттық сұрау дәстүрі бар. Сондықтан да айт мейрамымен құттықтап, айттық сұраған адамды құр қол қайтармайды. Мұсылман бауырларын айт мерекесімен құттықтау. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) айт күніне қатысты: "Ей, адамдар, бұл күні сәлем жайыңдар, тамақтандырыңдар, туыстық қатынасты күшейтіңдер және адамдар ұйқыда болған кезде намаз оқыңдар, еш алаңсыз жәннатқа кіресіңдер" - деген. Құранды жүргізіп оқып отырған адамның қолы.Айт күндері мұсылман бауырының жағдайын сұрап, зиярат ету, қуанту адам баласын сауапқа кенелтетін іс боп саналады. Бұған хадисті мысал етуге болады. "Бірде бір адам айт күні көрші ауылдағы досын зиярат етуге жолға шығады. Жолда оған Алла періште жіберіп, ол адамнан: "Қайда бара жатырсың?"- деп сұрайды. Ол: "Бұл ауылда бір бауырым бар еді, соған бет алдым". Періште: "Бір шаруаң бар ма еді ол адамда". Ол: "Жоқ, мен оны Алла разылығы үшін жақсы көрем сол үшін" - дейді. Сол кезде періште: "Алла мені саған жіберді, сен ол адамды жақсы көргенің үшін Алла да сені жақсы көрді",- деген. Ораза айт – мұсылмандардың құлшылық ететін әрі қуанатын ұлық мейрамы. Себебі бұл күні адамдар жақындарына сыйлық береді, жетімнің маңдайынан сипап, мұқтаж жандарға көмек қолын созады, жақсы істер жасап, бір-бірін қуантады. Адамзат баласының рухани әлемін байытатын, жүрегін мейірімге толтыратын айт мерекесінің ерекшелігі де осы болса керек.&nbsp;<a href="https://alashainasy.kz/admin/news/edit/kaz.nur.kz">kaz.nur.kz</a>

Ораза айт мейрамының тарихын білесіз бе?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Халықаралық Жазушылар және Қазақстан Журналистер одақтарының мүшесі, өңірімізде жарық көрген «Сыр айғағы», «Ай-ару», «Құрылтай» газеттерінде, 2017 жылдан бері «Арал әлемі» газетінде бас редактор, әдебиеттің бірнеше жанрында жарық көрген «Жеңгелер келіп қалыпты», «Еркектер жиналысы», «Өмірімнің өлеңдері», «Ақиқаттың ақтаңгері», «Мұраты асқақ мұзбалақ», «Намыстың найзағайы», «Аралдық желтоқсаншылар», «Аралдың адамдары» кітаптарының авторы жуырда ғана 65 жылдық мерейтойын аудан көлемінде атап өткен Ерғали Абдулламен сұхбаттасқан едік.–Биыл мерейлі 65 жасқа келіп жатыр екенсіз. Осы жасқа дейін біршама дүниелеріңіз баспа бетін көріп,ел-халыққа танылдыңыз. Енді ең алғаш қалам алған кезіңізді еске бір түсіре кетсеңіз …– Қаладағы №199 мектептің 5 сыныбында оқып жүргем. Бірде мен қатысатын «Әдебиет» үйірмесі Аралдың белгілі ақындары Әмірадин Әленов пен Серік Сейітмағанбетовпен кездесу ұйымдастырды. Өлеңдерін жатқа оқыдық. Екі ақынның әр сөзі, әр сәті осы күнге дейін есімде. Сірә, ақындарды пір тұтып жүрсем керек, екеуіне табындым да қалдым. Сол күні түннің бір уағына дейін өлең шимақтадым. Ұйқым келер емес. Түннің бір уақытында шешемді оятып, әлгі «өлеңдерімді» оқып бергенмін. Ол кісі «жақсы екен» деді. Содан ертеңіне конвертке салып, «Толқын» газетіне салып жібердім. Басылмады. Бірақ Серік ағамыз редакцияға түскен өлеңдерге шолу мақала жазғанда мені атап өтіпті. Өлеңінің ұйқасы бар деп мақтап та қойыпты. Газетке шыққан әр сөзді халықтың қалт жібермей оқитын уақыты ғой. Үлкен сыныптың оқушылары мені «ақын бала» атап шақыратын болды. Сөйтіп, өлеңім шықпаса да ақын атанғанмын. Мектеп қабырғасында жүріп, сол шақтағы қазақ ақын-жазушыларының бірқатарының кітаптарын оқып шықтым десем, мақтанғандай болмас.– Бір поэзиялық кітабыңыз «Өмірімнің өлеңдері» аталады. Ғұмырыңыздың әр сәтін өлеңге айналдырып отырдыңыз ба?– Ол кезде жазғандарыңды басатын газет-журналдар аз, жариялайтын бүгінгідей әлеуметтік желілер де жоқ. Бірақ жазып жүргенім шындық. 1982 жылы Қызылорда облысының ақын-жазушыларының «Дария жыры» атты ұтымды жинағы шықты. Осы жинақ аймақ руханиятында бір елеулі оқиға болды. Менің бірнеше өлеңім осы кітапқа енді. Және авторлардың ішінде ең жасы болдым. Жиырмадан жаңа асқан кезім. Бір қызығы, сол кітапқа енген өлеңдеріме филология ғылымдарының докторы, белгілі сазгер Тынысбек Қоңыратбаевтың («Толқынның» алғашқы редакторы Әуелбек Қоңыратбаевтың баласы) әндер шығарып, республикалық басылымдарда «Қазақ әндері» кітабында жариялағаны бар. Сол «Сағыныш», «Жазғы таң» әндерін жергілікті әншілер Алтынгүл мен Айнаш айтатын... Ал өлеңдерім түрлі басылымдарда жарияланып жүрді. Бағасын оқырман береді емес пе? «Бекмырза хан» атындағы мүшәйрада І орын, «Жетес би» атындағы мүшәйрада ІІ орын алғам. Кейінгі жылдары бірнеше облыстық мүшәйраларда бас жүлдені еншілеп жүрдім. Әрине не жазсақ та өміріміздің айнасындай боп, жүректен төгіліп шығатыны анық. Әр ақын лирикада өзі бас кейіпкер болатыны шындық. Сондықтан да өлеңдерімнің басын біріктірген кітабыма «Өмірімнің өлеңдері» деп ат бергенмін. Биыл «Аралдың адамдары» деген екінші кітабымды шығардым. Дегенмен бертін келе өлеңнен гөрі басқа жанрларға ат ізін сала бастадық…– Жуырда ғана 70 жасын тойлаған аралдық ақын Толыбай Абылаевтың кейін шыққан кітабында жарияланған сізге арналған өлеңін «Әмбебап қаламгер» деп атапты. Өзіңізді жақсы білетін аға-досыңыздың бұл сөзі тегін айтылмаса керек-ті…– Рас сөз. Өлеңмен қатар біраз жыл сатираның сынын жалау қылып көтердік. 1980-1990 жылдары барлық дерлік облыстық, республикалық газет- журналдарға апта арылтпай әзіл-сықақ әңгімелерім үзілмей шығып тұрды. 1986 жылы әзіл-сықақ жазудан «Ара» журналы жариялаған республикалық «Жатып атар» атты бәйгеде ІІ орын жүлдегері атанғаным бар. Скетч-интермедияларымды атақты Алматының «Тамаша» театры, облыстық Нартай Бекежанов атындағы театрдың «Сыр әзілі» әзіл-сықақ отауы, жергілікті «Тамаша» да әр мейрам сайын қойып, көрерменді күлкіге қарық қылып жүрді. 2000 жылдардың басында осынау сатиралық дүниелерімді «Жеңгелер келіп қалыпты», «Еркектер жиналысы» атты кітаптар етіп шығардым. «Күлкіде шек жоқ, әзілде кек жоқ» дегендей, өмірдің, қоғамның көлеңкелі сәттерін сынға алып, тосқауыл болу – сатираның міндеті. Алдағы уақытта сәті түссе жарық көретін бір сықақ кітабым бас-аяғы түгенделіп дайын тұр. Төкең тауып айтса айтқандай, көркем новелла-әңгімелерім де жылдар бойы жазылып келеді. Ең алғашқы әңгімем «Бір келіншек» 1978 жылы осы «Толқынның» екі санында суретіммен жарияланған. Сосын мениатюралық әңгімелерімді «Ағаш қазан астындағы от» деген көлемді кітап қылып шығарғанмын. Бұл кітапты іздеп оқып жүргендер бар. Соңғы 20 жыл көлемінде журналистика саласында белсенді қызмет етіп келемін. Әр жылдары оқырмандарымен табысқан «Арал ақиқаты», «Сыр айғағы», «Ай-Ару», «Құрылтай» басылымдарында, ал соңғы бес жылдан бері «Арал әлемі» газетінде редактормын. Газеттің ағымдағы дүниелерімен бірге, туған жеріміздің, оның тұлғалары, аңыздары мен ақиқаттары туралы өлкетанушылық бағытта үзбей жазып келемін. Ал деректі кітаптарым «Аралдық желтоқсаншылар», «Жасампаз ғұмыр» (белгілі нартұлға Жетесов Жақсылық туралы) өз бағасын алды деп ойлаймын. Желтоқсаншы қаһармандарды жерлестеріне таныстырып, бұл жұмысымды әлі де жалғастыру үстіндемін…– «Достарым қайда кешегі, Қызыл бір тілдің шешені. Жалындай жанып, өртеніп, Жібермес жанға есені», – деп өлеңдеткен екенсіз. Сіздің достыққа мықты екеніңізді қатарластарыңыз, інілеріңіз айтып жүреді... Достарыңыз көп пе?– Бір данышпан айтқан екен: «Аз адаммен дос боламын, бірақ ақырына дейін дос боламын» деп. Мінездің тұйықтығы бар, басқадай да себептер бар шығар, көп адаммен дос бола алмаппын. Алайда «кеудеден жан кеткенше» дейтіндей достарым, сосын қатты сыйлайтын ағаларым, замандастарым бар, Құдайға шүкір.Біздің Аманғос Есмұрзаевпен достығымызды білетіндер тілге тиек етіп айтып жатады. Шынымен де солай болар. Бесінші сынып оқып жүргенде басталған достық досымның соңғы күніне дейін ұласты. Бір-бірімізге тіреу, сүйеу, сондай-ақ бір-бірімізге ұстаз да бола білдік. Бірімізден біріміз үнемі үйреніп отырдық. А.Есмұрзаев – өңірімізге танымал тұлға. Мектеп директоры, облыстық мәслихат депутаты, қоғамдық ұйымның жетекшісі болды. Үнемі өлең жазып жүретін. Айналасына мейірім шуағын төгіп, қол ұшын беріп жүретін. Бірақ ғұмыры тым қысқа болды. 40 жасында бақилық болып кетті. Дүниеден өткен соң оның жазған өлеңдері «Айсыз түнгі ақ жұлдыз» атты кітап болып шықты. Өлеңдеріне әндер жазылды. Есімі әрқашан еске алынып отырады. «Өлді деуге бола ма ойлаңдаршы, өлмейтұғын артында сөз қалдырған» дегендей, досымды өлгендердің қатарына жатқызбаймын. Оның рухы дем беріп ол туралы «Ақиқаттың ақтангері», «Мұраты асқақ мұзбалақ», «Намыстың найзағайы» атты 3 кітап жазып, жинақтап шығардым. Соларда көптеген естеліктерім мен өлеңдерім көп жайды көрсетеді. Достық жүрегімді танытады. Айтпақшы, оның есіміне қаламызда көше берілген, мен сол Есмұрзаев көшесінде тұрамын…– Алдағы уақытта қандай мақсатты жұмыстарыңыз бар. Айта отырсаңыз?– Иә, қаламда қартаю болмайды дейді журналист ағаларымыз. Біз де сол соқпақпен келеміз. Әлі жазар тақырыптарымыз да жетерлік. Айдынды Арал туралы әрбір деректі көздің қарашығындай жинап, сақтап жүрмін. Болашақта «Арал күнтізбесі» атты 366 беттік шежірелік каленьдар шығарсам деймін. «Арал ақындары» атты антологиялық-хрестоматия шығарсам мектеп оқушыларына, жалпы жерлестерімізге үлкен сый болар еді. Осыны қолға алып жүрмін. Және қаржын-тартпамда дайын жатқан 4-5 кітапты жарыққа шығарсам – ұрпаққа мұра болып қалатындай реті бар... Әуелі Алла денсаулық берсе, ғұмыр сыйлай берсе, айдынды Аралдың руханиятына қоса берерім сөзсіз. – Рақмет, аға!

Аралдық әмбебап қаламгермен әңгіме

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; ҚМДБ «Зекет және қайырымдылық» қорының ұйытқы болуымен бастау алған «30 күнде 30 баспана» республикалық акциясының үшінші баспанасы Арал қаласында табысталды.Қасиетті Рамазан айының құрметіне орай, ұйымдастырылған игі бастаманың кезекті шарасында ҚМДБ «Зекет және қайырымдылық» қорының директоры Мақсатбек Қайырғалиұлы республика бойынша №633 үйдің кілтін Арал аудандық орталық мешітіне табыстап, мешіт жанындағы медресенің еншісіне қызметтік пәтер ретінде сыйлады. Яғни, бұл үй - шәкірт тәрбиелеп, болашақ қариларды Құран жаттауға баулитын ұстаздарға арналған.Айта кейік, берекелі айдағы «30 күнде 30 баспана» акциясы «Ел үлесі пәтерге» республикалық жобасы аясында еліміздің барлық өңірінде өткізілуде.

«30 күнде 30 баспана»: Ұстаздарға қызметтік пәтер берілді

Байқоңыр ғарыш айлағында тарихи мұражай бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Аймақта ашылған соңғы археологиялық жаңалықтардың арқасында бүкіл әлемнің назарына іліккен Шанлыурфа Ислам Ынтымақтастығы Ұйымының 11-ші Туризм министрлері конференциясында «2023 жылдың туризм қаласы» деген шешім қабылданды. Жер шарының 57 мемлекетінен құралған Ислам Ынтымақтастығы Ұйымының таңдауын тойлау үшін Шанлыурфа халықаралық халал көрмесі, Ислам әлемі ғалымдары симпозиумы және Ислам әлемін жақындастыратын саяхат кітаптарындағы Ислам әлемі симпозиумы сияқты бірнеше іс-шараларды өткізеді. Туристік қала мәртебесіне сәйкес Шанлыурфа биылғы жылы ішкі және шетелдік туристер санын екі есеге арттырады деп жоспарланған.<a href="https://ttjk.info/wp-content/uploads/2023/01/shanlyurfa.jpg"><img src="https://ttjk.info/wp-content/uploads/2023/01/shanlyurfa-1024x683.jpg" alt=""></a>Шанлыурфа: Археология мен діндер тарихы арасындағы көпірТүркияның оңтүстік-шығысындағы ашық аспан астындағы мұражай ретінде сипатталған Шанлыурфа ерекше тарихи, діни және археологиялық жаңалықтарды ұсынады. 12 мың жылдық тарихы бар Шанлыурфа әртүрлі діндердің, мәдениеттер мен өркениеттердің ізін алып, «алғашқылар мен ең көнелердің» қаласы ретінде назар аударады. Көптеген діндер тұрғысынан қасиетті саналатын қалада Балыклыгөл және Айн Зелиха (Зелиханың көзі / бұлағы) сияқты маңызды орындар бар. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұра Гөбеклитепе, әлемдегі ең көне монументалды құрылым, аңшылар жинаушы туралы осы уақытқа дейін білетінімізді төңкеріп тастады және неолит дәуіріндегі кеңірек «Таш Тепелер» аймағы да Шанлыурфада. Соңғысы, бірақ кем дегенде, тарихи Харран күмбезді үйлері мен табиғи сұлулығымен көзге түсетін «баяу қала» Халфети де осы көне қаланың міндетті түрде көретін жерлері.Гөбеклитепедегі адамзат тарихының іздері…&nbsp;Археологтардың өркениеттер мен діндердің бастауларына көзқарасын өзгерту арқылы адамзат тарихын қайта құрған Гөбеклитепеде аңшы-терушілер қоғамдарының бұрын ойлағаннан әлдеқайда дамығанын дәлелдейтін тұжырымдар бар. Монументалды сәулет өнерінің алғашқы үлгілерін құрайтын құрылыстың Т-тәрізді обелисктері неолиттік қауымдастықтың қоғамдық ұйымдасып, сенім үшін біріге білгенін көрсетеді. Гөбеклитепеге ұқсас ерекшеліктері бар 12 археологиялық ескерткіштен тұратын «Таш Тепелер» кеңірек аумақ, жалғасып жатқан қазбалардан алынған олжалар арқылы тарихқа дейінгі өмірдің бұрын белгісіз аспектілерін ашуды жалғастыруда. Шанлыурфа сонымен бірге осы жылдың қыркүйек айында 2023 жылғы Дүниежүзілік неолит конгресін қабылдайды.<a href="https://ttjk.info/wp-content/uploads/2023/01/shanlyurfa-7.jpg"><img src="https://ttjk.info/wp-content/uploads/2023/01/shanlyurfa-7-731x1024.jpg" alt=""></a>Түркияның ең үлкен мұражай кешені Шанлыурфада орналасқан Шанлыурфа – мұражайлар қаласы. Шанлыурфа археология мұражайы, әлемдегі ең үлкен неолит коллекциясын және Ахиллей мен Амазонкалардың өмірін бейнелейтін үлкен және керемет римдік вилла мозайкасының үйі болып табылатын Халеплибахче мозаика мұражайына ие Түркияның ең үлкен мұражай кешені, келушілерді хронологиялық тұжырымдамамен уақыт саяхатына апарады. Мифологиялық бейнелері бар керемет мозаика арқылы өнер тарихындағы негізгі элементтерді ұсыну.&nbsp;Балықлыгөлде тілектер айтылады…Балықлыгөл базарларымен қатар діни және Шанлыурфаға тән символизмі бар мәдени кешен ретінде назар аудартады. Аңыз бойынша, Ыбырайым пайғамбар Нымруд патшамен және пұтқа табынушылармен кескілескен күрестен кейін Нымруд патша отқа тастайды. Алайда Ибраһим пайғамбар отқа түскенде, жалынның орнын мөлдір көл басып, жанып жатқан ағаш балыққа айналады.&nbsp;Балықлыгөлді дәл осы көл деп санайды. Ыбырайымға сенетін және Нимрод патшаның қызы Зелиха да өзін отқа тастады және Айн Зелиха (Зелиханың көзі / Бұлағы) құлаған Балықлыгөлдің дәл жанында қалыптасады. Мәдени туризм және үш Авраамдық дін үшін маңызды орын, келушілер көлдің айналасында орындайтын рәсімдерге тілек айту және балықты тамақтандыру кіреді. Жоғалған Халфети қаласы өзінің көркем пейзаждарымен келушілерді таң қалдырады. Халфети 2013 жылы Ситтаслоу халықаралық үйлестіру комитеті тарапынан «баяу қала» желісіне қосылды. Суға батқан елді мекендерді Газиантеп шекарасындағы тасқа қашалған бекініс Румкале сияқты қайық турлары кезінде көруге болады. Халфети сонымен қатар тіркелген қара раушанның отаны болып табылады, ол өзінің ерекше түсі мен иісін өсетін топырақтан алады. «Күмбет Эвлері» бар әлемдегі алғашқы және ең көне университет Харранда орналасқан Шанлыурфаның құнарлы Харран жазығы шұңқыр тәрізді күмбезді үйлердің үйі, әлемдегі алғашқы университет және Анадолыдағы ең көне мешіттердің бірі. Харран Ұлы мешіті (744–750) – Анадолыдағы ислам сәулет өнерінің бір бөлігі ретінде салынған ең көне мешіт. Терракотаны раушан майымен, сабанмен және жұмыртқаның ағынымен араластыру арқылы жасалған ерітіндіден салынған бұл күмбезді үйлер сәулеті мен материалдарының арқасында жазда салқын, қыста жылы болады. Сондай-ақ Харранда 12 ғасырдағы медресенің қалдықтары бар археологиялық ескерткіш бар. Харран медресесі әлемдегі алғашқы және ең көне университет ретінде назар аудартады.&nbsp;Шанлыурфадан дәм татпай кетпеңіз…Шанлыурфа асханасы ең көне рецепттерге негізделген. Жергілікті ерекшеліктер арасында жергілікті изотпен (қызыл бұрыш) дайындалған чиғкөфте, лахмаджун, тирит және бауыр кәуабы және қою мырра (ащы) кофе бар. Қалада сонымен қатар анимациялар мен экспонаттар арқылы келушілер Шанлыурфа мәдениетіндегі гастрономияның маңыздылығы туралы біле алатын аспаздық орталығы бар. Уақыт өте келе орталықта жергілікті және аймақтық тағамдарға бағытталған түрлі аспаздық шеберханалары ұсынылады.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/shanlyurfa_5_1_696x464_1_d3e6ee1637.jpg" alt="shanlyurfa-5-1-696x464-1.jpg"></figure>

Ислам әлемінің «2023 жылғы туризм қаласы»

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Өзбекстанның бейнелеу өнері галереясында қазақ жазушысы және ойшылы Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығына арналған «Абай. Бауырлас халықтардың мұрасы» атты көрме ашылды.Көрменің ашылу салтанатына Өзбекстан Премьер-Министрінің орынбасары, Туризм және мәдени мұра министрі Әзиз Әбдіхақымов, Қазақстанның мәдениет және спорт министрі Дәурен Абаев, Қазақстанның Өзбекстандағы елшісі Бейбіт Атамқұлов, «Жидебай-Бөрілі» Абай музейінің директоры Тұрдықұл Шанбай, Бейнелеу өнері галереясының директоры Камола Акилова мен зиялы қауым өкілдері қатысты.Қазақстанның мәдениет және спорт министрі Дәурен Абаев көрме жұмысын ұйымдастырғаны үшін өзбек тарапына алғысын білдірді.<blockquote>«Әлішер Науаи мен Абайдың шығармашылығы – жалпы адамзат құндылықтарының қалыптасу үлгісін бейнелейтін ұлы мұра. Екі ойшыл әртүрлі уақытта өмір сүрсе де, оларды гуманизмге деген ұмтылыс пен поэзиядағы реформаторлық рух біріктіреді. Екеуі де бауырлас халықтың рухани тірегі», – деді Дәурен Абаев.</blockquote>Өз кезегінде Өзбекстан Премьер-Министрінің орынбасары, Туризм және мәдени мұра министрі Әзиз Әбдіхақымов қазіргі уақытта түркі халықтарының мәдени мұрасын сақтау және қалпына келтіру бойынша үлкен жұмыстартар жүргізіліп жатқанын атап өтті.<blockquote>«Қазақтың ұлы жазушысы Абайдың шығармашылығына арналған көрменің ашылуы – Өзбекстан мен Қазақстан арасындағы достықтың нығайып келе жатқанын айғақтайды. Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, Қазақстанның мәдениет және спорт министрі Дәурен Абаевқа «Өзбекстанға қош келдіңіз» деп айтқым келеді. Бүгін ашылған көрме Ұлы ойшыл Әлішер Науаидің гуманистік дәстүрлерін сақтаған Абай шығармашылығын жақсы түсінуге мүмкіндік беретініне сенімдіміз. Оның шығыс пен батыстың бірлігі туралы, әлемдік мұраны игеру қажеттілігі, энциклопедизмге ұмтылу, адам табиғатын жетілдіру туралы идеялары қазіргі кезеңде де өзектілігін жоғалтқан жоқ», – деді Әзиз Әбдіхақымов.</blockquote>«Абай. Бауырлас халықтардың мұрасы» көрмесі келесі негізгі бөлімдерден тұрады: - Көшпелі мәдениет Абайдың қалыптасуының негізгі факторы ретінде; - Әлішер Науаидің Абайды қалыптастырудағы рухани тәлімгер ретіндегі рөлі; - Абай өмірінің негізгі кезеңдері; - Суретшілер Ә. Қастеев, Ө. Таңсықбаев, Е. Сидоркин, Н. Өтепбаев және т. б. шығармаларындағы Абай кейіпкерлері мен сюжеттері.Көрмеде қазақтың дәстүрлі тұрмысы, сәндік-қолданбалы өнері, кескіндеме, графика, Абай туралы басылымдар, оның шығармалары ұсынылған.«Абай. Бауырлас халықтардың мұрасы» көрмесі Ташкентте 19-30 желтоқсан аралығында өтеді. Сонымен қатар, бүгін Ташкентте Абай Құнанбайұлы ескерткішіне гүл шоқтарын қою рәсімі өтті. &nbsp;<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/23_d35b9859fc.jpg" alt="23.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/24_ec58216da6.jpg" alt="24.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/26_ce186cdecc.jpg" alt="26.jpg">

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Руханият