<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақта ілгеріден бері қоңыр әңгіме деген тағылымға толы ерекше дәстүрі болған. Бүгінде мұндай кеш аймақта қолға алынды. Себебі қазақтың сөзіндегі қоңырлық – тыңдаған адам тағылым аларлық көрінісі. Мұндай үрдісті Қызылорда облыстық мәдениет және спорт басқармасы жандандырды.&nbsp;Кезекті рухани кештің қонағы Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Парасат» орденінің иегері Алмас Алматов болды. Ал, «қоңыр әңгіме» кешінің тұрақты модераторы айтыскер ақын Мұхтар Ниязов.«Алтынның қымбаты – аздығында» демекші, қара сөзді биік санаған халық «Достық» үйінде бас қосты. Жүз жырау шыққан мекеннің перзенті Алмас Алматов қоңыр әңгімені тыңдауға келген халықты рухани тоқ қылды. «Қазына» атты дастанын дүйім жұртқа әңгімелеп, әзіл аралас мағыналы кешті өрбітті.&nbsp;Бұған қоса, халықаралық дәрежедегі спорт шебері Тимур Сыпатаев қатысып, кез келген ер-азаматтың қолынан келе бермейтін өнерін паш етті. Сондай-ақ, сырбойылық саңлақтар да қоңыр әңгімемен бірге, қоңыр үнмен әнді әуелетіп, сахнада өнер көрсетті.

«Қоңыр әңгіме» барша қазаққа керек

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Ақжар ауылдық С.Бөртебайұлы атындағы клуб үйінде К.Рүстембеков атындағы Жыраулар үйінің «Рүстембек жырау» үйірмесінің жетекшісі, дәстүрлі жыраулық өнерді насихаттаушы, жыршы- ұстаз Балтабай Бедебаевтың шығармашылық жыр концерті жоғары деңгейде ұйымдастырылды.&nbsp;Шығармашылық жыр концертті Ақжар ауылының әкімі Нұржамал Бектайқызы салтанатты түрде ашып, лебізін білдірді. Өнер мен мәдениеттің мәртебесін көтеріп, бабалардың жыр мұрасын дәріптеген Балтабай жырау Сыр сүлейлері Базар Оңдасұлының, Омар Шораяқұлының, Тұрмағамбет Ізтілеуұлының тағы басқа өнер өкілдерінің жырларын Сыр мақамдарында нақышына келтіре орындап, жырдан шашу шашты. Балапан кезінен соңынан ерген талантты, дарынды шәкірттері Балтабай Талант, Шалқарова Іңкәр, Сағатова Нұрсезім, Тұрабаева Аружан, Бекжалғас Ұлбосындар, қазіргі таңда Алматы қаласындағы Құрманғазы атындағы Қазақ Ұлттық консерваторияның студенті Хасенова Фаризалар да көрермендер көзаймына айналды. Өнер иесінің жыр концертіне арнайылап келген ұжымдастары Дінислам Тоқсанбаев, Әлішер Мырзағалиев, Алмат Азаматовтар да Сырдың сұлу мақам саздарымен Ақжар аспанын жырмен әуелетті.«Ауылына қарап азаматын таны» дегендей өнер иесінің шығармашылық жыр кешіне мектеп ұжымы, емхана ұжымы, «Ораз ЛТД» шаруашылық ұжымдары тағы басқа ел азаматтары белсене атсалысты.Сонымен қатар Қармақшы аудандық мәдениет және спорт бөлімінің басшсы Ержанов Дәурен Дауылбекұлы «Сыр елі- жыр елі» атты киелі өлкенің дәстүрлі жыраулық өнерінің дамуы мен насихаттаулын абыроймен атқарып, ауданымыздың, облысымыздың қоғамдық- саяси, мәдени рухани өміріне белсене араласып, жас ұрпақты дәстүрлі жыраулық өнерге тәрбиелеуде жемісті еңбек етіп жүрген Бедебаев Балтабай Хасенұлына арнайы алғысын білдірді.

Ақжар ауылында шығармашылық жыр концерт өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Қармақшы ауданына жұмыс сапарымен барып, киелі орындардың жағдайымен танысты. Оларды жөндеу, жаңғырту және абаттандыру жұмыстарын саралады.Алдымен аймақ басшысы «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» автомагистралінің бойында &nbsp;орналасқан «Қорқыт Ата» мемориалдық кешеніне барды. 2014 жылы кешеннің музей, қылует (тілеухана), амфитеатр, стелла, қошқар мүсіні қайта жаңғыртылған болатын. Қобыз бейнелі, төрт элементтен тұратын стелланың биіктігі 12,1 метр, ені 5,3 метр, Қордай гранит тасынан жасалған.&nbsp;Облыс әкімі бұған дейін де нысанда қайта жаңғырту жұмыстарын жүргізген мердігер мекемеге жөндеуді қажет ететін, бұзылған тұстарды қалпына келтіруді тапсырған болатын. Аймақ басшысы кешенде әлі де қалпына келтіру қажет аумақтары бар екенін ескертті.Әрі қарай Нұрлыбек Машбекұлы ХІХ ғасырда салынған жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші - Марал ишан кесенесіне барды. Үш жүзге пір болған Марал ишан (1780-1853) Қостанай өңірінде туған, Қармақшы ауданында қайтыс болған.&nbsp;Марал ишан – дін ғұламасы, халыққа &nbsp;шын ықыласымен берілген әулие кісі болған. Тарихи мәліметке сүйенсек, 1841-1845 жылдары азаттық &nbsp;үшін күрескен &nbsp;Кенесары ханға қолдау көрсеткендердің бірі. Ишан мешіт салып, бала оқытқан. Бүгінде кесене «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша өңірлік қасиетті нысандар тізіміне, &nbsp;Қызылорда облысы тарихи-мәдени мұра объектілерінің &nbsp;3D форматтағы интерактивті картасына енгізілген. Кесене туралы ақпарат енгізілген QR-код тақтайша орнатылған. Алдағы уақытқа Марал ишан кесенесіне апаратын жол салу мақсатында жұмыстар жүргізілетін болады. Сонымен қатар, арнайы мамандардың тексеруінен кейін кесененің бүгінгі қалпын сақтап қалу үшін жөндеу жұмыстары жүргізілмек.Айта кетейік, күні кеше облыс әкімі Жаңақорған ауданына жұмыс сапары аясында Хорасан ата кесенесінің жай-күйімен танысқан еді. ХІV ғасырда салынған кесене киелі орындарының біріне айналған. Ел арасында мұнда келушілер кесене жанындағы құдықтан су ішіп, дертінен айығады деген сенім орныққан.Аймақ басшысы осы аумақты демеушілер көмегімен абаттандырылатынын айтты. Барлық жөндеу, жаңғырту жұмыстары сапалы жүргізілуі тиіс екенін ескертті.&nbsp;<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/364772349_586868170301098_875118984670702628_n_1f5999dd0b.jpg" alt="364772349_586868170301098_875118984670702628_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/365033342_586868286967753_3885532288774734812_n_ba89a8a1b8.jpg" alt="365033342_586868286967753_3885532288774734812_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/364806417_587090736945508_3717676510395225831_n_a7b647ffd5.jpg" alt="364806417_587090736945508_3717676510395225831_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/364760023_586868380301077_8758387117593094250_n_3a2c107c76.jpg" alt="364760023_586868380301077_8758387117593094250_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/365265082_587090863612162_1178979893734191179_n_ff526c400b.jpg" alt="365265082_587090863612162_1178979893734191179_n.jpg">

Нұрлыбек Нәлібаев киелі орындардың жай-күйімен танысты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейі – Сыр өңірінің 85 жылдығынан сыр шертетін асыл қазынаның ордасы болып табылады. Осыған орай, Сыр елінің 85 жылдығы аясында алғаш рет «Алтын киімді Ұлы дала» атты көрме ұйымдастырылып, қасиетті мекендегі құнды жәдіргерлер жұртшылыққа таныстырылды. Бүгінде облыстық музейдің қорында өлке тарихы мен мәдениетіне қатысты 65 мыңнан астам экспонат сақтаулы. Сондай-ақ мұнда екі мыңнан астам әйгілі Хорезм археологиялық-этнографиялық бұйым бар.&nbsp;Қызылорда облысының өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында облыстық тарихи-өлкетану музейінің директоры Сапар Көзейбаев аталмыш мекеменің жұмысымен таныстырып, алдағы жоспарларымен бөлісті.<blockquote>«Бүгінде облыстық музей қорындағы құнды экспонаттарды цифрландыру және қолжетімділігін арттыру мақсатында «АС-Музей» автоматтандырылған ақпараттық жүйесі орнатылды. Сонымен қатар Қызылорда облысының 85 жылдығы аясында жыл басынан бері мәдени, тарихи-танымдық шаралар мен «Музей энциклопедиясы», «Тарих көмбесі», «Тұлғатану», «Бір әулеттің тарихы», «Тарихтағы сандар», «Музей радиосы», «Жас өлкетанушы», «Бұл үйде, кім тұрған?!» атты музейлік жобалары жүзеге асуда. Бұдан бөлек, Сыр өңірінің тарихы мен мәдениетін, көненің көзіне айналған жәдігерлерімізді Арқа жұртшылығына таныстыру мақсатында Қараған облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Сыр өңірі – Түркі өркениетінің алтын бесігі» атты көрме ұйымдастырылды. Ал Маңғыстау облыстық музейінде зергерлік бұйымдар коллекциясынан «Сыр өңірінің зергерлік өнері» тақырыбында этнографиялық көрме ұйымдастырылды. Алдағы уақытта ортағасырлық Сығанақ қалашығынан табылған археологиялық материалдар негізінде сақ жауынгерінің реконструкциясын дайындау жоспарланып отыр», – деді Сапар Көзейбаев.&nbsp;</blockquote>

Тарихи мекеменің қорында 65 мыңнан астам экспонат сақталған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Жалағаш ауданында мәдениет саласы тың серпінмен дамып келеді. Бұған аудан өнерпаздарының шығармашылығын ұдайы дамытуға басымдық беруі басты себеп болса керек. Аудандағы мәдениет ұйымдары ағымдағы жылдың І жартыжылдығында ұлттық мәдениетті ілгерілетуге және дәстүрлерді жаңғыртуға, салауатты өмір салтын насихаттауға бағытталған түрлі форматтағы 363 іс-шара, оның ішінде театр қойылымдары, шығармашылық конкурстар, фестивальдер, конференциялар, акцияларды ұйымдастырып, өткізді. Оған 62 401 көрермен тартылған. Оның ішінде 12-сі онлайн режимде өткізіліп, 2 370 қаралым болған. Есепті кезеңде өткізілген іс-шарлардың 2-еуі облыстық шаралар болса, мұнан бөлек ақындар айтысы мен оқырмандар конференциясы да ұйымдастырылған.&nbsp;Аудан үшін биылғы жылдың басты ерекшелігі мемлекет және қоғам қайраткері Т.Жүргеновтің 125 жылдық мерейтойын 22 қыркүйекте атап өту жоспарлануда. Бұл бағытта «Түркі әлемінің Темірбегі» атты облыстық ақындар айтысы өткізілсе, Түркістан облыстық Ы.Алтынсарин атындағы балалар кітапханасымен бірлесіп, онлайн Zoom платформасы арқылы «Түркі әлемінің тарланы» атты тарихи конференция ұйымдастырылды. Қазақ руханиятының дамуына зор үлес қосқан тұлғаның есімін халық жадында сақтап, өнегелі ісін жастарға үлгі ету мақсатында жыл басынан бері 45 мәдени-көпшілік шара ұйымдастырылып, 1 206 көрермен қамтылған.«Ұлттық рухани жаңғыру» жобасы аясында «Dombyra» ұлттық телеарнасынның тарихи-танымдық мәдени бағдарламасында Жалағаш ауданының тарихы мен мәдениеті туралы екі бөлімнен тұратын арнайы шығарылымы көрермен назарына ұсынылған. Сонымен қатар «Abai TV» мәдени-ағарту телеарнасының ұлы тұлғалардың өмірі мен шығармашылығын насихаттау мақсатында &nbsp;«Тарих. Тағдыр. Тағлым» бағдарламасының арнайы шығарылымына Бұқарбай батыр Естекбайұлының жары Шынар туралы деректі фильм түсірілімі ұйымдастырылған. Қ.Қазантаев атындағы мәдениет үйінің жанындағы Халық театры Ерсайын Төлеубайдың «Жеңгетай» комедиясын Нартай Бекежанов атындағы академиялық қазақ музыкалық театрында сахналады. &nbsp;Ауданда жас таланттарды табу, балалар мен жасөспірімдерге шығармашылық және көркем-эстетикалық білім беруді қолдау бағытында мәдениет үйлері мен клуб кәсіпорындарында 95 үйірме жұмыс жасауда. Үйірмелерге қатысушылар саны 1073-ке жетіп отыр. Мәдениет үйлері мен клубтарының көркемөнерпаздары 2023 &nbsp;жылдың І жартыжылдығында облыстық байқаудан 34, республикалық байқаудан 9, халықаралық байқаудан 8 жүлделі орындарды иеленді. &nbsp;Кәсіпорындардың 2023 жылдың І жартыжылдығында ақылы қызмет жоспары 5070 мың теңге, орындалуы 3251,0 мың теңге, яғни 64,1 пайызға орындалған.&nbsp; Кітапханалардағы қызмет көрсету жұмыстарының жай-күйі және жаңа ақпараттық технологияларды енгізу барысы өз дәрежесінде жүргізілуде. Аудандық орталықтандырылған кітапханалар жүйесінің жалпы кітап қоры 373930 дана кітапты құрайды. Жалпы оқырмандар саны 9511-ге жетіп отыр. Аудан кітапханаларында кітап басылымдарын цифрлық форматқа көшіру жұмыстары жалғасуда. Аудандық кітапхана қорындағы 907 дана жергілікті ақын-жазушылардың кітаптары мен 2256 дана жергілікті мерзімді басылымның электрондық көшірмелерін санды форматқа көшіріп, бүгінгі күнге дейін 740 оқырманның &nbsp; пайдалануына мүмкіндік берілген.&nbsp;Мәдениет саласы қызметінің негізгі бөлігі тарихи-мәдени ескерткіштерді қорғау болып табылады. Ауданда есепке алынған 71 тарих және мәдениет ескерткіштердің 1-еуі республикалық &nbsp;маңызы &nbsp;бар, 30-ның жергілікті маңызы бар, 40 алдын ала есепке алу тізіміне енгізілген. Аудан бойынша 17 ескерткішке QR-код тақтайшалары орнатылды. Аудан көлеміндегі тарих және мәдениет ескерткіштерінің табиғи ландшафты аймақтарының бұзылуына, заңсыз қазба жұмыстары және өзге де заң бұзушылық әрекеттерге жол бермеу мақсатында бақылау шараларын күшейту, қолданыстағы заң талаптарының өз деңгейінде орындалуы туралы түсіндірме жұмыстары жүргізіліп, әдістемелік көмектер көрсетілді. Сонымен қатар, алдын ала есепке алу тізіміне енгізілген ескеркіштерге сараптама жұмыстарын жүргізу мақсатында аудандық экономика және қаржы бөліміне 2 млн теңгеге бюджеттік өтінім берілген.Кент орталығында орналасқан мемлекет және қоғам қайраткері Темірбек Жүргеновтің бюстін Т.Жүргенов ауылындағы жаңадан ашылатын аллеяға ауыстыруға тарихи және мәдени ескерткіштерін қорғау жөніндегі облыстық комиссияның оң қорытындысы алынды. Ескерткіштерді күтіп-ұстау мақсатында «Ескерткіштер – ел тарихы» акциясы ұйымдастырылған. Аудандағы мәдениет және спорт бөлімі қызметінің маңызды бағыттарының бірі – мемлекеттік тіл саясаты. Тілдік ахуалды бейнелейтін басты көрсеткіш – құжат айналымы. Осы ретте мемлекеттік органдардағы тілдік ахуалға жүргізілген мониторинг нәтижесінде мемлеткеттік &nbsp;тілдегі шығыс құжатының үлесі 100 пайызды құрап отыр. Көрнекі ақпараттың пайдалануын бақылаудың өңірлерді қамту дәрежесі басты назарда. Тоқсан сайын мәдениет және спорт бөлімі мен «Қызылорда облыстық тілдерді оқыту орталығының» мемлекеттік тіл мамандарының қатысуымен көрнекі ақпараттарға түсіндірме жұмыстарын &nbsp;жүргізіп келеді. Жыл басынан 12 кәсіпкерлік субъектілеріне (дүкендер, жарнама агенттігі, мейрамхана, сән салондары, т.б.) Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңының 21-баптың талаптары түсіндіріліп, әдістемелік көмек көрсетілді. Атап айтқанда, 4 мейрамхана мен фастфудтардың ас мәзірілеріне аударма үлгілері әзірленіп, қолданысқа берілсе, 1 сауда нүктесі мен 1 кәуапхананың тек қана орыс тілінде ілінген жарнама мәтіндері алынды.&nbsp;Аудандағы шағын және орта бизнес өкілдеріне көрнекі ақпараттар мен жарнамалардың сауаттылығын қадағалау және реттеу мақсатында whatsapp, телеграмм әлеуметтік желілері арқылы әдістемелік көмек &nbsp;көрсету ұсынылған. Деректемелер мен көрнекі ақпарат мәтіндерін орфография нормаларына сәйкес жазу, қазақ тіліндегі мәтіндердің сапалы жазылуына, қателіктерді алдын алу мақсатында мәдениет және спорт бөлімі мен жарнама агенттіктері арасында бірлескен жұмыстар жүргізілуде.2023 жылы ономастика мәселесі бойынша 9 өтініш түскен, оның 4-еуі объектіге атау беру, 1-еуі ауыл атауын кісі есімімен өзгерту, 4-еуі көшеге атау беру туралы өтініштер. Объектіге атау беру туралы 1 өтініш, ауыл атауын өзгерту туралы 1 өтініш, көшеге атау беру туралы 1 өтініш кері қайтарылды. Тарихи тұлғаларға енгізу бағытында облыстық ономастикалық комиссияның қарауына ұсынылған 3 өтініштің 1-еуі қолдау тауып, 2-еуі кері қайтарылды. Идеологиялық тұрғыдан ескірген атаулары бар елді мекендер мен олардың құрамдас бөліктерін қайта атау жөніндегі 2022-2025 жылдарға арналған облыстың жол картасына сәйкес, 3 көше қайта аталды (Дружба-Қаракұм, ЛСП-Қараөзек, Карл Маркс – Ә.Қоңыратбаев). Жол картасына сәйкес &nbsp;идеологиялық тұрғыдан ескірген 1 елді мекен,1 көшені қайта атау бағытында жұмыстар жүргізілуде.Биылғы жылы жалпы саланы қаржыландыруға жергілікті бюджеттен – 1 318 780,6 мың теңге қаржы бөлінді. Бөлімге &nbsp;қарасты мәдениет мекемелеріне &nbsp;бөлінген қаржы &nbsp;613 592,0 мың теңгені құрайды, ауылдық мәдениет &nbsp;мекемелеріне &nbsp;бөлінген &nbsp;қаржы 448 621,6 мың &nbsp;теңге болса, спорт саласына &nbsp;бөлінген қаржы 256 567,0 мың теңгені құрайды. Оның ішінде мәдениет саласының материалдық-техникалық базасын &nbsp;нығайтуға – 24365,5 мың теңге қаржы бөлініп, Жаңаталап, Далдабай, Жаңадария ауылдық клубтарына, Еңбек ауылдық мәдениет үйіне, Руханият орталығына дыбыс күшейіткіш аппаратуралар, ұйымдастыру техникалары алынды. 2023 жылы «Ауыл – Ел бесігі» жобасы арқылы кітапхана ғимаратын табиғи газға ауыстыру жолымен қазандықты қайта жаңғырту жұмыстары &nbsp;жүргізілуде. Қ.Қазантаев атындағы мәдениет үйі ғимаратының сыртқы бетіне ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Жөндеу жұмыстары 2023 жылдың 31 шілдесінде аяқталады деп күтілуде. Таң ауылдық мәдениет үйі ғимаратының сыртына жай жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Жөндеу жұмыстары келісім-шарт бойынша &nbsp;ағымдағы жылдың &nbsp;22 тамызында аяқталады.Жалпы, Жалағашта мәдениет саласына қолдау бар, сол қолдауғ сай салада серпін де қалыптасқан.

Жалағаш: 6 айда 363 шара ұйымдастырылған

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Театрды халықты тәрбиелейтін жер ретінде көрсек, ондағы сахналатын қойылымның сапасы мен бағыты ұлттың салт-дәстүріне сай ықшамдалғаны дұрыс. «Театр көбейсе, түрме азаяды», – дейді Шерхан Мұртаза. Театр өнерінің қалыптасуы, дамуы жайлы Т.Жүргенов атындағы өнер академиясынан «театртанушы» мамандығының түлегі, аудандық мәдениет бөлімінің режиссері, жас драматург Хан Асанмен әңгімелестік.– Театр түсінігі туралы пікіріңіз қандай?–Театр – синтездік өнердің жиынтығы. Театр мәдениеті деген кірпияз дүние. Қоғамда қалыптасқан: «Театр киімілгіштен басталады» деген түсінік бар. Бұл сөздің мән-мағынасы зор. Киімілгіш адамның сыртқы болмысын тастап, жан дүниесімен рухани ортаға бас-тайтын табалдырығы. Бір өкініштісі, қазақ тілді көрермендер арасында бұл ұғым толық қалыптаса қоймаған. Жалпыұлттық мәдениетті орташа деңгейге жеткізу үшін қарапайым халықты театрға көптеп тарту керек.– Театрдың қалыптасуы мен ежелгі үлгілеріне тоқталсаңыз?– Оның пайда болу тарихына келсек, әңгімені әріден бастаймыз. Ежелгі грек наным-сенімінде Құдайларға құрбандық шалып, мерекелер ұйымдастырып отырған. Дионис құдайға арналған мерекеден театр тарихы басталады. Көктем мен күзде ұйымдастырылатын тойда шаруадан шаршаған егінші халық демалып, шарап ішіп, текенің тұлыбын киіп ән айтып, билеп көңіл көтереді. Соның арасында байларды әжуалап, күлкіге айналдырудан «комос», яғни комедия пайда болды. Осыны дәстүрге айналдырған олар қайғы мен қуаныш қатар жүретініндей, енді мұң мен көңілсіздікті көрсетуді ойлайды. Бұл уақытта соғыс жиі болады, әр отбасыдан кем дегенде бір еркек қаза табады. Соның өзін сипаттап, сахналау қолға алына бастайды. Бұдан «трагос» мұңлы ән дегенді білдіретін трагедия шығады.Театр да дін секілді. Әр жерге көшкен сайын сол аймақтың салтына, әдет-ғұрпына бейімделеді. Мұнан соң театрдың даму кезеңі Римде жүреді.Рим халқы реализмді қатты жақсы көрген. Әртістік өнердің шыңы деп 100 процент рөлді алып шығып, егер сахнада шын өлу керек болса кейіпкерлер ажалға басын байлайтын қойылымдарды атаған. Осындай көріністерге халық арасында сұраныс та көп болған. Антикалық театр толықтай дерлік далада орналасты. Онда 20 мыңнан 44 мыңға дейін адам отыратын бөлік ойластырылған. Біздің заманымызға дейінгі IV ғасырда ғана тастан қаланған театрлар салына бастады. Периклдің тұсынан бастап, билік қойылымдарды көруге қаражаты жетпейтін кедей халық үшін мүмкіндік жасайды. Яғни оларға бір реттік субсидия жариялаған. Осы арқылы барлық адам бірдей рухани толысып отырды.Ол кездегі әртістер өзіндік мимиканы рөлде пайдаланбаған. Барлығы дерлік рөлді бетпердемен ойнап шығатын. Киім мен қимыл-қозғалысқа қатты мән берген. Әртістердің барлығы еркектер болды, әйел адамның бейнесін де солар ойнап шығатын. Алғашқы драматургиялық туындыларды Эсхил, Софоклдер алып келді. Аристофан атты драматург «Бақалар» деген шығармасында Гомердің мифтік құдайларын комедиялық кейпікерлерін жасап шығарды.– Қазақстан жеріне театрдың келуі, қазақ драматургиясын қалыптастырған есімдер туралы айтып өтсеңіз?– Қазақ жеріне театр өнері Еуропадан Ресей арқылы XVIII, XIX ғасырларда жете бас¬тады. 1925 жылы Қызылордада тұңғыш кәсіби ұлт театры ұйымдастырылды. 1928 жылы астана ауысқанда Алматыға көшірілді. Сол уақытта қазақ драматургтерді іздеу қолға алынды. Салт-дәстүрді насихаттап, мәдениетімізді көркемдік деңгейде жеткізе алатын өнер адамдары жиналды. Ең алғаш Мұхтар Әуезов, Сәбит Мұқанов, Ілияс Жансүгіров сынды ақын-жазушылар театрдың талқылауына қатысып, шығармаларды ықшамдап беріп отырған. 30-жылдардың бас кезінде Алматы, Қарағандыда жұмысшы-жастар театры құрылды. Бұларды ұйымдастыруға Қ.Бадыров, К.Қармысов, С.Телғараев бірігіп еңбек сіңірді. Қазақ театры өнерін одан әрі өркендету ісінде “Ұлт өнерін дамыту шаралары” туралы қаулының рөлі ерекше болды. Осыған орай 1934 жылы облыстарда қазақ театрлары ашылып, халыққа мәдени қызмет көрсете бастады. Кәсіби дайындығы бар орыс режиссерлері қазақ актерлерін орыс театрының бай тәжірибесімен және К.С.Станиславский жүйесімен таныстырып, кәсіби сахна өнеріне шыңдады. Әсіресе орыс, шетел классикасы мен осы заман драматургиясының озық үлгілерін театр репертуарына енгізіп байытуда айтарлықтай жұмыс атқарды.Соғыс жылдарында қаһармандық драматургия көп сахналанды. Театр ұжымдары бірқатар әскери-патриоттық тақырыптағы пьесаларды сахнаға шығарды.1970-1980 жылдардан бастап қазақ драматургиясына аударма келе бастады. Еуропа классикасын өз сахнамызға әкеліп, көрерменге жеткізу қазақ театрының бір ұтқан тұсы болып саналады.– Жас дарынды драмтургтер мен талантты әртістерден кімдерді атар едіңіз?– Тәуелсіз Қазақстан драмасында жақсы авторлар баршылық. Айдана Аламан, Қолғанат Мұрат, Ықылас Шалғынбай, Әлішер Рахат, Мерей Қосым сынды қаламгерлер қазақ тілді көрерменге алдағы уақытта жақсы туындылар жазады. Ықылас Шалғынбайдың «Бекет» атты пьесасы, Қолғанат Мұраттың «Түнек» деген пьесасы ТМД елдерінің арасындағы конкурсқа қатысып, орыс тіліне аударылды. Бірақ сахналанған жоқ. Себебі қазақ театры мұндай шығармаларға дайын емес. Көрермен осындай қойылымдарды күтіп жүр деп ойлаймын. Бірақ театрдың көпшілігі тек пайда табу жағын ғана ойлап кеткен.Мен осы ретте қазақ театрының мықты әртістері Берік Айтжанов, Дулыға Ақмолда сынды таланттарды ерекше атағым келеді. Комедия королі ретінде Бекжан Тұрысты айта аламын.– Әлемдік театрдың қазіргі бағыты туралы не айтасыз?– Театр дүниеге келгеннен бастап үш кезеңді басынан өткерді. Ең бірінші авторлар кезеңі. Ол Эсхил мен Шекспирге дейінгі аралықты қамтыды. Яғни авторлар бұл жерде барлық шығармашылық еркіндікте болды. Одан кейін актерлар кезеңі. Әртістер қандай шығарманы, қандай кейіпкерді ойнайтынын өздері таңдады. Осы екеуінен кейін режиссерлер келді. Станиславскийдің кезінде театрдың тынысы кеңейе түсті. Режиссер жоқтан бар жасай алды. Олар халықты иллюзиямен тарта білді.XXI ғасырдағы әлемдік сахнада қойылып жатқан спектакльдерді саралайтын болсақ, басты элемент шоу болып тұр. «Суперменнің» өзіне спектакль қойылған. Оның басты сиқыры көрерменнің үстінде ұшып жүруі.Жапонияда ұлттық кабуки театрлары жұмыс істейді. Сол баяғы XVII ғасырдағы киімі мен бетпердесін киіп алып, өнер көрсетеді.Самурайлардың жекпе-жектері ширма артында көлеңке арқылы көрсетіледі. Бірақ осының бәрі үйлесімді, көркем көрінеді.– Драма.кз байқауына қатысып келдіңіз. Осы жайлы оқырманды құлағдар етсеңіз…– Бұл үшінші рет ұйымдасытырылып отырған драматургиялық конкурс. Жыл сайын сапасы өсіп келеді. Өзім қанағаттанатын фестивальдердің бірі. Мұны ұйымдастырып жүрген Олжас Жанайдаров есімді Ресейде тұратын қазақ бауырымыз. Жобаны Ресей театр қайраткерлері Одағы мен Қазақстан театр қайраткелері Одағы бірігіп, атқарып отыр.Мен үш жыл бойына осы конкурстың басы-қасында жүрдім. Алғашында көрермен ретінде бардым. Екінші жылы «Мұңлы Арлекин» деген шығармамен қатыстым. Комедия жанрының дель-арте театрының кейіпкері сайқымазақ Арлекиннің мұңы туралы болды. Конкурстан кейін тәуелсіз театрда сахналанды. 2019 жылы «Әулие ағаш» атты пьесамды ұсындым. Осы жолы 48 шығарма қатысып, соның 9-ы финалға өтті. Конкурста 9 шығарманың оқылымы болды. Қазақстанның белді режиссерлері, авторлар келіп бәйгеге түскен туындыларды жан-жақты талдады. Бұл конкурсқа барып келу арқылы үлкен тәжірбие жинақтадым.– Әңгімеңіз рахмет!

Хан Асан: Театр – синтездік өнердің жиынтығы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Талантты жандар қандай ортада болмасын табылады. Бойдағы өнер ертелі-кеш жарыққа шығады. Жуырда Сырдария ауданы әкімдігінің мен аудандық мәдениет және спорт бөлімі және аудандық мәдениет үйінің ұйымдастыруымен талантты өнерпаздардың орындаушылық шеберліктерін шыңдауына қолдау көрсетіп, насихаттау, ән әлемінің өзіндік құпиясын бойларына сіңірту, өз тарихын,бояуын жоғалтпаған халық әндерін жаңғырту,қос дауыста ән салушылардың тәжірбие алмасуына жұмыс жасау мақсатында дәстүрлі “Жұлдыз like 2023” облыстық телевизиялық жобасы өткізілді.&nbsp;Байқауға Қызылорда қаласы Қызылжарма ауылдық мәдениет үйі, Сырдария ауданы, Арал, Жаңақорған, Қармақшы аудандарынан 5 жұп додаға түсіп, өзара бақ сынасты. Қатысушы талапкерлер 2 кезең бойынша өнерлерін ортаға салды. Бірінші кезеңде халық және халық композиторларының әндерін орындаса, 2 кезеңде кинофильмдерге жазылған әлемдік немесе Қазақстан композиторларының саундтректерінен бір ән орындады. Байқауға Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, композитор «Құрмет» орденінің, «Шапағат» медалінің иегері, Қызылорда қаласының, Сырдария ауданының Құрметті азаматы Рамазан Тайманов, Қызылорда қалалық «Өнер» мектебінің «Балбұлақ» /үлгілі/ халықтық би ансамблінің жетекшісі, Қазақстан хореографтар одағының мүшесі, мәдени-тынығу жұмыстарының ғылым магистрі Асел Идирисова, Нартай Бекежанов атындағы Қызылорда облыстық-академиялық музыкалық театрының актері, облыс әкімінің «Сыр үміті», «Тұран» сыйлығының иегері, Еркін Берікболатұлы, облыстық Қызылорда телеарнасының бас продюсері Дәулетхан Мұратұлы, Сырдария аудандық жастар ресурстық орталығының директоры, Сырдария аудандық мәслихатының депутаты, облыс әкімінің «Жыл волонтері» сыйлығының иегері Нұрман Мүсілімұлы қазылық жасады.&nbsp;Байқау қорытындысы бойынша қармақшылық қос өнерпаз жеңіс тұғырынан көрінді. Азамат Алтай мен Айжан Қыдырбек байқаудың бас жүлдесін иеленіп, 150000 мың теңге қаржылай сыйлыққа ие болды. Ал жүлделі І орынға Сырдария ауданынан қатысушы Нұрбол Тұранов пен Динара Жакешова жайғасып, 100000 мың теңге қаржылай сыйлықпен марапатталды. Жүлделі ІІ орынды Арал ауданының өнерпаздары Қайрат Алмағанбетов пен Айгерім Серікова иеленіп, 80000 мың теңге қаржылай сыйлыққа ие болды. Қызылорда қаласының Қызылжарма ауылдық мәдениет үйінің өнерпаздары Дулат Сағад пен Мейрамбек Көшеков байқаудың ІІІ орын иегерлері атанып 70000 мың қаржылай сыйлықпен марапатталды. Жаңақорған ауданының өнерпаздары Аманжол Сламов пен Айсауле Қияс байқаудың Алғыс хатымен марапатталып 50000 мың қаржылай сыйлық иеленді.

Қармақшылық қос өнерпаз бас жүлдені қанжығасына байлады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Жарты ғасырға жуық Қазалы ауданында өнері мен мәдениетіне қызмет еткен жандардың бірі – музыка әрлеуші, сазгер Әбілхайыр Ибрайымов. Ол ауданда алғаш рет эстрада ансамблін ұйымдастырушы. Бүгінде зейнеткерлік демалысқа шықса да өнерден қол үзбей, ізінен ерген жас буынға білгенін үйретуден жалыққан емес. Өнерге өмірін арнаған Әбілхайыр Дайрабайұлы бастаған Ибрайымовтар отбасылық ансамблі туралы да Қазалы халқы жақсы біледі.Әбілхайыр Ибрайымов сонау 1970-1980 жылдары ауданда алғаш құрылған эстрадалық ансамбльдердің негізін қалады. Сол кездегі «Қазалы» және «Эрик» ансамбльдерін көпшілік сүйсіне тыңдады. Ансамбльде орындалатын әрбір музыкалық туынды эстрадалық музыка мәдениетіне сай өңделіп, көркемделіп көрермен назарына ұсынылды. Қызығы мен қиындығы мол өнер саласында толассыз еңбек ете жүріп, сазгерлікпен де айналысты. Оның шығармалары мен әндері республикалық, облыстық деңгейде орындалып келеді. Бұдан бірнеше жыл бұрын Әбілхайыр Ибрайымовтың ұйытқы болуымен ұйымдастырылған «Ретро-ән» фестивалі, «Қазалы дауысы» вокалды топтар конкурсы бүгінде жыл сайын дәстүрлі түрде өтеді. 1956 жылы Қазалы қаласында дүниеге келген Әбілхайыр Дайрабайұлы алғаш еңбек жолын аудандық мәдениет бөлімі жанындағы автоклубтың киномеханигі болып бастады. Қызылорда музыкалық училищесінде оқып жүріп, «Құрылыс тресі» клубында көркемдік жетекші, облыстық филармонияда «Сыр самалы» ВИА құрамында музыка сүймелдеушісі болды. Ол әр жылдары Қазалы қалалық музыка мектебінің оқу ісі жөніндегі орынбасары, аудандық мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі, Сырдария аудандық мәдениет үйінің музыка жетекшісі, Қазалы қалалық мәдениет үйінде аға әдіскер, кейін директоры қызметін атқарды. Қазалы аудандық «Мырза» атындағы халық оркестрі, «Қорқыт сазы» фольклорлық этнографиялық ансамблінің тұрақты мүшесі. Өнердің өрістеуіне өлшеусіз үлес қосқан Әбілхайыр Дайрабайұлы республикалық, облыстық, аудандық деңгейдегі марапаттауларды иеленіп, алғыс арқалады. «ҚР Тәуелсіздігіне – 25 жыл» мерекелік медалінің иегері. Қазіргі кезде Қазалы қалалық мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі. Жары Гүлнәр Төлегеновамен бірге ұл-қызынан өрбіген немерелердің қызығына сүйсінген ата мен әже атанып отыр.Ел құлағында есімі, жүрегінде әндері жатталып қалған Ибрайымовтар отбасылық ансамблі туралы айтпай кету мүмкін емес. Әке-шешесінің тұңғышы Әбілхайыр Дайрабайұлынан өнер жолына қалай келгені туралы сұрағанымызда: «Бала күнімде нағашы ағам Қуандық Тасмамбетов гитара тартуды үйретіп, өнерге келуіме көп септігін тигізді. Музыкалық аспаптарда шебер ойнайтын нағашыма тәнті болдым. Бойымдағы талантты танып, өнерді жаныма серік етуім де сол кісінің арқасы, – дейді.Біз бүгін әңгімеге арқау етіп отырған жанның анасы Пікірия он баланы дүниеге әкелген Батыр ана. Әбілхайырдың ізіне ерген бауырлары да музыка әлемінің сиқырлы сырына еніп, өнер жолында өз қолтаңбаларын қалдыруда. Нағашысы Қуандықтың ұлы Ербол Нұр-Сұлтан қаласында «Формат» тобының бас гитарисі.Киелі өнердің көшін жалғаған інілері Әділхан Ибрайымов Қазалы аудандық Қорқыт ата атындағы балалар музыка мектебінде мұғалім, Талғат Ибрайымов Байқоңырда әскери оркестрдің мүшесі, сондағы музыка мектебінің мұғалімі. Ерік Әбілхайырұлы Байқоңыр қалалық мәдениет үйінде еңбек етеді, ол да әскери оркестрге мүше. Айдана Ерікқызы Қазақстаннан бөлек шет елдердің сахнасында өнер көрсетіп, жүлделі жеңістерімен қуантуда. Ол Санкт-Петербург қаласында өткен V халықаралық фестиваль конкурсында «Новые перспективы» байқауының Гран-при жеңімпазы. «Рауан» республикалық фестивалінің бас жүлдегері. Қазір Қызылорда қаласындағы Қазанғап атындағы музыкалық училищенің студенті. Әбілхайыр Дайрабайұлының жиендері де өнерден құр алақан емес. Нұрсұлтан Қорқыт ата атындағы балалар музыка мектебінде саксафонның қыр-сырын үйретсе, Бағлан Байқоңырдағы әскери ансамбльде өнер көрсетеді. Ол гавой аспабының шебері.<blockquote>– Ибрайымовтар отбасылық ансамблінің кез келген мүшесі кәсіби музыкант. Олар түрлі музыкалық аспаптарда ойнайды. Жұмыс барысымен әрқайсысы әр жерде жүргенімен басымыз құрала қалса, отырған жерді думанға айналдырамыз. Қанмен келген қасиетті өнердің құнын бағалай білетін бауырларымның әрбірі қазақ өнерінің өрістеуіне үлес қосуда. Бұл мен және отбасымыз үшін үлкен қуаныш, – дейді Әбілхайыр Дайрабайұлы.</blockquote>

Әбілхайыр Ибрайымов: Ансамбльдің кез келген мүшесі кәсіби музыкант

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Шежірелі Шиелі дегенде ойға оралатын бірінші адам ақын Нартай Бегежанов секілді. Әншілігі мен ақындығы арқасында елді аузына қаратқан Нартай бабамыз туған жерінің ғана емес, тұтас елінің даңқын асқақтатты. Ізгінің ізі, көненің көзі, Нартайдың мұраларын насихаттаушы бір адам болса ол жырау, сазгер – Құрманбек Бекпейісов.Сырдың жыр керуенінің алдында жүретін аяулы аға, ақжүрек азамат. 1965 жылдың 10-шы тамызында Шиелі ауданы, Ботабай ауылында дүниеге келген. 15 жасынан бала жырау атанып, сырдың мақам саздарымен, жыр термелерін елге насихаттап, Нартай мұрасын бүгінгі ұрпаққа жеткізген ерекше дарын иесі. Сондай-ақ, 2013 жылдан бас¬тап «Шиелі аудандық мәдениет және тілдерді дамыту» бөліміне қарасты «Нартай» өнер мектебін ашып, оның дамуына, өсіп-өркендеуіне сүбелі үлес қосты. Көптеген әндердің сөзін де, әнін де өзі жазып, артына мол мұра қалдыра білді. Біреу білсе, біреу білмес, ақын Мейірбек Сұлтанханның алғашқы ұстазы. Сөз саптауына, мақаммен дауыс үйлесіміне үлкен көңіл бөліп, биік белестерді бағындыруына зор үлес қосты. Бастауыш сыныптың баласының бабын тауып, тұлпарды тай күнінен танып, топқа салған да осы Құрекең. М.Сұлтанханның үлкен сахналарда Нартай мақамымен айтысып жүруіне ықпалын тигізген де Құрманбек Бекпейісов болатын. Ол әңгімені әріден толғағанда, талай ақын домбырасын тас¬тап, қашып кетердей еді.Қайбір жылы Қызылорда облыстық филармониясы Португалия мемлекетіне барып концерт беріп қайтты. Бірақ, сыр өнерпаздары жолға шыққан сапар сапында Қ.Бекпейісов болмай қалады. Сонда да Құрекең өз қаржысына билет алып, облыстың өнерпаздарына ілесіп, шет елге шығады. Бірақ, өкінішке орай, концерттік бағдарламаның тізімінде ол жоқ. Филармония алып барған әндері Португалия халқына өтпей, өнерпаздар әбден сасады. Сол уақытта Құрекең сырнайын қолына алып сахнаға шығып, ақын Нартайдың «Сырнайым» деп басталатын әніне салып, тікесінен тік тұрып, сырнайының бір шеті жерге түскенше дауысын созып, көрермендерді тәнті еткен. Португалия халқы орындарынан тұрып қошемет білдіріп, орындаушылық шеберлігіне тамсанған.Сыр елі сүлейлердің мекені десек, олардың соңғы тұяғы Құрманбек Сейтахметұлы еді. Әуелетіп әнге салғанда, өнерді түсінетін кез келген жан, атты болса тоқтап, жаяу болса отырып тыңдайтындай шебер орындайтын. Есте сақтау қабілеті де ерекше. Нартайдың, Арзулланың айтыс¬та айтқан сөздерін мәнін бұзбай, сөзбе-сөз талай айтып берген болатын. Құрекеңнің тағы бір қыры астарлы әзілдің шебері еді. Жан жолдасы ақын Кенжебай Жүсіповпен әңгімелері, ойындары бүкіл республика көлемінде аңыздай айтылып жүр. Өнердің айналасында жүрген көзі ашық азаматтар кейбір әңгімелерін жаттап та алған. Ердің басын алтын қылатын – әйел. Нағыз осы заманның серісі Құрекеңнің биік дәрежеге жетуі, әуелі құдай, содан соң, жары Ырыскүл Бәтишеваның еңбегі. Өнер адамы кейде мінезді, кейде ерке, кейде қатал болады. Сол мінездің бәріне төзе білген аяулы жар осындай-ақ болсын. Құрекең бәріне үлгеріп жүретін. Бала тәрбиелеуде де жаңылмаған. «Әке көрген оқ жонар» деген мақал дәл айтылған секілді. Әкесі ашқан мектептің мәртебесін түсірмей, сол дәрежеде ұстап тұрған ұлы Мұхамедәлі Бекпейісов. Ат тұяғын тай басқаны отбасында тағылымды тәрбие көргені. Құрманбек Сейдахмедұлының орындауындағы жыр-термелер дүниежүзілік Лорд конференциясының алтын қорына жазылып алынды. Ауданның мәдениет саласында 40 жылдай қызмет атқарып, ҚР мәдениет қайраткері төсбелгісімен марапатталды. Нартай ақынның 27 ән мен мақам саздарын өз айтуында нотаға түсіріп, жас буынға үлкен сый жасады. Мұнымен қоса, өзінің шығарған дастан-термелері де жетерлік. Тек домбыра емес, сырнай, қобыз аспаптарында әнді жырды керемет орындайтын. Ән-жыр айту бір бөлек, шәкірт ертіп, ән айтуды үйрету ерекше қабілетті талап етеді. К.Төленбаева, Ә.Мақсатбаев Д.Әубәкиров, Н.Ақтаев сынды өнерпаздарға ұлағатты ұстаз бола білді. Өзі ашқан «Нартай» өнер мектебінің оқушылары да республикалық, халықаралық сайыстарда жүлде алып келіп, ауданның абыройын асыруда. Денсаулығына байланысты демалысқа шығып, жастарға мүмкіндік те берген еді. Бейнетінің зейнетін көрер шақта, ауданның бетке ұстар азаматын азынаған ажалдың желі соғып, өмірдің теңізінен келместің кемесіне мініп кете барды. Сумаңдаған су жыландай суық хабар жылы жүректерге жетіп, ыстық жас болып жанарлардан шығып кете барды. Шиелінің өнер саласына өшпестей із қалдырып, өнегелі жолын салып кетті. Тек өнерпаздар емес, аудан халқы сан соғып, етегі жасқа толып, қайғырып қалды. Осындай атпал азаматтың ажал құрығына ілініп кеткені бәрімізді қынжылтады. Ендігі жерде өзі ашқан мектептен, өзінен асқан өнерпаздар шығады деген үміттеміз.

Құрманбек Бекпейісов - Нартайдың мұраларын насихаттаушы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Өмір дариясында әр адамның өзіндік лайықты орны болады. Оған жеткізетін әркімнің бойындағы ақылы мен парасаты. Бүгінгі кейіпкеріміз – отыздың ордасына көтерілген, парасаттың да, әділдіктің де, адалдықтың да таусылмас кені сынды, жүзінде жақсылықтың ишараты тұратын, әнші-сазгер – Әл-Фараби Бекарысұлы. Оның өлеңдері сыршылдығымен оқырманын өзіне баураса, айтқан әндері әуезділігімен, өзіндік нәзік иірімімен, қазақылығымен тыңдарман жүрегінен жол тапқан.Шиелінің атын шығарған Нартай Бекежановтың, ақын-жазушылар Қалмақан Әбдіқадыров, Әбділда Тәжібаев, Оразбек Сәрсенбаев, айтыскер ақын Мақанбетқали Тұрсанов әнші Әлмырза Ноғайбаев, сазгер Өркен Исмаил сияқты таланттардың орны ерекше. Олар туралы ауыз толтырып айта аламыз және бұл тізімді жалғастыра беруге болады. Дегенмен, бүгінгі таңда ондай жандар күзгі даладағы алтын астықтай сиреп, селдіреп қалған. Ал бүгінгі бекзат өнердің өкілі – өзі әнші, өзі ақын, нағыз талантты өнер иесі Әл-Фараби Бекарысұлы.Әл-Фараби Бекарысұлы 1989 жылы Шиелі ауданы, Ы.Жақаев ауылында дүниеге келген. Ақ күріштің атасы Ыбырай Жақаевтың дуалы аузынан шыққан асыл сөздерін біліп, сол береке дарыған туған ауылының шаңына оранып, шалғынына аунап, Сырдың суына шомылып, топырағында өскен Әл-Фараби жастайынан туған ауылын, ондағы ақкөңіл адамдарын, ата-анасының көзін көрген мейірімді үлкендерін ерекше жақсы көріп өседі. Ауылдан жырақ кетсе аңсайды, шет жүрсе сағынумен болады.Өнерлі отбасынан шыққан Әл-Фараби жастайынан өлең-жырға құмар, музыкаға бейім болып өседі. Оның сыры неде деген сұрақтың қылаң беруі орынды. Өнерде өзіндік өрнегімен танымал болған арғы бабаларын былай қойғанда, Әл-Фарабидің туған әкесі Бекарыс қара жұмыспен шыныққан, еңбекқор кісі болса, екінші жағынан баянды арнайы оқусыз-ақ, қарым-қабілетімен мықты тартқан және көңілі көтеріңкі уақытта қолына баян алып, халық әндерін әуелетіп айтатын әнші, сөзге шешен кісі болған екен. Сонымен қатар, аудандық атабасылым «Өскен өңір» газетінде фтотілші болып жұмыс істеген. Ал анасы Ырыскүлдің музыкаға әуестігі өте жоғары болған. Ол кісі де оқыған кәсіби баянист, тігінші, мықты педагог және өзіне тән ақындығымен ауылы¬на танылған. Сонымен қатар Ырыскүл апай Алғабас ауылынан «Балауса» ән-би ансамблін құрған. Өнерлі шәкірттері Мәскеуге дейін барған. Тек жиі сырқаттанып қалады екен.Халқымызда «Ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілерсің» деген жақсы сөз бар. Әл-Фараби сол ұяда көргенін іске асырмай тұрып, отбасылық қайғыға душар болды. Ол қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай өсіріп отырған өнерлі ата-анасынан ерте айрылып, жастайынан жетімдіктің ащы дәмін татып өсті. Әл-Фарабидің ата-анасы 2003 жылы аяқ астынан, жол апатынан бақилық болып кете барды. Алла басқа салғасын амал бар ма?! Оң мен солын танымаған Әл-Фараби небары 14 жасында жетімдіктің қамытын киіп шыға келді. Өзінің әпкелері мен артындағы қарындастарына, төрт бауырына жалғыз ұл ретінде, ағалық, інілік үлгі көрсетуге мәжбүр болды.Әйтседе тағдырдың ащы дәмін тартқан оны өмір ерте есейтіп жіберді. Алланың берген өнерінің арқасында қара шаңырақты қаңыратпай, төрт қызға төркін болайын деп Әл-Фараби жиырма жасында шаңырақ құрды. Асыл жары екеуі өмірге 5 бала алып келеді. Өнер әлеміне алғаш аяқ салған тұста баянды қолына алып, ырғағынан жаңылмай, тұнжыраған тыңдарманын селт еткізіп, саз өнерінің саңлақтарын дүр сілкіндіріп, өзіне, өнеріне ынтық қылған өренге айналды. Анасынан дарыған ақындық қасиет Әл-Фарабиді алға сүйреді. Анасы Ырыскүл көзі тірісінде Фаридахан сіңілісіне:<blockquote>– Фаркашжан, жаман айтпай жақсы жоқ, жақсылап тыңдап ал. Мынау менің соңғы өлең дәптерім. Саған аманат! Қаншамасынан мән бермей айырылдым. Соңғысы осы! Егер Фарабиім өнер жолына түсіп, шығармашылыққа бет бұрса, жиырма бестен асқасын қолына берерсің. Сол кездері оның парасат пайымы жетіліп кемеліне келер, менің жан-дүниемді ұғына алар. Ал егер өлең жазбайтын болса, бермей-ақ қой, өзіңде сақта, көзімдей көрерсің», деген екен анасы Ырыскүл көз жасын бір сығып алып, өзінің Фарида сіңілісіне осыдан он тоғыз жыл бұрын дәптерді аманаттағанда.&nbsp;</blockquote>Ал, Фарида осыдан 5-6 жыл бұрын өзінің бауыры Әл-Фарабиге дәптерді аманаттады.Сонымен қатар, Әл-Фарабидің музыкалық дарыны 5 жасар кезінде-ақ аңғарылған. Халқымыз «Әке балаға сыншы» деп бекер айтпаған. Баласының бойындағы қабілетін ерте сезген әкесі әу баста айналасына «Осы балам тегін емес. Бойында бір қасиет бар. Түбінде бір жерден шығады. Ешқайсың бетін қағушы болмаңдар» деп ескертіп отырған екен. Әл-Фараби алғашқы әнін 21 жасында әкесін аңсап шығарыпты. Ол өз қалауымен 2004 жылы Қазанғап атындағы Қызылорда музыкалық колледжіне «Халық аспаптары» мамандығына түсіп, оны 2009 жылы үздік оқып бітіреді. Содан кейін Шиелі кентіндегі «Арман» мәдениет үйінде үйірме жетекшісі болып қызмет атқарады. Қазіргі кезде №244 Ы.Жақаев атындағы мектепте «музыка» пәнінің мұғалімі болып жұмыс істейді. Бүгінде Әл-Фараби еліміздегі талай өнер майталмандарымен етене араласады. Оның өлеңдеріне жазылған керемет әндерді Роза Әлқожа, Заттыбек Көпбосынов, Үкітай Ерниязов, Серік Ибрагимов, Жарасқан Төлебай сияқты танымал әншілер шырқап жүр.&nbsp;Сондай-ақ жоғарғы оқу орнында бірге оқыған досы Үкітай Ерниязов екеуі «Найзағай көңілден» бастап көптеген туындылар жазған екен. Оның ең алғаш жазған «Найзағай көңіл» атты өлеңін Төреғали Төреәлі сөзін өзгертіп айтып жүрді, Досқан Жолжақсынов та солай орындады. Бірақ түпнұсқасында «Жарқ етейінші, найзағай болып» деп бірінші жақта жазылған. Әл-Фарабидың ән-күй, саз, өлең-жырларынан, ел тарихын, оның рухани күш-қуатын сезініп, жаныңа жұбаныш табасың, өрелі де, өрісті жан екендігіне сүйсінесің. Осындай таланттардың барына мақтанасың! Оның қаламынан туған тұшымды дүниелеріне де таңданбай қалған кезіміз жоқ. Қазақ халқы «Әкеден ұл туса игі, ата жолын қуса игі» деп тегін айтпаса керек. Әкенің дарынын, ананың арманын орындап, ән әлемінің Әл-Фарабиі атанған кейіпкеріміздің таудай талабына сәттілік тілейміз!

Тума талант иесі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a> Президент Жолдауында елдің әлеуметтік-экономикалық қуатын арттырумен қатар мәдени, рухани келбетімізге де аса мән беруіміз керектігін ерекше атап өтті. Бұл жоғарыда айтып кеткеніміздей, халықтың рухани көңіл күйін құлдыратып алмау жолындағы мемлекетіміз ұстанып отырған оң саясат. «Қоғамды ұйыстыру, ұлттық бірегейлікті нығайту ісінде еліміздің тарихи мұрасын және мәдени әлеуетін тиімді пайдалануға баса мән беріледі. &nbsp; &nbsp;Бұл орайда Қазақстанның мүмкіндіктері зор, соның ішінде өзін халықаралық аренада тиімді таныта алады. Дегенмен, бұл мәселеге қатысты саясатымызды қайта қарау қажет. Қазір мемлекет бюджет қаржысын оңды-солды иелене беретін белгілі бір қайраткерлердің ғана жобаларын қаржыландырып отыр», деді Президент Қ.Тоқаев.Оры ретте Арал ауданындағы бірегей мәдени ошақтардың бірі – аудандық тарихи өлкетану музейінің бүгінгі хоры туралы сөз қозғағымыз келеді.Аудандық тарихи өлкетану музейі ресми түрде Қазақ ССР-ы Министрлер Кеңесінің қаулысымен 1988 жылдың 25 маусымында ашылды. Содан бері, міне, 35 жыл бойы халыққа мінсіз қызмет көрсетіп келеді. Алғашқы ашылған кезде 2 залы ғана болса, қазірде 6 залы, 8 мыңдай жәдігері (экспонат) бар. Жылына 10 мыңға жуық көрермен қамтитын мекемедекөрме залдары мен қор бөлімінде аудан тарихына байланысты көптеген аса құнды жәдігерлер бар. Әрине, ауданда бұған дейін де 1930 жылы музей ашылып, ол 1947 жылы белгісіз себептермен жабылып қалған. Оның барлық жәдігерлері облыстық музейге табысталған.Ал енді осы музей қалай ұйымдастырылып,ашылды.Оны көпшіліктің біле бермеуі мүмкін.Аудандық мәдениет бөлімін ширек ғасырдан аса басқарған Құдайберген Жасекенов ағамыз 1924 жылы туған, яғни 1984 жылы 60 жасқа толып зейнетке шығуы тиіс болатын. Кеңес өкіметі кезінде зейнетке 60 жаста шығатын және жоғарғы басшылық рұқсат етсе әрі қарайда бірнеше жыл жұмысын жалғастыра беруге мүмкіншілік бар еді. Тек ол кезде бүгінгідей зейнетақысын да, айлығында қосарлап алмайтын.Сонымен Құдекең 1984 жылы 60-қа толса да зейнеткешықпай, жоғарғы басшылықтың рұқсатымен меңгерушілікжұмысын одан әрі жалғастыра берді.1971-1987 жылдар аралығындаоблыстық мәдениет басқармасыныңбастығы Жарылқасын Үмбетов деген кісі болды. Аса білімдар,қызметкерлерге қатаң талап қоятын қатты адам еді, бірақ барынша әділетті болатын. Оның сынынан өткендер ғана жұмыс істейтін, талабына шыдамай біраз адамдар жұмыстан да шығып кетті. Тіпті бір ауданның орталық кітапхана директоры әйел адам Үмбетовтің талабына шыдамай декретке шығып кеткен. Кейін әріптестері оны «Үмбетовтен қорқып, декрет кешыққан келіншек» деп қалжыңдайтын. Жастары қатарлас болғасын ба, әлдеп арасаттылық тарын сыйлады ма, ол кісі әйтеуір Құдекең мен Қазалы аудандық мәдениет бөлімінің меңгерушісі Кеңес Асанбаевты қаттықадірлейтін.Бірде сол Үмбетов,шамасы 80-ші жылдар, Аралға келген бір іссапарында Құдекеңе:– Құдеке, не ойлап жүрсің, енді 3-4 жылда зейнетке шығасың, сонда не істейсің, әлде үйде жатып аласың ба, бірдеңемен айналысуың керек қой,сен істей қоятындай мәдениет бөлімінде жұмыстың реті жоқ, сондықтан Аралда музей ұйымдастырып,қайтадан ашайық,ол саған келешек нан болады,ол үшін осы бастан музейге керекті жәдігерлерді жинай беру керек, оғанауданның барлық мәдениет қызметкерлерін жұмылдырыңдар, ал мен өз тарапымнан қандай көмек болсада жасаймын,– деді. Бұл біз ойланбаған тың ұсыныс еді,әдепкіде не дерімізді білмей абдырап қалдық. Тіпті жәй айтыла қалған сөз шығар деп мән де бермедік.Өйткені музей ашу үшін қыруар жәдігер жинау керек,оның одан басқа да қаншама жұмыстары жетіп жатыр. Ал біздің музей дегенді сырттай білгеніміз болмаса,оның ішкі құрылымдарынан хабарымыз шамалы еді. Сондықтан бұл орындалмайтын шаруа ғой деп ойладық.Бірақ Үмбетов бізге талап еткенін қоймады. Ол Аралға келесі келгенде "қанша жәдігер жинадыңдар?" деп сұрақты тікесінен қойды. Біз не айтарымызды білмедік,өйткені бірде-бір жәдігер жиналмаған еді. Үмбетов онымен қоймай,аудандық партия,атқару комитеттерінің басшыларына кіріп, ауданда музей ашу мәселесін көтерді. Облыстық партия, атқарукомитеттерінен аудан басшыларының атына нұсқау-хаттар түсірді. Бізге енді облыстан да, аудан басшылығынан да тапсырмалар беріле бастады.Қаласақта,қаламасақта біз бұл жұмыспен енді шындап айналысуға мәжбүр болдық. Ендігі кезекте музейге керекті жәдігерлерді жинап,оған бас-көз болатын бір адам керек болды.Мәдениет бөлімінде басқа адамның реті болмай, бұл жұмыспен менің айналысуыма тура келді. Әр жыл сайын екі-үш қайтарадан ауданның барлық елді мекендерін аралап, алдымызға сол жердегі клуб, кітапхана, ауылсовет қызметкерлерін салып жәдігер жинауға кірістік. Біріне түсіндірдік,біріне жалындық, біріне музейде атың қалады дедік,жолдастығымызды, ағайыншылығымызды салдық, әйтеуір түрлі әдістерді қолдандық. Музей ашамыз дегесін жұртшылықта жәдігерге жарайды-ау деген көнеден қалған заттарын ақысыз беріп жатты. Тіпті кейбір заттарды жәдігерлікке жарамағасын тастап кеткен кездеріміз де болды.Ауданның барлық мәдениет қызметкерлеріне музейге жәдігер жинаутапсырылды. Әсіресе ауылдық клуб, кітапханашыларға қалаға әр келген сайын жәдігер әкелу қатаң міндеттелді.1979 жылы теңіздің тартылуына байланысты аудандағы ең ірі мекеме теңіз порты жабылып,оған қарасты «Маяк» клубы мәдениет үйіне берілдіде,бұған дейін 15 жылдай мәдениет үйі қызметін атқарып келген қазіргі музейғимараты бос қалды.Қолға түскен жәдігерлерді осы үйге әкеліп,жинай бердік. Жалпы бұл үй аудан үшін қасиетті де қастерлі үй деуге болады. Осы үйде Қазанғап оркестрі,драма ұжымы халықтық атақтарға ие болды. Белгілі жырау Набат Ойнарова, Қазақстанның халық әртісі Құдайберген Сұлтанбаев, Қазақстанның еңбегі сіңген қайраткері,композитор Мұрат Сыдықов және басқалар өздерінің өнер жолдарын осы үйдің қабырғасында бастады. Ауданның өнері мен мәдениеті үлкен биікке көтерілді.1986 жылдың қазан айында Қ.Жасекенов заңды зейнетке шығып,музейге ауысуы керек болды. Бұған дейін 3 мыңдай жәдігер жиналған еді. Бірақ музей әлі ресми түрде ашылмағандықтан қаралған штат жоқ болатын. Дәл осы кезде Ж.Үмбетов уәдесінде тұрып,көмекке келді. Облыстың білдейбір мекемесі,облыстық музейдің 5-6 адамдық штаты бар бір бөлімін уақытша жауып, оның адамдарын басқа бөлімдерге ығыстырып,Аралға ауыстырды.Бұл кезкелген басшының қолынан келе бермейтін үлкен ерлік әрі қамқорлық еді. Құдекең сол бөлімге меңгеруші болды да, қалған штаттарға адамдар алынды. Үмбетов онымен қоймай, республикалық «Казреставрация» мекемесінен суретші-реставраторлар бригадасын алдырды. Облыстық музейдегі Аралға қатысты жәдігерлердің басым бөлігін кері қайтарып, облыстық музейдің Әмірғали Көшекбаев бастаған білікті мамандарын Аралға жиі-жиі жіберіп, көмек көрсеткізді. Бұлардың барлығы да музей ресми ашылғанша бір жарым жылдан аса осында жұмыс істеді.Музей жұмысын ұйымдастырып,ашылуына аудандық партия,атқару комитеттері барынша қамқорлық көрсетті.Ауданның барлық мекемелеріне тапсырмалар берді.Әсіресе кеме жөндеу зауыты, тұрмыс қажетін өтеу комбинаты, сауда, денсаулық, білім, мәдениет, КазНИИРХ,Барсакелмес мекемелерінің көмектері ерекше болды. Кеме жөндеу зауыты музей ғимаратын күрделі жөндеуден өткізумен қатар, көркемдеуге қажетті заттарды,турникеттерді жасап берді. Тұрмыс қажетін өтеу комбинаты сапалы ағашпен, фанералармен қамтамасыз етті. КазНИИРХ, Барсакелмес мекемелері әртүрлі аң-құстардың, балықтардың мумияларын тегін берді.Музейді көркемдеуде суретші-реставраторлармен бірге әсіресеҚұдекеңнің інісі Жасекенов Смағұлдың еңбегі өлшеусіз болды. Смағұл тамаша ағаш ұстасы еді,ол өзінің жеке станоктарын әкеліп, музейдің барлық стенділерін жасап берді.Осындай қажырлы еңбектің нәтижесінде жоғарыда айтылған күнде музей салтанатты түрде ашылды. Оған аудан басшысы Б.Ақпенбетов,ардагерлер,мекеме қызметкерлері, жалпы жұртшылық,мектеп оқушылары қатысты. Аралда музейдің ашылуына себепкер бірден-бір адам Жарылқасын Үмбетов ағамыз бұл салтанатқа қатыса алмады, ол бұл кезде денсаулығына байланысты облыстық мәдениет басқармасы басшысы қызметінен кеткен болатын.Осы уақыт ішінде музей күннен-күнге кемелденіп, ел қызыға баратын рухани мекенге айналды. Көрнекті зергер Құдайберген Құлмамбетов музейге зергерлік ұста дүкенін жасап берсе,белгілі суретшілер Абай Әбішов, Берік Бөкешов көптеген картиналарын сыйға тартып,одан галерея ашылды. Музей жанынан балықшылар өміріне қатысты филиал ұйымдастырылып, ол жеке статусы бар Балықшылар музейі болды. Бүгінде музей халықтың рухани нәр алатын орталығына айналған.

Аралдағы мұражайда 8 мыңдай жәдігер бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Әр дәуірдің өз талап-тілегі бар. Жаһандану дәуірі есік қаққалы жұрт жаңа технологияның тілін меңгеруге көшкен. Заманның көшінен қалмау – уақыт талабы. Осы тұрғыда қабылданған «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасы технологиялық тұрғыда дамуға қол жеткізеді. Сонымен қатар, IT бағдарламалар шығындарды азайтып, уақытты үнемдеуге көмектеседі, адамдар өзара ақпарат, тауар және қызмет түрлерін алмаса алатын болады. Осыған орай қазіргі таңда электронды түрде қызмет жасап отырған аудандық архив филиалының жұмысы туралы айтпақпыз.Өткенге үңілсек, құжатсыз архив, архивсіз тарих, тарихсыз мемлекет болмайды. Бұл –аксиома. Сол себептен де егемендігіміздің құжаттық негізі болып саналатын «Арал аудандық архиві» филиалының орны ерекше. Құрылғанына осы жылдың 1 шілдесінде 60 жыл толған мерейтойы аудан тарихындағы айтулы мереке.&nbsp;1963 жылғы 1 шілдеде қалалық атқару комитеті президиумының «Арал аудандық архиві филиалын құру туралы аудандық мекемелердің, кәсіпорындардың, колхоздардың, МТС совхоздарының және ауыл советтердің архив материалдарын ретке келтіру туралы» қаулысы қабылданғаннан бері 60 жыл өтіпті.&nbsp;Құрылған күнінен бастап 60 жыл бойы архившілер өздерінің басты қызметі – Қазақстан Республикасының Ұлттық архив қорын құруға, оны сақтауға және қоғамның даму мүддесінде жанжақты пайдалану ісімен шұғылданып келеді. Қазіргі таңда Арал аудандық архивінде аудан экономикасы мен мәдениетінің жай-күйі, әлеуметтік-құқықтық және экономикалық дамуы туралы құнды ақпараты бар жазба және электронды нұсқада 60000-ға жуық құжат сақталуда. Мекемелер мен кәсіпорындардың құжаттарымен қатар Арал ауданының көрнекті қоғам және саясат, мәдениет қайраткерлерінің, жазушылардың, ғалымдардың, Ұлы Отан соғысына, Ауған соғысына қатысушылардың және тағы басқа 50-ге жуық жекеленген қор сақталған. Қоғамдық сананы қайта құру, дәстүрлі құндылықтардың оралуы тарихи процесті шынайы дерек арқылы тануға көмектесетін архив құжаттарына деген қызығушылықты айтарлықтай арттырды. Мұның бәрі мемлекеттік архивтің тек құжаттар қоймасы ретінде ғана емес, мәдени-ағартушы, патриоттық және адамгершілік қасиетті нығайтатын орталық ретінде маңызының артуына ықпал етті. Архив құжаттарына қол жеткізуді теңдестіру, оларды құпиясыздандыру, өлкетануды жаңғырту Тәуелсіз Қазақстанның алғашқы жылдарында Арал аудандық архивінің оқу залына келетін зерттеушілер санының артуына себеп болды.Өлкетанушылар, зерттеушілер ғылыми еңбектер жазу үшін қажетті ғылыми-тарихи және дереккөздік археографиялық базаны құра бастады. Зерттеушілер қатарында кәсіби тарихшылар, өлкетанушылар , студенттер мен оқушылар басым, сондай-ақ аудандық түрлі мекемелерінің өкілдері де кездеседі. Архивтің оқу залында отандық зерттеушілерден басқа жақын және алыс шетелдік ізденушілері де жұмыс істейді. Айта кету керек, шетелдік зерттеушілер Арал балық комбинаты құжаттарынан аудан тарихына қатысты құжаттарды зерттеп, ғылыми еңбек жазды.«Архив және болашақ ұрпақ» республикалық жобасы аясында «Ашық есік» күнін өткізу архивтік құжаттарды пайдалануды ұйымдастырудың өзекті нысаны болып табылады. Барлық архив өз қызметін үш бағытта жүргізеді. Архив құжаттарын жинайды, оны сақтайды және ол құжаттарды пайдаланады немесе ғылыми жариялайды. Соңғы уақытта зерттеушілерге, архив мекемелерінің мамандарына ғылыми, өлкетану және өзге де мақсаттарда ақпаратты жедел іздестіруде және пайдалануда баса көңіл бөлінді. Архив құжаттарынан «Аралдықтар Ұлы Отан соғысында» кітап дайындалып, оқырмандарға таныстырылды. Арал ауданының әкімшілікаумақтық құрылысы бойынша, Кеңес билігінің Арал ауданында орнауы туралы, аудандағы арнайы қоныс аударушылар туралы тағы басқа құжаттар мен материалдар бұған дейін де жергілікті басылымдарда жарық көріп келеді.&nbsp;Мемлекеттік архивтің ақпараттық қызметінің нысандарының бірі – жеке және заңды тұлғалардың заңды құжаттар мәртебесі бар, қазақстандық және шетелдік азаматтардың заңды құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында архив құжаттары бойынша орындалған архивтік анықтамалар, архивтік үзінді көшірмелер, архивтік көшірмелер түріндегі сұрау салуларын орындау болып табылады. Қазіргі қоғам құжаттамалық қамтамасыз етуді реттеуге, электрондық құжат айналымын енгізу мәселелерін шешуге архив қызметінің көбірек қатысуын талап етеді. Архив құжаттарын пайдалану саласында ақпараттық-технологиялар маңызды рөл атқарады. Қазір бұл басым бағыт болып табылады, соның арқасында аудан архивінде жаңа IT технологиялар енгізілуде. Архивтің бірыңғай ақпараттық кеңістігін қалыптастыру үшін қағаз және аудиовизуалды ақпарат құралдарында сақтау бірліктерінің әр түрін цифрландыру арқылы бірыңғай деректер базасы құрылады. Архив ісінде ақпараттық технологияларды қолдану әртараптандырылуда, олар архив жұмысының барлық бағыттарына біртіндеп еніп, күнделікті архив өмірінің ажырамас бөлігіне айналуда. Архив қызметінің қалыптасу кезеңі мен тарихи байлықты ғана емес, тарихи ақиқатты сақтау жолында өз жұмысын асқан ынта-ықыласпен атқарып, ондаған жылдар бойы өте күрделі, кейде тіпті мүмкін емес міндеттерді шешкен, аса қиын кезеңде архив ісіне адал болған азаматтардың еңбегі елдің есінде болар. Бұл салада Арал аудандық архиві филиалының бірінші басшысы Ы.Махатовтың, Ж.Жантілеуовтің есімі ел-жұртқа етене таныс. Сондай-ақ аудандық архив қызметін кешенді қайта құруды бастаған Б.Қуатовтың, сондай-ақ Г.Қазанқапованың, архивистер Р.Исламханова, Қ.Арғынғазиевтің, инспектор Р.Тлеуованың өзіне бекітілген аса құнды құжат дереккөздерін жинау және сақтау үшін барлық күш-жігерін жұмсаған архив ісі саласының майталмандары екенін айта кету керек.&nbsp;Иә, архив – тарихтың қайнар көзі, өткеніңе үңілдіріп, санаңа жарық саңылау сыйлар тарихи құнды құжаттар ордасы. Хатталған тарих пен тасқа басқан ақиқаттарды келер ұрпаққа аманаттау жолында табанды еңбек ететін архившілердің жұмысы әрқашан жоғары бағалануы тиіс. Өйткені олардың жұмысы соған лайықты.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Мәдениет