Kyzylorda-news.kz. <a href="https://www.kazhydromet.kz/weather/prognoz-sinopticheskoy-situacii-i-opasnyh-yavleniy-pogody-po-territorii-kazahstana">«Қазгидромет»</a> РМК-сы сәуірдің 3-і күнгі күн райы болжамын жариялады.Кәсіпорын таратқан дерктерге қарағанда, Қара теңіз аудандарынан шыққан циклон және онымен байланысты атмосфералық ағындардың ықпалымен республиканың басым бөлігінде жаңбыр жауады. Тек елдің оңтүстік-шығысында, шығысында, оңтүстік-батысында күн жауын-шашынсыз болады.ҚР бойынша желдің күшейіп, батыста, солтүстікте, орталықта найзағай ойнайды, шығыста тұман түсіп, оңтүстік-батыста шаңды дауыл тұрады.Түнде Жетісу облысының орталығында 3 градус аяз сақталады.

Жексенбіге арналған ауа райы болжамы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Пітір – Рамазан айының соңында яғни айтқа жетіп, негізгі қажеттіліктерінен тыс ең кемінде нисап мөлшеріндей дүниеге ие, бас бостандығы бар әрбір мұсылман үшін уәжіп болған садақа.Пітір садақаны Құранда айтылған жағдайы жоқ жандарға, ештеңесі жоқ міскінге, зекет жинауға тағайындалған белгілі адамдарға, қарызға батқандарға, Алла жолында қызмет етіп жүрген азаматтарға, қаржылары бітіп, жолда қалған жолаушыларға беріледі. Әке-шешесіне, ата-әжесіне, әйеліне, өзінің ұл-қыздарына, олардан туған немерелеріне садақа беру дұрыс емес. Бірақ пітір садақаны алдымен өз туыстарына, ағайындарына, көршілеріне бергені абзал. Одан артылып жатса немесе беретін жері болмаса, мешітке апарып берсе де болады. Бұл үрдіс бізде бұрыннан қалыптасқан. Мешіт оны мұқтаж жандарға үлестіреді және дін жолында пайдаланады.

Пітір садақасы кімдерге берілуі тиіс?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Сәуір болмай жауын болмас, жауын болмай тәуір болмас» дегенмен бүгінгі күнге дейін күн жылы болды. Кешелі ауа райының құбылмалығы ешкімді де таңқалдыра қоймаған болар. Кей жерлерде бірнеше жылда бір рет куә болатын қар жауса, 2-3 күннен бері жаңбыр құйып тұр. Ендігі тәуір құбылысты күтіп жүргендейміз. Көбі “бес қонақ” деп атап кеткен сәуірдің құбылысы бүгін кіргендей.Қазекем бертінге дейін көктемнің екінші айын «Көкек» деп атап келген. Алайда уақыт өте атауы «Сәуір» болып өзгерген. Ал оның қашан, қалай өзгергенін бірі білсе, бірі білмейді. Ендеше өткенге сәл шәгініс жасайық. Ежелгі жыл қайыру дәстүрі деген болған. Мәселен, қазақ ежелден көшпелі өмір салтын ұстанып, мал шаруашылығымен күн көрген халық ретінде жыл мезгілдерінің ауысатын уақытын анық біліп отыруы керек болған. Бұл малдың төлдеу кезінде күннің райы қандай болатынын дәл болжап, жас төлді аман аяқтандыру үшін де қажет еді. Осы тұрмыстық-шаруашылық қажеттілігі көшпенділерді ғасырлар жүзінде жыл мезгілін анық айыратын, ай аттарын берік орнықтырған халық етіп қалыптастырған. Бабаларымыздың жіктеп-жіліктеуінше ай аттары мына ретпен тізбектеледі: Ергеу – Нау­рыз, Көктеу – Сәуір, Мезгеу – Мамыр, Көзгеу – Маусым, Шілдеу – Шілде, Тамызық – Тамыз, Дәндеу, Мизам – Қыркүйек, Соқтау – Қазан, Күйек – Қараша, Қауыс, Ықтырғы – Желтоқсан, Ығыс – Қаңтар, Қаңтар – Ақпан.Зерттеушілер ежелгі көшпенділер жыл мезгілін, тіпті алдағы табиғи апаттар мен тосын оқиғаларды да жұлдызға қарап анықтаған деген тұжырымға келеді. Этнограф, ғалым ­Байахмет Жұмабайұлының айтуынша, қазақ халқы ежелгі жұлдыз күнтізбесі арқылы жыл басын белгілеп, жұлдыздар өзгерісіне қарай алдағы уақытты дәл анықтап отырған. Жұлдызшылар жұлдыздардың орнын өзгертуіне, қозғалыс жылдамдығының өзгерісіне, анық-өшкіндігіне және басқа да өзгерістеріне қарап жыл өзгерісін дәл болжаған екен. Қызығы сол, адам арасындағы өлім-жітім, соғысты да болжап айтқан. Сол кезеңдегі болжау үрдісін қазіргі ата-әжелеріміз айтып отырады. Қарапайым мысал, «Ай шалқасынан туыпты ғой, күн суытайын деп тұр» дегенді жиі еститінбіз. Ал «Үркер суға ерте түсті, жаз жауынды болады, құрғаққа түссе құрғақшылық болады» «Қазан айында күн күркіресе, қыс қысқа болады» немесе «Биыл Үркердің шөміші кішкене екен, жастардың өлім-жітімі көп болады-ау», «Шығыстан сары жұлдыз көтеріліпті. Не соғыс, не апаттың белгісі» деген жорамалдардың көбі дөп келіп отырған. Қазақ даласына Ислам дінінің келуімен мұсылманша ай атаулары бабаларымызға етене таныс болған. Қаңтар – Сафар, Ақпан – Рабиғул әууәл, Наурыз – Рабиғул ахир, Сәуір – Жумадил әууәл, Мамыр – Жумадил ахир, Маусым – Ражәб, Шілде – Шағбан, Тамыз – Рамазан, Қыркүйек – Шәууәл, Қазан – Зулқағда, Қараша – Зуллхижжа, Желтоқсан – Мухаррам. Бір қызығы көнекөз қариялар ай атауларын түзеген екен. Мәселен, Наурыз – Хамал, Көкек – Сәуір, Мамыр – Зауза, Маусым – Саратан, Шілде – Әсет, Тамыз – Сүмбіле, Қыркүйек – Мизам, Қазан – Ақырап, Қараша – Қауыс, Желтоқсан – Жәди, Қаңтар – Дәлу, Ақпан – Құт. Ал «Сәуір» қалай туды?Сәуір – араб тілінде «өгіз» деген мағынаны білдіреді. Жұлдыз айлары бойынша «Торпақ шоқжұлдызының» атауы болады. Бұл атау 90 жылдары қолданысқа енген. Кейін ел болып көкекті осылай атап кеткен. Осы бір өзгерістің куәсі болған белгілі журналист Марат Тоқашбай әлеуметтік желідегі парақшасында жазба қалдырыпты. Онда қазақша ай аттарында «апрель» айын «көкек» дейтінін, ал «сәуір» қайдан пайда болғанына жауап береді. Тарихы мынандай. 1990 жылы 24 апрельде арнайы заңмен Қазақстанда президенттік билік енгізілді. Тура сол күнге Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің органы «Халық кеңесі» газетінің алғашқы саны жарық көреді. Бұрын «апрель» сөзі қолданыла беретін. Компартияның қылышынан қам тамып тұрса да жаңа басылымда ай аттарының қазақша берілгенін көңілі қалап тұр еді сол кездегілердің. Алайда бір аптадай ғана бұрын Орталық Комитеттің апрель Пленумы өткен. Оны қалай жазамыз деген журналистердің ойы сан-саққа жүгіреді. «КПСС Орталық Комитетінің Көкек Пленумы» десең ыңғайсыз. Содан газеттің бас редакторы Сарбас Ақтаев оның жолын табады. «Сәуір Пленумы» дейік деп алғаш қолдана бастайды. Одан соң осы тіркестегі «сәуір» сөзі біртіндеп барша басылымдарға ауысқан екен. Одан кейін «Орталық Комитет» те, «Пленум» да жойылды. Бірақ қазақша ай аттарының ішінде көзге шыққан сүйелдей боп арабша «сәуір» сөзі қалып қойды. Жазбадағы ой да осы ай атауын түзету еді. Бұл жазба жарық көрген уақыттан бір жыл бұрын Нұртөре Жүсіп «Айды айырмаған – амалды білмейді» деген мақала жариялаған. Онда «Қазіргі қолданыста жүрген ай атауларының ішінде саяси сипатпен «еніп» кеткен бір ай бар. Ол – сәуір айы. Бұрынғы қазақ бұл айды «көкек» деп атаған. Осы көкек қалайша сәуір болды?» деген сұраққа жауап іздейді. Қош.Қазақтың «Сәуір болмай, тәуір болмайды» деген сөзі «сәуір» атауының бұрыннан барын дәлелдейді дерсіз, бәлки?! Бірақ бұл жерде «сәуір» сөзі айдың атауы ретінде емес, осы айдағы амал атауы ретінде қолданылса керек. Сол амал жақсы өтпей, кейін күн райы да тәуір болмайтынын айтқан. Ол қандай амал?Қазақта «амал» деген ұғым бар. Әр жыл мезгілінде, қала берді әр айда болатын табиғат құбылыстарын амал деп атайды. Отамалы, Бесқонақ, Сәуір амалы, Құралайдың салқыны. Осының барлығы да амалдар. Ал әрбірінде болатын құбылыс әр түрлі. Соған сай жасалатын қам-қарекет те өзгеше. Қариялар Сәуір амалы (шамамен осы айдың 20-сыншы жұлдызында басталады) кіргенде жаз бұлттарын бақылайды. Бұлт төніп, ыдырамаса, сәуірдің бұлты қалып қойғаны. Онда сәуір амалы ұзаққа созылып, 40 күнге жалғасады. Жаңбыр нөсерлеп жауып, соңы қарға ұласады. Сәуір амалы өтпей, сәурік (үйірге енді қосылған 3-4 жасар айғыр) пішуге болмайды. Аяқ астынан ауа райы бұзылып, қарлы боран болуы мүмкін. Осы жөнінде аңыз бар. Бір бай отамалы өткен соң, жаз шықты деп ойлап, қырық сәурігін түгел піштіріп тастайды. Соның артынан қарлы боран болып, қырық пішпе түгел қырылыпты. Содан бері ел ішінде осы амалды «қырық сәурік» деп атаса керек. Халқымызда бұл амалға қатысты «Сәуір болмай, сайран болмас, Сайран болмай, айран болмас», «Сәуір болса күн күркірер, Күн күркіресе көк дүркірер», «Сәуірдегі жауын – Сауып тұрған сауын», «Сәуір жақсылығына бақса алты күн, жақсылығына бақпаса алпыс күн» деген мақал-мәтел, қанатты сөздер бар. Әрі қазекем сәуір амалы кезінде соғатын көктемгі желді де «сәуір» деп атайды.Бір аймақта бұл құбылыс 17-23 сәуірде болса, басқа бір өңірде сәуірдің 8-і кіріп, 18-шығады деп болжаған. Ал батыс аймақта "бесқонақ" 13-18 сәуір аралығында болады. "Бесқонақ" келгенде күн суытып, қыс қайта басталғандай дала борап, жаңбырлатып тіпті қар да жауады. "Бесқонақ" күндері қазақ сапарға шықпаған, малды да алыс жерге жаймаған. Себебі бұл күндері ауа райын болжау қиын.«Сәуір айы – малшыға сарыуайым, Малмен бірге бағады ауа райын...» деп жырлағандай, көктемнің екінші айында күн жылына бастайды, су тасиды, мал төлдейді, құстар жылы жақтан ұшып келеді.Айнұр ӘЛИ

«Бес қонақ» басталды ма?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> ҚМДБ-ның Қызылорда облысы бойынша өкілдігінің ұйымдастыруымен «Рамазан қоржыны» акциясы кезекті 100 отбасыға қуаныш сыйлады.Нақтырақ айтар болсақ, қалалық «Құддыс ишан», «Төлен ата» және Талсуат ауылындағы «Ерназар Мақсұм» мешіттері мен Арал ауданында өткен қайырымдылық шараларында тұрмысы төмен, көп балалы жанұяларға азық-түлік қоржындары табысталды.

Қызылордада 100 отбасына «Рамазан қоржыны» берілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақ халқының ғасырлар бойы қалыптасқан салт-дәстүрі ислам дінімен астасып жатқаны ақиқат. Үлкендер айтатын ырым-тыйым, жөн-жоралғыларымызға зер салар болсақ, жас ұрпақты теріс жолдан алыс болуға шақырып, тәртіп пен тәрбиеге баулып, адами қасиеттерді бойға сіңіріп өсуге жетелейді. Ал, осындай тәрбиенің тұнық бастауынан сусындаған жас шыбық келешек жапырағы жайқалған, еңселі, саялы ағашқа айналары сөзсіз. &nbsp;Дегенмен, соңғы уақытта тұманды тұңғиықтарға тартатын, келешегі күдікті, болашағы бұлыңғыр жат ағымдардың кесірінен дәстүріміздің дінге қайшы тұстары көп айтылып жүр. Дәстүрлі дін мен салт-санамыздың ара жігі неге ажырап бара жатыр? Иә, сұрақ көп. Ізденгенге тұщымды жауап та табылады.&nbsp;Қынжылтатыны сол, жат жолда жүрген жастарымыз кері идеологияның жетегіне еріп, ата-бабамыздың қасиетті құндылығы – салт-дәстүрімізге қырын қарауы, алаңдайтын мәселе. Тек жастар емес-ау, ақылы толысқан, отбасының тірегі мен үмітіне айналған азаматтар да ата-анасына қарсы шығып, шаңырақтың шырқын бұзып, ел-жұрттан безіп жүр. Тарихшы Лев Гумилев «Бір халықты идеологиялық тұрғыда жаулап алу, қару қолданып, күш жұмсаудан арзан, әрі анағұрлым тиімді», екенін айтып кеткен. Дәл қазір болып жатқан дәуір идеологиялық күрес, саяси тактикалар дәуірі.&nbsp;Құран мұсылмандардың қасиетті кітабы, шариғаттың негізі, адамзаттың тәрбиешісі. Әлемдік зерттеушілер &nbsp;Құран ешқандай мәдениетте кездеспейтінін дәлелдеген. Қазақ халқының әдет-ғұрып, салт-дәстүрлерін зерттеуде де ең алғаш Құран негізге алынады. Құран - ол мәңгі жасайтын мұсылман халқының бәрі бірдей мойындайтын заңы, жазба мұрасы. Тәрбие мәселесінде қасиетті кітаптың алатын орны ерекше.&nbsp;Мысалы, қазақ салт-дәстүрінде жаңа туған шақалақ пен анаға көрсетілетін шариғатпен байланысты бірнеше іс жоралғылар бар. Жүкті келіншек босанғаннен кейін әбден әлсірейтіні белгілі. Тоғыз ай көтерген баласы дүниеге келгеннен кейін әйелдің әл-қуат жиып, белі бекіп кетуі үшін оған арнайы мал сойылып, қалжа беріледі. Жас еттен асып, сорпа ішкізу үшін сойылған малдың семіз, күйлі болуы керек. Өмірге келген сәбиді ғана үкілеп, мәпелей бермей, анасына да көңіл бөлуді ерекше орынға қойған. Себебі, ана денсаулығының буын-буыны босап, жаңа туылған сәбидей болып оған күтімді өте маңызды деп санаған. Пайғамбарымыз «дүниеге сәби алып келуімен сол ана, күнәсінан арылып, жаңа туылған сәбидей пәк болады», деген.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Whats_App_Image_2023_04_13_at_18_42_14_eebf107dfd.jpeg" alt="WhatsApp Image 2023-04-13 at 18.42.14.jpeg"></figure>Туылған сәби үшін ислам шариғаты бойынша «ақиқа» құрбандығы шалынады. «Ақиқа» деп әрбір нәрестенің ана құрсағында шыққан шашын, бір апта болған күні алып, сол рәсіммен кұрбандық шалынатын малды атайды. Әрбір бала ақиқасымен кепілдікте тұрады. Оны жетінші күні сойып, сәбидің есімі қойылады және шашы алынады. «Ұл балаға арнап екі қой, қыз балаға бір қой сойылады» деген. Себебі, яһудилер ұл балаға ақиқа шалып, қыз балаға шалмайтын. Сондықтан Пайғамбарымыз (ғ.с.) оларға ұқсамас үшін ұл балаға арнап екеу, кыз балаға біреу шалуды бұйырды.Әрбір ана босанғанда осындай жоралғылар қазақтың әрбір шаңырағында орындалып жатқанын көреміз. Сойылатын малдың «Бисмиллаһ» деп яғни, «Аллаһтың атымен» сойып, мойын омыртқасын бүтіндей асып, анаға жегізетін жағдайы бар. Сойылған малдың мойын омыртқасын босанған жас әйелге береді. Ол мойын омыртқаны опырмай, етін тек қолымен үзіп жеп, төрге іліп қояды. Ел ішінде жас баланың мойнының тез қатып кетуі осы омыртқамен байланысты деген сенім бар. Ал, қазақ салт-дәстүрінде бүгінге дейін, босанған аналарға мойын омыртқаны беретін үрдіс қолданылып келеді. Сонымен қатар, осы кездері орындалатын тағы бір шариғи амалдың бірі «ат қою».Пайғамбарымыз (ғ.с.): «Жаңа туған сәбиге жақсы ат қойыңдар, Аллаһ тағаланың алдында сол атымен шақырылады». «Оң құлағына азан, сол құлағына тәкбир айтылсын» деген.Қазақ ат коюда ертеде ешкімнен жаңылмай қойғанын тарих беттерінен білеміз. Ескіміз жаңарып, жыртығымызды жамап жатқан егемендігімізде осы салттардың қайта оралуы қуанарлық. Себебі, жаңа туған сәбиге имам – молдаларды шақыртып оң құлағына азан, сол құлағына тәкбир айтып атын қойып жатқан жағдайлар болып жатыр. Балаға жақсы атпен тәрбие беру ата мен ананың мойнындағы міндеті. Кім біледі, осындай рухани қазыналарымыздың пайдаланбауында болар, балаларымыз әлсіз, әртүрлі жағдайларға тез ауып кететіні осыдан шығар. Ашып айтатын болсақ, киім-кию үлгісі, жеңіл жүріс, мәнсіз әуендерді тыңдап, салт-дәстүрі мен дінін аяқ асты етіп жатқандары жетерлік. Себебі адам өзіне не керегін таппай, рухани күйреп, тұйыққа тірелгенде, оның жүйкесі сыр береді. Осы ретте киелі салтымыз бен мағыналы дәстүрлеріміз жастарымызға нұсқаушы ретінде керек. Қазақ халқының мәдениетін, мол мұрасын сақтап қалуға қатысты Мұхтар Әуезов «Тарихи тамырыңнан бас тарту, рухани дәстүрге кері қатынаста болу ұлттық мәдениет үшін қасірет. Болашаққа қадам басуға тек әлемге деген өзіндік бағдарламалық және ерекше көзқарасы бар, өткеннің мұрасымен, өзге де халықтардың тәжірибесімен байытылған мәдениеттің ғана құқы бар», -деп айтып кеткен.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Whats_App_Image_2023_04_13_at_18_42_16_1_7d700faacc.jpeg" alt="WhatsApp Image 2023-04-13 at 18.42.16 (1).jpeg"></figure>Салт-дәстүр құндылығы – мәдениеттіліктің бір өлшемі. Мәселен, ата-ана сыйлау, үлкенге құрмет, кішіге ізет дегеннің өзі қалыптасқан халықтық қағидаттар. Ал оның бастауы – иманнан дер едік. Сонымен қатар, көрімдік, кәде сұрау, сәлем беру, ат тергеу, құрдастық қалжың салт-дәстүрге жатады. Алайда &nbsp;кейінгі кезде &nbsp;ислам атын жамылған пиғылы бөлек топтар халықтың танымын жоюға талпынып жүр. Қазақтың дүниетанымын мансұқтап, салт-дәстүрді жоққа шығарып, келіннің сәлем салуын Аллаға серік қосуға балады. Алайда Құранның 2 Бұқара сүресінің 42 аятында «Қисық жолды туралықпен айырбастап алғандар деп бұйырады. Хақиқатты бұзықтыққа араластырмаңдар да сондай-ақ біле тұра шындықты жасырмаңдар, қарсы келушілерден болмаңдар. Және де аяттарымды аз ғана бағаға айырбастамаңдар (дүниелік үшін бұрмаламаңдар)» делінген. &nbsp;Жалпы қазақ халқында үлкен кісіге, ақ сақалды қарияларға, ата мен анаға иіліп сәлем етіп, есік ашу, жол беру әдептері көпшіліктің бойына сіңген ізгі, ізетті қасиеттер. Осындай ізгі қасиеттерді бабаларымыз ислам дінінің кұнды заңдылықтары екенін білді. Олар: Қасиетті Құран мен Пайғамбарымыздың хадистері. Лұқман сүресінің 14 аятында: «Адамдарды ата-аналарына жақсылық жасауға бұйырдық. Ана оны үсті-үстіне әлсірей жүріп (құрсақта) көтереді, екі жыл бойы ақ сүтімен емізеді. (Ей адамдар!) маған да, ата-аналарыңа да шүкірлік етіңдер! Түптің түбінде қайта оралатындарың – Менің алдым» деп айтылған. Аллаһ тағаланың өзі бүкіл адамзат баласын ата-аналарына құрмет, оларға жақсылық жасап қарайласқан кезде ғана бақытқа жететінін бұйырады.Егер жат ағымдар біздің салт-дәстүрімізді түбегейлі жоққа шығарғысы келсе, демек біздің мықты тұсымызда осы жерде деп түсінуге болады. Сол себепті дәстүрімізді келешек ұрпаққа дұрыс дәріптей білсек, елдегі бірлігіміз бекем, берекеміз мол боларына сенім мол.Әсел АБЗАЛ#ислам_ізгіқоғам #aqmeshit_kz

Дін мен дәстүр тұтастығы маңызды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> &nbsp;Диетолог Елена Соломатина егде жастағы адамдар үшін ең пайдалы кептрірілген жеміс түрлерін атады деп хабарлайды &nbsp;"Москва 24" арнасы.Маманның сөзінше, егде жастағылар үшін ең жақсы кептірілген жеміс өрік болып табылады."Бета-каротин көру қабілетінің қалыпты жұмыс істеуі, жаңа тіндердің өсуі үшін қажет. Ол иммундық жүйе, тері және шырышты қабаттардың жаңартады", - деп түсіндірді диетолог.Дәрігер кептірілген өрік құрамында денеден артық сұйықтықты кетіретін, жүрек бұлшықетін нығайтатын калий көп екенін атап өтті."Калий барлық қарт адамдар үшін өте қажет. Өйткені жүрек жасы ұлғайған сайын әлсірейді. Ол сонымен қатар қан қысымын төмендетеді", - деді Соломатина.Сондай-ақ кептірілген өрік ішек жұмысын жақсартатын талшықтың жақсы көзі болып табылады."Көптеген адамдар жасына қарай талшықпен қоректенбейді. Талшық - бұл қалыпты тағамдық жүйе және пайдалы микробиомаға арналған тағам. Ол жақсы ас қорыту үшін қажет. Ішек саулығы, иммундық және жүйке жүйелеріміз, мұның бәрі біздің метаболикалық процестеріміз", - деп түйіндеді сарапшы.

Дәрігер егде жастағы адамдар үшін ең пайдалы кептірілген жемістер түрін атады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Біздің денеміздің жылуын реттеуге барлық жүйе мен орган қатысады. Бауыр биохимиялық реакциялардың көмегімен қанды қыздырады. Жүрек қанды айдайды, ал қан жылуды біркелкі таратып, бүкіл денеде айналады. Сыртқы температураға қарай қан тамырлар артық жылуды денеден шығару үшін (жазда) кеңейеді немесе оны жақсырақ сақтап қалу үшін (қыста) тарылады. Бірақ бұл процесс түрлі факторлар мен ауруларға байланысты бұзылып, үнемі тоңып жүрудің себебіне айналуы мүмкін.АнемияҚанда гемоглобин деңгейі төмен болса, қан арқылы оттектің ішкі органдар мен тіндерге жетуі тежеледі. Ағза бұл жағдайды ретке келтіруге тырысады, қанағымды күшейту үшін қан тамырлар кеңейеді, яғни өздерін ыстық кездегідей ұстайды. Сәйкесінше, жылу беру күшейеді, дене қажетті "жылу" қорынан айырылып, адам тоңады.А және Е дәрумендерінің жетіспеушілігіРационда А, Е дәрумендері мен пайдалы майлардың жетіспеуі үнемі тоңып жүруге әкелуі мүмкін. Қанды жылытуға жауап беретін бауырдағы биохимиялық процестер теңгерімі бұзылады.Қалқанша без проблемасыАғзадағы энергетикалық процестерді реттеуге, энергия қорын таратуға, соның ішінде жылытуға да қалқанша без жауап береді. Оның қызметі әлсіресе, ағзадағы энергетикалық "салада" бұзылулар орын алып, сапалы жылыту мүмкін емес болады. Тоңғақ болудың гормонды себебін күні бойы аяқтың салқын болып жүруі көрсетуі мүмкін.Қан тамырлар функциясының бұзылуыСуық қол немесе аяқ – шеткі капиллярлық қанайналым бұзылуының себебі. Бұл жағдайда жылу соңғы нүктелерге, яғни аяқ-қолға жетпейді. Ол жиі вегетативтік-тамырлы дистониямен байланысты. Оған қоса, адам қатты уайымдаса немесе күйзелсе, тоңып бастайды. Байқасаңыз, қарт кісілер қабат-қабат киім киіп, тоңып жүреді: оған да жиі қан тамырлар функциясының бұзылуы себеп болады.Тамақ өте аз жеуТамақ аз жейтін адамдар күнделікті калория нормасын жинамайды. Сондықтан да олар тоңып жүреді. Ағза энергияны калориядан алады. Егер адам арық болса және оған қоса, ол аз қозғалатын болса, оның дене температурасының өзі төмен болуы әбден мүмкін.Бірақ бұл толық адамдар тоңбайды деген сөз емес. Жиналып қалған майлы қабат қанағымды тарылтады, содан соң ішкі органдар оттекпен толыққанды қамтамасыз етілмейді. Бұл кемшіліктің орнын толтыру үшін жылу басқа жаққа кетеді де, адам тоңып жүреді.ДиабетДиабет ауруы да тоңғақтықтың бір себебі бола алады. Бұл ауру кезінде зат алмасуда және жүрек-қан тамырлы жүйеде бұзылыстар пайда болады. Диабеттің бір белгісіне суық аяқ және оның сезімталдығының жоғалуы жатады.Рейно ауруыБұл ауру кезінде аяқ-қолдардың артериялық қанмен қамтамасыз етілуі бұзылады. Кішкене эмоционалды жүктеме кезінде және өте суық немесе жылы температуралар әсері кезінде мұндай адамдарда термореттеуді бұзатын тамырлы түйілу пайда болады.Қан қысымының төмен болуыҮнемі қан қысымының төмен болуы суық сезімін шақырады. Оған қан тамырлар тонусының әлсіз болуы себеп.Қалай жылдам жылынуға болады?- Жылынғанша, жаттығу жасаңыз; - Қарама-қарсы (жылы-салқын) душқа түсіңіз; - Ыстық шай немесе сорпа ішіңіз; - Рационнан кофе мен алкогольді алып тастаңыз; - Тәулігіне 2 литр су ішіңіз; - Үстіңізге қабат-қабат киім кимей-ақ қойыңыз, бастысы, аяқты жылы ұстаңыз; - Егер денсаулығыңыз көтерсе, жиі моншаға барыңыз; - Жазда таза ауада көп уақыт өткізіңіз.<a href="https://massaget.kz/layfstayl/Zdorove/77877/">massaget.kz</a>

Күн жылы болса да, тоңа бересіз бе? Оның 8 себебі бар

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Адамзат тарихының рухани серпілісмекені – Анадолы өркениеттердің қайталанбас қазыналарына толы мекен ретінде ерекшеленеді. Тамыры терең тарихымен тамсандыратын бұл өлкеде 2022 жылы 713 археологиялық іс-шара жүргізіліп, шамамен 10 500 жәдігер табылған.Жер бетіндегі ең көне қоныстардың мекені – Анадолы баға жетпес тарихи байлығымен назар аударады. Соңғы екі ғасырда Анадолыда адамзаттың мәдени мұрасын байыту мақсатында бірнеше археологиялық зерттеу жүргізілді. Жұмыс әьі жалғасып жатыр. Мұражайлық қызметте көшбасшыға айналған Түркия археологиялық зерттеулерде де көп елге үлгі. 2022 жылы жалпы саны 713 археологиялық іс-шара жүзеге асырылды. Қазба, археологиялық барлау, геофизикалық георадар және тазарту жұмыстары сияқты әртүрлі іс-шараларда үздіктер қатарындағы Түркия – археологиялық зерттеулер тұрғысынан әлемдегі ең мықты мемлекеттердің бірі.Түркия бойынша археологиялық зерттеулерТүркияда 2022 жылғы зерттеулер шеңберінде барлығы 249 археологиялық қазба жұмысын жүргізді. Оның ішінде 160 түрік ғылыми делегациясы, 32 шетелдік ғылыми делегация және 57 Музей директорлықтарының делегациясы еңбек етті. Сондай-ақ, Музей дирекцияларының басшылығымен 187 қазба, мемлекеттік инвестициялық аумақта 10 қазба және 89 бұрғылау қазбасы жүргізілді. Түркия сонымен қатар кеме апаттары мен ежелгі дәуірден қалған өнер туындыларымен теңіз археологиясының жетекші елі саналады. Мысалы, былтыр 7 теңіз қазбасы және 3 зерттеу жұмыстары жүргізілді.Түркияда жыл бойы жүргізілген қазба жұмыстарымен қатар, жер бетіндегі зерттеулер, геофизикалық георадар және тазалау жұмыстарымен елдегі жалпы археологиялық іс-шаралар саны 713-ке жетті. Жіті зерттеулер нәтижесінде мұражайларға 10500-ге жуық тарихи жәдігер табылды.Өткен жылы ең көп археологиялық зерттеулер (54 зерттеу) жүргізілген провинция – Эгей мен Жерорта теңізін байланыстыратын Мугла. Жүздеген көне қалалары мен қирандыларымен сегіз мың жылдық тарихы барын дәлелдеген Мугланы 41 археологиялық зерттеумен Эгей теңізінің інжу-маржаны Измир жалғастырды.2022 жылғы археологиялық сахнаның маңызды оқиғаларыЕжелгі Лаодикея қаласының Батыс театрында жүргізілген қалпына келтіру жұмыстары аяқталды. Денизли шекарасында орналасқан Лаодикея біздің дәуірімізге дейінгі бірінші ғасырда Анадолы географиясының ең маңызды және әйгілі қалаларының бірі болды. Лаодикея ежелгі қаласының қалпына келтірілген Батыс театрында мәдени шаралар қайта жалғасты.2023 жылға арналған дала жұмыстарын жоспарлау және бағалау жалғасуда, Түркияның тарихи байлығын болашақ ұрпаққа жеткізу үшін 2023 жылы шамамен 750 археологиялық жұмыс жоспарланып отыр.Сонымен қатар, Түркия Мәдениет және туризм министрлігі, Памуккале университеті және Денизли қалалық муниципалитетінің ынтымақтастығымен Денизлиде 1979 жылдан бері үзіліссіз жыл сайын өткізілетін Халықаралық қазба, зерттеу және археология симпозиумы өтті. Шараға көптеген отандық және шетелдік ғалымдар мен студенттер қатысты.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Denizli_Laodikeia_Antik_Kenti_Tapinak_A_3_768x431_454c001856.jpg" alt="Denizli-_Laodikeia-Antik-Kenti-Tapinak-A-3-768x431.jpg"></figure>

Түркияда 10 500 жәдігер табылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Қазгидромет» РМК-ның хабарлауынша, 9 қаңтар күні атмосфералық фронттардың өтуіне байланысты Қазақстан территориясының басым бөлігінде тұрақсыз ауа райы сақталады.&nbsp;Еліміздің оңтүстік-батысында кей жерде жауын-шашын жауады, ал қалған аймақтарда қар жауады. Тек оңтүстікте жауын-шашын жоқ, күн ашық. Кей жерде тұман сақталады, оңтүстікте және батыста - көктайғақ, Жамбыл облысында жаяу бұрқасын көтеріледі.Қызылорда, түнде Маңғыстау, Атырау облыстарында тұман түсіп, көктайғақ күтіледі. &nbsp;

9 қаңтарға арналған ауа райы болжамы

Kyzylorda-news.kz. Жаңа жыл мерекесінен кейін дәрігерлер қарбалас жұмысқа кіріседі. Себебі, &nbsp;мұздан тайып құлаған, тұмау және ЖРВИ болған, күйзелістен туған созылмалы ауруларды өршіген адамдар саны көбейеді. Бірақ адамдарға әсер ететін тағы бір мәселе бар – бұл аллергияның өршуі.Көбісі аллергия көктемде және күзде пайда болады деп қателеседі. Бірақ адамдар «Қаңтар аллергиясының» бар екенін білмейді. Осы орайда жоғары санатты аллерголог-иммунологы Оксана Шабалина аллергия туралы айтып берді.Қыста неге аллергия қозады?«Жаңа жыл мерекеі созылмалы аурулардың басталу уақыты», - дейді доктор Шабалина.Мұның бәрі қантты және зиянды тағамдарды шамадан тыс тұтынудан туындайды. Өзіңізге ләззат алудан бас тарту және бір-екі тілім мандарин, жаңа жылдық сыйлықтан бір кәмпит жеу немесе мерекелік дастарханда артық тамақтанбау өте қиын. Демалыс кезінде шамадан тыс және бақылаудың болмауы аллергияның өршуіне алып келеді.Аллергияны тудыратын тағамдар:• шарап;• ірімшік;• ысталған ет және балық тағамдары;• ашытылған қырыққабат;• майонез;• қыша;• цитрус жемістері;• шоколад;• жаңғақтар;• қызанақ;• құлпынай.Алкоголь бұл өнімдердің ішекте тез сіңуіне ықпал етеді, сондықтан аллергиялық реакция жылдам пайда болады.&nbsp;Тағы не аллергенге айналуы мүмкін?Қыста, әсіресе мерекелер алдында, аллергиялық риниттің өршуі мүмкін. Және бұл орманнан әкелінген шыршаға байланысты. Суықта ағаштар әдеттегі ортада өссе, ауаға биологиялық белсенді қосылыстарды көп шығармайды.Бірақ үйге әкелгесін, оларға жазда және көктемде жабысып қалған шаң-тозаң ұша бастайды. Ағаш үйде неғұрлым ұзақ болса, аллергендермен байланыс соғұрлым арта түседі.Шаң кенелеріҚыста үйде көп уақыт өткізіп, тазалау жұмыстарын жүргізгенде ауаға көп мөлшерде шаң көтеріледі. Шаң кенелері құрғақ және ыстық бөлмеде белсенді түрде көбейеді. Бұл реакциялардың өршуіне әкелуі мүмкін.Жаңа косметика, парфюмерия, тұрмыстық химияОтбасы немесе достары сыйға алған жаңа косметикаға немесе парфюмерияға реакциялар болуы мүмкін. Сондықтан әрқашан алдын ала сынақтан өту маңызды. Мереке алдында және келесі күндерде тұрмыстық химия заттарымен жиі және ұзақ байланыста болған кезде де реакциялар пайда болуы мүмкін.<a href="https://massaget.kz/layfstayl/Zdorove/76561/">Massaget</a>&nbsp;

Аллерголог қаңтарда неліктен аллергия қозатынын айтты

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2023 жылы ел тұрғындары 120 күн демалмақ. Бұл туралы <a href="https://www.inform.kz/kz/kazakstandyktar-biyl-120-kun-demalady_a4019151">ҚазАқпарат </a>хабарлайды.&nbsp;Жылдық күнтізбе бойынша 365 күннің 245-і жұмыс күні болып саналып отыр. Бұл 5 күндік жұмыс аптасына байланысты есептелген. Белгілі болғандай, ел тұрғындары қаңтар мен наурызда ең көп демалады ( 12 күн). Ал ақпан мен қарашада 8 күн.&nbsp;Жыл ішіндегі демалыс күндерін былай бөліп көрсетуге болады:&nbsp;• Қаңтарда Жаңа жылға 3 күн - 1, 2 және 3 қаңтар;&nbsp;• наурызда 3 күн - 21, 22 және 23 наурыз;&nbsp;• сәуір мен мамырда Қазақстан халқының бірлігі күніне 3 күн - 29, 30 сәуір және 1 мамыр, сондай-ақ Отан қорғаушылар күні мен Жеңіс күніне 4 күн - 6, 7, 8 және 9 мамыр;&nbsp;• шілдеде жұмыс күні сенбіге ауыстырылатындықтан 4 күн демалыс болады - 6, 7, 8 және 9 шілде; желтоқсанда Тәуелсіздік күніне 3 күн - 16, 17 және 18 желтоқсан. Себебі 16 сенбіге сәйкес келеді.&nbsp;• 2023 жылы Рождество мерекесіне қосымша демалыс берілмейді. Себебі діни мереке сенбіге немесе жексенбіге сәйкес келсе де, демалыс келесі күнге ауыспайды.&nbsp;• Құрбан айт 28 маусымда басталады.&nbsp; &nbsp;

2023 жылы ел тұрғындары қанша күн демалады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Қызылорда облысы бойынша департаменті облыстық білім басқармасы және оған қарасты мекемелер қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне сыртқы талдау жұмыстары басталғаны туралы хабарлайды.Талдау барысында Департаментпен білім саласындағы сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың себептері мен шарттары, ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметі, сатып алу процесі, мемлекеттік қызметтер көрсету және басқа да сыбайлас жемқорлық тәуекелдері жоғары бағыттар зерделенеді.Осыған байланысты, облыс тұрғындары тарапынан талдау жұмыстары бойынша ұсыныстар мен сыбайлас жемқорлық тәуекелдері туралы ақпарат болған жағдайда, &nbsp;taldau-kzo-2022@mail.ru электрондық поштасына және &nbsp;WhatsApp +7 707 282 21 51 жолдауға, сонымен қатар Департаменттің кезекші бөлімінің 23-06-90 нөмірі арқылы хабарласуға болатындығы жеткізіледі. &nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Керек дерек