<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Медициналық мамандықтардың ішінде жеңілі жоқ. Сол сияқты педиатордың баланың өміріндегі рөлі орасан. Ол кішкентай адамға туғаннан бастап қамқорлық жасайды. Халықтың алғысына бөленіп жүрген сондай дәрігердің бірі – Зарина Әділжанқызы.Жас маман Қазалының тумасы М.Горький атындағы №16 мектебінен түлеп ұшып, М.Оспанов атындағы медициналық университетінің емдеу ісі факультетіне түседі. Бұл жерден бала кезіндегі арманына қол жеткізіп, жалпы тәжірибелі дәрігер бойынша оқуды бітіріп шығады.&nbsp;Еңбек жолын «Болат жолы» аудандық емханасында аймақтық балалар дәрігері болып бастаған. Кейін 2013 жылы Қазалы теміржол ауруханасына аймақтық дәрігер-педиатр есебінде қабылданып, осы уақытқа дейін қызмет атқарып келеді.&nbsp;Зарина Әділжанқызы «Апаттар медицинасының теміржол госпитальдары» АҚФ Қазалы теміржол ауруханасының жалпы тәжірибиелі дәрігерлік қызмет жасаған жылдарында апатты жағдайда қажетті көмек көрсете алатын білікті маман ретінде өзін көрсете білді. Ол емдеу-диагностикалық жұмысында медицинаның соңғы жетістіктерін қолданады. Он жылдан аса уақытта баланың ағзасындағы ерекшеліктері мен ауруының клиникасын тап басып тауып, балалар және ата аналармен қарым қатынас жасай алады. Сонымен бірге балаға, медицинаға деген сүйіспеншілігінің арқасында жұмыс барысында кез келген жауапкершілікті өз мойнына алады. Әрдайым ізденіп, үйренуге қабілетті, дәрігерге сай шыдамдылықпен науқасқа жылы жүзбен барынша ем-дом көрсетеді. Оның амбулаторлы емханалық көмек бағдарламасы бойынша жасалып жатқан жұмысы өз деңгейінде жүргізілуде.&nbsp;<blockquote>«Келушілерге үлкен ілтипатпен қарайды. Ұжымда білікті мамандар қатарынан саналады. Халық арасында беделі жоғары, өте сауатты әрі жаңашыл дәрігер ретінде қабылдаймын. Жас мамандардың үйретуші ұстазы бола біледі. Өз білгенін кейінгілерге үйретуден жалықпайды. Аурухана өміріндегі әртүрлі мәдени жұмыстарға қатысып, белсене араласады», – дейді «Апаттар медицинасының теміржол госпитальдары» АҚФ Қазалы теміржол ауруханасының директоры Құбыл Ршымбетов.&nbsp;</blockquote>Жас дәрігер медицина саласында елеулі қызмет атқарып, жұмыс кезінде өзінің ұйымдастыру қабілетін, білімділігін, жұмысқа белсенділігін көрсете білді. Осыны ескерген аурухана әкімшілігі және кәсіподақ ұйымының төрағасы «Медицина қызметкерлерінің» төл мерекесінде марапатқа ұсынған. Бүгінде отбасында екі бала тәрбиелеп отырған бақытты ана.

Қазалы: Халықтың алғысына бөленген дәрігер

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Жаңақорған және Шиелі аудандарында МӘМС мәселелері бойынша халықпен кездесу өтеді.Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының мамандары аудандарда МӘМС мәселелері бойынша консультациялар өткізуді жалғастыруда. Халықпен келесі кездесулер ағымдағы жылдың 10 наурызында өтеді.Жаңақорған кентіндегі кездесу сағат 09.00-де аудандық әкімдіктің мәжіліс залында өтеді. Кездесуге Жаңақорған ауданы әкімінің орынбасары Б.Нұриинов, «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Б.Исмаханбетов, облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының міндетін атқарушы Ж.Шайымбетов, Жаңақорған аудандық ауруханасының бас дәрігері С.Усейнов қатысады.Шиелі кентіндегі сағат 11.00-де аудандық әкімдіктің мәжіліс залында өтеді. Шиелі ауданындағы кездесуге аудан әкімінің орынбасары Б.Смағұлов, «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Б.Исмаханбетов, облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының міндетін атқарушы Ж.Шайымбетов, Шиелі аудандық ауруханасы бас дәрігерінің міндетін атқарушы Г.Құрманғалиева қатысады.

МӘМС: Жаңақорған және Шиелі ауданында халықпен кездесу өтеді

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына кіруі жөнінде мемлекет басшысы алға қойған міндетті жүзеге асыруда халықтың денсаулығы ең маңызды мәселе болып табылады. Қазіргі уақытта әлеуметтік жағдай, өмір сүру ұзақтығының төмендеуі және адам экологиясының қолайсыздығы бүкіл өркениетті әлем үшін көкейтесті мәселе болып отыр. Өмір салты мен денсаулық арасындағы өзара байланыс салауатты өмір салты ұғымын құрастырады. Салауатты өмір салтын насихаттауда, салауатты өмір сүру мәдениетін қалыптастыру мәселелерін жетілдіретін, осы саладағы басымдылықтарды анықтайтын ғылым да, өскелең ұрпақты оқыту, тәрбиелеу формалары мен жаңа әдістерді ұстанатын білім де қажет.&nbsp;Салауатты өмір сүру мәдениетін қалыптастыру дегеніміз:&nbsp; І. Жеке тұлғаның өзін қоршаған жансыз және жанды табиғи ортамен жан – жақты үйлесім тауып, өз ғұмырын Отаны, елі, отбасы және өзі үшін барынша пайдалы өткізу дағдысын қалыптастыру;&nbsp; ІІ. Салауатты өмір салты – ол денсаулықтың үйлесімді дамып, сақталуы мен орнығуын қамтамасыз ету мақсатында денсаулықты нығайтуға бағытталған іс – шараларды жүргізу.&nbsp;Біздіңше, адамның әлеуметтік – психологиялық және биологиялық жақтан салауатты өмір салтын қалыптастыруға мына жағдайлар негіз бола алады:&nbsp; - белсенді қозғалыс нәтижесінде организмді шынықтыру дене тәрбиесі немесе спортпен шұғылдану;&nbsp; - физикалық еңбектің гигиеналық талаптарын жүзеге асыру;&nbsp; - жеке және әлеуметтік гигиеналық талаптарын жүзеге асыру;&nbsp; - қарым – қатынас және экологиялық мәдениетке жету;&nbsp; - дұрыс жыныстық тәрбие алу;&nbsp; - зиянды әдеттерден аулақ болу.&nbsp;Сондықтан балаларды жасынан салауатты өмір салтына қалыптастыруға күш салып, зиянды әдеттерден сақтандыруымыз керек. Денсаулық тәрбиесі – ортақ мәселе. Халық санының өсуі, оның сапасы, деннің саулығы мемлекет әл – ауқатының дамуына мұрындық болады.Қазақстан спортының алғашқы шыққан, атақты да данықты чемпиондарынан бастап қәзіргі таңдағы олимпиада чемпиондары туралы викторина сайысы оқушылардың көңілінен шығып, оқушыларымыз өз елінің патриоты екендерін сабақ барысында дәлелдеп, мүдірместен жауап беруге тырысты. Ұлттық мерекемізді насихаттау барысында «Төрт түлікке ен салу», «Арқан тарту», «Қол күрес», «Асық ату» ойын түрлерінен жарыстар ұйымдастырып, ұлттық ойын өнерімізді өзге ұлт өкілдеріне насихаттау басты міндетіміз.Бұл ұлттық ойындар фестивалінің ұйымдастырылуы, тұсауы кесілуі ұлтымыз үшін үлкен жетістік деп білеміз.&nbsp;Ұлттық теле арнада салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында өтіп жатқан жаңашыл әдістегі бағдарламалардың желісінде «Намыс дода», «Толағай» «Асық ату» атты спорттық, ұлттық ойындар сайысын сынып аралық топтық сайыс түрінде өткізу керек. Дене тәрбиесімен айналысатын адам өзін әрқашан сергек сезінеді. Ал сергек адамның өмірге көзқарасы ерекше.Спорт қайратты қажет етіп, өмірге құштарлықты арттырады.&nbsp;Жоғарыда аталған ұлттық спорттық ойындардың өтілу нәтижесінде:&nbsp; - Салт - дәстүрді құрметтеуі;&nbsp; - Ұйымшылдығы,ізденімпаздығы;&nbsp; - Намысқойлығы;&nbsp; - Жүйке жүйесінің шынығуы;&nbsp; - Ойлау қабілетінің дамуы;&nbsp; - Білім алуға құштарлығы;Қорыта айтқанда, алдымен жеке тұлғаның әлеуметтік құзыреттілігін дамытуды керек. &nbsp; &nbsp; &nbsp;Сәбит Тайжанов, Қызылорда жоғары көпсалалы колледжі оқытушысы &nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/31dcfcba_a092_4f69_b7cc_05bf391c3fef_821e6598cf.jpg" alt="31dcfcba-a092-4f69-b7cc-05bf391c3fef.jpg"></figure>

Сәбит Тайжанов: Денсаулық тәрбиесі – ортақ мәселе

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/">Kyzylorda-news.kz</a>. 1881 жылы англиялық дәрігер Джеймс Бланделл ауырлық күші арқылы қан құятын жабдық ойлап тауып, әйелге жәрдемдеседі. Осылайша тарихтағы алғашқы қан құю процесі сәтті орындалып шыққан. Бұл технология адамзат үшін денсаулық сақтау саласында ұлы төңкеріс тудырды.Қан адам ағзасының маңызды компоненті. Түрлі жағдайда көп қан жоғалту – адам өмірі үшін қауіпті. Осындай сәтте тіршілік нәріне бір тамшы қанымен өмір сыйлаушы донорлар көмекке келеді. Статистикаға сүйенсек, жыл сайын 200 мыңнан астам қазақстандық қан тапсырады екен. Соның ішінде 18 мыңға жуығы үш және одан да көп рет қан тапсырушылар қатарында.Мұндай жұмыс миллиондаған адамның өмірін құтқарумен қатар көптеген науқастың өмір сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Сол себепті өтеусіз донорлар мен еріктілер, түрлі ұйымдар ел ішінде донорлықтың дамуына ерекше үлес қосып жатқанын мойындауымыз керек.Донор болу – өзгеге өмір сыйлау бақыты. Ауыр хәлде азаптанып, жаны қиналғанға қол ұшын созу арқылы әрі қарай өмір сүруге мүмкіндік беруден артық қуаныш бар ма?! Донор болудың өзге де пайдасы жоқ емес. Адам денесінде 5 литр қан бар болса, соның 500 миллиграмын алғанда, ол сол көрсеткішке азаяды. Берілген қанды қалпына келтірмегенмен, жаңа жасушалар пайда болып, қайтадан толығады, яғни адам ағзасы өздігінен жаңарады. Дәрігер-трансфузиолог Гүлнәр Әлібекқызы «Орталықта күніне шамамен 30-40 адам қан тапсырады. Жасы 18-ден асқан әрбір азамат алдын-ала тексеруден өткеннен кейін донор бола алады. Ал қан тапсыру үшін алдымен дәрігердің қарауынан өтуі тиіс. Себебі оның денсаулығы жақсы болуы шарт. Ешқандай диспансерлік есепте тұрмайтын, созылмалы аурулары жоқ азамат қана донор болып қан тапсыра алады. Бұдан басқа қан тапсырар алдында да бірқатар дайындық бар. Бір күн бұрын майлы тамақ жемеу, соңғы екі күн ішінде ішімдік ішпеу, түнде жақсы тынығып ұйықтап келу қажет. Әрбір донордан 450 мл көлемінде қан алынады», – дейді маман.Облыстық «Жастар ресурстық орталығының» жанынан құрылған «Волонтерлар фронт офисінің» еріктілері облыстық қан орталығына барып, донор болуда. Дәрігерлердің сөзінше, қан тапсырушылар қатары әдеттегіге қарағанда 2-3 есе артқан. Тиісінше медицина ұйымдары уақытылы қан компонентерімен қамтамасыз етілуде.

Қызылордалық жастар донор болуда белсенді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2022 жылы қызылордалықтарға көрсетілген медициналық қызметтердің сапасы мен көлемі бойынша 113 мыңнан аса ақау анықталды.Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының сарапшылары мемлекет тегін медициналық көмектің кепілді берілген көлемі (ТМККК) шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) пакеті бойынша жеткізушілер көрсеткен қызметтердің сапасы мен көлеміне мониторинг жүргізуді жалғастыруда.2022 жылдың 12 айында халыққа медициналық көмек көрсету кезінде &nbsp; &nbsp;113 683 түрлі кемшілік анықталды, медициналық ұйымдарға салынған айыппұл сомасы 1 млрд. 80 млн теңгеден асты.<blockquote>«ТМККК және МӘМС пакеттері бойынша Қор жеткізушілері халыққа көрсеткен медициналық қызметтер үшін ақы төлеу осы қызметтердің сапасы мен көлеміне мониторинг жүргізілгеннен кейін ғана жүргізілетінін атап өткен жөн. Іс жүзінде көрсетілген және медициналық көмек көрсету стандарттары мен ережелерін, сондай-ақ клиникалық хаттамалардың ұсынымдарын сақтай отырып, құжатпен расталған қызметтерге ақы төленеді», - деп атап өтті Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов.</blockquote>Қор филиалының директоры түсіндіргендей, анықталған кемшіліктің ең көп саны жан басына шаққандағы нормативке кірмейтін, әрбір қызмет жеке төленетін консультациялық-диагностикалық қызметтерді көрсетумен байланысты. Жалпы құны 171,1 млн теңге болатын 68 861 осындай ақаулар тіркелді. Сондай-ақ, амбулаториялық-емханалық көмек көрсету кезінде 8 716 ақау, тәулік бойы жұмыс істейтін көп бейінді стационарларда медициналық көмек көрсету кезінде 7 376 кемшіліктер анықталды.Егер сізде сапалы медициналық қызметтерді алуға қатысты сұрақтар туындаса, онда өз емханаңыздың Пациентті қолдау қызметіне хабарласуыңыз қажет. Егер мәселені сол жерде шешу мүмкін болмаса, онда Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына өзіңізге ыңғайлы тәсілмен өтініш беріңіз: fms.kz ресми сайты, 1406 байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы және Telegram-дағы SaqtandyryBot.

Медицина: Қызылордада былтыр 113 мыңнан аса ақау анықталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Өткен жылы Қазақстанда өздерін тым толық деп санайтын ұлдар мен қыздардың үлесі артқан. 2018 жылы ұлдардың тек 8,8% және 11-15 жас аралығындағы қыздардың 12,9% өздерін тым толық деп санаған болса, 2022 жылғы зерттеу көрсеткендей, қазір ұлдардың 14,3% және қыздардың 18,8% өздерін салмағы тым жоғарылар қатарына жатқызады. Бұл – ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы дайындаған «Қазақстан оқушыларының өмір салты факторлары, олардың физикалық, психикалық денсаулығы мен әл-ауқаты» ұлттық есебінің деректері, деп хабарлайды <a href="https://www.inform.kz/kz/hhi-gasyrdyn-zhahandyk-problemasy-kazakstandyktardyn-20-astamy-semizdikke-shaldykkan_a4042618">ҚазАқпарат</a>.Семіздік жыл сайын «жасарып» келедіҚоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының мәліметінше, қазақстандықтардың 20% астамы семіздікке шалдыққан.<blockquote>«ҚР ДСМ статистикалық деректері бойынша 2021 жылдың басында 0-17 жас аралығындағы 6 491 бала семіздікпен диспансерлік есепте тұрды. 40 пен 60 жас аралығындағы ересектер семіздікке жиі ұшырайды. Өйткені зат алмасу процестері баяулайды, физикалық белсенділік төмендейді және тамақтану әдеттерін өзгерту қиын. Семіздік жылдан-жылға «жасарып» келеді: жас балалар 40 жыл бұрынғы кезбен салыстырғанда 10 есе жиі зардап шегуде», - деп атап өтеді Ұлттық денсаулық сақтау орталығынан.</blockquote>Оған қоса, артық салмақ өмір сүру ұзақтығын орта есеппен 7 жылға қысқартатыны да дәлелденді. Балалар семіздігі – семіздіктің, ерте өлімнің және ересек жастағы мүгедектіктің жоғары ықтималдығын тудыратын фактор. Сондай-ақ семіздік көптеген аурудың, соның ішінде қатерлі ісік, жүрек-қан тамырлары аурулары, 2-типті қант диабеті және созылмалы респираторлық аурулар қаупін арттырады, бұл кейінірек мүгедектікке немесе өлімге әкелуі мүмкін.Балалар семіздігі көптеген ауруларды асқындырады және қант диабеті, жүрек-қан тамырлары сырқатының ерте дамуын, сондай-ақ ұйқы кезіндегі апноэ, психологиялық күйзеліс, инсулинге төзімділік қаупін арттырады. Сонымен қатар ентікпе, тірек-қимыл жүйесінің бұзылуы, кейбір онкологиялық аурулар туындауы ықтимал.Тамақтану мәдениетінің бұзылуыҚоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының сарапшылары атап өткендей, семіздіктің басты себебі тамақтану әдеттерінде жатыр – фаст-фудқа деген құштарлық, жартылай фабрикаттар, өнеркәсіптік тұздықтардың басым болуы, қазіргі өмір салтының ерекшеліктері, жылдам тағамдар, құрамында қант мөлшері жоғары сусындар, оған қоса смартфондар, теледидар, планшет тамақтану кезінде көп алаңдатады. Көптеген отбасында толық түскі және кешкі ас дайындауға уақыт болмайды. Одан тапсырыспен үйге тамақ алдыру оңай және жылдам.<blockquote>«Ересектерде де, балаларда да семіздіктің жалпы себебі – шектен тыс тамақтану. Шамадан тыс тамақтанудың да көптеген себептері бар, бұл жалғыздық, мазасыздық, сағыныш сияқты психоэмоционалды факторлар. Бұл жағдайда тамақ жағымды эмоциялардың орнын басады. Тамақтану мәдениетіндегі үлкен қателік – балалардың таңғы астан бас тартуы, бұл да түрлі себептерден туындауы мүмкін: кешкі асты тойып ішу, отбасында күнделікті таңғы ас ішу әдетінің болмауы және т.б. Оған қоса, балалар белсенді ойындарға қарағанда гаджеттерді жақсы көреді. Ата-аналардың жартысынан көбі артық салмағы бар немесе семіздікке шалдыққан баласының дене бітімін қалыпты деп санайды. Алайда, үлкендер байқағысы келмейтін нәрсе құрдастарының көзіне түседі. Толық балалар көбінесе буллингтің құрбаны болады, сондықтан олар тұйықталып, одан сайын стреске түседі», - деп түсіндірді орталықтың жұқпалы емес аурулардың алдын алу бөлімінің басшысы Наталья Сүлейменова.</blockquote>Ұйқының болмауы және созылмалы ұйқысыздық ағзаға ауыр стресс болады, өйткені ол биохимиялық процестерді айтарлықтай нашарлатады. Энергияның жетіспеушілігін толтыруға тырысу үшін адамдар көбінесе кофені ғана емес, жалпы тағамды да тұтынады, бұл салмақ қосуға әкеледі. Тамақтанудың мәдени ерекшеліктері де маңызды рөл атқарады – майлы тағамдар, ұн өнімдерін көбірек жеп, көкөніс пен жемістерді аз тұтыну.Зиянды өнімдер жарнамасының тамақтануға ықпалы қандай?2018 жылы Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы теледидардағы азық-түлік жарнамасына жүргізген зерттеуі халықтың, әсіресе балалар мен жастардың теледидардағы зиянды азық-түлік жарнамасының күшті ықпалына ұшырайтынын көрсетті. Азық-түлік пен сусындарды жарнамалау ұлттық телеарналардағы барлық жарнамалардың үштен бірін құраған – 32,8%. ДДҰ ұсынымдарына сәйкес, құрамында майы, қант немесе тұзы көп тағамдарды жарнамалау бойынша шектеу шаралары болса, жарнамаланатын тамақ пен сусындардың 72,3% тыйым салынатын еді.Сонымен қатар қантты сусындар, соның ішінде кола, лимонад және басқалары ең жиі жарнамаланады (22%). Содан кейін шоколад, кондитерлік өнімдер және энергетикалық батончиктер теледидардағы азық-түлік жарнамасының 17,1% құрайды. Орташа алғанда, қазақстандық балалар бір сағатта тамақ өнімдеріне арналған 9,1 телевизиялық жарнаманы көреді, оның ішінде қант, май және/немесе тұзы жоғары тағамдар мен сусындар туралы 6,6 жарнама бар.Қазақстанда балалардағы семіздіктің таралуы бойынша ДДҰ (COSI, WHO Childhood obesity Surveillance Initiative, 2016 жыл) зерттеу нәтижелері ана сүтін ембеген немесе оны сирек қабылдаған балалардың кішкентай кезінде семіздік қаупі жоғары болатынын көрсетеді.Семіздікпен қалай күресуге боладыҰлттық денсаулық сақтау орталығының мамандары тамақтануды бақылауды, алкогольді шектеуді, физикалық белсенділікті арттыруды, режимді қалыпқа келтіруді және психоэмоционалды жағдайды жақсартуды ұсынады.<blockquote>«Семіздіктің кез келген түрі қандай да бір жолмен тағамдық факторға негізделгенін ескере отырып, тұтынылатын тағамның сапасы мен мөлшеріне назар аудару керек. Әйтпесе, артық салмақпен күрес туралы айту мүмкін емес. Бұл ретте ораза ұстау, әсіресе судан бас тарту пайдасыз және зиянды болуы мүмкін. Аралық ми бөлігіндегі белгілі бір аштық нүктелерінің тітіркенуі адамның шамадан тыс көп тамақ жеуіне әкеп соғады. Дене алынған тағамды болашақта пайдалану үшін май түрінде сақтайды және кері әсер пайда болады. Тәулігіне килокалория мөлшері нормадан аспайтынына көз жеткізу керек, бұл әйелдерде дене салмағының 1 келісіне – 22 ккал, ал ерлерде 22,4 килокалорияны құрайды. Сонымен қатар күнделікті диетаны 100 ккал-ға азайту күнделікті массаның 11 грамға төмендеуіне ықпал етеді. Бұл біреуге аз болып көрінуі мүмкін, бірақ 3 айда бұл көрсеткіш шамамен 1 кг болады. Ақуыздың, дәрумендердің, микроэлементтердің оңтайлы мөлшерімен қамтамасыз етіп, жеңіл, сіңімді көмірсулар, майларды шектеу керек. Ас тұзына да тыйым салу керек. Біріншіден, бұл дәм мен тәбетті арттырады, екіншіден, ағзадағы суды ұстап тұрады», - деп түсіндірді сарапшы Наталья Сүлейменова.</blockquote>Оның айтуынша, алкогольді шамадан тыс тұтыну семіздікпен тығыз байланысты. Біріншіден, алкоголь тәбетті арттырады, адам көп тамақ жейді. Екіншіден, ол аралық ми бөлігіндегі қанықтыру орталығының сезімталдығын төмендетеді. Этил спиртінің өзі – жоғары энергиялы және жоғары калориялы өнім.<blockquote>«Ағзаға түсетін және тұтынылатын килокалориялардың санын теңестіру үшін олардың түсуін азайту немесе тұтынуды арттыру қажет. Мәселен, физикалық белсенділік арқылы көбірек шығара аласыз. Әрине, шаршататын спорттық жаттығуларды бәрі бірдей жасай алмайды. Бірақ жүгіру, велосипед тебу, спорттық ойындармен көпшілік айналыса алады. Әрине, ең оңтайлы алдын-алу құралы – жүзу. Жүзу қимылдары калориялардың көптеп жағылуына ықпал етеді. Суда дене салмағы азаяды. Дене сумен байланыста болғанда жылу қайтарымы артады, бұл да майдың ыдырауына ықпал етеді», - деп кеңес береді Наталья Сүлейменова.</blockquote>Ұйқының бұзылуы, жағымсыз эмоциялар мен жиі стрестер тәбетті арттыратын және тамақтануды ынталандыратын белгілі бір биологиялық белсенді заттардың бөлінуіне ықпал етуі мүмкін.<blockquote>«2-типті қант диабеті, қалқанша безінің жеткіліксіздігі, гастроэнтероколиттер сында салмақ қосу тұрғысынан қауіпті кез келген нәрсе уақытылы және тиісті емдеуді қажет етеді. Осы профилактикалық шаралардың барлығын орындау белгілі бір ережелерді, әдістерді және тіпті шектеулерді сақтауды талап етеді. Мұнда білікті көмек, ұсыныстар, эндокринолог, диетолог, физиотерапия дәрігері, реабилитологтың бақылауы қажет», - деп толықтырды сарапшы.</blockquote>

Қазақстандықтардың 20 пайыздан астамы семіздікке шалдыққан

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Кез келген пластикалық операциялардың: ісіну, көгеру, қабыну, инфекция секілді асқынулары болуы мүмкін. Алайда кейбір ота түрлерінің соңы мүгедектікке немесе тіпті өлімге әкеліп соғуы мүмкін. Бұл туралы медицина ғылымдарының кандидаты, пластикалық хирург Андрей Копасов айтып берді деп хабарлайды <a href="https://stan.kz/dariger-en-kauipti-plastikalik-operaciyalardin-turlerin-378556/">Stan.kz</a>.Дәрігердің айтуынша, қауіпті операцияларға липосакция, блефаропластика, бетті тарттыру және абдоминопластика жатады. Липосакция пластикалық хирургиядағы ең қауіпті операция болып саналады, өйткені араласу кезінде үлкен травматикалық қатпар пайда болады, дейді маман.<blockquote>"Дене мұндай араласуды күйік беті ретінде қабылдайды. Осындай ауыр жарақат кезінде адам гиповолемиялық шок алуы ықтимал, оның соңы өлімге әкеліп соғуы да ғажап емес. Сондықтан операцияның өз шектеулері бар - үш литрден артық емес майды кетірген жөн. Егер көбірек кетірсе, тәуекелдер бірнеше есе артады. Сонымен қатар, хирург ішкі органдардың перфорациясын болдырмау үшін канюлямен мұқият жұмыс істеуі маңызды", - дейді дәрігер.</blockquote>Сақтықпен жасалуы керек тағы бір операция - бұл блефаропластика, оны көпшілігі қарапайым және ең жарақатсыз деп санайды.<blockquote>"Иә, операция өте жылдам және өте күрделі емес, бірақ негізгі қауіп 1-3 күннен кейін пайда болады. Мысалы, егер сіз төменгі қабақтың трансконъюнктивальды блефаропластикасын жасасаңыз немесе жай ғана "көз астындағы қапшықтарды" алып тастасаңыз, операциядан кейінгі кезеңде қан кету мүмкін. Сондықтан қан көз ұясына еніп, көру нервін қысады, бұл көру қабілетінің толық жоғалуына әкелуі мүмкін", - деп түсіндіреді маман.</blockquote>Блефаропластикадан кейінгі жағымсыз салдарды болдырмау үшін хирург гемостазды мұқият орындауы керек, операциядан кейінгі алғашқы бес күнде науқасты бақылап, асқынулардың алғашқы белгілері байқалған сәтте науқасты дереу ауруханаға жатқызу керек.Пластикалық хирург пластикалық ота жасамас бұрын алдын ала тексерулерді елеусіз қалдырмауды, өз денсаулығының жай-күйі туралы дәрігерлерден еш мәліметтерді жасырмауды және операциядан кейін хирургтың барлық ұсыныстарын қатаң сақтауды ұсынады. Сонда ғана асқынулардың пайда болу қаупі аз болады, дейді маман.

Дәрігер ең қауіпті пластикалық операциялардың түрлерін атады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp;Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырудың артықшылықтары қандай, дәрігердің жолдамасынсыз МРТ тексеруден өтуге болады ма, БЖТ қалай төлеуге болады? Осы және басқа да сауалдармен Сырдария ауданының тұрғындары Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының өкілдерімен кездесу барысында жүгінді.Филиал директоры Бақыт Исмаханбетовтың басшылығымен Қор мамандары аудан орталығынан шалғай орналасқан Айдарлы, Жетікөл, Амангелді, Бесарық, Қоғалыкөл елді мекендерге барды.Кездесу барысында тұрғындар тарапынан бірқатар сұрақтар қойылды. Мысалы, жыл сайын МӘМС-ға аударымдар мен жарналардың мөлшерлемелері қандай негізде көтеріледі? Қор филиалы директорының айтуынша, жыл сайынғы төлемдер сомасы «Республикалық бюджет туралы» Заңға сәйкес ең төменгі жалақының бекітілген деңгейіне байланысты өзгеріп отырады. 2023 жылы ЕТЖ мөлшері 60 мыңнан 70 мың теңгеге көтерілді. Тиісінше, дербес төлеуші МӘМС-ға ай сайын 3 500 теңге аударады (1 ЕТЖ-нің 5%).Тағы бір сұрақ: жергілікті дәрігердің жолдамасынсыз басқа медициналық ұйымдардың тар мамандарына жүгінуге бола ма, сонымен қатар КТ, МРТ тексерулерінен қалай өтуге болады? Бақыт Исмаханбетовтың айтуынша, егер емхана қажетті медициналық қызметті көрсете алмаса, сіз медициналық сақтандыру қорын жеткізушілер арасынан басқа медициналық ұйымды таңдауға құқылысыз. Аймақта олардың саны 100-ден асады (fms.kz сайтында – Емхананы таңдау таңдаңыз). Ең бастысы - жергілікті дәрігердің негізделген жолдамасы болуы керек.Сондай-ақ, ауыл тұрғындарының көпшілігі бірыңғай жиынтық төлемнің артықшылықтарына қызығушылық танытты. Қор спикері ауыл тұрғындарына БЖТ төлеу тиімді екенін атап өтті. Бірыңғай жиынтық төлем бір айлық есептік көрсеткіш көлемін құрайды. Осы жылы елімізде АЕК мөлшері – 3 450 теңге. Осыған орай, республикалық және облыстық маңызы бар қала тұрғындары ай сайын 3 450 теңгеден, ал басқа елді мекендердің азаматтары 1 725 теңге, яғни 0,5 АЕК. Жалпы БЖТ-ға мыналар кіреді: 10% – жеке табыс салығы; 20% – әлеуметтік аударымдар; 30% – міндетті зейнетақы жарналары; 40% – міндетті медициналық сақтандыруға аударымдар. МӘМС жүйесінде «Сақтандырылған» болу үшін 3 ай қатарынан БЖТ төлем болу керек. Төлем 3 ай енгізілгеннен кейін ғана мәртебе беріледі.Кездесуді қорытындылай келе, облыстық филиалдың директоры Бақыт Исмаханбетов Сырдария ауданында 18 090 тұрғынның 5 271-і сақтандырылмағанын хабарлады. Бұл аудан халқының жалпы санының 28,2% құрайды. МӘМС жүйесінде медициналық қызметтердің толық көлемін алу үшін үнемі «сақтандырылған» мәртебесінде болу қажет.

Медициналық сақтандыру қорының өкілдері шалғай ауылдағы тұрғындармен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; 2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры стоматологиялық қызмет көрсету үшін стоматологиялық клиникалармен тікелей келісімшарттар жасай бастады. Бұрын шарт &nbsp;емханалар арқылы жасалып келді. Бұл пациенттерге әсер ете ме, Қормен жұмыс жасайтын клиникаларды қалай табуға болады, тісті емдеуге жолдама керек пе – осы және өзге де өзекті сұрақтарға "ӘМСҚ" КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының директоры Бақыт Исмаханбетов жауап берді.Биыл МӘМС есебінен стоматологиялық қызмет көрсету бойынша не өзгерді?&nbsp;Стоматологиялық көмек көрсету процесінде еш өзгеріс жоқ, пациенттер &nbsp; бұрынғыдай медициналық көмек алады. Тек келісімшартқа отыру әдісі яғни шарт жасасу жағы өзгерді. Бұған дейін стоматологиялық клиникалар өзара шартқа отыру арқылы қосалқы мердігер ретінде медициналық қызмет көрсетсе, 1 қаңтардан бастап Қор көрсетілген қызметтер көлемін бақылап, сапасына мониторинг жасау үшін &nbsp;тікелей осы клиникалармен шартқа отырды. &nbsp; Демек енді стоматологиялық клиникалар өздерінің қанша қызмет көрсеткенін және Қормен келісімшарт бойынша қанша қызмет көрсететінін өз бетінше қадағалап отыру керек. Бұрын бұнымен артылған жүктемеге қарамастан пациенттің тіркелген емханасы айналысып келді. Салдарынан пациент алмаған медициналық қызметті алды деп жазатын жағдайлар кездеседі. Қор &nbsp;сарапшылары бұны мониторинг жасаған кезде медициналық құжаттардан анықтады.Қазір стоматологиялық көмекті кімдер ала алады?&nbsp;&nbsp;МӘМС жүйесіндегі немесе ТМККК шеңберіндегі стоматологиялық қызметтер барлығына емес, халықтың жекелеген әлеуметтік осал санаттарына ғана қолжетімді. Мысалы, жоспарлы стоматологиялық көмекті тек балалар мен жүкті әйелдер ғана ала алады. Қатты ауырсыну кезінде азаматтардың 10 санаты, оның ішінде балалар мен жүкті әйелдер, зейнеткерлер, мүгедектігі бар адамдар және оларға күтім жасайтын жұмыс істемейтін адамдар, оның ішінде мүгедектігі бар немесе бірінші топтағы мүгедектігі бар балалар, әлеуметтік маңызы бар және жұқпалы аурулары бар пациенттер, көп балалы аналар, атаулы әлеуметтік көмек алушылар және басқалар шұғыл көмек ала алады. &nbsp;&nbsp;Стоматологиялық қызметтерді алу кезінде белгілі бір медициналық ұйымға тіркелу маңызды ма және стоматологиялық клиникалар "өз" емханаларына тіркелуді талап ете ала ма? &nbsp;Жоқ, талап ете алмайды. Қазір біз әлеуметтік желілерде стоматологиялық клиникалардың хабарламаларын көріп отырмыз. Олардың айтуынша, Қор &nbsp;қаржыландыруды қысқартып, қызметтер шектеулі мөлшерде немесе стоматологиялық клиникада тек белгілі бір емханаға тіркелген азаматтардың санатына ғана көрсетілетін болады. Әйтпесе ақылы негізде көмек алу ұсынылады. &nbsp;Бұл ақпарат шындыққа жанаспайтынын айту керек.Бізге осы мәселе бойынша көптеген шағым келіп түсті. Қор оларды қарап, &nbsp;пациенттердің құқығын қорғау бойынша тиісті шаралар қабылдайды. &nbsp;Стоматологиялық қызметтерді алу үшін емханадан жолдама алу керек пе?Емханадан жолдама керек емес. Ең бастысы, пациент МӘМС немесе ТМККК аясында стоматологиялық көмек алушылардың санаттарының біріне кіруі керек және медициналық көрсеткіштері болуы тиіс. &nbsp;&nbsp;МӘМС есебінен стоматологиялық қызметтерді алу үшін сақтандыру мәртебесі қажет пе?Егер медициналық қызмет МӘМС тізіміне кірсе, мысалы жоспарлы медкөмек алу үшін сақтандыру мәртебесі міндетті түрде керек. Егер қызмет ТМККК тізімінде болса, мысалы, қатты ауырсыну болса, онда мәртебе қажет емес және медициналық қызмет тегін көрсетіледі. Пациенттер барлық медициналық қызмет түрлерін тек медициналық көрсеткіштер бойынша ғана ала алады. &nbsp;Сондай-ақ, жоспарлы стоматологиялық көмек алушылар балалар мен жүкті әйелдер екенін атап өткен жөн. Балалар – мемлекет жарна төлейтін азаматтардың бірінші жеңілдік санаты. &nbsp;Сонымен бірге жұмыс істемейтін жүкті әйелдер де жеңілдік санатына кіреді. &nbsp;МӘМС есебінен қандай стоматологиялық қызметтерді алуға болады?Негізі көрсетілетін медициналық қызметтердің тізбесі ауқымды. Кәсіби тілмен айтқанда, стоматологиялық клиникалар амбулаториялық деңгейде консультациялық-диагностикалық қызметтер мен манипуляциялар ұсынады. Мұнда пломбалау, тісті жұлу және жансыздандыру қызметтерін алуға болады. &nbsp; Сондай-ақ МӘМС аясында жақ-бет аймағының туа біткен патологиясы бар балаларға амбулаториялық деңгейде ортодонтиялық пластина орнатылады.Егер пациенттердің стационарлық жағдайда стоматологиялық көмек алуға көрсеткіштері болса, онда ол ауруларды диагностикалау және емдеу хаттамаларына және Қазақстан Республикасында стоматологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартына сәйкес көрсетілетін болады (Ескерту: ҚР ДСМ 2016 жылғы 12 желтоқсандағы No 1053 бұйрығы).&nbsp; &nbsp; Стоматологиялық клиниканы өздігінен таңдауға бола &nbsp;ма?Иә, болады. Тек бұл клиника Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының жеткізушісі болып табылатындығын анықтаған жөн. Жеткізушілердің тізімін fms.kz ресми сайтынан көруге болады немесе клиниканың өзінен сұрау керек. &nbsp;Қазір емханаларда стоматологиялық көмек қарастырылған ба және оған кім жүгіне алады?Тиісті жабдықтары мен мамандары бар емханаларда стоматологиялық көмек алуға болады. Мұнда тек осы емханаға тіркелген азаматтар ғана емес, басқа жерде тіркелген азаматтар да көмек ала алады. Ол үшін тіркеу бөлімі арқылы қабылдауға жазылу керек.Егер пациентке МӘМС есебінен стоматологиялық қызмет көрсетуден бас тартса немесе толық көлемде медициналық көмек көрсетілмесе не істеу керек? &nbsp;Бұл жағдайда сіз осы клиниканың пациенттерді қолдау қызметіне хабарласуыңыз керек немесе Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы немесе 1406 &nbsp;нөмірі арқылы Медициналық сақтандыру қорына хабарласуыңыз керек. &nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Stomatologiya_2023_kaz_4d88239ec1.jpg" alt="Стоматология 2023 каз.jpg"></figure>

2023 жылы МӘМС есебінен стоматологиялық көмекті қалай алуға болады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қанша жеке кәсіпкер міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына төлем жасайды? Олар өз қызметкерлері үшін қандай көлемде аударым жасайды және жеңілдік санатына кіретін жұмыскерлер үшін төлем жасай ма? Осы және басқа да сұрақтарға «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КЕАҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының бас сарапшысы Айгүл Аханова жауап берді.- Жеке кәсіпкерлер міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға өз пайдасы &nbsp;үшін қанша төлем жасайды?- Жеке кәсіпкерлер мен жеке практикамен айналысатын азаматтар басқа да әлеуметтік аударымдармен қатар міндетті медициналық сақтандыруға белгіленген жарналарды төлейді.2023 жылы осы санаттағы төлеушілер үшін жарналардың мөлшері ЕТЖ-ның 1,4 еселенген мөлшерінің 5%-ын немесе ай сайын 4 900 теңгені құрады. (70 000*1,4)*5% = 4 900 теңге.- Қалай төлейді?- Жеке кәсіпкер ретінде өзі үшін МӘМС төлемін екінші деңгейдегі банктің кез келген бөлімшесі арқылы, оның ішінде мобильді қосымшалар арқылы, сондай-ақ "Қазпошта" АҚ, Касса 24 және Qiwi әмиян өзіне-өзі қызмет көрсету терминалдары арқылы аударуға болады. Төлем коды (ТК) – 122.&nbsp;Сіз ай сайын да, ұзақ мерзімге де алдын ала төлем жасай аласыз. 2-3 жұмыс күні ішінде қаражаттың қайтарылуын міндетті түрде тексеріңіз. Егер ЖСН немесе аты-жөні, төлем сомасы дұрыс көрсетілмеген болса немесе 10 ЕТЖ-дан асатын аударым базасы асып кетсе, жарналар қайтарылуы мүмкін.- Жеке кәсіпкерлер ретінде жұмыс берушілер медициналық сақтандыруға қанша төлейді?- Егер жеке кәсіпкердің жалдамалы қызметкерлері болса, онда олар жұмыс беруші ретінде төлемдер бойынша жауапты болады.&nbsp; Аударымдар (жұмыс берүші қаражаты есебінен) – қызметкерлердің жалақысының 3% мөлшерінде, бірақ 21 000 теңгеден аспайды. Жарналар (қызметкердің жалақысынан ұстап қалу) - қызметкерлердің жалақысынан 2% мөлшерінде, бірақ 14 000 теңгеден аспайды.- Қалай төлем жасауға болады?- Жеке кәсіпкер қызметкерлері үшін МӘМС төлемін банктің кез келген бөлімшесі, оның ішінде мобильді қосымшалар және «Қазпошта» АҚ арқылы аударуға болады. Төлем коды (ТК): 121.- Егер жеке кәсіпкер жеңілдік санатына кіретін болса, МӘМС үшін ақы төлеу қажет пе?- Жеке кәсіпкер өзі немесе оның жалдамалы қызметкерлері келесі санаттарда болған жағдайда жарналар мен аударымдарды төлемейді:- балалар (18 жасқа дейінгі); - зейнетақы төлемдерін алушылар, оның ішінде Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері; - «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын «Батыр Ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған көп балалы аналар; - мүгедектер; - орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беру, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында білім алатын адамдар.- Декреттік демалыстағы әйел жеке кәсіпкер болса, МӘМС үшін төлем жасауы керек пе?- Егер әйел жеке кәсіпкер болса, онда ол өзі үшін 4 900 теңге мөлшерінде белгіленген жарнаны төлейді.Бұл санаттағы әйелдер жеңілдік санатына кәсіпкерлік немесе еңбек қызметін жүзеге асырмайтын, табысы жоқ кезде кіреді.&nbsp; Егер жеке кәсіпкер жұмыс жасамаса (кірісі болмаса), онда салық органдарында кәсіпкерлігін тоқтата тұру үшін тиісті рәсімдерді жүргізу қажет.- Егер жеке кәсіпкер зейнеткер немесе мүгедек болса, ол медициналық сақтандыру үшін жарна төлеуі керек пе?- Жоқ. Мүгедектігі бар адамдар МӘМС жарналарын төлеуден толық босатылған азаматтардың жеңілдік санатына жатады, оның ішінде жеке кәсіпкер ретінде де. Сондай-ақ, Қазақстандағы қордан зейнетақы алушылар да МӘМС жарналарын төлеуден босатылды.- Бір мезгілде жалдамалы қызметкер болып табылатын жеке кәсіпкер медициналық сақтандыруға жарна төлей ме?- Бұл жағдайда «МӘМС туралы» Заңның 28-бабының 3 және 5-тармақтарына сәйкес төлеуші өзінің жалақысының 2%-ын жалдамалы қызметкер ретінде және ЕТЖ-нің 1,4 еселенген мөлшерінің 5% - ын жеке кәсіпкер ретінде 4 900 теңге төлейді. Жеке кәсіпкер қызметі тоқтатылған жағдайда, ҚР Салық заңнамасына сәйкес, МӘМС жарналарын кәсіпкер ретінде төлемеуі тиіс. &nbsp;- Жеке кәсіпкерге МӘМС жарналарын төлемегені үшін өсімпұл салына ма?- Төлем күнін қоса алғанда, мерзімі өткен әрбір күн үшін қайта қаржыландыру мөлшерлемесінің 2,5 еселенген мөлшерінде өсімпұл есептеледі. &nbsp;Өсімпұлды болдырмау үшін жалдамалы қызметкерлері болса, жарналар мен аударымдарды уақтылы төлеу қажет. Есепті кезеңнен кешіктірмей, яғни кірістер төленген айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмеу керек.- Жарналарды және (немесе) медициналық сақтандыру қорына аударымдарды төлеуден жалтарған жағдайда қандай шаралар қолданылады?- Мемлекеттік кіріс органдары (салық комитеті) аударымдар мен жарналардың уақтылы және толық есептелуіне және аударылуына бақылау жүргізеді.&nbsp;Егер жеке кәсіпкер жарналарды және (немесе) аударымдарды төлеуден жалтарса, әкімшілік жауапкершілікке тартылады.&nbsp; Жұмыс берушiлердiң, жеке кәсiпкерлердiң, жеке нотариустардың, жеке сот орындаушыларының, адвокаттардың, кәсiби медиаторлардың мiндеттi медициналық сақтандыруға аударымдарды және (немесе) жарналарды төлемеуi, уақтылы және (немесе) толық төлемеуi – ескерту жасауға әкеп соғады.Бір жыл ішінде ескерту қайталанған жағдайда айыппұл салынады.&nbsp;- Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне МӘМС төленбеген, уақтылы және (немесе) толық төленбеген аударымдар және (немесе) жарналар сомасының 20%-ы мөлшерінде&nbsp; - орта кәсіпкерлік субъектілеріне-30% мөлшерінде - ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-50% мөлшеріндеМӘМС жарналарын және/немесе аударымдарын төлеу кезінде жеке кәсіпкер нені есте сақтауы қажет? - Қаражаттың қайтарылмауы үшін алушының ЖСН мен аты-жөнін дұрыс көрсету керек; - Міндетті түрде медициналық сақтандыруға төлемдердің қабылдануын 2-3 жұмыс күн ішінде тексеру қажет. Егер төлем қайтарылған болса, онда дұрыс ақпаратты көрсете отырып, төлемді қайта жүргізу қажет; - Есепті кезеңнен кешіктірмей салық органдарына есептілікті дайындау және тапсыру керек; - Өз жұмыскерлерін МӘМС төлемінің аударылғаны туралы хабардар ету керек.Сіздер үшін fms.kz ресми сайты, 1406 байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы және Telegram-дағы SaqtandyryBot жұмыс істейді. Дәл осы құралдар сақтандырылу мәртебесін тексеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ электрондық үкіметтің egov.kz сайтындағы «Денсаулық сақтау» бөліміне өтіп, «Медициналық қызметтер туралы және МӘМС-ға аударылған сомалар туралы ақпарат» мемлекеттік қызметі арқылы медициналық сақтандыру жүйесіндегі өз мәртебеңізді тексеруге мүмкіндік бар. &nbsp;

Жеке кәсіпкерлердің қайсысы МӘМС жарналарын төлеуден босатылды?

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Еліміздің оңтүстік бөлігінде орналасқан 4 аймақ -Шымкент қаласы мен Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстары Конго-Қырым геморрагиялық қызбасынантабиғи ошақтар болып саналады.2022 жылы облыста бұл аурудың20 дерегі анықталды. Аумақтар кесімінде айтатын болсақ, Сырдарияда-5, Жалағашта-4 Шиеліде-4, Жаңақорғанда-3, Қармақшыда-1 және Қызылорда қаласында 3 жағдайдан орын алды.&nbsp;Инфекцияны жұқтыру көзі ретінде барлық жағдайдың 45% - кене шағумен, &nbsp;25% - мал күтімімен, &nbsp;15% - ауылшаруашылық жануарларын союмен, 10%- науқасқа күтім жасаумен байланысты болды.Індетке шалдыққандардың басым көпшілігі - мал күтімімен, мал союмен, егін, ауылшаруашылығымен айналысатын тұрғындар. Сәйкесіншеер адамдардың үлесі65,5% құрап, баксымдық үлесті алып отыр.Аймағымызда биыл 106 елді мекен қолайсыз деп танылды. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 10 елді мекенге азайғандығын көрсетеді. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының алдын алу шараларының бірі – кенелерге қарсы залалсыздандыру. Облыс бойынша кенелерге қарсы улау жұмыстары ағымдағы жылы сәуір айынан облыстың оңтүстік аудандарынан басталады деп жоспарлануда. Бұдан бөлек, &nbsp;наурыз айының 2-онкүндігінензоопаразитологиялық топпен кене жинау, зерттеу жұмыстары басталады.&nbsp;Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының айналымы иксод кенелерінің өсіп-жетілу циклына тікелей байланысты. Ауру осы кенелер жаппай табиғатқа шыға бастаған уақыттан бастап тіркеле бастайды. Табиғатта ауру қоздырғыштары дала тышқандары, кірпі, торғайлар арқылы сақталады. Олар вирустарды қансорғыш кенелерге, ал кенелер басқа жануарларға, адамдарға жұқтырады. Бір ерекшелігі - адам кененің шаққанын сезбейді, себебі кене шаққан кезде қадалған жерін жансыздандыратын сұйықтық бөліп шығарады. Тек 1-3 күннен кейін ғана кене жабысқан жер қызарып, ауыра бастайды. Сондықтан табиғат аясында, немесе егіндікте жүргенде денеде кененің бар-жоғын арагідік тексеріп тұрған жөн.Конго-Қырым қанды қызбасы асқынған жағдайда адам организімінде қанның ұю қасиеті төмендеп, денеде бөртпелер, көгерулер пайда бола бастайды, осыған байланысты халық арасында бұл ауруды «көкала» деп те атайды. &nbsp; &nbsp;&nbsp;Аурудың жұғу жолдары:- кене шаққанда, мал қырқымы кезінде жүннің арасындағы кенені қайшымен қиып жіберген кезде кененің ішіндегі биологиялық сұйықтықтармен жанасқанда; - &nbsp;мал сойғанда, малдың етін жіліктеу, қақтау кезінде, малдың үстіне жабысқан кенені жалаң қолмен жұлып алғанда, мыжығанда кененің ішіндегі сұйықтықтарымен жанасқанда; - қан кетіп ауырып жатқан адамға көмек көрсету кезінде науқастың қанымен жанасқанда ; - зертханаларда қанмен жұмыс жасау кезінде техника қауіпсіздігін сақтамаса, ауа арқылы (өте сирек кездеседі) жұғуы мүмкін.&nbsp;Аурудың алдын алу шаралары:- табиғатқа шыққанда ауылшаруашылық малдарына, үй жануарларына &nbsp;күтім жасағанда мейлінше ақшыл түсті жабық киім кию, шалбардың балағын етік ішіне немесе шұлық ішіне салып, жеңді түймелеп, кене кірмеу жағдайын жасау; - мал қырқымы кезінде қорғаныс киімдерімен жұмыс жасау, ұзын резеңке қолғап, алдына резеңке алжапқыш және ұзын қоныш етік кию; - кенелердің жабысуын болдырмауға арналған түрлі жақпа майлар, аэрозольдер түріндегі үркіткіш заттар (репелленттер) пайдалану. - Кенеге қарсы залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу.Бұл ретте алдымен мал ұстайтын қораларды көңнен қоқыстардан тазарту қажет. Себебі көп жылдан бері жиналған қи, көң жиналған орындар, күл-қоқыстар - аналық кенелер үшін жұмыртқа тастауға өте қолайлы. Маңыздысы бір аналық кене 800-ден 10 мыңға дейін жұмыртқа тастайды және ауру қоздырғышы вирусты тікелей жұмыртқа арқылы 100 пайыз өз ұрпағына &nbsp;береді. Сол себепті жұмыртқадан жаңадан өрбіген кенелер түгелдей осы ауруды денесінде сақтаушы әрі тасымалдаушы болады, яғни жаңадан аурудың табиғи ошағы пайда болады.&nbsp;Аурудың негізгі белгілері:Дене қызуының көтерілуі, әлсіздік, тамаққа тәбеттің жоғалуы, құсу, жүрек айну, бұлшық еттердің ауыруы, бүйрек тұсының ауыруы, бастың, іштің ауруы байқалады. Осы белгілер байқалған жағдайда адам шұғыл түрде медициналық көмекке жүгінбесе, әрі қарай қан кетумен асқынып, өлім жағдайына әкеліп соқтыруы мүмкін.Аталған белгілер байқалса міндетті түрде дәрігерге қаралу керек.&nbsp; Кез келген ауруды болдырмаудың басты шарты – сақтық шараларын орындау. Сондықтанұсынылған кенеден қорғану, аурудың алдын алу ұсынымдарын орындау арқылы Сіз өз денсаулығыңыз бен қауіпсіздігіңізді қамтамасыз ете аласыз. Өз денсаулығыңыз- өз қолыңызда екенін ұмытпаңыз!Динара Жанабергенова, Қызылорда облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы&nbsp;

Кенеден кесел келмесін десеңіз...

<a href="https://aptstore.ru/articles/osobennosti-detskogo-pitaniya/">ФОТО</a><a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a>&nbsp; Дұрыс тамақтанған 8 жастағы балалардың психикалық денсаулығы жақсы болды, деп жазады <a href="https://sputnik.kz/">Sputnik Қазақстан</a>.Ғалымдар норвегиялық ата-аналар мен балалар туралы зерттеу деректерін пайдаланды. Бұл әлемдегі ең ірі денсаулық сауалнамаларының бірі. 40 мың баланың денсаулығы бірнеше жыл бойы бақыланған.<blockquote>"Бұл зерттеуде біз балалардың қалай тамақтанғаны, олардың жеке қасиеттері мен алаңдаушылық пен депрессия арасындағы байланысты анық көреміз", - делінген баяндамада.</blockquote>Зерттеу себебін анықтай алмайды, бірақ байланыс бар. Аналар жүктіліктің түрлі кезеңіндегі тамақтану және алты айдан он сегіз айға дейінгі баланың тамақтануы туралы сұрақтарға жауап берді. Тестілеудің жаңа кезеңдері балалар үш және жеті жаста болған кезде өткізілді.Сегіз жасқа дейін дұрыс тамақтанған балалар ар-ождан, ашықтық, экстраверсия және келісімділік сияқты тұлғалық қасиеттерден жоғары ұпай жинады. Дұрыс тамақтанбаған балалардың эмоционалдық тұрақсыздығы жоғары болған. Психологтар невротизм көбінесе алаңдаушылық пен депрессияның дамуына бейімділікпен байланысты екенін атап өтті.Зерттеушілер жеміс, көкөніс, дәнді дақыл, балықты және үй тағамдарын көбірек жеуге кеңес береді.<blockquote>"Ағза өмірдің алғашқы жылдарында жүйке жүйесін, ішкі органарды және миды дамытады. Бұл үшін денеге энергия қажет. Тамақ біздің гендеріміздің жұмысына әсер етуі мүмкін. Дұрыс тамақтануды бастап, оның пайдасын көруге ешқашан кеш емес", - делінген хабарламада.</blockquote>

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Денсаулық