<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;«Біз туберкулезді жеңе аламыз!» Бұл – бір ай бойы ұйымдастырылған «Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес» күніне арналған айлықтың басты ұраны. Осыдан 140 жыл бұрын дүниежүзінде пайда болып, зиян жұқпалы ауру саналған дертті қазақта «құрт» ауруы деп атаған. Ертеректен келе жатқан жұқпалы аурумен күрес айлық аясында емес, жыл бойы жүргізіледі.Әр жылда сан түрлі ұранмен өтетін айлықтың басты мақсаты – тұрғындарға қауіпті дерт жөнінде мол мағлұмат беру, уақытылы флюрографиялық тексерілуден өтудің маңызы туралы жеткізу, манту және диаскинтест сынамалары, квантиферон тест арқылы тексерілуден өту барысында дертті ерте анықтауға, аурушаңдылық деңгейін төмендетуге болатындығы жайлы түсіндірме жұмыстарын жүргізу болып табылады.«Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес» күніне арналған айлыққа Сырдария аудандық ауруханасының мамандары да үлес қосты. Күн сайын елдімекендерде, білім ошақтарында, колледжде, балабақшаларда арнайы акция, семинар өткізіліп, үнпарақтар таратылды және Сырдария аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасымен бірлесіп Шіркейлі ауылында ауқымды акция ұйымдастырылды.<blockquote>– Туберкулез дертімен күреске арналған іс-шаралар аясында жүйелі жұмыстар жүргізілді. Мектеп оқушылары арасында шығармашылық байқаулар өткізіліп, жеңімпаздар анықталды. Ал сала мамандарының біліктілігін арттыру мақсатында арнайы оқытулар жүргізілді. Медицина мамандары әрбір елдімекенде болып, аталған дертке қатысты мониторингтік талдау жасалды. Науқастармен кездесіп, ем алу шараларын қатаң бақылауға алды. Аудан тұрғындарына арнайы үнпарақ таратылып, туберкулезге қарсы тұрудың негізгі амалдары түсіндірілді, – деді фтизиатрия бөлімшесінің меңгерушісі Ләззат Ибраймова.</blockquote>Аудан бойынша аурушаңдық көрсеткіші өткен жылмен салыстырғанда жоғары деңгейде. Нақты цифрларға тоқталсақ, өткен жылы 12 адам осы дертке шалдығып, сырқаттанушылық көрсеткіш 31,6 пайызды құраған. Бұл көрсеткіш аудан көлемінде дерттің таралуы жүз мың халыққа экстраполяция есебімен 68,5 пайызды көрсетіп отыр.Елдімекендер арасында туберкулезбен ауру­шаңдылық көрсеткіші аудандық көрсеткіштен жоғары. Атап айтар болсақ, Шіркейлі ауылы – 125,3 пайыз, Аманкелді ауылы – 66,7 пайыз, Ақжарма – 42,2 пайыз өсу қарқыны анықталады. Есепке алынған 12 науқастың, 9-ы профилактикалық тексерілу арқылы анықталған. Бір науқаста гистологиялық жолмен ішек туберкулезі болып шықты. Көп дәріге төзімді туберкулезбен аурушаңдық көрсеткіші 2023 жылдың 12 айында 5 науқас алғаш рет ауырғандар арасынан анықталып отыр. Туберкулез ауруын әр жаста жұқтыру қаупі жоғары. Әсіресе, бұл ауру балалар үшін қауіпті. Балалардың иммунитет жүйесі толық қалыптаспағандықтан, бала ағзасы әр түрлі жұқпаларға шалдыққыш келеді.<blockquote>– Балалар мен жасөспірімдер арасындағы туберкулездің алдын-алу іс-шаралары жүйелі түрде жүзеге асуда. Сырдария ауданы бойынша 12068 бала бар. Манту сынағы 12 айға жоспарланған. Манту сынағымен қамту аудан бойынша 106 пайыз құрап, оң мәнді болғаны – 478. Туберкулез микобактериясын жұқтырды деген диагнозбен бірінші рет есепке 79 бала тіркелген. Профилактикалық еммен қамтылғаны – 8 бала. Байланыстан ЛТИ саны қажет еткені – 16 бала, қамтылғаны – 16 бала. 2023 жылы 308 бала туылып, БЦЖ вакцинасы 304 балаға салынды. Медициналық қарсылық 4 балада көрсетілген. БЦЖ ревакцинациясына 449 бала жоспарланған. Осы жылдың 2 айында ауданда 1 бала, 1 жасөспірім есепке алынды. Балалар арасында да бұл ауру кең етек алуда, – дейді фтизиатр дәрігер Анар Жаңабаева.</blockquote>Аудан бойынша туберкулездің тұрақты түрімен барлығы 18 науқас есепте тұрады. Оның амбулаторлы емде жүргені – 15 науқас химиотерапиялық емін жалғастыруда. ИРЛ емімен 12, КРЛ емін 5 науқас жалғастырып, 1 науқас 1Г тобында бақылауда тұрады.«Адамның басты байлығы – денсаулық» демекші, уақытылы ем алып, дәрігердің нұсқаулығын орындаса, бұл дерттің де алдын алуға болатынын ұмытпаған жөн.Фото: vkoaids.kz<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/7e35c762_d0c7_4e7a_87bc_263fbf796a3f_e5253b35e6.jpg" alt="7e35c762-d0c7-4e7a-87bc-263fbf796a3f.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/2d3e47d1_5ce8_4d66_a606_ee5d61fcb256_e07e939ebd.jpg" alt="2d3e47d1-5ce8-4d66-a606-ee5d61fcb256.jpg">

Кеселмен күресте дәрігерлер аянып қалмайды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp; Әр жыл сайын көктем мезгілінде елімізде Конго-Қырым гемморагиялық қызбасы деп аталатын індет өршитіні белгілі.&nbsp;Сыр өңірінде де аса қауіпті аурудың ошақтары кездеседі. Кенеден келетін кеселдің қауіптілігі – оның соңы қайғылы жағдайға душар ететіндігінде. Былтырғы жылы 6 адам көз жұмған. Сондықтан аймақта бұл кеселмен күресті күшейтуді қолға алу күн тәртібінен түскен емес.Кене – індет тасымалдаушыТабиғаттың көктем мезгілі келісімен ауа-райы күрт жылынып, түрлі жәндіктер де оянып, топырақ астынан сыртқа шығып тіршілігі жанданады. Осы маусымда адам өміріне қауіп әкелетін кененің де сан алуан түрі айналаны қаптап кететінін көріп жүрміз. Әсіресе тоғайдағы өсімдікті, жайылған малдың үсті-басын қаптап кететін кененің арасында вирусты инфекция тарататыны адам өміріне қауіп әкеледі. Аса қауіпті жұқпалы ауру – Конго-Қырым қанды қызбасы деп аталады. Аурудың аты айтып тұрғандай, бұл қызба ең алғаш рет Қырымда тіркелген. Онда ауру кене адамды шағып, вирустың өршуіне әкелгендігі дәлелденген. Бұл дерттің негізгі қоздырғышы адамды кене шаққанда, қанмен жұғады. Сонымен қатар ауруды жұқтырған жануарлардың, төрт-түлік малдың ағзасында болады. Сондықтан адамдар ең алдымен кенеден сақтануы керек.<blockquote>– Кене – қанмен қоректенетін жәндік. Оның иіс сезу қабілетінің дамығаны сонша 100 метр қашықтықтағы адамды сезіп, адамның денесіне жабысып алады. Зиянды жәндік 1 секундта 7 сантиметрге дейін жылжиды. Бір тәулікте 200 мг дейін қанмен қоректенеді. Мал ұстайтындар кененің мал қорада, малдың қиында, құстың ұясында, тоғайдағы өсімдіктердің түбінде шоғырланғанын аңғарады. Кененің бір ғана аналығы 18 мыңға дейін жұмыртқа тастайды. Өте жылдам көбейетін жәндік жұқпалы вирусты бойында 2 жылдан аса уақыт сақтау қабілетіне ие, – дейді аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы Самалбек Өмірбаев.</blockquote>Жоғарыда айтылғандай індеттің шығу тарихы Қырымда басталған. Ауру 1944 жылы тіркелгенімен, инфекцияның қоздырғышын мамандар арада 1 жыл өткенде ғана анықтаған. Дәл осы індетке ұқсас ауру кейін Африканың Конго елді мекенінде де тіркеліп, ұқсастығы дәлелденген соң оны біріктіру ұсынылып, оның атауы Конго-Қырым қанды қызбасы деп аталған. Негізінен ауруды жұқтырған адамның бойында қан арқылы жылдам тарайтын вирустан дене қызуы 40 градустан асып кетеді. Басы ауырып, әлсірейді. Бұлшық еті қақсап ауырады. Буындарында да ауырсыну байқалады. Ауру жұқтырған адамның жүрегі айнып, құсады. Екі-үш күннің ішінде жағдайы нашарлап, кене шаққан жерден, мұрнынан, тістің қызыл иегінен қан кетеді. Іші өтіп, бауыры ауырады. Қауіпті індеттің соңы өлімге әкеледі. Сондықтан малшылар кенемен жанасу кезінде оның қанын жалаң қолға, көзге, ауызға тигізбеуі керек. Өйткені кененің қаны ауруды жұқтыру қаупін жоғарылатады. Ал кенеден қорғанудың бірден-бір амалы – ұзын жеңді киім киіп, дененің барлық жерін қымтап, өте сақ болу.Медициналық көмектің маңызы зорКез келген адам өзін кене шаққанын байқаса, дереу медициналық көмекке жүгіну керек. Бұл жайында мамандар былай деп кеңес береді:<blockquote>– Ерте көктемде кененің белсенділігі жоғары болады. Сондықтан кене шаққанын байқасаңыз, медициналық көмек алуға асығыңыз. Дереу дене қызуын бақылап, 14 күннің ішінде қауіпті аурудың алғашқы белгілері пайда болса, науқас ауруханаға жатқызылып, оқшауланып тиісті ем-шара жүргізіледі. Көктемнің алғашқы айлары мен жаз мезгілінде табиғат аясына шыққанда міндетті түрде ашық түсті киім киіп, қымтанып алған дұрыс. Себебі киімге жабысқан кенені ашық түсте бірден көруге болады. Арнайы кенені үркітетін сұйықтықтарды сеуіп алу да қауіптің алдын алады. Табиғаттан оралған соң міндетті түрде киімдеріңізді, денеңізді түгел қарап, тексеріп шығыңыз. Мал ұстайтындарға айтарымыз, көктем-күз айларында қораға кенеге қарсы өңдеу жұмыстарын жүргізіп алу қажет, – дейді басқарманың эпидемиологиялық бақылау және қадағалау, қызметті жоспарлау және талдау бөлімінің жетекші маманы Ұлжан Нұрбаева.</blockquote>Маманның айтуынша, препараттың барлық түрімен ірі қара малды өңдеуді айына 2-3 рет жүргізген жөн. Ол үшін алдын ала мал қораны қоқыстан мұқият тазалап, барлық тесіктерді бітеп тастау қажет. Тесіктерді бітер алдында мазут, автол, креолин жағып қойса да болады. Фермалардың маңындағы жайылымдарда құрғақ бұталарды, ескі шөптерді тамырымен қазу, көктемгі-жазғы мал жаятын жайылымдарда кеміргіштердің індерін уласа елді-мекендерде кенелер санының азаюына септігін тигізеді. Сондай-ақ кенелерге қарсы іс-шаралардың қатарына кеміргіштердің індерін дусттап, адам жүретін жолда бұталарды өңдеу әдісін қолдану жатады. Бұталарды аэрозольді генераторларды пайдалану арқылы дәрілеу жүзеге асырылады. Былтырғы жылы ауданда Конго-Қырым қанды қызбасының 4 ошағы тіркеліп, 5 жағдай анықталған. Арнайы мамандар анықталған ошақтарды залалсыздандыру жұмыстарын жүргізіп, аурудың өршуінің алдын алған.Қолайсыз аймақтардың қатарында 115 елді мекен барБұл жайында Өңірлік коммуникациялар қызметінің ақпарат алаңында облыстық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Динара Жаңабергенова айтып берген болатын. Негізінен Қызылорда облысы аталған аурудың табиғи ошағында орналасқандықтан, оған қарсы күрес іс-шаралары тиісті деңгейде жүргізілуде. Қазіргі таңда облыста Конго-Қырым қызбасына қауіпті 115 елді мекен анық­талған. Осыған сәйкес, қолайсыз деп танылған аймақтарда кенеге қарсы өңдеу іс-шаралары екі кезең арқылы жүзеге асырылуда.<blockquote>– Облыс бойынша жыл басынан бері 7 адам кене шағу дерегімен медициналық көмекке жүгінді. Қазіргі таңда олардың жағдайы бірқалыпты, өмірлеріне төніп тұрған қауіп жоқ. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының алдын алу мақсатында осы жылдың ақпан айында облыс әкімінің арнайы Қаулысы қабылданған болатын. Осыған сәйкес, кенеге қарсы жұмыстардың сапасы мен тиімділігін бақылайтын арнайы жұмыс тобы құрылды. Сонымен қатар облыста аталған аурудың өршіп кету қаупі бар 115 қолайсыз елді мекен анықталды. Атап айтқанда, Аралда – 11, Қазалы мен Қармақшыда – 16, Жалағаш пен Сырдарияда – 11, Жаңақорғанда – 18, Шиеліде – 20, Қызылорда қаласында – 12 елді мекен есепке алынды. Осы аймақтарда көктемгі кенеге қарсы өңдеу жұмыстары сәуір айының алғашқы онкүндігінде бас­талады деп жоспарлануда. Алғашқы болып оңтүстік аймақтар – Шиелі мен Жаңақорған аудандарында жүргізіледі, – деді Динара Олжабайқызы.</blockquote>Сонымен қатар облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Искаков Конго-Қырым геморрагиялық қызбасынан сақтану жолдарына тоқталып, аса қауіпті аурудың алдын алу жайын назарға салды.<blockquote>– Тұрғындар кене шаққан жағдайда жедел түрде медициналық көмекке жүгінгені жөн. Өйткені күнді ұзартып алудың соңы қайғылы жағдайға айналуы ғажап емес. Қазіргі таңда біздің басқарма тарапынан тиісті іс-шаралар қолға алынуда. Мәселен, науқастарға арналған қан қоры және емдеуге қажетті барлық препараттар әзірленуде, – деді Олжас Ермекұлы.</blockquote>Ал «Ұлттық сараптама» орталығы облыстық филиалының басшысы Фарида Қалиеваның айтуынша биыл аймақта 4928 гектар жерге кенелерге қарсы залалсыздандыру жұмыстары жүргізіледі және бұл күзгі маусымға дейін жалғасады. Бүгінде КҚГҚ-ның табиғи ошақтарында энтомологиялық зерттеу барысында 3 мыңнан астам кене жиналып, оның 372-не сынама алынған. Нәтижесінде 4 сынамадан оң нәтиже шығып, жұқпалығы – 1,1 пайыз екендігі анықталған.Жалпы Қызылорда облысы аумағында кененің 14-15 түрі мекендейді. Оның ішінде түрлік құрамы бойынша жиі кездесетіні H.Аsiaticum – 26 пайыз, H. Аnatolicum – 3,5 пайыз, D.Daghestanicus 46 пайызға жеткен.Қауіптің алдын алу маңыздыХалқымызда «ауырып ем іздегенше, ауырмаудың жолын ізде» деген даналық сөз бар. Сондықтан аса қауіпті аурудың алдын алу маңызды. Осы ретте аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы Конго-Қырым гемор­рагиялық қызбасы ауруымен күресу­дің кешенді жоспарын жасаған. Жос­пар бойынша емдеу-профилактикалық мекемелерде аса қауіпті ауруларға пайдаланатын қорғаныс киімдерінің қорын, дайындығын қадағалайды. Жұмысшы топпен бірлесіп КҚГҚ ауруына қолайсыз елді-мекендердегі жануарларға, мал қораларға кенеге қарсы өңдеу жұмыстарының сапалығын қадағалау жұмыстарын жүргізеді.«Ұлттық сараптама орталығы» Қызылорда облысы бойынша филиалының Сыр­дария аудандық зертханасы КҚГҚ ауруына елді мекендерден, үй жануарларынан және табиғаттан аурудың қоздырғышын анықтау мақсатында кене жинап, зертханаға тексеруге жіберуді жолға қойған. Сонымен қатар уақ малдарды ванна арқылы кенеге қарсы өңдеу жұмыстарын жүргізу кент және ауыл әкімдері, аудандық ветеринариялық станция мамандарына жүктелген. Осындай кешенді іс-шаралар жоспары нәтижесінде өткен жылы ауданда 9 елді мекен – Тереңөзек, Қалжан ахун, С.Сейфуллин, Шаған, Шіркейлі, Қоғалыкөл, Айдарлы, Іңкәрдария, Аманкелді ауылдық округтері қолайсыз деп танылса, биылғы жылы Н.Ілиясов және Ақжарма ауылы қосылып, 11 қолайсыз елді мекен болып бекітілді. Осы қолайсыз елді мекен бойынша қауіпті ауруға қарсы өңдеуге тиіс мал қоралардың саны алынып, қора саны – 3147, оның көлемі 327370 шаршы метр болып белгіленді. Аталған елді мекендерде ірі қара – 29854, уақ мал саны – 20460.Айту керек, 2023 жылы КҚГҚ ауруының қоздырғыштарын анықтау мақ­­са­тында 2644 (358 сынама) кене жина­лып, зертханалық жолымен тек­серіл­ген. Нәтижесінде 7 сынамадан оң нәтиже анықталған. Бұлардың барлығы ауыл­шаруашылық жануарлардан жиналған кене.Биылғы жылы «Конго-Қырым гемор­рагиялық қызбасының алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы, санитариялық-профилактикалық іс-шара­ларды ұйымдастыру және жүргізу жөнінде жұмысшы тобының құрамын және жоспарын бекіту туралы» Сырдария ауданы әкімдігінің 14 наурыз 2024 жылы №65 қаулысы шықты. Қаулы негізінде КҚГҚ ауруының алдын алу мақсатында жұмысшы тобының құрамы бекітілген. Басқарма мамандарының берген мәліметі бойынша осы күні аудандық аурухананың жұқпалы аурулар бөлімшесінде КҚГҚ ауруымен ауырған науқастарға арналған 5 орын қарастырылған. Рибавирин қоры 360 доза, бір реттік қорғаныш костюмі – 500 дана, көп реттік қолданыстағы кос­тюм саны – 120 дана.Иә, адамзатқа төтеннен келетін қауіп пен қатер айтып келмейді. Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы да сондай қауіптің қатарында. Сондықтан ел-жұрттың, мал-жанның амандығы – сақтану мен алдын алуға байланысты.

Фарида Қалиева: Қауіптің алдын алу маңызды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp;Бүгін орталық алаңда «7 – сәуір дүниежүзілік денсаулық күні» аясында Сырдария аудандық ауруханасының ұйымдастыруымен «Ашық есік күні» өткізілді. Іс-шара барысында ақ халатты абзал жандар жергілікті тұрғындардың денсаулығын жіті тексеріп, анықталған диагноз бойынша кеңес берді.«Ашық есік күні» шеңберінде 200-ге жуық аудан тұрғыны денсаулығында кінәраты бар-жоғын анықтады. Кардиолог, эндокринолог, скирининг, психолог, жастар денсаулығы орталығы дәрігерлері халықтың сырқаттық жағдайын саралап, ауруханаға жолдады. Дәрігерге дейінгі қарау бөлмесінің мамандары Экг мен флюро апаратына түсіріп, қан қысымын, көздің қысымы, бой мен салмақты өлшеді. Ағзадағы қант өлшемі жоғары болған жағдайда денсаулыққа күтім керектігі айтылды.Cырдария аудандық ауруханасы бас дәрігердің бастапқы медициналық санитариялық көмек жөніндегі орынбасары Жанар Жұмабаева айтулы күн бойынша жүзеге асып жатқан «Ашық есік күнінің» маңыздылығына тоқталып өтті.– Жыл сайын дәстүр бойынша «7 – сәуір дүниежүзілік денсаулық күні» аудан көлемінде жоғары деңгейде аталып өтіледі. Мұндай іс-шараның жергілікті халыққа берері мол. «Басы ауырып, балтыры сыздаған» көпшілік дәрігерге тексерілуге келмей жатады. Соның салдарынан адам бойында сырқат белгілері асқынып кетуге деген қауіп жоғары болады. Сала мамандары келушілердің денсаулығына қатысты айтқан уәжін тыңдап, шағымы бойынша сан түрлі жолдама берді. Көпшілік ауырмаудың жолын іздеп, дәрігер бақылауында болуы тиіс. Айта кетейік, ертең медицина саласының ардагерлерінің денсаулығын тексеру мақсатында іс-шара аудандық емханада жалғасын табатын болады, – деді Жанар Әшімқызы.Орталық алаңға жиналған жұртшылық арасында жастар мен ардагерлер қатары көп. «Чернобль» апатын жоюға қатысқан және «Ауған соғысы» ардагерлері дәрігер кеңесіне жүгінді. Жергілікті жұртшылық тұрғындар үшін жасалған сапалы қызмет үшін дәрігерлерге алғыс айтты.&nbsp;

Тұрғындар денсаулығы жіті бақылауда	

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Мемлекет тарапынан денсаулық сақтау жүйесінде скрининг тексеріс енгізілген. Уақытында жүргізілген тексерулер аса ауыр ауруларды ерте кезеңде анықтауға және емдеуді бастауға көмектеседі. БАҚ өкілдерімен өткен брифингте Жалағаш ауданының бас санитары Гүлзираш Айымбетова осылай деді.&nbsp;Спикер ауруларды ерте сатысында анықтау және алдын алу үшін профи­лактикалық медициналық тексерудің маңызды екенін айтады. Яғни емханаға бір рет бару арқылы арнайы тексеру әдістерін қолдана отырып, скринингтің түріне байланысты қатерлі ісік немесе басқа да аурулардың болуының ал­дын аласыз немесе олардың пайда болу ықтималдығын уақытында анық­тайсыз.Басқарма басшысы журналистердің «Тексеріс қалай жүргізіледі?» деген сауалын да жауапсыз қалдырмады. Спикердің сөзінше, профилактикалық қарап-тексеру дәрігерге дейінгі, білікті және мамандандырылған кезеңдерді қамтиды. Дәрігерге дейінгі кезеңде 3 жасқа дейінгі балаларда дененің өсуі мен салмағын анықтайды, бас пен кеуде қуысының көлемін өлшейді. Ал 7 жастан бастап физикалық және пси­хо-әлеуметтік дамуын бағалайды, қан қысымын өлшейді, көру және есту өткірлігін анықтайды, ЭКГ-ға түсіреді.Екінші кезеңде теріні және бас терісін, шырышты қабықтарды тек­се­реді, қалқанша без аймағын, паль­па­циялайды, кеуде, омыртқа, аяқ-қол­дарды тексереді, тынысалу, ас қорыту жүйелерінн де тексеру жүргі­зіледі. Патологиялық өзгерістер анық­тал­ған жағдайда баланы бейінді ма­манға қосымша тексеруге жібереді. Маман­дандырылған кезеңді бейінді мамандығы бар дәрігерлер жүргізеді.&nbsp;<blockquote>– Қазіргі таңда Денсаулық сақтау ми­нистрінің алға қойған мақсатта­рының бірі – халық арасында ауруды ерте анықтау және дер кезінде емдеу. Бізде №74 бұйрыққа сәйкес асқынудың алдын алу мақсатында тексерулер жүргізіледі. Скринингтік тексеру – дис­пансерлік есепте тұрмайтын науқас­тарды белгілі бір жас мөлшеріне сәй­кес тексеруден өткізу. Жүректің ише­миялық ауруы, артериялық қан қысымы, қант диабеті, глаукома, сүтбе­зінің қатерлі ісігі, жатыр мойнының қатерлі ісігі және коллоректалді қа­терлі ісік ауруларының алдын алу мақсатында скринингтік тексеру ерлер мен әйелдер арасында 30 бен 70 жас аралығында, 40 пен 70 жас және 50 мен 70 жас аралығында әрбір аурудың мөлшеріне сәйкес жүргізіледі. Соның ішінде жатыр мойнының қатерлі ісігі 4 жылда бір рет және жоғарыда атап өткен басқа дерттерге 1-2 жылда бір рет жүргізіледі. Өзіңіздің тұрғылықты мекен-жайыңыздағы емханаңызда ай­мақтық дәрігеріңіз және медбикеңіз арнайы жоспар құрады. Ол жоспарда әрбір науқас тегі бойынша жоспарға кіреді. Яғни сізді бірінші үш кезеңнен тұратын тексеруге шақырады. Бірінші кезең – тексеруалды кезеңі. Сізге ем­ханаңыздан хабарласып, тексеруге ша­қырады. Емханаға келгеннен кейін сіздің жасыңызға сәйкес белгілі бір тексеріс түрін, мысалы, қатерлі сүт безі ісігіне тексерісті немесе ультрады­быстық тексерулерді жүргізеді. Бұл – екінші кезең. Ал соңғы үшінші кезең – тексеріс нәтижесін ала отырып, сізді арнайы маманға жібереді. Мысалы, маммолог, онколог немесе кардиолог маманына жолдама беруі мүмкін. Осы мамандардың жіті қарауынан кейін сіздің тексеру нәтижеңізге сүйене оты­рып, диагноз қойылып немесе дис­пансерлік есепке алу туралы не сіз­дің денсаулық тобыңызды анықтау ар­қылы тексеруді аяқтайды. Бұл тексе­ріске жататын науқастардың барлығы – диспансерлік есепте тұрмайтын нау­қастар. Яғни бұл – халық арасында аурудың ерте алдын алу үшін жаса­латын жұмыстардың бірі, – деді ол.</blockquote>Осы ретте «Скринингте өту елдің әр азаматы үшін тегін бе?» деген сауал туындауы мүмкін. Кешегі брифингте БАҚ өкілдері осы сауалды басқарма басшысына қойды. Спикердің сөзінше, профилактикалық қарап-тексеру жә­не скрининг бойынша медициналық көмек ТМККК және МӘМС бойынша көрсе­тіледі. Яғни учаскелік дәрігердің қабылдауы ТМККК шеңберінде жүр­гізіледі. Сондықтан бәрі ақысыз әрі сақ­тандырылған тұлға мәртебесі қа­жет емес. Алайда пациентті кон­суль­тациялық-диагностикалық қыз­мет­­терге, мәселен, кардиолог, эндо­кринолог және офтальмологтың кон­суль­тациясы, талдаулар алу, рен­тген­нен өту немесе қандай да басқа тексерулерден өтуге жіберу үшін тұлғаның сақтандырылған мәртебесі болу керек. Өйткені бұл қызметтер МӘМС жүйесінде көрсетіледі. Әлеу­меттік медициналық сақтандыру қоры скринингтік зерттеулерге жыл сайын қаржы бөледі екен.Гүлзираш Айымбетова 30-39 жас аралығындағы әйелдер мінез-құ­лық қауіп факторларын ерте анық­тау мақсатында скринингтен өтуі керек­тігін айтады. Шылым шегу, дұрыс та­мақтанбау, дене белсенділігінің тө­мен болуына немесе алкогольді ша­ма­дан тыс тұтынуға байланысты пациентке салауатты өмір салты мен дұрыс тамақтану жөнінде ұсынымдар беріледі. Ал 40-тан 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер артериялық гипер­тонияны, жүректің ишемиялық ауруын, қант диабетін және глаукоманы ерте анықтау үшін скринингтен өтеді. Қан қысымының, холестериннің, қан глю­ко­засының деңгейі және дене салма­ғының индексі анықталады.&nbsp;<blockquote>– 30-дан 70 жасқа дейінгі әйелдер жатыр мойны обырын ерте анықтауға тексеруден өтеді, оның ішінде ПАП-тест және тереңдетілген диагностика, яғни кольпоскопия, биопсия және гистологиялық зерттеу, бейінді ма­мандардың консультациясын алады. 40-тан 70 жасқа дейінгі әйелдер сүт безі обырын ерте анықтауға екі проекцияда маммографияға тексеруден өтеді. Қажет болған жағдайда тереңдетілген диагностика нысаналы маммография, сүт бездерінің УДЗ, трепанобиопсия, пункциялық немесе аспирациялық биоп­сия, гистология, бейінді маман­дар­дың консультациясы жүргізіледі. 50-ден 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдерге мокульт-тесттің көме­гі­мен колоректалдық обырды ерте анық­тау үшін тексеруден өтеді, терең­де­тілген диагностика жаппай бейне ко­лоноскопия, оның ішінде наркоз, эндо­скопиялық шерт­пелі биопсия, гис­тологиялық зерттеу ар­қылы маман­дардың консульта­циясын алады.</blockquote>Скринингтен өтерде нені ес­ке­ру қажет? Басқарма басшысы бұл са­уа­лымызды да жауапсыз қалдыр­мады. Спикер көңіл-күйіңізге, ден­сау­лығыңызға ешқандай шағым болмаса да, скринингтен міндетті түрде өту қажет дейді. Яғни профилактика – сіздің денсаулығыңызды қорғаудың ма­ңызды әдістерінің бірі. Әлемдегі медицина қазір дәрігерлердің, мем­лекеттің ғана емес, азаматтардың өз­дерінің де денсаулығы үшін ортақ жауапкершілікті көтеруге шақырады. Сондықтан жасына қарай жасалатын тексерулерді өткізіп алуға болмайды.

Аурудың алдын алған абзал

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; 1998 жылы Қызылорда қаласының тұрғыны Римма Кимнің асқазанын толық алып тастады. Кәмелетке толмаған үш баланың анасында қатерлі ісік ерте сатысында анықталды. Дер кезінде емделіп, қайсарлығы мен дәрігерлердің кәсіби шеберлігінің арқасында бұл дертке шалдыққан науқас отыз жылға жуық өмір сүруде. Биыл Римма Ким 70 жасқа толады.<blockquote>«Басында үлкен жараның салдарынан асқазанның жартысынан көбі алынып тасталды. 2 жылдан кейін ісік анықталды. Қазақ онкология және радиология ҒЗИ-ның дәрігерлері бүкіл асқазанды алып тастауға мәжбүр болды. Асқорыту мүшесінің қызметін ішек қапшығы орындайды. Ауыр оңалту кезеңінен, химиотерапия курстарынан өттім. Облыстық онкологиялық орталықта жылына екі рет ем аламын. МӘМС жүйесінің арқасында дәрі-дәрмектер қолжетімді, МРТ, КТ, ФГДС және т.б. тегін өтемін. 90-шы жылдары мұның бәрі ақылы болды», —дейді Римма Ким.</blockquote>Римма әр науқастың өмірі үшін күресетін облыстық онкологиялық орталықтың мамандарына алғыс білдіреді. Қатерлі ісік - бұл үкім емес, дейді дәрігерлер. Бөлім меңгерушісі Болат Қашақовтың айтуынша, диспансерлік есепте 5 525 пациент бар, оның 2 796-сы 5 жылдан астам өмір сүруде.<blockquote>«Онкологиялық аурудың ағымы оның сатысына, науқастың эмоционалды жағдайына, оны қалай емдеуіне байланысты болады. Қазір медицинада хирургиялық емдеу, сәулелік терапия, химиотерапия, иммунопрепараттардың үлкен арсеналы бар. Мұның бәрі науқастың өмірін ұзартады. Бірақ, ең алдымен, уақтылы скринингтен өту керек. Қәтерлі ісікке шалдығу қаупі бар болса, МӘМС аясында диагностикалық тексерулер мен емдеу халықтың барлық топтарына қолжетімді. Денсаулығыңызды сақтаңыз!»,- деп атап өтті Болат Қашақов.</blockquote>Биыл облыстық онкологиялық орталыққа Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорынан 4,7 млрд теңге бөлінді.<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/onkoczentr_paczient_ec8ae62824.jpg" alt="онкоцентр пациент.jpg"></figure>

Онкологиялық аурумен ауыратын тұрғын МӘМС аясында қалай тегін ем алады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қызылорда қаласында жастар мен жасөспірімдер арасындағы нашақорлықтың алдын алу, салауатты өмір салтын ұстану жолында көмек көрсететін облыстық денсаулық сақтау басқармасының «Облыстық жастар денсаулығы орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі жұмыс істейді. Орталықтың мақсаты – жастар мен жасөспірімдердің &nbsp;репродуктивті денсаулығын қорғау және психологиялық көмек көрсету. Бүгінде орталық мамандары аймақтағы&nbsp;294 мектеп, 17 колледж, 2 университетке кураторлық жасап, ақпараттық-насихаттық іс-шаралар өткізіп келеді. Орталықта алғашқы бір жылдықта, яғни 2016 жылы 12&nbsp;171 адам қамтылған болса, өткен жылы&nbsp;53&nbsp;922 адамға жетті.&nbsp;Яғни бұл көрсеткіш облыстағы 167 739 жасөспірімдер мен жастардың 32,1 процентін құрайды. Бұл туралы қоғамдық кеңес алдындағы есеп беру кезінде облыстық денсаулық сақтау басқармасы Ана мен бала денсаулығын қорғау жөніндегі орынбасарының міндетін атқарушы Айгүл Төлегенова баяндады.Облыстық жастар денсаулығы орталығы жастар арасында нашақорлықтың алдын алу бағытында 2024 жылдың 3 айында халық көп шоғырланған орындарда нашақорлықтың алдын алу, салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында 2 акция өткізіп, 57 адам қамтыған. Ал өткен жылы барлығы&nbsp;98 іс-шара, 4476 адам қамтылған. Оның ішінде 1854 адам қатысқан 54 семинар-тренинг, 58 адамға 5 дөңгелек үстел, 378 адамды қамтыған 4 ашық есік күні, 193 адаммен 6 таңғы жаттығулар, 98 адамның қатысуымен 5 асфальтқа, плакатқа сурет салу, 156 адам қатысқан 6 спорттық сайыс, 52 адаммен 4 флешмоб, 1671 адам қатысқан 13 акция, 16 адамның қатысуымен 1 отбасылық сайыс&nbsp; өткізілген. Акцияда&nbsp; ақпараттық-танымдық материалдар таратылып, есірткі, темекінің тағы басқа зиянды әдеттердің алдын алу жөнінде түсіндірме&nbsp; жұмыстары&nbsp; жүргізілген.&nbsp;Сонымен қатар, қала көлеміндегі Қызылорда қызмет көрсету және сервис колледжі, аграрлық-техникалық колледжі, музыкалық колледжі, М.Мәметова атындағы жоғары педагогикалық колледжі, Құрылыс және бизнес колледжі, Текей батыр Қарпықұлы атындағы арнаулы білім беру және Қорқыт ата атындағы университеті, Ақмешіт институты жоғары оқу орындарының студенттерінің қатысуымен 9 іс-шара өткізіліп, 234 адам қатыстырылған.&nbsp;Сондай-ақ қаладағы білім ошақтарындағы оқушылардың қатысумен де түрлі танымдық шаралар өткізілген. Оның ішінде қала көлеміндегі №212, №3, №173, №43, №222, №8, №136, №211, №7, №138, №189, №176 орта мектептерінің жоғары сынып оқушылары арасында «Зиянды әдеттерден-алыс жүр!», «Есірткіге жол жоқ!», «Нашақорлықтың зияны», «Есірткісіз әлем!» тақырыптарында 12 семинар-тренингтер ұйымдастырылып, 288 адам қамтылған.Орталықтың басшысының орынбасары 2024 жылдың&nbsp;I тоқсанында барлығы 37 алдын алу&nbsp; іс-шаралары өткізіліп (2023 жылы - 33), 1480 жастар мен жасөспірімдер қамтылғанын айтады. Бұл көрсеткші былтыр 1153 адамды құраған.&nbsp;– Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтеріне сәйкес, Қазақстан әлемдегі суицид деңгейі ең жоғары елдердің қатарына кіреді. 2023 жылдың көрсеткіші бойынша еліміз 19 орында тұр. Ағымдағы жылдың 3 айында жасөспірімдер мен жастар (10-29 жас аралығы) арасында өз-өзіне қол салуға ұмтылған 20 адам болса, 4 қайғылы жағдай орын алған. Былтыр өз-өзіне қол жұмсамақ болған 17 жасқа дер кезіндегі көмек көрсетілген. Бүгінде Қызылорда облысы суицид жасаудан республика бойынша – 14 орында.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Ұмтылыс жасаған барлық жасөспірімдер мен жастарды тұрғылықты мекен-жайы бойынша емхана психологтары тәуекел тобына есепке алып, коррекциялық жұмыс жасалуда, олар бақылауға алынған.&nbsp; Облыстық жастар денсаулығы орталығы «Әлеуметтік-психологиялық кеңес беру бөлімінің психолог мамандары суицидтің алдын алу бағытында ағымдағы жылда 58 іс-шара атқарды. Оның ішінде: №215, №285, №15 мектеп-лицей, №278 мектеп-лицей, №211, №8, №253, №271, №120, №7 мектеп-интернаты, №171, №189, №261, №217 мектеп-лицей, №280, №212, №187, №222, №189, №101, №179, №138, №7, №257, №112, №211&nbsp;қала мектептері және «Болашақ жоғары медициналық колледжі», «Текей батыр атындағы колледж», «М. Мәметова атындағы жоғары педагогикалық колледжі», «Жас жеткіншектерді бейімдеу орталығы&nbsp;арасында «Психикалық саулықты сақтау дағдыларын қалыптастыру», «Зорлық-зомбылықтың алдын алу», «Аутодеструктивті мінез-құлықтың алдын алу», «Буллинг, кибербуллинг», «Белсенді өмір сүреміз», «Мен өмірге құштармын», «Репродуктивті денсаулық» тақырыптарында орталық мамандарымен кездесулер, дәрістер және семинар- тренингтер өткізілді. Жалпы қамтылғандар саны&nbsp; 1910 (2023жылы 1815). №23, №212, №179 орта мектептептерде, №7 мектеп-интернаты, С. Ысқақов атындағы құрылыс және бизнес колледжінде ата-аналармен кездесулер өтілді, қамтылған адам саны&nbsp; 225.&nbsp;Салауатты өмір салтын ұстанудың маңыздылығы мен зиянды әдеттердің зардаптары бойынша тақырыптық ақпараттардың жастар денсаулығын сақтаудағы өзектілігін ескере отырып, жыныстық жолмен жұғатын аурулардан сақтану, репродуктивті денсаулықты сақтау, ерте жыныстық қарым-қатынас, ерте жүктілік, түсік және тағы да басқа тақырыптар бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстарымен облыс жастарының танымдық деңгейін арттыруға бағытталған жұмыстар жүргізіліп отыр, – деді сала маманы есеп беру жиынында.

«Облыстық жастар денсаулығы орталығы» жастармен жүйелі жұмыс істеуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Елімізде жыл басынан бері 391 адам көкжетел болса, оның 7-еуі біздің Қызылорда облысына тиесілі. Әзірге Жалағаш ауданынан аталған дертке шалдыққандар анықталған жоқ. Десе де мамандар сақтану қажеттігін айтады. Оның үстіне күн енді жылынған шақта дерт дендейтін көрінеді. Аталған дерттің алдын алуда қайтпек керек, науқастар қандай ем-шаралар қабылдайды, осы және өзге де бірқатар сауалдарға ауданның бас санитары Гүлзираш Айымбетова кешегі брифингте жауап берді.&nbsp;Жалпы&nbsp;көкжөтел –&nbsp;тыныс&nbsp;алу&nbsp;жол­дарының&nbsp;жұқпалы&nbsp;ауруы.&nbsp;Дерт­тің&nbsp;қоздырғыштары – «Bordetellapertussis»&nbsp;деп&nbsp;аталатын&nbsp;спецификалық&nbsp;бактериялар.&nbsp;Спикер&nbsp;оны&nbsp;адам&nbsp;ағзасына&nbsp;ауа&nbsp;тамшылары&nbsp;арқылы&nbsp;берілетінін&nbsp;айтады.&nbsp;Бұл&nbsp;індет&nbsp;циклды&nbsp;ағыммен&nbsp;өтіп,&nbsp;кеңірдек,&nbsp;көмей,&nbsp;брон­хылардың&nbsp;шырышты&nbsp;қабығын&nbsp;за­қымдайды.&nbsp;Аурудың&nbsp;алғаш&nbsp;жұғу&nbsp;сәті&nbsp;катаральды&nbsp;кезең, оның&nbsp;ұзақ­тығы 3-14&nbsp;күнге&nbsp;дейін&nbsp;созылады.&nbsp;<blockquote>-&nbsp;Басты&nbsp;белгісіне&nbsp;келсек,&nbsp;тоқтаусыз&nbsp;қатты&nbsp;жөтелдің&nbsp;пайда&nbsp;болуы.&nbsp;Мұндай&nbsp;кезде&nbsp;кейбір&nbsp;науқаста&nbsp;дене&nbsp;қызуы&nbsp;мүлдем&nbsp;көтерілмейді, ал&nbsp;кей­біреулерде&nbsp;субфебрильді&nbsp;тем­пература (37-37.5С)&nbsp;сақталып&nbsp;тұ­рады.&nbsp;Бұдан&nbsp;кейін, яғни&nbsp;ұстамалы&nbsp;жөтел&nbsp;кезеңі басталады. Ол 3-8&nbsp;аптаға&nbsp;дейін,&nbsp;кейбір&nbsp;жағдайда&nbsp;одан&nbsp;да&nbsp;көпке&nbsp;созылуы&nbsp;мүмкін.&nbsp;Ұстамалы&nbsp;жөтелдің&nbsp;ерекшелігі&nbsp;катаральді&nbsp;ке­зеңдегі&nbsp;жөтел&nbsp;өзгеріп,&nbsp;күшейіп,&nbsp;ты­ныс&nbsp;алудың&nbsp;қиындауы,&nbsp;булығу&nbsp;пай­да&nbsp;болады. Қатты&nbsp;жөтел&nbsp;кезінде&nbsp;ба­­ланың&nbsp;беті&nbsp;қызарып,&nbsp;тілін&nbsp;сыртқа&nbsp;шы­ғарады.&nbsp;Жөтелден&nbsp;соң&nbsp;құсу,&nbsp;тұтқыр&nbsp;қақырықтың&nbsp;бөлінуі,&nbsp;бет-ауыз­­дың&nbsp;ісінуі&nbsp;сынды&nbsp;белгілер&nbsp;бай­қалады.&nbsp;Тіпті&nbsp;көзге&nbsp;де&nbsp;кері&nbsp;әсерін&nbsp;тигізіп, конъюнктива&nbsp;астына&nbsp;қан&nbsp;құйылулар&nbsp;болуы&nbsp;мүмкін.&nbsp;Ал&nbsp;көк­жөтел&nbsp;көпке&nbsp;созылып&nbsp;асқынып&nbsp;кетсе,&nbsp;қайғылы&nbsp;жағдай&nbsp;орын&nbsp;алуы&nbsp;ықтимал.&nbsp;Әсіресе 1 жасқа дейінгі балалар үшін қауіпті, – дейді ол.</blockquote>Спикердің сөзінше, бала өзінен-өзі ауырмайды. Көп жағдайда көк­жөтел ересектерден жұғады екен. Егер үлкендер ұзақ уақыт жөтелсе, ол көкжөтелмен ауырды деген сөз. Бірақ бұл сырқат оларда жеңіл өтетіндіктен көбі созылмалы жөтелін елемей жүре береді. Салдарынан балалар зардап шегеді екен. Оның үстіне қазір ауа райы да жылы бол­ғандықтан адамдар көп қы­дырады, қоғамдық орындарға жиі барады. Бұл жағдай да ауру таяқшаларының ауа тамшылары арқылы тез таралуына ықпал етеді екен.&nbsp;Соңғы кездері екпе алудан бас тартатындар көбейген. Салдарынан жұқпалы ауруларды жұқтырғандар қатары артқан. Негізі, аурудың алдын алу үшін халықтың 95 пайызы екпе алуы тиіс.&nbsp;Жалпы соңғы рет Қазақстанда көк­жөтелдің көбею жағдайы 2018 жылы, оның алдында 2015 жылы тіркелген. Аурудың алдын алудың ең тиімді жолы – көкжөтелге қарсы екпе алу. Екпе салдырған балалар арасында көкжөтелмен сырқаттану көрсеткіші өте төмен екен. Яғни егілген балалар аталған індетпен сирек ауырады әрі жұқтырған күннің өзінде жеңіл түрде өтеді.&nbsp;Жалағаш ауданының бас санитары керісінше егілмеген балалар арасында көк­жөтел ауруын жұқтыру көрсеткіші жоғары екенін айтады. Сондай-ақ олардың ауруы да созылып, ұзақ уақыт емдеуді қажет етеді. Мұндайға жол бермеу үшін уақытында екпе алу керек. Мәселен, биыл осы дертті жұқтырғандардың дені егілмеген балалар екені белгілі болып отыр. Сонымен қатар көптен бері жөтеліп жүрген адамдардан сақтану қажет. Оларды оқшаулап, көкжөтел таяқшасының бар-жоғын анықтап, ауруын асқындырмай емдеген жөн.ҚР Ұлттық егу күнтізбесіне сәй­кес балаларға екпе егу бір мез­гілде тиісінше 5-6 аурудан, яғни дифте­риядан, сіреспеден, көкжө­телден, по­лиомиелиттен, В типті гемофильді инфекциядан және В гепатитінен қор­­ғайтын құрамында АбКДС бар бес және алты компонентті құрама вакциналарды қолданып жүргі­зіледі. Көкжөтелден барынша қорғау үшін балаларға 5 екпе алу қажет, оның ішінде 2 айдан бастап 1 ай аралығымен 3 екпе, содан кейін бірінші ревакцинация бір жарым жаста, екінші ревакцинация 6 жаста жүргізіледі. Осы ретте спикер де дертті дендетпеудің басты жолы вакцина екенін жасырмады.

Жалағаш ауданында көкжөтелден 7 науқас тіркелген

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; &nbsp;Медицинаның ажырамас бөлігіне айналған зертхана cаласында көпшілік біле бермейтін күрделі жұмыс жүйесі қалыптасқан. Адам ағзасындатүрлі ауру синдромы жайсыздық тудыратыны анық. Шындығында емхана дәлізінде ұшырасқан екі адамның біреуі денсаулығындағы кінәратты анықтау мақсатында қан сынамасын тапсырады. Күн сайын Сара Мұхамбетқалиқызы жетекшілік ететін лаборатория бөліміне 100-ге жуық адамның қан және несеп сынамалары әкелініп, нәтиже шығарылады. Бұл ретте үздіксіз қан талдауымен айналысып, адам жанының арашасына айналған Сара Ермағанбетованың негізгі қызметімен танысу үшін аудандық емханаға атбасын бұрған болатынбыз.Биязы қалпынан таймайтын білікті дәрігер біз барғанда жұмыс үстелінде қан құрамына талдау жасап отыр екен. Кәнігі маманның нұсқаулығымен аядай ғана бөлімнің бірнеше бағытқа бөлінген қызметіне қанықтық. Үй мен жұмыстың екі ортасында жүріп, үздіксіз еңбек ететін абзал жанның жұмысы қай кезде де қауырт. Бүгінде үш бағыт бойынша зертхана қызметі үйлестіріледі. Алғаш ем-шара жасау бөлмесінен науқастан қан алынады. Бұдан кейін арнайы құтыдағы қанның құрамын зерттеу үшін мамандар негізгі жұмыс сатысына кіріседі. Қан талдау нәтижесі дайын болған жағдайда арнайы компьютерлік бағдарламаның көмегімен қан және несеп сынамаларының нәтижесі дәрігерге жолданады. Қазіргі таңда зертханада цифрлы технология жақсы дамыған. Автоматты гемотологиялық анализатор Sysmex XS-500-I аппараты арқылы қан құрамына бірнеше талдау жасалады. Аталған аппаратпен жұмыс істеуді Сара Мұхамбетқалиқызы жетік меңгерген.&nbsp;Сонымен бірге биохимиялық анализатор ВА-200 Вio Systems аппараты бір мезетте 44 адамның қанын биохимиялық сынамадан өткізеді. Мұндай аппараттар сала мамандарының жұмысын жеңілдететіні рас.Сара Ермағанбетова эпидемиология саласын таңдағанымен кейіннен зертхана қызметінде еңбек етуге ұйғарым жасапты. Осыдан 31 жыл бұрын Қарағанды мемлекеттік медициналық институтын бітіріп келген жас маманға медицинаның нағыз майталманы Тұрғанбай Маханов зертхананың қыр-сырын меңгеруге кеңес береді. Қиындығы мол мамандықта жұмыс жасауға шешім қабылдаған абзал жан 1994 жылы Тереңөзек орталық ауруханасына клиникалық-диагностикалық лабораториясының дәрігері қызметіне қабылданады. Сол кездегі аурухананың бас дәрігері Рүстем Садықов табиғатынан барлық қызметке икемді жас маманға зор жауапкершілік жүктейді.Шындығында алты ай бойы интернатурадан тәлім алған жас маман үшін зертхана әлемі бастапқыда таңсық көрінді. Қиындығы мол салада ауыртпалықты көтере білген дәрігер нағыз кәсіби маман ретінде дағдыланды. Ең бірінші жылдары қолындағы микроскоптың көмегімен қан талдауларын жасады. Терезеден түсетін саңылау жарыққа микроскопты жақындатып, сынама қорытындысына қол жеткізу оңайға соқпаған. 3 мың жылдамдықта айналым жасайтын құрылғыны қолдана отырып, қаннан сары суын ажырату керек. Сары су арқылы әрбір адамның сынама нәтижесіндегі өзгеріс анықталады. Кейде күн-түн демей, ауыр хәлде түскен науқастың қан талдауларын жасау үшін зертханадан табылады.– Ең алғаш аурухана табалдырығын аттағанда жауапкершілігі жоғары мамандық иесі атанғанымды білдім. Медицинадағы салғырттықты кешірмейтін зертхана саласында кез келген адам еңбек етуге жүрексінеді. Себебі қан талдау барысында әр адамның тағдыры қолымызда екенін сезінеміз. Дұрыс нәтижеге қол жеткізу арқылы емдеуші дәрігерге айқын нұсқаулық көрсетеміз. Қай кезде де жедел әрекет ету үшін барымызды саламыз. Мен жетекшелік ететін ұжым қызметкерлі өте тәжірибелі. Айта кету керек, олардың жұмыс өтілі 10 жыл мен 30 жыл аралығын құрайды. Қазіргі таңда электронды аппаратпен жұмыс жасау тиімді. Дегенмен оны күтіп ұстау маңызды. Кейде бір тетігін дұрыс баспаған жағдайда аппарат істен шығады. Сондықтан арнайы білімін жетілдірген санаулы мамандарға аппаратпен жұмыс істеуге рұқсат беріледі. Бұрынғыдай емес, микроскоп та электронды жүйеде жұмыс жасайды, – дейді білікті дәрігер.Биохимия сынама нәтижелерін анықтаумен айналысатын аға зертханашы Назерке Омарқызы мен несеп және цитология сынамасының нәтижерін анықтайтын тәжірибелі зертханашы Гүлсім Қайранбаевамен қатар, зертханадағы тәжірибелі мамандар Сара Мұхамбетқалиқызының үнемі ақыл-кеңесіне жүгінеді. Күніне меңгерушімен бірге 200-ге жуық қан талдауларын сараптамадан өткізеді. Ең алдымен төзімділік пен ыждағаттылық мамандардан талап етіледі.Осы күні тәжірибелі дәрігерге отбасы мүшелері үнемі қолдау көрсетеді. Беймезгіл уақытқа қарамастан зайыбы жедел шақыртулар болған кезде Фаридон әйелін жұмысына жеткізсе, анасымен бірге ұлы Нұртілеу ауыр хәлде түскен науқастың жазылып кетуін тілеп отырады.&nbsp;Медицина қызметімен бар ғұмырын байланыстырған Сара Ермағанбетова бұған дейін бірнеше рет марапат төрінен көрінді. Ең бастысы халықтың алғысын арқалаған жан әрбір қан талдауының нәжижелі болуын қалайды. Медицина қызметкерлерінің кәсіби мерекесін зор қуанышпен қарсы алатын ақ халатты абзал жан мамандығымен мақтанады. Күн сайын білмегенін үйреніп, білгенін өзгеге үйретуге жалықпайды. Ол халық денсаулығын жақсару үшін күніне 24 сағат жұмыс жасауға дайын. Өйткені, тәжірибелі маман Гиппократ антына адал.&nbsp;

Сара Мұхамбетқалиқызы: Қан талдау барысында әр адамның тағдыры қолымызда екенін сезінеміз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жалағаш ауданында былтыр туберкулездің 20 жаңа жағдайы тіркелген.&nbsp;100 мың халыққа шаққанда аурушаңдық көрсеткіші – 55,6. Оның ішінде туберкулездің 2 асқынған жағдайы Жалағаш кенті мен Аққұм елді мекенінен тіркелген.&nbsp;Бұл көрсеткіш алдыңғы жылмен салыстырғанда 4 жағдайға өскен. Тіркелген туберкулез ауруының 10 жағдайы, яғни 50 пайызы 18-44 жас аралығындағы еңбекке жарамды жастағы тұрғындар болса, қалғаны жұмыссыздар мен зейнеткерлер үлесінде. БАҚ өкілдерімен өткен брифингте аудандық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау, қызметті жоспарлау және талдау бөлімінің бас маманы Светлана Жүнісахметова осылай деді.Спикердің сөзінше, биыл І тоқсанда туберкулез ауруы­ның 5 жағдайы тіркелген. Оның ішінде 4-еуі жаңа жағдай болса, 1-еуі туберкулезбен қайта ауырған. Осы көрсеткішті 2023 жылдың осы мерзімімен салыстырсақ, 5 жағдайға өскенін байқауға болады. Биыл тіркелген кеселдің 4 жағ­дайы Жалағаш кентінен, 1-еуі Мақпалкөл елді мекенінен. Науқастар оқушылар, зейнеткерлер, жұмыссыздар ара­сынан анықталып отыр.&nbsp;<blockquote>– Туберкулез өкпе және лимфа түйіндерде ерекше қабыну өзгерістерінің пайда болуымен сипатталады. Бұл тек өкпе ауруы ғана емес, сонымен&nbsp; қатар адамның бар­­лық ағзаларының, яғни сүйектердің, бүйректердің, мидың және ми қабықтарының, терінің, көздің және басқа да ағзалардың зақымдануынан пайда болады. Алайда өкпе туберкулезі жиі кездеседі. Жұқтырудың негізгі көзі – туберкулездің ашық түрімен ауыратын, яғни сыртқы ортаға микобактерияны бөлетін адам, – деді С.Елтайқызы.</blockquote>Маманның сөзіне сенсек, бұл дерт адамға ауамен таралады. Жөтелгенде, түшкіргенде өкпе туберкулезі бар адамдар ауаға туберкулез бактерияларын жаяды. Жұқтыру үшін адамға&nbsp; осындай бактериялардың аз ғана мөлшері жеткілікті екен.&nbsp;<blockquote>– Туберкулез қоздырғышының сыртқы ортада ұзақ уақыт сақталу қабілеті бар. Мысалы, микобактериялар тозаңданған, көгерген үй-жайларда адамдар үшін қауіпті, сондай-ақ олар жылдар бойы өмір сүруге қабілетті. Науқас адам жөтелгенде қақырықпен бірге түшкіру, сөйлегенде қоршаған ортаға 2-6 м радиуста ауада таралатын мил­лиондаған микобактерияларды бөледі, олар еденге, заттарға шаңмен бірге тұнады және көптеген жылдар бойы өміршең болып қалуы мүмкін. Туберкулез ауруына тек адамдар ғана емес, сонымен қатар мал да шалдығады. Ауру жануардың сүті, еті адам үшін жұқтыру көзі болуы мүмкін. Егер өкпе туберкулезімен ауыратын науқас барлық гигиеналық талаптарды сақтаса, ол айналадағыларға қауіпсіз. Өкпе туберкулезі тұқым қуаламайды, – деді спикер.</blockquote>Ол туберкулез ауруымен ауыратын ата-аналардың балалары сау болып туатынын айтады. Алайда сақтық шараларын сақтамаған жағдайда бала туберкулезді жұқтырып, ауырып қалуы мүмкін екен. Туберкулез мико­бактериялары адам ағзасына түскен кезде ауру жұғады, бірақ оның дамуы әр жағдайда болмайды. Өкпе туберкулезінің ауруы иммунитет төмендеген, жеткіліксіз тамақтану, қанағаттанарлықсыз санитариялық-гигиеналық жағдайларда орын алады. Негізінен иммунитеті нашар балалар, жыныстық жетілу кезеңіндегі жасөспірімдер және иммунитеті төмен қарт адамдар ауырады.&nbsp;Бұл дерттің пайда болуына не әсер етеді? Жур­налистердің бұл сауалына сала маманының жауабы бар. Яғни толыққанды тамақтанбаудан, осы дертпен ауыратындармен тығыз, ұзақ қарым-қатынас жасаудан, маскүнемдік, нашақорлық, шылым шегу, ілеспе аурулардың болуынан аталған кесел пайда болады екен. Белгілеріне келсек, екі аптадан астам жөтелу, шаршау және әлсіздік, дене салмағының төмендеуі, температураның ұзақ көтерілуі, түнде тершеңдік, кеуде қуысындағы ауырсыну, қан түкіру дерттің негізгі белгілері болып табылады.&nbsp;Туберкулезді қалай анықтауға болады? Ең алдымен тері туберкулин сынамасы адамның жұқтырғанын көрсетеді. Рентгенологиялық тексеру өкпенің зақымданғанын айқын­дайды. Қақырықты зерттеу жөтел кезінде бөлінетін микроб­тардың бар-жоғын анықтайды. Ал бұл дерттің қайтсек алдын аламыз? Бұл сауалымызды да сала маманы жауапсыз қалдырмады.&nbsp;<blockquote>– Салауатты өмір салтын ұстану керек. Бұл мақсатқа жетудің ең жақсы жолы – күн тәртібін құру және ағзаны шынықтыру. Таза ауада серуендеу, күн және су про­цедуралары, дене шынықтырумен айналысу, дема­лыспен еңбек жүктемесінің дұрыс үйлесімі, толық дәрумендерге бай тамақтану, жеткілікті және уақытылы ұйқы, яғни дұрыс гигеналық тәртіп адам ағзасының нығаюына ықпал етеді және оны туберкулез ауруынан қорғайды. Жыл мез­гіліне қарамастан таза ауада мүмкіндігінше көбірек болу қажет, өйткені таза ауа ағзаға жақсы әсер етеді және шынығудың тамаша жолы болып табылады. Жеке гигиена ережелерін сақтау керек. Жуу құралдарын және ағынды суды пайдалана отырып, қолды, ыдыстарды жуып, тұрғын үй-жайларды ылғалды жинау және желдету, ет пен сүтті міндетті термалық өңдеу, жеке гигиеналық құралдармен ыдыстарды пайдалану, су процедуралары, яғни сүртіну, құю бәрі-бәрі маңызды. Жөтел этикетін де сақтаған жөн. Гигиеналық тәртіптің маңызды бөлімі дұрыс тамақтану болып табылады. Адам тәбетінің жоғарылауына ықпал ететін және ағза жақсы сіңіретін түрлі тағамдарды жеу керек. Тағам құрамына ақуыздар, майлар мен көмірсулардан басқа міндетті түрде витаминдермен минералды тұздар кіруі тиіс. Ақуыздар, ет, сүт, сүзбе, жұмыртқа да болады. Көмірсулар, қант, нан, картоп, жарма да болғаны дұрыс. Витаминдер мен минаралды тұздар негізінен жаңа піскен көкіністермен жемістерде болады. Туған кезде БЦЖ-мен міндетті түрде вакцинациялау және 6-7 жаста қайта вакцинациялау, туберкулезді дер кезінде диагностикалау да маңызды, – дейді сала маманы.</blockquote>

Жалағаш: Туберкулездің 20 жаңа жағдайы тіркелген

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры жұмыс істейтін азаматтарды әлеуметтік қорғаудың қосымша деңгейін жүзеге асырады.Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қаржы ресурстары жұмыс берушілердің өз жұмыскерлері үшін, сондай-ақ дара кәсіпкерлер мен жеке практикамен айналысатын адамдардың өздері үшін ең төменгі бір жалақыдан кем емес және жеті еселенген мөлшерінен аспайтын табыстың 3,5% мөлшерінде төленетін әлеуметтік аударымдары есебінен қалыптасады.&nbsp;Әлеуметтік аударымдардың уақтылы түсуі әлеуметтік тәуекелдердің 6 түрі: еңбекке қабілеттілігінен, асыраушысынан, жұмысынан айырылуы, жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы асырап алуына байланысты, сондай-ақ бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайларына тағайындалатын әлеуметтік төлемдердің мөлшеріне тікелей әсер етеді.Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушысы болудың артықшылықтарына оралсақ, ең алдымен Қордың әлеуметтік-маңызы бар екі ұзақ мерзімді әлеуметтік төлемдерін атап өткен жөн.Мұндай төлемдер республикалық бюджеттен берілетін базалық жәрдемақыларға (мүгедектігіне байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы және асыраушысынан айрылуы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы) қосымша жүзеге асырылады. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем медициналық-әлеуметтік сараптама жалпы еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесін 30%-дан 100%-ға дейін белгілеген кезеңге тағайындалады, тағайындаудың максималды мерзімі - алушының зейнеткерлік жасқа жетуі, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем – асыраушының асырауындағылардың 18 жасқа толғанға дейін, ал күндізгі оқу нысаны бойынша оқығанда 23 жасқа дейін тағайындалады.&nbsp;Жыл сайын Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы негізінде мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылармен бірге Қордың ұзақ мерзімді төлемдері де арттырылады. Ағымдағы жылы еңбекке қабілеттілігінен айырылуы және асыраушысынан айырылуы жағдайларына тағайындалатын әлеуметтік төлемдер 7%-ға арттырылады.Қызылорда облысы бойынша 3090 алушыға еңбекке қабілеттілігінен айырылған жағдайға және 2690 асыраушысынан айырылған жанұяға төлемдер мөлшері ұлғайтылады.Осылайша, жұмыс істейтін азаматтар алатын төлемдердің жиынтық мөлшері жұмыс істемейтін азаматтарға қарағанда көбірек болады. Бұдан басқа Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты ай сайынғы әлеуметтік төлемнің мөлшері ұсталуға жататын міндетті зейнетақы жарналарын қосымша есептей отырып, бала туу кезектілігіне қарай белгіленген бала күтіміне байланысты мемлекеттік жәрдемақының мөлшерінен кем болмайды. &nbsp;Осыған байланысты, осы жылдан бастап Қызылорда облысы бойынша осы төлем 8 504 алушыға арттырылатын болады.Сонымен қатар, жоғарыда аталған әлеуметтік төлемдерді арттыру автоматтандырылған режимде жүргізілетінін, яғни алушыларға қосымша құжаттар жинаудың қажеті жоқ екенін атап өтеміз.Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі туралы толығырақ ақпаратты Қордың gfss.kz интернет-ресурсы арқылы, сондай-ақ Қор мен филиалдардың әлеуметтік желідегі парақшаларынан алуға болады. &nbsp;

Кейбір әлеуметтік төлемдердің мөлшері артады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;Медициналық қызметтерді тұтынушының мәртебесін тексеру қызметі (сақтандырылған/ сақтандырылмаған) Қазақстан Халық банкі, ЦентрКредит Банкі және Kaspi Bank мобильді қосымшаларына енгізілді. Бұл туралы Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының бөлім басшысы Ғалымжан Салықов мәлімдеді.Спикердің айтуынша, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры МӘМС жүйесіндегі мәртебені тексерудің және соңғы 12 айдағы төлемдерді көрсетудің қолжетімді тәсілдерін кеңейту бойынша жұмыстар жүргізуде. Енді бұны кейбір екінші деңгейлі банктердің (ЕДБ) мобильді қосымшаларында жасауға болады.Алдағы 12 айға жасалған төлемдер мен мәртебені Халық банкінің қосымшасы арқылы тексеруге болады. Ол үшін Halyk мобильді қосымшасын орнатып, авторизациядан өтіп, «Мемлекеттік қызметтер» бөлімін таңдап, ізінше «МӘМС» бөлімшесінде ЖСН жазу керек. Halyk арқылы медициналық ұйымға тіркелгені туралы ақпарат қолжетімді. «Мемлекеттік қызметтерге» кіріп, «Анықтамалар» батырмасын басқан кезде тұрғылықты мекенжайы, емхананың атауы, тіркелген күні көрініп тұрады.Алдағы 12 айға жасалған төлемдер мен мәртебені ЦентрКредит Банкінің қосымшасы арқылы да білуге болады. BCC.KZ мобильді қосымшасын орнатқаннан кейін, авторизациядан өтіп, «Мемлекеттік қызметтер» бөлімін таңдап, ізінше «МӘМС туралы ақпарат» бөлімшесінде ЖСН жазу қажет.&nbsp; Сондай-ақ Kaspi.kz мобильді қосымшасын орнатып, Kaspi Bank қосымшасында сақтандырылған мәртебесін тексеруге болады. Авторизациядан өткеннен кейін «Мемлекеттік қызметтер» бөліміне кіріп, ары қарай «МӘМС мәртебесін» таңдау керек.Ғалымжан Салықов түсіндіргендей, соңғы 12 ай ішінде төленбеген кезеңдер болса, оларды банк қосымшаларында төлеуге болады. Төлемдер тексерілгеннен кейін «САҚТАНДЫРЫЛҒАН» мәртебесі беріледі.&nbsp;Естеріңізге сала кетейік, азаматтар мәртебесін келесі қосымшалар арқылы тексере алады: • Qoldau 24/7 &nbsp; мобильді қосымшасы&nbsp; • fms.kz &nbsp;ресми сайты • Telegram-дағы @SaqtandyrýBot &nbsp; • 1414 байланыс орталығы&nbsp; • Damumed мобильді қосымшасы.Сондай-ақ, Электронды үкіметтің egov.kz сайтындағы «Денсаулық сақтау» бөлімінде «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне медициналық көрсетілетін қызметті тұтынушы ретінде қатысу туралы және аударымдардың және (немесе) жарналардың аударылған сомалары туралы ақпарат ұсыну» мемлекеттік қызметі арқылы медициналық сақтандыру жүйесіндегі өз мәртебеңізді тексеруге және жүргізілген төлемдер туралы ақпарат алуға болады. &nbsp;&nbsp;

МӘМС жүйесіндегі мәртебе мен төлемдерді  банк қосымшалары арқылы тексеруге болады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> МӘМС жүйесі туралы жиі келіп түсетін сұрақтарға жауап беруді жалғастырамыз. Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Қызылорда облысы бойынша филиалының бас сарапшысы Айгүл Аханова түсініктеме берді.Қызым студент (Ресей Федерациясында күндізгі оқу түрі бойынша оқиды), бірақ тұрғылықты жері бойынша емханада тегін медициналық көмек ала алмайды. Неліктен?Егер сіздің балаңыз Қазақстан Республикасынан тыс жерде оқитын болса, онда ол шетелде оқитын студент ретінде тіркелуі керек. Шетелдік жоғары оқу орындарында оқитын студенттерге МӘМС жүйесінде сақтандыру мәртебесін алу үшін egov.kz порталында «Шетелде оқитын студенттерді тіркеу» тіркелу қажет.Өтінішті толтыру, оқуды растайтын құжаттарды қоса беру және ЭЦҚ-ға қол қою керек. Әр семестрден кейін сақтандырудың мәртебесін тексеріп, қажет болған жағдайда оны жаңарту қажет.МӘМС-ке қандай жұмыс орындарынан аударымдар түсетінін білгім келеді?Аударымдар туралы анықтаманы еgov.kz электрондық үкімет порталы арқылы онлайн алуға болады, егер сізде ЭЦҚ кілті болса, сондай-ақ халыққа қызмет көрсету орталығына өз бетінше жүгінген кезде. Егер сізде сұрақтар туындаса, 1414 нөміріне хабарласуыңызды сұраймыз.Мен бірінші ай ресми түрде жұмыс істеймін. Неліктен мен дәрігерлерге бармасам, өткен жылға медициналық сақтандыруды төлеуім керек?МӘМС туралы Заңның 5-бабының 3-тармағына сәйкес Қорға аударымдар және (немесе) жарналар төленбеген тұлғалар МӘМС жүйесінде медициналық көмекке құқық алу үшін төленбеген кезең үшін, бірақ төлем күнінің алдындағы он екі айдан аспайтын мерзім үшін Қорға ең төменгі жалақы мөлшерінің 5 пайызы мөлшерінде жарналар төлеуге міндетті республикалық бюджет туралы заңмен ағымдағы қаржы жылына белгіленген төлемдер (дербес төлеуші, 2023 ж. – 3 500 теңге, 2024 ж. – 4 250 теңге).Неліктен дәрігер үйге келмейді?Дәрігерді үйге шақыру қызметін көрсетудің көрсеткіштері созылмалы ауру жағдайлары болып табылады, бұл пациенттің емханаға өз бетінше баруына мүмкіндік бермейді (онкологиялық аурулардың ауыр ағымы, мүгедектік (I - II топ), паралич, аяқ-қолдың парезі.Науқасқа үйде белсенді баруды негізінен учаскелік медбике немесе фельдшер жүзеге асырады. Дәрігерді үйге телефон байланысы арқылы қоңырау шалуға немесе e.gov.kz электрондық үкімет порталы арқылы шақыруға болады (мемлекеттік қызмет).&nbsp;

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Денсаулық