<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінде педагогика саласы бойынша білім алатындықтан, қазақ тілінің сөздік қоры, тіл мәселелері бойынша өзіндік ғылыми зерттеулер жүргіземіз. Бүгінгі мақалада қазақ лингвистикасы туралы сөз қозғамақпын.Адамның психикалық қасиеттерін құрайтын бірнеше қасиет бар. Қабілет, темперамент, мінез. Бұл әр адамды ерекшелейтін өзгешелік десек те болады. Түрлі мінез иелері ұқсас жағдайларда әртүрлі әрекет етеді. Демек мінездің қандай да бір шешім қабылдауға да әсері бар.Мінездің қалыптасуына көптеген фактор әсер етеді. Соның бірі – тіл. Тіл арқылы адамдар өз ойларын ғана жеткізбейді, көңіл-күйін, кез келген жағдайға қатысты көзқарасын білдіріп отырады. Грамматикалық форма да өзінің негізгі мағынасымен қоса қосымша реңк беру, қосымша мағына білдіру қызметтеріне ие болады. Яғни әр тілдің фонетикасы, лексикасы сол тілді қолданушы адамдарға байланысты. Адам өз эмоциясын тіл арқылы білдіруі сол адамның қандай эмоцияда тұрғанын көрсетіп қана қоймай, сол тілді қолданушының болмыстық ерекшеліктерін де бейнелеп беретін сияқты.&nbsp;А.Байтұрсынов: «Тілдің міндеті – ақылдың аңдауын аңдағанша, қиялдың меңзеуін меңзегенінше, көңілдің түюін түйгенінше айтуға жарау. Мұның бәріне жұмсай білетін адамы табылса, тіл шама қадарынша жарайды», – деп жазады. Яғни тіл – құрылымдық жағынан таңбалардың жүйесі болса, атқаратын қызметі жағынан ойды жеткізуші, сонымен қатар қарымқатынас құралы.&nbsp;Бір тілді үйрену – сол тілдің мәдениетін қабылдауЖоғарыда атап өткеніміздей, тіл сөйлеушінің өзіндік ерекшеліктерін байқатуға қабілетті. Тіл, тарих, мәдениет секілді ортақтықтар негізінде біріккен адамдар қауымдастығын ұлт десек, бір ұлттың тілінен сол ұлттың сырын, тарихын, тұрмысын, болмысын анық көруге болады. Мәселен, қазақ тілінен қазақтың жайсаң даласы, біресе желсіз түндей тынық, біресе құйындай екпінді тарихы, сар далада үдере көшкен тұрмысы, асықпайтын, саспайтын сабырлы мінезді екені – көрініп тұр. Қазақтың даласы кең, тілі де бай. Осы күнгі түрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен бай, орамды, терең тіл жоқ десек қате болмас.&nbsp;Неміс ғалымы, тілтанушы В.Гумбольдт: «Тіл – халық рухы, халық рухы тіл арқылы көрінеді» дейді. Әлемдік лингвистикаға адам тілді неғұрлым жақсы меңгерген болса, соғұрлым оның ойлауына әсерін тигізеді деген идеялар мен концепциялар ұсынды. Демек адам бір тілді үйреніп, сөйлей бастаса сол тілде ойлай бастайды деген сөз. Байқасақ, расымен солай. Мысалы, кәріс тілін үйренген таныстарыма қарап, олардың күнделікті өмірде сыпайылық танытатынын және сөйлеу барысында еркелік сарынын байқаймын. Сондайақ киім кию стилінде, эмоцияларында да кәріс ұлтына ұқсастықты көруге болады. Олар сол тілді меңгеріп қана қойған жоқ, сол ұлттың мәдениетін сіңіріп алды. Бұл турасында американдық лингвист Дэниел Эверетт «Тілді сол ұлттың мәдениеті қалыптастырады» деген идеяны ұстанады. Нысанаға тағы да қазақты алсақ. Қазақ халқы ХІХ ғасырдың орта шебінде патшалық Ресейге қосылғанынша, мал шаруашылығын басты күнкөріс құралы ретінде алып, соның ығына қарай көшпелі мәдениетті ұстанған болатын. Олар жазда жайлау, қыста қыстау, күзде күзеу, көктемде көктеуге қоныстарын ауыстырып отырды. Әр мезгілде, әр түрлі қонысқа бейімделу, икемделу – сол уақтағы қазақ халқы үшін қалыпты дүние еді. Міне, қазақ мәдениетіндегі осы қасиет оның тілінен де көрініс тауып отыр.&nbsp;Қазақ тілі – аса бай, икемді тіл. Осы тұста қазақ лингвистикасындағы сингармонизм заңдылығын айта кетсек. Сингармонизм бойынша сөздер не бірыңғай жуан, не бірінғай жіңішке, не еріндік, не езулік болып айтылады. Түбірге жалғанатын қосымшалар да осы заңдылыққа бағынады. Мысалы, бала-лар, еңбек-ші-лер. Демек қазақ тұрмысындағы тиімділік тіліндегі икемділікке айналған. Қазақ тілінде кірме сөздер өте көп. Араб, орыс, тіпті моңғол тілінен де енген сөздер бар. Қызығы сол, қазақ халқы оны өз мәдениетіне, өз табиғатына орайластырып, икемдеп алған. Орыстың «ящигін» жәшік, арабтың «китабун» деген сөзін кітап, моңғолдың «улус» деген сөзін ұлыс деп пайдаланып жүрміз. Осылай орайын тауып, қисынын келтіріп пайдалансаң, бұл тілмен сурет салуға, тас қашап, текемет оюға болады. Ана тілінің адам мінезіне әсері қандай? Тіл – қай ұлтта, қай елде болса да қадірлі, құдіретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Ж.Аймауытов «Тәрбиеге жетекші» деген еңбегінде: «Ана тілі халық болып жаралғаннан бергі жан-дүниесінің айнасы, өсіпөніп, түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі... Жүректің терең сырларын, жанның барлық толқындарын тұқымнан-тұқымға жеткізіп, сақтап отыратын қазынасы – сол халықтың тілі» деген болатын. Ана тілінің адам мінезіне әсері қандай? Ана тілі – тілді жасап келе жатқан халықтың өткені, бүгіні және болашағы. Ана сүтімен дарыған ұлтымыздың құндылықтарын сіңіріп өсеміз. Мысалы, қазақ қоңыр желдей аңқылдап, еркін есіп, көмек қолын созуға әзір тұрады. Бауырмалдық, бір-біріне мейіріммен қарау, бұның бәрі байырғы қазақ та да болды, қазір де бар. Демек ана сүтімен дарыған, жойылмайтын құндылықтарымыз деп осыларды айта аламыз. Тиісінше қатігездік, немқұрайлылық деген сияқты қасиеттерді қазаққа телу қиын. Әрине бұл адамның қалай тәрбие көріп өскеніне байланысты. Бірақ бұл тұста тілдің де өзіндік ерекше әсер беретіндігін жоққа шығаруға болмайды.&nbsp;«Ұлттың тілі жұтаса, мінезі өзгереді», – дейді. Қазір ана тілімізден гөрі орыс тілін білетін қазақ балалары көп. Соның әсерінен олардың мінездері тік, құрмет сезімдері кем болып қана қоймай, ұлттық мінез бен құндылықтардан хабарсыз екені көрініп тұрады. Мұндай мінез орыс ұлтының табиғатына жарасады, өйткені ол сол ұлттың басқа құндылықтарымен астасып жатады. Яғни, сол халықтың бойындағы тік мінезділік, қоғамда өз ойын кім екеніне қарамай ашық айту ерсі емес. Ал үлкеннің алдынан кесе-көлденең өтпейтін, үлкенге деген құрметті парыз деп білетін, келіні иіліп сәлем салатын, әйел заты ердің бетіне келмейтін, «Ата тұрып, ұл сөйлегеннен без, Ана тұрып қыз сөйлегеннен без» деген тәліммен өскен қазақ халқы үшін бұл жат нәрсе. Өзінен кішіге тік мінездің жөні осы екен деп, бетін е н а л ы п ж а т қ а н ы жанға бататыны сөзсіз. Бұл қазіргі заманда өмір сүріп жатқан біздер үшін таныс көрініс. Осындай дәлелдемелерден кейін, тіл адамның мінезін қалыптастырушы екеніне және оған толықтай әсер ететіне күмән қалмайды деп ойлаймын. Ал сіздің мінезіңіз қандай?&nbsp;&nbsp;Шапағат Кәрімбердиева, Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің студентіФото: atr.kz

Шапағат Кәрімбердиева:"Тіл адам мінезін қалыптастырады"

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Әбділда Тәжібаев атындағы облыстық әмбебап ғылыми кітапханасында ақын Әбдікәрім Ахметовтың туғанына 100 жыл толуына орай «Толқындағы өмір» атты жыр кеші ұйымдастырылды.&nbsp;1924 жылы 15 маусымда Қызылорда облысы, Қармақшы ауданының Көктөбе деген ауылында туған. &nbsp;Орта мектептен кейін Жосалы темір жол зауытында темір ұстасының балғашысы, аудандық қаржы бөлімінде &nbsp;есепшікассир болып қызмет істейді. Лепсі педагогикалық училищесін бітірген. Алматыдағы Жоғары партия &nbsp;мектебінде оқыған. Ұзақ жылдар (1943–1950) әскер қатарында қызмет еткен ол, әуелі қатардағы жауынгер, кіші &nbsp;командир болды.&nbsp;1946 жылы Харьковтың әскери медициналық училищесін бітірген соң, Германиядағы кеңестік &nbsp;қарулы күштер сапында, шекара округінде офицерлік қызмет атқарады.&nbsp;1951-1956 жж. «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас алаш») газетінде әдеби қызметкер, «Социалистік Қазақстан» &nbsp;(қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде жауапты хатшының орынбасары, Қазақ мемлекет көркем әдебиет &nbsp;баспасында редактор, 1959-1963 ж. Қазақстан Жазушылар одағының Семей облысаралық бөлімшесінде хатшы, &nbsp;1963-1966 жж. Қазақстан телевизиясында, Қазақстан Жазушылар одағында, 1966-1971 жж. ҚР Баспасөз &nbsp;жөніндегі мемлекеттік комитетінде, 1971-1982 жж. «Жазушы» баспасында қызметтер атқарған. &nbsp;<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Ardager_esimi_arda_taldy_1_0f10543b54.jpg" alt="Ардагер есімі ардақталды 1.jpg">Алғашқы жинағы «Өлеңдер» деген атпен 1953 ж. жарық көрген. Ә.Ахметовтың философиялық терең ойға, нәзік сезімдерге толы «Халықбек» (1954), «Екінші дәптер» (1955), «Нан туралы сөз» (1955), «Өшпеген жалын» (1959), «Толқындағы өмір» (1962), «Ашық аспан» (1971), «Жапырақ жауған шақ» (1979), «Кеш жарық» (1981), «Көзайым» (1982), «Зейнет» (1984), т.б. өлеңдері мен поэмалары баспадан шыққан. Бірқатар шығармалары орыс тіліне аударылған.&nbsp;А.С.Пушкин, М.Ю.Лермонтов, А.Т.Твардовский, С.Я.Маршак, Э.Межелайтис, Г.Зелинский, В.Федоров, Л.Украинка, т.б. ақындардың шығармаларын қазақ тіліне &nbsp; аударған. &nbsp;1973 жылы &nbsp; қарақалпақ әдебиетінің &nbsp; &nbsp;классигі &nbsp; Бердақ &nbsp; ақынның &nbsp; таңдамалы &nbsp; толғаулары &nbsp; мен &nbsp; дастанын &nbsp;қысқаша &nbsp;жырлап, &nbsp; жеке кітап етіп шығарды.Бірнеше жауынгерлік әскери медальдармен марапатталған, «Баспа озаты» деген құрметті атақ берілген. 1983 жылы 14 желтоқсанда Алматы қаласында қайтыс болды.Ақынның жыр жолдарынан кітапхана оқырмандары үзінділер оқып, кешке жиналған қонақтар өз естеліктерімен бөлісті. Сондай-ақ оқырман назарына «Өшпеген жалын» атты кітап көрмесі ұсынылды.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото: aqmeshit-zhastary.kz

Ардагер есімі ардақталды

Ғасырлық тарихы бар білім ордасы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қызылорда қаласындағы Ж.Нұрпейісов атындағы №233 орта мектебі 1972 жылдың &nbsp;3 қазанынан бастап білім көкжиегінде көш түзеп келеді. Бұл білім ордасы сол жылы қаладағы қазіргі Амангелді көшесіндегі №108 үйдің орнына үш қабатты мектеп ретінде қаланған болатын. Содан бері жарты ғасырдан астам уақыт өтсе де тәрбие мен білім жолында талай өскелең ұрпақты қанат қақтырып келеді.Қай кезде де жаңа ашылған мектептің бағыт-бағдарын айқындап, алға жетелейтін, мектеп ұжымының биіктен көрінуіне сеп болатын мектеп басшысы екені рас. Білім ордасын алғашқы оқу жылында Хан Владимир Иванович басқарған. Ол өзінің іскерлік қабілетімен, ұстаздың білігін, шәкірттің білімін саралай алатын қасиетімен, ұжымға, оқушыларға деген қамқорлығымен ерекше есте қалған. Одан кейін мектепті Кеңес одағының және Қазақстан Республикасының ағарту саласының үздігі Шастова Лидия Ильинична 23 жыл басқарған. Білім ордасын әр кезеңде білікті де іскер мамандар басшылық жасаған. Мектепке 1997-2000 жылдары Спасова Лилия Викторовна, 2000-2008 жылдары Оспанова Күлзия Жұмағалиқызы, 2008-2010 жылдары Молдабекова Сауле Шамұратқызы, &nbsp;2010 -2016 жылдары Мұсаева Альфия Елубайқызы, 2016 -2021 жылдары&nbsp;Таженова Анар Бисенбайқызы басшы болса, 2021 жылы сәуір айынан бастап Акназарова Галина Ұзақбайқызы басқарған. 2024 жылдан бері &nbsp;Искаков Мұхтар басшылық жасайды.Мектеп тарихында өздерінің жарқын ізін қалдыра білген атақты мұғалімдер, октябрь революциясының орденімен марапатталған Колесова Раиса Федоровнаны, Қазақстан Республикасы &nbsp;ағарту саласының үздіктері Мырзаманова Орынтай, Наурызбаева Күлтай Нұрбайқызы, Ким Эльвира Анатольевна, Суханова Ольга Александровна, Ершова Галина Макаровна, Хильченко Лидия Адамовна, Яруллина Марсельеза &nbsp;Талиповна, Ходаковская Клавдия Васильевна.Сонымен қатар &nbsp;Е.К. Тен, Л.М. Кулешова, В.Автеньева, &nbsp;Л.Г. Кушнаренко, А.П.Тен, И.Г.Воробьев, И.И. Лапицкая, Л.М.Конышев, О.С.Цой, &nbsp;Э.Ф. Ткаченко, Н.П. Глеченко, &nbsp;В.П. Конивцев, Р.Ф. Колесова, В.И.Ли, &nbsp;З.И. Фролова, Т.С.Суркова, Г.Ш. Кальмуратова, &nbsp;В.В.Огай, &nbsp;Л.В.Лактионова, Л.Р. Югай, &nbsp;Е.А .Тен,&nbsp;А.А.Алиев, Л.С. Есенова, &nbsp;М.А .Дүкенбаева, &nbsp;Н.М.Джанибеков. Т.Н.Почекутова, &nbsp;Г.М.Ершова, М.КВагимов, &nbsp;К.Н.Алдамжарова, &nbsp; В. Г.Лубенец, А.П.Тен, Л.П.Подковкина, Э.А. Ким, Ф.П. Нигай, &nbsp;Н.А. Загороднева, В.В. Ли, &nbsp;Р.И. Китаева, Т.Т. Торешов, А.М .Бекбулатова, &nbsp;О.В.Акимова, &nbsp;Л.И. Широкова, Р.П.Кузнецова, Э.А.Эм, Л.П.Югай, Т.Шабдарова, К.Н.Наурызбаева, А.Ж.Алдамжарова, В.В.Алейников, &nbsp;З.Т.Жартенова, &nbsp;М.Г.Федорова,&nbsp;З.А. Искакова, &nbsp;Л.Г. Дмитриева, Н.А. Ем, У.И. Саметова, Г.А.Козлов, А.А.Дуйсенбаева, Б.А Абдукаримова, К.Х. Фаткульдинова, Р.К. Пак. Н.С. Ахметова, А.Н.Никтина, В.Н. Ким, Н.И.Щербинин, &nbsp;И.Е.Тян, С.Б.Хан, И.А.Гришаева, А.И.Цой, Л.Орлова. Е.Панова, З Серикова, М.М.Тлеулиева, &nbsp;Е.Ч.Цой.&nbsp;К.М .Жунелбаев, А.Н.Карпова&nbsp;ұстаздар еңбек еткен.Мектеп өз заманында алғашқы бастамаларымен, оның ішінде Н.Островский атындағы мұражай, Боровиков Борис Михайлович басқарған «Дружба» вокалдық – аспапты ансамблі негізінде құрылған қалалық «Балдырған» ансамблі, алғашқы қалалық футбол класы, психологиялық қызмет орталықтарымен белгілі болған.Білім ордасына 2005 жылы Ұлы Отан соғысының батыры Жаппасбай Нұрсейітовтің аты берілген. Мектеп – қазіргі таңда оқытудың жаңа инновациялық әдістері мен бағыттарын ұстанған білім ошағына айналған. Мектеп оқушылары республикалық олимпиадалардың және «АКСЕЛС» бағдарламасының жүлдегерлері. Білім ошағы 1982-2000 жылдар аралығында бірыңғай орыс тілді мектеп болады. 2000 жылдан қазіргі уақытқа дейін қазақ-орыс тілдерінде сапалы білім беріп келеді. 50 жыл ішінде мектепті 3302 оқушы бітірген, оның ішінде 110 бала Алтын, Күміс медальға және ерекше аттестатқа бітіріп шыққан. Қазіргі таңда мектеп түлектері еліміздің әр түкпірінен түрлі салада еңбек етуде. Мектеп өзінің&nbsp;бітіруші түлектерінің ішінде ғылым және өнер саласында, белгілі ұстаздар мен дәрігерлер, мекеме басшылары, құқық қорғау орындарының қызметкерлері, кәсіпкерлер, әскери бөлім басшылары, әлемдік деңгейдегі атақты кәсіби спортшылар – Дәулетбаев Дамир, Ділманов Дархан, Рысмұхамедова Күләш, Бимұратов Серік, Төрешбаев Бәйділдә, Ким Сергей, Пягай Александр, Қалекеева Құралай, Бауыржан Шөкенов, Батырхан Шөкенов, Бақытжан Шөкенов, Сатыбалдиев Марат, Қитаева Рәмзия, Қожаниязов Серік сынды тағы басқа түлектерімен мақтанады.&nbsp; &nbsp; &nbsp; Мектептің &nbsp;педагогикалық ұжымы уақыт талабына сай оқу-тәрбие үрдісінде &nbsp;абыроймен жұмыс атқарып келеді. Қазіргі кезде бұл білім ордасында 1022 оқушы білім алуда. &nbsp;Оның 534-і қыз &nbsp;бала, 488-і ұл бала. Мектепте 45 сынып және 3 мектепалды даярлық тобы бар. Сыныптардың орташа сыйымдылығы 23 оқушыдан. Сондай-ақ 184 өзге ұлт өкілдері білім алуда. Мектеп мұғалімдеріне заман талабына сай ақпараттық технологиямен&nbsp;қамтамасыз ету, оқушылардың ғылыми танымдылығын арттыру жұмыстарын тиянақты орындау үшін мектеп әкімшілігі&nbsp;мектеп кітапханасына аса қажетті Қазақстан педагогикалық басылымдарына үнемі жазылып келеді. Мектеп интернет желісіне қосылған &nbsp;компьютерлер керекті ақпараттарды еркін пайдалануға кең жол ашып отыр. Ұстаздар бен оқушылары да түрлі байқауларға қатысып жүр. Соңғы 3 жыл көлеміндегі нәтижелерге бағытталған педагогикалық ұжымның табыстарына келсек, мектебіміз қалалық пәндік &nbsp;және басқа да түрлі олимпиада, &nbsp;жыл сайын өтетін инттелектуалдық және түрлі &nbsp;басқа да байқауларға, ғылыми жоба, шығармалар байқауларына &nbsp;қатысып, жүлделі орындар иеленуде.

Қызылорда: Үздіктер шыққан білім ордасы 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> «Мектеп – кеме, білім – теңіз» демекші биылғы оқу жылының аяқталуына да санаулы күн қалды. Алғашқы қоңырау соғылғанда жүректері дүрсілдеп мектеп табалдырығын аттаған оқушылар жыл бойына үздіксіз білім алды. №5 мектеп-лицейде 2023-2024 оқу жылында жалпы 1755 оқушы білім алды. Оның ішінде 1-4 сыныптарда – 704 оқушы, 5-8,10 сыныптарда – 918 оқушы болса, барлығы да қазақ тілі пәнінен емтихан тапсырады. Биыл 4 түлегіміз «Алтын белгіге» үміткер.&nbsp;Биылғы оқу жылында қарқынды жұмыстың нәтижесінде ұстаздарымызбен шәкірттеріміз білім бәйгесінде оза шапты. Республикалық, қалалық, облыстық ғылыми жобалар мен пәндік олимпиадалардың жүлдегерлері атанды.&nbsp;Ұстаздар балаға тәрбие беріп қана қоймай, ізденіс жолына бағыт берді. Бүгінде аралас мектепте түрлі ұлт өкілдері тәрбиеленуде. Ұлтқа, тілге бөлінбей ана тілімізді биік қойып, шәкірттеріміз мектеп оқу ордасына жылулық ұялатты. Оқу жылындағы қалалық үздік мектептер арасында алдыңғы орындардан көрініп, сайыстардың жүлдесін қанжығасына байлады. Әртүрлі қайырымдылық шарасына белсене атсалысып, үйден оқытылатын оқушылардың да көңіл-күйін көтеру мақсатында түрлі іс-шаралар өткізілді. Иә, бұл ұжымдағы ауызбіршіліктің, білім көшіндегі алғырлықтың, тәлім мен тәрбиенің нәтижесі десек қателеспеген болар едім. Осындай жетістіктің арғы жағында ұлылықты жоғары қойған ұстаздардың еңбегі жатыр.&nbsp;Шәкірттеріміздің білімді ұрпақ болып өсуі үшін күні-түні еңбек етіп жатқан ұстаздардың мәртебесі биік болғай дегіміз келеді. Осындай ұжымды басқарып отырған мектеп директоры Рита Мұхашова, оқу ісі жөніндегі орынбасары Болат Аблаев, тәрбие орынбасарлары, ғылыми-іс жөніндегі орынбасалары, мектеп әкімшілігінің еңбегін ерекше айтқым келеді. Мәртебелі мамандықтың мерейін көтеріп, баланың бетінен қақпай, белін буып жүрген ұлағатты ұстаздарымыз қашанда марапат төрінен көріне берсін.&nbsp;&nbsp;Ақерке БАЛМАНОВА, №5 мектеп-лицейдің Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғаліміФото: balbal.kz

Ақерке Балманова: Биылғы оқу жылында көптеген шәкіртіміз жеңімпаз атанды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Кездесуің басты мақсаты – білім беру ұйымында әкелердің қызметін жандандыру, қоғам мен жанұяның өзара байланысын нығайту, отбасы құндылықтарын насихаттау, сенім мен сыйластыққа негізделген қарым-қатынас қалыптастыру, ұрпақ тәрбиесіндегі әке рөлі мен оның маңызын, беделін айқындау.&nbsp;Әр отбасындағы әкенің рөлі ерекше. Әке - отбасының асыраушысы, отбасы мүшесінің тірегі, қамқоршысы "Әке - асқар тау", "Әке - бәйтерек" деген мақалдар әкенің беделін көрсетеді. "Әке - балаға сыншы"-, дейді халқымыз. Мектеп-лицей басшысы Рита Жұмамұратқызы кездесудің маңыздылығын балаларға жеткізе отырып, әкелерге рахмет айтып, жиынды ашты. 3б сынып оқушысы Өмірбек Мейіржан «Әке мен ана» әнімен кездесу жалғасын тапты.&nbsp;Кездесуге 25 әке мен 70 оқушы және ұстаздар қатысты. Арнайы қонаққа шақырылған әкелер, әр саланың қызметкерлері. Айтпенбетов Болатбек Серікбайұлы – Қызылорда облысының «Еріктілер» фронт офисінің жетекшісі, «Айбын» орденінің иегері, “AQNIET” Қазақстандық денсаулық сақтау қызметкерлерінің салалық кәсіптік одағының Қызылорда облысы бойынша филиал төрағасы, 3 қыз тәрбиелеп отырған әке. Алматов Руслан Фаррухович – ИП «Алматов» бейнебақылау инженері, ата-аналар комитетінің төрағасы,&nbsp;Сырымбетов Ерлан Сабирдинұлы – көп балалы әке, жеке кәсіпкер, ата-аналар комитетінің мүшесі, Қасымов Әлімжан Әлібайұлы – «Ел-арай» қорының директоры, қамқоршылық кеңес төрағасы,&nbsp;Жанділлаев Нұрбек Ералыұлы - Қызылорда полиция басқармасының жергілікті полиция қызметі бөлімі Ювеналды полиция бөлімшесінің учаскелік полиция инспекторы полиция капитаны, Ардақ Зейнуллаев – Қызылорда гарнизоны Әскери қатынастар комендатурасының әскери коменданты,&nbsp;Марданов Бауыржан Есенғалиұлы - №7 өрт сөндіру бөлімінің аға өрт сөндіруші құтқарушысы, Кайдаулов Ғабиден Төлеутайұлы – 5 мектеп-лицейдің атасы, директордың бейінді орынбасары.&nbsp;Елімізде «Әкелер одағы» қоғамдық бірлестігі құрылып, бірқатар жобаны іске асырып келеді. Оның бірі – «Саналы әке» жобасы. Оның басты міндеті – отбасындағы отағасы, әкенің рөлін арттыру.&nbsp;Сонымен қатар жыл сайын өткізілетін «Әкелер форумының» да маңызы зор. Биылғы іс-шара отбасы құндылықтарына арналды. Қазақтың батыр жазушысы Бауыржан Момышұлының «Ешкім іштен батыр, дана болып тумайды: ол да мінез секілді өскен орта, көрген тәрбиеге байланысты қалып­тасады», дегені тал бесіктен жұққан тәрбиенің отбасылық институттарымен реттелетінін аңғартса керек. Бүгін, біз, Құнанбайдай әкенің тәрбиесін бере алмасақ, ертең Абайдай ұлдарды өсіре алмаймыз. Кездесуге келген әкелер әр саланың майтаманы болғандықтан жұмыстарындағы қиындықтар мен де бөлісті. Жазғы демалыс уақытын тиімді өткізуге бағыт берді. Бейнероликтер көрсетіліп, еркін форматта сұрақтарға жауап беріп, балалар өздерінің әкелерін әрдайым мақтан тұтатынын алға тартты.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото:aqmeshit-zhastary.kz

«Әке – отбасының тірегі» атты шара ұйымдастырылды 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ұстаз болу – жүрек жылуын, мейірім шуағын, адамгершілік ұлылығын баланың бойына дарыту. Осындай ұстаздыққа қойылатын биік талап үдесінен шығып, шәкірттерінің сүйіктісіне айналған жан №42 Қ.Баймағанбетов атындағы мектеп-лицейдің бастауыш сынып мұғалімі Роза Бердікеева.<blockquote>– Роза Әлденбайқызы – бірінші&nbsp;санатты педагог-зерттеуші. Өзінің&nbsp;өнегелі еңбек жолында көптеген жетістіктерге қол жеткізіп, білім саласында шәкірттерге саналы тәрбие мен сапалы білім беруде аянбай еңбек етуде. Сабақтарында жаңа технологиялық замануи әдіс-тәсілдерді пайдаланып, үлкен дайындықпен, шығармашылықпен, жауапкершілікті түсіне отырып өткізеді, – дейді әріптесі Құрманғали Құлымбетов.</blockquote>Білікті ұстаздың шәкірттері облыстық, республикалық олимпиада, ғылыми жобалардың жеңімпаздары, мектепті үздік бітірген алтын белгі иегерлері. Жалпы білім беру ұйымдарының екінші, төртінші сынып оқушылар арасындағы республикалық &nbsp;«Бастау» математикалық турнирінің облыстық кезеңінде 4-сынып оқушысы Сымбат Серікбай екінші орынды иеленді. Ұлағатты ұстаз шәкірттерін ғылым жолына қызықтырып, ізденіспен жұмыс жасауды басты назарда ұстайды. Соңғы жылдары оқушылары ғылыми жоба байқауларында жетістіктерімен қуантып жүр. Атап айтқанда шәкірттері Айзере Төлеген Айзере мен Назерке Қайролла «Алоэ – жасыл дәрігер» тақырыбында "Зерде" республикалық &nbsp;ғылыми жобалар байқауында екінші орын иеленіп, ұстаз мерейін өсірді.Роза Бердікеева «Білім беру мазмұны, жаңарту идеялары бастауышта: теория тәжірибе және нәтиже» тақырыбында республикалық ғылыми тәжірибелік конференцияға қатысып, үздік шығармашылық жұмысы үшін Алғыс хатпен марапатталды. Өз тәжірибесінен дайындалған әдістемелік нұсқаулықтары мен «Мен зерттеушімін» атты жаратылыстану пәні бойынша авторлық бағдарламасы үздік деп танылып, іс-тәжірибесі аудан көлемінде таратылуда. Білікті ұстаз мектептегі жас мамандарға бар білгенін үйретіп, тәжірибе алмасып, тәлімгерлік атқарып келеді. Жастарға әдістемелік көмек ұйымдастырып, биік жетістіктерге жетелейді.<blockquote>– 2022-2023 оқу жылында педагогикалық шеберлік орталығында «Мектеп командасы: тиімді басқару және білім сапасы»&nbsp;тақырыбында білім беру бағдарламасы бойынша білім көтеру курсынан өттім. Курста алған білімім бойынша мектепте ата-аналар серіктестігін күшейту жобасы аясында жұмыс жасадым.Ұрпағымыздың тәрбиелі, білімді азамат болып өсуінде ата-ананың атқарар рөлі ерекше деп айтар едім. Осы бағытта ата-аналармен «Әкелер мектебі», «Әжемнің ертегісі», «Мектептегі бір күн» тақырыбындағы арнайы ұйымдастырылған іс-шаралар балалардың білімі мен тәрбиесіне &nbsp;оң әсерін берді, – дейді шығармашыл ұстаз.</blockquote>Ардақты ұстаз педагогикалық еңбек өтілінде ұзақ мерзімді нәтижелі жұмыстары үшін аудандық білім бөлімінің, аудан әкімінің, облыстық білім басқармасының Құрмет грамотасымен, Алғыс хатымен марапатталды. Жылдың үздігі, «Жыл ұстазы» аталымының жеңімпазы атанған Роза Әлденбайқызы білімге деген құштарлығымен, біліктілігімен ел алдында зор беделге ие. &nbsp; Еліміздің ертеңі, жас ұрпақтың жаңа заманға сай жігерлі де, намысты болып өсуіне біліммен қаруландырып, бойларына қазақы болмыс тәрбиесін сіңіруде атсалысып жүрген шебер ұстаз.Бибісара ТАҢАТАРҚЫЗЫ

Бастауыштың үздік шығармашыл ұстазы

Қызылорда: Тамыры тереңге бойлаған тарихи мектеп

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің «Дәстүрлі музыка өнері және хореграфия» білім беру бағдарламаларының аға оқытушысы Рамазан Сағындықұлына «Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің Құрметті профессоры» атағы берілді.Білім ордасының Басқарма Төрағасы-Ректор Бейбіткүл Каримова құттықтап, «Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің Құрметті Профессоры» атағын табыс етті. Арнайы профессор мантиясын кигізіп, құрмет білдірді. Жиында әріптестері ақ тілегін арнап, кәсіподақ ұйымының атынан сыйлық табыс етілді. Құттықтау сәтіне өнер майталмандары мен ұжымдастары қатысты.Айта кетейік, қазақ өнерінде әсем әндерімен танылған композитор, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген қайраткері, «Құрмет» орденінің иегері, Қазақстан Композиторлар Одағының мүшесі, Қызылорда облысының Құрметті Азаматы Рамазан Тайманов &nbsp;70 жаста.&nbsp; Жуырда Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің «Мұстафа Шоқай» ғылыми орталығында тарих ғылымдарының докторы, профессор Өтеубай Қожақұлының 70 жасқа толуына орай «Гуманитарлық-педагогикалық» институт Кеңесінің салтанатты мәжілісі өтті. Мәжілісті институт директоры т.ғ.к., доцент Тайман &nbsp;Сағат Тамшыбайұлы жүргізді. Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің Басқарма Төрағасы-ректор, ф.ғ.к. Каримова Бейбіткүл Сәрсемханқызы құттықтау сөз сөйлеп, профессор ұстаздың оқу орнында атқарған жемісті жұмыстары мен ғылыми - педагогикалық қызметіндегі елеулі жетістіктеріне де тоқталып өтті.&nbsp;Педагогикалық қызметін үзбей ғылыммен ұштастырып отырғанын баса айта келіп, сөз соңын: «Бүгінде Өтеубай Қожақұлы XXI ғасыр ұрпағына жаңаша білім мен тәрбие беруде өз үлесін қосып келе жатқан үлгілі ұстаз, көрнекті ғалым» - деп түйіндеді.Қоғам және мемлекет қайраткері, профессор &nbsp;Мұрат Бақтиярұлы, “Тарих және археология білім беру” бағдарламаларының профессоры, т.ғ.д. Тастанбек &nbsp;Яхьяұлы, &nbsp;облыстық білім басқармасының басшысы Асқарбек Есжанов және мерейтой иесінің туған жері Қазалы ауданы әкімінің орынбасары Дәурен Тлеумбетов құттықтау сөз сөйледі.&nbsp;Қадірлі ұстазды мерейтойымен құттықтап, өңіріміздегі жоғары оқу орындарының өкілдері, облыстық әмбебап ғылыми кітапхана, архив және мектеп директорлары келді. “Гуманитарлық-педагогикалық” білім беру бағдарламасының жетекшілері және шәкірттері де ізгі тілектерін жеткізді. Салтанатты мәжіліс соңында профессор-ғалымға шапан жабылып, құрмет көрсетілді. &nbsp;Қорлан САРЫ Фото:aqmeshit-zhastary.kz

Сырбойылық профессорлардың еңбегі еленуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінің базасында «Қуатты өңірлік ғылым – қуатты өңір» бастамасын іске асыру аясында өңірлік ғылымды дамыту мәселесі бойынша Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясы Президиумының көшпелі отырысы өтті.&nbsp;Ұлттық академия ұсынған «Қуатты өңірлік ғылым – қуатты өңір» бастамасын іске асыру аясында өңірлік ғылымды дамыту мәселесі бойынша Республиканың әр өңірінен ғалымдар бас қосты. Отырысқа Жамбыл облысының әкімі Е. Қарашөкеев, ҚР Ауыл шаруашылығы, Ғылым және жоғары білім, Су ресурстары және ирригация, Экология және табиғи ресурстар Вице-министрлері, ҚР Парламенттің қос палатасының депутаттары, ҰАҒББО АҚ, «Атамекен» ҰКП, «Ғылым қоры» АҚ, ЖОО және ҒЗИ бірінші басшылары, өңірлік бизнес субъектілерінің басшылары, стейкхолдерлер, жетекші ғалымдар, тәуелсіз сарапшылар, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Сондай-ақ отырысқа Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің ғалымдары да қатысып қайтты.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/ltty_ylym_akademiyasy_Prezidiumyny_k_shpeli_otyrysyna_tti_1_55838df327.jpg" alt="Ұлттық Ғылым академиясы Президиумының көшпелі отырысына өтті 1.jpg">Президиум отырысында өңірлік ғылымды дамыту, өңірдің ғылыми ұйымдарын басқару, жергілікті жерлерде білім тарату орталықтарын құру және олардың жұмыс істеуі мәселелері талқыланды. Осыған орай Ұлттық ғылым академиясы аталған мәселені шешуге бағытталған бірқатар нақты шаралар ұсынды. Бұл аталған іс шараларды Жамбыл облысының аймағында пилоттық режимде жүзеге асыруды және оны кейіннен еліміздің барлық өңірлерінде іске асыруға ұсыныс айтылды. Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің ғалымдары ғылыми жетістіктерін көрмеге қойды.&nbsp;Қорлан САРЫ Фото:aqmeshit-zhastary.kz

Ұлттық Ғылым академиясы Президиумының көшпелі отырысына өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев білім саласының өзекті мәселелері талқыланған кеңейтілген мәжілісте жиынға қатысушыларды білім сапасын арттыруға, балаларға жайлы және қауіпсіз орта қалыптастыруға шақырды.<blockquote>«Әріптестер, білім беру саласына қойылатын негізгі 2 ғана талап пен міндет бар. Оның бірі – сапалы білім беру, екіншісі – саналы тәрбие беру. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Түркістан қаласында өткен Ұлттық құрылтайда жас ұрпақтың тәрбиесіне ерекше тоқталды. Өскелең ұрпақ пен жастарға зиялы қауымның, ақсақал-абыздарымыздың сөзі өтімді. Бала тәрбиесіне тек ата-ана, мұғалім ғана емес, қоғам болып атсалысуымыз керек.Биылдан бастап өңірдің барлық елді мекеніндегі 171 мәдениет үйі жанынан жастарды отаншылдық және мемлекетшілдікке, патриоттыққа тәрбиелейтін, түрлі бағыттағы үйірмелері бар «Адал адам» орталықтары құрылып, жұмыс жасауда. Осыған қарамастан, жасөспірімдер арасындағы қылмыс пен құқықбұзушылық, өзге де келеңсіз жағдайлар толастар емес. Соңғы уақытта оқушылардың электронды темекіге әуестенуі, өз-өзіне қол жұмсауы, ерте жүктілік, ойынқұмарлық, топтық төбелестер мен әлімжеттік жиі көрініс беруде. Отбасында бүлдіршіндер мен жеткіншектердің интернетке тәуелділігі белең алып, спорт пен шығармашылықты дамытуға бағытталатын алтын уақыт зая кетуде. Бұл барша ата-ананың басты уайымына айналды», – деді Нұрлыбек Машбекұлы.</blockquote>Облыс әкімі ұлттық құндылықтарды, салт-дәстүрді кеңінен насихаттаудың рөлін ерекше атап өтіп, облыстық білім басқармасына мектептер мен колледждерде «Аналар академиясының», «Әкелер кеңесінің», ата-аналар комитетінің жұмысын жандандыруды тапсырды. Мұнан бөлек, басқармаға құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алудың іс-шаралар жоспары аясында күшейтілген жұмыс жүргізу жөнінде тапсырма берілді. Мектепішілік және полиция органдарының есебінде тұрған оқушыларды бейімдеу үшін үйірмелерге тарту, жазғы демалыспен қамту қажет.Облыстық мәдениет, архивтер және құжаттама, дене шынықтыру, спорт және туризм басқармалары білім басқармасымен бірлесіп, балалардың бос уақытын тиімді пайдалануын кешенді түрде үйлестіруге жауапты. Облыстық денсаулық сақтау басқармасы салауатты өмір салтын қалыптастыруда, балалар мен жасөспірім қыздардың денсаулығын нығайтуда «Жастар денсаулығы» орталығының жұмысын күшейту керек. Ал, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы қала, аудан әкімдіктерімен бірлесіп, түрлі санаттағы отбасыларға талдау жасап, әлеуметтік карта әзірлеуі тиіс. Полиция департаменті қала, аудан әкімдіктерімен бірлесіп, жасөспірімдер мен жастар арасындағы құқықбұзушылық, кибербуллинг әрекеттері мен заңсыз ойын орындарына тосқауыл қоюы қажет. Қала, аудан әкімдеріне облыстық білім басқармасымен бірлесіп, қалалық, аудандық ардагерлер, қоғамдық, әйелдер кеңестерін жұмылдыру арқылы тәрбие жұмыстарын жандандыру жүктелді. Ал, облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп, білім басқармаларына қала, аудан әкімдері және полиция департаментімен бірлесіп, вейп пайдалануға толық тыйым салу және сатылымын болдырмау шараларын қабылдау тапсырылды.Жиын соңында аймақ басшысы барлық жауапты мекемелерге балалар мен жасөспірімдердің тәрбиесіне асқан жауапкершілікпен қарауды, ортақ іске барынша атсалысуды тағы да ескертті.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/444789483_750551680599412_8662338135551328967_n_4087a74636.jpg" alt="444789483_750551680599412_8662338135551328967_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/441953300_750551920599388_6986660378778530719_n_2964cc39a8.jpg" alt="441953300_750551920599388_6986660378778530719_n.jpg"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/441958707_750551977266049_3817047912643566980_n_41e7aa8328.jpg" alt="441958707_750551977266049_3817047912643566980_n.jpg">

Нұрлыбек Нәлібаев: Жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылық толастар емес

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> «Өрлеу» Қызылорда облыстық&nbsp;филиалында өткізілетін біліктілікті арттыру курстары аясындағы көшпелі тәжірибелік сабақтар білім беру жүйесін дамытуға, білім алушыларға сапалы білім беру әдістерін оқу үдерісіне кеңінен енгізуге, педагогтердің кәсіби құзыреттілігін арттыруға ықпал етеді.Қызылорда қаласындағы&nbsp;оқушылар мен жасөспірімдер үйінде «Білім беру ұйымдарындағы аға тәлімгерлердің кәсіби құзыреттілігін дамыту» тақырыбындағы курс тыңдаушылары үшін көшпелі тәжірибелік сабақ өткізілді.Тәжірибе алмасу кезінде №176 орта мектептің аға тәлімгері Қалдыгүл Қалыбаева және&nbsp;оқушылар мен жасөспірімдер үйінің мәдени көпшілік меңгерушісі Гүлжібек Қапанова «Тәрбиенің қоғамдық маңызды бағыттары бойынша оқушылардың ұжымдық шығармашылық қызметін ұйымдастырудың заманауи әдістері мен тәсілдері» тақырыбында тәжірибелерімен бөлісті.Аға тәлімгерлерге арналған көшпелі тәжірибелік сабақ соңында «Жас Ұлан» ұйымының қызметін сүйемелдеу, дамыту, аға тәлімгерлердің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру бағытында тиімді кері байланыс жасалып, ұсыныстар мен пікірлер айтылды.Аталған мекеме және&nbsp;оқушылар мен жасөспірімдер үйінің бірлескен сындарлы жұмыстары алдағы уақытта жалғасын&nbsp;табатын болады.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Білім