Құс өсіру – табыстың көзі

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Жаңақорған ауданы мал шаруашылығы саласы бойынша үздіктер қатарынан көрінді. Қазақтың дархан даласында шаруашылықтың қай саласы болсын берекелі дамыған. Егістікпен қатар көшпенділіктің көркі болған мал шаруашылығының өркен жайған өңірі – Жаңақорған жері десек болады. Қазақстанның әр өңірінде шаруашылықтың белгілі бір бөлігі өркен жайған, төрт түлік малы берекелі егістігі қаншанда жомарттығын аямаған.Жаңақорғандық ағайынның мал шаруашылығының көкжиегін көркейтіп, атакәсіпті кеңейткені көрінеді. Ауылдағы ағайын ежелден айналысып келе жатқан мал шаруашылығы жыл сайын жанданып келеді. Күн сайын мал азығын даярлап, қиындығы мен қияметі көп жұмысты тындырып, кәсіп көзіне айналдырғалы көп болды. Соның қайтарымы жыл сайын төрт түлік төлдеп, бүгінде облыста мал басынан үздік аудан атансақ, аймақтағы жалпы есептің үштен бірін біздің аудан құрайды. Қыста қыстауда, жазда жайлауда жүретін шопандардың да еңбегі елеусіз емес. Жылда озат атанып келеді.<blockquote>«Жалпы ауданда мүйізді ірі қараның саны 80 мыңға жуықтады, қой 350 мыңға, жылқы 26 мыңға, ал, құс саны 22 мыңнан асты. Бұл облыс көлемінде үлкен көрсеткіш. Нақты цифр жыл соңында анықталады. Одан бөлек, төрт түлік азығын дайындаудан да алда келеміз. Былтыр Түркістан облысына экспорт жасасақ, биыл Сыр өңірінің өзге аудандарына тасымалдадық. Баға да қолжетімді, әсіресе, шөптің құны былтырғымен салыстырғанда екі есе төмен түсті. Осы жағдайлардың жүгінен, шаруалардың берекелі кәсібінен үздіктер көшінен түспей келеміз», – деді ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Талғат Зейдалиев.</blockquote>Бізде бұл кәсіптен тек мал басын көбейтіп қана қоймай, ет бағытында да жұмыстар жүйелі жүргізілуде. Соның бірі Қыркеңседегі «Бекарыс – Агрофуд» ЖШС.<blockquote>«Қазір егін науқаны аяқталды, ерте көктеммен ала жаздай төккен тердің жемісін жеп, нәпақаны тауып отырмыз. Енді қыс бойы малдың қоңын келтіріп, төрт түлікті түгендеп, төлдетіп, көктемде жайылымға немесе тауға жөнелтеміз. Мал басын асылдандырумен қатар ет бағытында шаруаны ширатып, өзге өңірлерге экспорттаймыз. Әсіресе, қыста сұраныс көп болады. Ең бастысы, берекелі кәсіптің адал нанын жеп отырған жайымыз бар», – деді қожалық төрағасы Серік Мырзабаев.&nbsp;</blockquote>Міне, мал бағытындағы ата кәсібіміз осылай жалғасып келеді. Сұраныс та өте жоғары, өйткені, тау мен Сырдың бойынан нәр алған жануардың қоңын өздеріңіз бағамдай беріңіздер. Тек субсидия деген ұғымды ырыққа көндіріп, пайдасын далаға жібергеніміз рас. Осыны тыю керек немесе жеке қалтаға емес, жалпы қоғамға пайдасы тиетіндей ету аса маңызды.Агроөнеркәсіп кешенін дамытуды одан сайын күшейтуге басымдық берудегі қаржыландырудың бұл бір түрі. Бұл жүйе тоқтап немесе кеміген емес. Тек мемлекеттік қолдау тәсілінің мүлтіксіз орындалуын, яғни бөлінген қаражаттың тиімді жұмсалуын аса ыждағаттылықпен қадағалауды талап етеді. Осы ретте аудан әкімі әрбір кәсіп иесіне талап қойып келеді. Субсидияны алуға көмектесіп, есесіне халыққа нарықтан арзан өнім беруді міндеттеді. Әсіресе, ет бағасы ырыққа бағынбай тұр. Басқа ауданмен салыстырған баға бірдей шығар, бірақ, аграрлы ауданда тұрып, еттің бұлай шарықтауы ұят жағдай. Иә, әр істің қайтарымы болады. Мемлекеттен алғанды мемлекетке емес, қара халыққа қайтару парыз. Жалғыз жолы бағаны базардан төмен пұлдау. Мүмкін болса әлеуметтік дүкендерге демеу болу керек. Бірақ, біз субсидияны алуын аламыз, бірақ қайтарымы жоқ. Бір сөзбен айтқанда, кіріс бар, шығыс жоқ. Оны уақыттың еншісіне қалдырайық. Бұл тақырып әлі талай таразыдан өткізіледі. Біз бүгін биылғы жылдағы субсидияға байланысты жаңалықты жүйелеп алайық.Ауыл шаруашылығы министрлігінің мәліметінше, қаражаттың бөлінуіне қатысты субсидиялаудың барлық бағыты өзгеріссіз қалады. Ал, аграрлық-өнеркәсіптік кешенді субсидиялау жүйесінде аздаған өзгеріс бар. Өсімдік шаруашылығынан бастайық. Бұл саладағы бағыттар мен нормативтер сақталды. Қант қызылшасын өсіруге одан сайын дем беру субсидиялау нормативі тоннасына 15 мың теңгеден 25 мың теңгеге дейін ұлғайтылады. Бұл ретте сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін болдырмау және әкімшілендіруді оңайлату үшін аударым өтінімдерінің күші жойылады. Ауыл шаруашылығы дақылдарын, минералды тыңайтқыштарды, пестицидтерді субсидиялау бағыттары мен нормативтері бойынша әкімдіктердің қаулыларын келісу рәсімі министрлікке субсидиялаудың ұсынылатын көлемін электрондық форматта беру рәсімімен ауыстырылады. Сондай-ақ тұқымдардың қозға-лысын бақылаудың ақпараттық жүйесі енгізіледі.Енді біз күткен мал шаруашылығы. Бұл бағытта асыл тұқымды мал басын сатып алу кезінде шошқа шаруашылығын қоспағанда, барлық қолданыстағы субсидиялау нормативі тағы да өзгеріссіз қалады. Селекциялық – асыл тұқымдық жұмыс саласындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің жоғары болуына байланысты бұқалар мен қошқарларды жалға беруді субсидиялау жойылады.Ал тауар-спецификалық субсидиялар өзгеріссіз қалады. Бірақ күшін жоятын бөліктері бар. Айталық, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына жатпайтындықтан, күркетауық еті мен суда жүзетін құстарға субсидия берілмейді. Сондай-ақ меншікті аналық басы жоқ кооперативтерге дистрибьюторлық орталықтар көрсеткен қолдан ұрықтандыру жөніндегі қызметтер субсидияланбайды және асыл тұқымды мал импорты кезінде екінші деңгейлі банктегі қаржы институтының арнайы шотына субсидиялар аудару мүмкін болмайды.Жұмыртқа шаруашылығы бойынша норматив бір жұмыртқа үшін 3 теңге болып қалады. Бұл ретте 1-санаттағы жұмыртқаларды сатудың шекті бағалары әкімдіктермен жасалған меморандумдар негізінде белгіленеді. Бұқашықтар мен тоқтыларды бордақылауға және ет комбинаттарына тапсыру бойынша субсидиялау нормативтері өзгеріссіз қалады. Алайда малды өздерінің бордақылау алаңдарына көшіретін шаруашылықтар үшін орын ауыстыру нормасы жойылады. Жем-шөп бойынша субсидияларды алудың нормативтері мен критерийлері ғылыми ұйымдардың ұсынымдары негізінде әкімдіктердің қаулысымен бекітіледі.Инвестициялық субсидиялау. Бұл субсидиялаудың барлық түрі мен бағыты жүйеленген. Құрылыс-монтаждау жұмыстарын субсидиялау облыстық құрылыс және сәулет басқармаларының қызметкерлерін салынған объектілерді қарау жөніндегі мамандар тобына қосу туралы міндетті талаппен сақталады. Еріген суларды жинауға арналған жасанды су айдындарын салу үшін вагондардың құнын субсидиялау жойылады. Жайылымдарды суландыру үшін ұңғымалар мен құдықтар қазу кезінде бұрғылау жөніндегі материалдар мен қызметтердің құны ғана субсидияланатын болды. Бұл ретте жабдықтың құнын субсидиялау жойылады. Өйткені оның нарықтық құны өндіруші елге байланысты ондаған есе өзгеріп тұрады.Міне, осы күнге дейін аталған жүйеге қатысты мәселелер барынша ескеріліп, субсидиялаудың осындай жаңа қағидалары енгізілді. Түйінін айтқанда, бұл өзгерістердің негізгі мақсаты мемлекеттік қолдаудың тиімділігі мен нәтижелігін арттыру, қарсы міндеттемелердің орындалуына бақылауды күшейту, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін барынша жою және цифрландыру есебінен субсидиялар алу рәсімін оңайлату болып тұр. Бұл тиісті мекемелердің құзырындағы шаруа. Бастысы, субсидияны өнімді өркендету үшін жұмсай білсек болғаны.

Жаңақорған ауданында мал басының өсімі байқалады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Өндірістік және қайта өңдеу компанияларының кешені болып табылатын Қазақстандағы ірі агроөнеркәсіптік холдингтің бірі – Olzha Agro.&nbsp;Жалпы жер көлемі 960 000 гектарды құрайтын өндірісте өсімдік, ауыл, мал шаруашылығы жұмыстары жүргізіледі. Тақырыпқа арқау болсын деп Olzha Agro холдингінің бас агроном маманы Бағдат Талғатұлымен сұхбаттастық.–&nbsp;Бағдат&nbsp;мырза,&nbsp;қоғам&nbsp;арасында&nbsp;ауыл&nbsp;шаруашылығын&nbsp;тек&nbsp;трактор&nbsp;жұмысымен&nbsp;теңестіретін&nbsp;пікір&nbsp;қалыптасқан.&nbsp;Сіз үшін ауыл шаруашылығы нені білдіреді?<blockquote>– Ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін маман немесе кәсіпкер жауапкершілікті сезінеді. Бұл салада тек ақша табу емес, елдің астық бөлігін қамтамасыз ету мақсатында үлкен жұмыстар атқарылуда. Иә, дұрыс айтасыз. Шаруашылықтан алыс жандар саланы тек трактормен байланыстырады. Бұл – қате пікір. Мысалы, Olzha Agro холдингінде техникадан бөлек жеті мың қызметкер бар. Егіннің топыраққа егіліп, өнім ретінде толыққанды өсуі, қайта өңделуіне дейін арнайы мамандар атсалысады. Трактор – ол техника, ауыр жұмыс жасайтын құрал. Ал техниканың әр бөлшегін жинайтын, жұмыс барысында трактордың алқапқа кіруі, дұрыс бағытта жүргізілуі, жылдамдығы – адамның жауапкершілігінде. Жауапкершілік дегенім, егер алқап аумағында трактордың жылдамдығы сағатына 8 шақырым емес, 11-12 шақырымды құраса сапасыз өнімнің өсуіне алып келеді. Ауыл шаруашылығы – үлкен білім, еңбек және тәжірибе.</blockquote>– Olzha Agro холдингінің негізгі бағыты – өсімдік шаруашылығы. Сапалы дәнді дақыл алу үшін қандай инновациялық әдіс немесе технология қолданылады?<blockquote>– Компанияда «үздіксіз даму» қағидасы қалыптасқан. Жылдан жылға, айдан айға даму жолдарын іздейтін, жұмыс сапасын жақсарту бағытында құрылған арнайы бөлімдер бар. Біріккен жұмыстың нәтижесінде біздің әр қадамымыз цифрландырумен байланыстырылған. Жоғарыда айтқан тракторды алайық. Әр тракторға gps орнатылған. Ұялы телефон немесе компьютердің көмегімен техниканың қай алқапқа барып, қандай жолмен жүргенін бақылай аламыз. Жұмыс 1C бағдарламасымен жүргізіледі Дәнді дақылдарға келсек, ауыл шаруашылығында қандай инновациялық өзгерістер бар, холдингта барлығы қолданылады. Бүгінде егілген егіннен бастап, себу, жинау барысында жаңа жобалар қолданылуда.</blockquote>– Сыр өңірінде су тапшылығы мәселесі жиі кездеседі. Қостанай облысында су жағдайы қандай?<blockquote>– Иә, Қызылорда облысында су тапшылығы мәселесі бар. Бізде егін саласы болғандықтан дәнді, майлы дақылдар үлкен аумаққа егіледі. Егін өсіру кезінде біз табиғи жолды қолданамыз. Яғни, жауын-шашынның көмегімен өседі. Алайда соңғы 3 жылда жаңбыр мөлшерінің азаюы салдарынан құрғақшылық мәселесімен бетпе-бет келдік. Жауынның пайдасы мен зияны қатар жүреді. Әр өсімдіктің фазасы бар. Сол кезеңде жауған жаңбыр өсімдіктің өсуіне ықпал етсе, артық ылғал немесе басқа фаза кезіндегі су дақылды жоюы мүмкін. Компания 10 жыл бұрын 30-40 центнер өнім алса, бүгінде өнімнің орташа көлемі 15 центнерді құрайды. Бұл мәселемен күресу мақсатында жаңа тәсілдерді жүзеге асыруымыз қажет. Қар тоқтату техникасы арқылы жағдайды жақсартуға болады. Қыс мезгілінде жауған қарды толығымен алқаптың басында ұстап қалу жұмысы дұрыс жасалса, топырақтың ылғалдануына мүмкіндік беріледі.</blockquote>– Өнім сапасының жоғары болуы жер құнарлылығына тікелей байланысты. Егіске берілген нысан қанша мәрте қолданылады?<blockquote>– Холдингтегі алқаптар үш мәрте қолданылады. Үш-төрт жыл жерге егін егіледі және бір жыл демалады. Егін саласында нысанды қолдануға байланысты ұғымдар бар. Біз 3 жылдық әдісті қолданудамыз. Алдағы уақытқа 7 жылдық әдісті қарастырудамыз.</blockquote>–&nbsp;Егін егу мен егін жинау процесінің арасы қанша уақыт? Өнім жинауға қандай техника ұжымдастырылған?<blockquote>– Егу мен жинауда көптеген фактор әсер етеді. Теория жағынан бидайдың жетілуі 92-93 күнде жүзеге асады, майлы дақылдарға келетін болсақ, зығырдың жетілуіне 70-100, жасымыққа 80-100 күн қажет болады. Практика барысындағы басты фактор – ауа-райы. Жазда егілетін бір жылдық дақылдарға температура маңызды рөл атқарады. Мамыр айында егін басталса, шілде айында ауа-райы ысиды. Ондай жағдайда кей дақыл ерте піседі. Теория мен практикада айырмашылық бар.</blockquote>–&nbsp;Ауыл шаруашылығы маусымдық жұмыс. Әр мезгілде атқарылатын жұмыстарды сипаттап берсеңіз.<blockquote>– Маусымдық жұмыс ол қате пікір. Мамыр айының бесінен бастап күнбағыс, ал он бесінен бастап барлық дақылдар егіледі. Егіннен кейін химиялық жұмыстарға кезек келеді. Сол уақытта жерді демалдыру процесі жүреді. Бұл жұмыстар қатарынан жасалып, тамыз-қыркүйек айына дейін жалғасады. Бір жақта трактор жұмысы, екінші бөлікте “авагро” бүріккіштердің жұмысы жүреді. Алқаптың көлемі ауқымды болғандықтан химиялық процесс үздіксіз атқарылады. Әр “авагро” күніне 300 гектар жерде жұмыс істейді. Жер жырту процесі кезеңдер бойынша өтеді. Жерді дискілеу, культивациялау, терең қопсыту, арамшөптерден тазарту және тағы басқалары. Егін жинау тамыз- қыркүйек айының соңына дейін жүреді. Әр дақыл түрлі уақытта жиналады. Қазан айында келесі жылдық жоспар құрылады. Қыс мезгілінде қар тоқтату жүреді. Осылайша көктем айының басында ылғалды жабу жұмыстары атқарылады. Сондықтан шаруашылықты мезгілдік жұмыс деуге келмейді. Жұмыс циклі үздіксіз, жыл бойы жүреді.</blockquote>–&nbsp;Ауыл шаруашылығында қандай үлкен мәселе кездеседі?<blockquote>– Бұл саладағы еңбек өтілім – 5 жыл. Әр жылдың мәселесі келесіге ұқсамайды. 5 жылда 5 түрлі жағдайға жолықтым. Алғашқы мәселені шешіп, тиімді жолдарын қарастырғанда, келесі жылы мүлдем басқа қиындық келеді. Бір жағынан бұл жақсы. Себебі мәселелердің шегі тоқтағанда біз барлық шешімге дайын боламыз. Негізгі қиындықтар қатарына жауынның мөлшері, құрғақшылық, 2023 жылы көбейген шегіртке мен алқапты таптап өтетін сайғақтарды айтуға болады.</blockquote>–&nbsp;Бүгінде қандай агрономды жақсы маман деп санауға болады? Бұл салаға жастарды көбірек қызықтыру үшін не істеу керек?<blockquote>– Агрономия саласында білім мен практика қатар жүруі тиіс. Химияның мөлшерін қате есептеудің өзі миллиондаған шығынға әкеледі. Сондықтан әр қадамыңды соңғы шешім секілді қабылдаған абзал. Жақсы агроном жерді сезе білуі және мамандығын құлшыныспен жасай алуы қажет. Олжа Агро – өз саласында көшбасшы компаниялардың бірі. Ұдайы дамудың нәтижесінде холдинг жылдам өсуде. Сол себепті мамандар тапшылығы да бар. Бірақ агро саладағы бүгінгі жастардың мәселесі ауылдық аймақта жүргенді қаламауы. Компанияда жас мамандардың тәжірибе жинауы үшін қарастырылған жастар практикасы бағдарламасы бар. Бағдарлама арқылы практикалық дағдысын арттыруды қалайтын жастарды күтеміз!</blockquote>– Сұхбатыңызға рақмет!

Сырбойылық жас агроном: білім мен практика қатар жүруі тиіс

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қызылордалық Ақерке Кеңесбайқызы 23 жылдан бері жылыжай шаруашылығымен айналысады. Кейінгі үш жылда ол тропикалық жеміс ағаштарын егуді қолға алған.Ақерке Кеңесбайқызы Қызылордадағы «Болашақ» университетінде аға оқытушы болып қызмет атқарады, ауыл шаруашылығы ғылымдарының магистрі. Бағбан жылыжайда негізінен қияр, қызанақ, қырыққабат өсіреді. Сондай-ақ олардың қатарында лимон мен банан да алыстан менмұндалап тұр.<blockquote>– Сыр өңірінде жылыжай шаруашылығы кеңінен дамымай тұр. Оның бірнеше себебі бар. Ұзақ жыл бойы даладағы егіс алқабында еңбек еткен агроном жылыжайда жұмыс істеп кете алмайды. Өйткені, жылыжай – басқа әлем. Сондықтан бұл саланың қыр-сырын жақсы білетін тәжірибелі мамандар жетіспейді. Бұл іспен айналысқысы келген азаматтар мамандардың көмегіне жүгінгені дұрыс, – дейді ол.</blockquote>Оның айтуынша, жылыжайдың жұмыс жасап тұрғанына бес-алты жылдың жүзі болған. Әрбір жеміс түріне айрықша қамқорлық қажет.<blockquote>– Қияр мен қызанақтың 5-6 түрін өсіреміз. Сондай-ақ құлпынайдың да қыр-сырын білеміз. Үш жыл бұрын лимон өсіруге қызығушылық пайда болды. Өзбекстаннан лимон көшеттерін алып келдік. Алайда оны өсіруге мүмкіндік болған жоқ. Одан кейін Сарыағашта осы тірлікпен айналысып жүрген бағбанға барып, тәжірибе алмастық. Осыдан кейін маған «Неге Сарығашта өскен өсімдік Қызылордада өспейді?» деген ой келді. Сөйтіп, ол жақтан 40 түп көшет алып келдік. Оны «Болашақ» университетінің жылыжайына отырғыздық. Қазір барлығы алып тұр. Оны күтіп-баптауды толық зерттедік. Бұған байланысты бізден ақыл-кеңес алып жүргендер бар, – дейді ол.</blockquote>Сондай-ақ аталған жылыжайда өсіп жатқан банан да көздің жауын алады.<blockquote>– Менің ойымша, тиісті талабын сақтай алсаңыз, жылыжайда барлығын өсіруге болады. Ол үшін қажетті жағдайды жасауың керек. Мәселен, бананды 2-3 ай бұрын еккен едік. Ол да бойын тіктеп, жылыжайда өсетінін дәлелдей түсті. Енді үш айдан кейін гүлдей бастайды деген болжам бар. Банан алдымен гүлдеп, 8-9 айдан кейін толық піседі, – деді Ақерке Кеңесбайқызы. &nbsp;</blockquote>

Жылыжайда банан өсуде

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгінде ауыл халқының әлеуметтік-тұрмыстық жағдайын жақсарту мен мал шаруашылығының әлеуетін арттыруда дәстүрлі сала – қой шаруашылығын өркендетудің маңызы ерекше. Шопан ата түлігінің шаруашылыққа пайдалы тұсы – тез жетілгіштігі және өсімталдығы. Оның үстіне басқа түлікке қарағанда қой өсіруге шығын аз кетеді. Ал қой шаруашылығынан түсетін кірістің аз-көптігі оның тұқымына байланысты.Қармақшы ауданы, ІІІ Интернационал ауылының тұрғыны Бірлік Оралбаев ауылда ұсақ мал өсіруден кәсібін түлетіп отыр. Ол осыдан бір жыл бұрын қой шаруашылығын дамытуға деп қайтарымсыз грант ұтып, қазақтың еділбай тұқымынан 34 бас қой алған. Қазақстанда жиырма шақты қой тұқымы бар болса, етті бағыттағы тұқымның кең көп таралғаны – осы еділбай қойы. Жас кәсіпкер осы саланы таңдарда ет өнімін де көбейтуді көздеген.<blockquote>– Қойды байлықтың бастауы десек артық болмас. Жалпы мал шаруашылығында Шопан атаның түлігі берекелі келеді. Оны отбасымның ата кәсіптен танбай айналысуынан білемін. Қазір осы істі өзім де жалғастырып жатырмын. Қой – жесең тағам, ауырсаң шипа, кисең киім болатын жануар. Оның құны ешқашан жойылмайды. Сондықтан екі қолға бір күрек таппай жұмыс іздегендер ата кәсіпке бет бұрса болады. Тіпті пайдасын білген адамға бейнеті зейнетіне танитын қой шаруашылығы кәсіптің төресі дер едім, – дейді Бірлік Мейрамбекұлы.</blockquote>Қойды көбейтіп, шаруасын ширатамын дегенге төрт түлік малы тез жетілгіш. Бағу-күту жағдайы келіссе болды. Кәсіпкердің өзі де қораңда 136 бас қойыңыз болса, оның сексен пайызға жақыны төлдейді дейді.<blockquote>– Еділбай қойы суыққа төзімді, әрі етті келеді. Жеке асханаларға, одан бөлек сұранысы бар жерлерге ет мақсатында өткіземіз. Көбейту үшін бордақылап, аналық қойды алып қалып отырамыз. Асыл тұқымды қойының төлі тоқты кезінде 30 келіге дейін тартады. Кейде одан да жоғары салмақ береді. Алдағы уақытта гисар тұқымын көбейту жоспарда бар. Ол да біздің аймаққа төзімді, асырауға жақсы жерсінеді, – дейді ол.</blockquote>Қазақстанда қазіргі кезде қой малы өнімдерінің ең пайдалысы – ет. Оны халықаралық деңгейге көтеру үшін қойды бағып-күтіп, өсіру, алған өнімді өңдеу технологияларын жақсарту маңызды. Халықаралық деңгейде қой шаруашылығын озық технологиямен жүргізетін Англия, Аргентина, Аустралия, Еуропа елдері өз өнімдерін өте жоғары бағамен шығаруда. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Жолдауларының бірінде «Ауыл шаруашылығын дамытпай бәсекеге қабілетті экономика құру мүмкін емес» деген-ді. Біздің де мүмкіндіктеріміз зор. Ол үшін шаруа жүргізу мәдениетін меңгеріп, өтімді тауар деңгейін көтеруіміз керек шығар.Фото: Нұрболат Нұржаубай

Қой бағуды дөңгелеткен қармақшылық жас кәсіпкер

Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен&nbsp; мәжілісте тұрғындарды сапалы ауызсумен қамту, су бұру мәселелері талқыланды.Аймақ басшысы ауызсумен қамтамасыз ету және су бұру мәселелері өңір жұртшылығы үшін зор маңызға ие екенін атап өтті.– Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы 2021 жылғы Қазақстан халқына Жолдауында Өңірлерді дамытудың ұлттық жобасы аясында бес жылда халықты 100 пайыз таза ауызсумен қамтамасыз етуді тапсырды. Қазір облыс аумағында 4 қала және 230 ауылдық елді мекен бар. Қалалардың барлығы ауызсумен толық қамтылған. Өткен жылы Арал ауданы «Көктем» елді мекеніне ішкі су жүйесі салынды, «Құландыға» су тұшытқыш қондырғы орнатылды, «Мойнаққа» шахталық құдық қазылды. Шиелі ауданы «Қосүйеңкі» және «Қызылқайың» елді мекендеріне ішкі су жүйесі жүргізілді, «Жуантөбеге» су тұшытқыш қондырғы қойылды. Осылайша халықты орталықтандырылған ауызсумен қамту үлесі 98,4 пайызға жетті. Қазіргі таңда облыс аумағында орталықтандырылған ауызсумен қамтылмаған адам аз қоныстанған 26 елді мекен бар. Ендігі кезекте алдымызға Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес осы елді мекендерді 2025 жылдың соңына дейін орталықтандырылған сапалы ауызсумен қамту міндеті қойылды. Бүгінде бұл бағыттағы жұмыстар қарқынды атқарылуда, – деді Нұрлыбек Машбекұлы.Тұрғындарды ауызсумен қамту мәселелеріне орай облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Медет Усаин, «ОДСП Арал» мекемесі басшысының міндетін атқарушы Серікбай Жәлелұлы, қала, аудан әкімдері баяндама жасады. Мұнан бөлек, орталықтандырылған ауызсуды пайдаланушы нысандарды есепке алу, қызмет сапасы, су ресурстарын үнемді әрі мақсатты пайдалану жолдары талқыланды. Жауапты мекеме басшыларына тиісті тапсырмалар берілді.&nbsp;

Ауызсумен қамту 98,4 пайызға жетті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Егін саласын әртараптандыру бағытында былтыр жаңақорғандық диқандар жақсы нәтиже көрсете білді. Биыл да осы бағытта жүйелі жұмыс жасауды жоспарлап, нақты межені айқындауда. Әсіресе, суды аз қажет ететін дақыл түріне басымдық беріп, өнім көлемін көбейтуді көздеп отыр. Ерте көктемнен дала жұмысына білек сыбана кірісетін шаруалардың дайындығын пысықтап алуды жөн көрдік.Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында «Егемендік дегеніміз – жалаң ұран мен жалынды сөз емес» деп жұмыстың барысы емес, нәтижесі болуға тиіс екенін ескертіп, ертеңгі болашаққа еркін жол ашуды мақсат тұтты. Расында өңірдің өркендеуі үшін, ортақ мүдде орайы алға озу үшін іс пен сөздің үйлесімі артып, тиімділігі табысты болуы керек. Бүгінгі байыпты бастамалардың, бағыт-бағдардың басты бетбұрысы – халықтың игілігіне сай ілкімді істер пайдалы әрекетке айналғаны жөн. Сондықтан аудан әкімдігінің мәжілісі өткір, әрі өзектілігімен маңызды, мәнді, әлеуетті. Аудан әкімі Мұрат Жолкелдіұлының төрағалығымен өткен бұған дейінгі де, бүгінгі де мәжілістер ауданның дамуы мен жаңаруы жолына бар күш- жігерімізді сарқа жұмсауға үндеумен қатар жауапкершілікті жіті сезінуге жетелеп отырады. Халық қызметшілерін ширата түсіп, ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының «Білімді болуға оқу керек. Бай болуға кәсіп керек. Күшті болуға бірлік керек. Осы керектердің жолында жұмыс істеу керек» деген даналық сөзін дәріптеп берді.Күткендегідей, күн тәртібі көтерген келелі талаптың бірі бойынша алдымен ауылшаруашылығы бөлімінің басшысы Талғат Зейдалиев мінбеге шықты. Ол аграрлы аймақтың күзгі жиыны мен биылғы болжамның орындалу барысын негіздеп:<blockquote>«Биыл су тапшылығына байланысты 1346 гектарға күріш кем егіліп, жалпы 6998 гектарды құрады. Егін жаман болмады. Науқандық жұмыстар бірқалыпты жағдайда жүргізіліп келеді. Негізі 27 тамыз бен 29 қыркүйек аралығына дәнді дақылды ору және бастыру графигі бекітіліп, сол бағыттағы серпінді іс нәтижесіз емес. Бүгінде 5700 гектар күріш орылып, 5100 гектары бастырылды. Әр гектарынан 55 центнерден өнім алынуда. Көктемде Шардара су қоймасынан Сырдария өзеніне су кеш түсіп, соның салдарынан 22 сәуірден 31 мамырға дейін диқандар күріштікті суға бастырды. Бұл біршама кедергі келтірді. Әсіресе, ауыспалы егіс танабындағы жоңышқалықтар өз дәрежесінде суарылмай қалды», – деді.</blockquote>Жаңақорған жұрты егін шаруашылығына бейімделген. Оның ішінде Сыр беткей тұрғындары ризық-несібесін жерден айыруға дағдылы. Әуелден көктемнен кетпен-күрегін сайлап, күзгі егін жинау кезеңіне дейін дала кезеді. Ал, сол шаруаларға бағыт беріп, бүгіннің бағдарын ерте бастан ескертіп отыру керек еді. Аудан басшысы ауылшаруашылығы бөлімінің басшысын сұрақтың астына алуының бір сыры осыдан көрінді.<blockquote>– Орын алған аяқ су тапшылығы бүгін-ертең шешіле қоймайды. Бұл – мемлекетаралық мәселе. Әлі де қиындықтар еселеп туындауы мүмкін. Сол себепті суды аз қажет ететін дақыл түрлеріне басымдық беріп, оның көлемін ұлғайту керек. Бұл бағытта қандай жоспар түзілді? Ғылымға негізделген нақты ұсынысыңыз бар ма? – деп сұрақты төтесінен қойды аудан әкімі.</blockquote>«Тапсырмаға сәйкес жыл сайын суды аз қажет ететін дақыл түрлеріне басымдық берудеміз. Биыл 45 гектар күнбағыс, 553 гектар картоп, 610 гектар көкөніс, 2009 гектар мақсары, 1914 гектар бақша дақылы егілсе, алдағы жылы да оның көлемін кемітпей, арттыру жолында жұмыс істеудеміз», – деді сала басшысы.Қазір Шардара су қоймасынан Сырдария өзеніне секундына 30 текше метр су жіберілуде. Мұндай деңгейдегі су көлемі бұрын-соңды болған емес. Мәселенің ұшы – Орта Азияның таулы аймағына қардың аз түсуі мен су көздеріндегі су деңгейі алаңтарлық жағдайда. Бұлай жалғаса берсе Сыр диқандары шұғыл түрде егінді әрта-раптандыруға бірыңғай бетбұрыс жасауы тиіс болады. Басқа амал жоқ. Күрішсіз де күн жоқ. Ол егілмесе топырақ тұзданып, сорлану қаупі бар. Қалай болғанда да тығырықтан шығатын жолды табу керек-ақ.Сондай-ақ, ауылдық округ әкімдері шаруа қожалық төрағаларымен бірлесіп, Қызылқұмның етегіне, одан әрі тереңдей көшуге қамданып, ондағы ескі құдықтарды анықтап, жай-күйін білуге міндеттеймін. Бұл бастаманы жүзеге асыруға көнекөз қариялардың ақыл-кеңесін пайдалана отырып, құм ішіндегі ескі қыстау құдықтарының санын анықтап, түгендеуді қолға алуымыз тиіс» деген болатын.&nbsp;Әкім осы бағыттағы жұмыстардың жай-жапсарын сұрады.<blockquote>– Аудан бойынша 8482 жеке қожалық пен 682 шаруа қожалығындағы 335 мыңнан асатын уақ мал мен 100 мыңға жуық ірі қара малдың Сыр беткейдегі егістік алқабына орналасқан малшыларды түгендеу, мал суаттарының орнын айқындау бойынша құрылған жұмысшы топтардың анықтамасымен 22 құдық қазылу керек деген тоқтамға келдіңіздер. Қазіргі қолданыстағы құдықтар саны 30 екен.&nbsp;Ауылшаруашылығы саласы экономиканың негізгі драйвері екені сөзсіз. Егін шаруашылығы мен төрт түліктен түсетін табыс шағын және орта бизнестің бірегей бастамасы бола алады. Бұл біздің ауданның кәсіпкерлік саласында әлдеқашан дәлелденген. Өйткені, Жаңақорған ауданының негізгі кіріс көзі аграрлы саланың дамуында жатыр. Әсіресе, Сыр беткейдегі ауылдар ерте көктем мен ала жаздай егін шаруасын ширатса, күз бен қыста төрт түлігін түгендейді. Сондықтан жыл сайын егіс көлемін ұлғайтып, мал шаруашылығына дем беру ісі қолға алынуда. Ендігі мақсат инвестиция тарту мәселесі.Сыр елі күріш көлемін кемітпей, қайта көсегесін кеңейтіп, мол өнім алуға жақсы жұмыс жасауда. Одан бөлек, әртараптандыру бағытына да басымдық берілуде. Қазір бақша өнімдеріне сұраныс артып, базар нарығында баға да қомақты болып тұр. Осыны ескерген дала диқандары дән себуді биыл ерте бастап, жақын күндері өнімдерін экспорттауға кіріседі. Бүгінге дейін Сырдың 15 мың тоннадан астам өнімі әлемнің 18 еліне экспортталып үлгеріпті. Оның басым бөлігі күріш өнімі екеніне дауа жоқ. Дегенмен қой шаруасына да сұраныс аз емес. Қой демекші, қойдың жүнінен, өзге малдың терісінен шикізат ғана, дайын өнім өңдеу идеясы қайта көтерілуде. Аудан кәсіпкерлері осы мәселені қолға алуда.</blockquote>Жалпы биылғы жылы облыс бойынша барлығы 195,6 мың гектарға ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастыру болжануда. Оның ішінде: дәндi дақылдар – 96,4 мың гектар, майлы дақылдар – 5,7 мың гектар, мал азықтық дақылдар – 73,7 мың гектар, картоп, көкөнiс, бақша – 19,8 мың гектар. Негізгі дақыл күрiштің көлемі 83,9 мың гектарды құрайды. Біздің ауданда мал азық дақылдары, әсіресе, шөп өнімі көбірек егіледі. Нарықтағы саудасы көңіл қуантады, өзге өңірлерге экспорт та қомақты. Сондықтан егіс көлемін кеңейту күн тәртібінен түспейді.<blockquote>– Азық-түлік қауіпсіздігін сақтау мақсатында қосымша жерлер ашылып ұжымдық түрде 295 гектарға картоп, көкөніс, бақша дақылдарын орналастыру бағытында жұмыстар атқарылуда. Нақтырақ айтқанда, 845 адам отбасылық егістік¬пен айналысып, нәтижесінде әлеуметтік маңызы бар азық-түліктермен өзін-өзі қамтитын болады. Бүгінгі таңға шаруашылық жетекшілерінің демеуімен 295 гектарға жуық егістік алқаптары шеңгел, жусандардан тазартылып, қоршалануда. Бұл жұмыстар мамыр айының аяғына дейін жалғасатын болады, – деді ауданның бас агрономы Талғат Зейдалиев.</blockquote>Бір сөзбен айтқанда, аграрлы салаға инвестиция көбірек керек. Әсіресе, егін шаруасына инвесторларды тартып, аудандағы бақша, көкөніс өнімдерін импорттауды азайтып, қайта экспорт көлемін кеңейту керек. Бұл оңай шаруа емес, дегенмен, шағын кәсіптің көсегесін кеңейтудің бұл да бір тетігі. Қазақта «Мал ашуы – жан ашуы» деген, отарға, табынға, үйірге ие кісі қиындықтан именбей еңбектенеді. Қол жайып отыратын жаймашуақ мизамды уақыт кешірмейді. Осыны түсіністікпен қабылдаған бірнеше кәсіпкер тік скважина қазуды қолға алды. Оның бағасы да қол жетімді, қазір мал суы оңды шешіліп жатыр.Фото: Нұрболат Нұржаубай

 Суды үнемдеп, егінді әртараптандыру уақыт талабы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Сыр өңірінің диқандары жылма-жыл сәуір айы ортасынан ауғанда күріш егіп бастайды. Биыл да сол дәстүрден жаңылмай, көктемнің әр күнін тиімді пайдаланып қалуға тырысуда. Қазір дайындыққа қызу кірісіп кетті. Қажетті тұқым, минералдық тыңайтқыш, техникасын әзірлеп, жауапты науқанға сақадай сай болуға назар аударып отыр. Биыл облыс еңбеккерлері 187 мың гектар ауыл шаруашылығы дақылдарын егуді межелеген. Оның ішінде негізгі дақыл – күріш 83,9 мың гектар. Нақты егіс көлемі облысқа қаралған су лимитіне байланысты есептеледі. Сондықтан алдағы уақытта өзгерістер болуы мүмкін.Су үнемдеудің маңызыОблыста наурыз айының алғашқы күндерінен ерте егілетін дақылдарға назар аударылды. Қазірге дейін 32,3 мың гектар жаңа жоңышқа, 16,5 мың гектар жаздық бидай, арпа, мақсары, қант құмайының дәні себілді. Сондай-ақ өткен жылдың күз мезгілінде 3,7 мың гектар күздік бидай егіліп, 50,6 мың гектар сүдігер айдалған еді. Бұл жұмыстар күріш егісіне дейін аяқталады деп күтілуде.<blockquote>– Дариядағы су жағдайына байланысты биыл жалпы егіс көлемін 6,4 мың гектарға азайту межеленіп отыр. Оның ішінде күріш 5 мың гектар. Есесіне әртараптандыру бағытында суды аз қажет ететін малазықтық, майлы және картоп, көкөніс дақылдарын арттырамыз. 2022 жылдан бері облыс әкімінің тікелей тапсырмасымен тұрғындар өзін-өзі әлеуметтік маңызы бар картоп, көкөніс, бақша өнімдерімен қамтамасыз етуі үшін тиісті іс-шаралар қолға алынды. Оған ниет білдірген азаматтар саны жылдан-жылға көбейіп отыр. Биыл 5 мыңға жуық отбасы 3179 гектарға картоп, көкөніс, бақша дақылдарын егеді деген жоспар бар. Бұл аймақта азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге оң әсерін тигізді. Нәтижесінде биыл 929 гектар картоп, 865 гектар көкөніс, 1386 гектар бақша дақылдарын егуге жер дайындалуда, – деді облыстық ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасы басшысының орынбасары Ерсұлтан Апетов.</blockquote>Облыста су үнемдеу технологиясын пайдалану арқылы егіс көлемін 2,3 мың гектарға ұлғайту көзделуде. Ол былтыр 872,5 гектарды құраған еді. Мұндай жаңашыл әдіске көңіл бөлген шаруашылықтар саны артып келеді. Олардың қатарында тамшылатып суару әдісімен «Таң ЛТД» ЖШС жүгері, «Qaratau Fruits» шаруа қожалығы қарқынды бақ, «Ер Әлі» шаруа қожалығы картоп, көкөніс, бақша, жаңбырлатып суару әдісімен, «РЗА Агро» ЖШС &nbsp;сүрлемдік жүгері, «Gamil Pro» шаруа қожалығы жоңышқа, «Жетікөл жер» ЖШС күнбағыс, «Береке» шаруа қожалығы жоңышқа, жүгері егуді жоспарлап отыр.Тұқымның жайы қалай?Облыс диқандары күріштің сапалы тұқымын дайындауға баса назар аударуда. Алдағы егіске қоймада 21,3 мың тонна тұқым бар. Оның ішінде 48,4 тонна суперэлита, 448,5 тонна элита болса, қалғанын І-ІІІ репродукциялы және көбейтілген тұқымдар құрайды. Айта кетсек, биыл күріш тұқымының 2,4 пайызы – отандық, қалғаны – ресейлік және украиналық сорттар. Отандық сорттардан «Маржан», «Сыр сұлуы» өндіріске енгізілсе, жергілікті диқандар ресейлік «Янтарь», «Лидер», украиналық «Премиум», «Виконт», «Маршал» сорттарын да тиімді пайдаланып келеді.Кейінгі жылдары диқандар әрбір сорттың өсу мерзіміне және өзге де талаптарға баса назар аударып келеді. Оның себебі де жоқ емес. Біріншіден, күріш негізінен суда тұратын дақыл болғандықтан, кейбір шаруашылық құрылымдары өсу мерзімі тиімді түрлерін таңдауға тырысады. Енді бірі тұтынушылар талабына сай сорттарды таңдайды.<blockquote>– Бұрынғы жылдары облыста негізінен «Маржан» сортына мән беріліп келді. Одан кейін ресейлік сорттар өндіріске енгізіліп, өз тиімділігін дәлелдей түсті. Қазір диқандар украиналық сорттарды егіп, өнім алуға бет бұра бастады. Ең бастысы, сапалы өнім шығаруға көңіл бөліп отыр, – деді Е.Апетов.</blockquote>Сондай-ақ облыстың ауыл шаруашылығы құрылымдары 938 тонна жаздық бидай, 736 тонна күздік бидай, 48,9 тонна арпа, 10,8 тонна тары, 67,6 тонна дән жүгері, 5,6 тонна күнбағыс, 108,5 тонна мақсары, 13,5 тонна соя, 21,8 тонна сүрлемдік жүгері және 298 тонна жоңышқа тұқымын жинап, бұл бойынша толық қамтамасыз етілген.&nbsp;Қазір қажетті минералдық тыңайтқыштың 84,4 пайызы қолда тұр. Бұл бағытта шаруашылықтар оны жеткізуші мекемелермен келісім-шарт жасау арқылы сатып алуда. Сондай-ақ ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер иелігіндегі 3799 техниканы толықтай жөндеуден өткізген. Олардың барлығы көктемгі дала жұмыстарына қатысуда. Оның ішінде 1890 трактор, 491 соқа, 258 тұқым сепкіш, 822 трактор тіркемесі бар. Биыл ауыл шаруашылығы құрылымдары 253 техника сатып алды. Жалпы құны – 9,3 млрд теңге. Осының нәтижесінде машина-трактор паркі 4,5 пайызға жаңартылған.Жыл басына дейін шаруашылықтар &nbsp;«ҚазАгроҚаржы» АҚ арқылы 3,3 млрд теңгеге 85, лизингтік компаниялар арқылы 1,8 млрд теңгеге 31, өз қаражаты есебінен 4,2 млрд теңгеге 137 ауыл шаруашылығы техникасын алды.Арзандатылған жанармай игілігін көредіОблыста жанармаймен қамтамасыз ету бағытында нақты жұмыстар жүргізілуде. Көктемгі дала жұмыстарына барлығы 12,9 мың тонна арзандатылған дизель отыны қарастырылған. Ол наурыз, сәуір, мамыр, маусым айларына бөлінген. ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі бекіткен қағидаға сәйкес арзандатылған дизель отынын айқындау мақсатында облыстық комиссия құрылған. Нәтижесінде «Жібек жолы ЛТД», «РК Мұнай», «Жаңақорған Ойл», «Petro Retail» ЖШС секілді операторлар анықталды. Бекітілген кестеге сәйкес ақпан айына бөлінген 3,5 мың тонна дизель отынының басым бөлігі жеткізілді. Оның 1,8 мың тоннасын операторлар шаруашылықтарға 1 литрін 247-250 теңгеден босатты. Ендігі кезекте наурыз айына бөлінген дизель отынын жеткізуге көңіл бөлінуде.<blockquote>– Қызылорда қаласы мен барлық аудандардағы су шаруашылығы нысандарын көктемгі су алу науқанына дайындау былтыр күзде жоспарланған еді. Қазірге дейін шаруашылықаралық каналдар 83, ішкі шаруашылық каналдары 87, гидротехникалық құрылыстардың магистралдық каналдары 66,7, насос қондырғыларын жөндеу 93, гидробекеттерді жөндеу 89 пайызға орындалды. &nbsp;Облыста 49,9 мың гектар шабындық, 4,4 мың гектар жер ылғалдандырылып суарылды, – деді басқарма басшысының орынбасары.</blockquote>Аудандар бойынша жинақталған мәліметке сәйкес, биылғы дала және егін егу жұмыстарына орташа болжамдық қажетті қаржы көлемі 26,7 млрд теңгені құрап отыр. Ол қаржы шаруашылықтардың өз есебінен, «Аграрлық несие корпорациясы» және басқа да көздерден тартылды. Бүгінге дейін жоспарланған қаржының 88,8 (23,4 млрд теңге) пайызы тиісті мақсатқа жұмсалды.Еңбеккерлер көктемнің жайлы күндерін пайдаланып қалуға күш салуда. Басты дақыл – күрішті дер мезгілінде егу ертеңгі күні мол өнімге негіз қалайды. Сондықтан бұл бағытта диқандар уақытпен санаспай, еселі еңбек етіп жатқан жайы бар.

Су үнемдеу технологиясы арқылы егін көлемін ұлғайтпақ

Жаңақорғанда төрт түліктің саны артуда

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында су тасқынынан туындаған жағдай мен моноқалаларды дамыту мәселелері талқыланды.Төтенше жағдайлар вице-министрі Бауыржан Сыздықовтың баяндауынша, министрлік су тасқыны салдарын жою іс-шараларын үйлестіруді жалғастыруда. Оған Төтенше жағдайлар министрлігі, әкімдіктер, Қорғаныс, Ішкі істер, Ұлттық ұлан, Ұлттық қауіпсіздік комитеті бөлімшелерінің күштері мен құралдары жұмылдырылды.Еске салсақ, күні кеше Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен өткен Су тасқынына қарсы шараларды үйлестіру және қарғын су жүру кезеңінің салдарын жою жөніндегі республикалық штаб отырысында қабылданған шаралар мен алдағы іс-әрекеттер пысықталды.Үкімет отырысынан кейінгі облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен &nbsp;арнайы мәжілісте су тасқынына қарсы дайындық мәселелері талқыланып, құзырлы органдардың жұмыс бағыты айқындалды.Мұнан бөлек, мәжілісте кенеге қарсы көктемгі залалсыздандыру шаралары, өрт қауіпсіздігі және өзге де өзекті мәселелер қаралып, тиісті тапсырмалар берілді. Облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы Жаңақорған ауданы әкімдігімен бірлесіп, су қоймаларында кезекшіліктер ұйымдастырып, жағдайды тұрақты бақылауға жауапты. Сондай-ақ, басқарма Қызылорда қаласы және аудан әкімдіктері, облыстық төтенше жағдайлар департаментімен бірлесіп, орман қоры жерлері мен дала өрттерінің алдын алу шараларын қабылдауы тиіс. Облыстық жұмылдыру дайындығы басқармасына кенеге қарсы залалсыздандыру жұмыстарын бекітілген кестеге сәйкес, сапалы жүргізілуін қамтамасыз ету тапсырылды. Ал, облыстық денсаулық сақтау басқармасы Конго-Қырым қызбасын емдеуге қажетті дәрі-дәрмектің қорын жасақтап, науқастарды дер кезінде емдеуге дайын болуы керек.

Қызылордада су басу қаупінің алдын алу шаралары қаралды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Бүгін облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен &nbsp;мәжілісте Конго-Қырым қызбасының алдын алу мәселелері талқыланып, құзырлы органдардың жұмыс бағыты айқындалды.Аймақ басшысы профилактикалық залалсыздандыруды уақытылы жүргізіп, дайындық жұмыстарын жүйелі ұйымдастыруды тапсырды.<blockquote>«Ауа райы жылынысымен кене арқылы кең тарайтын індеттің бірі – Конго-Қырым қызбасы. Өткен жылы облыста осы аурумен 48 адам тіркелген. Зертхана қорытындысымен оның 13-інен Конго-Қырым қызбасы анықталды. Індеттің алдын алу үшін облыстық бюджеттен қажетті қаржы бөлініп, көктем және күзгі маусымда залалсыздандыру жұмыстары жүргізіледі. Биыл да профилактикалық жұмыстарды белгіленген уақытта бастауды қатаң бақылауда ұстау керек. Мал қоралары таза болмаса, кенеге қарсы залалсыздандыру жұмыстарының сапасына кері әсер етеді. Сондықтан залалсыздандыруды бастамас бұрын елді мекендердегі мал қораларды механикалық тазалаудан толық өткізу қажет. Механикалық тазалауға бөлінген мемлекет қаржысының тиімді пайдаланылуын бақылауға алыңыздар. Уақ малды дәрілеуде тоғыту әдісі тиімді», – деді Нұрлыбек Машбекұлы.</blockquote>Жиында облыстық жұмылдыру дайындығы басқармасына кенеге қарсы залалсыздандыруды бекітілген кестеге сәйкес, сапалы жүргізу тапсырылды. Ал, облыстық денсаулық сақтау басқармасы Конго-Қырым қызбасын емдеуге қажетті дәрі-дәрмек қорын жасақтап, науқастарға дер кезінде медициналық көмек көрсетуге дайын болуы тиіс.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/FB_IMG_1712069672262_c6676fbff2.jpg" alt="FB_IMG_1712069672262.jpg">

Конго-қырым қызбасының алдын алу мәселелері талқыланды

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp;2017 жылы Қармақшы ауданы, Дүр Оңғар ауылындағы білікті сала маманы, облыстық мәслихат депутаты Орынбасар Төлепов басшылық жасайтын «Жаңажол» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қолдауымен ауыл маңындағы «Ғали көлі» мекенінде орналасқан 5 гектар алқапқа алма, алмұрт, сары өрік, шабдалы сынды жеміс ағаштарын орналастырып, оны күтімге алған болатын.Міне, осы аралықта серіктестіктің Әділбек Алтынбаев, ерлі-зайыпты Молшыбек Ерәлиев пен Тиышкүл Кәукеновадай тәжірибелі бағбандарының қажырлы еңбегінің арқасында бүгінде жайқалған алма бақта 525 түп «Семеренко», 177 түп «Бесжұлдыз», 105 түп «Толдинк», 276 түп «Белый налив», сондай-ақ 138 түп алмұрт, 205 түп сары өрік, 112 түп шабдалы, жалпы алғанда 1538 түп жеміс ағашы өнім беріп тұр.<blockquote>– 2017 шаруашылық басшысы Орынбасар Төлеповтей жомарт жанның ұйымдастыруымен егілген алмабақ шаруашылық еңбеккерлерінің үлкен еңбегінің арқасында осындай жоғары нәтижеге қол жеткізді. Одан кейін шаруашылық басшысы болып сайланып, туған ауылымыздың гүлденуіне ерекше үлесін қосып келе жатқан Орынбасар ағамыздың күш салуы нәтижесінде алмабақтан жоғары өнім алып отырған жайымыз бар. Тындырымды тірліктің арқасында өткен жылы шаруашылыққа қарасты ауылдағы сауда орталығына 867 келі алма өткіздік. Сонымен бірге өрік, шабдалы, алмұрттан да мол өнім алып, ауыл тұрғындарына нарық бағасынан едәуір төмен бағаға саттық. Міне, бүгінде бригада мүшелері, яғни ерлі-зайыпты Молшыбек пен Тиышкүл үшеуміз осы бақты күтімге алудамыз. Мен бригадир болсам, олар бағбан. Бақты суару, күту барлығымыздың міндетіміз. Шаруашылық басшысы бас агроном Төлеу Ералиевпен бірге жиі келіп, ақыл-кеңесін беріп тұрады. Бағымызды күтуге арналған барлық дәрі-дәрмек, құрал-жабдық жеткілікті. Өрігіміз пісіп болды, ендігі кезекте алма, алмұрт, шабдалымыз пісіп, ол да елдің ауызына тиеді деп күтудеміз, – дейді бас бағбан.</blockquote>Айта кету керек, Әділбек Арыстанбекұлы бұған дейін ұзақ жыл шаруашылықтың бақша бригадасын басқарып, ауылдастары арасында құрметке бөленген азамат. Былтыр оның басқаруымен шаруашылықтың бақша бригадасы 5 гектар егістік алқапқа орналастырған картоптан 33 тонна өнім алса, 1 тонна қызанақ, 1,5 тонна қияр, 800 келі сәбіз және 1 тоннадан астам қауын-қарбыз өндірді. Осындай ілкімді істердің нәтижесінде бригада мүшелері Ғани Қошқаров пен Бауыржан Алпысбаев шаруашылық бойынша үздіктер қатарынан орын алған. Осы ретте, серіктестіктің бас гидротехнигі Балтабай Сәметовтен алма бақ бригадасы жайлы айтып беруін сұрадық.<blockquote>– Әділбек Алтынбеков, Молшыбек Ерәлиев, Тиышкүл Кәукенова сынды майталман мамандардың еселі еңбектерінің арқасында алма бағымыздағы жеміс ағаштары биыл да мол өнім берсе екен деп отырмыз. Әсіресе алмадан жоғары өнім аламыз деген ой бар. &nbsp;Шабдалыдан да, алмұрттан да жақсы өнім күтеміз. Тек мына қарға деген құстар оған кедергі келтіріп тұрғаны болмаса, қалғаны ретімен боа жатар. Алма бақтағы жеміс ағаштарымыздан өндірілген өнім дүроңғарлықтардың ырзық-несібесі. Ауыл орталығында шаруашылыққа қарасты сауда орталығы бар. Жемістерді соған өткіземіз.Серіктестікте өндірілген барлық өнім нарық бағасынан арзанға сатылады. Халық та риза, біз де ризамыз. Айтпақшы, былтыр ауыл маңынан 5 гектар жерге Меркеден тамшыламалы суару әдісі арқылы 860 түп, атап айтқанда «Голден делишес», «Старкримсон», «Мельба», «Столовка», «Қызылай» сынды алма сортын орналастырған болатынбыз. Құдай қаласа, 2-3 жылда оның да өнімін көреміз деп отырмыз. Сонымен бірге, 35 гектар егістік алқапқа орналастырған жүгеріні бүгінде силосқа басып, оны алдағы уақытта малға жем ретінде пайдаланамыз, – деді ол.</blockquote>Фото: Нұрболат Нұржаубай

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Ауыл шаруашылығы