Бұл туралы ұлттық экономика министрлігі статистика комитетінің&nbsp; ресми жауап берді, деп хабарлайды <a href="https://sputniknews.kz/society/20200116/12553288/Abay-statistika.html">Sputnik Қазақстан</a>.
Абайлар көп, Құнанбайлар аз
Қазір Қазақстанда аты мен тегі Абай Құнанбайұлы болып жазылған үш адам бар. Олар – Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстарында.
Ал құжатында аты мен әкесінің аты Абай Құнанбайұлы деп көрсетілген қазақстандықтар саны – 28.
Ең көп Түркістан облысында – он адам тұрады. Одан кейін:
<ul>
<li>Алматы облысы – 3</li>
<li>Шығыс Қазақстан облысы – 3</li>
<li>Шымкент – 3</li>
<li>Ақтөбе облысы – 2</li>
<li>Алматы – 2</li>
<li>Павлодар облысы – 2</li>
<li>Ақмола облысы – 1</li>
<li>Қарағанды облысы – 1</li>
<li>Қызылорда облысы – 1</li>
</ul>
Сондай-ақ, республикада ұлы ақынның 17674 аттасы бар. Абай есімді қазақстандықтардың дені – 2100 – Түркістан облысында тұрады екен. Алматы облысында 2062, ал Нұр-Сұлтан қаласында 1610 Абай бар.
Абайдың әкесі Құнанбайдың есімін алған отандастарымыздың саны әлдеқайда аз болып шықты. Небәрі – 170 адам. Өңірлер арасында тағы да Түркістан облысы көш бастап тұр. Бұл аймақта 61 адамның жеке куәлігінде есімі Құнанбай болып жазылған.
Ғұлама ойшылдың әжесі Зеренің есімі де елімізде танымал болып шықты. Статистика комитетінің дерегіне сүйенсек, бүгінде республикада 12393 Зере бар. Ең көбі – Алматы облысында (1811), Алматы қаласында (1495) және Нұр-Сұлтанда (1364).
Ал Құнанбайдың екінші әйелі, Абайдың анасы Ұлжан есімін 8807 нәзік жан алған. Басым бөлігі – 2069 – &nbsp;Түркістан облысында тұрады.
Абайдың үш әйелі
Ақынның Ділдә, Әйгерім және Еркежан деген үш жары болғанын білесіздер. Қазақстандықтар арасында Еркежан есімі ең кең таралған.
Бірінші әйелі Ділдәнің 504 аттасы бар. Өңірлер арасында үздік үштікке Қарағанды облысы (120), Шығыс Қазақстан (88) және Алматы облыстары (57) кірген.
Абайдың екінші жары – Әйгерім (шын есімі – Шүкіман). Әйгерім есімді нәзік жандар елімізде аз емес екен – 11146.
<ul>
<li>Түркістан облысында – 1380</li>
<li>Алматы облысында – 1223</li>
<li>Қызылорда облысында – 1148.</li>
</ul>
Ұлы ақынның үшінші жары – Еркежан. Қазір республикада Еркежан есімді 12544 адам бар. Олардың 3198-і Шығыс Қазақстан облысында тұрады екен. 2125-і – Алматы облысында, 1157-сі – Алматы қаласында.
Айта кетсек, биыл Қазақстанда Абайдың 175 жылдығы аталып өтеді. Мерейтойға орай халықаралық, республикалық және аймақтық деңгейде 500-ден астам іс-шара ұйымдастырылады.
Абайдың 175 жылдығы құрметіне Семей қаласы ерекше мәртебеге ие болады. Ел президенті жуырда үкіметке тиісті шаралар қабылдауды тапсырды.
Сонымен қатар, ақын туралы телесериал және бірнеше деректі фильм түсіру жоспарланып отыр.

Қазақстанда қанша Абай Құнанбайұлы бар екендігі анықталды: Оның біреуі Қызылорда облысында тұрады

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Үкімет жанындағы республикалық ономастикалық комиссия бірқатар нысанға Абайдың есімін беру ұсыныстарын қолдады. Бұл туралы астанада өткен баспасөз мәслихатында мәдениет және спорт вице-министрі Нұрғиса Дәуешов мәлімдеді, деп хабарлайды&nbsp;<a href="https://sputniknews.kz/culture/20200116/12557087/Abay-175-zhyldyk.html">Sputnik Қазақстан</a>.
“Комиссия отырысында жергілікті атқарушы органдардың ұсыныстары негізінде Шығыс Қазақстан облысы гуманитарлық колледжіне және Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қаласындағы қазақ мектеп-гимназиясына ұлы Абайдың есімін беру, ал Қарағанды облысындағы Теміртау қаласындағы Дмитриев көшесін Абай көшесі деп қайта атау туралы ұсыныстар оң қорытындысын алған болатын”, – деді Дәуешов.
Оның айтуынша, қазіргі кезде комиссияның қорытындысы бойынша үкімет қаулысының жобасы әзірленді. Енді тиісті министрліктермен келісу жұмыстары жүргізіліп жатыр.
Бұған дейін Шығыс Қазақстан облыстық мәслихатының депутаттары Семей қаласының әуежайы мен&nbsp; қалалық мектептердің біріне Абай есімін беру туралы ұсынысты қолдаған еді. Бұдан бөлек,&nbsp;Семейде салынып жатқан жаңа мешітке Абайдың есімі беріледі.
Жақында Қарағанды қаласында қоғамдық тыңдау өтіп, он көшенің атауын өзгерту туралы шешім қабылданды. Соның ішінде бұрынғы Ленин көшесі Абайдың есімімен аталатын болды.

Абайдың 175 жылдығы: ақынның есімі қандай нысандарға беріледі?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a><a href="https://kyzylorda-news.kz/">.</a> Абайдың қолжазбалары сақталмағаны, ұлы ақынның қол таңбасын «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққандығы турасынан» деген жазбасының бір ғана парағымен танып жүргеніміз баршаға мәлім. Сондай-ақ, Абайдың қолымен жазылған «Вадим» аудармасының бір ғана парағы қалған.&nbsp;
Осы орайда Абайдың қолжазбалары түгелдей жоғалып кетуінің сыры неде, деген сұрақ көкейден кетпейді. Неге екені белгісіз, Мұхтар Әуезовтен бастап, абайтанушылардың бірде-біреуі Абайдың қолжазбаларын іздеуді маңызды мәселе етіп көтермейді.&nbsp;&nbsp;
Тарихта Абайдың жеке қағаздары сақталған сандықтың болғандығы, ол сандықты сол кездегі өкіметтің әкімшілік қызметіндегі шенеуніктер, атап айтқанда, уезд бастығы Навроцкий қаттап, алып кеткендігі туралы Алматыдағы Орталық мемлекеттік архивте айдан анық, құжат түрінде сақталған, дәйегі мықты мағлұматтар баршылық.&nbsp;
Түсінікті болу үшін бұл оқиғаны басынан таратайық.&nbsp;
1903 жылы Көкшетау мешітінің имамы Науан хазырет, дәлірек айтқанда, Наурызбай Таласұлы мен сол мешіттің жанындағы мектептің мұғалімі Шәйкен молла (Шәймерден Қосшығұлұлы) бастаған діни азаттық қозғалысқа байланысты Ресей патша үкіметінің ішкі істер министрлігі жүргізген қылмысты іске қатысы бар деп, Абайдың соңынан бақылау қойылған болатын. Сол жылдың қысында Шәймерден Қосшығұлұлы Баянауылдағы Сәдуақас Мұсаұлы Шормановқа, Абайға және басқа да беделді ел ағаларына хат жазып, бүкілқазақтық мұсылман съезін өткізу туралы ақылдасқан. Съезге дайындық ретінде қаражат жиналып жатқанын хабарлаған.&nbsp;
Сақталған архив құжаттарына қарағанда, алғашқы хатқа Абай жауап бермеген. Екінші хатты 1903 жылғы сәуір айында Абайдың өзін Арқат поштасына алып барып, қол қойғызып, уезд бастығы Навроцкий Абайдың қолынан алған. Хаттың мазмұны қазақ тарихшыларына мәлім. Бұл жөнінде осы жолдардың авторы «Абайға хат жазған Шәймерден Қосшығұлов кім?» деген тақырыпта мақала жазған болатын. (Абайдың саяси-құқықтық мұрасы және жаңа кезең. Қарағанды мемлекеттік университетінің баспасы, 1995 ж., 32-52 беттер).&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Сақталған құжатта 1903 жылғы 25-сәуірде Абайдың үйін, қора-қопсыға дейін&nbsp; тінткен Семей уезінің бастығы Навроцкий Абайдың қолжазбалары, оқыған кітаптары мен журналдары сақталған сандықты қаттап, Семейге алып кеткен. Әрі қарай Омбыға жөнелткен.&nbsp;
Бұл қағаздарды мұқият зерттеп, «араб әрпімен жазылған қолжазбаларда үкіметке қарсы бағытталған ештеңе табылмағаны» туралы қорытынды жасаған Омбы шенеуніктері Абайдың сандығын қайтару туралы шешім жасаған. Бұл – 1903 жылғы қараша айындағы әңгіме. Обылы қанша, сандықты қайтаруға ниет білдірудің өзі – әділдік қой.
Одан кейін қыс түсіп кетеді, қайдағы бір қазақтың сандығын қыс ішінде шанамен Омбыдан Шыңғыстауға жеткізіп беруі мүмкін десек, қисыны келе қоя ма? Көктемде, сәуірдің 20-25 дейін Ертістен өткел ашылмайтыны тағы бар. Жаз шыға сандықтың иесі – Абайдың өзі қайтыс болды.&nbsp;
Сонымен, Абайдың қағазы салынған сандық Омбыдан қайтпай қалды-ау деп есептейміз. Бұған дәлел ретінде, Алаш көсемдерінің бірі, заңгер Жақып Ақбаевтың жазғанын ұсынуға болады. Ол 1905 жылы 26 маусымда Ресей үкіметіне қазақтар атынан жазған арызында былай деп көрсетеді:&nbsp;«…1903 жылы Петропавл, Павлодар және Семей уездерінде белгілі-белгілі қазақтардың үйіне тінту жүргізілді. Сол тінту барысында олардан тартып алынған кітапханалар әлі күнге иелеріне қайтарылмай отыр…»
Бұл сөздердің Абай үйінен тәркіленген сандыққа тікелей қатысы бар екені күмән туғызбауға тиіс. Осылайша, қазақтың даналық ақыл-ой қазынасына, өнері мен әдебиетіне орны толмас орасан нұқсан келді.&nbsp;
Саяси сенімсіздігі жөнінде Абайға жабылған жаланы, оның үй-жайының заңсыз тінтілгенін, сандықтың тәркіленіп, Омбыға әкетілгенін Жақып Ақбаев жақсы білген. Және ол сандықтың ішіндегі қағаздардың, басқа да әдебиеттердің тарихи маңызын, Абайдың жеке басын, оның қазақ қоғамындағы орнын бағалай білген. Әйтпесе, «сол тартып алынған кітапханалар әлі күнге иелеріне қайтарылмай отыр», деген сөздерді еріккеннен жазбайды ғой.&nbsp;
Ал, Жақып Ақбаевтың Абайға байланысты бұл оқиғаны бүге-шігесіне дейін білгеніне күмән келтіруге болмайды. Оның дәлелдері мынадай: 1904 жылы 8 маусымда Ж.Ақбаев Семей округтік сотына қызметке барған. Өзінің жерлесі саналатын Абайды бұрыннан білетін. Петербургте оқып жүргенде, жазғы демалыста елге келіп, халықтың тұрмысы, патша шенеуніктерінің заңсыз алым-салық алатыны, қазақтарға қорлық көрсететіні туралы орталық басылымдарға мақала жазатыны да мәлім.&nbsp;
Екіншіден, Жақып Ақбаев Абайдың досы, облыстық санақ басқармасында істеген заңгер Н.Коншинмен жақын араласқан. Самодержавиеге, отаршылдыққа қарсы күресте пікірлес болған. Абай мен Коншиннің жақын болғандығы туралы деректер жеткілікті.&nbsp;
Ал, Ж.Ақбаев 1906 жылы күзде саяси қылмыскер ретінде сотты болғанда, өзіне қорғаушылыққа Семейдегі Коншинді таңдағанын қағазға жазып берген.&nbsp;
Міне, Абайдың сандығының қандай жағдайда қолды болғаны туралы әңгіменің ұзын-ырғасы осындай.
Әлбетте, бұл қудалау, Арқат поштасына жетектеп апару, үйін, қора-қопсысын, балаларының қойын-қонышын заңсыз тінту – Абайға моральдық жағынан үлкен соққы болғанын түсінуіміз керек. Кейін, тергеу жұмыстары аяқталып, Абайдың орыс үкіметіне қарсы пиғыл-әрекеттері туралы күдік сейілгеннен кейін де, ұлы ақынның жүрегіне түскен жан-жарасы оңайлықпен жазылар ма? Мұндай жағдайда, үкіметке, оның әділ билігіне деген сенімі жоғалып, өмірден түңілген жанның сандықты іздеуге ықыласы болар ма?&nbsp;
Уақыт легімен келгенде, қазақ даласындағы бұдан кейінгі «арпалыс-алақұйын заманалар», деп Қасым Аманжолұлы айтқандай, шытырман оқиғаларды шолып, айта кетейік.&nbsp;
1904-05 жылдары панисламизм, пантуркизм деген желеумен Ресей үкіметі қазақтың азаттық күресін бастаушы ұлтшыл, оқыған азаматтарын түгелдей қуғындады. Әлихан Бөкейханов, Міржақып Дулатов, Жақып Ақбаев бастатып, түрмеге жапты. Рақымжан Дүйсенбаев сияқты қаламгерлерін Архангельск, Котлас сияқты поляр шеңберінің сыртына жер аударды.&nbsp;&nbsp;
1909-11 жылдары саяси көзқарасы үшін қазақ оқығандары тағы да қуғын-сүргінге ұшырады. Бұдан кейін 1916-17 жылдардың оқиғалары келді. Тағы да қырып-жою, түрмеге жабу, жер аудару науқаны басталды. 1921-22 жылдары жаңа ғана ес жиып, еңсе көтере бастаған хат танитын қазақ көсемдері «ұлтшыл-бүлікші» атанып, тағы жазықсыз жазаға ұшырады. 1925 жылғы «кіші октябрь» науқаны үлкен дүрбелеңнің басы болып, аяғы «кәмпескеге» ұласты.&nbsp;
1929-30 жылдары қазақтың хат танитын азаматтарын жаппай тұтқындау басталды. 1932 жылғы аштық, 1937 жылғы «қызыл қырғын», одан кейінгі екінші дүниежүзілік соғыс, 1950 жылғы жаппай қаралау науқаны… бұл қазақтың есін жиғызды ма?
Міне, осылайша, Абайдың қолжазбаларын іздеу түгілі, есі бүтін азаматтар қара басының қамымен әлек болды.&nbsp;
Бұдан мың жыл бұрынғы жәдігерлерді іздеп, тауып, қалпына келтіреміз деп жатқанда, жүз-ақ жыл бұрын қолды болған, ізі бар Абай сандығын іздестіру керек-ақ. Осы жолдардың авторы Абайдың қолжазбаларын өз әлінше іздеп жүргеніне ширек ғасырдай болды. Омбы қаласына жыл аралатып барғанда, ондағы зиялы деген орыстың көнекөз қарияларды тауып, тілдестім. Ескі Омбының тарихын зерттеп, көңіл аударуға тұрады-ау деген ірі шенеуніктердің үйлерін іздедім. Кейбіреулерінің ұрпақтарын сұрастырдым. Үйлеріне бардым, қартаң кемпір-шалдардан сұрадым.
Жоғары оқу орындарында бұрын жұмыс істеген қарт ұстаздарды іздестірдім. Өлкетанушылар мен тарихшылардың біразына кездесіп, пікір алыстым. Бірақ, үміт ұшқыны әлі көрінбей тұр.&nbsp;
Тіпті, сол кездегі шығыстанушылардың біреуінің қолына түсіп, қызықтырса, Абай қолжазбалары Омбы шегінен шығып, Ресейдің орталық қалаларына, одан асып шет елге кетіп қалуы да ғажап емес. Ұлы сүргін, қанды төңкеріс кезінде бас сауғалап, шет елге ауып кеткен орыс зиялыларының біреуінің қолына түспеді дей аламыз ба?
Осынау көп сұраққа бір ғана жауабым бар: Қалай болған күнде де, Абайдың сандығы, оның ішіндегі қағаздар отқа жағылған жоқ, әлдебіреу күресінге&nbsp; лақтырған жоқ. Ол қағаздардың құнын хат танитын әркім білгеніне шүбә келтірмеймін. Сандықтың ішінде Абайдың араб әлібімен жазған қолжазбалары ғана емес, діни кітаптар, орыс тіліндегі кітаптар, журналдар мен газеттер болған. Абайдың атына келген хаттар болған. Сандықта осы қағаздардың бар екендігі архивте жазылған.&nbsp;&nbsp;
Патша заманында пошта-байланыс қызметі ішкі істер министрлігіне қараған, іс-қағаздарының тәртібі күшті болған. Олар осы уақытқа дейін сақтаулы. Шамам жеткенше қарадым. Мысалы, сол Арқат поштасының бастығы Абайдың атына келген хатты әкімшілік орындарына беруден бас тартып, «Ресейдің пошта Жарғысына сәйкес, хатты адрес иесі өзі қол қойып қана ала алады», деген уәжбен, тіпті, облыстың әскери губернаторының жарлығы бола тұрса да, уезд бастығына бермей қойғаны туралы архивте жазулы тұр. Сондықтан, бір із қалды ма екен деп, Дала губернаторлығының пошта әкімшілігінің архивін де қарап шықтым. Әрине, түгел қарай алмадым. Бәлкім, осы жолды жалғастырып көру керек те шығар.&nbsp;
Қалай да, бұл – мемлекеттік маңызы бар мәселе ретінде арнайы қолға алынып, белгілі бір жүйемен, қолынан келеді-ау деген мамандарды қатыстырып, іздеу шараларын асықпай ұйымдастыратын шаруа болуға тиіс. «Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас», дегендей, бір ғана адамның талпынысы әзір нәтиже беретін емес. Абайдың сандығын, өз қолымен жазған мұра-қазынасын іздеп-табуды ұрпақтардың ұрпақтарына кететін ізгі міндет, азаматтық борыш ретінде түсінсек екен деймін.&nbsp;
Осы сөздерді соңғы 25 жыл бойы «Қазақ әдебиеті» бастатқан бірнеше газетке, ғылыми журналдарға жазып, жиналыстарда жар салып келемін. Бір ғажабы – ешкім селт етпейтін сияқты. Абайды іздейтін ұрпақтардың соңы біз шығармыз. Қазіргі жетпіс-сексендегілердің көзі кеткен соң, іздеу қиын болар. Көтеріп отырғанымды жай мәселе десеңіздер, қолымнан келгені осы ғана, өз сөзімді қайтып алуға дайынмын.
<a href="https://abai.kz/post/103982">Abai.kz</a>

Абайдың қолжазбалары сақталған сандық қайда?

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласында биыл ұлы ақынның 175 жылдығы жоғары деңгейде атап өтілетінін және мерейтой тек той тойлау үшін емес, ой-өрісімізді дамытуға оң әсерін беру қажеттігін айтқан болатын.
Тың туындыда Қасым-Жомарт Тоқаев Абай шығармаларынан үзінді оқу эстафетасы былтыр жақсы бастама болғанын тілге тиек етіп, биыл бұл бастаманы жаңғырту қажеттігін назарға салды.
Руханият, тарих, әдебиет белгілі бір салаға бөлінбейді. Бұл – біздің ортақ байлығымыз. Сондықтан оны терең меңгеруге баршамыз міндеттіміз. Біздің бұл бастамадан алар тағылымымыз мол. Себебі мұнда тек Абай шығармаларын жатқа оқумен шектелмей, оның мазмұнымен таныса отырып, ой-өрісімізді дамыта түсеміз.
Жалпы бұл мақаланы Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласының жалғасы десек те болады. Себебі қос туынды да рухани ой-өрісті кеңейтуді көздейді. Мемлекет басшысы бұл мақалада ұлттық жаңғырудың ұтымды тұсы ұлы ақын еңбектерін басшылыққа алып, бір мәрте ой елегінен өткізу деп санайды. Расында автор шығармалары осындай жоғары бағаға толық лайық деп есептеймін. Сондықтан алдымен Абайды ұлтымыздың мәдени капиталы ретінде насихаттауға басымдық беруіміз керек. Себебі ол және оның шығармалары тұтас ұлт болып үлгі алуға лайық. Сондықтан алдағы мерейтойдан алар тағылымымыз да мол.
Ұлмекен МЕҢДІБАЕВА,
Жалағаш аудандық кітапхана директоры

Абай – халқымыздың рухани тәрбиешісі

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қызылордалық оқушы Нұрай Өмірзақова қазақтың кемеңгер тұлғасы – Абайдың 200-ден астам өлеңін жатқа біледі.
Бүгінде ол Қызылорда қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебінде оныншы сыныпта тәлім алады. Абай шығармаларына алғаш үшінші сыныпта қызығушылық танытқан екен. Сол уақытта ата-анасы оған Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясын оқуға кеңес береді. Содан бері Нұрайдың Абай шығармаларына деген қызығушылығы арта түседі. Ақынның өмірі мен шығармашылығын білуге құлшына кіріседі.
«Тарихи шығарма мені өзіне ерекше баурай түсті. Соңына дейін бас алмай оқып шықтым. Онда айтылған орындарды, тарихи қоныстарды көзіммен көруге талпындым. Бесінші сынып оқып жүргенде «Абай оқулары» деген байқаудың болатынын естідім. Соған қатысуға шешім қабылдадым. Әдебиет пәнінен дәріс беретін ұстазым бұл ниетімді құп көрді. Байқауда жеңген жүлдегер Абайдың дүниеге келген топырағы – Семей өңіріне баруға мүмкіндік алатынын жеткізді», – дейді Нұрай.
Осылайша, ол байқауға қатысуға белсене кірісті. Екі айдың ішінде ұлы ақынның 150-ге жуық шығармасын зердесіне тоқып үлгерді. Еңбегі еш кеткен жоқ. Аудандық және облыстық байқауда жеңімпаз атанды. Төрт айдан кейін республикалық байқауда Абайдың 200-ден астам және Шәкәрімнің 60-тан астам өлеңін зердесіне тоқып, білім бәйгесінде дипломант атанды. Нәтижесінде ақынның дүниеге келген топырағында тарихи орындарды аралап қайтуға мүмкіндік алды.
Бүгінде Нұрай сабақтан қолы бос уақытта Абай шығармаларына зер салғанды жаны ұнатады. Қазақтың кемеңгер тұлғасының қиялынан туған әрбір дүние халқымызға орамды ой салатыны анық. Дала данышпаны замана тынысын тап басып, қоғамның өзекті мәселесін халықтың талқысына салады. Бұл – әрбір қазақ үшін басты талап. Кемшілігін түзеп, алға қадам басудың алғышарты ретінде санау артық емес.
Нұрай жас та болса ақын шығармашылығынан сондай ой түйіп, онда айтылған сан алуан пікірді талғам таразысына тарта біледі. Нұрай келешекте нейрохирург болуды алдына мақсат етіп отыр. Еліміздің медицина саласында жоғары деңгейдегі білікті маман болуды армандайды. Бүгінде сол мақсатта білімін толықтырып, үлкен ізденіс жасап келеді.
<a href="https://www.inform.kz/kz/kyzylordalyk-okushy-abaydyn-200-den-astam-shygarmasyn-zhatka-biledi_a3602879">ҚазАқпарат</a>

Қызылордалық оқушы Абайдың 200-ден астам шығармасын жатқа біледі

Абай–елдік мұраттың айнымас темірқазығы 
Қасым-Жомарт Тоқаев
&nbsp;Темірқазық – түні бойы жарқырап жанып тұратын, қаққан қазықтай орнын ерекше сақтап тұратын «нұрлы жұлдыз». Темірқазық жұлдызының нұры басқа жұлдыздарға қарағанда молырақ. Өзіне қарап бағыт алған жолаушысын адастырмайтын «бағдар жұлдыз». Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың хакім Абайды – елдің «темірқазығына» теңеуі өте орынды деп білемін. Себебі Абай ілімі, Абай даналығы – қазақтың маңдайына біткен&nbsp; алтын қазынасы. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; 
<blockquote>
 Биыл хакім Абайдың туғанына 175 жыл. Осыған орай, түрлі іс-шаралар ұйымдастырылатыны анық. «Бірақ мұның бәрі той тойлау үшін емес, ой-өрісімізді кеңейтіп, рухани тұрғыдан дамуымыз үшін өткізілмек» деген ұтымды пікірді Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» мақаласында айтқан болатын.
</blockquote>
Иә, ұйымдастырылған іс-шараның басы-қасындағы педагог-мұғалімдер осы сөзді жадында ұстап, оқушылардың санасына Абай даналығын жүйелеп, зерделеп сіңіруі тиіс. Қазақстандық әрбір жас буын Абайдың «Адам бол!» принципін жете түсініп, өмірлік қағидасына айналдырса, қандай керемет! Біз, &nbsp;мұғалім мамандығының иелері, бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбиелеуде де осы принципті ұстануымыз керек. Себебі ұлтты тәрбиелеу – тал бесіктен басталады.&nbsp; 
«Әр шаңырақта Абайдың кітабы мен Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» романы тұруы керек деп санаймын». Мемлекет басшысының пікірін ұстана отырып, біз осы құндылықтарды мәдениетіміздің жауһарына айналдыра білуіміз керек әрі өмірде практика жүзінде қолданғанымыз жөн. Мәселен, Абайдың екі том кітабын жастайынан жаттап, тілін сындырып өскен бала өмірге ойлы көзқараспен қарайтын еді. Алайда, құр жаттап қана қоймай, Абай аталарының әрбір сөзінің түйінін ағытып, мағынасын түсіне білсе, нұр үстіне нұр болар еді ғой. Ал төрт томдық «Абай жолы» романы тұнып тұрған салт-дәстүр, әдет-ғұрып, тәлім-тәрбиенің қайнар көзі. Әрбір шаңырақта осындай құндылықтарды бойына сіңіріп өскен жалынды жас барда Абай –қазақ халқының «төл брендіне» айналатыны сөзсіз емес пе?!
Мемлекет басшысының мақаласынан түйер ой көп. Мақаланы негізге ала отырып, ұтымды пікір айтып қана қоймай, іс жүзінде көрсетер мүмкіндік туды. 
Өміріміздің әр сәтінде Абайдай темірқазығымыздың бағытымен жүрсек, нұрдай жаңару үстіне жаңғыра беретініміз анық!&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
Нағашыбай ТӨЛЕПОВ,
Арал қаласындағы №13 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Абай даналығы – ұлт жаңғыруының негізгі кілті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Абай жайлы ұлдарының, ақындық мектебі шәкірттерінің айтқаны оқырман назарына ұсынылып жүрді. Хәкім жайында 1992 жылы «Абай» журналының 4-санында жарияланған келіні Кәмәлиянің естелігін назарларыңызға ұсынамыз.
Мен Абайдың кенже інісі Оспанның үйіне, Еркежан бәйбішенің қолына келін болып түстім. Ол кезде 17 жаста едім. Еркежан бәйбішені Абай әйелдікке алып, інісінің үйіне кірген екен. Мен Абай отырған үйге келін болып түскенім үшін өзімді бақытты санадым. Мен қазақтың басқа келіндеріндей қайнағадан қайырыла қашатын, енеден еңкейе қашатын, жасы үлкеннің бәрінен жасқанатын, ертеден кешке дейін келіп жатқан қариялардың барлығына тізе бүгіп, сәлем ететін келін болғам жоқ.
Мен түскеннен кейін әкем шақырып алып: «Қарағым, Қамаш, ата-енеңді сыйлау, үлкенді қадірлеу бетіңді жауып ұялып, тізе бүгіп сәлем етіп, жан біткеннен жасқаншақ болудан басталмайды. Алдымен менің өз алдымда бетіңді аш, сәлем етпей-ақ, осы үйдің ішінде өзіңнің оң жақта жүргеніңдей, қаймықпай жүре бер. Мына Еркежан екеуімізге ата-ене деп қарамай, әке-апа деп қара, менің тілегім осы», – деп өз алдында менің басымдағы желегімді алғызды. Сол күннен бастап мен оң жағымдағыдай еркін жүретін болдым. Біздің ауылдың үлкен-кішісі Абайды әке деп санайды екен, сондықтан мен де әке деп атайтын болдым.&nbsp;
Тойшыбек, Бейсембі дейтін ақсақалдар&nbsp;«Абай келіндерін бетімен жіберіпті, сәлем етпейді екен»&nbsp;деп сөз қылды. Бір күні сол Тойшыбек пен Бейсембі келіп еді, кәне менің келіндерім туралы не деп жүрсіңдер деп әкем дүрсе қоя берді. Тойшыбек те, Бейсембі де үндей алмай қалды. «Өздерің менің үйіме келін болып түссеңдер ми қайнаған ыстықта кимешек шаршының сыртынан қалын жібек шалы жауып, беттеріңді ашпай ертеден қара кешке дейін келіп жатқан елге сәлем істетіп қойсам қайтер едіңдер? Келін өзіңнің балаңның жан жолдасы емес пе?! Оның балаңнан қанша өзгешелігі бар», – деп ұялтты.
Әкемнің киімдерін мен тігетін едім. Жаңа киім тігіп жатқанымызда қасымызға келіп, тігіліп жатқан киімді көріп, тігісі жатық, жақсы екен, үлгісі сұлу, ұнамды екен деп мақтайтын, сол киімді киген соң балаша мәз-мейрам болып қуанатын. Әкем кербез емес еді, бірақ киімді өте таза ұстап киетін, киімің ескі болса да, таза болсын, сыны кетпесін, күтіп ки деп ақыл айтып отыратын.
Жаңа үлгімен істелген, сұлу киімнің үлгісін Тобықтыға біздің ауыл таратты. Әкемнің балалары киімдерін орысша-татарша киетін. Шолақ бешпент, сым шалбар, әмерекан етікті ең алдымен біздің ауылдың жастары киіп еді. Ал әкем жаңа киімдердің үлгісіне қарап, өздеріңе де осындай киім тігіңдер деп бізге ақыл айтатын. Басында орысша киімдердің елдің кәрілері жек көретін еді, бешпенттің кеудесін қысып, шалбары бұтын қысып тыртиып, аяғын қарашы қаздиып, мынау Абай өзі шоқынғанымен қоймай, балаларды да шоқындырды-ау, мына киімдерді кигенде балалар таз тырнаға ұқсап тұрады деп күледі екен. Кейіннен орысша-татарша киімдердің жеңіл екенін, жүріп-тұруға ыңғайлы екенін көрген соң, жастардың көбі орысша бешпент, шалбар тіктіріп, сықырлауық етіп киіп алған соң қарттардың көзі үйренді. Жаңа үлгімен істелген киім көңілдеріне қонды. Бірер жылдардан кейін жаңа үлгідегі киім қазақ халқының төл киіміндей болып кетті.&nbsp;
Әкеме сәлем берем, амандасам, ақыл сұраймын деп те, не болмаса ел арасының басқа бір жұмысымен де келушілер өте көп болатын. Басқа ел адамдарымен қабат, өз еліміздің де адамдары көп келетін. Әкемнің бір әдеті қандай жұмыс істеп отырса да, үйге кіріп келген адамға жалт бұрылып, шаруасын сұраушы еді. Жұмысы асығыс болса қолма-қол бітіріп жіберуші еді де, жұмысы асығыс болмаса тамаққа қарататын, және әкем біреуден әңгіме сұраса егжей-тегжейіне жетіп, қазбалап сұрайтын. Сөйлегенде анық-анық сөйлеп, сөздері сақ-сақ етіп отыратын. Артық сөз сөйлемеуші еді. Сөзі қысқа, ұғымды болушы еді. Үлкен болсын, кіші болсын біреудің сөзінде, отырыс-тұрысында, киімінде бір мін болса сол жерде бетіне айтушы еді. Сынап отырушы еді. Әкемнің отырған үйіне келіп, жантая кеткен жастарға – «немене, шаршап жүрсің бе, барып төсегіңе жата ғой» дейтін. Сондықтан да келушілер отырғанда, сөйлегенде, тұрғанда аңдып, өзін-өзі байқап отыратын.
Бір күні үйге Бұланбай деген бір ақсақал келді. Әкеммен сәлемдесіп болып, төр алдына отырып еді. Әкем, Бұланбай түрегелші деді. Бұланбай сасқалақтап қалып, ұшып түрегелді. Әкем қасына шақырып алды да, Еркежен мына Бұланбайға екі қойдың терісін әкеліп берші, байқұстың қойы аз еді, тонының етегі қысқарып кетіпті, үйіне апарып, жалғатып алсын деді. Біз түсіне алмай қалдық. Бұланбайдың мың жарым қойы бар еді. Байқасақ ол ішінен ұзын қара шапан киіпті де, сыртынан сары тон киіпті. Тонның етегі шапанынан бір қарыс қысқа екен. Бұланбайды қайтадан шешіндірді де, тонын ішінен, шапанын сыртынан кидірді. «Міне өзіңе-өзің қарашы, әрі сыртың бүтін, әрі ішің жылы, көлденеңнен қараған адам да сенің киіміңе күле қарамайды. Қыстың күні шапан аязды да жібермейді. Ал тоныңды аяз қысып, қатырып, бойыңды суық алып, тез тоңасың. Ең болмаса қолыңдағыны ұқсатсаңшы, енді шешеніп отыр да, келген жұмысыңды айта бер», – деді.
Әкем біздің ауыл арқылы күллі Тобықты елінің тұрмысына көптеген жаңалық енгізді. Соның бірі үй ішінің мүлкі, ыдыс-аяқтары еді. Мысалы: асадал (шкаф), матадан жасалған үлкен дастархан, кенеп орамал, құлақты шынаяқ, самауыр, сағат, тағы басқа көптеген заттарды ел әуелі біздің ауылдан көріп, кейін қаладан алғызатын.
<a href="https://ruh.kz/kz/news/abaidyn-kelini-kamaliyanin-esteliginen-1/">RUH.KZ</a>

Абайдың келіні Кәмәлиянің естелігінен

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласы қазақ руханиятының өркендеуіне серпін береді.
Абай мұрасының қазақ ұлтының ғана емес барша адамзаттың рухани құндылығы десек қателеспейміз.Тарих беттеріне үңілсек өткен ғасырдағы алаш қайраткерлері оның ішінде Әлихан Бөкейханов Абай шығармашылығына Еуропаның әйгілі ақындарына мақтаныш болды деп баға беріп, жарыққа шығуына зор ықпал етті. Сол дәуірдің өзінде түркі жұртында ұлы ақынмен шендесе алатындай тұлға болған жоқ. Одан кейін бір ғасыр уақыт өтсе де Абай шығармашылығы еш мәнін жоғалтпай руханиятымыздың темірқазығына айналды. Осы арада аяулы алаш қайраткері Міржақыптың «Абайдың өлген күнінен қанша алыстасақ рухына сонша жақындармыз» деген сөзі еріксіз ойға оралады.&nbsp;
Ұлттық рухымызды көтеретін мақалада жаңа қоғамда береке-бірлігімізді сақтап, халқымыздың қадір-қасиетін арттыру үшін Абай мұрасына арқау болған мақтан мен масылдық психологиядан арылып, қайраттанып еңбек ету арқылы әрбір Қазақстандықтың еселі еңбегінің арқасында еліміздің экономикасының қарыштап ілгерлейтіні ерекше аталды. Осы орайда еліміздің қай саласында болмасын Абай мұрасын насихаттап, әлемдік деңгейге көтеру&nbsp; рухани жаңғырудағы бір белесіміз болмақ. Оның ішінде ұлтымыздың ұлы тарихын ұлықтап отырған музейлерде ұлы ақынның 175 жылдық мерейтойы аясында келелі шараларды ойдағыдай жүзеге асыру киелі міндетіміз деп білемін.
Гүлзира ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ,
Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейі Ақмешіт филиалының қызметкері

Абай мұрасын насихаттау міндетіміз

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлының баспасөз беттерінде жарияланған «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласы – бүгінгі қазақ қоғамы аса қажетсініп отырған бірқатар маңызды да күрмеулі мәселелерді қозғауымен құнды деп білемін. Биыл қазақтың бас ақынының туғанына 175 жыл толатындығын ойға алсақ, мемлекет басшысының аталған мақаласы – Ұлы дала тойының беташары іспетті. Президент мақаласында Абай шығармашылығының бағалы жақтарына баса назар аударылып, ондағы қазақ халқына ғана емес, күллі әлем жұртшылығы үшін қымбат жалпыадамзаттық идеяларға арнайы тоқталып, тарихи-әлеуметтік тұрғыдан терең талдау жасалыпты.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2020/01/abajyn-ulyqtaghan-el-utylmajdy-2-1.jpg" alt="" />
Мақаланың «Ұлттық болмыстың үлгісі» тараушасында Абай поэзиясында сипатталған ұлт мінезіне, ақынның жақсы-жаман қылықтарды қалай сынап көрсеткенін сараптай отырып, ақын өлеңдеріндегі мысалдардың мәні бүгінгі қоғам үшін де актуальді екендігіне ден қояды. Расында да, Абай өз халқының бойында кездесіп қалатын кейбір келеңсіз кемшіліктерді аяусыз сынағаны белгілі. Алайда ойшыл ақын мұны «қазақ ел болсын, өркениет көшінен кейін қалмасын» дейтін жанашыр ниетпен жазғандығы тағы мәлім. Президент Абай қара сөздерінде кездесетін «толық адам», «кәміл мұсылман» секілді философиялық мәні терең терминдерді әлі де зерттей түсу керектігін айтқан. Бұл орайда ел басшысы гуманитарлық ғылымның алдына маңызды міндет қойып, отандық ғалымдарға үлкен үміт жүктеді деп түсінемін. Абай әлемі – рухани қымбат қазыналардың қоймасы. Ақын мұрасы сыры толық ашылмаған жұмбақ арал сияқты. Әйтпесе, қазақ данасы «Жүрегімнің түбіне терең бойла, // Мен бір жұмбақ адаммын оны да ойла» деп бекер ескертпес еді.
Мақалада Абай поэзиясында аталған «бес жақсы мен бес жаман» қасиеттерге ерекше көңіл аударылыпты. Әлбетте, бүгінгі жастарымыздың ақын өлеңінде аталған жақсы қасиеттерге бойға сіңіріп, жаман мінездерден жиренуі – заман талабы. Абай жалғыз жастарға ғана емес, қазақтың үлкені мен кішісіне, ерлі-зайыпты мен туған-туысқа, бай мен кедейге де келелі кеңесін аямаған. Президент «бай» мен «кедей» дегенде қазіргі қоғамдағы бизнесмен азаматтар да, тұрмысын түзей алмай жүрген кедей жандар да Абайды оқыса, хакімнің өсиет сөздерін өмірлік үлгі етсе дейді. Яғни, бұл дегеніміз Абай мұрасын балабақшадан бастап, билік биігіндегілерге дейінгі барша халықтың жата-жастана оқуы – өнегелі дәстүрге, ұлттық парызға айналса деген игі тілек деп ұққан абзал.
Президентіміздің Абай, Шәкәрім, Мұхтарлар туған Семей өңірін дамытуға көңіл бөлуі – көпшілік құптайтын игілікті істердің бірі. Абайдың рухы мәңгі тыным тапқан Жидебай аулындағы ақын музейін жаңғырту да дер кезінде қолға алынып отырған рухани қажеттілік. Осы айтылғандар сәтімен жүзеге асқан жағдайда Президентімізге алғыстан басқа айтарымыз жоқ!
Қасым-Жомарт Кемелұлының аталған мақаласында Абайды «әлемдік мәдениеттің тұлғасы» ретінде танытуға айрықша назар аударылған. Ұлы ақын мұрасын әлем халықтарының 10 тіліне аудару – Абай шығармашылығын насихаттауға тың серпін берері анық. Расында ақын Абайды тек қазақ халқының мақтанышы ғана емес, бүкіл адамзат баласына ортақ данышпан, ойшыл тұлға ретінде танитын уақыт жетті деп білеміз. Бұл ретте мемлекет басшысы қазақ әдебиеттанушыларынан ұлы ақын шығармашылығын тың ізденістер, тыңғылықты зерттеулер күтетінін де қадап айтты. Әрине, өзім де біраз жылдардан бері ақынның қолжазба мұрасын зерттеумен шұғылданушы ғалым ретінде абайтануға өз үлесімді қосамын деп үміттенемін. Қорыта айтқанда, Қазақстан Президентінің «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» атты мақаласы бүгінгі абайтану бағытындағы көкейтесті пікірлерімен және ақын мерейтойының халықаралық деңгейде ойдағыдай өтуіне орай айтылған ойлы ұсыныстарымен қуантты.
Серікбай ҚОСАН, ф.ғ.к.,
Қызылорда облыстық
«Рухани жаңғыру» орталығының бөлім басшысы

Абайын ұлықтаған ел ұтылмайды

Бүгін Мемлекет басшысының ұлтымыздың ұлы ақыны, ағартушы Абай Құнанбайұлы туралы еліміздің бас басылымы «Egemen Qazaqstan» газетінде жарияланған мақаласымен таныстым.
Мақалада Ел Президенті – «Жаңғыру – өткеннен қол үзіп, тек жаңа құндылықтарға жол ашу деген сөз емес… Шын мәнінде, бұл – ұлттық мұраларымызды бүгінгі оң үрдістермен үйлестіре дамытуды көздейтін құбылыс. Бұл ретте, біз Абайды айналып өте алмаймыз. Себебі ұлы ойшыл осыдан бір ғасырдан астам уақыт бұрын ұлтты жаңғыруға, жаңаруға, жаңа өмірге бейім болуға шақырған» – деді.
Сол себепті ұлы хакімнің мерейтойын жоғары деңгейде атап өту – ұлтымыздың рухын асқақтатар, ана тіліміздің діңгегін нығайтар, мәдениетімізді маздатар оң қадам деп есептеймін.
Осы ретте, өскелең ұрпақты тәрбиелеу жолында Абай Құнанбайұлының өмір тарихын білу, оны тереңнен зарттеу, философиялық ой толғамын бала санасына сіңіру маңызды рөл атқаратыны сөзсіз. Абайдың өшпес мұрасын ұрпақтан – ұрпаққа насихаттау бағытында ұстаздар қауымының міндеті орасан зор. 
Абай есімі – ұлт санасының оянуы мен рухани қайта жаңғыруының, қоғамның озық күштерінің өркениеттілікке ұмтылысы мен әлеуметтік әділдіктің символы. 
Сондықтан да кемеңгер ақыл иесінің тойы тек қазақ халқы үшін ғана емес, әлем жұртшылығына паш етер маңызды шара болуы тиіс дер едім.
<blockquote>
 «Абайды қалай дәріптесек те жарасады. Оның ғибратты ғұмыры мен шынайы шығармашылығы – қазақ халқына ғана емес, жаһан жұртына да үлгі – өнеге. Абайдың адам мен қоғам, білім мен ғылым, дін мен дәстүр, табиғат пен қоршаған орта, мемлекет пен билік, тіл мен қарым-қатынас туралы айтқан ой-тұжырымдары ғасырлар өтсе де маңызын жоғалтпайды. Бұл жөнінде Ел Президенті – «Ақынның мұрасы – бүкіл адамзат баласының рухани азығы» – деп атап өтті.
</blockquote>
Расында, ұлы ақын – халқымыздың мақтанышы ғана емес, біздің ұлттық ұранымыз.
Сол себепті, ақынның өлмес мұрасын алдымен өзіміз танып, одан кейін әлемге таныту баршамыздың азаматтық парызымыз.
Сол үшін де биылғы жылғы атқарылар ауқымды шараларға жауапкершілікпен қарап, терең мағынасын ұғына білген жөн.
Бүгінгі Президентіміздің жариялаған мақаласы да осы бағытты насихаттайды.
Сондай-ақ, мақалада Президентіміз ұстаз мәртебесінің биікте екенін, білім беру саласын заманға сай дамыту қажет екенін атап өтті. 
Осы артылған сенімге сай жұмыс жасау арқылы, ұстаздардың легін алдыңғы қатардан көрсету біздің басты міндетіміз.
Саналы ұрпақ тәрбиелеу жолында ұстаздар Абай мұрасын кеңінен дәріптеп, қоғамның қалыптасуына өз септігін тигізеді.
Ағымдағы жылы Абайдың 175 жылдығы аясында ұйымдастырылатын іс-шараларды ауқымды деңгейде өткізуге ұстаздар қауымы мен оқушылар болып бірігіп атсалысатынымызға сенімдімін.
Меруерт ӘБДІХАЛЫҚОВА,
Қызылорда қаласы білім бөлімінің басшысы

Абай – өмірде өшпес із қалдырған мәңгі тұлға

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Биыл қазақтың бас ақыны Абай Құнанбайұлының туғанына 175 жыл. Абай атамыздың жақұт жырлары мен шығармалары адам баласын ойландырмай қоймайтын өсиет-өнегеге толы. Ұлы ақынның бірқатар өлеңдерінен барша халықты адамдық қасиеттерге үндейтін ізгілікті ойлар көптеп кездеседі. Адам боламын дегендерді өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншектік, мал шашпақ тәрізді қасиеттерден аулақ болуға шақырса, талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым сынды бес қасиетті бойға сіңіруге үндейді.
Бүгінгі Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Абай және XXI ғасырдағы Қазақстан» мақаласында айтылған мағыналы ойлар жастарды ғылым-білім үйренуге шақырып, адам бойында кездесетін жақсы, жаман қасиеттердің жігін түсінуге жетелейді.
Расында, «Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы, таңырқа!»&nbsp; дегендей, мен бала күнімнен ойшыл ақынның берер өнегесін бойыма сіңіріп келемін.&nbsp; Тәрбиелік арнаның қайнар көзі жатқан 150-ден астам өлеңі мен бір поэмасын жатқа білемін. Өзімнен кейінгі бауырым да қазақтың кемеңгер тұлғасының туындыларын оқып, өсіп келеді. Себебі өмірге азық боларлық асыл ойлардың Абай жырларында тұнып тұрғаны баршаға мәлім. Міне, бүгінгі мақала да соған дәлел.
Елена Пак,
Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік
университетінің 2 курс студенті

Абай шығармалары өмірге азық болар ойларға тұнып тұр

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> Абай Құнанбайұлының 175 жылдығы құрметіне ақын туралы телесериал және бірнеше деректі фильм түсіріледі. Бұл туралы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың “Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан” атты мақаласында айтылған, деп хабарлайды&nbsp;Ақорда.
“Ақынның өмірі, мұрасы, қазақ мәдениетін дамытудағы рөлі туралы бірнеше деректі фильм және “Абай” телесериалы түсіріледі”, – делінген мақалада.
Маңызды жобаның бірі – ұлы ақынның шығармаларын он тілге аударып, басып шығару. Атап айтқанда, Абай еңбектері ағылшын, араб, жапон, испан, итальян, қытай, неміс, орыс, түрік, француз тілдеріне тәржімаланады.
<blockquote>
 “Ақын тойынан өнер саласы да тыс қалмайды. Республикалық және халықаралық деңгейде театр және музыка фестивальдері өтеді. Биылғы бәйгелер Абай шығармашылығына арналады. Әдебиет және өнер саласындағы үздік шығармаларға берілетін мемлекеттік сыйлық енді Абай атындағы мемлекеттік сыйлық деп аталатын болады”, – деп жазды Тоқаев мақаласында.
</blockquote>
Сонымен қатар, тамыз айында Семей қаласында ЮНЕСКО-мен бірлесіп “Абай мұрасы және әлемдік руханият” халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы өтеді.
Ал қазанда Нұр-Сұлтанда “Абай және рухани жаңғыру мәселелері” тақырыбында халықаралық конференция өтеді.
Президенттің айтуынша, бұл жиындарда Абайдың тұлғасы мен мұрасы жан-жақты зерделеніп, оның шығармашылығын ХХІ ғасырдағы жаңа Қазақстанның игілігіне пайдалануға жол ашылады.
Сонымен қатар, Шығыс Қазақстан облысының Ақшоқы елді мекеніндегі Құнанбай Өскенбайұлы әулетінің қорымы абаттандырылады.
<blockquote>
 “Абайдың тұлғасы мен мұрасын ұлықтау шетелдерде де жалғасады. Ресейдегі, Франциядағы, Ұлыбританиядағы және басқа да мемлекеттердегі Қазақстанның елшіліктері жанынан “Абай орталықтарын” құру жоспарланып отыр. Бұл мәдени іс-шараларды ысырапшылдыққа жол бермей ұйымдастыру қажет”, – деді мемлекет басшысы.
</blockquote>
Айта кетсек, осы жылы Абайдың 175 жылдығына орай халықаралық, республикалық және аймақтық деңгейде 500-ден астам іс-шара ұйымдастырылады.

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: АБАЙ-175