*<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/obshestvo/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қызылорда облыстық ішкі саясат басқармасының «Қоғамдық келісім» КММ, қалалық мәдениет бөлімі және «Бітім» медиация орталығының ұйытқысымен өткен жыр бәйгесіне қала және ауданнан келген 10 өнерпаз қатысты.*
«Қоғамдық келісім» КММ директорының міндетін атқарушы Фархат Әбдібағдатұлы жыр мүшәйрасын ашып, болашағынан үміт күттіретін жас өнерпаздарға сәттілік тіледі.
Жас таланттар мүшәйра ережесіне сай екі кезең бойынша бақ сынады. Қатысушылар ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығын, достық пен татулық, ынтымақ пен бірлікті, ана тілдің қадірі мен еңселі елдің еркіндігін өз жырларына арқау етті. Жырлары арқылы үлкен ой көтерген сөз шеберлеріне деген қошеметте зор болды.
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ержан Уайс, ақындар Ғабит Кәдірбай және Ұлықбек Бекұзақұлы мүшәйраға қазылық етіп, жас сөз шеберлерінің өнерін сарапқа салды. Таразылап, нәтижесінде бірінші жүлделі орынды Мейіржан Қартбай, екінші орынды Бексұлтан Санақұл, үшінші орынды Нәзерке Мантай иеленді.
Барлық қатысушыларға «Қоғамдық келісім» КММ директорының міндетін атқарушы Фархат Әбдібағдатұлы атынан Алғыс хат берілді. Ал жеңімпаздарға диплом мен сыйлықтар табысталды.

Қызылордада жас ақындар мүшәйрасы өтті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/obshestvo/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қазалы ауданында Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Туған жерге тағзым» акциясы аясында Орал қаласында тұратын жерлесіміз, қоғам қайраткері Қуанышбай Төлебаевпен кездесу өтті.
Басқосуда аудан әкімі Мұхтар Оразбаев бүгінгі кездесудің туған жерді қадірлеу, құрметтеуге бағытталғанын атап өтіп, Қуанышбай Төлебаевтың өмір жолдарына тоқталды.
<blockquote>
 «Сыр бойы мен Батыстың арасында рухани, мәдени байланыс, өсіп-өркендеу жолында екі жаққа да пайдасы мол игілікті қарым-қатынас орнатып, дәнекер бола білген ағамыз еліміздің өркендеуі жолында талмай еңбек етті.
 Туған елде, он тоғыз жасында еңбек жолын бастаған Қуанышбай ағамыз 1965-1968 жылдары Отан алдындағы борышын Ресейде өтеп келісімен мамандығы бойынша қызметін жалғастырды.
 «Кызылордасельстрой» тресінің №4 ПМК-сында мастер, прораб, бас инженер болып белсенді қызмет жасады. Қазалы ауданы орталығындағы аудандық аурухана, мектеп, клуб, киімді химиялық жолмен тазалайтын фабрика, “Казселхозтехника”, “Сельстройдың” өндірістік базаларын салу, көптеген тұрғын үйлер мен тұрмыстық объектілер тұрғызуға тікелей араласып, өз қолынан өткізді.
 Еңбегімен көзге түсе білген Қуанышбай Төлебайұлы 1971-1972 жылдары аудандық партия комитетінде нұсқаушылық қызметке алынды. Сөйтіп, жергілікті өндіріс пен құрылыс, мелиорация-суландыру саласындағы жұмыстарға басшылық жасады. Көп ұзамай ұйымдастырушылық қабілетін көрсеткен білімді маман өндіріске жіберілді. 1973-1975 жылдары «Басықара» поселкесіндегі құрылымды «Ремстрой» базасының іргесінде «Казмелиоводхозға» қарасты ПМК-64 мекемесін құрып, басшылықты қолға алды», – деген аудан басшысы бүгінгі кейіпкеріміздің мұнан кейінгі еңбек жолы Ақжайық өңірінде жалғасқанын айтты.
</blockquote>
Қуанышбай Төлебайұлы 1975 жылы республикалық дәрежедегі басшылардың сенім артуымен Орал облысының су шаруашылығы және мелиорация басқармасының бастығы қызметіне жоғарылатылып, жіберілді. Сол уақыттан бастап бар өмірін Жайықтың бойында өткізсе де туған жерден қол үзген жоқ. Ақжайық пен Сыр өңірінің еркесіндей тең өсіп, емін-еркін, абыройлы қызмет атқарған ол осы кезге дейін екі жұрттың арасындағы дәнекерші, елші болып келеді.
Мұнан соң аудан әкімі Мұхтар Оразбаев Қуанышбай Төлебаев ағамыздың иығына шапан жауып, «Алғыс хатпен» марапаттады.
Туған жерге сәлем бере келген жерлесіміз Қуанышбай Төлебаев кездесуді ұйымдастырған аудан басшылығына алғысын айтып, ризашылығын білдірді. Мұнан соң бірқатар қазалылықтарға өзі төрағалық жасайтын «Зерде – Память» қорының «Алғыс хатын» табыстады.
Кездесуде аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Оразғали Бекбанов Ақжайықта түрлі қызмет атқарған азаматтың еңбекқорлығын ерекше атап өтті. соның нәтижесінде туған жерде де, Орал өңірінде де абыройға кенелгенін тілге тиек етті.
Айта кетейік, Қуанышбай Төлебайұлы Қазалы ауданына сапары кезінде ауданның киелі жерлерін аралап, өзінің туған жері – Жанкент ауылына арнайы барады.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/09/242390052_3159778837576375_5223836897113213695_n.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/09/242376257_3159778747576384_5445661089574017647_n.jpg" alt="" />

Қоғам қайраткері Қуанышбай Төлебаев жерлестерімен кездесті

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/obshestvo/">Kyzylorda-news.kz</a>. Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына орай «Nur Otan» партиясы ҚР Білім және ғылым министрлігі және «Qazaq Epos» қоғамдық қорымен бірлесе отырып «Тұлпар мініп, ту алған!» байқауын жариялайды.
Байқау 6-10 сынып оқушылары арасында «Едіге батыр» жырын жатқа айтудан өтеді. Қатысушылар қосымша Алтын Орда мемлекетінің тарихи оқиғаларына қатысты сұрақтарға жауап беріп, жырда кездесетін көнерген сөздердің мән-мағынасын түсіндіріп, қазақ әдебиеті пәнінің оқу бағдарламасы негізінде әзірленген сұрақтарға жауап беруі тиіс.
Байқау 2021 жылдың 25 қыркүйек – 5 қараша аралығында өтеді. 
Жеңімпаз оқушылар ақшалай сыйлықтармен марапатталады.
Аудандық кезеңде: 
1-орын – 150 мың теңге; 
2-орын – 100 мың теңге; 
3-орын – 50 мың теңге.
Облыстық (қалалық) кезеңде: 
1-ші орын – 750 000 теңге (біреу); 
2-ші орын – 350 000 теңге (екеу); 
3-ші орын – 200 000 теңге (екеу).
Облыстық (қалалық) деңгейдегі жеңімпаз оқушылардың мұғалімдеріне арналған ақшалай сыйлықтар: 
1-ші орын – 1 500 000 теңге (біреу); 
2-ші орын – 700 000 теңге (екеу); 
3-ші орын – 400 000 теңге (екеу).
Байқау туралы толық ақпаратпен www.qazaqepos.com сайтында танысуға болады. Қосымша жаңалықтар мен мәліметтерді «Nur Otan» партиясы филиалдарының әлеуметтік желілердегі ресми парақшаларынан таба аласыздар.

«Тұлпар мініп, ту алған!» байқауы басталды

Kyzylorda-news.kz. Бұған дейін «Тұлпар мініп, ту алған» республикалық байқауы ұйымдастырылып, жыр жаттаған жастар миллионер атанған еді. Биыл да дәстүр үзілмеді. Тәуелсіздіктің 30 жылдығына орай аталған қор «Nur Otan» партиясы, Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп, тағылымға толы сайысты қайта жариялады.⠀Бүгін «Nur Otan» партиясының облыстық филиалында облыстық филиал төрағасының бірінші орынбасары Ләйлә Төрешова, «Qazaq epos» қорының Қызылорда облысы бойынша өкілі Дәурен Сейітжанұлы мен облыстық «Дарын» қосымша білім беру орталығының директоры Айжан Қиянбекова байқау талаптарын тарқатып айтты.
Ләйлә Төрешова байқау 6-10 сынып оқушылары арасында «Едіге батыр» жырын жатқа айтудан өтетінін мәлімдеді. Қатысушылар қосымша Алтын Орда мемлекетінің тарихи оқиғаларына қатысты сұрақтарға жауап беріп, жырда кездесетін көнерген сөздердің мән-мағынасын түсіндіруі тиіс.
<blockquote>
 ⠀«Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл-білімімен озады» деп ұлы Абай айтқан және ол еш уақыт мәнін жойған емес. Бұл бастама осы дана сөзді қаперден шығармай, жас та болса жетістіктерімен көзге түсіп жүрген дарынды оқушылардың танылуына жол ашады» дейді Ләйлә Бегалықызы.
</blockquote>
Жиында «Qazaq epos» қорының Қызылорда облысы бойынша өкілі Дәурен Сейітжанұлы рухани дода биыл үшінші рет өткізіліп отырғанын алға тартты. Бұған дейін байқау тек Алматы қаласымен шектелген. Ал, 2019 жылы республикалық деңгейде ұйымдастырылған және бұл байқауда Сыр өңірінен 3000-ға жуық мектеп оқушысы бақ сынауға мүмкіндік алған. Өткен жылы пандемияға байланысты сайыс кейінге шегерілді. Ал, биыл әдебиетке жақын шығармашыл жастар үшін орайлы сәт. Жүзден жүйрік атану, марапат биігінен табылып, сайыстың қомақты жүлдесін еншілеу алғырлар қолында. Тек мүмкіндікті қалт жібермеу керек.
<blockquote>
 – Байқау 25 қыркүйек-25 қараша аралығында өтеді. Қатысушылар «Едіге батыр» жырын жатқа айтып, жырдың ішіндегі көнерген, тариxи сөздердің мағынасын ашып, қазақ әдебиеті оқулығы бойынша әзірленген сұрақтарға жауап береді. Филология ғылымдарының докторы, профессор Серік Негимов бастаған ғалымдар жырдың Қ.Сәтбаев нұсқасын таңдады. Ол мектеп бағдарламасына толық сәйкес келеді. Байқау кезеңдері бойынша жеңімпаз атанған жастарға және олардың ұстаздарына қомақты қаржылай сыйлық қарастырылған, – дейді Дәурен Сейітжанұлы.
</blockquote>
Бұл ретте облыстық «Дарын» қосымша білім беру орталығының директоры Айжан Қиянбекова Сыр жастарының байқауға қатысуға асық екенін айтты.
Спикерлер аудандық кезеңде І орын еншілегендер 150 мың, ІІ орын 100, ІІІ орын иегері 50 мың теңгеге ие болатынын хабарлады. Облыстық-қалалық кезеңде үздік шыққан І орын иегеріне 750 000 теңге, ІІ орынға 350 000, ІІІ орын үшін 200 000 теңге қаржылай &nbsp;сый қарастырылған. Ал, облыстық (қалалық) деңгейдегі жеңімпаз оқушылардың мұғалімдеріне арналған сыйға келетін болсақ, І орынға 1 500 000 теңге, ІІ орын иегеріне 700 000, ІІІ орынды еншілеген қатысушының мұғаліміне 400 000 теңге беріледі.

«Тұлпар мініп, ту алған»: Байқау шарттары түсіндірілді

<a href="https://kyzylorda-news.kz/ru/obshestvo/">Kyzylorda-news.kz</a>. Бүгін облыс әкімі Гүлшара Әбдіқалықова белгілі ақын, журналист, облыстық мәслихаттың депутаты, «Қызылорда қоғамдық телерадиокомпаниясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің құрылтайшысы Шәкизада Әбдікәрімовты мерейлі 65 жасымен құттықтап, дәстүрге сай иығына шапан жапты.
<blockquote>
 «Құрметті Шәкизада Өтетілеуұлы, Сізді мерейлі мерекеңізбен барша Сыр жұртшылығының атынан шын жүректен құттықтаймын! Еліміздің тәуелсіздігін нығайту, аймағымыздың қоғамдық-саяси, әсіресе рухани өмірін дамытуға ерекше еңбек сіңірген тұлға ретінде Сізді ерекше құрметтеймін. Бүгінде қасиетті Сыр топырағының киесінен шабыт алған Сіз шығармашылықтың өрлеу биігінен көрініп, туған жұртыңыздың мақтан тұтар тұлғаларының біріне айналдыңыз. Осындай елге құрметті азаматтарымызды үлгі етіп, еңбектерін бағалап, жасаған игі істерін ғибрат ету – біздің азаматтық парызымыз», – деді Гүлшара Әбдіқалықова.
</blockquote>
Басқосуда «Қазақстан» Республикалық телерадиокорпорациясы» акционерлік қоғамы Қызылорда облыстық филиалының директоры Жағыппар Қарабала мен облыстық мәслихат депутаты, «Ақмешіт ақшамы» газетінің бас редакторы Сәрсенкүл Бихожа мерейтой иесінің еңбек жолындағы елеулі сәттерді еске алып, жылы естеліктерімен бөлісті.
Жиын соңында арқалы ақын көрсетілген құрметке алғыс білдіріп, шығармашылығынан жыр-шумақтарын оқыды. Шәкизада Әбдікәрімов Қармақшы ауданы, «Дүр Оңғар» ауылында дүниеге келген. 
Әл-Фараби атындағы Қазақтың ұлттық университетінің журналистика факультетін бітірген.
Еңбек жолын 1981 жылы Қармақшы аудандық «Коммунизм шамшырағы» газетінде әдеби қызметкер болып бастап, 1984 жылы арнаулы жолдамамен «Байқоңыр» телекомпаниясына редактор қызметіне тағайындалды. 1985-1995 жылдары осы телекомпанияның төрағасы қызметтеріне дейін көтерілді. Байқоңыр қалалық «Қазақ тілі» қоғамын басқарып, ғарыш айлағында тұңғыш қазақ тіліндегі «Ақжол» газетін шығарды. 
Сонымен қатар, “Қазақстан” телеарнасының Қызылорда облысы бойынша меншікті тілшісі, Қызылорда арнайы экономикалық аймағы телекомпаниясының төрағасы қызметін атқарған.
Айта кету керек, ақын Шәкизада Әбдікәрімов еліміздің өркендеуіне және рухани дамуына ерекше үлес қосып жүрген елжанды азамат ретінде «Құрмет» орденімен, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған. «Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері», «Қазақстанның құрметті журналисі», «Белсенді қызметі үшін», «ҚР ақпарат саласының үздігі» төсбелгілерінің иегері. «Қармақшы ауданының, Қызылорда қаласының құрметті азаматы». Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік және «Болашақ» университеттерінің құрметті профессоры.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/09/242314020_3724939354275773_7396779404362082883_n.jpg" alt="" />

Аймақ басшысы белгілі ақын Шәкизада Әбдікәрімовты мерейлі 65 жасымен құттықтады

Kyzylorda-news.kz. 1872 жылдың 5 қыркүйегінде қазіргі Қостанай облысының Жангелді ауданы Ақкөл ауылында ұлт реформаторы Ахмет Байтұрсынұлы дүниеге келген, деп хабарлайды ҚазАқпарат.
1917 жылғы санақтан кейін «Әлхамдулилла, 6 миллион қазақпыз» деп сүйіншілейтін алаштың адал перзенті, әліппенің атасы Ахмет Байтұрсынұлының туғанына бүгін 149 жыл толды.
Ұлт реформаторы деген ат Ахаңа ғана жарасатындай. Бұл сипатты оның ардақты есіміне еш қымсынусыз, еш қомсынусыз, еш пафоссыз, еш жасандылықсыз қосып айтуға болады. ХХ ғасырдың басында тарих сахнасына Ахмет Байтұрсынұлы мен Әлихан Бөкейхан сияқты пассионарлар шықпағанда бүгінгі кезеңге қандай кейіпте жететінімізді елестетудің өзі қиын…
Ахмет Байтұрсынұлы қазақ тілін ұлтсыздандырудың сұрапыл дауылына ерте бастан дайындап, артында өшпес із қалдырғаны үшін әр қазақтың көңілінде аяулы есім болып сақталған. Оның 1910 жылдан бастап дайындаған әліпбиі бүгінге дейін Қытай қазақтарының ұлттық графикасына негіз болып отыр. Араб графикасының негізінде түзген сол әліпби Ыбырай Алтынсарин кезеңінен қалған «миссионерлік әліпбидегі» қазақ әуезіне жат әріптерді шығарып, бүкіл графиканы үндестік заңына бағындырғаны тарихтан белгілі. Оның көз майын тауысып жазған «Оқу құралы» мен «Тіл құралын» тілтанушылар, ал «Әдебиет танытқышын» әдебиетшілер әлі күнге дейін темірқазық етіп келеді десек, артық айтпаспыз.
Ахмет Байтұрсынұлының есіміне тұңғыш деген тіркесті жалғай отырып, ұлт үшін істеген еңбегін тізсек, екі қолдың саусағы жетпес. Төл әліппенің тұңғыш авторы, тұңғыш терминолог, тұңғыш фонетик, тұңғыш лексиколог, тұңғыш әдебиеттанушы, тұңғыш публицист деп кете береді. Ол ойлап тапқан терминдер арада ғасырдан астам уақыт өтсе де, жаңа мазмұнға ие болып, қазақ тілін шұбарланудан сақтап келеді. Тек соны пайдаға жаратып, ұтымды қолдануға талғамымыз бен ыждаһатымыз жетпей жатады.
«Газет – халықтың көзі, құлағы һәм тілі». Осы бір сөзі оның қазақ журналистикасына қалдырған өсиеті іспетті. Ол редакторлық еткен 4 жылда «Қазақ» газеті қазақ даласына өркениеттің сәулесін шашқан шамшырақ болды.
Өзінен ширек ғасыр бұрын туып, бір дәуірде жасаған Абай Құнанбайұлының тарихи өлшемдегі әлеуетін дәл бағалап, «Қазақтың бас ақыны» деген мақала жазған да осы Ахмет Байтұрсынұлы болатын.
Ұлт реформаторының ағарту ісіндегі даңқты жолы 1882 жылы ауыл мектебінен басталған еді. 1890 жылы Торғайдағы екі кластық орыс-қазақ училищесін, 1895 жылы Орынбордағы мұғалімдер мектебін бітірген.
1895-1909 жылдарда Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы уездерінде мұғалімдік қызмет атқарып, 1909 жылы саяси көзқарасы үшін Семей түрмесіне жабылып, жер аударылады.
1913 жылы Орынборда «Қазақ» газетін ұйымдастырып, 1917 жылдың аяғына дейін оның редакторы болды.
1918-19 жылдары Алаш Орда қатарында Әлихан Бөкейханмен тізе қосып, қазақты өркениет көшіне сүйреді.
1919 жылы Қазақ өлкесін басқаратын Әскери-революциялық комитеттің мүшелігіне тағайындалып, 1922-25 жылдары Қазақстан Халық ағарту комиссариаты жанындағы ғылыми-әдеби комиссияның төрағасы, Халық ағарту комиссары, Бүкілресейлік ОАК-ның, ҚР ОАК-нің мүшесі ретінде қызмет істеді.
1925-29 жылдары Қазақ халық ағарту институтында (Ташкент) және ҚазПИ-де оқытушы болды.
1929 жылдың маусымында қамауға алынып, Архангельск облысына жер аударылды.
1934 жылы Максим Горькийдің зайыбы Екатерина Пешкованың қолдаухатымен босатылып, Томскіде айдауда жүрген жұбайы Бадрисафамен бірге Алматыға қайта оралады.
1937 жылы тамыз айында қайта қамауға алынып, 8 желтоқсанда «Халық жауы» деген жаламен атылды. Оның ардақты есімі тек 1988 жылы ғана ақталды.
Абай, Ыбырай, Шоқан сияқты тұлғалардан қалған пассионарлық жолды жалғаған Ахмет Байтұрсынұлының көзіндей бір ғимарат Ресей Федерациясына қарасты Орынбор қаласының Чичерин көшесінде тұр. Былтыр жазда сол ғимарат саудаға қойылды деген ақпарат тарап, кейін Мәжіліс депутаты Мақпал Мыса бірнеше құзырлы органға депутаттық сауал жолдаған болатын. Сыртқы істер министрлігі мен «Отандастар қоры» коммерциялық емес акционерлік қоғамы таратқан мәліметке сүйенсек, бұл ғимарат қазір ресейлік азаматтың иелегінде. Астрахандағы Қазақстан консулдығы мен Орынбордағы «Бәйтерек» қайырымдылық қоры сол ғимаратты сатып алып, Ахмет Байтұрсынұлының мұражайы етуге күш салуда. Бұл іс 2022 жылға дейін шешімін тапса, Ахаңның 150 жылдығына таптырмас сый болар еді.

Бүгін Ахмет Байтұрсынұлының туған күні

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Арапа сөзі тілімізге арабтың «ъарафа» етістігінен енген. Мағынасы білу, түсіну дегенге саяды. Бұл күннің «арапа» деп аталуының себебі, зүлхиджа айының сегізі күні Ибраһим пайғамбар (ғ.с.) түсінде құрбандыққа баласын Исмайылды шалғанын &nbsp;көреді. Алғашқыда көрген түсін «жәй түс пе,&nbsp;әлде аян ба» деп ойлаған ол ертесіне (айдың тоғызына) тағы көреді. Осыдан кейін оның Алладан келген аян екенін біледі. Осы себепті бұл күнді «арафа (арапа)» деп атап кеткен деседі.
Биылғы 10-тамыз Ислам дінінде арапа күні болып саналады. Арапа дініміздегі қадір-қасиеті мол күндердің бірі. Осы күні жасаған амалдарымыздың сауабы мол болатыны көптеген хадистерде дәлел келтірілген:
Дұға жасау
Ардақты Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) білдіруінше, арапа – артықшылығы мол күн.&nbsp;Ол артықшылығы жағынан жұма күніне ұқсас. Ол жұмадан басқа күні жасалған жетпіс қажылықтан артық. Дұғалардың ең жақсысы да – арапа күні жасалған дұға<a href="http://www.muslim.kz/article/arapa-kuninin-artyqshylyqtary#_ftn1">[1]</a>. Ендеше, арапа күні барынша көбірек және шын ықыласпен дұға жасаған жөн. Әсіресе, дұғаларымызда тек өзіміздің бақытымызды тілеумен шектелмей, елдің амандығын, жұрттың тыныштығын, жастардың иманды болып өсуін, т.б. бүгінгі қоғамдағы өзекті мәселелердің де оң шешімін тілеп, жалбарынған жөн дер едік.
Алладан кешірім, тәубе тілеу
Арапа күні Алладан көбірек кешірім тілеп, біліп және білмей жасап қойған күнә-қателіктеріміз үшін тәубе етудің де маңызы зор. Өйткені, әзірет Әли (р.а.): «Алла Тағала дәл арапа күніндегідей еш уақытта көп адамды тозақ отынан азат етпейді», – деп жеткізгені мәлім. Сондай-ақ, тағы бір хадисінде сүйікті Пайғамбарымыз (с.ғ.с): «Арапа күнін құрметтеңдер. Өйткені, арапа – Алла қадірлі еткен күн», – деген. Алланың өзі қадірлі еткен болса, ол күні қандай құлшылық немесе жақсылық жасасақ та, қарымтасыз қалмайтыны анық. Осы мүмкіндікті пайдаланып елдегі жетім-жесірлерге қол ұшын созып, ауру-сырқаулардың көңілін сұрап, көршілермен, туыстармен қарым-қатынас жасап, мол сауапқа кенелуімізге болады.
Ораза ұстау
Арапа күні жасалатын ең ізгі істердің бірі – ораза ұстау. Бұл күні ораза тұту, бір жағынан, нәпсі тәрбиесі үшін маңызды болса, екінші жағынан, сауабы да ұшан-теңіз. Сүйікті Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бұл туралы былай деген: «Арапа күні ораза тұтушыға Адам пайғамбардан (яғни алғашқы адамнан) Қиямет сырнайы үрленгенге дейін өмір сүрген бүкіл адамдар санының екі есесіндей сауап жазылады».
Арапа күнін қадірлеп, қастерлеу
Әзірет Омар ибн Хаттаб (р.а.) өз заманындағы яһудилердің (еврейлердің) бірімен әңгімелесу барысында Арапа күнінің маңызын білдіреді. Яһудий оған: «Уа, Омар! Сендер бір аят оқисыңдар. Егер сол аят бізге түскенде, біз оның түскен күнін мереке етер едік», – дейді. Ол аят «Мәйда» сүресінің үшінші аяты еді. Онда былай делінеді: «Міне, бүгін сендердің діндеріңді кемеліне жеткіздім және өздеріңе арнаған нығметімді тұтас етіп толықтырдым. Сондай-ақ, Исламның сендерге дін болуына разы болдым». Бұл аят һижраның 10-жылы ардақты пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) қоштасу құтбасы кезінде, қасиетті жұма әрі осы арапа күні түсірілді. Аят түсіп жатқанда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) Адба дейтін түйесінің үстінде Арафа тауында тұрған болатын. Алладан түскен уахидың салмағына шыдай алмай түйе шөгіп кетті.
Міне, осының бәрін білетін әзірет Омар (р.а.): «Біз ол күнді және сол күні осы аяттың Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) түсірілген жерін де білеміз», – деп жауап қайырды. Бұл сөздің астарында арапа күнінің қадір-қасиетін де анық аңғарамыз.
Арапа күнінен бастап тәкбір тәшриқ айтылады
Арапа күні таң намазынан бастап, Құрбан айтынынан кейінгі төртінші күні екінті намазы біткенге дейін оқылатын 23 намаздың парыздарынан кейін «Аллаһу әкбар, Аллаһу әкбар. Лә иләһа иллаллаһ, уаллаһу әкбар. Аллаһу әкбар уә лилләһи хамд»&nbsp;деп тәкбир тәшриқ айтылады. Ханафи мәзһабы бойынша басы азат, тұрғылықты және ер адамдар үшін бұл күні тәкбір тәшриқ айтудың үкімі – уәжіп<a href="http://www.muslim.kz/article/arapa-kuninin-artyqshylyqtary#_ftn2">[2]</a>. Күнделікті дағды болмағандықтан, мешіт имамы тәкбір айтуды ұмытып кеткен жағдайда да жамағат өздері бастап айта береді.
Бауырсақ пісіріп, дайындық жасау
Бауырсақ – қазақ халқының ұлттық тағамдарының бірі. Қонақ күтуге дайындық жасалғанда, бауырсақ, шелпек пісіру ең алдымен аталады. Әрине, бұл шариғатымызда тыйым салынбаған тамаша үрдіс. Ардақты Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) «Кімде-кім Аллаға және ақырет күніне иман келтірсе, қонағын қадірлесін» деген хадисі белгілі. Ендеше, әр ұлт немесе халық өз қонағын әр түрлі қадірлейді. Ал, қонақжайлығы және меймандостығымен әлемге танылып үлгерген қазақ елінің бұл жағынан ешкімге ұқсай бермейтін өзіндік салты болуы заңды. Келген қонақтың астына мамық көрпеше төсеп, қолтығына жастық беріп, алдына кең дастархан жайып, оған еттен, төрт түлік мал сүтінен, ұннан жасалатын алуан түрлі тағамдарды қою, келген қонаққа ас-ауқаттан бұрын пейілімізді беру – біздің ұлттық дәстүріміз. Бұдан ешқашан айырылуға болмайды. Мұндай ерекшеліктерден ажырай бастасақ, бірте-бірте іргелі ұлт болудан да қаламыз. Алла Тағаланың адамдарды ұлттарға бөліп жаратуының да мәні осындай ұлттық ерекшеліктерімізбен байланысты болса керек.
Міне, арапа күні бауырсақ пісірудің, өзге де дайындық жасаудың бір себебі осында. Сөз соңында тілеріміз, шариғаттан қылдай ауытқымайтын ұлтымызға тән небір адал астарымыз дастарханымыздан үзілмегей. Келе жатқан Құрбан айт мерекесі барша мұсылмандарға құтты, берекелі, ырысты болғай!
Асылбек Әуезханұлы

Арапа күні жайында не білесіз?

Күй-құдірет

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>.&nbsp; Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың шешімімен шілденің бірінші жексенбісі Ұлттық домбыра күні болып <a href="https://egemen.kz/article/171154-bugin-ulttyq-dombyra-kuni">жарияланды</a>. Жыл сайын атап өтілетін бұл мерекелік күннің ұлттық руханиятымызға қосар үлесі салмақты болмақ.&nbsp;
Домбыра – қазақтың киесі, қа­сиеті, қазынасы. Қазақ пен дом­быра егіз ұғым ғой! Күні кешеге дей­ін әр үйдің төрінде ілулі тұра­тын ұлттық аспабымыздың күм­бірлеген үні бүгінде алыстап бара жат­қандай еді. Телеарналардан домбыраның дауысын есту мұңға айналғаны былай тұрсын (оның орнын салмақсыз бағдар­ла­малардың жаулап алғаны шын­дық), шілдехана, бесік тойы, тұ­сау­­кесер, тілашар, беташарла­ры­мыз даңғырлаған эстарада әуеніне байланбады ма? Домбырамен әуелете шырқалып, тиесілі сыйлық иесін табатын «Той­бастар» дәстүрінің түр-си­па­ты мүлде өзгергеніне бәріміз куә­міз. Құрметті қонақ келгенде «ауыл­дың алты ауызы» айтылып, «қонақ­кәдемен» жалғаса әнмен өрілетін отырыстар көзден бұл-бұл ұшқалы қашан?! Арасында үл­кендердің әдемі әңгімелері тың­далатын. Қазір ше? Ішіп-жеп болған соң, бас салып би билеу- 
ге көшеді. Жас та, жасамыс та секеңдеп, ию-қию музыка, қызық деген осы деп түсінетін бол­дық. Ілгерідегі құдаларды әудем жерден арнау айтып қарсы алып, күмбір-күмбір күй тартып, шығарып салар кез қайда, шір­­кін?! Домбырада айтылатын әр әннің сөзі қандай, сазы қан­дай?! Тыңдап отырғаныңда бір күрсінтіп, бір мұңайтып, мың түр­­лі әсерге бөлейтіні бар. Оның құ­­діретті үнін естігеніңе шү­кір­лік ете­сің. Домбыраның иесі қазақ бо­лып туылғаныңа тәу­бе дейсің, бас­қа емес.
Домбыра күнінің белгіленуі жай­дан-жай емес. Бұл рухани жаңғыру бағытындағы ең сүбелі тірліктің бірі болмақ. Осы күннің аясында ұлттық аспабымызды ұлықтау мақсатында тың бас­та­ма­­лар бой көтеріп, көптен бері қол­­дау таппай жүрген игі дү­ние­лер қайта жаңғыруы ғажап емес. Көп нәрседен үміттіміз. Көк сандықтан домбыра үнімен астас­тырылған салмақты дүние­лер­дің көптеп жарық көруін жанымыз қалайды. Ең дұрысы, науқаншылықтан ада, әсіреқызыл тез оңарлық тірлік емес, өзінің қоңыр үні мен қоңыр болмысына сай, ұлтымыздың жадын қайта бір жаңғыртатындай күн болса екен дейміз.&nbsp;
«Жаздыкүн шілде болғанда…» деп Абай атамыз айтқандай, «көкорай шалғын, бәйшешек, ұзарып, өсіп, толғанда» бүкіл қазақ даласы күмбір-күмбір күй төккей, көктегі күн нұр төккей, домбырасын қолға алғай, әуелете ән салғай­… «Дариға, домбырамды бер­­ші маған, Жаныма келші жарым, келші балам…» деп Мұқа­ғали­­ша толғайық, «Нағыз қазақ қа­зақ емес, нағыз қазақ – домбыра!» деп Қадырша қайырайық! Ұлы ұлттың баласы, ұлықта Домбыраңды!

Бүгін &#8211; Ұлттық домбыра күні

<a href="https://kyzylorda-news.kz/kogam/qyzylorda-qalasyn-ajaq-swmen-qamtamasyz-etw-zhumystary-qarqyn-aldy-111001/">Kyzylorda-news.kz.</a> «Nur Otan» партиясы Қызылорда облыстық филиалының бастамасымен Ұлы жеңіс күніне орай &nbsp;«Жеңіс үшін мың алғыс Сізге майдангер» атты акция аясында студенттер арасында&nbsp; өткен «Отан үшін от кешкен батырлардың ұрпағымыз!» тақырыбындағы шығармалар байқауы өз мәресіне жетті.
Студент жастар арасында ұйымдастырылған шараның негізгі &nbsp;мақсаты оларға&nbsp; патриоттық тәрбие беру, Жеңіс күнінің тарихын білуге, ата-бабалардың ерлігін құрметтеуге, елі мен жерін қастерлеуге шақыру және отбасылық құндылықтарды дәріптеу,бойына жауапкершілік қасиетті сіңіру.
Байқауға жоғары және орта арнаулы оқу орындарынан 17 студент &nbsp;қатысты.
Байқаудың әр кезеңіне кәсіби сараптама жасап, баға беру үшін құрылған қазылар алқасы талантты жастар қатары өсіп келе жатқанын ерекше атап өтті. Олардың пікірінше, байқауға қатысушылар&nbsp; шығарма жазу барысында ойларын шырайлы етіп бейнелей білген.
Шығармалардың барлығы бірінен бір өткен. Ұлы соғыстың және оның майданы мен тылында ерлік көрсеткен ең жақын адамдардың шынайы келбеті бейнеленіп, ондағы кейіпкерлер қатысушылардың мақтан тұтар тегіне айналған. Сонымен қатар, &nbsp;студенттер Жеңіс күнін неліктен көзді жасқа толтыра тойлайтын мереке екенін түсінгендерін, өз аталарын мақтан тұтатындарын ерекше сезіммен дәріптегенЖұмыстарды оқи отырып, олардың батыр ата-бабасын мақтанышпен жазғандығын сезесің».Әрине,қазылар үшін шын мықтыны анықтау оңайға соқпады. Дегенмен қаламы ұшқыр, сөзі салмақты,- деген шығарма иелерін біз жеңімпаз деп таныдық,- дейді&nbsp; облыстық партия филиалы жанындағы «Miras» аймақтық қоғамдық кеңесінің мүшесі, Сәрсенкүл Биқожа.
Майдангер аталарын жарыса жазған студенттер арасынан үздіктер қатары да анықталды. І орынды Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің студенті Айгерім Қанжарбаева алса, ІІ орын Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университетінің студенті, қызылордалық Кәрімжан Сәдуге бұйырды.&nbsp; Ал, ІІІ орынға&nbsp; Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің студенті Ақназ Декабрьқызының шығармасы лайықты деп танылды.
Жеңімпаздар арнайы алғыс хат және құнды кітаптармен марапатталмақ.

«Nur Otan»: Қызылордада шығармалар байқауының жеңімпаздары анықталды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Ресей ұлттық кітапханасында қазақ ақыны Жамбыл Жабаевтың 175 жылдығына арналған кітап көрмесінің ашылуы салтанатты түрде <a href="https://www.inform.kz/kz/sankt-peterburgte-zhambyl-zhabaevka-arnalgan-kitap-kormesi-ashyldy_a3774777">өтті.</a>
Шараны Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына орай ҚР-дың Санкт-Петербургтегі Бас консулдығы «Ата-Мекен» қазақ қоғамымен бірлесіп ұйымдастырды.
Бас консулдықтан мәлім еткендей, көрмеге Жамбыл Жабаевтың шығармашылығымен байланысты әлемнің түрлі тілінде жарық көрген 100-ден астам басылым қойылды.
Кітапхана басшылығы ұйымдастырылып отырған шараның екіжақты әріптестікті нығайту және кеңейтуде маңызы зор екенін атап өтті. Аталмыш шара петербургтік оқырмандарға Қазақстан халқының мәдени мұрасымен және рухани байлығымен таныстыру мүмкіндігін ұсынды.
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/07/2104101355165326g.jpg" alt="" />
<img src="https://kyzylorda-news.kz/wp-content/uploads/2021/07/2104101355150615g.jpg" alt="" />

Санкт-Петербургте Жамбыл Жабаевқа арналған кітап көрмесі ашылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz.</a> 2020 жылдың 10 қарашасында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Наурызбай қажы Тағанұлын қабылдаған болатын. Бас мүфти Мемлекет басшысына Діни басқарма алдағы уақытта «Ихсан» ілімін, Абайдың кемел адам концепциясын кеңінен дәріптеп, насихаттау жұмыстарымен айналысатынын жеткізді.
Бүгінде Бас мүфти бастамасымен бұқаралық ақпарат құралдарында, күнделікті уағыз-насихат жұмыстарында, игі басқосуларда «Ихсан» ілімі мен Хәкім Абай атамыздың кемел адам концепциясы кеңінен насихатталуда. Біз толық адам болуға үндеген Абай мұрасын рухани көзқарас тұрғысынан талдап, тарқатып жазуға тырысқан едік. Соны назарларыңызға ұсынуды жөн көрдік.
Расында, Абай мұрасы мен оның өскелең ұрпаққа, жалпы халыққа қалдырған өсиеті өз өміршеңдігін осы күнге дейін жоймай келеді. Абайды таныған сайын рухымыз байып, жан-дүниеміз Ислам құндылықтарынан сусындап келеді. Хәкім атаған талап пен еңбек қайратты танытуға жетелейді. Ал терең ой ақылға ақыл қосуға үндейді. Қанағат пен рахым – &nbsp;жүректі иманға толтыратын адами асыл қасиеттер.
Осы үш қасиет адам бойынан табылса игілікке кенеледі. Абай «Малға достың мұңы жоқ малдан басқа» атты өлеңінде: «Үш-ақ нәрсе – адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек» дейді. Осы үш қасиетке аз-кем талдау жасап көрсек.
Ыстық қайрат – пендеге «маза» бермейтін қасиет. Қайратты адам үнемі ізденіс үстінде жүреді. Бұл сипаттағы пенде қарсы келген сынаққа мойымай, алға ұмтылып, мақсат-мұратына жеткенше тыным таппайды.&nbsp;
Нұрлы ақыл – айналаға шуақ шашып, пайдалы тұлға болуға итермелейтін қасиет. Пайғамбарымыз Мұхаммед (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бір хадисінде:&nbsp;«Жақсы адам – қоғамға пайдасы тиген пенде»&nbsp;деген. Ілгеріде ізгілік жолын ұстанып, өмірден өткен аталарымыз: «Әрқашан елге сәулеңді түсіріп, шуағыңды шашып жүр. Алланың берген ақылын жақсылыққа жұмса. Ізгі іс өмірлік серігің болсын» деп өсиет айтып отыратын. Өзіңе қалағанды өзгеге қаламайынша, толық иманға қол жеткізе алмайсың. Бұл – асыл дініміздің негізгі принциптерінің бірі.
<img src="https://imgs.muftyat.kz/orig/7291e7e7-8f41-4a2a-a449-1d1f3aeb0049.jpeg" alt="" />
Жылы жүрек – иманды мұсылманның сипаты. Жүректен жылу кетсе – қоғамнан мейірім кетеді. Жүрек жылуы қайырымдылыққа, қарапайымдылыққа, бауырмалдыққа бастайтын қасиет. Қоғамда болып жатқан келеңсіз жағдайлар осы сипаттан алыстағанның көрінісі деп ұғуға болатын шығар. Жүрек адам денесінің патшасы деуге болады. Ол түзелсе – бүкіл дене түзеледі, бұзылса – бүкіл дене бұзылады. Бұған қатысты мынадай хадис бар:&nbsp;«Адамның денесінде бір кесек ет бар. Егер ол сау (жақсы) болса, бүкіл дене сау (жақсы) болады. Егер ол ауырса (бұзылса), бүкіл дене ауырады (бұзылады). Ол – жүрек!»
Сайып келгенде, осы үш қасиетті (ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек) тұлабойына қалыптастырған тұлғада толық адам сипатының көріністері байқала бастайды. Абайдың да айтары осы:
«Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,
Сонда толық боласың елден бөлек».
Расында, толық адам сипатында болу үшін ең әуелі толық иман керек. Абай атамыз: «Әрбір ақылды адамға иман парыз, әрбір иманды адамға ғибадат парыз» деген. Демек, мұсылман баласы ғибадат жасау арқылы рухын, жан-дүниесін байытады. Сөйтіп, иманын толықтырады.
Иман деген ұғымның сөздік мағынасы бір нәрсеге сену дегенді білдіреді. Ал діни терминдік мағынасы: Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) Алладан жеткізгендеріне күдіктенбей, шын жүректен сену және бұл сенімін тілмен жеткізу. Ал иман шарттары жетеу: Алла Тағаланың бар әрі бір екендігіне сену, періштелерге сену, кітаптарына сену, пайғамбарларына сену, ақырет күніне сену, тағдырға (жақсылық пен жамандық тек Алладан екеніне) сену, қайтыс болған соң қайта тірілу бар екендігіне сену.Абай «Тасдиқ» деп аталатын ғылыми трактатында, яғни 38-інші қара сөзінде былай жазады:
<blockquote>
 «Иман дегеніміз бір ғана инанмақ емес, сен Алла Тағаланың бірлігіне, уа Құранның аның сөзі екендігіне, уа пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафа (с.ғ.у.) оның тарапынан елші екендігіне инандық. Жә, не бітті? Сен Алла Тағалаға Алла Тағала үшін иман келтіремісің? Сен иман келтірмесең де Алла Тағалаға келер еш кемшілік жоқ еді. …Ол инанмақтығың құр ғана инанмақтықбірлән қалса саған пайда бермейді. …Пайдаланамын десең, пайда береді, кәміл иман болады. Пайданы қалайша алуды білмек керек».
</blockquote>
Абай осылайша иманнан пайда алуға шақырады. Ал кәміл иманның шарты – шынайы сену, оны сөзбен айту, жан-тәніңмен беріле құлшылық ету. Сонда ғана игілікке кенелеміз.
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы ІІІ республикалық имамдар форумында «Жеті рухани қазық» тұғырнамасын қабылдаған болатын. Мұсылманның ең бірінші тұла бойынан табылуы тиіс имандылық бағытын Жеті рухани қазықтың біріне енгізді.
Ендігі мақсат, Абай айтқандай, пендешілік мінезден арылып, иманнан пайда алуға асығу, сөйтіп, «кәміл мұсылман» сипатына ие болу. Алла Тағала баршамызға осындай мәртебені нәсіп еткей. Әмин!
Бақдәулет НҰРМАТҰЛЫ,
Шымкент қаласының бас имамы

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Руханият

Қызылордада жас ақындар мүшәйрасы өтті

Қоғам қайраткері Қуанышбай Төлебаев жерлестерімен кездесті

«Тұлпар мініп, ту алған!» байқауы басталды

«Тұлпар мініп, ту алған»: Байқау шарттары түсіндірілді

Аймақ басшысы белгілі ақын Шәкизада Әбдікәрімовты мерейлі 65 жасымен құттықтады

Бүгін Ахмет Байтұрсынұлының туған күні

Арапа күні жайында не білесіз?

Күй-құдірет

Бүгін – Ұлттық домбыра күні

«Nur Otan»: Қызылордада шығармалар байқауының жеңімпаздары анықталды

Санкт-Петербургте Жамбыл Жабаевқа арналған кітап көрмесі ашылды

Кемел адам концепциясы һәм толық иман

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Руханият

Қызылордада жас ақындар мүшәйрасы өтті

Қоғам қайраткері Қуанышбай Төлебаев жерлестерімен кездесті

«Тұлпар мініп, ту алған!» байқауы басталды

«Тұлпар мініп, ту алған»: Байқау шарттары түсіндірілді

Аймақ басшысы белгілі ақын Шәкизада Әбдікәрімовты мерейлі 65 жасымен құттықтады

Бүгін Ахмет Байтұрсынұлының туған күні

Арапа күні жайында не білесіз?

Күй-құдірет

Бүгін &#8211; Ұлттық домбыра күні

«Nur Otan»: Қызылордада шығармалар байқауының жеңімпаздары анықталды

Санкт-Петербургте Жамбыл Жабаевқа арналған кітап көрмесі ашылды

Кемел адам концепциясы һәм толық иман

Бүгін – Ұлттық домбыра күні