<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Жаз – демалыс маусымы. Осы уақытта мыңдаған адам турларды агенттіктер арқылы брондайды. Туроператорларға деген жоғары сұранысты алаяқтар да пайдаланып, өздерін маман ретінде көрсетіп, сенгіш азаматтардан миллиондаған теңгені алдап алады. Мұндай жағдай сіздің де басыңыздан өтпеуі үшін Fingramota.kz шынайы туроператорды жалғанынан қалай ажыратуға болатынын және алаяқтықтан қалай қорғану керектігін айтып береді.Неліктен сақ болу маңызды«Мен алаяқтардың арбауына түспеймін» деп ойлауыңыз мүмкін. Алайда жаңалықтар лентасына көз жүгіртсеңіз, демалысты асыға күткен кез келген адамның мұндай жағдайға тап болуы мүмкін екенін түсінесіз. Мысалы, мамыр айының соңында Қостанайда турагентке қатысты алаяқтық ісі қарала бастады. Ол Түркия, Таиланд, Вьетнам, Мысыр және басқа да танымал бағыттарға турлар «сатқан», бірақ шын мәнінде ештеңе брондамаған. Жалпы залал көлемі шамамен 55 миллион теңгені құрайды. Кейбір туристер алданып қалғанын ұшар күні ғана білген, ақшасыз да, демалыссыз да қалған. Бірқатары турға кететін шығынды жабу үшін несие де рәсімдеген. Бұл істе Қостанай облысының тұрғындарымен қатар Ресей азаматтары да жапа шеккен.Тағы бір мысал – Орал қаласынан. Онда бір әйел кемінде 70 қазақстандықты алдап, оларға Малайзия, Бали және Шри-Ланка бағыттарына тиімді турлар ұсынған. Әдеттегідей, адамдар алаяқтық туралы ұшар күні ғана білген. Алаяқ әйел ұшып шығу Алматыдан болады деген, ал басқа қалалардан келгендер үлкен қалада тығырыққа тіреліп қалған. Алаяқ байланысқа шықпаған, кейде жауап берсе де уақыт созып, ақшаны қайтармаған. Кейін әлеуметтік желілерге Түркия мен Малайзиядан түрлі фото-видеолар жариялап жүргені анықталған. Алдын ала мәлімет бойынша, келтірілген залал көлемі 30 миллион теңгеден асады.Павлодардағы тағы бір жағдай: алаяқ Instagram арқылы Таиландқа арзан турларды жарнамалаған. Сенімге кіргеннен кейін клиенттен 250 мың теңге аванс сұраған, кейінірек «сақтандыруға» деп тағы 250 мың теңге талап еткен. Қаржы қайтаруды сұрағанда, байланысқа шықпай қойған.Алаяқтар қалай әрекет етедіӘдетте, алаяқтар өздерін:турфирма ретінде көрсетеді – жалған сайт немесе әлеуметтік желідегі парақша ашады, тіпті танымал агенттіктердің логотиптерін көшіреді;жеке менеджер ретінде таныстырады – «арзан бағамен» тур ұсынғанымен, ешқандай ресми келісімшарт жасамайды;жалған кеңесші ретінде әрекет етеді – мессенджерлер арқылы жаппай хабарлама жіберіп, ерекше жеңілдіктер мен шұғыл рәсімдеуді уәде етеді.Мұндай алаяқтарды мынадай белгілерінен тануға болады:толық алдын ала төлем немесе ірі аванс талап етуі;төлемді компания шоты емес, жеке тұлғаның картасына аударуды сұрауы;барлық мәліметтер, сома, тараптардың жауапкершілігі мен форс-мажор жағдайлары көрсетілген ресми келісімшарттың болмауы;шындыққа сай келмейтін төмен баға.Туроператорды қалай тексеруге боладыӨзіңізді алаяқтардан қорғаудың ең тиімді жолы – туроператорды мұқият тексеру.1. Лицензияның бар-жоғын анықтаңыз – мұны eGov.kz порталынан, Туризм индустриясы комитетінің сайтынан немесе «Туристік Қамқор» корпоративтік қорының Fondkamkor.kz сайтынан көруге болады.2.Компания туралы пікірлерді оқыңыз – тек ресми сайттағы пікірлерге сенбеңіз: олар сатып алынған немесе жалған болуы мүмкін. Тәуелсіз платформаларға жүгініп, әсіресе ақшаны қайтаруға қатысты шағымдарды мұқият оқыңыз. Мүмкін болса, пікір қалдырған адаммен тікелей байланысып, не нәрсе күмән тудырғанын нақтылаңыз.3. Келісімшарт талап етіңіз – сенімді туроператорлар әрқашан ресми келісімшарт жасайды. Онда турдың уақыты, бағыты, қонақ үй мен рейс туралы ақпарат, тараптардың құқықтары мен міндеттері нақты жазылады. Келісімшартсыз шағымдану қиын болады.4. Байланыс ақпаратына назар аударыңыз – сенімді агенттіктердің нақты кеңсесі, байланыс нөмірі, ресми сайты болады. Егер компания тек мессенджер арқылы жұмыс істесе және жеке картаға төлем сұраса – бұл алаяқтардың белгісі.Турды қауіпсіз рәсімдеу үшінАқшаны бірден аударуға асықпаңыз – алдымен компанияны тексеріңіз.Жеке тұлғаның картасына ешқашан төлем жасамаңыз – тек компанияның ресми есепшотына төлеңіз.Барлық хат-хабарды, чектерді, скриншоттарды сақтаңыз – мессенджерлерде хабарламаларды жою оңай. Бұл ақпарат полицияға немесе сотқа жүгінгенде қажет болады.Келісімшартты мұқият оқып шығыңыз – қайтару шарттары, айыппұлдар, сақтандыру секілді маңызды тармақтарға назар аударыңыз.«Тек бүгін ғана!», «Ертең кеш болады!», «Науқанмен ең арзан тур!» деген сияқты агрессивті жарнамаға сенбеңіз.Алаяқтыққа тап болсаңыз не істеу керекПолицияға арыз жазыңыз.eGov немесе e-Otinish арқылы Туризм индустриясы комитетіне және Тұтынушылар құқығын қорғау комитетіне шағым түсіріңіз. Сонымен қатар, Қазақстанның туристік агенттіктер қауымдастығына да жүгінуге болады.Заңгермен кеңесіңіз – қажет болса, сотқа талап арыз беруіңіз мүмкін.Қорытынды:Демалыс – тынығатын уақыт. Бірақ оның өмір бойғы өкінішке айналмауы үшін қауіпсіздігіңізді алдын ала ойлаңыз. Бұл жолда сізге қырағылық, мұқият тексеру және құжаттарды рәсімдеу көмектеседі. Ақшаңызды, жүйкеңізді және уақытыңызды сақтап, жақсы демалыс өткізіңіз!<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Alaya_turoperatorlar_alaya_tardy_rbany_bolmaudy_zholy_fingramota_kz_5fbfdc5caa.jpeg" alt="Алаяқ туроператорлар алаяқтардың құрбаны болмаудың жолы fingramota.kz.jpeg">Өзіңізді және қаржыңызды қорғаңыз, Fingramota.kz-пен бірге қаржылық сауаттылығыңызды арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

Алаяқтың құрбаны болмаудың жолы қандай? 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Қаржылық мониторинг агенттігінің Қызылорда облысы бойынша департаменті «HRT» атауымен белгілі қаржы пирамиданың қызметін тоқтатты Ұйымдастырушылар азаматтарға заңды инвестициялық жоба ретінде ұсынылған схеманы жарнамалап, оған электросамокаттарды сатып алу және оларды Еуропа елдерінде жалға беру арқылы пайда табуға болады деп сендірген. Жобаға қатысу үшін қатысушылардан арнайы «HRT» шотына криптовалюта аудару талап етілген. Негізгі шарт – кем дегенде екі жаңа салымшы тарту болатын.&nbsp;200-ден астам азамат жобаға 50 АҚШ долларынан 35 мың АҚШ долларына дейінгі қаражаттарын салып, ай сайын 1 200 АҚШ долларына дейін сыйақы алып отырамыз деп үміттенген. Заңсыз алынған кірістің жалпы сомасы 28 млн теңгеден асты. Тергеу барысында күдіктілер салымшылардың ақшасына екі автокөлік – «BMW 530I Xdrive» және «Changan Alsvin» сатып алғаны анықталды. Аталған көліктерге сот санкциясымен тыйым салынды.Күдіктілерге қатысты үйқамақ ретіндегі бұлтартпау шарасы қолданылды. Сонымен қатар қазіргі уақытта «HRT» қаржы пирамидасының құрылымдық бөлімшелерін еліміздің жеті өңірінде – Ақтөбе, Алматы, Атырау, Жамбыл облыстарында, сондай-ақ Астана және Алматы қалаларында құру фактісі бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізілуде.

Қызылордада «HRT» қаржы пирамидасы жойылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> ҚМА Шымкент қаласы бойынша департаменті М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университетінде аса ірі көлемде бюджет қаражатын жымқыру және қылмыстық жолмен алынған мүлікті заңдастыру фактісі бойынша қылмыстық істі тергеп-тексеруді аяқтады. Бұл туралы <a href="https://kaz.inform.kz/news/shimkentteg-universitette-asa-r-kolemde-byudzhet-karazhatin-zhimkirgandar-aniktaldi-5190bd/">kaz.inform.kz </a>агенттігі хабарлады.&nbsp;Агенттіктің мәліметінше, күдіктілер қатарында ректордың міндетін атқарушы, қаржы және әкімшілік департаменттердің директорлары, сондай-ақ серіктес ұйымдардың басшылары бар.Тергеу нәтижесінде университет қызмет көрсету, құрылыс-монтаж жұмыстары мен тауар жеткізуге қатысты жалпы сомасы 256 млн теңге болатын жалған келісімшарттар жасағаны анықталды.Аталған жұмыстар іс жүзінде орындалмаған. Бюджет қаржысы жалған актілер негізінде байланысы бар компаниялардың шоттарына аударылып, кейін қолма-қол ақшаға айналдырылған.Қылмыстық жолмен алынған кірістерге күдіктілер 6 қымбат көлік (Mercedes-Benz S-класс, Lexus LX570 және т.б.) пен Шымкент қаласының орталығынан құны 254 млн теңге болатын элиталық коттедж сатып алған. Оларға сот санкциясымен тыйым салынды. 4 күдіктіге қатысты үйқамақ түріндегі бұлтартпау шарасы қабылданды.Қылмыстық іс сотқа жолданды.Фото: видеодан алынды

Шымкенттегі университетте аса ірі көлемде бюджет қаражатын жымқырғандар ұсталды 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> 21 мамырдан бастап 1-лек бойынша жаңа бизнес идеяларды іске асыруға грант алуға өтініштер қабылданады, - деп хабарлайды <a href="https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/kazakstandyiktarga-memleketten-15-million-tenge-alu-366699/">Tengrinews.kz</a>.Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мәліметінше, республика бойынша бірінші лекте 4 500 адамға грант беру жоспарланып отыр. Өтініш Business.enbek.kz порталында қабылданады.Гранттар қайтарымсыз негізде беріледі, негізгі мақсаты - жаңа бизнесті бастау және дамыту. Гранттың мөлшері - 400 АЕК (1 572 800 тенге). Әр қатысушы оны тек бір рет ала алады.<blockquote>«Грант ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге бизнес әлеуетін арттыруға, өндірісті жолға қоюға және дамытуға, сол арқылы өзін тұрақты табыспен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді», - деп жазылған хабарламада.</blockquote>Өтініш беру шарттары<ul><li style="text-align:justify;">Порталда тіркелу;</li><li style="text-align:justify;">грант алу шарттарына сәйкес тексерістен өту;</li><li style="text-align:justify;">бизнес жоспар үлгісін жүктеп алып, оны толтыру және порталға енгізу;</li><li style="text-align:justify;">өтініш нысанын толтыру және ЭЦҚ кілтімен қол қою.</li></ul>Интернет немесе компьютер болмаса, мансап орталықтарының өзіне-өзі қызмет көрсету аймақтарында, халыққа қызмет көрсету орталықтарында өтініш беруге болады.Грантты кімдер ала алады?<ul><li style="text-align:justify;">тіркелген жұмыссыздар;</li><li style="text-align:justify;">жеке кәсіпкерлер (тіркеу мерзімі 3 жылға дейін).</li></ul>Бұл ретте үміткер мына әлеуметтік санаттардың бірінен болу керек:<ul><li style="text-align:justify;">мүгедектігі бар адамдар;</li><li style="text-align:justify;">қолданыстағы "қандас" мәртебесі бар адамдар;</li><li style="text-align:justify;">өңіраралық қоныс аударушылар</li><li style="text-align:justify;">аз қамтылған отбасы мүшелері;</li><li style="text-align:justify;">көпбалалы отбасы мүшесі (жұбайы/зайыбы);</li><li style="text-align:justify;">мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған адам (жұбайы/зайыбы);</li><li style="text-align:justify;">асыраушысынан айырылу бойынша жәрдемақы алушылар.</li></ul>Үміткердің «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқығаны туралы, 3 жылдан аспайтын мерзімде берілген сертификаты болуы тиіс.Грантты қайда жұмсауға болады?Грантпен қажет құрал-саймандарды, еңбек құралдарын, технологиялық жабдықтарды, мал, жануарларды, құстарды, көшеттерді, бұталарды, тұқымдарды сатып алуға, орын-жайларды жалға алу ақысын төлеуге алуға болады.Грант кредитті өтеуге, жылжымайтын тұрғын үй сатып алуға және салуға, жер учаскелерін сатып алуға, акцизделетін өнім өндіруге берілмейді.Грант қалай беріледі?Гранттарды Еңбек мобильділігі орталықтары грант алуға үміткерлердің өтініштерін қарайтын аудандық/қалалық комиссияның шешімі негізінде береді.Үміткерлер өз бизнес жобасын комиссия отырыстарында таныстырады. Бұл ретте комиссияның әрбір мүшесі бизнес жоспарды бағалайды және бағалау парағын мынадай өлшемшарттар бойынша толтырады: бизнес идеяның бәсекеге қабілеттілігі, өткізу нарықтарының пысықталуы, бизнес жобаның қаржылық өміршеңдігі, кәсіпкерлік дағдылардың деңгейі, жаңа жұмыс орындарын құру.Комиссия шешімі үміткердің порталдағы жеке кабинетіне жіберіледі. Комиссияның оң шешімі болған жағдайда үміткер банк деректерін ұсынады, шартқа қол қояды және одан әрі тоқсан сайын қаражаттың пайдаланылуы туралы есеп береді.Фото: Нұрболат Нұржаубай&nbsp;

Қазақстандықтарға мемлекеттен 1,5 миллион теңге алу ұсынылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Әр адам қаржылық қиындыққа ұшырауы мүмкін. Ипотека, кредиттер, бөліп төлеу – міндеттемелер көп болған кезде, оларды еңсеру қиындай түседі. Мұндай сәттерде адамдар «кредиттік шұңқырдан» тезірек шығуға үміттеніп, тез шешім іздейді. Мұны алаяқтар қарыздан құтылудың тиімді схемаларын ұсына отырып пайдаланады, бірақ іс жүзінде адам ақшасын жоғалтып, одан да қиын жағдайға тап болуы мүмкін.Алаяқтар қандай алдау схемаларын қолданады және олардың қармағына түспеу үшін не істеу керек екендігін Fingramota.kz.-пен бірге қарастырамыз.Жалған заңгерлер мен антиколлекторларҚаржылық алаяқтықтың кең таралған түрлерінің бірі – өздерін заңгерлер, адвокаттар немесе антиколлекторлар деп аталатын адамдардың қоңыраулары. Олар «барлық қарыздардан бірден заңды түрде құтылуға» уәде береді, кредиттік шартқа қарсы шығуды немесе оны жарамсыз деп тануды ұсынады.&nbsp;Әңгімесінде мұндай «мамандар» көбінесе заңды терминдермен жұмыс істейді, заңнаманың ойдан шығарылған баптарына сілтеме жасайды және банк заңсыз пайыздарды есептеу арқылы сіздің құқықтарыңызды бұзады деп мәлімдейді. Олардың мақсаты – адамды өз құзыретіне сендіру және қызметтерді төлеуге көндіру.&nbsp;Адам келіскеннен кейін алаяқтар алдын ала төлемді талап етеді – сома 50 000 теңгеден 500 000 теңгеге дейін өзгеруі мүмкін. Оның орнына олар заңды күші жоқ шаблондық құжаттарды жібереді, мысалы, банккетжіберілген шартты қайта қарауды сұрайтын хат. Сонымен қатар, олар «мәселе шешіліп жатыр»деп сендіре отырып, қолданыстағы міндеттемелер бойынша төлем жасамауға сендіре алады.&nbsp;Ақшаны алғаннан кейін алаяқтар байланысқа шығуды тоқтатады, ал сенімді клиент кешіктірулер мен өсімпұлдарды жинайды, осылайша ол өзінің кредиттік тарихын одан әрі нашарлатады.&nbsp;Не істеу керек?&nbsp;Әрқашан кіммен байланысып жатқаныңызды тексеріңіз –жеке басын куәландыратын құжаттарды және маманның кәсіби мәртебесін сұраңыз. Ресми шартсыз қызметтерге ақы төлеуге келіспеңіз. Егер сізге шынымен де тексерілген маман қажет болса,&nbsp;«Заң көмегі» жобасына жүгінгеніңіз жөн – бұл Қазақстанның адвокаттары мен консультанттары заң көмегін көрсететін ақпараттық жүйе.Борыштарды есептен шығару бойынша «мемлекеттік бағдарламалар» &nbsp;түріндегі алаяқтықЗаманауи технологияларды алаяқтар сенімді алдау схемаларын жасау үшін көбірек қолданады. Көрнекті мысалдардың бірі – белгілі адамдар, беделді сарапшылар, ірі кәсіпорындардың басшылары қатысатын жалған бейнероликтер, онда борыштарды есептен шығару бойынша мемлекеттік &nbsp;бағдарламаларды іске қосу немесе жаңа ипотекалық бастамаларды бастау туралы «жарияланады».Мұндай бейнероликтер ақылы жарнама арқылы, соның ішінде YouTube-те таратылады және бейнеконтент арасында көрсетіледі. Бейнероликке мемлекеттік портал ретінде ресімделген жалған сайтқа сілтеме қоса беріледі. Пайдаланушыға «тіркеуден» өту және дербес деректерді: ЖСН, жеке куәлік нөмірі, телефон, мекенжай және т. б. енгізу ұсынылады.Осыдан кейін оқиғалар екі сценарий бойынша дамиды: адамға «мемлекеттік бажды» немесе «сервистік ақыны» төлеу ұсынылады немесе оған «консультанттар» қоңырау шалып, көмектесуге уәде беріп, қызметтерге ақша аударуды сұрайды. Екі жағдайда да төлемді алғаннан кейін зиянкестер жоғалады. Сонымен қатар, жиналған дербес деректерді үшінші тұлғаларға сатуға және жаңа алаяқтық схемаларда пайдалануға болады.&nbsp;Не істеу керек?&nbsp;Мемлекеттік органдардың ресми сайттары және олардың әлеуметтік желілердегі парақшалары арқылы мемлекеттік бағдарламалардың іске қосылуы туралы ақпаратты әрдайым тексеріп отырыңыз. Сайт мемлекеттік болып көрінсе де, дербес деректеріңізді күмәнді немесе бейтаныс ресурстарға енгізбеңіз.&nbsp;Есіңізде болсын:&nbsp;мемлекеттік органдар әлеуметтік немесе ипотекалық бағдарламаларға қатысу үшін алдын ала төлем талап етпейді.Борыштарды есептен шығаруға арналған «сиқырлы» құжаттар&nbsp;Алаяқтар танымал онлайн платформаларды – OLX, Telegram арналары мен әлеуметтік желілерді – барлық қарыздарды толығымен есептен шығаруға мүмкіндік беретін құжаттар деп аталатын жарнамаларды тарату үшін көбірек пайдаланады.&nbsp;Сипаттамасында мұндай хабарландырулар сенімді көрінеді: «қарыздарды толық есептен шығаруға өтініш», «қарыздың күшін жою үшін сотқа талап қою» &nbsp;және т.б. Зиянкестер ресми жағдайдың елесін жасау үшін кодекстерге, мемлекеттік органдардың шешімдеріне, Бас прокуратураға және тіпті Жоғарғы сотқа сілтеме жасайды. Алаяқтар ықтимал құрбандарға қаржы ұйымдары арнайы айтпайтын» «саңылаулар» бар деп, заңдарды жеткілікті білмейтіндіктерін айтады.&nbsp;Сенгіш азаматтар осындай құжаттарды сатып алады, оларды банктерге немесе МҚҰ-ға жібереді және мәселенің жабылғанына сенеді. Алайда, мұндай үлгілердің&nbsp;ешқандай заң күші жоқ&nbsp;және қаржы ұйымдары оларды қабылдамайды. Нәтижесінде кредит бойынша міндеттемелер қалады, ал төлем мерзімін кешіктіру жинақтала береді.&nbsp;Не істеу керек?&nbsp;Шаблондық құжаттар арқылы «бірден қарызды есептен шығаруға» уәде беретін хабарландыруларға сенбеңіз. Есіңізде болсын, заңды маңызы бар өтініштер белгіленген қағидалар бойынша ресімделеді және ресми арналар арқылы беріледі. Қаржылық мәселелерді тек кезең-кезеңімен шешуге болады – кредитормен әңгімелесу, қайта қаржыландыру, қайта құрылымдау немесе мерзімінен бұрын өтеу арқылы.Банкроттықты ресімдеудегі жалған көмекҚазақстанда жеке тұлғалардың соттан тыс банкроттық рәсімі жұмыс істейді, оны egov.kz. порталында дербес және тегін ресімдеуге болады. &nbsp;Алайда, барлық азаматтар мұны өз бетінше жасауға дайын емес немесе бұл қызмет туралы білмейді – әсіресе қарт адамдар, және олар «делдалдардың» көмегіне жүгінеді. &nbsp;Бұл жағдайды алаяқтар пайдаланады.&nbsp;Зиянкестер өздерін «банкроттық бойынша заңгерлер» деп таныстырады және бәрін тез және «сіздің қатысуыңызсыз» ресімдеуге уәде береді. Олар&nbsp;рәсімге қызмет көрсету үшін деп&nbsp;алдын ала төлем&nbsp;сұрайды. Бұл жағдайда олар клиенттен ең аз күш жұмсауды талап етеді деп сендіреді. Кейде алаяқтар клиенттің оларға әлі сенуге дайын еместігін көріп, &nbsp;тегін «жұмыс істеуді» &nbsp;ұсынады және оларға «процеспен айналысып жатқанын» көрсету үшін жалған есептер жібереді, ал ақшаны алғаннан кейін із-түзсіз жоғалады.&nbsp;Түсіну қажет: банкроттықтың соттан тыс рәсімі расталған жеке деректерді қажет етеді, сондықтан ол тек egov.kz порталы арқылы жүзеге асырылады және &nbsp;қажетті ақпаратты қамтитын электрондық цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ) пайдалана отырып жүзеге асырылады.&nbsp;Не істеу керек?&nbsp;Банкроттық рәсімін&nbsp;www.egov.kz-те өзіңіз жасаңыз – бұл тегін және делдалдарды қажет етпейді, барлық қажетті ақпарат пен қадамдық нұсқаулар порталда қолжетімді. Егер сұрақтар туындаса, ресми Call-орталыққа хабарласыңыз: 1414 немесе 8 (7172) 906 984 нөмірі бойынша.Алаяқтық сенімхат арқылыАлаяқтықтың қауіпті түрлерінің бірі – банкте, сотта немесе басқа инстанцияларда мүдделерді білдіру үшін сенімхат ресімдеу туралы ұсыныс. Алаяқтар «әбігерден арылуға», «уақытты үнемдеуге» және «сіз үшін бәрін шешуге» уәде береді. Алайда, бұл сөздердің артында нақты қауіп бар.&nbsp;Сенімхатқа қол қою арқылы адам өз еркімен қаскүнемдерге өзінің дербес деректеріне, шоттарына, мүлкіне, ал кей жағдайда – электрондық цифрлық қолтаңбаға (ЭЦҚ) қол жеткізуге мүмкіндік береді. Нәтижесінде алаяқтар мүлікті қайта ресімдейді, жәбірленушінің атынан банктік шоттардан ақша алады, кредит алады және т.б. Алаяқтықтың бұл түрі&nbsp;аса қауіпті, себебі адам&nbsp;өз еркімен сенімхатқа қол қойып,&nbsp;қаскүнемдерге оның дербес деректері мен мүлкін басқаруға мүмкіндік берді.&nbsp;Не істеу керек? Білікті заңгерден консультация алмай, ешқашан сенімхатқа қол қоймаңыз. Құжаттағы әрбір жолды, әсіресе мүлікке, шоттарға, ЭЦҚ-ға және мәмілелер жасау құқығына қол жеткізу туралы тармақтарды мұқият тексеріңіз. Егер сізге «қарызды төлеу» үшін сенімхатқа қол қою ұсынылса, әңгімені &nbsp;тоқтатыңыз. Кәсіби заңгерлер ЭЦҚ-ға және жеке шоттарға қолжетімділікті сұрамайды.&nbsp;Есіңізде болсын: сенімхат – бұл жай ғана формальды құжат емес, басқа адамға Сіздің атыңыздан әрекет ету құқығын беретін заңды құрал. Оны бөтен адамға бермеңіз.Өзіңізді және жақындарыңызды қаржылық алаяқтықтан қалай қорғауға болады1. Ақпаратты әрқашан ресми дереккөздер арқылы тексеріңіз – мемлекеттік органдардың сайттары, банктер, eGov.kz және т. б.&nbsp;2. ЖСН, жеке куәлік нөмірін, банк карталарының деректерін және ЭЦҚ-ны&nbsp;үшінші тұлғаларға бермеңіз.&nbsp;3.&nbsp;Үлкен уәделер мен «жеңіл шешімдерге» берілмеңіз&nbsp;– қарыздарды тегін есептен шығару, кредиттердің күшін жою және т. б.&nbsp;4. Кез келген күмән туындаған кезде, делдалдармен емес,&nbsp;заңгерлермен кеңесіңіз.&nbsp;5. Қаржылық және заігерлік рәсімдерді ресімдеу үшін тек ресми арналарды пайдаланыңыз.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/fingramota_kaz_0e4994da33.jpg" alt="финграмота каз.jpg"></figure>Өзіңізге, ақшаңызға мұқият болыңыз және қаржылық сауаттылықты Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз!&nbsp;

Қарыздарды есептен шығаруға көмектесемін: алаяқтар азаматтарды алдау үшін қандай схемаларды қолданады 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қаржы сарапшысы Гүлнұр Нұрланқызы “декретке миллионмен” шығатын аналарға қатысты пікір білдірді, деп хабарлайды <a href="Kyzylorda-news.kz ">BAQ.KZ</a>Ең алдымен декреттік ақша мемлекеттің бюджетінен төленбейтінін түсініп алуымыз керек. Ол Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленеді. Біз барлығымыз – кәсіпкерлер, жұмыс істейтін азаматтар осы қорға әлеуметтік төлем аударымын жасап отырамыз. Ол бұған дейін 3,5% болған, енді 2025 жылдан бастап 5% болды. Осыны аударып отыру арқылы біз жылдар бойы ақша қорын жинадық. Оған қаржыны тек әйелдер ғана емес, ерлер де аударды. Енді осы бәріміз аударған ақшадан болашақ аналарға декреттік төлем төленеді, - деп айтты ол.Сарапшы сөз арасында қоғам талқысына үскен “декретке миллионмен” шығатын аналарға қатысты пікір білдірді.<blockquote>Егер шынымен заң бұзған болса, онда әйелдерге декреттік төлем тағайындалмауы керек еді. Жалпы декреттік төлем қалай есептеледі? Жетінші айға жеткенде дәрігер болашақ анаға еңбекке жарамсыздық парағын жазып береді. Оны Халыққа қызмет көрсету орталғына өткіземіз. Әрі қарай оны тағы бірнеше меморган тексереді. Сөйтіп 30 жұмыс күнінен соң төлем тағайындалады. Енді осы 30 күн бойы тексеріп, заң бұзушылықты таба алмай, бірақ соған қарамастан төлемді алған аналарға күйе жағып, іс қозғап жатыр? Менің ойымша, бұл – қате. Керісінше, осындай оқиғалар болмауы үшін заңды қарау керек еді. Иә, жалған құжат жасағандар, табысын асырып көрсеткендер болған шығар. Бірақ халықтың бәрі жаппай сондай емес, - деп санайды Гүлнұр Нұрланқызы.</blockquote>Сарапшы ана мен балаға жағдай жасау керегін атап өтті. Ол елімізде бала туу көрсеткіші айтарлықтай жоғары емес дейді.Аналарға жағдай жасау керек. Бала туып отырған аналарға босануына байланысты қосымша 1 млн теңге бөлінсе де артық болмайтын еді. Алайда бізде ондай ақша жоқ, оны беріп жатқан да ешкім жоқ. Тіпті баланың 1,5 жасқа толғанға дейінгі төлемі бір балаға 22 мың теңге. Қазіргі заманда 22 мың теңгеге не істеуге болады? Сондықтан аналар осындай қадамдарға баруға мәжбүр болады. Бәрі баласының жағдайын ойлайды, уайымдайды, - дейді ол.Сарапшы сөз соңында аналарға қосымша жәрдемақы төлеу артық етпейтінін айтты.Фото: &nbsp;freepik.com

Аналарға қосымша жәрдемақы беру керек – сарапшы

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Кредиттік тарих – бұл қарыз алушының борыштық міндеттемелері жөніндегі маңызды ақпарат, бұл оның барлық кредиттері және бөліп төлеумен сатып алулары жөнінде жиналған досьесі деуге болады. Банктер мен микроқаржы ұйымдары бұл деректерді клиентке жаңа қарыздар беру туралы шешім қабылдай отырып, оның сенімділігі мен төлем қабілеттілігін бағалау үшін пайдаланады.Өз кредиттік тарихыңызды қалай тексеруге және жақсартуға болатыны жөнінде Fingramota.kz -пен бірге қарастырып көрелік.&nbsp;Кредиттік тарихқа нелер кіреді&nbsp;Бұл жерде банк үшін кредиттік тарих — жай ғана ресми көрсеткіш емес, ол сіздің қаржылық тәртібіңіздің маңызды көрсеткіші болып табылатынын түсіну қажет. Кредит беру туралы шешім қабылдау кезінде не сіздің кәсіптік жетістіктеріңіз, не жеке басыңыздың қасиеттері, не волонтерлік қызметіңіз ескерілмейді. Банк үшін сізде төлемдер бойынша мерзімін өткізудің болғаны -болмағаны және ол қанша уақытқа созылғаны әлдеқайда маңызды. Яғни, кредиттік тарих банктерге өзінің әлеуетті клиентті ретіндегі сіздің қаржылық жауапкершілік және сенімділік деңгейіңізді бағалауға мүмкіндік береді.&nbsp;Мәселен, сіз бұрын қарыз алдыңыз делік — мысалы, тұтынушылық кредит ресімдедіңіз немесе бөліп төлеумен техника сатып алдыңыз. Сіз уақтылы ай сайынғы төлемдерді жасап отырдыңыз немесе кредитті мерзімінен бұрын өтеп тастадыңыз — бұл ақпарат сіздің кредиттік тарихыңызда тіркеледі. Яғни, сіз банк үшін сенімді қарыз алушыға айналдыңыз. Кейіннен, сіз жаңа кредит алу үшін басқа банкке немесе сол банкке жүгінген кезде, ол сіздің кредиттік тарихыңызды зерттейді және оң динамиканы көріп, мүмкін одан да көп мөлшерде немесе бұрынғыдан да жақсы талаптармен қарызды мақұлдайды. Оның себебі банктің &nbsp;алдында&nbsp;сіздің «мәртебеңіз өсіп»,&nbsp;сіздің беделіңге ешқандай нұқсан келтірілмейді.&nbsp;Сондай-ақ, кредиттік тарихта кредиттің ұзартылуы, ал 2024 жылғы қыркүйектен бастап — банктік қарыздар мен микрокредиттер бойынша мерзімі өткен берешекті реттеу жөніндегі мәліметтер (соңғы төлем, сомасы және т.б.) көрсетілетінін атап өтеміз.&nbsp;Бұдан басқа, банктер мен МҚҰ нақты уақыт режимінде кредиттік бюроларға клиенттердің қарыз ресімдеуге берген өтініштері жөнінде ақпарат беруге міндетті. Бұл деректерде қарыз алушының ЖСН, қарыз сомасы және оның нысаналы мақсаты көрсетіледі. Бұл 2024 жылы енгізілген жаңалықтардың бірі және де кредиторларға азаматтың бір уақытта бірнеше банктерге немесе МҚҰ-ға өтініш берген жағдайларын бақылауға мүмкіндік береді.&nbsp;Кредиттік тарихты жоюға бола ма және техникалық қате болған жағдайда не істеу керек?Бұл – ең көп қойылатын сұрақтардың бірі. «Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы» Заңға сәйкес кредиттік бюро азаматтың кредиттік тарихы туралы ақпаратты ол туралы соңғы деректер келіп түскен кезден бастап бес жыл бойы сақтауға міндетті. Бұл ретте кредиттік тарихты толық жою көзделмеген — бюроның өзінің жүйесінде жіберілген техникалық қателерді қоспағанда, оның күшін жоюға жол берілмейді.&nbsp;Егер сіз кредиттік есепте дұрыс емес деректерді – мысалы, төленген төлем немесе толық төленген кредит бойынша жазбаның кешіктірілгенін байқасаңыз, олар туралы банкке немесе МҚҰ-ға хабарлаңыз. Хабарласуды кейінге қалдырмаңыз – бұл сіздің қаржылық жағдайыңызға әсер етеді және растайтын құжаттарды жинауды ұмытпаңыз.Сонымен қатар, сіз Fingramota.kz сайтында: «Өнімдер мен қызметтер» бөлімі —&gt; «Кредиттік тарихтағы ақпаратты даулау» кіші бөлімі алгоритмі бойынша дәйексіз ақпаратты тегін даулауға құқығыңыз бар. Өтініш беру үшін ЖСН және телефон нөмірі көрсетілген арнайы нысанды толтырыңыз. Айта кетейік, бұл жобаны Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (ҚНРДА) Бірінші кредиттік бюромен бірлесіп жүзеге асыруда.&nbsp;Кредиттік тарихты қалай тексеруге болады?Қазақстандықтарға ыңғайлы болу үшін бұл деректерді онлайн және офлайн тексерудің бірнеше жолы бар. Сонымен қатар, заңнамаға сәйкес, Қазақстанның әрбір азаматы күнтізбелік жылда бір рет өзінің кредиттік тарихын тегін тексеруге құқылы. Қайта сұрау салу кезінде қызмет құны 400 теңгені құрайды.&nbsp;ОнлайнМемлекеттік кредиттік бюроның немесе Бірінші кредиттік бюроның сайттары арқылы (1CB.kz) қызмет алу үшін ЭЦҚ қажет; eGov.kz электрондық үкімет порталы арқылы өтінімді толтырып, оған ЭЦҚ көмегімен қол қою керек. Нәтиже сіздің жеке кабинетіңізде көрсетіледі.ОфлайнЕгер сіздерге онлайн-формат сәйкес келмесе, онда сіз қызметті «Азаматтарға арналған үкімет» филиалдарынан және «Қазпошта» бөлімшелерінен жеке ала аласыз. Өзіңізбен бірге міндетті түрде жеке куәлігіңіз болуы керек.Кредиттік тарихты қалай жақсартуға болады&nbsp;Ең бастысы: сыйақы үшін кредиттік тарихыңызды жылдам түзетуге уәде беретін делдалдарға сенбеңіз. Анық болғандай, оны жою мүмкін емес, ал қалғанының бәрі – сіздің қолыңызда. Сонымен қатар, егер сіз делдалдарға сенсеңіз, сіздің деректеріңіз алаяқтардың қолына түседі, ал олар, өз кезегінде, бұл деректермен білгенін істейді – жалған кредит ресімдей алады, сіздің жақындарыңызды алдайды және т.б.Кредиттік рейтингіңізді көтеру үшін кредитті өтеу кестесін қатаң сақтауды бастаңыз – кешіктіруге жол бермеңіз, тәртіпті қарыз алушы болыңыз. Сіздің жауапкершілігіңізді дәлелдеу үшін, мысалы, тұрмыстық техника алу үшін &nbsp;шағын қарызды ресімдеуге&nbsp;және оны уақтылы жабуға болады. Осылайша сіз кредиттік тарихыңызды жақсартасыз және банктер сіздің өз төлемдеріңізге байыпты екеніңізді көреді.Осыдан мынадай маңызды мәселе туындайды – «оңалтылды» мәртебесі және оның мүмкіндіктері. Естеріңізге сала кетейік, 2021 жылғы 9 сәуірден бастап Қазақстанда Агенттіктің қарыз алушыларды оңалту тетігі іске қосылды. Оған сәйкес, кредиттік бюро екі жағдайда мерзімі өткен берешегі 90 күннен асатын қарыздарға &nbsp;«оңалтылды» деген мәртебе береді:Кредитті қайта құрылымдаудан немесе қайта қаржыландырудан кейін соңғы күнтізбелік 12 ай ішінде және қайта құрылымдау немесе қайта қаржыландыру кезінде болған берешек сомасының 50%-ынан астамын өтегеннен кейін күнтізбелік 30 күннен артық мерзім өтелмеген жағдайда. Яғни, егер кредиттің жалпы сомасы бір миллион теңгені құраса және сіз 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін 500 мың теңгеден астам өтеген болсаңыз, сондай-ақ күнтізбелік 30 күннен артық кешіктіруге жол бермесеңіз, онда 2026 жылғы 1 қаңтарға қарай сізге «оңалтылды» мәртебесі беріледі;&nbsp; Кредит бойынша берешек өтелгеннен кейін күнтізбелік 12 ай өткен соң. Мысалы, егер сіз 2025 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша кредит бойынша қарызыңызды толығымен өтеген болсаңыз, онда 2026 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша кредиттік бюро сіздің қарызыңызға «оңалтылды» деген &nbsp;мәртебені беруге тиіс.Бұл ретте «оңалтылды» деген мәртебе барлық кешіктіру кредиттік тарихтан жоғалады дегенді білдірмейді. Естеріңізге сала кетейік: кредиттер мен бөліп төлеу туралы барлық ақпарат тарихта бес жыл бойы сақталады. Сондықтан тіпті оң мәртебенің өзі жаңа қарыз алуға кепілдік бермейді – бұл банктер үшін жеткіліксіз болуы мүмкін. Алаяқтарға сенбеңізАлаяқтық әрекеттерден қорғау үшін мынадай негізгі ережелерді сақтауға кеңес береміз:&nbsp;• &nbsp; Қарыздарды тек қаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар банктер мен микроқаржы ұйымдарында (МҚҰ) ресімдеңіз. Лицензияның бар-жоғын ҚНРДА-ның ресми сайтында тексеруге болады.• &nbsp; ЖСН, жеке куәлік немесе паспорт нөмірін, электрондық цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ), банк карталарының деректемелерін (CVV/CVC-кодты қоса алғанда) қоса алғанда, дербес деректерді WhatsApp, Telegram және басқа да мессенджерлер арқылы үшінші тұлғаларға бермеңіз. Мұндай ақпаратты беру деректеріңізді рұқсатсыз пайдалануға әкеп соғуы мүмкін.• &nbsp; Кем дегенде үш-алты айда бір рет кредиттік тарихыңызды үнемі тексеріп отырыңыз. Бұл ықтимал қателерді уақтылы анықтауға және түзетуге немесе алаяқтық әрекеттердің белгілерін анықтауға мүмкіндік береді.• Банктік қарыздар мен микрокредиттерді алудан ерікті түрде бас тартуды белгілеу үшін «Стоп-кредит» сервисін пайдаланыңыз. Сіз бұл қызметті ЭЦҚ-ның көмегімен немесе логин мен құпиясөзді енгізу арқылы өз бетіңізше және делдалдарсыз eGov.kz порталында немесе eGov mobile мобильді қосымшасында қосып, өшіре аласыз.Біздің кеңестерімізге сүйеніп, Сіз кредиттік тарихыңызды біртіндеп жақсартасыз және алаяқтық әрекеттермен байланысты тәуекелдерді азайтасыз. Қаржылық міндеттемелерге қашан да жауапкершілікпен қараңыз, еріксіз сатып алудан аулақ болыңыз, мүмкіндіктеріңізді объективті түрде бағалаңыз және үнемі ақшаңызды қаржылық қауіпсіздік қорыңызға жинаңыз. Бұл сізге қарызды аз алуға және кез-келген жағдайда өзіңізді сенімді сезінуге көмектеседі.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/Fingramota_10_04_2_796f83b285.jpg" alt="Финграмота 10.04 2.jpg">Фото: fingramota.kz

Кредиттік тарих: қалай тексеруге және жақсартуға болады?

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;2025 жылдың I тоқсанының қорытындысы бойынша 1940 азаматқа зиянды еңбек жағдайларында ұзақ уақыт жұмыс істеген адамдарға арналған арнаулы әлеуметтік төлем тағайындалды. Аталған төлемді тағайындауға жалпы 1957 адам өтініш білдірген, деп хабарлайды ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі.Екі көзден төленетін арнаулы әлеуметтік төлемге (республикалық бюджет және Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры) 128 адам жүгінді, оның 127-не арнаулы әлеуметтік төлем тағайындалды.Төрт қаржыландыру көзінен берілетін АӘТ (республикалық бюджет, Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, жұмыс беруші және өмірді сақтандыру ұйымы) тағайындауға 1829 адам өтініш білдіріп, оның 1813-іне тағайындалған.Міндетті шартқа сәйкес келмеуіне байланысты 1 өтініш берушіге АӘТ тағайындаудан бас тартылды, сондай-ақ 16 азаматтың өтініштері қарау сатысында тұр.Сондай-ақ, 74 азамат сақтандыру компаниясымен зейнеткерлік алдындағы аннуитет шартының жасалуын күтуде, 50 азамат СМС хабарламаға жауап бермеген.Өңірлер бөлінісінде арнаулы әлеуметтік төлемге өтініш білдіргендердің ең көп саны Қарағанды (2 көзден – 17 адам, 4 көзден – 217 адам), Шығыс Қазақстан (2 көзден – 16 адам, 4 көзден – 180 адам) және Қостанай (2 көзден – 2 адам, 4 көзден – 180 адам) облыстарында тіркелді.2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда зиянды еңбек жағдайларында ұзақ уақыт жұмыс істеген адамдарға арнаулы әлеуметтік төлем енгізілді.Арнаулы әлеуметтік төлем тағайындау үшін 55 жасқа толу және Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында&nbsp;кемінде 7 жыл кәсіптік зейнетақы аударымдарының болуы міндетті шарттар болып табылады. Төлем зейнеткерлік жасқа дейін төленеді. Арнаулы әлеуметтік төлемдерді алу үшін еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналыспауға тиіс. Жұмыскерлер жеңілірек жұмысқа ауыса алады, содан кейін олар жалақы мен төлем алады немесе демалысқа шығып, зейнетке шыққанға дейін арнаулы әлеуметтік төлем алады.ҚР Әлеуметтік кодексіне сәйкес жұмыс берушілер кәсіптері мен қызмет түрлері Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын жұмыскерлердің, өндірістердің, жұмыстардың, кәсіптердің тізбесіне енгізілген жұмыскерлер үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын аударады, олардың 2,3 мыңнан астам позициясы бар. Осылайша, арнаулы әлеуметтік төлемді экономиканың 17 саласында, оның ішінде тау-кен өндіру және өңдеу өнеркәсібінде және өзге де салаларда жұмыс істейтін қазақстандықтар ала алады.2024 жылдың қорытындысы бойынша АӘТ 13 568 азаматқа, оның ішінде 2 көзден – 3 093 алушыға, 4 көзден – 10 475 алушыға тағайындалды. Төлемнің орташа мөлшері 208 мың теңгеден асты.Фото: ortcom.kz

2025 жылдың басынан бері 1940 қазақстандыққа арнаулы әлеуметтік төлем тағайындалды

&nbsp;<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Қызылорда облыстық прокуратурасы жыл басынан бері 7145 жұмысшының құқығын, оның ішінде 6342 адамның конституциялық құқығын қ<a href="https://kaz.inform.kz/news/kizilordada-zhastar-bagdarlamasimen-zhumiska-tartilgan-2-360-mamanga-zhalaki-tolenbey-kelgen-33f8a6/">орғады</a>.6 жұмыс беруші әкімшілік, 6 адам тәртіптік жауапкершілікке тартылған.&nbsp;<ul><li>Қадағалау актісі негізінде 601,3 млн теңге жалақы өндірілді. Мысалы, «Жастар практикасы» бағдарламасы аясында жұмыспен қамтылған 2360 жасқа 264 млн теңге жалақы қарызы төленді, – деді Ризабек Ожаров.&nbsp;</li></ul>Қадағалаушы орган еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі бойынша да кемшіліктер тапты.Облыстағы 8 мыңнан астам жұмыс беруші жұмысшыларын жазатайым оқиғалардан міндетті түрде сақтандыру туралы шарт жасамаған. Оның арасында күріш өсіру саласындағы іргелі құрылым — «Абзал және К» серіктестігі де бар. Компания 511 адамға байланысты шарт жасамаған. Кемшіліктер бойынша қадағалау актісі енгізіліп, нәтижесінде 55 жұмыс беруші 500-ден астам жұмысшысын жазатайым оқиғадан сақтандырды.&nbsp;Облыстық прокуратура осыған дейін Қызылордада іссапар шығынын өз шотына аударған бас есепшілер тергеліп жатқанын мәлімдеді.Фото: Нұрболат Нұржаубай

Қызылордада жастар бағдарламасымен жұмысқа тартылған 2 360 маманға жалақы төленбей келген

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a>&nbsp; Бұған дейін ҚМА Алматы қаласында алты микроқаржы ұйымының &nbsp;заңсыз қызметі әшкереленгені туралы хабарлаған болатын. Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің шешімімен екі компания микроқаржылық қызметті жүзеге асыру лицензиясынан айырылды, сондай-ақ тағы төрт аффилирленген МҚҰ-ға қатысты тексеру жүргізілуде.Белгілі болғандай, алты МҚҰ бірыңғай құрылым ретінде жұмыс атқарған, олар бір кеңсені пайдаланып, онда 200-ден астам қызметкер жұмыс істеген, ал олардың қызметі шетелдік азаматтардың бақылауында болған. Сот, қарыз алушылардың 130 кепілдік шартын жарамсыз деп тану туралы талаптарын міндеттемелерден босатылды, ал МҚҰ алынған қаражатты қайтаруға міндеттелді.Еске сала кетейік, олардың әрекеттерінің нәтижесінде 327 мыңнан астам адам зардап шекті, келтірілген залал 30 млрд теңгені құрайды. Агенттіктің бастамасымен Алматы қаласының прокуратурасы 327 мың азаматтың мүддесі үшін сотқа арыз түсірді.Тергеу жалғасуда.

327 мың азаматқа 30 миллиард теңге залал келтірген микроқаржы ұйымдарының лицензиялары тоқтатылды

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> Сақтандыру - бұл сіздің жылжымалы және жылжымайтын мүлкіңізді күтпеген жағдайлардан қорғауға мүмкіндік беретін қаржылық құрал. Алайда, клиенттің осы мәселені шешу және қарастырылған өтемақыны алу үшін білуі және ескеруі тиіс бірқатар маңызды нюанстар бар.Сақтандырудың міндетті және ерікті түрлері бар. Ерікті сақтандырудың бір түрі - КАСКО. Алматы қаласындағы «Халық» сақтандыру компаниясы «Қазақстанның Халық Банкінің» филиалының директоры Құрман Каметов аталған сақтандыру өнімі туралы егжей-тегжейлі айтып берді.КАСКО — бұл көлік құралы иесінің мүдделерін қорғайтын ерікті сақтандыру. Тіпті автокөлік иесінің өзі апатқа кінәлі болған және апатта оның сақтандырылған көлігі бүлінген жағдайда да, КАСКО бұл залалды өтейді. Көлік құралының иесі өз көлігін сақтандыру компаниясының төлемі есебінен жөндейді.КАСКО қандай бүлінулер мен табиғи апаттарды өтейді&nbsp;Алдымен, КАСКО - бұл автомобиль көлігін ерікті сақтандыру екенін және ол клиенттің сұраныстары негізінде қалыптасатынын түсіндіру маңызды. Клиент тәуекелдерді әртүрлі құрастыра алады, шарттарды өзгерте алады, бірақ стандартты шарттар бар: ЖКО, үшінші тұлғалардың заңсыз әрекеттері, өрт, жарылыс, көлікті айдап әкету, ұрлау, табиғи апаттар. Соңғыларына бұршақ, дауыл, тасқын, су тасу, сел де кіреді.КАСКО ол жиі орын алатын ұсақ зақымдарды (сызаттар, ұсақ ойықтар) да, сол сияқты күрделі зақымдарды - машинаны қалпына келтіру мүмкін болмайтын ірі апаттарды да өтей алады. Егер сіз ЖКО-ға тап болсаңыз, сақтандыру төлемін алу үшін бірқатар стандартты рәсімдерді сақтау қажет. Алдымен автомобильді тоқтатып, авариялық сигналды қосу керек, авариялық тоқтату белгісін қойып, полиция қызметкерлерін шақыру қажет (егер шарт талаптары бойынша өзгеше көзделмесе). Егер зардап шеккендер болса, міндетті түрді жедел жәрдем шақыру керек. Сондай-ақ, бүлінулерді тіркеу, оқиға болған жерді, барлық ЖКО қатысушыларының автомашиналарының бүлінулерін және олардың мемлекеттік нөмірлерін суретке түсіру қажет. Осыдан кейін жол полициясынан анықтамалар мен хаттама алу қажет. &nbsp;Егер сөз табиғи апаттар жайлы болса, рәсім сәл өзгешелеу: бүлінулерді тіркеп, оқиға орнының фото- және бейнетүсірілімін жасау керек, сақтандыру компаниясына хабарлау және ТЖМ немесе Қазгидрометтен анықтама алу қажет. Бұл төлем үшін негіз болады.&nbsp;&nbsp;Екі жағдай үшін де басты кеңес - сақтандыру компаниясына дереу хабарласу, оның мамандары нақты іс-қимыл алгоритмін және қажетті құжаттардың тізімін береді. Сондай-ақ, егер клиент сақтандыру компаниясын уақытында хабардар етпесе, бұл төлем жасаудан бас тартуға негіз болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн. Сондықтан шарттың талаптарын мұқият орындау қажет. &nbsp;Сонымен қатар, франшиза шарттарын ескеру маңызды. Франшиза - соманың сақтандыру компаниясы төлемейтін бір бөлігі. Франшиза клиентті өз мүлкінің бүлінбеуіне қызығушылық танытуға ынталандырады және сақтандыру жағдайында өз машинасын жөндеуге "клиенттің қосқан үлесі" болып табылады деуге болады. Сондықтан келісімшартқа қол қоймас бұрын оның шарттарын мұқият зерделеу және өз жауапкершілігіңізді түсіну маңызды. &nbsp;Сақтандыру компаниясы қандай себептермен төлем жасаудан бас тарта аладыЕгер негіз болса, сақтандыру компаниясы төлем жасаудан бас тартуға құқылы.Жиі кездесетін бас тартулар:&nbsp;- шарт талаптарын бұзу. Егер клиент алкогольдік немесе есірткілік мас күйінде болса немесе рульде сақтандыру полисінде жазылмаған адам болса.&nbsp;- кеш хабарласу. Сақтандыру жағдайы орын алған кезде, егер шартта өзгеше көзделмесе, клиент сақтандыру компаниясына 3-5 жұмыс күні ішінде хабарлауы тиіс.&nbsp;- қажетті құжаттардың болмауы. Егер табиғи апат орын алса, ал клиентте ТЖМ-ден анықтама болмаса немесе ЖКО кезінде зардап шеккен тараптар полиция шақырмай, жай ғана өзара уағдаласса.- автомашинаны оның иелерінің қасақана зақымдауы (алаяқтық),&nbsp;- клиент табиғи апаттар тәуекелінен бас тартқан, бірақ апат орын алған жағдайдағы сақтандыру жағдайына кірмейтін бүлінулер.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/03_04_infographics_kaz_5a22fac61e.png" alt="03.04 infographics kaz.png">«Халықтың КАСКО сақтандыру мәселелерін зерделеуге ұмтылатыны қуантады. Қозғалыс қауіпсіздігінің барлық нормаларын мұқият сақтау және түсініспеушіліктер туындамас үшін шарттың барлық талаптарын жақсылап зерделеу маңызды. &nbsp;Сондай-ақ өтініш толтыру сәті де маңызды: барлық деректер дұрыс және анық көрсетілуі қажет. Іс жүзінде автомашинаның нысаналы пайдаланылуы туралы шынайы емес мәліметтер берілуіне байланысты клиенттерге төлем жасаудан сақтандыру компаниясы бас тартуға мәжбүр болған жағдайлар кездесті. Егер өтініш дұрыс толтырылса, онда автокөлік иесі сақтандыру төлемін кепілді түрде алады", - деп баса айтып өтті Құрман Каметов.Ең жиі қойылатын сұрақтардың бірі: автокөлікті сақтандыру қанша тұрады? Нақты сомасы жоқ, өйткені ол бірқатар факторларға байланысты: автомашинаның нарықтық құны, сақтандыру шарттары, қорғау кезеңі - ол әдетте бір жыл құрайды. Сондай-ақ, сақтандыру сыйлықақысының мөлшеріне клиент өз автомашинасын сақтандырғысы келетін тәуекелдердің саны және франшиза әсер етеді.Сақтандыру төлемінің сомасы қалай есептеледіСақтандыру төлемдерінің сомасы сақтандыру шарттарына байланысты болады. Автомобильдің нарықтық құны негіз ретінде қабылданады, франшиза мен пропорция ескеріледі.&nbsp;Көрнекі болуы үшін мен автомашинаның толығымен бүлінген кездегі төлем сомасын анықтау және автомобильдің толықтай істен шығу мысалдарын келтіремін:- сақтандыру компаниясы франшизаны, пропорцияны (егер бар болса), сондай-ақ автомобильдің жарамды қалдықтарын бөлшектерге сатқан кезде алуға болатын автомашинаның қалдық құнын шегеріп барып төлем жасайды.Егер автомашинаның нарықтық құнын клиент төмендеткен болса немесе ол алынған несие сомасына сақтандырылса, пропорция қолданылады. Бұл жағдайда төлем мөлшері тиісінше сақтандырылған сақтандыру сомасы есебінен жүргізілетін болады. Егер сома 50%-ға төмендетілген болса, онда төлем де 50%-ға аз болады.&nbsp;Бұдан басқа, төлем жасау кезінде автомобильдің оның толық "өлімі" жағдайындағы қалдық құны ескеріледі.&nbsp;«Бізде қызықты кейс бар: жуырда Астана қаласында бұршақ жауған жағдайды қарастырдым. Клиент құны 16,5 миллион теңге тұратын Toyota Camry автомашинасын сақтандыру үшін 684 750 теңге төлеп, &nbsp;сақтандырды. Нәтижесінде сақтандыру жағдайы орын алған кезде біздің сақтандыру компаниясы оған 2 485 375 теңге төледі. Яғни, бар болғаны 684 750 теңге төлеп, клиент 2,5 миллион теңгеге жуық төлем алды. Бұл автомобильдің нарықтық құны дұрыс бағаланса, төлемдер барлық сақтандыру жағдайлары бойынша жасалатынын көрсетеді", - деп түсіндірді Құрман Каметов.КАСКО бойынша тәуелсіз сарапшы мен клиент машина сатып алған дилерлік орталықтың &nbsp;бағалауы қамтылатын шарттар бар - деп толықтырды сарапшы. Соңғы шарт әсіресе дилерлерден сатып алынған автомобильдерге қатысты өзекті. Бұл опция өте ыңғайлы, сәл қымбатырақ болғанымен, ол клиенттің автомобиль кепілдікке алынған мамандандырылған станциядан ақаулық актісін алуына мүмкіндік береді.Өз құқықтарыңызды қалай қорғау керек және сақтандыру компаниясымен дау туындаған жағдайда не істеу керекЕгер клиент бағалау нәтижесімен келіспесе, олар қайта бағалау жүргізу үшін сақтандыру компаниясына қайта жүгіне алады, өйткені жасырын ақаулар анықталуы мүмкін. Егер клиентке төлем жасаудан бас тартылса, ол мұндай бас тартудың себебін &nbsp;сақтандыру компаниясында анықтауы керек. Кері байланыс болмаса немесе сақтандыру компаниясы түпкілікті бас тартқан жағдайда, клиент сақтандыру омбудсманына жүгіне алады, ол &nbsp;сақтандырушы мен сақтанушы арасындағы дауларды сотқа жүгінгенге дейін шешу үшін жұмыс істейді. Оған ресми сайт арқылы немесе сақтандыру компаниясы арқылы жүгінуге болады, сақтандыру компаниясы оған барлық материалдарды беруге міндетті. Омбудсменнің шешімдері барлық сақтандыру ұйымдары үшін міндетті болып табылады. Көп жағдайда омбудсмен бұл мәселелерді сотқа жеткізбей шешеді. Сақтандыру компаниясы омбудсменнің шешімін орындауға міндетті, ал клиент оны шешім оны қанағаттандырмаған жағдайда, сотқа жүгінуге құқылы».Фото: fingramota.kz

Ерікті автосақтандыру (КАСКО): Сіз қандай нюанстарды білуіңіз керек? 

<a href="https://kyzylorda-news.kz/">Kyzylorda-news.kz</a> &nbsp;Қазақстанда онлайн-кредиттер оларды рәсімдеудің ыңғайлылығы мен тездігінің арқасында үйреншікті іске айналды – ақшаны бірнеше минут ішінде алуға болады. Дегенмен, кез-келген қаржы құралы сияқты, цифрлық кредиттердің де артықшылықтары мен тәуекелдері бар.Қарыз алушылар қандай кедергілерге кезігуі мүмкін және мұндай несиелерді рәсімдеу кезінде қаржылық қиындықтардың туындауына қалай жол бермеуге болады - Fingramota.kz-тың жаңа материалында осыны қарастырамыз.Қазақстанда кез-келген еңбекке қабілетті азамат құжаттардың ең аз пакетін ұсына отырып, онлайн-кредит ресімдей алады. Бұл формат өз уақытын бағалайтын және банк бөлімшесіне барып кезекте тұрғысы келмейтін адамдар үшін қолайлы.Онлайн-кредитті рәсімдеу клиент үшін оңай, клиент банкті таңдайды, оның сайтында өтінім толтырып, өзінің байланыс деректерін қалдырады. Бірақ одан да оңай нұсқа бар – банктің ресми ұялы қосымшасы арқылы несие алу. Ол үшін сауалнаманы толтырып, төлқұжат мәліметтерін енгізу керек, қажет болған жағдайда банктен үзінді көшірмені тіркеу қажет. Мақұлданғаннан кейін ақша бірден немесе бірнеше минуттан кейін, кейбір жағдайларда - келесі күні түседі. Мерзімімен сомасы қаржы ұйымының жеке шарттарына байланысты болады.Онлайн-кредит түрлеріОнлайн-кредиттер - бір үлкен несие тобы сияқты болып көрінгенімен, әлдеқайда көп. Әдетте, олар төрт түрге бөлінеді:банктердегі онлайн-кредиттер. Оларды банктің ресми сайты немесе мобильді қолданба арқылы рәсімдеуге болады. Барлық ұялы қосымшаларды тек AppStore және PlayMarket арқылы жүктеу керек екеніне назарыңызды аударамыз – онда олар алдын-ала қатаң тексеруден өтеді. Ұялы қосымшаларды бөгде сайттар арқылы жүктейтін &nbsp;болсаңыз, алаяқтарға алдану &nbsp;қаупі бар; микрокредиттер де онлайн-кредиттерге жатады, өйткені бүгінгі таңда МҚҰ клиенттерге толығымен онлайн рәсімдеуге мүмкіндік береді; интернет-дүкендердегі несиелер - тауарды бөліп төлеумен немесе несиеге сатып алу да, әсіресе сіздің банкіңіздің ұялы қосымшасы арқылы рәсімделетін болса, онлайн-кредиттер санатына жатады. Банкте сіз туралы барлық қажетті ақпарат бар болғандықтан, ол &nbsp;бір минут ішінде шешім қабылдай алады, бұл сатып алушылар үшін осы процесті өте тартымды етеді; кредиттік карта - оның механизмі сәл өзгеше болғанымен, ол да онлайн-кредиттерге жатады. Сіз қызметтер немесе тауарлар үшін төлемді кредиттік карта рәсімдеу үшін мақұлданған сомадан жасайсыз да, картаны ай сайын жұмсалған сомаға толтырып отырасыз. Кредиттік карталарды пайдаланудың нюанстары туралы сіздерге бұрынғы материалда толығырақ айтып берген болатынбыз (материалға сілтеме). Онлайн-кредиттердің артықшылықтары мен кемшіліктеріАртықшылықтары:Тез және ыңғайлы&nbsp;– несиені банкке бармай-ақ 10-30 минутта рәсімдеуге болады. Банк бөлімшесіне барудың және кезекте тұрудың қажеті жоқ, барлық процедуралардан жұмыстағы &nbsp;үзіліс кезінде немесе үйге қайтар жолда өтуге болады. Құжаттар саны минималды&nbsp;– ЖСН ғана жеткілікті, өйткені оның көмегімен банк жүйесі сіз туралы барлық қажетті ақпаратты, соның ішінде жұмыс орны, зейнетақы аударымдары және несие тарихы туралы ақпаратты таба алады. Оңай – банктер мен МҚҰ онлайн-кредиттер рәсімдеу процесін қолданбалар орналастырылған сайттарда өтінімнің қарапайым нысандары ұсынылатындай етіп ұйымдастырған, ал берер алдында барлық шарттар: мерзімі, артық төлемі, ай сайынғы төлемі және т.б. көрнекі түрде көрсетіледі.&nbsp; Қолжетімділік&nbsp;- банктерден кредит беруден бас тартқандар да, мысалы, несие тарихы нашар өтінім берушілер де онлайн-кредит ала алады. Бірақ сақ болыңыз: бұл жағдайда "қара кредиторлардың" қармағына ілігу қаупі бар – одан да кредит тарихын түзетуге уақыт бөліп, қауіпсіздігіңіз үшін қызбалықпен сатып алудан бас тартқаныңыз жөн. Ресімделуі 24/7&nbsp;- сіз ақшаны тәуліктің кез-келген мезгілінде, тіпті демалыс және мереке күндері де ала аласыз. Тіпті банк кеңесшілері қазір демалыс күндері жұмыс істейді және өтінім қалдырған клиенттерге кері қоңырау шалады. Ұсыныстардың алуан түрлілігі&nbsp;- банктер мен МҚҰ арасындағы жоғары бәсекелестік ең оңтайлы және тиімді шарттарды таңдауға мүмкіндік береді. Әмбебаптық&nbsp;- банкте немесе МҚҰ-да ақшаның не &nbsp;үшін жұмсалатыны туралы сізге кезекші сұрақ қойылуы мүмкін болғанымен, онлайн-кредит кез-келген мақсатқа беріледі. Кемшіліктері:Жоғары пайыздық мөлшерлеме&nbsp;- қаржы ұйымдары жылдам онлайн-кредит беру арқылы үлкен тәуекелге баратынын түсінеді, сондықтан өздерін осылай сақтандырады. Импульсивтілік&nbsp;- өкінішке қарай, онлайн-кредиттерді адамдар көбінесе барлық тәуекелдер мен өз мүмкіндіктерін есептемей ресімдейді. Қысқа мерзім – көбінесе онлайн-кредиттер аз уақытқа беріледі, бұл мерзімінен кешіктірілу қаупін арттырады. Мұндай жағдайда ай сайынғы төлемдер көбірек болады, бұл сіздің несиелік жүктемеңізге әсер етеді және өмір сүруіңіздің сапасын төмендетуі мүмкін. Шағын сомалар&nbsp;- қомақты сомаларды онлайн беруге барлық банктер мен МҚҰ дайын емес, сондықтан мақұлданған сома сіздің қаржылық жағдайыңызды айтарлықтай жақсартпайды деген тәуекел бар. Алаяқтық тәуекелдері&nbsp;- егер сіз кредиторды мұқият тексермесеңіз, әсіресе егер ол банк болмаса, лицензиясы жоқ болса, онда сіз алаяқтардың қармағына түсіп қалуыңыз мүмкін. Ал тексеру өте аз уақыт алады - ҚР ҚНРДА веб-сайтында заң аясында жұмыс жасайтын барлық қаржы ұйымдарының тізімі берілген. Сонымен қатар, сіздің жеке деректеріңізді теріс пайдалануы, мысалы, оларды ұрлауы немесе үшінші тұлғаларға ақылы түрде беруі мүмкін заңсыз жұмыс жасайтын кредиторлар бар екенін естен шығаруға болмайды.<img src="https://knadmin.beoblood.kz/uploads/02_04_infographics_kaz_4_a41a905077.png" alt="02.04 infographics каз-4.png"> Онлайн-кредиттер рәсімдеу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары:Өтінім беруге асықпаңызШешіміңізді ақылға салып көріңіз: кредит алу өте оңай, бірақ оны қайтару - әлдеқайда қиын. Сондықтан, қарыз шұңқырына түсіп қалмауыңыз үшін, алдымен төлем мүмкіндігіңізді жан-жақты бағалаңыз.Қаржылық жүктемені барабар бағалаңызАй сайынғы төлем тіпті сіздің табысыңыздың 50% -ін құраса да, бұл сіздің бюджетіңізге үлкен соққы болуы және сізді онлайн-кредит алу арқылы шешкіңіз келген мәселелерге әкелуі мүмкін.Лепірме уәделерге сенбеңізТөмен пайыздар мен үлкен сомалар туралы сендірген жарнама тек маркетингтік қадам болып табылады. Барлығын өзіңіз тексеріп, ақпаратты банкте нақтылаңыз. &nbsp;Кредит - әрқашан да артығымен төленетін қарыз екенін ұмытпаңыз.Қаржылық қауіпсіздік жастығын жасаңызЖұмыссыз қалған немесе күтпеген шығындар болған жағдайда борышты уақытында төлеп, кредит тарихыңызды бүлдірмес үшін әрқашан қаражат қорыңыз болсын. Әдетте, бұл сіздің алты айлық шығындарыңызға, соның ішінде азық-түлік шығындарына, коммуналдық төлемдерге, ипотекаға және т.б. тең сома болуы керек.Кредитті уақытында төлеңізТөлемдерді алдын-ала жасаңыз, мысалы, есептен шығару күнінен 5-7 жұмыс күні бұрын төлеп қойыңыз. Осылайша сіз кідірістерден, ықтимал комиссиялардан және кредит тарихына қатысты мәселелерден аулақ боласыз. Банк те сізге сенімді клиент ретінде қарайтын болады, бұл сізге болашақта көмектесуі әбден мүмкін.Мерзімінен кешіктірілуді ескерусіз қалдырмаңызЕгер сіз төлем жасап үлгермей қалсаңыз, дереу кредитормен хабарласып, жағдайды түсіндіріңіз. Мерзімінен кешіктірілуді ескерусіз қалдыру&nbsp;сотқа, кредит тарихының нашарлауына және банктік шоттың бұғатталуына әкелуі мүмкін.Шартты мұқият оқып шығыңызБарлық шарттарды зерделеп алмайынша, құжаттарға қол қоймаңыз. Пайыздық мөлшерлемені, мерзімдерді, комиссияларды және жеке деректерді тексеріңіз. Мүмкін болса, келісімшартты тексеру үшін заңгердің көмегіне жүгініңіз.Күтпеген жағдайларға дайын болыңызТіпті ең мінсіз деген автоматтандырылған жүйеде де қателер болуы мүмкін. Болашақта күтпеген жерден жағымсыз жағдайлар орын алмас үшін, барлық шарттардың сізге айтылғандармен сәйкес келетініне көз жеткізіңіз.Онлайн-кредиттердің өте ыңғайлы екені сөзсіз, бірақ оларды сақтықпен пайдалану керек. Шарттарды мұқият зерделеп, ұсыныстарды салыстырып, өзіңіздің қайтаруға &nbsp;қатысты мүмкіндіктеріңізді есептегеніңіз дұрыс. Сонда несиені игілігіңізге жаратасыз және ол жаңа шығындар мен қаржылық және психологиялық жағдайдың нашарлауына әкелмейтін болады.Қаржылық сауаттылығыңыз бен кредиттік жауапкершілігіңізді Fingramota.kz-пен бірге арттырыңыз!Фото: fingramota.kz

Қазақстан және Қызылорда облысының жаңалықтары: Қаржы